Embolisatie van myomen

Transcriptie

1 Embolisatie van myomen

2

3 Wat zijn myomen? Myomen (ook wel vleesbomen genoemd) zijn goedaardige gezwellen die zich ontwikkelen in de spierwand van de baarmoeder. Myomen variëren in aantal, grootte en plaats. Geschat wordt dat 40% van de vrouwen in de leeftijd tot 50 jaar myomen heeft. Het merendeel heeft echter geen klachten. Mogelijke klachten van myomen zijn: hevige menstruaties eventueel met buikpijn, druk op de blaas en een opgezette buik, soms gepaard gaand met vaak moeten plassen en obstipatie (verstopping). Na de menopauze nemen deze klachten meestal sterk af, omdat dan de hoeveelheid vrouwelijk hormoon (oestrogeen) in het bloed daalt en de myomen langzaam kleiner worden. Diagnose De diagnose wordt meestal gesteld tijdens inwendig onderzoek. De huisarts of de gynaecoloog zal een inwendig onderzoek verrichten om vast te stellen of uw baarmoeder vergroot is. Meestal wordt ook een echo via de buik of via de vagina gemaakt. Als myomen klachten veroorzaken is de behandeling afhankelijk van de grootte, de plaats waar ze voorkomen en het aantal. Ook een kinderwens in de toekomst is van belang bij het maken van een behandelplan. Mogelijke behandelingen Als een myoom zich in de baarmoederholte bevindt en niet te groot is, wordt meestal voor een hysteroscopische myoomresectie gekozen. Daarbij wordt een myoom via de vagina verwijderd met behulp van een kleine camera. Andere behandelmogelijkheden zijn: medicijnen, een hormoonspiraal, het verwijderen van de baarmoeder- of de myoom via een kijk- of een buikoperatie. Deze folder gaat over een andere mogelijke behandeling: embolisatie van de baarmoeder. Embolisatie wordt als minder belastend ervaren dan een operatie en heeft voordelen, namelijk een snelle herstelperiode, minder littekens en behoud van de baarmoeder. Bovendien blijven andere behandelingen nog steeds mogelijk na een embolisatie. Het myoom zal na de embolisatie kleiner worden maar niet verdwijnen. In vrijwel alle gevallen zullen de aanwezige myomen na zes maanden tot de helft geslonken zijn. Dat betekent dat de diameter van het myoom met enkele centimeters afneemt. 1

4 Behandeling van een myoom met embolisatie Bij embolisatie wordt een bloedvat afgesloten door het achterlaten van kleine plastic of gelatine korreltjes. Hierdoor raakt het bloedvat aan de binnenkant verstopt en stopt de bloedtoevoer naar de myoom waarna deze zal verschrompelen. Voorafgaand aan de embolisatie wordt een MRI-scan van de buik gemaakt om te kijken of embolisatie technisch mogelijk is. Is dit het geval dan wordt een afspraak gemaakt met de interventie-radioloog, zodat meer gedetailleerde kan worden gegeven. Indien in overleg met u besloten wordt tot embolisatie wordt u ingepland voor de ingreep. Voor de start van de behandeling krijgt u een infuus en een katheter in de blaas. De interventieradioloog voert de ingreep uit op de afdeling Radiologie. Na lokale verdoving van de huid wordt de liesslagader aangeprikt. Onder röntgendoorlichting wordt een dun slangetje (katheter) op de juiste plaats gebracht. Door dit slangetje worden contrastvloeistof en korreltjes in de bloedbaan gespoten. Het is belangrijk dat u tijdens het onderzoek stil blijft lig gen. Aan het einde van de ingreep wordt de katheter verwijderd. Hierna krijgt u een drukverband en gaat u terug naar de afdeling. U moet hier nog vier tot zes uur plat blijven liggen. Het been waarin geprikt is mag u zo min mogelijk bewegen. Dit om een nabloeding van het wondje in de lies te voorkomen. De verpleegkundige op de afdeling controleert regelmatig de lies en uw bloeddruk. Ook na verwijderen van het drukver band heeft u nog een aantal uren bedrust. Ter voorkoming van infecties krijgt u gedurende twee weken na de ingreep antibioticum tabletten. Voor deze behandeling wordt u meestal twee dagen in het ziekenhuis opgenomen. De opname dient om u goede pijnstilling te kunnen geven (zie ook het kopje pijnbehandeling). Ongeveer 75% van de vrouwen hebben na een embolisatie beduidend minder klachten of zijn klachtenvrij; de behandelde myomen laten meestal geen nieuwe groei zien. Uiteindelijk zal ongeveer 25% van de vrouwen alsnog een baarmoederverwijdering ondergaan 2

5 Voorbereiding Zwangerschap Bent u zwanger? Neemt u dan contact op met uw behandelend arts. Dan kan de ingreep niet doorgaan. Een succesvolle zwangerschap na embolisatie is mogelijk, maar de kans hierop is vooralsnog onzeker. Om die reden wordt de ingreep tot op heden afgeraden voor vrouwen met een kinderwens. Embolisatie geldt dus ook niet als anticonceptie. Medicijnen Neemt u voor uw (poli)kliniekbezoek altijd een lijst of de verpakking mee van de medicijnen die u dagelijks gebruikt. Het is belangrijk dat uw arts weet welke medicijnen u gebruikt. Dat geldt met name voor bloedverdunnende medicijnen (aspirine, Sintrom, Marcoumar) en tabletten voor de behandeling van suikerziekte (Metformine). Uw arts of interventieradioloog beoordeelt of u de medicijnen kunt blijven gebruiken. Eten en drinken Tot vier uur voor het onderzoek kunt u normaal eten en drinken. Tot twee uur voor het onderzoek kunt u nog een beschuit met beleg en een kop thee of koffie gebruiken. Tot aan het onderzoek kunt u water drinken. Tijdens de embolisatie Van de con trastvloeistof kunt u het even heel warm krijgen. Ook kan er een prikkelend gevoel ontstaan in het gebied dat wij onderzoeken. Deze verschijnselen gaan meestal snel over. Zelden treedt een allergische reactie op. Bijwerkingen/risico s van de behandeling Embolisatie van myomen is een veilige techniek maar er zijn enkele risico s, zoals bij elke medische behandeling. 3

6 Na de ingreep De meeste vrouwen voelen de eerste zeven uren na de behandeling pijn en krampen vaak gepaard gaand met onwel voelen, misselijkheid en koorts. Dit zogenaamde post embolisatie syndroom kan met medicijnen worden onderdrukt en verdwijnt vanzelf binnen vier tot vijf dagen. Sommige patiënten ontwikkelen een infectie van de baarmoeder. De kans hierop is klein omdat u behandeld wordt met antibiotica. Een infectie kan in uitzonderlijke gevallen leiden tot een operatie waarbij de baarmoeder moet worden verwijderd (minder dan 5%). Na embolisatie kan vervroegde menopauze intreden. Tussen de bloedvaten van de baarmoeder en de eierstokken bestaan verbindingen. De korreltjes die tijdens de embolisatie worden achtergelaten in het bloedvat kunnen via de verbindingen ook bij de eierstokken terecht komen. De kans hierop is 1-2% voor vrouwen jonger dan 45 jaar en 7-9% voor vrouwen ouder dan 45 jaar. Een geëmboliseerde myoom kan in sommige gevallen uitgestoten worden via de vagina (minder dan 8%). Dit kan pijn en bloedverlies veroorzaken, maar blijft meestal zonder nadelige gevolgen voor de patiënt. Mocht dit bij u het geval zijn, neemt u dan contact op met uw gynaecoloog. In zeer uitzonderlijke gevallen (<1%) komen de ingespoten korreltjes niet bij de myoom, maar elders in het lichaam terecht waardoor lichte schade kan ontstaan. Dit is een zeldzame complicatie. Pijnbehandeling Pijnstilling is belangrijk. Tijdens en na de embolisatie kunt u pijn ervaren. Met name in de eerste uren na de behandeling. Deze pijn ontstaat door het belemmeren van de bloedtoevoer naar de myoom waardoor deze deels afsterft. Het is belangrijk dat u niet teveel pijn heeft en eventuele pijn vroegtijdig wordt behandeld. Teveel pijn kan namelijk belemmeren dat u goed herstelt en ervoor zorgen dat u langer in het ziekenhuis moet blijven. Vlak voor en na de behandeling krijgt u op vaste tijden paracetamol en/of diclofenac. Het geven van deze pijnstillers op vaste tijden heeft een beter pijnstillend effect en vormt daardoor de basis van de pijnbehandeling. Daarnaast zijn soms sterkere pijnstillers nodig zoals morfine of morfine-achtige medicijnen. 4

7 Veel patiënten krijgen een Patient Controlled Analgesia (PCA)-pomp. Dit is een infuuspomp met morfine of andere morfine-achtige medicijnen die uzelf kunt bedienen. Na de behandeling krijgt u de toedienings knop van de pomp in de hand zodat u zelf pijnstilling kunt toedienen als de pijn opkomt. De PCA-pomp wordt zo ingesteld dat u nooit teveel medicijnen krijgt. Hierdoor heeft u op de eerste dag zelf min of meer de controle over de pijn. Het is belangrijk dat u de arts en verpleegkundige goed op de hoogte houdt van de pijn. Zij zullen u een aantal keren per dag naar pijn vragen, maar het is ook belangrijk dat u het zelf aangeeft als u pijn heeft. We zullen u geregeld vragen naar uw pijnscore. U geeft dan een cijfer aan de pijn tussen de 0 en de 10, waarbij 0 staat voor geen pijn; en 10 voor de meest ernstige pijn die u zich voor kunt stellen. De pijn verdwijnt meestal binnen twee weken. Nazorg De afdelingsarts vertelt wanneer u naar huis kunt. Meestal is dat één of twee dagen na de ingreep. Over het algemeen kunnen binnen twee weken de dagelijkse werkzaamheden weer volledig worden hervat. Er is medisch gezien geen bezwaar tegen (trap)lopen, huishoudelijk werk, tillen en douchen. Baden, zwemmen en het hebben van seks kunt u beter uitstellen totdat u geen bloed en vocht meer verliest. Dat is meestal na enkele weken het geval. Fietsen en autorijden kunt. u weer doen vanaf het moment dat u geen pijnstillers meer gebruikt die de rijvaardigheid beïnvloeden en uw conditie en concentratievermogen de deelname aan het verkeer weer toelaten. Na zes weken heeft u een afspraak op de polikliniek of telefonisch met de behandelend gynaecoloog. Bij voorkeur krijgt u deze afspraak mee bij het ontslag of wordt u verzocht om vanuit thuis de polikliniek te bellen voor een afspraak. Het definitieve effect van de embolisatie is dan nog niet goed te beoordelen. Enkele maanden na de embolisatie wordt opnieuw met u besproken wat het resultaat is en of er nog een aanvullende behandeling noodzakelijk is. Er wordt dan ook weer een echo of een MRI-scan van de vleesbomen en buik gemaakt. Vragen? Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, stel ze dan gerust aan uw behandeld arts of de verpleegkundige. 5

8 Noteer hier uw vragen

9

10

11

12 Adres Polikliniek Verloskunde en Gynaecologie Hoofdingang Polikliniek route 782 Dagbehandeling route 798 Geert Grooteplein-Zuid GA Nijmegen Contact afspraken: verpleegbalie: (tussen uur) Adres Chirurgische Dagbehandeling Hoofdingang Geert Grooteplein-Zuid 10, route GA Nijmegen Contact Radboud universitair medisch centrum