BAOZW/U Lbr. 09/039

Transcriptie

1 Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad informatiecentrum tel. (070) betreft actuele ontwikkelingen op het gebied van de kinderopvang uw kenmerk ons kenmerk BAOZW/U Lbr. 09/039 bijlage(n) datum 16 maart 2009 Samenvatting Deze ledenbrief geeft u informatie over de laatste stand van zaken rondom het wetsvoorstel Wijziging van de Wet Kinderopvang in verband met een herziening van het stelstel van gastouderopvang. Tevens berichten wij u over de situatie rondom het centrale register kinderopvang (Gemeenschappelijk Inspectie Ruimte, GIR), het kostenonderzoek met betrekking tot de extra benodigde middelen in verband met de invoering van het wetsvoorstel, het Landelijk Oordeel van de Inspectie voor het Onderwijs Kwaliteit gemeentelijk toezicht 2007 en de ondersteuningsactiviteiten van het projectteam Versterking toezicht en handhaving kinderopvang.

2 Aan de leden informatiecentrum tel. (070) betreft actuele ontwikkelingen op het gebied van de kinderopvang uw kenmerk ons kenmerk BAOZW/U Lbr. 09/039 bijlage(n) datum 16 maart 2009 Geacht college en gemeenteraad, Rondom de Wet Kinderopvang hebben sinds onze laatste ledenbrief van 9 juli 2008 diverse ontwikkelingen plaatsgevonden, waarover wij u graag willen informeren. Aan de orde komen: 1. het wetsvoorstel Wijziging van de Wet Kinderopvang in verband met een herziening van het stelstel van gastouderopvang (verder: wetsvoorstel gastouderopvang); 2. de ontwikkeling in het kader van dit wetsvoorstel van een centraal register kinderopvang, te weten de Gemeenschappelijke Inspectieruimte (GIR) Kinderopvang, ter vervanging van de huidige gemeentelijke registers kinderopvang; 3. de extra benodigde middelen in verband met de invoering van het wetsvoorstel gastouderopvang; 4. het Landelijk Oordeel Kwaliteit gemeentelijk toezicht in 2007 van de Inspectie van het onderwijs; 5. ondersteuningsactiviteiten VNG. Het wetsvoorstel "Wijziging van de Wet Kinderopvang in verband met een herziening van het stelstel van gastouderopvang". Staatssecretaris Dijksma van OCW heeft een wetsvoorstel in voorbereiding dat tot doel heeft misbruik en oneigenlijk gebruik van de Wet Kinderopvang (verder: wetsvoorstel gastouderopvang ) tegen te gaan. Streven is deze wetswijziging per 1 januari 2010 in te voeren. Het wetsvoorstel richt zich met name op de gastouderopvang. Onderwerp actuele ontwikkelingen op het gebied van de kinderopvang Datum 12maart

3 Tevens is in het wetsvoorstel voorzien in een centraal register kinderopvang, dat de huidige decentrale gemeentelijke registers vervangt en toezicht en handhaving door Belastingdienst en gemeenten verbetert. In 2010 worden twee vormen van gastouderopvang geïntroduceerd, te weten thuisopvang en minicrèches. De maximumuurprijs die voor een kinderopvangtoeslag in aanmerking komt, bedraagt voor minicrèches 4 en voor thuisopvang 2,50. Beide opvangvormen worden georganiseerd met tussenkomst van een gastouderbureau. In beide gevallen blijft het gastouderbureau object van toezicht en handhaving door GGD en gemeente. Bij het gastouderbureau kan een minicrèche of een thuisopvangadres ingeschreven staan. Voor minicrèches geldt dat zij, naast het gastouderbureau, object van toezicht en handhaving worden. Zij worden door de gemeente waar de minicrèche is gevestigd na de aanmeldingsprocedure in het centrale register kinderopvang opgenomen. Ook worden er aan de minicrèchehouders hogere kwaliteitseisen gesteld. Deze zullen worden vastgelegd in beleidsregels en toetsingskaders. Ze worden min of meer gezien als kleine kinderdagverblijven. Voor de thuisopvang verandert er inhoudelijk weinig ten opzichte van de gastouderopvang tot nu toe. Wel worden de thuisopvangadressen door het gastouderbureau in het centrale register kinderopvang opgenomen, maar alleen het gastouderbureau blijft object van toezicht en handhaving door gemeenten en GGD en. Eind 2008 heeft de VNG het concept-wetsvoorstel ontvangen. Na consultatie van de VNGcommissie OZW hebben wij een reactie aan het ministerie van OCW gestuurd, die met name gericht was op de volgende punten: Registratie: door opname van alle vormen van gastouderopvang in het centrale register kinderopvang wordt de taak van gemeenten fors uitgebreid. De VNG ondersteunt het opnemen van de minicrèches in het centrale register kinderopvang omdat die object van toezicht en handhaving worden. De VNG is tegen de opname van de thuisopvangadressen door gemeenten, omdat deze geen object van toezicht en handhaving worden. De opname van deze adressen is enkel van belang voor de Belastingdienst in verband met toezicht en controle op de kinderopvangtoeslag. Naar aanleiding hiervan is het wetsvoorstel aangepast en worden thuisopvangadressen door het gastouderbureau in het centrale register kinderopvang ingeschreven. Onderwerp actuele ontwikkelingen op het gebied van de kinderopvang Datum 12maart

4 Inschrijving: wij hebben voorgesteld niet langer vast te houden aan onverwijlde inschrijving na melding, omdat dit de oorzaak is van veel problemen rondom handhaving. Een toets na melding, waarin het verzoek wordt getoetst en op basis waarvan een besluit over inschrijving wordt genomen, lijkt ons een goede oplossing. Ons voorstel is gehonoreerd. In het nieuwe wetsvoorstel is een toets (in de vorm van een inspectie) ingebouwd tussen de melding en de inschrijving in het register en kan een gemeente op basis van deze inspectie besluiten al dan niet tot inschrijving in het register over te gaan. Houderschap en handhaving: wij hebben vragen bij het dubbele houderschap bij de minicrèche. Zowel het gastouderbureau als de minicrèche worden als houder en daarmee als object van toezicht en handhaving gezien. In het kader van de handhaving moeten duidelijke afspraken gemaakt worden over bij welke houder waarop gehandhaafd dient te worden. Positie van gastouderopvang in relatie tot VVE en minicrèches. Door uitbreiding van gastouderopvang middels minicrèches bestaat de kans dat bepaalde doelgroepen van de VVE niet (meer) worden bereikt. Tevens pleiten wij voor toetsingskaders middels een AMvB (Algemene Maatregel van Bestuur) in plaats van beleidsregels. Dit omdat een AMvB de gemeenten een steviger basis voor toezicht en handhaving biedt. Na advisering door de Raad van State is het wetsvoorstel op 20 februari 2009 door de Ministerraad vastgesteld en is het op 25 februari 2009 naar de Tweede Kamer gestuurd. De behandeling zal naar verwachting in april 2009 plaatsvinden en de VNG zal tijdig na consultatie van de VNG-commissie OZW een bestuurlijke reactie hierop inbrengen. Het wetsvoorstel zal ook leiden tot nieuwe uitvoeringsregelingen, zoals AMvB s en Beleidsregels. Ook in dit proces zal de VNG een actieve rol hebben. Overgangsrecht. Eind januari 2009 is er door het ministerie van OCW tevens overgangsrecht opgesteld. Hierbij gaat het met name over de termijnen van invoering van het nieuwe register en de daarmee gepaard gaande aanmelding van minicrèches in De VNG heeft voorgesteld dat er ook bij reeds vòòr 2010 bestaande en ingeschreven gastouderbureau s een toets op basis van de nieuwe criteria, die voor de toetsing van nieuwe meldingen zullen worden ontwikkeld, kan plaatsvinden alvorens zij in het nieuwe register worden opgenomen. Onderwerp actuele ontwikkelingen op het gebied van de kinderopvang Datum 12maart

5 Nu spreekt het wetsvoorstel van inschrijven (zonder enige toets). Ook voor gastouders die al voor 2010 werkzaam waren geldt dezelfde wijze van inschrijven en dezelfde kritiek. Het overleg hierover met het ministerie van OCW loopt nog. Centraal register (GIR) Kinderopvang. Op dit moment is in de Wet Kinderopvang bepaald dat het college van Burgemeester en Wethouders een openbaar register bijhoudt van alle kinderdagverblijven, BSO-locaties en gastouderbureau s in haar gemeente. Voorts is bepaald dat de GGD de toezichthouder op deze kinderopvanglocaties is en dat het college jaarlijks een jaarverantwoording indient bij de Inspectie van het Onderwijs (verder: IvhO), als tweedelijns toezichthouder. In het wetsvoorstel is voorzien in een centraal register kinderopvang dat de huidige gemeentelijke registers kinderopvang vervangt. Hiertoe wordt door de VNG, GGD Nederland en de IvhO een landelijke webapplicatie ontwikkeld: de Gemeenschappelijke Inspectie Ruimte (GIR) Kinderopvang. De GIR automatiseert het proces van het toezicht en de handhaving op de kwaliteit van de kinderopvang. De taken van gemeente, GGD en IvhO hebben elk hun eigen plaats in de GIR, waardoor zowel efficiencywinst als meer uniformiteit in toezicht en handhaving wordt bereikt. In het wetsvoorstel gastouderopvang worden gemeenten verplicht gesteld gebruik te maken van de GIR. De VNG heeft daarbij als voorwaarde gesteld dat er geen sprake kan zijn van het bijhouden door gemeenten van een gemeentelijk register en een centraal register. Dit is gehonoreerd en er is nu sprake van één centraal register. Om het register openbaar te maken wordt in de GIR Kinderopvang voorzien in een publieksportaal, waar de burgers alle geregistreerde kinderopvang per gemeente kunnen nazien. Ook de Belastingdienst sluit zich aan bij de GIR. Voor hem is de GIR van belang voor het toezicht op en uitvoering van de kinderopvangtoeslag. Extra middelen ten behoeve van de invoering van het wetsvoorstel gastouderopvang. Voor wat betreft de extra middelen die beschikbaar gesteld moeten worden, heeft de VNG met GGD Nederland aan een extern bureau opdracht gegeven voor een kostenonderzoek met als doel duidelijkheid te krijgen over welke middelen er vanaf 2010 structureel nodig zijn om de toezicht- en handhavingstaken door GGD en en gemeenten te laten uitvoeren. De basisvragen die in het onderzoek aan de orde komen zijn: 1. zijn de beschikbare middelen op dit moment voldoende om de kosten voor de toezicht- en handhavingstaken af te dekken; 2. is de volumegroei van de afgelopen jaren voldoende afgedekt in het huidige budget; Onderwerp actuele ontwikkelingen op het gebied van de kinderopvang Datum 12maart

6 3. wat zijn de kosten van de extra wettelijke taken in verband met toezicht en handhaving kinderopvang vanaf Op grond van de uitkomsten van dit onderzoek zal de VNG in bestuurlijk overleg met het ministerie van OCW afstemmen hoeveel budget er vanaf 2010 structureel extra in het Gemeentefonds gestort moet worden om de toezicht- en handhavingstaken uit te kunnen voeren. Het Landelijk Oordeel Kwaliteit gemeentelijk toezicht in 2007 van de Inspectie van het Onderwijs. Naar aanleiding van de jaarlijkse rapportages van de gemeenten aan de Inspectie van het Onderwijs (verder: IvhO) wordt door de IvhO jaarlijks een verslag, het Landelijk Oordeel, opgesteld. Op 12 maart 2009 is het Landelijk oordeel 2007 van de Inspectie voor het Onderwijs door staatssecretaris Dijksma aangeboden aan de Tweede Kamer. Het oordeel is gematigd positief. Er is op verschillende punten verbetering zichtbaar, maar er blijft een aantal punten van zorg, te weten: te geringe aandacht van het gemeentelijk management bij veel gemeenten voor toezicht en handhaving kinderopvang; hoge mutatiegraad (ongeveer 50%) onder de gemeenteambtenaren die toezicht en handhaving kinderopvang uitvoeren; gemeentelijke registers zijn onvoldoende op orde en actueel. De staatssecretaris dringt in haar begeleidende brief aan op snelle verbeteringen voor de geconstateerde knelpunten. Hiervoor stelt zij ook een aantal concrete maatregelen voor, zoals: een verzoek aan IvhO om met gemeenten afspraken te maken over verhogen van aantal handhavingsacties; gerichte ondersteuning door de VNG van achterblijvende gemeenten; extra toezicht op het op orde krijgen en houden van de registers; cursussen en informatieverstrekking aan gemeenten door VNG samen met GGD Nederland; een pilot over risicogestuurd toezicht. Onderwerp actuele ontwikkelingen op het gebied van de kinderopvang Datum 12maart

7 De VNG en met name haar projectteam Versterking toezicht en handhaving kwaliteit kinderopvang is actief betrokken bij de uitvoering van bovenstaande punten. Uiteraard zijn wij ons ervan bewust dat het inmiddels 2009 is en er ten opzichte van de situatie uit 2007 verbeteringen kunnen zijn opgetreden. Hiermee zullen echter niet alle knelpunten zijn weggenomen. De VNG ziet de maatregel van de staatssecretaris rond ondersteuning van achterblijvende gemeenten dan ook als een goed middel om de handhaving verder te optimaliseren. Wij zullen dit projectonderdeel komende periode verder vormgeven in samenwerking met onder meer de IvhO. De betreffende gemeenten zullen hierover binnenkort nader bericht ontvangen. Mocht u als gemeente ondersteuning nodig hebben, dan kunt u hierover uiteraard ook altijd contact opnemen met het VNG-projectteam Versterking toezicht en handhaving kwaliteit kinderopvang. Overig nieuws vanuit het project Versterking toezicht en handhaving kwaliteit kinderopvang. Als onderdeel van het handhavingsbeleid diende het boetebeleid nog uitgewerkt te worden. Dit is uitgewerkt in de notitie boetebeleid en in het aangepaste Afwegingsmodel Handhaving en dit geheel is sinds februari 2009 beschikbaar via de VNG-website. Deze notitie kan dienen om het boetebeleid voor uw gemeente in te voeren. Wij hopen dat hiermee de handhavingsacties verbeterd kunnen worden. Op dit moment is het projectteam bezig met een aanvulling en herziening van de voorbeeldbrieven. Wij streven er naar om voor het gehele handhavingsbeleid voorbeeldbrieven beschikbaar te stellen. Ook dit kan de gemeenten ondersteunen in de uitvoering van de handhavingstaken en kan ook leiden tot een verbetering van de handhaving, zoals gewenst vanuit het Landelijk oordeel Verder werden en worden er nog steeds trainingen gegeven. Komend jaar komt er naast de basiscursus ook een vervolgcursus handhaving, waarover via de site verdere informatie zal worden gegeven. Onderwerp actuele ontwikkelingen op het gebied van de kinderopvang Datum 12maart

8 Doel van deze vervolgcursus is het verhogen van met name de praktische kennis van handhavers, zodat zij de handhaving makkelijker ter hand kunnen nemen. Tevens is het gericht op uitwisseling van ervaringen van handhavers en leren van elkaar. Hoogachtend, Vereniging van Nederlandse Gemeenten mr. R.J.J.M. Pans, voorzitter directieraad Deze ledenbrief staat ook op onder brieven. Onderwerp actuele ontwikkelingen op het gebied van de kinderopvang Datum 12maart