JAARVERSLAG 2015 Kralendijk, Bonaire december 2016

Transcriptie

1 JAARVERSLAG 2015 Kralendijk, Bonaire december 2016

2 Inhoudsopgave Voorwoord De Stichting Lezen & Schrijven Doelstelling Interne Organisatie Communicatie Partners Fondsen en Sponsoren Projecten in 2015 Onderzoek geletterdheid Mediabus Estafetteboekje Financiën Bijlage 1: Activiteitenplan 2016 Bijlage 2: Lijst Sponsoren

3 Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag van de Stichting Lezen & Schrijven Bonaire, over ons oprichtingsjaar Geletterdheid is een fundamentele voorwaarde voor duurzame inzet op de arbeidsmarkt, zelfredzaamheid van burgers en sociale cohesie. Stichting Lezen & Schrijven Bonaire is opgericht om geletterdheid te verhogen, waarbij we ons richten op kinderen van 0 tot 18 jaar. In dit verslag, bestemd voor onze sponsors, partners, en voor iedereen die belangstelling heeft voor de bestrijding van laaggeletterdheid op Bonaire. We laten zien op welke wijze wij ons georganiseerd hebben. Daarna vindt u een overzicht van de twee belangrijkste projecten die wij in 2015 hebben uitgevoerd. In ons oprichtingsjaar waren wij vooral gericht op het verkrijgen van de gegevens omtrent geletterdheid op Bonaire, om onze doelstellingen te specificeren en resultaatgerichte projecten te kunnen plannen. Daarnaast moesten wij bekend worden bij onze doelgroep en onze (toekomstige) partners. In de bijlage vindt u een financieel jaaroverzicht over 2015 en een activiteitenoverzicht voor De Stichting is opgericht op initiatief van Rotary Club Bonaire. Deze serviceclub maakt dagelijks in de praktijk de gevolgen van laaggeletterdheid op Bonaire mee. Daarnaast is geletterdheid bij Rotary wereldwijd een aandachtspunt voor de komende vijf jaren als het gaat om een bijdrage aan goede doelen. Het laatste onderzoek naar geletterdheid op Bonaire is gedaan in 2004 en stelde dat 24% van onze bevolking laaggeletterd zou zijn. Dat betekent dat ons eiland op plaats 150 van de wereld van geletterde landen zou staan. Bij de oprichting van de Stichting Lezen & Schrijven Bonaire waren twee vragen voor ons van belang: 1) Hoe staat het met geletterdheid anno 2015 op Bonaire? 2) Wat zijn de acties die wij kunnen ontwikkelen om laaggeletterdheid te bestrijden? Om deze vragen te kunnen beantwoorden zijn we een samenwerking aangegaan met een gespecialiseerd onderzoeksbureau in Nederland: CPS Onderwijsontwikkeling en Advies, om hiernaar onderzoek te doen. De resultaten en aanbevelingen uit het onderzoek, waar wij in dit jaarverslag verslag van doen, ondersteunen de gedachte dat Stichting Lezen & Schrijven Bonaire hard nodig is en nog een hoop goed werk kan verrichten. Vanuit een integrale aanpak (passende projecten voor alle leeftijdscategorieën), de gedachte dat slim samenwerken betere resultaten oplevert, met aandacht voor de eiland specifieke situatie (kleinschalig en meertalig) zal de Stichting zich ook in 2016 inzetten om alle kinderen van Bonaire een kans te geven op een geletterde toekomst. Addo Stuur, voorzitter. 2

4 De Stichting Lezen & Schrijven Doelstelling Stichting Lezen & Schrijven is een Stichting opgericht in 2015, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Bonaire onder nummer 9042, oprichtingsdatum 5 februari Stichting Lezen & Schrijven Bonaire is opgericht om laaggeletterdheid op Bonaire te voorkomen en verminderen, wij richten ons hierbij specifiek op kinderen van 0 tot 18 jaar. De Stichting vervult vijf rollen: 1) aanjager, die organisaties en individuen in de publieke en private sector stimuleert en activeert; 2) communicator, die constante aandacht voor het thema vraagt; 3) uitvoerder, die partners/ organisatie helpt hun verantwoordelijkheid in de praktijk te brengen; 4) kenniscentrum, dat individuen en organisaties informeert over laaggeletterdheid en gerelateerde thema s; 5) fundraiser. In 2015 lag de nadruk van de Stichting voornamelijk op het vergaren van kennis omtrent de huidige stand van zaken met betrekking tot (laag)geletterdheid op Bonaire, en de mogelijkheden om geletterdheid te versterken. Daarnaast was het doel om bekend te worden bij toekomstige partners en financiers. In 2016 zullen wij gericht zijn op het verder versterken van onze positie als betrouwbare partner in de bestrijding van laaggeletterdheid, het initiëren en doen slagen van projecten, waarbij wij ons, bij de keuze voor diverse projecten, baseren op de aanbevelingen in het rapport Onderzoek geletterdheid op Bonaire Interne Organisatie Vanaf de oprichtingsdatum hebben vijf bestuursleden deel uitgemaakt van de Stichting, waaronder een voorzitter, een penningmeester, een secretaris en twee leden. Er werd twee wekelijks, waarbij lopende projecten werden besproken, de financiën werden gemonitord en de taakverdeling (ten behoeve van projecten) werd geëvalueerd en zo nodig bijgesteld. Bestuursleden werken regelmatig ook mee aan de uitvoering van projecten. De leden zijn gevraagd vanwege hun sympathie met de doelstelling, en geselecteerd op hun specialisatie en/of netwerk. Het bestuur is onbezoldigd. Allen zijn lid van de Rotary Club Bonaire. Bestuur in 2015: Voorzitter: dhr. A. Stuur Penningmeester: dhr. E. van de Keuken Secretaris: dhr. J. Ockhuysen Lid: mw. R. Bierings Lid: dhr. A. Botterop In 2015 is er één betaalde kracht aan het werk geweest; op basis van inhuur ten behoeve van de coördinatie van het onderzoek en algemene ondersteuning. Voor het onderzoek is een onderzoeksbureau uit Nederland ingehuurd. 3

5 De Stichting werkte aan de projecten met veel vrijwilligers, mensen van Bonaire die ons doel een warm hart toedragen. Veel vrijwilligers werden gevonden in het netwerk van de bestuurders, Rotary Club Bonaire, en bij onze partners. Maar ook gebruikten wij bijvoorbeeld onze website om vrijwilligers te werven. Het is ons in het afgelopen jaar opgevallen dat op Bonaire veel mensen bereid zijn met tijd en inzet aan een goed doel bij te dragen. Zo zijn er bijvoorbeeld 15 vrijwilligers actief geweest bij het verkrijgen van ingevulde vragenlijsten voor het onderzoek. Echter, de werkzaamheden moesten goed gecoördineerd en gepland zijn (voorbereiding) en overzichtelijk voor wat betreft tijdsduur. Voor langlopende projecten die uiteindelijk zelfs een status van permanente activiteit krijgen, zijn moeilijker vrijwilligers te werven en te behouden. Daarnaast is het belangrijk dat medewerkers tenminste Papiamentu en Nederlands spreken, en bij voorkeur ook Engels en Spaans om een zo groot mogelijke doelgroep te bereiken. Als het niet lukt om mensen te vinden die deze talen spreken is het ook mogelijk gebleken om een team van vrijwilligers samen te stellen, waarbij de talenkennis verdeeld is over de teamleden. Verder hebben wij de kosten van projecten en evenementen in 2015 zo laag mogelijk gehouden, met behulp van sponsoren. Communicatie De Stichting heeft een eigen website: en een Facebook pagina: Stichting Lezen en Schrijven Bonaire. De mediabus, een permanente activiteit van de Stichting heeft ook een eigen Facebook pagina: Mediabus Bonaire Onze website is te lezen in het Nederlands. In 2016 zal de website ook in het Papiamentu worden vertaald. Via de Facebook pagina s verschijnen posts in het Nederlands, Papiamentu en het Engels. In 2015 lag de nadruk in de communicatie vooral op het bekend maken van de Stichting bij een breed publiek, mede in het belang van het onderzoek. In 2016 zullen we gerichter communiceren richting onze doelgroep, sponsoren en fondsen. Met gerichter wordt bedoeld dat wij project-specifiek contacten aangaan en per project de communicatie afstemmen op de doelgroep. Als Stichting blijven we in de rol van communicator en aanjager contact onderhouden met diverse partners. Zo gaan we in 2016 deel uitmaken van het Taalpunt. Partners Stichting Lezen & Schrijven Bonaire gaat uit van de gedachte dat samenwerken betere resultaten oplevert. Wij hebben anderen nodig en anderen ons; het versterken van geletterdheid gaat niet door slechts op een manier of vanuit een bron een inzet te plegen. Zo is het gebleken dat bijvoorbeeld scholen alleen niet in staat zijn om de gewenste resultaten te bereiken. Het gaat om een brede aanpak die op jonge leeftijd begint en waarbij ook voor volwassenen de juiste opties worden aangeboden om geletterdheid te versterken. Wij werken daarom samen met partners waar wij ons qua doelstelling en/of doelgroep aan kunnen spiegelen. 4

6 Ons eiland leent zich prima voor samenwerking; vanwege de kleinschaligheid zijn de lijnen kort en kent men elkaar binnen een korte tijd; door samenwerking versterken we elkaar. Met de volgende organisaties is in 2015 samengewerkt: Fundashon Forma Fundashon Lesa ta dushi Centrum voor Jeugd en Gezin Biblioteka Públiko Stichting Jong Bonaire Openbaar Lichaam Bonaire OC&W Caribisch Nederland Scholen Gemeenschap Bonaire Directies Openbaar en Katholiek Basisonderwijs NGO platform Bonaire Samenwerking kwam niet slechts op ons initiatief tot stand. Wij zijn verheugd dat men ons na de oprichting al snel wist te vinden; in 2015 zijn wij door diverse partners uitgenodigd om deel te nemen aan verschillende activiteiten, en hebben wij deelgenomen aan: Een verhaal schrijven voor voorleesdag vader en kind, ten behoeve van Moederdag op initiatief van Fundashon Lesa ta Dushi; Congres Leesbevordering en laaggeletterdheid, op initiatief van Fundashon Lesa ta Dushi; Week van de alfabetisering op initiatief van Fundashon Forma; Kinderboekenweek op initiatief van de Biblioteka Públiko; Spelling wedstrijd op de Scholen Gemeenschap Bonaire op initiatief van Fundashon Lesa ta Dushi. Een aparte vermelding verdient de samenwerking met de organisaties en bedrijven die ons geholpen hebben met het onderzoek naar geletterdheid in Ze waren talrijk en uiteenlopend maar allen erkenden het belang van het onderzoek en boden ons gelegenheid het onderzoek uit te voeren. Daarnaast hebben zij ons een enorme naamsbekendheid gegeven bij hun personeel en klantenkring. In het overzicht van de projecten worden zij met name genoemd. De stichting zoekt in 2016 per project uit wat de partners zijn met wie wij graag willen samenwerken. Deze samenwerking wordt bij voorkeur door ons aangegaan vanaf de voorbereidingsfase. Een samenwerking kan o.a. tot doel hebben: Verfijnen van projecten (voor expertise; input van partners gebruiken om het doel en methoden te optimaliseren). Als communicatiekanaal. Voor het werven van vrijwilligers. Facilitaire samenwerking (gebruik locaties, bereik van de doelgroep, etc.). Fondsen en Sponsoren In 2015 zijn de eerste activiteiten van de Stichting bekostigd door de Rotaryclub Bonaire. We zijn daarbij ook op kleine schaal gesponsord door bedrijven. Deze sponsoring had vooral een facilitair karakter. Daarnaast heeft de Rijksoverheid een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het estafetteboekje. Ook is het initiatief gestart adopteer een boek waarbij mensen tegen betaling naamsvermelding kunnen krijgen in een boek dat in de mediabus uitgeleend kan worden. Deze actie heeft tot nu toe nog niet het gewenste 5

7 resultaat opgeleverd, wij zullen in 2016 evalueren hoe dit komt en kijken welke ingrepen nodig zijn om hier meer succes mee te behalen. In 2016 gaat de Stichting zich op meer structurele basis bezig houden met fondsenwerving. Hiervoor zal een medewerker worden ingehuurd om de administratie op orde te houden, teneinde de benodigde documenten op te leveren zoals een jaarverslag en projectplannen. De financiële administratie wordt vastgelegd bij- en gerapporteerd door Administratiekantoor Brandaris, als gift. 6

8 Projecten in 2015 Onderzoek geletterdheid Doelstelling Het laatste onderzoek waaruit conclusies werden getrokken over geletterdheid op Bonaire, dateerde uit De Stichting wilde bij de oprichting twee zaken helder in beeld krijgen. 1) Hoe staat het met geletterdheid in het Nederlands en Papiamentu op Bonaire anno 2015? 2) Wat zijn de acties die wij kunnen ontwikkelen om laaggeletterdheid te bestrijden? Het onderzoek dat is gedaan moest antwoord geven op deze twee vragen. Doelgroep De doelgroep van het onderzoek waren de inwoners van Bonaire tijdens de periode van het onderzoek; de tweede helft van het jaar Organisatie Het bestuur van de Stichting heeft het onderzoeksbureau CPS, Onderwijsontwikkeling en Advies ingehuurd om het onderzoek te laten uitvoeren. Om te komen tot aanbevelingen voor acties, gericht op specifieke leeftijdsgroepen is er op verschillende manieren data verzameld. Zo zijn er vragenlijsten opgesteld, waarbij rekening is gehouden met leeftijdscategorieën en meertaligheid. In eerste instantie hebben de bestuursleden van de Stichting de vragenformulieren via hun netwerk verspreid. Deze konden digitaal worden ingevuld, daarmee kwamen de resultaten direct bij het onderzoeksbureau terecht. Ook kon men op papier de antwoorden invullen, deze vragenlijsten zijn afgeleverd en opgehaald en met behulp van vrijwilligers in het programma surveymonkey ingevoerd. De voorzitter onderhield het contact met CPS over de voortgang. Na enige tijd bleek dat de respons niet het gewenste niveau haalde. Er is daarop besloten een coördinator aan te nemen om het onderzoek een doorstart te laten maken. En er werden in totaal 15 vrijwilligers ingezet om de respons te doen verhogen. Dit leidde tot een serieuze toename in de respons, waardoor uiteindelijk van alle volwassenen op het eiland 8,5% een vragenlijst heeft ingevuld, en van de scholieren in de leeftijd van 9-18 jaar 25,6%. 7

9 Partners Zoals eerder aangeven hebben uiteenlopende organisaties en bedrijven een bijdrage geleverd aan de uiteindelijke respons in het onderzoek. Rotary Club Bonaire, Fundashon Forma, Fundashon Mariadal, Mangazina di Rei,Consulaat-Generaal van Venezuela, Selibon, WEB, Telbo, BIA, Cargill, CTS construction, Rocargo, BSC Bonaire, Obersi Group, Bonhata, Sapias Holding en Buddy Dive Bonaire, Divi Flamingo Beach Resort, Sand Dollar Bonaire, Plaza Beach Resort, Jong Bonaire, Centrum Jeugd en Gezin, Integrale Wijkaanpak, Miva 60+, Dienst Justitiële Inrichtingen CN, Openbare Bibliotheek Bonaire, OC&W-CN, Bureau Leerplicht Bonaire, Scholengemeenschap Bonaire, RK Schoolbestuur, Openbaar Schoolbestuur, Kolegio Kristu Bon Wardador, Kolegio Papa Cornes, Kolegio San Bernardo, Kolegio San Luis Bertran, Kolegio Rayo di Solo, basisschool De Pelikaan. Communicatie Tijdens het onderzoek heeft de Stichting actief de media benaderd om draagvlak te creëren voor het onderzoek en de medewerking van de bevolking te verkrijgen. We kozen voor media waarbij het geven van uitleg over het onderzoek mogelijk was. Er zijn twee maal radio-interviews gegeven door bestuursleden van de Stichting. De radiozenders op Bonaire hebben een groot bereik en bieden de gelegenheid (tijd) om inhoudelijk op zaken in te gaan. In de interviews konden we het belang van het onderzoek benadrukken, en uitleg geven op de manier waarop dit onderzoek gehouden werd. Mensen werden op deze manier bekend met de Stichting, het onderzoek en de vragenlijst methode. Vrijwilligers waren herkenbaar van de Stichting, door middel van een banner op locatie of het dragen van een polo met ons logo. De meesten spraken als moedertaal Papiamentu en daarnaast Nederlands. Ook waren er vrijwilligers die daarbij nog Spaans spraken. Dit omdat de vragenlijsten in die drie talen konden worden ingevuld. Gebleken is dat mensen het prettig vinden om in hun moedertaal te worden aangesproken, en dat de uitstraling van de vrijwilligers belangrijk is, zeker bij een gevoelig onderwerp als laaggeletterdheid waarbij de deelname bereidheid wordt vergroot als men er van op aan kan dat men met de juiste personen van doen heeft. Mw. Balentien als vrijwilliger actief voor de Stichting, bij Fundashon Mariadal 8

10 Zoals eerder vermeld heeft het onderzoek en de deelname van uiteenlopende bedrijven en organisaties de naamsbekendheid en het doel van de Stichting een echte boost gegeven. Richting het einde van de periode van het onderzoek is een paginagroot artikel aangaande ons onderzoek verschenen in het Antilliaans Dagblad (zie AD, 7 december 2015). Communicatie rapportage Het onderzoek heeft een rapportage met aanbevelingen en projectvoorstellen opgeleverd. De volledige versie is op de website van de Stichting geplaatst. Een samenvatting is in gedrukte vorm opgeleverd. Ten behoeve van het verspreiden van het onderzoeksrapport, alsmede de resultaten en aanbevelingen die hierin staan, zijn drie bijeenkomsten georganiseerd. Een voor de scholen en FORMA, een voor de organisaties die actief hadden geparticipeerd en overheidsinstanties, en een openbare bijeenkomst. Voor de openbare bijeenkomst is een uitnodiging gezonden aan de pers. Tenslotte is er voor iedereen die hiervoor belangstelling had een discussiebijeenkomst georganiseerd om mee te praten over maatregelen, samenwerking en prioriteiten. Tijdens de bijeenkomsten kon men een exemplaar van het rapport mee nemen. Naast het verspreiden van de resultaten hadden deze bijeenkomsten ook tot doel nader kennis te maken met (potentiële) partners en samenwerking te initiëren. Er zijn exemplaren van het rapport verzonden aan de gezaghebber en rijksvertegenwoordiger, de gedeputeerde, de Minister van OC&W, scholen op het eiland, en aan organisaties in Nederland, waarvan wij denken dat de resultaten bij hen bekend moeten zijn, en aan wie wij ons als Stichting bekend willen maken, eventueel voor samenwerking in de toekomst. Zoals: Stichting Lezen en Schrijven Nederland, de Vereniging van Bibliotheken, de leden van de Cie. Koninkrijksrelaties van de Tweede Kamer, e.a. Meting resultaten De meting van de resultaten in dit project worden weergegeven door de conclusies die getrokken worden uit de toetsgegevens van de scholen en de ingevulde vragenlijsten. Er zijn vragenlijsten ingevuld door 1076 volwassenen (8,5 % van de bevolking) en door 940 leerlingen tussen de 9 en 18 jaar. (25,6%) 183 ouders van kinderen in de leeftijdsgroep 0-4 jaar hebben vragenlijsten ingevuld. Alle scholen hebben (toets) gegevens opgeleverd, en daarnaast heeft ook FORMA gegevens geleverd. Omdat sommige instanties niet volledige gegevens hebben geleverd, is voor die onderdelen op hoofdlijnen geanalyseerd. Voor analyse op detailniveau is gekozen om inzicht te krijgen in de resultaten van enkele deelvaardigheden taal. Waar mogelijk zijn de toetsen vergeleken met de landelijke gemiddelde vaardigheidsscores of cijfers in Nederland. Voor een uitgebreide toelichting zie het rapport Onderzoek geletterdheid op Bonaire Grofweg kan worden gesteld dat de meeste kinderen op jonge leeftijd al worden geconfronteerd met meerdere talen. Tussen de 9 en 18 jaar verschuift het taalgebruik en taalcontact. Is dit in de jaren ervoor voor de meeste leerlingen nog Papiamentu zowel thuis als op school, dit verschuift in de loop der jaren naar het Nederlands en dan wordt Papiamentu vooral een taal voor sociale media en gesprekken met vrienden. Hierdoor is het gevaar dat er een basaal taalniveau ontstaat en een prikkel ontbreekt om het taalniveau te verhogen. Nederlands wordt verbonden met leren, Papiaments met communiceren. Bij de volwassenen die geboren zijn op Bonaire vertoont 17% tekenen van laaggeletterdheid in het Papiamentu en 18% in het Nederlands. Van de in Nederland geboren volwassenen is dat 50% in het Papiamentu en 0 % in het Nederlands. Bij de groep geboren op een eiland 9

11 van de voormalige Antillen is dit 7,5% en 10%. Van de groep volwassenen geboren in Midden of Zuid Amerika vertoont 50% tekenen van laaggeletterdheid in het Nederlands en 36% in het Papiamentu. Met name de conclusies op basis van gegevens uit het onderwijs baren zorg: alle genormeerde toetsen en examens Nederlands en rekenen in het basisonderwijs voorgezet onderwijs en FORMA, zijn in het Nederlands afgenomen en genormeerd volgens de Europees Nederlandse referentienormen. Uit de gegevens blijkt dat 85 tot 90% van de leerlingen deze normen niet behaald. Het rapport wordt gepresenteerd Financiën Zoals eerder vermeld zijn alle activiteiten en projecten in het oprichtingsjaar gefinancierd vanuit de Rotary Club Bonaire. Voor het onderzoek naar geletterdheid is in totaal een bedrag van ,00 USD uitgegeven. De grootste kostenpost bedroeg de inhuur van het onderzoeksbureau CPS, Onderwijs en Advies. Daarnaast zijn er kosten gemaakt voor drukwerk, zaalhuur en reis-en verblijfskosten van de onderzoekers. Deze kosten zijn lager uitgevallen dan vooraf berekend, mede omdat dit deels gesponsord werd. Een extra, niet vooraf ingecalculeerde kostenpost bedroeg de inhuur van externe ondersteuning voor de uitvoering van het onderzoek. Minimale uitgaven zijn gedaan aan een klein presentje voor de ondersteuning door de vrijwilligers. Conclusies en aanbevelingen In het algemeen kan worden gesteld dat het onderzoek heeft aangetoond dat de Stichting Lezen en Schrijven Bonaire bestaansrecht heeft, en kan rekenen op steun van uiteenlopende partijen. Zoals in de aanbevelingen in het rapport ook wordt aangegeven, draagt de gehele samenleving op Bonaire de verantwoordelijkheid voor het (vroegtijdig) voorkomen en verminderen van laaggeletterdheid. Het onderwijs kan niet alleen de geringe vaardigheden op gaan lossen. Er zijn aanbevelingen gedaan die onderverdeeld zijn in vier categorieën: 1 Aanbevelingen voor lokale netwerkaanpak. 2 Aanbevelingen voor facilitering van voorschoolse educatie, basis- en v.o. onderwijs. 3 Aanbevelingen voor stimulering en verbreding van samenwerkingsvormen met de openbare bibliotheek en andere instellingen zoals Fundashon Forma 4 Aanbevelingen activiteiten en projecten volwassenen. 10

12 Voor een uitgebreide lijst van aanbevelingen verwijzen wij naar het rapport Onderzoek geletterdheid op Bonaire De Stichting richt zich voornamelijk op het versterken van geletterdheid bij kinderen. In 2016 gaan wij projecten initiëren en/of uitvoeren die passen bij aanbevelingen binnen de eerstgenoemde drie categorieën. Daarnaast zullen wij vaste activiteiten blijven uitvoeren. Voor een uitgebreid overzicht, zie ons activiteitenoverzicht Voorwaarde om deze projecten en activiteiten te laten slagen zijn; de mogelijkheid tot samenwerking en het verkrijgen van voldoende middelen. U kunt het volledige onderzoeksverslag lezen op 11

13 Mediabus Doelstelling De mediabus brengt lezen en schrijven naar kinderen en hun ouders toe. Het biedt een laagdrempelige, modern ingerichte bibliotheek waar men kan lezen, computers gebruiken, films kijken, en nog veel meer. Het is hét promotiemiddel van de Stichting voor acties tegen laaggeletterdheid. De doelstelling in 2015 was het invoeren, inrichten en gebruiksklaar maken van het voertuig. Het daadwerkelijk gebruik van, hierover zal in het jaarverslag in 2016 worden gerapporteerd. Doelgroep De belangrijkste doelgroep zijn (jonge) kinderen en hun ouders. Daarnaast is de mediabus beschikbaar voor gebruik door onze partners, voor activiteiten die zij uitvoeren, welke een link hebben met onze doelstelling. Organisatie in 2015 heeft het bestuur zelf de aankoop en invoer van de bus en de inhoud gerealiseerd en is een kleine afvaardiging van de Rotaryclub ingezet om de bus rijklaar te maken. Daarnaast is de bus schoongemaakt en zijn boeken aangekocht en in het bibliotheeksysteem ingevoerd. Tevens is er Wifi in de bus aangelegd. Dit alles gebeurde op basis van inzet door vrijwilligers. Er is een medewerker ingehuurd die de standplaatsen heeft georganiseerd, en een korte handleiding van het bibliotheeksysteem heeft geschreven. In 2016 zal de mediabus op doordeweekse dagen elke middag bij een sentro di bario staan. In 2016 wordt vanuit het bestuur van de Stichting een lid aangewezen als contactpersoon van de mediabus. Deze persoon is aanspreekpunt voor organisaties die van de mediabus gebruik willen maken, contacten onderhoud aangaande de facilitaire benodigdheden van de bus, de standplaatsen, etc. Deze persoon verzorgt ook de aansturing van de coördinator en de chauffeur welke in 2016 een actieve rol gaan spelen. In 2016 zullen twee betaalde medewerkers voor de mediabus worden ingehuurd; de coördinator en de chauffeur. De coördinator is de persoon die tijdens de openstelling alles in goede banen leidt. Zij schrijft leden in, helpt de kinderen met het uitzoeken van boeken en computergebruik en organiseert alle randvoorwaardelijke zaken bij het gebruik van de bus. De chauffeur brengt de bus naar de locatie en terug naar de parkeerplaats, helpt met het opzetten en opruimen en houdt de bus rijklaar. Het aankopen, vervoer, en technisch gereedmaken van de bus is gedaan door vrijwilligers vanuit de Rotary. Partners Belangrijke partners voor de bus zijn de Sentro di Bario s op Bonaire. Dit zijn de standplaatsen van de bus en wij mogen daarbij gebruik maken van elektriciteit en sanitaire voorzieningen, tegen een kleine vergoeding per maand. Meerdere partijen bleken bereid hun locatie als standplaats beschikbaar te stellen. Hoewel wij dit enorm waarderen, hebben wij er uiteindelijk voor gekozen om voor de Sentro di Bario s te kiezen, vanwege eenduidigheid, bereikbaarheid en een gemeenschappelijke doelgroep. Een andere belangrijke partner is de Rotary Club Bonaire die de aankoop, het rijklaar maken en inrichten van de bus gefinancierd heeft. 12

14 Bij evenementen die leden van de Rotary organiseren, kan de mediabus gevraagd worden aanwezig te zijn om het evenement aantrekkelijk te maken voor kinderen. Communicatie Er is in 2015 op de website van de Stichting melding gemaakt van de komst van de mediabus en wat deze de doelgroep kan brengen. Daarnaast heeft de bus een eigen Facebook pagina. De bus is op drie evenementen ingezet om bekendheid te verwerven; bij de feria van de Openbare Bibliotheek in het kader van Kinderboekenweek, bij de feria van het Spaanse Consulaat en bij de open dag van Mangazina di Rei. De bus was toen nog niet volledig ingericht maar werd gebruikt om mensen te werven om deel te nemen aan het onderzoek naar geletterdheid. In 2016 zal de bus daadwerkelijk worden ingezet voor het primaire doel; kinderen stimuleren te gaan lezen. Hiervoor zullen we elke middag in de week bij een Sentro di Bario gaan staan en diverse activiteiten organiseren vanuit de bus. Ook zal een ronde langs alle basisscholen worden gehouden, om de kinderen de bus te laten zien en wij gaan ons actief inzetten om de bus bij partners aan te bieden voor (gezamenlijke) activiteiten. Meting resultaten De doelstelling van 2015 is behaald. De bus is rijklaar, schoon en ingericht met een moderne boekencollectie, een filmdoek en laptops. De bibliotheek software is state of the art; kinderen en hun ouders kunnen via internet zien welke boeken er in de collectie beschikbaar zijn en welke zijn uitgeleend. De bus is begin 2016 gaan rijden. Het bereik van de doelgroep gaan we meten aan de hand van het bibliotheeksysteem; de ledenadministratie. Hierbij kijken we naar het aantal leden, daarnaast kan een verdieping worden toegepast door de leeftijden van de leden te monitoren en wat voor boeken ze lenen. Ook zullen de bezoekersaantallen tijdens evenementen worden bijgehouden en wordt uiteraard bijgehouden voor welke evenementen en activiteiten we worden gevraagd. (Bekendheid, bereik). Financiën In het totaal is ,31 USD besteed aan de aankoop en inrichting van de mediabus. Van dit bedrag is een bus aangekocht, ingericht, gebruiksklaar gemaakt, voorzien van een boekencollectie, internet aansluitingen, de huur van het bibliotheeksysteem, etc. Ook verzekeringen, brandstof en andere gebruikskosten moesten worden betaald. De boekencollectie is als inkoop opgenomen in de jaarrekening. Wij nemen deze niet op als materiële vaste activa, vanwege het grote verloop hierin. De aankoopbedragen van de bus en de inventaris vielen lager uit dan verwacht. Ook is er lange tijd over heen gegaan voordat de bezetting op orde was, waardoor de personeelskosten lager uitvielen dan vooraf berekend. Een post die hoger uitviel was de verzekering van de bus. De aankoop, het rijklaar maken en inrichten van de bus is gefinancierd door de Rotary Club Bonaire. Er heeft ook sponsoring plaatsgevonden, onder andere bij het vervoer van de bus naar Bonaire. Ook is de Stichting gestart met de actie adopteer een boek om sponsoren te krijgen om de aankoop van de boeken te ondersteunen. Dit loopt nog niet zo als gepland en deze actie wordt in 2016 geëvalueerd. 13

15 Conclusies en aanbevelingen Het is gelukt om een state of the art mediabus voor Bonaire beschikbaar te maken. Meerdere organisaties waren bereid hun locatie als standplaats aan te bieden. Onze aanwezigheid op diverse feria was gewenst en werd door het publiek enthousiast ontvangen. We zijn al weer benaderd door diverse organisaties om hun evenement bij te wonen, en met het verzoek om gezamenlijk evenementen te organiseren. In 2016 zullen wij daadwerkelijk de inzet van de mediabus ter hand nemen waarbij betrouwbaarheid ten aanzien van onze doelgroep (op een vaste tijd op een vaste locatie beschikbaar zijn) een belangrijke succesfactor is. De bus wordt van een project een permanente activiteit van de stichting met een vaste organisatiestructuur; twee betaalde medewerkers en een contactpersoon namens de Stichting. Deze medewerkers zullen de mediabus verder promoten, inzetten, en de resultaten meten, afhankelijk waarvan kan worden bijgestuurd. Rotaryleden bekijken voor het eerst de bus 14

16 Estafetteboekje Doelstelling Het project Estafetteboekje is als idee overgenomen uit Nederland, en is bedoeld om kinderen te inspireren tot het schrijven van een verhaal en daarmee het lezen ook te stimuleren. In 2015 is het project gestart, het eindproduct wordt in 2016 gepresenteerd. Een uitwerking van de resultaten en presentatie van het eindproduct van dit project zal dan ook in het jaarverslag van 2016 worden opgevoerd. Doelgroep Kinderen uit groep 8 op de basisscholen van Bonaire. Organisatie In dit project is een bekende Bonaireaanse surfer, Taty Frans, de scholen langs geweest. Hij sprak met kinderen uit groep 8 over zijn leven en hoe hij is opgegroeid van jongetje tot wat hij nu is; een surfheld op wereldtop niveau. De kinderen schreven vervolgens zijn inspirerende levensverhaal in een boek, waarbij elke school (groep 8) een hoofdstuk voor haar rekening nam. Onder begeleiding van een editor en illustrator wordt hier een kinderboek van gemaakt. Door en voor kinderen dus. Vanuit de Stichting is de voorzitter de coördinator van dit project. Partners In dit project is samengewerkt met; De Bonairiaanse sportman Taty Frans, Request Publishing voor de revisie en correctie, Ariadne Faries als illustator, basisscholen Papa Cornes, Kristu Bon Wardador, San Luis Beltran, Rayo di Solo, Strea Briante. Communicatie De scholen zijn persoonlijk benaderd door de voorzitter om deel te nemen aan dit project. Daarna zijn de afspraken en contacten tussen de Taty Frans, de scholen en de editor op onderling niveau verder opgepakt. Meting resultaten Alle, behalve 1, basisscholen op Bonaire zijn bereid geweest hier aan mee te doen. De kinderen zijn enthousiast te werk gegaan en er zijn voldoende teksten aangeleverd om 8 hoofdstukken te maken. Het boek wordt tweetalig; Nederlands en Papiamentu, en zal worden voorzien van illustraties. De oplevering en presentatie vindt plaats in de zomer van Financiën Voor de uitgave van het Estafetteboekje zijn een aantal aanloopkosten gemaakt. Een bedrag van 3.058,63 is uitgegeven aan de redactie en illustratie van het boekje dat in 2016 feestelijk wordt uitgereikt. Over de totale kosten en de opbrengst zal in het jaarverslag van 2016 worden gerapporteerd. 15

17 Conclusies en aanbevelingen Het is nog te vroeg om conclusies te trekken over het project in de brede zin des woords. Wel is gebleken dat dit initiatief op bijna alle scholen goed is ontvangen, de deelname bereidheid is groot en de kinderen hebben daadwerkelijk een inzet gepleegd om een boek te schrijven. De ontvangst van het boek (wordt het verkocht?) en het beoordelen van de reacties van de kinderen (Zijn zij hierdoor geïnspireerd zijn om meer te gaan lezen en schrijven?) zal moeten blijken bij de oplevering en presentatie. 16

18 Financiën Stichting Lezen en Schrijven is in 2015 gestart met een schenking van de Rotary Club Bonaire. Deze schenking betrof ,00 USD. Daarnaast hebben wij 2148,00 USD aan sponsorgelden ontvangen. Alle activiteiten, projecten en operationele kosten zijn uit deze gelden betaald. De Stichting heeft het beschikbare budget niet overschreden in In de jaarrekening, samengesteld door Brandaris BV, vindt u het financiële overzicht van de Stichting. In dit jaarverslag beperken wij ons tot een korte verklaring op de posten zoals genoemd in de toelichting op de staat van baten en lasten over 2015 in de jaarrekening (paragraaf 5). De grootste kostenposten in 2015 waren de aankoop van de mediabus, de aankoop van de boekencollectie en de inhuur van het onderzoeksbureau CPS, Onderwijsontwikkeling en Advies. Deze zijn terug te vinden onder inkoop goederen en inkoop werk derden. Onder de laatstgenoemde post zijn ook de kosten geboekt voor de inhuur van de externe ondersteuning ten tijde van het onderzoeken de inhuur van redactie voor het estafetteboekje. In 2015 zijn er geen mensen in dienst genomen bij de stichting. Dit is de reden dat op de post lonen en salarissen (en sociale en pensioenlasten) niets is geboekt. In 2016 zullen er wel mensen in dienst worden genomen; om de mediabus daadwerkelijk in te kunnen zetten. Afschrijvingen op materiële vaste activa hebben nog niet daadwerkelijk plaatsgevonden. Voor het komende jaar wordt wel rekening gehouden met afschrijving van de mediabus, en de computers. De boekencollectie wordt niet op deze post opgenomen, vanwege de grote omloopsnelheid. De Stichting heeft geen gebouw in bezit, noch huurt zij een pand. De werkzaamheden worden uitgevoerd vanuit beschikbare ruimte bij de bestuursleden. Hoewel er geen personeel in dienst is geweest zijn er wel kosten gemaakt die zijn terug te voeren op inzet door mensen voor de stichting. Deze zijn terug te vinden onder de noemer overige personeelskosten. Het betreft de aankoop van een aantal polo s met het logo van de stichting erop, zodat medewerkers en vrijwilligers herkenbaar zijn tijdens hun (vrijwillige) werk voor de stichting. Daarnaast is een personeelsadvertentie gezet om een medewerker voor de bus te vinden. Zoals hierboven al genoemd is er geen pand gekocht of gehuurd. De kosten die op de post Huisvestingskosten voorkomen, betreft de zaalhuur en bijbehorende voorzieningen voor de presentaties van het onderzoek. De kosten van vervoermiddelen hebben allen betrekking op de mediabus. De administratie- en beheerskosten hebben onder andere betrekking op de ontwikkeling van de website en het drukwerk tijdens het onderzoek door CPS (printen vragenlijsten, drukken van het rapport en de verscheping hiervan). De drukwerkkosten zijn voor een deel gesponsord, anders waren deze hoger uitgevallen. Daarnaast zijn op deze post de kosten opgevoerd van de folders, gemaakt voor de sponsoractie adopteer een boek. Bij de verkoopkosten zijn onder andere opgenomen de kosten voor de bestickering van de bus met de namen van onze sponsoren. Daarnaast hebben wij de prijzen voor de voorleeswedstrijden o.a. in samenwerking met de stichting Lesa ta Dushi. beschikbaar 17

19 gesteld. Ook is in deze post opgenomen de reiskosten voor de twee onderzoekers van CPS, Onderwijsontwikkeling en Advies, ten behoeve van de presentatie van het onderzoek. Zoals eerder vermeld, is hun verblijf gesponsord. Op de post algemene kosten zijn de kosten opgevoerd voor het verkrijgen van een uittreksel van de Kamer van Koophandel Bonaire. Voor een uitgebreidere inzage in de financiële staat van de stichting verwijzen wij naar onze jaarrekening. In 2015 heeft de Stichting vooral eenmalige uitgaven gedaan. Voor de komende jaren zal de stichting meer structurele kosten moeten opvoeren in de begroting, welke voornamelijk betrekking hebben op de inzet van de mediabus. Zo is er een principe afspraak met de standplaatsen van de mediabus om een vergoeding te betalen voor het gebruik van stroom en sanitaire voorzieningen. Ook zal voor het gebruik van het bibliotheeksysteem een vaste vergoeding moeten worden betaald en moet de internetverbinding in stand blijven. De mediabus zal bezet moeten worden met personeel, dat in dienst komt van de stichting. Daarnaast zullen de diverse projecten en activiteiten ook bekostigd moeten worden. In de bijlage hebben wij een activiteitenplan opgenomen met daarin opgenomen een eerste schatting van de kosten per activiteit/project. In 2016 zullen wij de administratie van de stichting op orde brengen met een jaarverslag, een begroting en projectplannen, dit ten behoeve van fondsenwerving voor de uitvoering van onze plannen. Wij streven ernaar om de kosten door middel van sponsoring en vrijwilligers inzet zo laag mogelijk te houden. 18

20 Bijlage 1: Activiteitenplan 2016 Activiteiten en Projecten Hieronder geven wij in een tabel onze projecten en activiteiten weer. Activiteiten zijn werkzaamheden met een permanent karakter. Met projecten bedoelen wij werkzaamheden van de Stichting die in eerste instantie een tijdelijk of éénmalig karakter hebben. Sommige projecten echter, kunnen vaste activiteiten worden als het bereik en het succes daarvoor voldoende aanleiding geven, onze partners hier achter (blijven) staan en er voldoende middelen beschikbaar zijn voor een langere periode. Hoewel wij uiteraard van al onze activiteiten en projecten verslag doen (door middel van een jaarverslag), wordt alleen voor de projecten een separaat plan per project geschreven. Wanneer een activiteit of project uitgevoerd wordt in 2017, dan wordt dit in de tabel genoemd. Deze worden echter wel opgenomen in het activiteitenoverzicht van 2016 omdat het voorbereidingstraject het nodige werk oplevert voor de Stichting. Presentatie Estafetteboek Evaluatie Adopteer een boek Vertalen website Mediabus op locatie Mediabus evenementen Lid van Taalpunt Summerschoo l 2017 P/ A Aan jager Commu nicator Kennis centrum Uitvoe rder Fondsen werver Project plan Samenwerkin g A x x x nee basisscholen A x nee Intern A x x x x nee Intern A x x x ja Sentro di Bario s A x x x nee Diverse partners A x x nee Diverse partners P x x x ja Babyboekjes P x x x ja Centrum J&G, Kinderboeken fonds Papiamentu P x x x x ja Tomke Project P x x x ja Kinderboeken week Week van de Alfabetisering Nationale Voorleesdagen 2017 A x nee Blbliotheek, Lesa ta Dushi A x nee Fundashon Forma A nee F. Lesa ta Dushi, C J&G, Bibliotheek, Basisscholen 19

21 Bijlage 2: Lijst Sponsoren 2015 Rotary Club Bonaire IFC Rocargo Funmiles RentoFun Corporate Citizenship Fundashon Bon Kousa TELBO Administratiekantoor Brandaris Bon BSR 20