Addendum. memonummer datum 17 februari Christian van den Hoven Eneco

Transcriptie

1 Addendum memonummer datum 17 februari 2015 aan Joost de Gooier Nuon Christian van den Hoven Eneco van Tom van der Linde Antea Group Jeroen Eskens Rudi van Rooij kopie project Externe veiligheid windpark Slufterdam projectnr betreft addendum externe veiligheid in relatie tot buisleidingenstrook Inleiding Nuon en Eneco zijn bezig met de ontwikkeling van windpark Slufterdam. Ten behoeve van de vergunningaanvraag zijn de benodigde onderzoeken reeds uitgevoerd, onder andere voor het onderdeel externe veiligheid (Externe veiligheid en risicozonering Windpark Slufterdam, Witteveen & Bos 8 januari 2014). Ten aanzien van ondergrondse leidingen is in het rapport van Witteveen & Bos (pagina 20) geconcludeerd dat Windpark Slufter geen effect heeft voor twee buisleidingstroken ten noorden van het windpark. Hierbij is gerekend met twee fictieve buisleidingen (een 48 hogedruk aardgastransportleiding en een 8 etheenleiding), omdat zich in de huidige situatie nog geen leidingen in de leidingstrook bevinden. Ten aanzien van de berekeningen voor de 48 hogedruk aardgastransportleiding zijn in het onderzoek van Witteveen & Bos echter foutieve waarden genomen voor de elasticiteitsmodus 1 van de leiding en de wanddikte 2. Nuon en Eneco hebben Antea Group gevraagd het risico voor de fictieve 48 hogedruk aardgastransportleiding te herberekenen en te toetsen aan wet- en regelgeving. Dit addendum op het rapport van Witteveen & Bos bevat deze toets. Geconcludeerd is dat er geen sprake is van knelpunten met wet- en regelgeving. Toetsingskader Wet- en regelgeving omtrent de plaatsing van windturbines nabij ondergrondse buisleidingen voor vervoer van gevaarlijke stoffen is vastgelegd in het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb). Het Handboek risicozonering windturbines (uitgegeven door RVO NL) is een samenvattend overzicht van bestaande wet- en regelgeving en beleidsuitgangspunten en bevat de omschrijvingen van de rekenmethodieken en praktische toepassingsmethodieken. Het Handboek risicozonering windturbines bevat geen eigen toetsingskader. Handboek risicozonering windturbines Ten opzichte van ondergrondse buisleidingen stelt het Handboek Risicozonering Windturbines dat wanneer een buisleiding is gelegen buiten de werpafstand bij nominaal toerental, er geen aanvullende risicoanalyse is vereist. Reden hiervoor is dat het risico dat een windturbines buiten deze afstand veroorzaakt, gering is. Wanneer een buisleiding wel binnen de werpafstand bij nominaal toerental ligt, dient met een risicoanalyse aangetoond te worden dat de buisleiding ook na plaatsing van de windturbine nog voldoet aan het Besluit externe veiligheid buisleidingen (zie volgende alinea) MPa in plaats van 211 GPa 2 15,9 mm in plaats van 22,7 mm blad 1 van 5

2 Tevens geeft het handboek de richtlijn dat wanneer het toegevoegde risico van de windturbine op een buisleiding minder is dan 10%, dat dit toelaatbaar is omdat deze kleine toename door fluctuaties in de risicomodellen niet doorwerkt in de risicocontouren. De 10% richtlijn is dus geen norm, maar een "tussenstap". Minder dan 10% moet daarbij als verwaarloosbaar worden gezien. En meer dan 10% betekent niet dat dit niet is toegestaan, dit betekent alleen dat middels een risicoanalyse aangetoond moet worden dat de buisleiding aan het Bevb voldoet. Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb) In het Bevb zijn normen gesteld voor de aanleg van buisleidingen en de oprichting van objecten in de nabijheid daarvan. Belemmeringenstrook In het Bevb is vastgelegd dat geen objecten zijn toegestaan binnen de belemmeringenstrook van de leidingen. De strook is 4 of 5 meter aan weerszijde van de leiding (gemeten vanaf het hart van de leiding). Plaatsgebonden risico In het Bevb is vastgelegd dat binnen de PR 10-6 contour van buisleidingen geen kwetsbare objecten zijn toegestaan. Voor beperkt kwetsbare objecten is de PR 10-6 contour een richtwaarde. Eveneens is vastgelegd dat wanneer risico verhogende objecten (zoals windturbines) in de nabijheid van de buisleidingen worden gerealiseerd, dat dan getoetst dient te worden of de buisleiding ook na plaatsing van de turbine nog voldoet aan deze grenswaarden van het plaatsgebonden risico. PR 10-6 contour binnen belemmeringenstrook In het Bevb is eveneens vastgelegd dat bij de aanleg of vervanging van een leiding de PR 10-6 contour van de leiding niet buiten de belemmeringenstrook van 5 meter aan weerszijde van de leiding mag komen te liggen. Toetsing Stap 1: bepalen of buisleidingstroken binnen werpafstand bij nominaal toerental liggen Om te toetsen in hoeverre de windturbines knelpunten opleveren met de fictieve 48 hogedruk aardgastransportleiding wordt allereerst bepaald in hoeverre de buisleidingstroken zich binnen de werpafstand bij nominaal toerental bevinden. De werpafstand bij nominaal toerental van de Senvion is berekend op 134 meter (zie bijlage 1). Zoals weergegeven in figuur B2 valt de werpafstand bij nominaal toerental van windturbine WTG 13B over de zuidelijke buisleidingstrook. Voor de overige windturbines moet dus gesteld worden dat deze geen significant effect hebben op de buisleidingstrook. Stap 2: bepalen toename faalkans Als tweede stap wordt bepaald in hoeverre WTG 13B een toegevoegd risico voor de buisleiding tot gevolg heeft van meer dan 10%. Hiervoor zijn risicoberekeningen uitgevoerd (zie bijlage 1). Uit deze risicoberekeningen blijkt dat er sprake is van een risicotoename van meer 10%. Dit is weergegeven in tabel 1. Tabel 1: toename faalfrequentie basisfaalfrequentie leiding per km/jaar 5,40 x 10-9 basisfaalfrequentie per jaar voor leidingdeel binnen invloedsgebied WTG 13B (250 meter) 1,30 x 10-9 additionele toename faalfrequentie leiding absoluut als gevolg vat WTG13B 2,24 x 10-8 additionele toename faalfrequentie leiding procentueel >10% 3 Voorheen REpower blad 2 van 5

3 Stap 3: Toets aan plaatsgebonden risico Bij een 48 hogedruk aardgastransportleiding ontstaat een PR 10-6 contour wanneer de faalfrequentie van de leiding hoger is dan 2,1 x 10-6 /kilometer/jaar 4. Bijeen lagere faalfrequentie heeft de leiding dus geen PR 10-6 contour Wanneer de toegevoegde faalfrequentie op de leiding als gevolg van WTG 13B wordt opgeteld bij de basisfaalfrequentie van de leiding, ontstaat een faalfrequentie voor de leiding van 2, (2, ,4 x 10-9 ). Dit is lager dan 2,1 x De toegevoegde faalfrequentie van WTG 13B op de leiding leidt er dus niet toe dat er bij de leiding een PR 10-6 contour ontstaat. De conclusie luidt daarom dat er geen knelpunten ontstaan met het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb). Conclusie Windpark Slufterdam bevindt zich in de nabijheid van een buisleidingstrook die bestemd is voor buisleidingen van vervoer van gevaarlijke stoffen. Van de windturbines heeft er één windturbine (WTG 13B) een werpafstand bij nominaal toerental die over de buisleidingstrook ligt. Voor de overige windturbines moet gesteld worden dat deze geen significant effect hebben op toekomstige buisleidingen. Wanneer wordt uitgegaan van een fictieve 48 hogedruk aardgastransportleiding in de buisleidingstrook, blijkt uit risicoberekeningen dat het additionele risico van WTG 13B groter is dan 10%. Wanneer vervolgens getoetst wordt aan het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevb) blijkt dat er geen knelpunten ontstaat met het Besluit externe veiligheid buisleidingen (Bevi). Aan wet- en regelgeving wordt voldaan. 4 Informatie per verstrekt door Gasunie op 12 december 2014 blad 3 van 5

4 Bijlage 1: risicoberekening Het risico dat windturbines veroorzaken voor objecten in de omgeving (zoals ondergrondse leidingen) kan berekend worden. Het Handboek risicozonering windturbines (versie 3.1, 2014) bevat hiervoor een omschrijving van de rekenmethodieken. Rekenmethodiek Bij een windturbine bestaan drie soorten faalscenario's die een ondergrondse gasleiding kunnen beschadigen: 1. afworp van een turbineblad; 2. de gondel valt van de mast; 3. mast en gondel vallen in zijn geheel om. Afhankelijk van de sterkte en diepteligging van de leiding kunnen deze scenario's een dusdanige schokgolf tot gevolg hebben dat de leiding wordt ontzet en beschadigd raakt. Om dit risico te berekenen wordt allereerst aan de hand van de sterkte en diepteligging van de leiding de "kritische strook" van de leiding bepaald. De kritische strook is de strook waarbinnen een vallend turbineonderdeel de leiding kan beschadigen door de schokgolf die het veroorzaakt (zie kritische strook figuur 1). Hoe sterker/dieper de leiding, hoe kleiner de maaiveld kritische strook. Vervolgens wordt berekend hoe groot de kans per jaar is dat een turbine(onderdeel) deze kritische strook treft waarbij de leiding faalt. Deze trefkans is de leiding additionele faalfrequentie die de windturbine op de leiding Figuur B1: kritische strook veroorzaakt. Parameters De berekeningen zijn uitgevoerd voor een windturbine van het type Senvion 3.4 M.104. Van mogelijk te plaatsen windturbines in windpark Slufter heeft deze windturbine het hoogste risico en is dus worstcase 5. De parameters van de Senvion 3.4 welke gebruikt zijn voor de risicoberekening zijn weergegeven in tabel B1. Tabel B1: gegevens windturbines (bron: opgave fabrikant) Gegevens Windturbine Senvion 3.4 Nominaal vermogen 3,4 MW Ashoogte 93 meter Rotor diameter 104 meter Nominaal Toerental 13,9 rpm Oppervlakte weggeworpen blad 115 m 2 Massa weggeworpen blad kg Zwaartepunt afgeworpen deel 13,9 meter Draairichting met de klok mee Solidity (opp. bladen /opp rotor) 0,05 Weerstation Rotterdam Bladlengte 51 meter Voor de mogelijke toekomstige buisleiding is uitgegaan van een 48 hogedruk aardgastransportleiding. De parameters welke gebruikt zijn voor de risicoberekening zijn weergegeven in tabel B2. Tabel B2: gegevens buisleidingen (bron: opgave Gasunie) Gegevens buisleiding 48 hogedruk aardgastransportleiding gronddekking 1 meter kortste afstand tot turbinelocatie 123 meter diameter 1200 mm wanddikte 22,7 mm interne druk 80 bar staalsoort Grade B gespecificeerde minimum vloeigrens 4,83 x 10 8 elasticiteit 2,110 x faalfrequentie per kilometer/jaar 5,40 x 10-9 faalfrequentie per kilometer/jaar waarbij een PR 10-6 contour ontstaat 2,10 x Externe veiligheid en risicozonering Windpark Slufterdam, pagina 13. Witteveen & Bos: 8 januari blad 4 van 5

5 Uitkomsten risicoberekeningen Maximale werpafstand bij nominaal toerental De maximale werpafstand van een turbineblad bij nominaal toerental is berekend op 134 meter. Deze afstand is weergegeven in figuur B2. Figuur B2: Windpark Slufterdam en buisleidingstroken Legenda: = buisleidingstrook = windturbinelocatie = werpafstand bij nominaal toerental Trefkansen in kritische strook Berekend is wat de trefkans van een turbineblad is in de kritische strook van de fictieve 48 hogedruk aardgastransportleiding in de zuidelijke buisleidingstrook. De uitkomsten zijn weergegeven in tabel B3. Tabel B3: berekeningresultaten leiding Gasunie Z breedte kritische strook trefkans in kritische strook scenario 1 a : bladafworp bij nominaal toerental 2,04 meter 9,78 x scenario 1 b : bladafworp bij overtoeren 2,62 meter 2,23 x 10-8 scenario 2: gondelafval scenario 3 a : mastbreuk, effect gondel niet van toepassing* scenario 3 b : mastbreuk, effect mast Totaal 2,24 x 10-8 * de leiding bevindt zich buiten het effectgebied van deze scenario s blad 5 van 5