Wilhelmina Ziekenhuis Assen. Vertrouwd en dichtbij. Informatie voor patiënten. Myomen (vleesbomen)

Transcriptie

1 Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Myomen (vleesbomen) z

2 Myomen (vleesbomen) zijn goedaardige knobbels in de spierlaag van de baarmoeder. Myomen geven meestal geen klachten, maar als u hevige of pijnlijke menstruaties hebt, als de myomen groot zijn of als er veel myomen zijn, is soms een behandeling nodig. Er zijn verschillende behandelingen mogelijk, variërend van medicijnen tot een operatieve ingreep. Wat zijn myomen? Myomen worden ook wel vleesbomen genoemd. Het zijn goedaardige knobbels in de spierwand van de baarmoeder die vooral uit spierweefsel bestaan. Myomen kunnen aan de buitenzijde van de baarmoeder zitten, in de baarmoederwand of in de baarmoederholte. Hoe myomen ontstaan is niet bekend. Myomen kunnen een paar millimeter groot zijn, maar kunnen ook een paar kilo wegen. Bij wie komen myomen voor? Myomen komen voor bij 20 tot 30 procent van de westerse vrouwen en bij 50 tot 60 procent van de negroïde vrouwen. Zij komen vaker voor bij vrouwen die (nog) geen kinderen hebben gehad. Myomen worden beïnvloed door de hormonen oestrogeen en progesteron in de periode dat u menstrueert. Tijdens de zwangerschap kunnen myomen soms groeien door hormoonveranderingen, na de zwangerschap worden ze weer kleiner. Ook bij sommige hormoonbehandelingen kunnen myomen groter worden.

3 Myomen 2 Klachten Myomen geven meestal geen of weinig klachten en worden vaak bij toeval gevonden. De meeste myomen groeien langzaam en blijven onopgemerkt. De plaats waar het myoom zit, heeft meer invloed op de klachten dan de grootte. Zo kunnen myomen in de baarmoederholte, zelfs als ze klein zijn, menstruatieklachten veroorzaken. Klachten die het meest voorkomen, zijn overmatig bloedverlies bij de menstruatie en menstruatiepijn. De menstruaties blijven in principe regelmatig. Het ruime bloedverlies, eventueel met stolsels, kan bloedarmoede geven waardoor u zich moe of kortademig kunt voelen. Andere, meer zeldzame klachten van myomen zijn een drukkend gevoel in de buik, pijn laag in de rug, klachten met plassen en klachten bij het vrijen (pijn of bloedverlies). Heel soms verschrompelt een myoom door te weinig bloedtoevoer, wat hevige buikpijn tot gevolg kan hebben. Myomen geven meestal geen problemen bij het ontstaan van of tijdens een zwangerschap. De kans dat myomen kwaadaardig worden is zeer klein (1 op ).

4 Onderzoek en behandeling 3 Onderzoek Door middel van een (inwendige) echoscopie kan de gynaecoloog zien waar de myomen zich bevinden en hoe groot ze zijn. Voor aanvullende informatie kunnen er ook nog andere onderzoeken worden gedaan. Verliest u veel bloed of bent u erg moe, dan kan de gynaecoloog het ijzergehalte van het bloed controleren om te kijken of er sprake is van bloedarmoede. Behandeling Als u geen klachten hebt, hoeft er niets aan de myomen te worden gedaan en is verdere controle overbodig. Zijn er wel klachten, dan kiest de gynaecoloog samen met u een behandeling. Er zijn verschillende behandelingen mogelijk, variërend van medicijnen tot een operatie van de baarmoeder. Bij de keuze van de behandeling wordt rekening gehouden met het aantal, de plaats en de grootte van de myomen, uw leeftijd en uw eventuele wens zwanger te worden.

5 Medicijnen 4 Behandeling met medicijnen Met medicijnen wordt geprobeerd de hoeveelheid bloedverlies bij de menstruatie en de menstruatiepijn te verminderen. De myomen blijven bestaan, al worden ze soms iets kleiner. Bij veel of grote myomen en bij myomen in de baarmoederholte kan het effect van medicijnen tegenvallen. Stopt u met de medicijnen dan komen de klachten meestal terug. Prostaglandinesynthetase-remmers Diclofenac, Ibuprofen, Indometacine en Naproxen (prostaglandinesynthetaseremmers) helpen vaak goed bij menstruatiepijn. Bij meer dan de helft van de vrouwen met veel bloedverlies zorgen de medicijnen bovendien voor vermindering van het bloedverlies (ongeveer met een derde). De medicijnen moeten worden ingenomen als de menstruatie begint, maar beter nog een dag ervoor. U gebruikt ze zolang dat nodig is. De medicijnen geven vrijwel nooit bijwerkingen, maar als u ze vaak of langdurig gebruikt, moet u ze innemen in combinatie met een maagzuurremmer. Tranexaminezuur Door het gebruik van Cyclokapron (tranexaminezuur)hebt u minder bloedverlies bij de menstruatie (ongeveer de helft minder). Het medicijn mag alleen tijdens de menstruatie worden ingenomen. Bijwerkingen komen zelden voor. Het middel is niet geschikt als er een verhoogd risico op trombose bestaat. De pil De pil geeft vaak vermindering van bloedverlies (ongeveer met een kwart). Als u rookt of een verhoogd risico hebt op trombose, kan het minder verstandig zijn om de pil te gebruiken, zeker als u wat ouder bent. De bijwerkingen zijn zeer wisselend, afhankelijk van de samenstelling van de pil.

6 Medicijnen 5 Progesteronpreparaten Orgametril, Primolut, Cerazette, Implanon enmirena (progesteronpreparaten) zorgen ervoor dat het baarmoederslijmvlies niet wordt gestimuleerd, waardoor er geen (in ongeveer een derde van de gevallen) of minder (ook in ongeveer een derde van de gevallen) bloedverlies is. (Bij een derde van de vrouwen hebben deze medicijnen nauwelijks effect.) Orgametril, Primolut, Cerazette zijn tablettten, die elke dag moeten worden ingenomen. Implanon is een staafje dat in de bovenarm onder de huid wordt geplaatst en drie jaar kan blijven zitten. Mirena is een spiraaltje dat vijf jaar in de baarmoederholte kan blijven zitten. Er zijn weinig bijwerkingen. Sommige vrouwen houden vocht vast of hebben last van een vettige huid of depressieve gevoelens. GnRH-analogen GnRH-analogen onderdrukken de aanmaak van hormonen in de eierstokken en bootsen zo de postmenopauze na (de periode na de laatste menstruatie). Er wordt geen baarmoederslijmvlies meer aangemaakt, zodat er geen bloedverlies meer optreedt. De myomen worden ook vaak kleiner. Door de medicijnen kunt u overgangsklachten krijgen (opvliegers, nachtzweten en een droge vagina.) Ook is er een grotere kans op botontkalking. Daarom kunt u deze medicijnen meestal niet langer dan een half jaar gebruiken. De gynaecoloog kan kiezen voor een behandeling met GnRH-analogen, als het erop lijkt dat u snel in de overgang zult komen. Soms worden GnRH-analogen vóór een operatie gegeven om de myomen te verkleinen en de operatie daardoor gemakkelijker te laten verlopen.

7 Baarmoederoperatie 6 Operaties met behoud van de baarmoeder Kijkoperatie in de baarmoeder Myomen in de baarmoederholte of onder het slijmvlies van de baarmoederholte kunnen worden verwijderd met een kijkoperatie in de baarmoeder (zie de WZA-folder Kijkoperatie in de baarmoeder (therapeutische hysteroscopie). Enucleatie Als de myomen aan de buitenkant van de baarmoeder of in de baarmoederwand zitten, kunnen ze worden uitgepeld (enucleatie). Meestal gebeurt dit tijdens een buikoperatie. Bij kleine of gesteelde myomen is een kijkoperatie van de buik mogelijk. Bij het uitpellen kunt u zoveel bloed verliezen dat een bloedtransfusie moet plaatsvinden. Soms is het dan ook nodig om de baarmoeder te verwijderen. Als de baarmoederholte bij de enucleatie geopend is, zal de gynaecoloog bij een eventuele zwangerschap een bevalling via een keizersnede adviseren. Embolisatie Bij een embolisatie worden door middel van kleine bolletjes enkele bloedvaten naar de myomen afgesloten. Dit gebeurt op de röntgenafdeling via een slangetje in de ader van de lies. Daardoor krimpen de myomen binnen drie tot zes maanden. De meeste vrouwen hebben daarna veel minder last van bloedverlies. De gynaecoloog adviseert embolisatie alleen als u zeker weet dat u niet meer zwanger wilt worden. Er is een heel kleine kans dat door de embolisatie de blaas of de darmen beschadigd raken, dat de baarmoeder of de eileiders ontstoken raken of dat u in de overgang terechtkomt.

8 gynae09 - februari 2015 Baarmoederoperatie 7 Baarmoeder verwijderen Als de myomen worden weggehaald met behoud van de baarmoeder, bestaat de kans dat er na de behandeling opnieuw myomen ontstaan. Voor een definitieve oplossing van uw klachten kan het soms het beste zijn om de baarmoeder te laten verwijderen. Daarna hebt u geen last meer van bloedverlies. Soms is het mogelijk om de baarmoeder via de vagina te verwijderen, maar bij myomen is meestal een (kijk)operatie van de buik nodig. Als de baarmoeder wordt verwijderd, blijven de eierstokken en eileiders in principe behouden. Hebt u een opmerking of een klacht? De medewerkers en specialisten van het Wilhelmina Ziekenhuis Assen doen hun best u de juiste (medische) zorg te geven. Mocht er toch iets gebeuren waarover u niet tevreden bent, dan verzoeken wij u om dat door te geven. Dat kan aan degene die direct verantwoordelijk is of aan de ombudsfunctionaris van het ziekenhuis. Deze is bereikbaar via: adres: ombudsfunctionaris@wza.nl telefoonnummer: (0592) / (maandag t/m donderdag) postadres: WZA t.a.v. ombudsfunctionaris, postbus , 9400 RA Assen Meer informatie over de klachtenprocedure vindt u op Wilhelmina Ziekenhuis Assen Europaweg-Zuid 1 Postbus RA Assen Telefoon (0592) WZA