Scheelzien en het luie oog

Transcriptie

1 Scheelzien en het luie oog Afdeling Oogheelkunde Locatie Purmerend/Volendam

2 Scheelzien is een afwijking van de stand van de ogen, waarbij de ogen niet op hetzelfde punt gericht zijn. Het ontstaat meestal op jeugdige leeftijd, maar het kan ook bij volwassenen optreden. Scheelzien komt voor bij 3 tot 5% van de bevolking. Deze folder gaat uitsluitend over het normale scheelzien, waarbij de oogspieren normaal functioneren. Elk oog wordt bewogen door middel van zes oogspieren. Bij een rechte oogstand houden deze oogspieren de twee ogen in balans: er is dan samenwerking tussen beide ogen. Dit vermogen tot samenwerking tussen beide ogen is tijdens de eerste zes tot zeven levensjaren in ontwikkeling. Als de balans verstoord is staan de ogen niet recht: één van beide ogen staat naar buiten, naar binnen en/of naar boven of naar beneden afgeweken. Dit wordt strabismus, oftewel scheelzien genoemd. Het komt ook voor dat de ogen afwisselend scheel kijken. Oorzaak Er zijn verschillende soorten scheelzien. De oorzaak van het scheelzien is niet altijd bekend. Enkele factoren zullen wij noemen. Erfelijkheid speelt in veel gevallen een rol. Het scheelzien kan vanaf de geboorte al aanwezig zijn, maar het kan ook later ontstaan. Bijvoorbeeld na een infectieziekte, emoties, schrik of ongeval. Vaak bestaat er een verband tussen scheelzien en verziendheid. Bij verziendheid moeten de ogen zich extra inspannen om scherp te zien. Deze extra inspanning leidt dan tot scheelzien, waarbij het afwijkende oog naar de neus is gericht. Lui oog Wanneer de beide ogen niet op hetzelfde punt gericht zijn treedt er dubbelzien op. Jonge kinderen hebben het vermogen om het beeld afkomstig van het oog met de afwijkende stand te onderdrukken, te negeren als het ware. Zij zullen dus niet dubbel zien. Als echter steeds hetzelfde oog scheel staat en het beeld daarvan onderdrukt wordt, kan dit oog lui worden. Dat wil zeggen dat de ontwikkeling van de gezichtsscherpte van dat oog achterblijft. Een lui oog kan ook zonder scheelzien voorkomen. Over andere mogelijke oorzaken voor het ontstaan van een lui oog kunt u meer lezen in de folder het luie oog. 2

3 Een lui oog kan al op zeer jonge leeftijd ontstaan en gaat niet vanzelf over. Wel kan het worden verholpen als er tijdig met de behandeling wordt gestart, liefst voor het zesde levensjaar. Als scheelzien op latere leeftijd ontstaat zal er geen luiheid van het oog ontstaan. Het vermogen om het beeld te onderdrukken is dan niet meer aanwezig en er zal dubbelzien optreden. Onderzoek Hoe eerder men een lui oog kan behandelen, des te groter is de kans op een goed herstel. De meeste patiënten komen op verwijzing van de oogarts, huisarts of consultatiebureau-arts bij de orthoptist. De orthoptist doet uitgebreid onderzoek naar de stand van de ogen, de samenwerking tussen beide ogen, de oogbewegingen en de gezichtsscherpte. Daarnaast stelt de orthoptist vast of er een brilcorrectie nodig is. Voor dit laatste onderzoek worden de ogen gedruppeld. De oogarts zal met een oogspiegel beoordelen of het oog inwendig in orde is. Behandeling Een kind heeft de beste kans om met het luie oog weer goed te leren zien als de behandeling zo vroeg mogelijk plaatsvindt, bij voorkeur zo snel mogelijk na het ontstaan van het luie oog. Aan de hand van de uitslag van het onderzoek bepaalt de orthoptist welke behandeling het meest geschikt is. De behandeling van het luie oog bestaat uit het gebruik van oogpleisters of in uitzonderlijke gevallen speciale oogdruppels. Het goede oog moet dan worden afgeplakt of gedruppeld, waardoor het slechte oog gedwongen wordt te kijken, al dan niet in combinatie met een bril. De behandeling van een lui oog kan langdurig zijn. Het goede oog wordt meestal een aantal uren per dag of in sommige gevallen de hele dag afgeplakt. De orthoptist controleert regelmatig of het luie oog verbetert. Door het afplakken gaat het luie oog wel beter zien, maar de stand van de ogen verandert er meestal niet door. Als er sprake is van verziendheid zal een bril in veel gevallen verbetering van de oogstand geven. 3

4 Wanneer een bril het scheelzien onvoldoende corrigeert of als er geen bril nodig is, is vaak een operatie de aangewezen weg om de oogstand te corrigeren. In sommige gevallen is het mogelijk dat er na de operatie weer enige samenwerking tussen de ogen ontstaat. In andere gevallen is het alleen een cosmetische correctie. Na de operatie is het soms nodig om door te gaan met het afplakken. Scheelziensoperatie Een scheelziensoperatie is een operatie aan de spieren die voor de oogbewegingen zorgen. De oogspieren worden verplaatst of verkort zodat het scheelzien wordt gecorrigeerd. De oogarts voert de operatie meestal uit aan twee ogen, om de stand van de ogen zo symmetrisch mogelijk te krijgen. Omdat de spiertjes aan de buitenkant van het oog zitten, hoeft het oog zelf niet te worden geopend. Ook wordt het oog niet uit de oogkas gehaald. De operatie gebeurt onder algehele narcose en duurt ongeveer 40 minuten, afhankelijk van het aantal spiertjes dat geopereerd moet worden. In de meeste gevallen is één operatie voldoende om het scheelzien te corrigeren. Soms moet er vaker worden geopereerd. Vragen Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen, dan kunt u contact opnemen met de polikliniek oogheelkunde via telefoonnummer (0299) Voor extra informatie, kijk op: 4

5 Notities: 5

6 6

7 7

8 Locatie Enkhuizen Molenweg 9b 1601 SR Enkhuizen T Locatie Hoorn Maelsonstraat NP Hoorn T Locatie Purmerend Waterlandlaan RN Purmerend T Locatie Volendam Heideweg 1b 1132 DA Volendam T Postbus 600, 1620 AR Hoorn info@dijklander.nl WLZ NL 7 januari 2019