VOORDRACHT SIGNATURE. Geachte collega s, Dames en Heren,

Transcriptie

1 VOORDRACHT SIGNATURE Geachte collega s, Dames en Heren, Ik wil U vandaag een innovatieve nieuwe techniek voorstellen die wij vanaf nu invoeren in het Waasland en die een revolutionaire omwenteling betekent in de kniechirurgie en meer bepaald in het plaatsen van Totale Knieprothesen. Het systeem wordt nog slechts in enkele andere centra in België toegepast en wij zijn dan ook trots dat we deze medische spitstechnologie in AZ Nikolaas en in het Waasland nu reeds kunnen aanbieden. Signature is inderdaad een systeem dat ons zal toelaten om een TKP meer op de correcte maat van de individuele patiënt aan te passen, de operatieve tijdsduur en het operatieve trauma sterk te verminderen en de postoperatieve revalidatie duidelijk te vergemakkelijken. Voor we hier verder op ingaan wil ik toch even schetsen - als orthopedisch chirurg met - helaas - reeds 20 jaar ervaring in de kniechirurgie van waar we komen met de knieprothese en waar we heen willen. Het plaatsen van een TKP is een zeer veeleisende chirurgie, zowel voor chirurg als patiënt! Voor de chirurg is het een fysiek zware operatie, zeker bij obese of sterk gespierde patiënten. Het is bovendien een ingreep die technische perfectie vraagt! Immers ieder klein peroperatief foutje wordt genadeloos afgestraft! Wanneer een rotatiefout wordt gemaakt loopt patiënt met de voet in exo- of endorotatie, zoals Charlie Chaplin! Voor iedereen duidelijk zichtbaar! Als er een Varus of valgusafwijking is staat de knie scheef en als de ligamentaire balancing inadekwaat is wordt de knie instabiel en zakt de patiënt door de knie. Voor de patiënt betekent een operatie voor TKP een majeure chirurgische ingreep met een pijnlijke en zware postoperatieve revalidatie. Wat wij dus nu in de kniechirurgie nastreven is het beperken van het operatieve trauma en het vergemakkelijken van de postoperatieve revalidatie. Dit is wat SIGNATURE voor ons en onze patiënten zal verwezenlijken. In het begin van de knieprothese-chirurgie werden scharnierprothesen geplaatst bij gevorderde gonarthrose. Hierbij werd eigenlijk het kniegewricht totaal opgeofferd en verwijderd samen met de ligamentaire structuren. Deze prothesen boden wel flexie extentie mogelijkheid en inherente stabiliteit ter vervanging van de opgeofferde knieligamenten, maar in de knie zit ook een rotatiecomponente en deze werd onvoldoende aangeboden door deze scharnierprothesen waardoor deze door de torsie krachten op de prothesestelen na 10 jaar loskwamen en heroïsche revisie operaties noodzakelijk maakten.

2 Als gevolg hiervan werden de scharnierprothesen verlaten ( worden alleen nog gebruikt voor zware revisie chirurgie en tumoren) en stapte men over naar de Resurfacing Knieprothese. Hierbij wordt enkel het beschadigde gewrichtsoppervlak van de knie vervangen en wordt het ligamentair apparaat van de knie behouden of hersteld. In den beginne hadden we helaas slechts 3 maatjes van prothesen : small, medium en large. De knie van de patiënt diende dus te worden aangepast aan de beschikbare prothese. Het werd gaande weg duidelijk dat het functioneel resultaat postoperatief dus de mate waarin patiënt zijn knie kon normaal gebruiken en goed plooien en strekken sterk in relatie stond met de mate waarin de prothese correct was aangepast aan de individuele knie van de patiënt. Er werden dan ook systemen op de markt gebracht met tientallen maten van prothesen zowel femoraal als tibiaal om zo goed mogelijk de anatomie van de patiënt te benaderen. Tegelijkertijd deed de Computernavigatie haar intrede en peroperatoir werd de best mogelijke maat en fitting bepaald voor de TKP bij de individuele patiënt. Alleen maakte deze peroperatoire computersizing de operatieduur veel langer, het operatieve trauma zwaarder en de narcose meer belastend. Door de langere duur van de operatie en de garrottijd nam de hypoxie van de spieren toe met toegenomen postoperatieve fibrose als gevolg. Met de computernavigatie hadden we dus wel een mooie RX-foto postoperatief met een goed aansluitende prothese maar het functioneel resultaat qua flexie/extentie was slechter dan tevoren. De computernavigatie werd dan ook snel verlaten! De idee van het plaatsen van een perfect aan de knie van iedere individuele patiënt aangepaste prothese bleef echter levendig en hier kwam dan het Signature project de oplossing bieden. Wat is Signature? Wat is de technologie die er achter zit en wat zijn de voordelen ervan? Dat wil ik nu voor U verduidelijken. SIGNATURE betekent eigenlijk het vervaardigen, op maat van de individuele patiënt, van richtapparaten die de op de millimeter correcte plaatsing van de op de patiënt geïndividualiseerde knieprothese mogelijk maken.

3 Ik verduidelijk dit voor u: Aan de hand van 3 NMR opnames : van heup knie en enkel, wordt een 3-D reconstructie van de knie gemaakt en hierop wordt een pre-operatieve planning van de knie gemaakt met correctie van varus / valgus rotatie-afwijkingen flexie-extentie deficit Het resectie niveau van femur en tibia wordt bepaald en de perfecte maat van de prothese wordt uitgemeten. Hierop worden dan de op de patiënt gepersonaliseerde richtapparaten gemaakt die zullen gebruikt worden om de op de patient gepersonaliseerde prothese te plaatsen. Deze richtapparaten laten de plaatsing toe van de geleide-pinnen die de cuttingblocks voor femur en tibia in de juiste stand en positie plaatsen. Dit betekent dat we na het openen van het kniegewricht geen richtapparaten met intramedullaire staven meer moeten plaatsen etc maar dat we direct de cutting blocks kunnen plaatsen, de resecties doen van de beschadigde gewrichtsvlakken en de juiste maat van prothese plaatsen. Dit gaat het operatieve trauma voor de patiënt sterk verminderen en dus de postoperatieve revalidatie significant makkelijker maken. Wie maakt nu deze op de patiënt gepersonaliseerde richt-apparaten? De Firma MATERIALISE werkt reeds sinds 20 jaar met 3-D reconstrueren van NMR en CT-Scan data en verzorgt deze gegevens voor meerdere medische firma s wereldwijd. Het is de enige firma met dergelijke ervaring op dat gebied. De bedoeling van het systeem SIGNATURE is om een adekwate planning te maken preoperatief BUITEN het operatiekwartier, waarbij op voorhand de adekwate resectie vlakken worden bepaald om de mechanische as van knie en been te herstellen, de resectievlakken worden bepaald volgens dewelke varus/ valgus en exo/endorotatie worden gecorrigeerd en de juiste maat van de prothese wordt bepaald. Tegelijkertijd laat Signature een optimale peroperatoire flexibiliteit toe omdat op gelijk welk moment van de procedure kan worden overgeschakeld naar de conventionele techniek aangezien er altijd wordt gewerkt met de conventionele cutting blocks. Dit is een determinerend voordeel ivm andere systemen die dit niet mogelijk maken.

4 Signature geeft ons dus de voordelen van een preoperatieve planning zonder de nadelen van de computernavigatie: Zware financiële belasting langdurige learning curve sterk verlengde operatie duur (narcose, bloedleegte, ) groter operatief trauma (bloedverlies, embolen, extra pinnen in cortex, ) meer instrumentarium operatieve planning alleen tijdens operatie Falen van de software tijdens de operatie Wat de technologie betreft hebben we voor Signature 3 NMR scans nodig van knie, enkel en heup, om de anatomie van de knie in beeld te brengen en tegelijk de as en rotatie van de knie tov enkel en heup te bepalen. Op die manier kan dan de correcte positionering van de TKP worden uitgemeten en kunnen de resectievlakken worden bepaald om de prothese te plaatsen. Op basis van deze gegevens worden dan de richtapparaten aangemaakt om de resectievlakken in de knie bij de operatie uit te voeren. Hierbij moeten we dus onderstrepen dat deze evolutie in de kniechirurgie alleen mogelijk is door multidisciplinaire samenwerking met de collega s en verpleegkundigen van het departement NMR in AZ Nikolaas, zonder wiens medewerking en ondersteuning en extra inzet deze ontwikkeling zonder meer onmogelijk is. Inderdaad de fundamentele basis en conditio sine qua non voor dit systeem is een NMR van knie heup en enkel genomen lege artis en tijdig doorgestuurd naar MATERIALISE in de USA. Dus zonder de medewerking van de dienst NMR en dienst informatica is deze ontwikkeling zonder meer onmogelijk! Vandaar mijn specifieke dank aan de collega s en medewerkers van de dienst NMR AZ Nikolaas die naast hun drukke bezigheden in de hectische NMR-activiteit nog de tijd en de bereidheid vonden om deze extra-belasting erbij te nemen. Vooraleer echter de op de patiënt geïndividualiseerde richtapparaten worden aangemaakt worden de gegevens doorgestuurd naar de chirurg ter verificatie. Op dit ogenblik kunnen nog indien gewenst aanpassingen of correcties worden aangepast aan alle parameters: slope tibia resectie niveau resectie tibia en femur ( extentie deficit) maat femur en tibia etc Na nazicht en eventuele aanpassingen wordt door de chirurg het fiat doorgestuurd voor het aanmaken van de gepersonaliseerde richtapparaten en pas daarna worden deze effectief geproduceerd.

5 Tussen het maken van de NMR en het leveren van de gepersonaliseerde richtapparaten verlopen minimaal 4 weken. Mede ivm het feit dat de gegevens eerst ter goedkeuring naar de chirurg worden doorgestuurd. Op de peroperatoire beelden zie je dat de richtapparaten een perfecte pasvorm op de femur en tibia hebben. Na het openmaken van de knie kan je dadelijk de richters plaatsen en je resectievlakken maken. Er worden dus een groot aantal operatie-handelingen uitgespaard: geen boorkanaal maken in de femur geen IM geleidingspin in femurschacht ( risico vetembolie!) geen varus/valgus richter geen meet apparaat voor juiste maat prothese geen richter voor bepalen van de rotatiestand van de prothese geen EM richter voor de tibia-resectie Al deze metingen zijn PRE-OPERATIEF gebeurd via Signature en ingebouwd in de gepersonaliseerde richtapparaten die we op de knie plaatsen. Dit betekent een tijdsbesparing peroperatoir van meer dan een half uur! Als men weet dat bij een snelle chirurg een niet gecompliceerde primaire TKP een uur en een kwartier duurt, dan betekent dit bijna een halvering van de operatietijd. Dus wordt met dit systeem niet alleen een perfect op de patiënt gepersonaliseerde prothese geplaatst, maar door het feit dat de operatieduur sterk vermindert, gaat ook het infectierisico sterk dalen en doordat de garrottijd vermindert gaat de hypoxietijd van de spieren beperkt worden en dus de postoperatieve fibrose afnemen. Dit betekent een veel vlottere postoperatieve revalidatie. Voor het ziekenhuis betekent Signature een duidelijke besparing op manuren OK en Sterilisatie. Kortere operatieduur Veel minder materiaal om te steriliseren.

6 Samenvatting van de voordelen van Signature : Chirurg: Pre-operatieve planning buiten OK Perfecte bepaling van maat en oriëntatie van prothese Minder instrumentarium nodig Kortere operatietijd Klassieke chirurgische techniek zonder extra handelingen Geen problemen mogelijk met extra-materiaal ( navigatie) Op elk moment is correctie met conventionele techniek mogelijk Ziekenhuis: Tijdbesparende procedure Minder instrumenten : minder belasting voor sterilisatie Maat van prothese is op voorhand geweten, kan reeds worden klaargelegd Patiënt: Perfecte maat van prothese aangepast aan de individuele geometrie van de knie van iedere individuele patient Perfecte plaatsing volgens individuele mechanische as van de knie Significant verminderde narcose en operatietijd, dus verminderde operatieve belasting Verminderd operatief trauma door overslaan van een aantal operatieve handelingen : IM geleidingspin in de femur, etc Als besluit zou ik hier willen aan toevoegen dat deze toepassing van Signature slechts het begin is van een wellicht zeer snelle evolutie op dit gebied. Inderdaad, binnenkort zullen wij ook starten met een zelfde project voor UKP chirurgie, wellicht als eerste centrum in België (heup, schouder,?). En naar de toekomst toe voorzien we dat binnen 24 tot 36 maanden een TKP met Signature wordt geplaatst met 1 set disposable instrumentarium met daarbij geleverd de TKP custom made op maat van de patiënt. Maar dat is voorlopig nog toekomstmuziek.

7