Het komt zelden voor dat een myoom kwaadaardig wordt. Wel moet men alert zijn bij zeer snelle groei van een myoom of bij groei na de overgang.

Transcriptie

1 Myomen Inleiding Ongeveer 30% van alle vrouwen ouder dan dertig jaar heeft één of meer myomen (vleesbomen). Veel vrouwen merken hier niets van maar soms kunnen er klachten ontstaan en is nader onderzoek en eventuele behandeling noodzakelijk. Een myoom is een goedaardig gezwel dat in de spierwand van de baarmoeder groeit. De snelheid waarmee myomen groeien kan sterk wisselen. Soms kan het jaren duren voor een myoom zo groot is als een knikker, terwijl andere myomen in korte tijd de afmeting van een sinaasappel of nog veel groter kunnen bereiken. Het is niet bekend waarom een myoom op een gegeven moment gaat groeien. Wel is bekend dat ze ontstaan en groeien onder invloed van vrouwelijke hormonen (oestrogenen). Na de menopauze wanneer er nog weinig oestrogenen worden geproduceerd, slinken de myomen vaak. Het komt zelden voor dat een myoom kwaadaardig wordt. Wel moet men alert zijn bij zeer snelle groei van een myoom of bij groei na de overgang. Waar bevinden myomen zich in de baarmoeder Myomen kunnen overal in de baarmoeder voorkomen. Als het zich in de spierwand van de baarmoeder ontwikkelt, is dit een intramuraal myoom (2). Groeit het myoom vlak onder het vlies dat de buitenkant van de baarmoeder bekleedt, dan is de groei naar buiten gericht en noemen we dit een subsereus myoom (1). Het kan zover uitgroeien dat het alleen nog maar met een steel met de baarmoeder verbonden is. Een myoom kan zich ook ontwikkelen onder het slijmvlies dat de binnenkant van de baarmoeder bekleedt en wordt dan een submuceus myoom (3) genoemd. Ook dit myoom kan gesteeld worden. 1. subsereus myoom 2. intramuraal myoom 3. submuceus myoom

2 Klachten Myomen hoeven geen klachten te geven en kunnen ontdekt worden bij een gynaecologisch of echoscopisch onderzoek. Klachten die kunnen ontstaan zijn: pijn en/of veel bloedverlies bij de menstruatie, onregelmatig bloedverlies, lage rugklachten of zeurderige pijn in de onderbuik. Wanneer een myoom op de blaas drukt kunnen plasproblemen ontstaan zoals vaker moeten plassen. Er kan ook druk op de endeldarm ontstaan of pijn bij de geslachtsgemeenschap. Myomen en zwangerschap Tijdens de zwangerschap zullen de meeste myomen in omvang toenemen door productie van oestrogenen door de vrucht en de placenta. Na de zwangerschap slinken ze weer. Een myoom hoeft geen problemen te geven in de zwangerschap, maar kan als het erg groot is in de weg zitten. Tegen het einde van de zwangerschap kan een myoom er de oorzaak van zijn dat de baby niet met het hoofdje beneden ligt en/of niet goed kan indalen. Ook kan de geboorte van de placenta meer problemen geven. Bij grote myomen zal de zwangerschap door de gynaecoloog begeleid worden. Onderzoeken om een myoom op te sporen 1. Inwendig onderzoek: bij dit onderzoek kan de arts voelen of de baarmoeder door myomen vergroot is. 2. Echoscopie: met behulp van geluidsgolven wordt de baarmoeder in beeld gebracht. Dit onderzoek is niet pijnlijk. Er kan een echo verricht worden via de buik of via de vagina of eventueel kan een watercontrast echo worden gedaan. 3. Laparoscopie: met een kijkoperatie onder narcose kunnen via twee sneetjes in de buik met een kijkbuis de buikorganen bekeken worden. Hiermee kan ook gekeken worden of er myomen zijn. 4. Hysteroscopie: met een kijkbuis wordt via de vagina de baarmoederholte bekeken of er myomen zijn. Dit onderzoek kan poliklinisch plaatsvinden maar ook tijdens een opname.

3 Behandeling Wanneer er geen klachten zijn is behandeling niet noodzakelijk. Bij klachten, eventueel in combinatie met groei van de myomen, zijn er de volgende behandelingen: Medicijnen 1. Progesteronkuur: progesteron is een vrouwelijk hormoon dat zorgt voor een goede kwaliteit van het baarmoederslijmvlies. Met name bij langdurige bloedingen kan een 10 tot 14 daagse kuur de cyclus regelen. 2. Continue toediening van progesteronpreparaten: dit zorgt er voor dat er in het geheel geen bloedverlies meer optreedt en dat de groei van de myomen ook geremd wordt. 3. Anticonceptiepil: hierdoor worden de bloedingen vaak minder heftig en is de cyclus goed geregeld. Maar omdat de anticonceptiepil ook oestrogenen bevat kunnen myomen eventueel gaan groeien. 4. Antifibrinolyticum (Cyklokapron ): door dit medicijn wordt de hoeveelheid bloedverlies tijdens de menstruatie vaak veel minder. Deze tabletten worden alleen tijdens de menstruatie geslikt. 5. LHRH-agonisten: deze medicijnen bevatten een stof die de aanmaak en afgifte van oestrogenen blokkeren. In een aantal gevallen zal de grootte van de myomen hierdoor afnemen. De behandeling bestaat uit injecties en duurt 3 tot 6 maanden. Door deze medicijnen komt de vrouw kunstmatig in de overgang. Hierdoor blijven de menstruaties vaak weg maar kunnen er ook klachten ontstaan zoals opvliegers. Na het stoppen met de behandeling komen de menstruaties weer terug en verdwijnen de bijwerkingen. Helaas kunnen myomen dan weer gaan groeien. Dit lijkt een goede behandeling voor vrouwen die bijna in de overgang zijn. 6. Progesteron houdend spiraal (Mirena ): Dit spiraal kan gedurende 5 jaar in de baarmoeder blijven zitten. In een groot aantal gevallen is er beduidend minder bloedverlies tijdens de menstruatie en soms is er helemaal geen bloedverlies meer.

4 Operatie 1. Verwijdering via hysteroscopie: als de myomen zich aan de binnenkant van de baarmoeder bevinden en uitstulpen in de baarmoederholte kunnen zij door middel van een kijkoperatie in de baarmoeder via de vagina verwijderd worden. Meestal zal dit op een operatiekamer plaatsvinden. 2. Myoomenucleatie via de buik: subsereuze myomen kunnen via een buikoperatie worden verwijderd. Dit heeft wel een groter litteken ten gevolg. Een dergelijke operatie kan alleen uitgevoerd worden als de ligging van de myomen hiervoor gunstig is en verdient uiteraard de voorkeur wanneer er nog kinderwens is omdat met deze operatie de baarmoeder behouden blijft. 3. Uterusextirpatie (baarmoederverwijdering): bij veel klachten en/of grote myomen kan ook gekozen worden voor het verwijderen van de baarmoeder. Uiteraard mag er geen kinderwens meer zijn. Afhankelijk van de grootte van de baarmoeder zal deze operatie vaginaal of via de buikwand worden uitgevoerd. Zie folder Baarmoederverwijdering bij goedaardige aandoeningen. Uterus embolisatie Via de beide liesslagaders wordt een dunne slang (katheter) naar de slagaders van de baarmoeder geschoven. In deze slagaders worden kleine plastic of gelatine korreltjes gespoten. Hierdoor stopt de bloedtoevoer naar het myoom, of myomen en zal deze doen verschrompelen. Embolisatie van de uterus wordt verricht door een radioloog. Voorafgaand wordt tegen de pijn een ruggenprik gegeven. Alvorens een embolisatie te kunnen doen wordt op de afdeling Radiologie eerst een MRI-scan van de baarmoeder gemaakt om de precieze ligging en grootte van de myomen te kunnen bepalen. Als daarna blijkt dat een embolisatie mogelijk is zal u verwezen worden naar het Bureau Opname waar een medewerker verdere afspraken zal regelen die nodig zijn voor deze ingreep. Voordelen van embolisatie zijn een snelle herstelperiode, behoud van de baarmoeder en behandeling van alle aanwezige myomen in een keer. Bovendien zijn bij het niet slagen van de embolisatie (10-20%) andere behandelmogelijkheden nog aanwezig.

5 Uterusembolisatie is in principe een veilige techniek maar er zijn enkele risico s zoals bij elke medische behandeling. Zo kan er een infectie van de baarmoeder optreden. Dit kan leiden tot een operatie waarbij de baarmoeder alsnog verwijderd moet worden (minder dan 5%). Vervroegde menopauze kan intreden na een embolisatie. De kans hierop is 1-2% bij vrouwen jonger dan 45 jaar en 7-9% bij vrouwen ouder dan 45 jaar. Een geëmboliseerd myoom kan in sommige gevallen via de vagina worden uitgestoten (minder dan 8%) zonder verder nadelige gevolgen. Na deze ingreep blijft u één nacht in het ziekenhuis. Na ontslag uit het ziekenhuis kunt u nog 1 tot 2 weken buikklachten hebben. Bij koorts, sterk ruikende afscheiding of toenemende buikklachten neemt u contact op met het ziekenhuis. Na 6 weken vindt een controle afspraak op de polikliniek plaats. Voor meer informatie kunt u de volgende internet sites bezoeken: of HagaZiekenhuis Locatie Leyweg, Leyweg 275, 2545 CH Den Haag Locatie Sportlaan, Sportlaan 600, 2566 MJ Den Haag H