Obesitaschirurgie INHOUD

Transcriptie

1 Obesitaschirurgie INHOUD 1. Wat is obesitas? Hoe ontstaat obesitas? Keuze van de ingreep... 7 Kijkoperatie: algemene info Belangrijke informatie vóór de ingreep Anesthesie en preoperatieve onderzoeken... 8 Anesthesie... 8 Voorbereiding tot de algemene verdoving... 8 Problemen veroorzaakt door algemene verdoving...10 Problemen veroorzaakt door obesitas...10 Tenslotte Verpleegkundige informatie...12 De ingreep Nazorg Praktische informatie

2 Beste patiënt U heeft ongetwijfeld veel vragen i.v.m. vermageringsoperaties. Via deze brochure hopen we een deel van uw vragen te kunnen beantwoorden. Voor bijkomende inlichtingen kunt u altijd bij ons terecht. Op de laatste pagina van deze brochure vindt u een aantal belangrijke telefoonnummers. Obesitasteam: dr. J. Himpens - chirurg dr. D. van Nimmen - endocrinoloog Mevr. C. D Haese - obesitascoördinator Mevr. L. Beernaert - psychologe Mevr. M. Vandesijpe - diëtiste Dhr. F. De Paepe - hoofdverpleegkundige Abdominaal Centrum Mevr. C. Arys - adjunct-hoofdverpleegkundige Abdominaal Centrum 1 de verpleegkundigen AB1 B

3 1. Wat is obesitas? Obesitas is een ziekte, geen esthetische afwijking. Het kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zoals hypertensie (hoge bloeddruk), te hoog cholesterol, diabetes type II (suikerziekte), harten vaatziekten, slaapstoornissen, vruchtbaarheidsstoornissen, e.a. Ook kanker komt meer voor bij obese patiënten dan bij de rest van de bevolking. Bij langdurig overgewicht en bij jonge mensen met obesitas is de kans op vroegtijdig overlijden groter. Het is dus duidelijk van levensbelang obesitas te bestrijden. Diëten geeft soms enkel tijdelijk resultaat: veel mensen zullen na een succesvol dieet opnieuw in gewicht toenemen. Heelkunde daarentegen biedt in bepaalde gevallen een alternatief met blijvend succes. Voorwaarden Let op! Terugbetaling van vermageringsoperaties geldt enkel in volgende gevallen: u bent > 18 jaar en BMI > 40 of BMI > 35 met co-morbiditeiten (suikerziekte, slaapapneu, hoge bloeddruk behandeld met 3 soorten medicatie gedurende 1 jaar en nog niet onder controle) Patiënten die in het verleden reeds een vermageringsingreep (maagband, nietjesoperatie, maagballon,...) hebben ondergaan, komen eveneens in aanmerking met BMI > 35. U kunt aantonen dat er in het verleden reeds serieuze pogingen werden ondernomen om te vermageren zonder blijvend resultaat. Hiervoor volstaat een briefje van de huisarts of diëtiste, document van weight watchers,... 3

4 Indien deze voorwaarden vervuld zijn, kan u een afspraak maken op de dienst bariatrische heelkunde (=obesitas chirurgie). Hiervoor moet u eerst de obesitascoördinator (Christine D Haese) spreken. Zij zal tijdens een vrij lang interview bevestigen of u al dan niet kandidaat bent voor bariatrische heelkunde. Zij zal desgewenst voor u de vooronderzoeken organiseren: bloedonderzoek, gastroscopie, echografie,... Hierna wordt u nog ondervraagd door de psychologe (Lies Beernaert) en volgt een gesprek met de chirurg (dr. Himpens). Hij zal een voorstel tot ingreep doen. Pas daarna wordt uw dossier ondertekend door de endocrinoloog (dr. Van Nimmen), die de uiteindelijke toelating tot opereren geeft. 4

5 Om overgewicht en obesitas te bepalen wordt gebruik gemaakt van de Body Mass Index (BMI). Dit is een formule gebaseerd op lichaamsgewicht en lengte: 5

6 2. Hoe ontstaat obesitas? Obesitas ontstaat door een onevenwicht tussen het innemen van vetten (energie-inname) en het verbruiken van vetten (energieverbruik). Obesitas kan veroorzaakt worden door : slechte eetgewoonten: teveel, te snel, verkeerd eten; onvoldoende beweging; genetische factoren; psychologische factoren. De oorzaken van overgewicht zijn welbekend: te veel eten, verkeerd eten, te weinig beweging Het is echter een wiskundige zekerheid dat bij obesitas de inname van calorieën hoger is dan het verbruik. Als sommige mensen veel kunnen eten zonder te verdikken, is dat eenvoudig omdat hun energieverbruik toch nog minstens even hoog is als hun calorie- inname. Mensen die verdikken ondanks weinig eten hebben dus een laag energieverbruik. Het lijkt dus evident dat een goede manier om te vermageren zou zijn het energieverbruik, de stofwisseling dus, op een hoger niveau te brengen. Dit kan door te sporten, te fitnessen, zware arbeid te leveren. De meeste medicatie om te vermageren is uit den boze want deze is bijzonder ongezond en gevaarlijk. Zwaarlijvige mensen kunnen jammer genoeg niet meer sporten en bewegen te weinig, wat opnieuw hun gewicht de hoogte injaagt. Een voor de hand liggende oplossing is het beperken van de caloric intake. Dit kan inderdaad door te diëten, maar zoals vermeld geeft dat veelal kortstondig resultaat. Het verhaal van mensen die tientallen kilo s vermagerd zijn en toch nog evenveel wegen, is wel bekend...! Frequent heeft een obese patiënt reeds een vermageringsoperatie (lapband, nietjesoperatie,...) ondergaan zonder blijvend resultaat. 6

7 3. Keuze van de ingreep Er zijn verschillende goede vermageringsoperaties, maar niet elke ingreep is goed voor elke patiënt. De preoperatieve onderzoeken en de raadpleging bij de diëtiste, psychologe en chirurg hebben tot doel die operatie te vinden die voor u het meest geschikt is. De ingrepen gebeuren allemaal laparoscopisch (kijkoperatie), ook de ingrepen na eerdere open chirurgie! Kijkoperatie: algemene info Onderstaande operaties zijn laparoscopische ingrepen. Bij een kijkoperatie worden geen grote sneden gemaakt, maar wel verschillende kleinere sneetjes, waarlangs instrumenten worden ingebracht, nodig voor het uitvoeren van de operatie, alsook een camera die de chirurg toelaat op een scherm het operatieveld te zien. Een kijkoperatie heeft een dubbel voordeel: de littekens zijn kleiner, en het herstel van de patiënt gaat veel vlugger. Zeker bij zwaardere mensen is dit laatste van belang, want het risico op flebitis (aderontsteking) en longembolie (verstopping in de vertakkingen van de longslagaders) is hierdoor sterk verminderd. Tijdens de ingreep zelf wordt de patiënt onder algemene verdoving gebracht. De buikholte wordt opgeblazen, om ruimte te maken voor camera en instrumenten. Soorten ingrepen: -sleeve gastrectomie -mini gastric bypass -RNY gastric bypass -duodenale switch -scopinaro 7

8 4. Belangrijke informatie vóór de ingreep Rookstop 4 weken vóór de ingreep dient u te stoppen met roken. Proteïnedieet 1 week vóór de ingreep dient u een strikt proteïnedieet te volgen om de lever te ontvetten; dit vermindert de kans op complicaties en komt het herstel achteraf ten goede. 5. Anesthesie en preoperatieve onderzoeken De artsen van de dienst anesthesie wensen u in te lichten over de mogelijke risico s die de verdoving voor bovenstaande heelkundige ingrepen met zich meebrengt. Omdat deze ingreep voor u niet echt levensnoodzakelijk is, zullen we u voor de ingreep vragen uw handtekening te plaatsen op een formulier waarmee u te kennen geeft dit formulier bestudeerd te hebben en akkoord te gaan met de inhoud ervan. Anesthesie De heelkundige ingreep zal doorgaan onder algemene verdoving, d.w.z. dat u slaapt terwijl de ingreep uitgevoerd wordt. Deze vorm van anesthesie wordt toegepast voor veel chirurgische ingrepen. Voorbereiding tot de algemene verdoving Preoperatieve vragenlijst Vooraf wordt u een vragenlijst gegeven die u moet invullen. 8

9 Nuchter U mag niet drinken of eten vóór een algemene anesthesie; uw maag moet leeg zijn. Om dit te bereiken vragen wij u om vanaf middernacht geen voedsel of drank onder welke vorm dan ook te nuttigen. Medicatie Indien u medicatie neemt, is het vaak en meestal wenselijk om deze niet plots te stoppen voor de ingreep. Met name de medicatie die u neemt voor hart, bloeddruk, kortademigheid, epilepsie Deze medicatie mag u, zo nodig, met een klein slokje water innemen. Als u aan suikerziekte lijdt, neemt u best niet uw gewone medicatie in. De ochtend van de ingreep wordt u op een ziekenhuisschema gezet om uw suiker te controleren. Bij twijfel brengt u uw medicatie mee en bespreekt u de eventuele inname meteen na uw aankomst. Onderzoeken Afhankelijk van uw leeftijd, de mate van uw overgewicht en uw algemene gezondheidstoestand, vragen wij een electrocardiogram, een bloedonderzoek en een radiografie van de thorax (borstkas). Indien u manifest overgewicht vertoont (BMI > 40kg/m2) en aan chronische bloeddruk-, hart- of ademhalingsproblemen lijdt, vragen wij om voorafgaand een onderzoek bij een hart- of longspecialist te ondergaan. De bevindingen van deze onderzoeken dient u mee te brengen op de dag van de operatie zodat wij deze kunnen inkijken. Slaapapneu-syndroom Indien u lijdt aan het slaapapneu-syndroom vragen wij u om vooraf uw longarts te consulteren en zijn bevindingen en goedkeuring voor narcose op de operatiedag mee te brengen. Gebruikt u s nachts een CPAP-toestel dan brengt u dit mee naar het operatiekwartier. Het zal u opgezet worden in de ontwaakruimte. 9

10 Premedicatie De ochtend van de ingreep krijgt u eventueel een kalmeringspilletje (Temesta) dat u laat smelten onder de tong. Problemen veroorzaakt door algemene verdoving Allergie Er is een zeer kleine kans dat de algemene verdoving niet goed verdragen wordt. Dit wordt meestal veroorzaakt door een overgevoeligheid aan één van de producten die we toedienen. Het is quasi onmogelijk om deze allergie op voorhand uit te sluiten. Deze overgevoeligheid kan leiden tot een zeer hevige reactie van het lichaam. Deze complicatie doet zich bij obesitasheelkunde niet méér voor dan bij andere chirurgie. Problemen veroorzaakt door obesitas U vertoont een manifest overgewicht. Door dit overgewicht zijn er een aantal problemen die zich bij u extra uiten. Ademhaling Tijdens de ingreep wordt u kunstmatig beademd. Dit wil zeggen dat een beademingsmachine tijdelijk uw ademhaling overneemt. Hiervoor plaatsen we een tube of buisje in de luchtpijp. Het is net de plaatsing van deze tube die bij patiënten met aanzienlijk overgewicht soms moeilijk is. Vaak is de mondopening beperkt en geeft dit een extra probleem. Een ander probleem dat hier nauw mee samenhangt, is de ademhaling in de fase na de operatie. Doordat er een overgewicht is, kan u het in deze postoperatieve fase een beetje moeilijker hebben om goed te ademen. Soms zullen wij voorstellen om de eerste nacht na de ingreep op de dienst intensieve zorgen te verblijven voor een verhoogde observatie. 10

11 Overloop maaginhoud naar de longen De sluitspieren van de maag werken bij obese patiënten minder goed dan bij slankere patiënten. Dit is een gekend probleem. Daarom is bij u de kans groter dat er tijdens de inleiding van de anesthesie maaginhoud in de longen loopt. Dit is meestal niet levensbedreigend, maar kan er wel de oorzaak van zijn dat u na de operatie een korte tijd extra bewaakt wordt. Dit probleem onderstreept het belang om nuchter te blijven voor de operatie. Zenuwbeschadiging Tijdens de ingreep ligt u op een operatietafel. De armen worden op armsteunen geplaatst en de benen in beensteunen. Door het overgewicht kan het zijn dat de druk op bepaalde arm- of beenzenuwen groter is dan normaal. Ook hier is het meer-risico klein, maar de kans bestaat dat hierdoor een (meestal) tijdelijke zenuwbeschadiging optreedt. We zullen alles in het werk stellen om dit risico tot een absoluut minimum te beperken. Tenslotte Deze lijst van complicaties is niet volledig: er bestaan nog andere, uiterst zeldzame verwikkelingen. Ze illustreert wel dat u als patiënt voor obesitaschirurgie aan een iets groter risico bloot staat dan een normale patiënt. U mag er echter op vertrouwen dat de anesthesist en de chirurg hun uiterste best doen om alle problemen te voorkomen. Ze beschikken over zeer veel ervaring met deze ingreep. U kan nog vragen stellen aan de anesthesist vóór de ingreep. U kan bovendien met bijkomende vragen steeds telefonisch bij ons terecht via het centrale telefoonnummer Vraag om u door te schakelen met de anesthesist van wacht. 11

12 6. Verpleegkundige informatie De ingreep De avond voor de operatie blijft u nuchter vanaf middernacht. Medicatie die u dagelijks inneemt: hiermee wacht u tot uw aankomst op de afdeling. Neem uw medicatie mee en bespreek de eventuele inname meteen na uw aankomst. De verpleegkundige komt op de kamer uw buik scheren. De obesitascoördinator komt u vóór de ingreep op uw kamer bezoeken. Als voorbereiding op de verdoving krijgt u op de kamer een pilletje (Temesta) dat u laat smelten op de tong. U wordt in uw bed naar het operatiekwartier vervoerd. De ingreep duurt ongeveer 1,5 uur. Na de ingreep blijft u nog enkele uren onder toezicht in de ontwaakruimte. U hebt dan een infuus waarlangs vocht en medicatie (pijnstilling) toegediend worden. s Avonds krijgt u een slokje water. U komt terug naar uw kamer met een drain (= een buisje om wondvocht te verwijderen). 12

13 7. Nazorg Huisarts: Bij ontslag krijgt u een kort verslag, bestemd voor de huisarts. Een uitvoeriger verslag wordt met de post opgestuurd. Wondzorg thuis: De wonden worden gehecht: er is dus geen wondzorg nodig en u mag rustig douchen van bij uw thuiskomst. Arbeidsongeschiktheid: De werkongeschiktheid bedraagt ongeveer 3 weken. Pijn: U mag lichte pijnstillers nemen, van het type paracetamol, gedurende enkele dagen tot weken na de ingreep. Een medicatievoorschrift (voor pijnstilling en vitaminen) wordt u door de arts meegegeven. Controle-onderzoeken: Deze worden bij ontslag afgesproken. Een eerste visite wordt voorzien na 4 weken. Alarmsignalen postoperatief o Onmiddellijk na ontslag uit het ziekenhuis: koorts, toenemend braken, pijnlijke zwelling links onder ribbenboog gepaard gaande met koorts, plotse kortademigheid o Op lange termijn: plots braken, toenemende problemen om te eten, vitaminegebrek (haaruitval, zenuwproblemen, overdreven vermoeidheid), erge diarree 13

14 8. Praktische informatie Nuttige telefoonnummers obesitascoördinator abdominaal centrum afsprakenbureau opnameplanner Voor inlichtingen van welke aard ook, kan u terecht bij de obesitascoördinator; telefonisch of via obesitascenter@hotmail.com. In geval van problemen na de ingreep, neemt u contact op met de obesitascoördinator ( ). Dit nummer is 24u op 24u bereikbaar! 14