Hoe wordt de diagnose gesteld? De behandeling

Transcriptie

1 Lui oog, amblyopie

2 Uw behandelend arts of orthoptist heeft een lui oog bij uw kind geconstateerd. In deze folder vindt u informatie over deze aandoening en de behandelingsmogelijkheden. Wat is een lui oog? Een lui oog of amblyopie is een slecht gezichtsvermogen in één oog. Dit ontstaat doordat het oog zich in de vroege kinderjaren niet normaal heeft kunnen ontwikkelen. Het zicht van één oog is dan duidelijk minder goed dan het andere goede oog. Bij vier op de honderd personen komt een lui oog voor. In zeldzame gevallen kan een lui oog bij beide ogen voorkomen. In de eerste maanden na de geboorte ontwikkelt het gezichtsvermogen van een baby zich snel. Dit vindt plaats door alle visuele informatie die hij/zij uit zijn/haar omgeving krijgt. Gedurende de eerste zes tot tien levensjaren is het systeem van het zien, oftewel het visuele systeem, nog in staat tot verandering. Het gezichtsvermogen blijft zich in deze periode nog ontwikkelen. Tot nu toe wordt aangenomen dat de ontwikkeling van het zien tot rond het tiende levensjaar voltooid is. Een lui oog ontstaat dus alleen in de vroege kinderjaren, omdat de ontwikkeling van het visuele systeem alleen op die jonge leeftijd kwetsbaar is. De oorzaken van een lui oog Een lui oog kan worden veroorzaakt door elke situatie die een normaal gebruik van de ogen nadelig beïnvloedt. 1. Scheelzien: hierbij staan de ogen niet op hetzelfde punt gericht. Het beeld van het afwijkende oog wordt door de hersenen uitgeschakeld om dubbelzien te voorkomen. Door dit uitschakelen verleert het oog het kijken en wordt het lui. 2. Een verschil in brilsterkte: het beeld van één oog is onscherper door een brilsterkte verschil. Dit onscherpe beeld geeft een ontwikkelingsachterstand van het oog. De hersenen kiezen als het ware het beste oog. 3. Een troebeling van de ooglens ( =staar). Door deze troebeling wordt er geen scherp beeld gevormd. Dit geeft een slechtere ontwikkeling van het zien. 4. Een hangend ooglid (= ptosis). Als het ooglid teveel voor de pupil hangt, kan er niet gekeken worden met dat oog en ontwikkelt zich een lui oog. 5. Een hoge brilsterkte aan beide ogen. Als deze (vaak aangeboren) hoge brilsterkte pas na enkele maanden tot jaren ontdekt wordt, hebben beide ogen minder scherp kunnen zien. Het visuele systeem van beide ogen heeft dan een ontwikkelingsachterstand opgelopen. 6. Een combinatie van bovengenoemde oorzaken. 1

3 Hoe wordt de diagnose gesteld? De diagnose van een lui oog kan moeilijk zijn. Een jong kind is zich er dikwijls niet van bewust dat hij/zij een goed en een slecht oog heeft. Als er geen sprake is van scheelzien, merken de ouders ook niet dat er sprake is van een lui oog. De orthoptist kan door middel van verschillende testmethoden al op zeer jonge leeftijd de diagnose Amblyopie (=lui oog) stellen. Ook kan de orthoptist al op zeer jonge leeftijd de brilsterkte van beide ogen bepalen. Al deze onderzoeken geven informatie over de te verwachten gezichtsscherpte en/of visuele ontwikkeling. Het is namelijk bij zeer jonge kinderen niet altijd mogelijk om de gezichtsscherpte te bepalen. Pas vanaf het derde levensjaar is dit veelal wel mogelijk bij het consultatiebureau. Hoe jonger een lui oog ontdekt en behandeld wordt, des te groter is de kans op een goed resultaat. Het is om die reden erg belangrijk dat de afwijking vroeg genoeg ontdekt wordt. Wanneer er in de familie sprake is van scheelzien, sterke brillen, luie ogen of andere oogheelkundige afwijkingen, dan is het verstandig om op jonge leeftijd orthoptisch /oogheelkundig onderzoek te laten plaatsvinden. De behandeling De keuze van de behandeling hangt af van verschillende factoren. Deze zijn: de gezichtsscherpte, de oogstand, de samenwerking van de ogen, de brilafwijking, de leeftijd van het kind, andere oogheelkundige afwijkingen, de medische voorgeschiedenis, de te verwachten complicaties, het effect van de therapie, de therapietrouw en dergelijke. Afhankelijk van deze factoren kan een behandeling jaren duren. Op het moment dat de maximale gezichtsscherpte bereikt is, wordt de behandeling niet in één keer stopgezet maar rustig afgebouwd. Afplakken van het goede oog De behandeling bestaat uit het zo nodig voorschrijven van een bril en/of het op indicatie verwijderen van de staar of het corrigeren van het hangende ooglid al dan niet in combinatie met het afplakken van het goede oog. Hierdoor wordt het luie oog gedwongen om te gaan kijken en gaat het oog zich beter ontwikkelen. Het afplakken kan variëren van een half uur tot meerdere uren per dag. Dit hangt af van bovengenoemde factoren. Pupilverwijdende oogdruppels In bepaalde gevallen lukt het niet een lui oog door middel van een oogpleister af te plakken en daarmee de gezichtsscherpte te verbeteren. In dat geval wordt er soms gebruik gemaakt van pupilverwijdende oogdruppels. Deze oogdruppels kunnen alleen worden gebruikt als het luie oog minstens 50% zicht heeft. Het gedruppelde goede -oog gaat (vooral dichterbij) slechter zien, waardoor het luie oog gedwongen wordt te gaan kijken. 2

4 Voor een succesvolle behandeling zijn de ouders/verzorgers het allerbelangrijkste. Zij kunnen ervoor zorgen dat het kind goed gemotiveerd is en blijft om de behandeling te volgen. Het dragen van een bril en/of een oogpleister is vaak een langdurige kwestie en gedurende de eerste zes tot tien levensjaren heel erg belangrijk om tot een goed behandelresultaat te komen. Bericht van verhindering Het is belangrijk dat u op tijd aanwezig bent. Als u op het afgesproken tijdstip verhinderd bent, vragen wij u dit zo snel mogelijk te melden bij de polikliniek oogheelkunde Vragen Heeft u nog vragen naar aanleiding van deze brochure, stel ze dan gerust aan uw huisarts of behandelend specialist. De polikliniek oogheelkunde, is te bereiken van maandag tot en met vrijdag van 8.30 tot uur, Voor dringende zaken buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de Spoed Eisende Hulp, Wij adviseren u ook om de website van de Nederlandse Vereniging van Orthoptisten te bezoeken: Samenwerking De afdeling oogheelkunde van Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis is partner van Het Oogzorgnetwerk, een initiatief van Het Oogziekenhuis Rotterdam. Binnen Het Oogzorgnetwerk werken afdelingen Oogheelkunde samen in hun streven naar excellente oogheelkundige zorg. Vergoeding ziekenhuiszorg Niet alle ziekenhuiszorg wordt vergoed door uw zorgverzekeraar. Ook betaalt u altijd de hoogte van uw eigen risico. Vraag vooraf bij uw zorgverzekeraar na of uw bezoek en/of behandeling in het ziekenhuis wordt vergoed. Meer informatie vindt u op onze website onder kosten en vergoedingen en op Lui oog, amblyopie A08/

5