Kniegewricht. Totale knieprothese

Transcriptie

1 Totale knieprothese

2 Binnenkort wordt bij u een knieoperatie verricht. Tijdens deze operatie wordt uw beschadigde kniegewricht vervangen door een kunstgewricht. In deze folder krijgt u informatie over het kniegewricht en de behandelmogelijkheden bij beschadiging daarvan. U leest over de voorbereiding op de operatie, de operatie zelf en de nabehandeling. Kniegewricht Het kniegewricht bestaat uit drie botdelen; het scheenbeen, het dijbeen en de knieschijf. De uiteinden daarvan zijn bedekt met een laagje kraakbeen, zodat de knie soepel beweegt. Deze kraakbeenlaag is elastisch en kan schokken en stoten opvangen. Als een kniegewricht ernstig beschadigd of versleten is, is vervanging van het gewricht door een knieprothese vaak de enige oplossing. Totale knieprothese Elk jaar worden in Nederland vele duizenden knieprothesen geplaatst. Er zijn twee typen: de totale en de halve knieprothese. De meest gebruikte is de totale knieprothese, die al het kraakbeen van zowel het dijbeen als het scheenbeen vervangt. Wanneer alleen de binnen- of buitenzijde van de knie moet worden vervangen, spreken we van een halve knieprothese. De operatie is geen kleinigheid en het herstel vraagt veel wilskracht en inspanning van de patiënt en zijn of haar familieleden. Door een goede voorbereiding kunt u zich onnodige spanningen en teleurstellingen besparen. Oorzaken Er zijn verschillende afwijkingen die slijtage (artrose) van het kniegewricht kunnen veroorzaken, zoals kraakbeen- en stofwisselingsziekten en kraakbeenbeschadiging door een botbreuk. 2

3 Wanneer in het verleden de meniscus is verwijderd, is er een verhoogde kans op slijtage. Meestal echter is de oorzaak onduidelijk. Reumapatiënten hebben vaak knie-problemen omdat reuma het kraakbeen aantast. Het kniegewricht kan zo ernstig beschadigd zijn, dat vervanging door een knieprothese noodzakelijk is. Klachten Bij een beschadigde of versleten knie treedt pijn meestal op bij (trap)lopen en lang staan. Ook nacht- en startpijn komt voor. Fietsen levert doorgaans de minste klachten op. In een gevorderd stadium treedt verstijving op; er ontstaat een bewegingsbeperking waardoor buiging en strekking van de knie onmogelijk wordt. Ook kan zich een X- of O-beenstand ontwikkelen, waarbij de knie in toenemende mate moe en instabiel aanvoelt. De ernst van de aandoening wordt vastgesteld door lichamelijk onderzoek, röntgenfoto s en eventueel met een kijkoperatie. Bij de beslissing om een knieprothese te plaatsen, is het oordeel van de patiënt doorslaggevend. Die ervaart immers de last. De patiënt moet uiteindelijk zelf bepalen of hij of zij toe is aan de operatie. Het is belangrijk om te weten dat bijvoorbeeld overgewicht, suikerziekte en een eerder doorgemaakte bacteriële ontsteking van de knie, een verhoogde kans op complicaties geven bij de operatie. Welke verdoving? Een goede verdoving bij een operatie is belangrijk. Deze operatie wordt meestal met plaatselijke verdoving door middel van een ruggenprik uitgevoerd. Een heel enkele keer wordt, indien nodig, gekozen voor algehele narcose. Plaatselijke verdoving kan worden gecombineerd met een slaapmiddel, waardoor u weinig of niets van de operatie merkt. Over de wijze van verdoving kunt u meer lezen in de folder Anesthesiologie van het Maasziekenhuis. Tijdens het preoperatief spreekuur ter voorbereiding op de operatie kunt u uw keuze met de anesthesioloog bespreken. 3

4 Opname en verblijf in het ziekenhuis Voorbereiding op de operatie De anesthesioloog vertelt u vanaf welk tijdstip vóór de operatie u nuchter moet blijven. Wij raden u ook aan gedurende 24 uur vóór uw opname geen alcohol te gebruiken en niet te roken, ook niet gedurende de dag van de operatie. Voor de operatie moet uw huid schoon zijn. Wij verzoeken u voor u naar het ziekenhuis komt te douchen of te baden, eventuele nagellak te verwijderen en geen crème of make-up te gebruiken. Tijdens de ingreep mag u geen lenzen, piercings of sieraden dragen. U kunt wel een bril meenemen, die u tijdens de operatie kunt dragen. Heeft u de dag voor de ingreep griep of koorts of wondjes aan de benen? Neemt u dan contact op met uw behandelend arts via de poli Orthopedie. Deze bekijkt of het nodig is om een nieuwe afspraak te maken. Volgt u verder de instructies en voorbereidingen op, zoals afgesproken met uw behandelend arts en de anesthesioloog (zie ook de folder Anesthesiologie ). In de folder Wegwijzer bij opname kunt u meer lezen over de opname en de voorbereiding hierop. Medicatie De anesthesioloog vertelt u tijdens het preoperatief spreekuur welke medicijnen u mag doorgebruiken en met welke u tijdelijk dient te stoppen. Bloedverdunners zoals clopidogrel (Plavix ), dipyridamol (Persantin ), acenocoumarol (Sintrommitis ) of fenprocoumon (Marcoumar ) moeten enkele dagen voor de operatie worden gestopt. Acetylsalicylzuur (Ascal, Acetosal ) mag u gewoon blijven gebruiken. De dag van opname In het ziekenhuis meldt u zich op het afgesproken tijdstip op de verpleegafdeling op de 2e etage. Een verpleegkundige wijst u uw kamer en bed. Zij stelt u een aantal vragen en beantwoordt mogelijke vragen van u. Tussen de aankomst op de afdeling en de operatie moet u enige tijd wachten. Wij proberen deze tijd zo kort mogelijk te houden. U zou wat 4

5 kunnen lezen of televisie kijken. Wij vragen u om de afdeling niet meer te verlaten. De operatie De verpleegkundige komt vlak voordat de ingreep plaatsvindt bij u met een operatiejasje. Voordat u zich omkleedt, raden wij u aan nog even naar het toilet te gaan. Als u het operatiejasje aantrekt, kleedt u zich eerst helemaal uit. U trekt het jasje aan en neemt plaats in bed. Als u nog sieraden of contactlenzen draagt, doet u die nu uit. De verpleegkundige brengt u in bed naar de voorbereidingsruimte van de operatiekamer. Hier krijgt u een muts op om uw haren te bedekken. Van hieruit gaat u naar de operatiekamer waar u vanaf uw bed plaats neemt op een operatiebed. U krijgt een molton deken over u heen gelegd. De orthopedisch chirurg bepaalt welk type prothese de voorkeur verdient. Bij de operatie wordt de knie opengemaakt door een verticale snee van ongeveer twintig cm over de voorkant van de knie. Tijdens de operatie verwijdert de chirurg de aangetaste gewrichtsvlakken. Vervolgens wordt met speciale instrumenten het bot aangepast aan de vorm van de prothese, waardoor een goede verankering mogelijk is. Een plastic schijf tussen de metalen delen van de prothese zorgt voor een soepel scharnier. Tijdens en soms ook enige dagen na de ingreep krijgt u antibiotica om de kans op infectie te verkleinen. De ingreep duurt één tot twee uur. Na de operatie gaat u naar de uitslaapruimte waar tijdens de eerste uren intensieve bewaking en controle plaatsvinden. Soms treedt na de ingreep misselijkheid op. 5

6 Als u voldoende hersteld bent, gaat u terug naar uw eigen afdeling. De eerste dagen na de operatie heeft u een drukverband om het geopereerde been en krijgt u goede pijnstilling. Ook heeft u een infuus en bij de wond zit een drain (Bellovac ABT) om bloed en wondvocht af te voeren. Dit bloed kunt u gedurende beperkte tijd via het infuus terug krijgen om uw bloedgehalte (Hb) te verhogen. Tevens krijgt u tijdelijk een blaaskatheter. Na de operatie Daags na de operatie mag u al uit bed. De dag na de operatie begint u met oefenen met de fysiotherapeut. Het revalidatieproces bestaat vooral uit het buigen en strekken van de knie. In principe mag de knie direct volledig belast worden. Meestal kunt u na vijf tot zeven dagen naar huis. In sommige gevallen vindt revalidatie plaats in een verzorgingstehuis of verpleegtehuis. Na de operatie krijgt u medicijnen om trombose te voorkomen. Deze worden, tot 6 weken na de operatie, toegediend in de vorm van spuitjes in de buik. Tijdens de opname in het ziekenhuis wordt bekeken in hoeverre de functie van de knie zich herstelt. Soms is het nodig de knie onder narcose door te bewegen om de revalidatie te bevorderen. In enkele gevallen is de aantasting van het kniekapsel dermate ernstig dat beweeglijkheid van de knie niet voldoende kan worden bereikt. Sommige mensen houden enige tijd last van de knieschijf of een geringe zwelling en warmte van de knie, maar de klachten verdwijnen doorgaans vanzelf. Complicaties Ondanks alle zorg die besteed wordt aan de operatie, kunnen er soms toch nog complicaties optreden zoals: Infectie van de knieprothese of het gebied eromheen; Nabloeding; Soms spoort de knieschijf niet goed. Dit geeft pijn bij het buigen van de knie. Ook is het buigen niet goed mogelijk; 6

7 Trombose. Om dit te voorkomen krijgt u gedurende enige tijd bloedverdunnende middelen. Adviezen voor thuis Als u na de operatie weer thuis bent, wilt u natuurlijk weten wat u wel en niet kunt doen met uw nieuwe knie. Hieronder vindt u een aantal leefregels: Probeer te lopen op de manier die u door de fysiotherapeut is aangeleerd. De eerste twee weken na de operatie zult u nog pijn hebben aan uw nieuwe knie. Dit is normaal. Het betekent dus niet dat de knieprothese loszit of niet goed werkt. De pijn wordt vanzelf minder en na een maand of drie zult u weinig last meer hebben. Het eerste jaar kunt u nog wel pijn hebben als u bijvoorbeeld een lange wandeling heeft gemaakt. Ook kunt u een tijdje last houden van pijnlijk gevoel bij het lopen als u net bent opgestaan. U zult merken dat uw been de eerste weken dat u weer thuis bent geleidelijk minder dik wordt. s Avonds is uw been meestal het dikst. Om de zwelling te verminderen, is het verstandig om s morgens en s avonds een uur lang met uw benen omhoog te zitten. Ook is het belangrijk dat u regelmatig de oefeningen doet die u van de fysiotherapeut leert. Ter bestrijding van deze zwelling krijgt u de eerste 6 weken een steunkous. Het is voldoende als u drie keer per dag gedurende tenminste tien minuten oefeningen doet. Uw fysiotherapeut zal u hier verder in adviseren. De eerste weken na de operatie moet u op krukken lopen. Daarna moet u nog zes weken met één kruk lopen, aan uw niet-geopereerde kant. De operatiewond moet schoon en droog blijven. U kunt de wond het beste alleen met water wassen. Gebruik voor het droogdeppen van de wond telkens een schone handdoek. Tevens is het belangrijk dat u rond het wondgebied geen crème of lotion gebruikt. De huid rondom de hechtingen zal er de eerste twee weken wat geïrriteerd uitzien. U kunt weer douchen na 3 tot 4 dagen na de operatie. Als er hechtingen verwijderd moeten worden, gebeurt dat meestal twee weken na de operatie. De roodheid zal na het verwijderen van de hechtingen minder worden. Als het wondgebied rood blijft, of erg 7

8 gezwollen is, of er komt vocht uit, neemt u dan contact op met uw orthopeed of de poli Orthopedie, niet met de huisarts. De eerste vier weken na de operatie moet u een bloedverdunnend middel gebruiken om trombose te voorkomen. Mocht dat in uw geval anders zijn, dan hoort u dit tijdens de opname van de verpleging. Als u al bloedverdunnende middelen gebruikte voor de operatie, moet u daar gewoon mee doorgaan. Als u op uw rug slaapt, moet u géén kussen onder uw knie leggen. Verder zijn er geen beperkingen. Als u weer voldoende controle heeft over uw geopereerde been, kunt u in principe na zes weken weer autorijden. Als u voor de operatie regelmatig fietste, kunt u hiermee acht tot twaalf weken na de operatie weer beginnen. Als de wond genezen is mag u na een week of zes weer zwemmen. Als u andere sporten wilt beoefenen dan fietsen of zwemmen, overleg dan eerst met uw orthopedisch chirurg. U kunt het beste schoenen dragen die vast aan de voet zitten en een brede hak hebben. Schoenen met hoge hakken en slippers zijn de eerste drie maanden na de operatie ongeschikt. Het is belangrijk dat u geen springbewegingen maakt. Door te springen zou de knie namelijk teveel worden belast. Leven met een knieprothese Na plaatsing van een knieprothese is de pijn meestal verdwenen en de loopfunctie sterk verbeterd. Meestal kunt u de knie niet veel verder dan tot negentig graden ( haaks ) buigen. Fietsen is meestal wel mogelijk. Knieprothesen zijn tegenwoordig van hoogwaardige kwaliteit en er wordt voortdurend gewerkt aan perfectionering. De levensduur bedraagt gemiddeld vijftien jaar. Voorzichtigheid blijft echter geboden. Een knieprothese kan bijvoorbeeld los gaan zitten. Vaak is dan het plaatsen van een nieuwe prothese wel mogelijk. In sommige gevallen leidt een infectie elders in het lichaam tot ernstige infectie rond de prothese. Het wordt afgeraden de nieuwe knie in werk en sport zwaar te belasten. De orthopedisch chirurg kan u hierover adviseren. 8

9 Wanneer neemt u contact op met het ziekenhuis? In de volgende gevallen dient u contact op te nemen met de behandelend arts: als de wond gaat lekken als de wond dik wordt en/of meer pijn gaat doen als uw been erg pijnlijk of warm aanvoelt als u niet meer op het been kunt staan, terwijl dit eerst goed mogelijk was Wanneer zich thuis bovenstaande problemen voordoen, neem dan contact op met de poli Orthopedie via (0485) Buiten kantooruren kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp op telefoonnummer (0485) Belangrijk Als knieprothesedrager blijft de kans op infectie ook in de toekomst bestaan. U moet uw huisarts, tandarts of specialist van tevoren inlichten als operaties of andere inwendige ingrepen vanwege infecties verricht worden. U moet tijdens deze ingrepen beschermd worden met antibiotica om zo het gevaar van infectie te vermijden. Normale tandheelkundige behandelingen kunnen zonder voorzorgsmaatregelen worden uitgevoerd. Poliklinische controle De poliklinische controle vindt plaats een tot twee weken na de ingreep, op advies van uw arts. Soms is er een tweede controle nodig, als de genezing nog niet optimaal is. Na een jaar volgt in principe de laatste controle. Registratie operatiegegevens Uw operatiegegevens zullen worden geregistreerd in de Landelijke Registratie Orthopaedische Implantaten. Als u hier bezwaar tegen heeft, kunt u dit kenbaar maken aan uw behandelend specialist. 9

10 Relevante websites Sint Maartenskliniek De Sint Maartenskliniek is als enige ziekenhuis in Nederland volledig gespecialiseerd in houding en beweging. U kunt op verschillende locaties in het land bij ons terecht voor behandeling van eenvoudige tot zeer complexe aandoeningen op het gebied van orthopedie, reumatologie en revalidatie na ziekte, een ongeval of hersenletsel. Doordat we ons volledig richten op aandoeningen aan het houding- en bewegingssysteem is onze ervaring en kennis groot. We staan dan ook bekend als een vooraanstaand ziekenhuis dat in de behandeling gebruikmaakt van de laatste inzichten. Op onze onderzoeksafdeling ontwikkelen we nieuwe behandelmethoden en doen we onderzoek naar het effect ervan. De Sint Maartenskliniek beschikt verder onder meer over een gespecialiseerde apotheek en een pijnbehandelcentrum. Bij de Sint Maartenskliniek staat de patiënt centraal. U wordt persoonlijk benaderd, deskundig begeleid en u kunt rekenen op onze uitgebreide voorzieningen. Wij staan klaar om u gastvrij te ontvangen. Voor meer informatie over onze behandelingen en een overzicht van al onze behandellocaties, kunt u terecht op onze website 10

11 11

12 Meer informatie of vragen Colofon Mocht u na het lezen van deze folder nog vragen hebben, stelt u deze dan aan uw behandelend arts of neemt u contact op met de poli Orthopedie op telefoonnummer (0485) Uitgave van de afdeling Communicatie, i.s.m. Orthopedie. November 2015 Bestelcode Bezoekadres Dokter Kopstraat 1, 5835 DV Beugen Postadres Postbus 55, 5830 AB Boxmeer Telefoon (0485) Telefax (0485) Internet