Veel voorkomende misdrijven Veel voorkomende verbeterpunten

Transcriptie

1 Veel voorkomende misdrijven Veel voorkomende verbeterpunten Gebaseerd op het zakboek Strafrecht voor de Hulpofficier November 2016 geactualiseerd (openlijk geweld) Zie voor een omvangrijke bespreking, verwijzing naar jurisprudentie, literatuur en vele praktijkvoorbeelden het zakboek

2 Veel voorkomende misdrijven met Veel voorkomende verbeterpunten - Dagelijkse opsporingspraktijk - Generalist - Basiskennis wordt aanwezig geacht - Tips/verbeterpunten Zie voor zedenmisdrijven de afzonderlijke presentatie Presentatie wordt niet vooraf verstrekt ivm verwerkte stellingen met antwoorden: noteer bij eventuele aantekeningen dianummer Zie voor de presentatie > dia s en toetsen 2

3 Doelstelling presentatie Leren doe je niet door het (uitsluitend) volgen van een cursus maar vooral door zelf aan de slag te gaan Het beste leer je door (thuis) aan de hand van (op het werk) te beoordelen of beoordeelde zaken het zakboek Sr voor de Politie te bestuderen: de veel voorkomende misdrijven, deelneming en poging/voorbereiding Met heel veel praktijkvoorbeelden en praktijktips Deze presentatie: klok horen luiden en wel weten waar klepel hangt': weten wanneer je iets moet opzoeken en vervolgens snel kunnen vinden én juist toepassen als je het nodig hebt Door dit te doen leer je vanzelf bij 3

4 Inhoud presentatie 1. Inleiding/voorwaardelijk opzet/medeplegen 2. Opruiing 3. Huisvredebreuk 4. Openlijk geweld 5. Brandstichting/brand door schuld 6. Ambtsdwang/wederspannigheid/bevel/beletten, etc. 7. Belediging 8. Bedreiging/uitingen die verklaringsvrijheid kunnen beperken 9. Belaging 10.Mishandeling/dood door schuld 11.Diefstal/joyriding/diefstal dmv geweld/afpersing 12.Verduistering 13.Oplichting/flessentrekkerij 14.Vernieling 15.Heling/witwassen 16.WWM/WVW 17.Het pv/onrechtmatig verkregen bewijs

5 Wetboek van strafrecht - Het aantal de laatste jaren gewijzigde en nieuwe strafbepalingen uit Sr loopt in de honderden!! - Een goede kennis van Sr leidt tot conclusie dat het aantal potentiële strafbare feiten (veel) omvangrijker is dan wordt vermoed - En dat er op de meeste misdrijven vh staat - En dat er dus ook eerder (zwaardere) dwangmiddelen kunnen worden toegepast dan voor mogelijk wordt gehouden

6 Wetboek van strafrecht Voorbeelden zeer ruime strafbepalingen: - Medeplegen - Medeplichtigheid - Poging - Voorbereiding - 10a Opiumwet - Deelneming criminele organisatie - Belaging - Openlijk geweld - Vernieling en mishandeling - Opruiing - Terreurwetgeving - Enz. enz

7 Voorwaardelijk opzet Vereist: 1. Dat er een aanmerkelijke kans bestond dat het gevolg zou intreden én 2. Dat de verdachte tijdens zijn handelen wetenschap heeft gehad van die aanmerkelijke kans én 3. Dat de verdachte die aanmerkelijke kans bewust heeft aanvaard (op de koop toe genomen)

8 Medeplegen (art. 47 Sr) Vereist is bewust en nauwe samenwerking gericht op de totstandkoming van een strafbaar feit Bij de medepleger dient sprake te zijn van dubbel opzet gericht op: - het tot stand brengen van het feit én - samenwerking met de andere dader(s) Bijv. door nauwe betrokkenheid bij de planning, voorbereiding en organisatie Voorwaardelijk opzet kan daarbij volstaan

9 Opzet/schuld/deelneming/poging/v oorbereiding/vrijwillige terugtred Zie aparte presentatie op dia s en toetsen

10 Stelling - A en B zijn net door portier uit discotheek gezet - A is uiterst geëmotioneerd en schreeuwt naar B dat die B terug moet gaan en die portier moet schieten - B weet A echter te kalmeren en neemt A vervolgens mee naar huis Heeft A door zijn uitlatingen een misdrijf waarop vh staat gepleegd?

12 Opruiing (art. 131 Sr) Hij die - in het openbaar - mondeling of bij geschrift of afbeelding - tot enig strafbaar feit of tot gewelddadig optreden tegen het openbaar gezag - opruit wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vijf jaren of geldboete van de vierde categorie

13 Opruiing (art. 131 Sr) - Ook wanneer handeling waartoe wordt opgeruid reeds is aangevangen - Niet vereist dat opruiing gevolg heeft - Ook strafbaar als opruiing tot één persoon is gericht -Voltooid zodra woorden die opruiing inhouden zijn uitgesproken -Vh-misdrijf: ahbhd, ivs, ibs, enz mogelijk

15 Stelling Bij een verblijfsontzegging hoeft voor een strafbare huisvredebreuk slechts éénmaal het vertrek gevorderd te worden

16 Huisvredebreuk (art. 138 Sr) Feitelijk twee strafbepalingen: Hij die in de woning of het besloten lokaal of erf bij een ander in gebruik 1. wederrechtelijk binnendringt en/óf 2. wederrechtelijk aldaar vertoevende zich niet op de vordering van of vanwege de rechthebbende aanstonds verwijdert Binnengaan na ontzegging (waarvan verdachte weet) is dus binnendringen en er behoeft dus niet meer gevorderd te worden!!

17 Huisvredebreuk (art. 138 Sr) Binnendringen Tegen de onmiskenbare wil van de rechthebbende Blijkende bijv. uit - Woorden of schriftelijke ontzegging (namens) rechthebbende (moet verdachte wel weten) - Omstandigheden (slot, bordje verboden toegang)

18 Huisvredebreuk (art. 138 Sr) Binnendringen (lid 2) Hij die zonder voorkennis van de rechthebbende en anders dan ten gevolge van vergissing is binnengekomen in de voor de nachtrust bestemde tijd wordt geacht te zijn binnengedrongen

20 Stelling Voor openlijk geweld is vereist dat ten tijde en ter plaatse van het plegen van het geweld publiek aanwezig was

21 Openlijke geweldpleging (art. 141 Sr) Openlijk Geweld dat zich door onverholen, niet-heimelijk bedreven daden heeft geopenbaard, zodat daardoor de openbare orde is aangerand Aanwezigheid publiek niet vereist Openlijk kan blijken uit de plaats waar, de wijze waarop en de omstandigheden waaronder het geweld is uitgeoefend Openbare plaats dus niet vereist, ook bijv. van achter een venster aan de openbare weg 21

22 Stelling Voor openlijk geweld is vereist dat de verdachte zelf ook geweld heeft gepleegd

23 Stelling Voor een veroordeling ter zake openlijk geweld is voldoende dat de verdachte deel uitmaakte van de groep die het openlijke geweld heeft gepleegd

24 Openlijke geweldpleging (art. 141 Sr) In vereniging plegen van geweld Vereist nauwe en bewuste samenwerking én een voldoende significante of wezenlijke bijdrage aan het geweld Ook bij een moeilijk te onderscheiden samenstel van uiteenlopende geweldshandelingen Ook als e.e.a. plaatsvindt binnen een ongestructureerd, mogelijk spontaan samenwerkingsverband met een eigen (soms moeilijk doorzichtige) dynamiek De voor medeplegen vereiste nauwe en bewuste samenwerking kan ook bij dit misdrijf verschillende verschijningsvormen hebben 24

25 Openlijke geweldpleging (art. 141 Sr) In vereniging plegen van geweld Niet vereist is dus dat alle verdachten geweld gepleegd hebben, mits er maar sprake is van in vereniging plegen Enig resultaat van het geweld is niet vereist maar kan voor de veroorzaker wel strafverzwarend werken (zie lid 2, daarover hierna meer) Niet vereist is dat personen/goederen ook geraakt worden 25

26 Openlijke geweldpleging (art. 141 Sr) In vereniging: voorbeelden uit Kamerstukken Bijv. het nagenoeg tegelijkertijd plegen van geweld tegen eenzelfde slachtoffer door personen die onmiddellijk daaraan voorafgaande zich in groepsverband hebben opgehouden Ook de persoon die met de politie vechtende mannen te hulp schiet door vanuit een heel ander punt in de menigte met stenen te gaan gooien Bijdrage kan bestaan: uit een gewelddadige handeling maar ook uit het rondlopen met bivakmuts over hoofd onder aanmoediging van anderen door een rol in de organisatie te spelen door deelnemers aan de openlijke geweldpleging te werven door aanmoedigen of gejoel of het afschermen van degenen die gewelddaden plegen tegen anderen die dat willen beletten 26

27 Openlijke geweldpleging (art. 141 Sr) In vereniging: jurisprudentie Onvoldoende: De enkele omstandigheid dat iemand aanwezig is in een groep die openlijk geweld pleegt Het bij een demonstratie getalsmatig versterken en het zich niet distantiëren van de groep die geweld pleegt Het zich opnieuw voegen bij de personen die geweld pleegden en zich niet distantiëren van de nieuwe vechtpartij, nadat de verdachte aanwezig was geweest bij de eerdere vechtpartij 27

28 Openlijke geweldpleging (art. 141 Sr) In vereniging: jurisprudentie Wel telkens voldoende significante of wezenlijke bijdrage: Het vervoeren van de daadwerkelijke pleger van het geweld naar de plaats delict, wetende van het te plegen geweld Het gedurende de geweldpleging uitschelden van de slachtoffers Het bedreigen van/bang maken van de slachtoffers met een op een mes gelijkend voorwerp Het organiseren van en aanmoedigen tijdens de geweldpleging (MH: denk ook aan strafbaarheid wegens opruiing: art. 131 Sr) Het achtervolgen/tegenhouden/insluiten/vastpakken van de slachtoffers 28

29 Openlijke geweldpleging (art. 141 Sr) Jurisprudentie: achtervolgen en niet-distantiëren Verdachte was met twee anderen achter het slachtoffer aangerend, waarna het slachtoffer tegen de grond is gewerkt en herhaaldelijk is geschopt Zelfs als de verdachte niet zelf zou hebben geschopt of geslagen, heeft hij op geen enkele wijze getracht de medeverdachten (met wie hij die avond optrok) van de gewelddadigheden af te houden of zich zelfs maar van de gewelddadigheden te distantiëren, terwijl hij er met zijn neus bovenop stond 29

30 Openlijke geweldpleging (art. 141 Sr) Jurisprudentie: filmen van (openlijk) geweld ( Happy Slapping ) Door het filmen van de geweldpleging van zijn medeverdachten heeft verdachte een significante bijdrage geleverd aan de geweldpleging en de bedreigende situatie voor het slachtoffer (aldus medepleger van openlijk geweld) Zie voor veel meer voorbeelden van openlijk geweld het zakboek Sr (incl. krakers Ubicapand)

31 Stelling De in art. 141, 2e lid opgenomen strafverzwaringen (vernieling, zwaar lichamelijk letsel en/of de dood) zijn uitsluitend van toepassing op de verdachte die dat zelf heeft veroorzaakt

32 Openlijke geweldpleging (art. 141 Sr) Strafverzwaring lid 2 De in het 2e lid vermelde zwaardere strafbedreigingen hebben uitsluitend betrekking op de dader van het openlijke geweld van wie komt vast te staan: dat hij zelf goederen heeft vernield of dat het door hemzelf gepleegde geweld enig lichamelijk letsel;; zwaar lichamelijk letsel of de dood tengevolge heeft gehad Pv moet voor een veroordeling ter zake dit 2 e lid duidelijkheid verschaffen! 32

33 Openlijke geweldpleging (art. 141 Sr) Tips Pv 1. Nauwe en bewuste samenwerking 2. Voldoende significante of wezenlijke bijdrage aan het geweld 3. Openlijk 4. Bij bewijstechnisch moeilijke zaken: kledingsignalement 5. Overzicht van eventueel door verdachten/getuigen gebruikte roepnamen/geboortenamen/bijnamen (Kees, Cornelis, Van der Bilt, die rooie en/of die dikke kan dezelfde persoon betreffen) 6. Extra aandacht voor de rol van iedere verdachte, vooral bij 2e lid (strafverzwaring) 7. Redenen van wetenschap van getuigen, enz. van voorgaande punten (gezien, gehoord, gevoeld, enz.) 8. Onafhankelijke getuigen 9. Matrix (overzicht per verdachte)? 33

35 Stelling Het afsteken van een vuurwerkbom in een brievenbus valt niet onder art. 157 Sr (brandstichting)

36 Brandstichting (art. 157 Sr) Hij die opzettelijk 1. brand sticht, 2. een ontploffing teweegbrengt of 3. een overstroming veroorzaakt, wordt gestraft met: 1. 12j of geldboete 5 e cat, indien daarvan gemeen gevaar voor goederen te duchten is 2. 15j of geldboete 5 e cat, indien daarvan levensgevaar of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel voor een ander te duchten is 3. levenslang of 30j, indien daarvan levensgevaar voor een ander te duchten is en het feit iemands dood tengevolge heeft 36

37 Brandstichting (art. 157 Sr) - Het opzet behoeft uitsluitend gericht te zijn op de brand, ontploffing of overstroming en niet op het gevolg (gemeen gevaar, levensgevaar, zwaar lichamelijk letsel en/of de dood) - Als opzet wél gericht was op bijv. de dood: (poging tot) moord of doodslag - Op brandstichting de dood ten gevolge hebbende staat levenslange gevangenisstraf, op doodslag niet

38 Ontploffing / Overstroming (art. 157 Sr) Een ontploffing teweegbrengen: bijv. middels een zogenaamde vuurwerkbom (in een brievenbus of woning) Een overstroming veroorzaken: water over land brengen door het wegnemen van een waterkering, het doorsteken van een dijk of aquaduct, het openzetten van een sluis

39 Stelling Voor het bestanddeel gemeen gevaar voor goederen is vereist dat dit gevaar meerdere goederen betreft

40 Stelling Voor het bestanddeel gemeen gevaar voor goederen is vereist dat het gevaar andere goederen betreft dan het goed dat in brand gestoken is

41 Gemeen gevaar voor goederen te duchten (art. 157 Sr) - Moet naar algemene ervaringsregels voorzienbaar zijn geweest - Niet dus als zich ten tijde van de brandstichting geen goederen in de nabijheid bevonden - Moet meerdere goederen betreffen, bijv. de zich in een naastgelegen perceel bevindende voorwerpen - Moet andere goederen betreffen dan het goed dat in brand gestoken is - De goederen waarvoor gemeen gevaar te duchten is moeten aan een ander toebehoren dan aan de brandstichter - Anders mogelijk art. 428 Sr: in brand steken van eigen onroerend goed zonder verlof burgemeester

42 Levensgevaar / Zwaar lichamelijk letsel voor een ander te duchten (art. 157 Sr) - Van gevaar voor leven/zwaar lichamelijk letsel is niet reeds sprake indien brand is gesticht in een woning - Vereist is dat dit gevaar inderdaad te duchten was - Dient ten tijde van de brandstichting naar algemene ervaringsregels voorzienbaar te zijn geweest - Van die voorzienbaarheid zal geen sprake zijn als de bewoner(s) zich ten tijde van de brandstichting niet in de woning bevond(en) - Pv zal hier duidelijkheid over moeten verschaffen

43 Brand enz. door schuld (art. 158 Sr) Hij aan wiens schuld brand, ontploffing of overstroming te wijten is, wordt gestraft: 1. 6m of geldboete 4e cat, indien daardoor gemeen gevaar voor goederen ontstaat 2. 1j of geldboete 4e cat, indien daardoor levensgevaar of gevaar voor zwaar lichamelijk letsel voor een ander ontstaat 3. 2j of geldboete 4e cat, indien het feit iemands dood tengevolge heeft

44 Brand enz. door schuld(art. 158 Sr) - Grove of aanmerkelijke schuld - Gelet moet worden op het geheel van gedragingen of nalaten van de verdachte, de aard en ernst daarvan en de overige omstandigheden van het geval - Niet de geringe onachtzaamheid

46 Ambtsdwang (art. 179 Sr) Hij die door geweld of bedreiging met geweld een ambtenaar dwingt tot het volvoeren van een ambtsverrichting of het nalaten van een rechtmatige ambtsverrichting (4j of geldboete 4 e cat) Het betreft hier (bedreiging met) geweld tegen een nog niet handelende ambtenaar Verzet tegen een handelende ambtenaar is strafbaar gesteld in art. 180 en 184 Sr

47 Stelling Op ambtsdwang (art. 179 Sr) staat geen vh

48 Stelling Op wederspannigheid (art. 180 Sr) staat vh

49 Ambtsdwang (art. 179 Sr) - Op ambtsdwang staat vh (4j), op kale wederspannigheid (art. 180 Sr) niet (1j) - Bij gekwalificeerde wederspannigheid wél vh mogelijk (zie art. 181 én 182 Sr)

50 Ambtsdwang (art. 179 Sr) - Uit het pv moet duidelijk blijken waartoe de ambtenaar gedwongen werd (wat hij moest volvoeren of wat hij moest nalaten) - De dader moet zich bewust zijn geweest dat de ambtenaar als zodanig zou handelen of nalaten en dat dit zou betreffen een ambtsverrichting - Onder ambtsverrichting worden alle handelingen verstaan waartoe de functie gelegenheid geeft

51 Ambtsdwang (art. 179 Sr) - Het beletten van een onrechtmatige ambtsverrichting is niet strafbaar - Wel mogelijk art. 284 Sr (algemene dwangartikel) of art. 300 e.v. Sr (mishandeling) (wel goed naar strafuitsluitingsgronden kijken) - Zie voor strafverzwaringen art. 181 en 182 Sr (bijv. bij enig letsel als gevolg of in vereniging)

52 Wederspannigheid (art. 180 Sr) Hij die zich met geweld of bedreiging met geweld verzet tegen een ambtenaar werkzaam in de rechtmatige uitoefening van zijn bediening, of tegen personen die hem daarbij krachtens wettelijke verplichting of op zijn verzoek bijstand verlenen (1 jaar) - Het betreft hier (bedreiging met) geweld tegen een handelende ambtenaar, (bedreiging met) geweld tegen een nog niet handelende ambtenaar is strafbaar gesteld in art. 179 Sr - Op kale wederspannigheid dus geen vh, wél op gekwalificeerde wederspannigheid (art. 181 én 182 Sr)

53 Wederspannigheid (art. 180 Sr) - Het tenietdoen van een voltooide ambtshandeling valt niet onder wederspannigheid, mogelijk wel onder mishandeling, bedreiging, vernieling of ambtsdwang (zie de wettekst van art. 179 Sr: volvoeren nieuwe ambtsverrichting) - Verzet tegen een voltooide aanhouding is dus niet strafbaar, wel bijv. het verzet tegen het op die aanhouding volgende overbrengen naar een politiebureau ter voorgeleiding aan een hulpovj (van belang voor pv/dagvaarding) - Goed beoordelen en tijdig, juist en volledig verwerken in het pv! - En voor het OM: juiste tenlastelegging maken

54 Wederspannigheid (art. 180 Sr) Uit het pv dient duidelijk te blijken waaruit de rechtmatige bediening bestond / waarop die gebaseerd was bijv. - aanhouding op heterdaad van een verdachte - overbrenging van een aangehouden verdachte naar een politiebureau ter voorgeleiding aan de hulpovj - hulpverlening aan iemand die dat behoeft - uitschrijven van een bekeuring - handhaving van de rechtsorde (art. 3 Politiewet) - enz

55 Wederspannigheid (art. 180 Sr) De rechtmatigheid van het optreden van een politieambtenaar ter handhaving van de openbare orde (art. 3 Politiewet) hangt er mede van af of het door de omstandigheden naar redelijk inzicht wordt vereist Zie voor een omvangrijke bespreking van politieoptreden op basis van art. 3 Politiewet het zakboek HulpOvJ en de bespreking van art. 184 Sr

56 Wederspannigheid (art. 180 Sr) Als achteraf blijkt dat de betreffende opsp. ambt. niet werkzaam was in de rechtmatige uitoefening van zijn bediening (bijv. onbevoegde ahbhd) dan is het verzet gericht tegen die opsp. ambt. weliswaar niet strafbaar maar kan dat niet strafbare verzet mogelijk wel strafbaar zijn als mishandeling en/of belediging waarbij wel goed naar mogelijke strafuitsluitingsgronden gekeken moet worden

57 Wederspannigheid (art. 180 Sr) - Van rechtmatige uitoefening van de bediening blijft sprake als achteraf blijkt dat verdachte feit waarvoor aangehouden toch niet gepleegd heeft - Een verdenking wordt niet met terugwerkende kracht onrechtmatig als achteraf blijkt dat de politie zich heeft vergist over het redelijk vermoeden of de strafbaarheid - De beoordeling van de vraag of er sprake is van een redelijk vermoeden van schuld dient volgens de HR te geschieden aan de hand van de op het moment van de verdenking bekende feiten en omstandigheden

58 Wederspannigheid (art. 180 Sr) Bij de beoordeling rechtmatigheid uitoefening bediening kan de strafrechter de noodzaak en proportionaliteit van het desbetreffende overheidsoptreden betrekken

59 Gekwalificeerde ambtsdwang of wederspannigheid (art. 181 Sr) De dwang en de wederspannigheid in de artikelen 179 en 180 omschreven worden gestraft: 1. 5j of geldboete 4e cat, indien het misdrijf of de daarmede gepaard gaande feitelijkheden enig lichamelijk letsel ten gevolge hebben 2. 7j + 6m of geldboete 5 e cat, indien zij zwaar lichamelijk letsel ten gevolge hebben 3. 12j of geldboete 5e cat, indien zij de dood ten gevolge hebben

60 Gekwalificeerde ambtsdwang of wederspannigheid: verbod taakstraf (art. 22b Sr) 1. Een taakstraf wordt niet opgelegd in geval van veroordeling voor: a. een misdrijf waarop naar de wettelijke omschrijving een gevangenisstraf van zes jaren of meer is gesteld en dat een ernstige inbreuk op de lichamelijke integriteit van het slachtoffer ten gevolge heeft gehad b. een van de misdrijven omschreven in de artikelen 181, 240b, 248a, 248b, 248c en

61 Gekwalificeerde ambtsdwang of wederspannigheid: verbod taakstraf (art. 22b Sr) 2. Een taakstraf wordt voorts niet opgelegd in geval van veroordeling voor een misdrijf indien: 1 aan de veroordeelde in de vijf jaren voorafgaand aan het door hem begane feit wegens een soortgelijk misdrijf een taakstraf is opgelegd, en 2 de veroordeelde deze taakstraf heeft verricht dan wel op grond van art. 22g de tenuitvoerlegging van de vervangende hechtenis is bevolen 3. Van het eerste en tweede lid kan worden afgeweken indien naast de taakstraf een onvoorwaardelijke vrijheidsstraf of vrijheidsbenemende maatregel wordt opgelegd

62 Medeplegen ambtsdw./wedersp.;; letsel/dood (art. 182 Sr) 1. De dwang en de wederspannigheid in de artikelen 179 en 180 omschreven, door twee of meer personen met verenigde krachten gepleegd, worden gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de 4e categorie. 2. De schuldige wordt gestraft: 1. 7j + 6m of geldboete 5e cat, indien het door hem gepleegde misdrijf of de daarbij door hem gepleegde feitelijkheden enig lichamelijk letsel tengevolge hebben;; 2. 12j of geldboete 5e cat, indien zij zwaar lichamelijk letsel tengevolge hebben;; 3. 15j of geldboete 5e cat, indien zij de dood tengevolge hebben

63 Niet voldoen aan bevel en beletten/belemmeren/verijdelen (art. 184 Sr) 1. Hij die - opzettelijk niet voldoet aan een bevel of een vordering, krachtens wettelijk voorschrift gedaan door een ambtenaar met de uitoefening van enig toezicht belast of door een ambtenaar belast met of bevoegd verklaard tot het opsporen of onderzoeken van strafbare feiten, - alsmede hij die opzettelijk enige handeling, door een van die ambtenaren ondernomen ter uitvoering van enig wettelijk voorschrift, belet, belemmert of verijdelt, wordt gestraft met 3m of geldboete 2e cat

64 Niet voldoen aan bevel (art. 184 Sr) - Het wettelijk voorschrift moet uitdrukkelijk inhouden dat de betrokken ambtenaar gerechtigd is tot het doen van een bevel of vordering!! - Art. 3 Politiewet bevat een algemene taakomschrijving voor de politie en kan NIET als zodanig worden aangemerkt - Art. 3 Politiewet kan wél als een wettelijk voorschrift worden aangemerkt ter uitvoering waarvan de in art. 184 Sr bedoelde ambtenaren handelingen kunnen ondernemen waarvan het beletten, belemmeren of verijdelen overtreding van art. 184, eerste lid, Sr kan opleveren Zie voor een uitgebreide bespreking van politieoptreden op basis van art. 3 Politiewet het zakboek HulpOvJ

65 Niet voldoen aan bevel (art. 184 Sr) Voorbeelden van andere strafbepalingen dan art. 184 Sr waarin het niet voldoen aan een bevel of vordering strafbaar is gesteld: - art. 185 Sr (bemoeilijken ambtsverrichting/ordehandhaving tijdens ambtsverrichtingen) i.v.m. art. 124 Sv - art. 186 Sr (niet verwijderen op bevel bij volksoploop/samenscholing) - het (als overtreding) strafbaar gesteld niet opvolgen van een bevel/vordering in apv s (met ongeveer dezelfde straf bedreigd als art. 184 Sr..)

66 Beletten/belemmeren/verijdelen (art. 184 Sr) De handeling die belet, belemmerd of verijdeld wordt behoeft niet de persoonlijke handeling van de ambtenaar te zijn maar kan ook zijn hetgeen een ander op zijn last verricht - Beletten: onmogelijk maken - Belemmeren: moeilijk maken - Verijdelen: de gevolgen wegnemen, krachteloos maken

67 Beletten/belemmeren/verijdelen (art. 184 Sr) Zolang een ambtshandeling nog niet is aangevangen, kan zij niet worden belet, belemmerd of verijdeld (zie dan mogelijk art. 179 Sr: ambtsdwang)

68 Beletten/belemmeren/verijdelen (art. 184 Sr) - De aanhouding van een verdachte is niet voltooid zodra hij is aangegrepen, maar duurt voort zolang hij wordt vastgehouden (of ter voorgeleiding weer wordt vastgehouden) - Tot zolang kan deze handeling in de zin van art. 184 Sr worden belemmerd - Ook het na aanhouding overbrengen naar een politiebureau (ter voorgeleiding aan een hulpovj) kan uiteraard belemmerd worden

70 Stelling Belediging vereist dat de beledigde zich ook daadwerkelijk beledigd voelde

71 Belediging (art. 261 e.v. Sr) - Belediging vereist NIET dat de beledigde zich ook daadwerkelijk beledigd voelde - Een uiting is beledigend als zij de strekking heeft een ander in zijn eer en goede naam aan te tasten - Daarvan is in het algemeen sprake als de uitlating woorden bevat die op zichzelf genomen een beledigend karakter hebben

72 Belediging (art. 261 e.v. Sr) Bij woorden die op zichzelf genomen niet beledigend zijn (bijv. mierenneuker, homofiel, mongool) zal belediging afhangen van de context (omstandigheden/situatie) waaronder de woorden zijn gebruikt (bijv. tijdens het uitschrijven van een bekeuring of tijdens surveillance in het uitgaanscentrum in aanwezigheid van publiek) In voorkomende gevallen context dus goed omschrijven in het pv

73 Stelling Belediging is onder alle omstandigheden een absoluut klachtmisdrijf

74 Belediging (art. 261 e.v. Sr) Belediging is een absoluut klachtmisdrijf, behalve in de gevallen voorzien in art. 267, aanhef en onder 1 en 2 Sr: belediging bijzondere organen en functionarissen, bijv. een ambtenaar gedurende of terzake van de rechtmatige uitoefening van zijn bediening Zie voor klachtmisdrijven verder het zakboek HulpOvJ of Opsp. ambt. (incl. ruime herstelmogelijkheden bij verzuim)

75 Stelling Belediging vereist dat de beledigde kennis heeft genomen van de belediging

76 Belediging (art. 261 e.v. Sr) Voor belediging is niet vereist dat de beledigde kennis van het feit draagt Meestal moet de beledigde er van vernomen hebben omdat hij anders geen klacht had kunnen doen maar bij ambtshalve vervolgbare belediging behoeft dat dus niet het geval te zijn

77 Belediging (art. 261 e.v. Sr) De volgende verschillende vormen van belediging kunnen worden onderscheiden 1. De 'basisvorm' van belediging is de eenvoudige belediging zoals weergegeven in art. 266 Sr (3m of geldboete 2 e cat): elke opzettelijke belediging die niet het karakter van smaad(schrift) heeft, waarbij onderscheid gemaakt kan worden tussen a. belediging in het openbaar (mondeling of bij geschrift of afbeelding), aanwezigheid van beledigde niet vereist;; b. belediging van iemand, in zijn tegenwoordigheid (mondeling of door feitelijkheden) (openbaarheid niet vereist);; c. belediging door een toegezonden of aangeboden geschrift of afbeelding (ook hier openbaarheid niet vereist)

78 Belediging (art. 261 e.v. Sr) 2. Smaad(schrift): daarvan is er sprake bij het opzettelijk iemands eer of goede naam aanranden door te laste legging van een bepaald feit, met het kennelijke doel om daaraan ruchtbaarheid te geven (art. 261 Sr, 6m of geldboete 3 e cat) 3. Laster (art. 262 Sr): daarvan is sprake als smaad(schrift) (art. 261 Sr, 2j of geldboete 4 e cat) gepleegd wordt terwijl de dader weet dat het telastegelegde in strijd met de waarheid is 4. Lasterlijke aanklacht (art. 268 Sr, 2j of geldboete 4 e cat) daarvan is sprake als opzettelijk tegen een bepaalde persoon bij de overheid een valse (schriftelijke) klacht of aangifte wordt gedaan (waar of niet waar), waardoor de eer of goede naam van die persoon wordt aangerand

79 Belediging (art. 261 e.v. Sr) Een politieagent moet v.w.b. belediging niet meer kunnen verdragen dan een gewone burger Voorbeelden belediging politie: - opsteken middelvinger naar politie - tijdens controle auto: 'fuck you' en 'fuck je moeder ook - tijdens ambtshandelingen: fuck you, ik neuk jullie allebei - tijdens uitschrijven bekeuring: jullie zijn gewoon debiel, stelletje debielen - tijdens controle (Kmar): racist - het in de etalage tonen en ter verkoop aanbieden van T-shirts met de opdruk corrupt en poep met op de o van deze woorden een sterk op het politielogo gelijkende afbeelding - enz. enz. Zie voor vele voorbeelden het zakboek Sr

81 Stelling Bedreiging met mishandeling is strafbaar

82 Bedreiging (art. 285 Sr) Bedreiging met 1. openlijk geweld 2. geweld tegen internationaal beschermd persoon of diens beschermde goederen 3. enig misdrijf waardoor gevaar voor de algemene veiligheid van personen of goederen of gemeen gevaar voor de verlening van diensten ontstaat 4. Verkrachting 5. feitelijke aanranding van de eerbaarheid 6. enig misdrijf tegen het leven gericht 7. gijzeling 8. zware mishandeling of 9. brandstichting: 2j of geldboete 4 e cat - schriftelijk en onder een bepaalde voorwaarde: 4j of geldboete 4 e cat - terroristisch misdrijf: zwaardere strafdreigingen

83 Stelling Voor een strafbare bedreiging is vereist dat de bedreigde zich bedreigd voelde

84 Stelling Poging bedreiging is niet strafbaar

85 Bedreiging: belangrijkste punten voor politiepraktijk (art. 285 Sr) - Vereist is dat bij bedreigde vrees kon ontstaan dat één van de in art. 285 Sr genoemde misdrijven gepleegd zou gaan worden - Niet vereist is dat er werkelijk vrees is opgewekt - (Voorwaardelijk) opzet verdachte moet op teweegbrengen van die vrees gericht zijn - Bedreigde moet daadwerkelijk op de hoogte zijn geraakt van bedreiging (anders mogelijk poging) - Niet vereist dat verdachte bedreiging wilde uitvoeren - Zie voor vele voorbeelden het zakboek Sr

86 Bedreiging: belangrijkste punten voor politiepraktijk (art. 285 Sr) Let op: bij herhaalde en/of ernstige bedreiging wordt ibs en aansluitend gevangenhouding gevorderd én vaak ook verleend: neem in dit soort zaken dus altijd contact op met de (hulp)ovj Bij een aangifte bedreiging met bijv. een vuurwapen moet afgewogen worden of een doorzoeking ter ibn (van dat vuurwapen) gerechtvaardigd is Bij de afweging wel/niet doorzoeken speelt de betrouwbaarheid van de aangifte en een mogelijk strafblad van de verdachte een belangrijke rol Overleg indien mogelijk met de OvJ 86

87 Bedreiging: belangrijkste punten voor politiepraktijk (art. 285 Sr) - Bij veroordeling voor bedreiging kan ook een OBM worden opgelegd als de schuldige het feit heeft gepleegd met een motorrijtuig dat hij ten tijde van het feit bestuurde of deed besturen (art. 179a WVW) - Zie voor een mogelijke invordering van het rijbewijs art. 164 WVW (zakboek HulpOvJ)

88 Stelling Het vermoeden dat een persoon als getuige een verklaring moet afleggen en het vervolgens tegen die getuige zeggen: je moet gewoon je bek houden, klaar en je moet gewoon je mond houden over alles is een vh-misdrijf

89 Uitingen die verklaringsvrijheid kunnen belemmeren (art. 285a Sr) Hij die opzettelijk mondeling, door gebaren, bij geschrift of afbeelding zich jegens een persoon uit, kennelijk om diens vrijheid om naar waarheid of geweten ten overstaan van een rechter of ambtenaar een verklaring af te leggen te beïnvloeden terwijl hij weet of ernstige reden heeft te vermoeden dat die verklaring zal worden afgelegd (4j = vh!!)

90 Uitingen die verklaringsvrijheid kunnen belemmeren (art. 285a Sr) - Strekking van de bepaling is te voorkomen dat getuigen door dreigementen of op andere manieren worden beïnvloed en daardoor niet meer in vrijheid een verklaring kunnen afleggen bij de rechter of bij een (politie)ambtenaar - De bepaling ziet op een ieder die een verklaring die rechtsgevolgen kan hebben tegenover een rechter of ambtenaar aflegt - De strafbepaling geldt ook voor verhoor in politiële fase Een voorbeeld van een verklaring is een aangifte of klacht ter zake een strafbaar feit gedaan bij de politie

91 Uitingen die verklaringsvrijheid kunnen belemmeren (art. 285a Sr) Praktijk: verdachte die ontslagen wordt uit diens ivs of vh die contact zoekt met de getuige die tegen hem, verdachte, een belastende verklaring heeft afgelegd Doet deze verdachte (of vriend van verdachte) dit kennelijk om de vrijheid van de getuige om naar waarheid of geweten ten overstaan van een rechter of ambtenaar (dus ook een politieambtenaar) een verklaring af te leggen te beïnvloeden, terwijl hij weet of ernstige reden heeft te vermoeden dat die verklaring zal worden afgelegd dan levert dit een verdenking van overtreding van art. 285a Sr op Op dit feit staat vh zodat aanhouding buiten heterdaad en ivs mogelijk is

92 Uitingen die verklaringsvrijheid kunnen belemmeren (art. 285a Sr) Voorbeelden - De beïnvloeding van een getuige om terug te komen op een eerder afgelegde verklaring of die verklaring te wijzigen - De beïnvloeding van een persoon waardoor deze zich mogelijk genoodzaakt ziet de verklaring helemaal niet af te leggen (en weg te blijven) - Het vermoeden dat de betreffende persoon als getuige een verklaring zou moeten afleggen en het vervolgens tegen die getuige zeggen: je moet gewoon je bek houden, klaar en je moet gewoon je mond houden over alles Zie zo nodig uitgebreid het zakboek Sr

94 Stelling Belaging is een absoluut klachtmisdrijf

95 Stelling Op belaging staat vh

96 Belaging (art. 285b Sr) 1. Hij die wederrechtelijk stelselmatig opzettelijk inbreuk maakt op eens anders persoonlijke levenssfeer met het oogmerk die ander te dwingen iets te doen, niet te doen, of te dulden dan wel vrees aan te jagen (3j of geldboete 4 e cat) 2. Vervolging vindt niet plaats dan op klacht van hem tegen wie het misdrijf is begaan Belaging wordt met name genoemd in art. 67 Sv als feit waarvoor vh is toegelaten

97 Belaging (art. 285b Sr) - Belagers worden nogal eens voorgeleid en in vh gesteld - De vh wordt bij minder zware zaken vaak geschorst - Als bijzondere voorwaarde bij zo'n schorsing wordt vaak een contact en plaatsverbod opgelegd - Overtreden van de voorwaarde(n) en/of recidive leidt meestal tot een nieuwe voorgeleiding, opheffing van de geschorste vh en vastzitten in ieder geval t/m de zitting - Voor zware vormen van belaging worden ook zware straffen uitgedeeld (en som tbs)

98 Belaging: stelselmatige inbreuk op de persoonlijke levenssfeer (art. 285b Sr) Van belang zijn - Aard - Duur - Frequentie - Intensiteit van de gedragingen - Omstandigheden waaronder en - De invloed op het persoonlijk leven en de persoonlijke vrijheid van het slachtoffer

99 Belaging: oogmerk (art. 285b Sr) - Moet dus gericht zijn op een ander te dwingen iets te doen, niet te doen, of te dulden dan wel vrees aan te jagen - Kan worden afgeleid uit het gedrag van de verdachte - Niet vereist is dus dat het slachtoffer iets heeft gedaan of nagelaten wat hij zonder die inbreuk (belaging) niet zou hebben gedaan of niet zou hebben nagelaten, mits in het algemeen de inbreuk geschikt en geëigend is een bepaalde opstelling teweeg te brengen (oogmerk volstaat immers)

100 Belaging: vrees aanjagen (art. 285b Sr) - Vrees is een emotie, die ieder normaal mens onder vergelijkbare omstandigheden ook zou hebben - Ook hier: niet het gevolg van de gedraging staat centraal maar de intentie (het oogmerk) van de dader

101 Belaging: overtreden schorsingsvoorwaarde (art. 285b Sr) Als de verdachte schorsingsvoorwaarde overtreedt kan daarvoor pas tot aanhouding worden overgegaan als de OvJ daartoe een bevel geeft (art. 84 Sv) Zie voor de bevoegdheid tot binnentreden in deze gevallen art. 556 en 565 Sv (inclusief de bevoegdheid om ter aanhouding te doorzoeken)

102 Belaging: nieuw strafbaar feit na schorsing (art. 285b Sr) Als de geschorste verdachte een voorwaarde heeft overtreden door het plegen van een nieuw strafbaar feit, dan kunnen voor dat nieuwe strafbare feit de vrijheidsbenemende dwangmiddelen die daarvoor mogelijk zijn worden toegepast Aldus keuzemogelijkheid tussen opheffen schorsing en vh nieuwe feit

104 Stelling Voor zware mishandeling kan een OBM opgelegd worden

105 Stelling Ter zake mishandeling met voorbedachte raad kan onder omstandigheden het rijbewijs ingevorderd worden

106 Doodslag/mishandeling Bij veroordeling wegens moord, doodslag, mishandeling met voorbedachte raad, zware mishandeling, zware mishandeling met voorbedachte raad en bedreiging: OBM mogelijk (zie art. 179a WVW) mits de schuldige het feit heeft gepleegd met een motorrijtuig dat hij ten tijde van het feit bestuurde of deed besturen Invordering rijbewijs: als door de overtreding de veiligheid op de weg ernstig in gevaar is gebracht (art. 164,3 WVW)

107 Mishandeling (art. 300 Sr) - Toebrengen van lichamelijk letsel of pijn zonder dat daarvoor een rechtvaardigingsgrond bestaat - Onder omstandigheden ook het teweegbrengen van een min of meer hevige onlust veroorzakende gewaarwording in of aan het lichaam, zonder dat daarvoor een rechtvaardigingsgrond bestaat (bijv. het duwen onder water) - Met mishandeling wordt gelijkgesteld opzettelijke benadeling van de gezondheid (art. 300 lid 4 Sr) Bijv. het laten drinken van koffie met een heimelijk daarin vermengd slaapmiddel (of drugs) ten gevolge waarvan de drinker in slaap is gevallen

108 Stelling Voor strafbare mishandeling met zwaar lichamelijk letsel als gevolg is vereist dat de opzet op dat zwaar lichamelijk letsel was gericht

109 Mishandeling (art. 300 Sr) Zwaar lichamelijk letsel als gevolg (300 lid 2 Sr): - Dit bestanddeel is geobjectiveerd - Causaliteit volstaat - Als het opzet wel gericht was op zwaar lichamelijk letsel dan is er sprake van zware mishandeling

110 Zware mishandeling (art. 302 Sr) Of het opzet gericht was op het toebrengen van het zwaar lichamelijk letsel kan afgeleid worden uit de omstandigheden waaronder de mishandeling is gepleegd, bijv. (zie volgende dia)

111 Zware mishandeling (art. 302 Sr) - Een voorwerp gebruikt is (knuppel, mes, vuurwapen, auto, enz.) - Een op de grond liggend slachtoffer met kracht en geschoeide voet getrapt/geschopt is, vooral als de verdachte het slachtoffer daarbij ook opzettelijk tegen het hoofd heeft getrapt (pm: poging doodslag) - Verdachte een vechtsport beheerste en toepaste (karate, kungfu, boksen, enz.) - Bij het spannen van een touw over een weg

112 Zware mishandeling (art. 302 Sr) Een goed onderzoek naar de opzet en een goede weergave daarvan in het pv is ook in dit soort zaken onmisbaar

113 Zwaar lichamelijk letsel (art. 82 Sr) 1. Onder zwaar lichamelijk letsel worden begrepen: ziekte die geen uitzicht op volkomen genezing overlaat, voortdurende ongeschiktheid tot uitoefening van zijn ambts- of beroepsbezigheden, en afdrijving of dood van de vrucht van een vrouw 2. Onder zwaar lichamelijk letsel wordt mede begrepen storing van de verstandelijke vermogens die langer dan vier weken geduurd heeft Geen allesomvattende opsomming dus!!

114 Zwaar lichamelijk letsel HR: onder zwaar lichamelijk letsel moet worden verstaan elk nadeel, dat voldoende belangrijk is om naar gewoon spraakgebruik als zodanig te worden aangeduid en hangt af van - de aard van het letsel - de eventuele noodzaak van medisch ingrijpen - de aard van medisch ingrijpen en - een mogelijk uitzicht op (volledig) herstel Zie het zakboek Sr voor vele voorbeelden

115 Zwaar lichamelijk letsel - Zwaar lichamelijk letsel dient goed in het pv onderbouwd te worden en zo mogelijk dient er bij het pv tevens een medische verklaring gevoegd te worden - Alleen het vermelden van het letsel kan twijfel oproepen óf er wel sprake is van zwaar letsel - Verwerk in dat soort gevallen in het pv zoveel mogelijk de eventuele noodzaak en aard van het medisch ingrijpen en het uitzicht op (volledig) herstel Ook dat kan via een (aanvullende) medische verklaring

116 Lichamelijk letsel Betrouwbaarheid aangifte In alle zaken waarbij er volgens de aangever geweld gebruikt is en er inderdaad ook letsel zichtbaar is verdient het aanbeveling het letsel ook in het pv te omschrijven en waar mogelijk een foto van dat letsel bij het pv te voegen Dit kan de betrouwbaarheid van de betreffende aangifte ten goede komen

117 Schoppen tegen hoofd Met kracht schoppen tegen hoofd = als regel voorgeleiden (ook bij geen zwaar letsel of dood) Zeker bij relevant strafblad (geweld/bedreiging) Goed onderzoek en goed verwerken in pv (met name kracht schoppen), denk bijv. aan schoeisel en verhoor getuigen Tll: poging doodslag/poging zware mishandeling/openlijk geweld/mishandeling

118 Dood door schuld (art. 307 Sr) Strafdreiging al jaren geleden uitgebreid van 9 maanden naar 2 jaar en bij roekeloosheid 4 jaar (= vh)

120 Diefstal (art. 310 Sr) Hij die enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wegneemt, met het oogmerk om het zich wederrechtelijk toe te eigenen (4j of geldboete 4 e cat)

121 Stelling Voor een voltooide winkeldiefstal moet de dief de kassa gepasseerd zijn

122 Diefstal (art. 310 Sr) Voltooid wegnemen: goed onttrokken aan de feitelijke heerschappij van de rechthebbende Oogmerk van wederrechtelijk toe-eigening: oogmerk om wederrechtelijk over het weggenomen goed als heer en meester te beschikken Voorbeeld: volgende dia

123 Diefstal (art. 310 Sr) Diefstal voor kassa: Het in een supermarkt uit een stelling pakken van goederen (in het betreffende geval tandenborstels) en deze direct daarop voor de buitenwereld onzichtbaar in op het lichaam gedragen kleding stoppen

124 Stelling Voor een strafbare diefstal is een aangifte vereist

125 Diefstal (art. 310 Sr) Ook als er geen aangifte te vinden is van bijv. de diefstal van een (brom)fiets kan er toch (onder omstandigheden) voldoende bewijs voor 'toebehoren aan een ander' zijn en diefstal Bijv. als de verdachte bekent de (brom)fiets gestolen te hebben en er kennelijk geen sprake is van een res nullius (waardeloos voorwerp)

126 Diefstal en poging (art. 310 Sr) - Uiterlijke verschijningsvorm doorslaggevend - Per delictsomschrijving bekijken - Verbreking van ramen of deuren zal bijna altijd voldoende - Relatief ondeugdelijke poging en dus wel strafbaar: bijv. als de verdachte niet slaagde in zijn opzet doordat hij niet verder kon, omdat hij het geschikte gereedschap miste, of op een verkeerde plaats uitkwam, of omdat het gezochte niet aanwezig was (lege kassalade, motor toch niet in garage, enz.)

127 Kort na diefstal in bezit gestolen goed - Alleen het bij verdachte aantreffen van gestolen goed kort na de diefstal daarvan is zonder aanvullend bewijs (anders dan de aangifte) onvoldoende voor een veroordeling diefstal (wel mogelijk voor (schuld)heling/witwassen) Aanvullend bewijs (zie uitgebreid zakboek Sr): - Leugenachtige of geen (aannemelijke) verifieerbare verklaring verdachte over de aanwezigheid van die goederen bij hem zie hierover ook uitgebreid het zakboek HulpOvJ of Pv en Bewijsrecht - Dat verdachte bijv. nog geen twee uur, nadat de landbouwtrekker was gestolen, in het donker rijdend daarmee werd aangetroffen tussen de plaats van de diefstal en zijn woonplaats, terwijl hij met gedoofde lichten reed

Nog meer weergeven