Bijziendheid, verziendheid en astigmatisme

Transcriptie

1 Bijziendheid, verziendheid en astigmatisme Oogheelkunde Locatie Hoorn/Enkhuizen

2 Deze folder gaat over bijziendheid, verziendheid en astigmatisme, ook wel refractie-afwijkingen genoemd. In deze folder kunt U lezen welke oplossingen bestaan voor mensen met refractie-afwijkingen: een bril, contactlenzen, laserbehandeling of operatie. Tenzij het gaat om uitzonderlijk grote afwijkingen worden refractie-afwijkingen in principe niet beschouwd als oogziekte. Wat zijn refractie-afwijkingen? Het oog is te vergelijken met een fototoestel met een lenssysteem aan de voorkant (hoornvlies en lens) en een lichtgevoelige plaat achter in het oog (netvlies). Om scherp te kunnen zien is het nodig dat lichtstralen uit de buitenwereld via het lenssysteem precies op het netvlies van het oog samenvallen. Men zegt dan: het brandpunt van de lichtstralen ligt precies op het netvlies (zie figuur 1). In het oog maken de ooglens en het hoornvlies samen deel uit van het lenssysteem en zorgen er dus samen voor dat er een scherp beeld ontstaat. Wanneer de sterkte van het hoornvlies en de lens niet goed in verhouding staan tot de lengte van de oogbol, vallen de lichtstralen uit de buitenwereld niet precies samen op het netvlies bij het in de verte kijken. Figuur 1 Bijziendheid. Wanneer het lenssysteem relatief te sterk is worden de binnenvallende lichtstralen te sterk gebroken; het brandpunt van de binnenvallende stralen ligt dan voor het netvlies en er zal geen scherp beeld ontstaan bij kijken in de verte (zie figuur 2). Iemand met bijziendheid kan dichtbij meestal wel goed zien maar heeft een zogenaamde negatieve ( min -) correctie nodig om ook veraf scherp te kunnen zien. 2

3 Figuur 2 Verziendheid. Wanneer het lenssysteem relatief te zwak is worden de binnenvallende lichtstralen te zwak gebroken; in deze situatie ligt het brandpunt van de binnenvallende stralen achter het netvlies en ook nu kan er, in principe, geen scherp beeld ontstaan (zie figuur 3). Iemand met verziendheid kan, als de sterkte niet al te groot is, goed in de verte zien maar zal problemen ervaren met het dichtbij zien. Bij verziendheid is het nodig een positieve ( plus -) correctie te geven. Figuur 3 Astigmatisme. Astigmatisme wordt in principe veroorzaakt door een afwijkende kromming in het lenssysteem. Hierbij is dus geen sprake van een verkeerde balans tussen de sterkte van het lenssysteem en de afstand ervan tot het netvlies. Als het hoornvlies niet precies bolvormig is (zoals een voetbal) maar, bijvoorbeeld, meer ovaalvormig (zoals een rugbybal) dan zullen de lichtstralen die het oog binnenkomen niet op één punt op het netvlies samenvallen maar verspreid: sommige stralen vallen voor het netvlies samen, andere er achter. Bij mensen die een dergelijke refractie-afwijking hebben zal het 3

4 beeld niet zo zeer `of in de verte `of van nabij scherp zijn maar veeleer vertekend. Astigmatisme moet gecorrigeerd worden met een zogenaamde cylinderlens. Overigens is er vaak sprake van een combinatie van refractie-afwijkingen: bijvoorbeeld iemand is bijziend én astigmaat, of iemand is verziend én astigmaat. Bril, contactlenzen, laserbehandeling of operatie? Het dragen van een bril of contactlenzen is nog steeds de meest gangbare manier om de gevolgen van een refractieafwijking te verhelpen. Wél is het zo dat, bijvoorbeeld, personen met een hoge refractie-afwijking zullen kiezen voor conctactlenzen, in plaats een bril, dit omdat zij met contactlenzen beter kunnen zien dan met een bril en ook een groter blikveld hebben. Contactlensdragers wordt geadviseerd uiterste zorgvuldigheid in acht te nemen ten aanzien van hygiëne vanwege het (kleine) risico op ernstige infecties van het hoornvlies. Tevens is een jaarlijkse oogheelkundige controle nodig bij een optometrist. Sinds 1992 kunnen in Nederland refractieafwijkingen chirurgisch worden gecorrigeerd. Vanaf dit eerste begin zijn de oogartsen in het Westfriesgasthuis te Hoorn hierbij betrokken geweest. Met de zogenaamde Excimer -laser kunnen mensen met bijziendheid, astigmatisme en lage vormen van verziendheid geholpen worden. Wél moet men, om in aanmerking te komen voor deze behandeling, ouder zijn dan 18 jaar, een stabiele oogsterkte hebben en niet lijden aan ziektes zoals bijvoorbeeld suikerziekte. Personen met een zeer hoge bijziendheid kunnen geopereerd worden door middel van een implantlens. Oogartsen Westfriesgasthuis, 4

5 Locatie Enkhuizen Molenweg 9b 1601 SR Enkhuizen T Locatie Hoorn Maelsonstraat NP Hoorn T Locatie Purmerend Waterlandlaan RN Purmerend T Locatie Volendam Heideweg 1b 1132 DA Volendam T Postbus 600, 1620 AR Hoorn info@dijklander.nl FLD NL