Verklaringen van de bisschoppen van België. Nieuwe reeks nr. 35 GROEIEN IN GELOOF. Handreiking bij de verklaring Volwassen worden in geloof

Transcriptie

1 Verklaringen van de bisschoppen van België Nieuwe reeks nr. 35 GROEIEN IN GELOOF Handreiking bij de verklaring Volwassen worden in geloof September 2007

2 Voor meer informatie: Uitgeverij Licap cvba, Guimardstraat Brussel Ontwerp & realisatie production@licap.be Bestellingen info@licap.be fax D/2007/0279/057 ISBN

3 I. Een handreiking Volwassen worden in geloof. Catechese in het leven van de Kerk. Onder deze titel verscheen in september 2006 een pastorale brief over catechese. Het is een pleidooi voor vernieuwing en verdieping van de catechese. Uitgangspunt daarbij is de grondig veranderde cultuur waarin wij vandaag leven, ook als christen en als kerkgemeenschap. Deze nieuwe situatie plaatst ons voor grote uitdagingen, maar biedt ook nieuwe en onvermoede mogelijkheden. In het bijzonder wordt in die brief gepleit voor een catechese die het geheel van onze pastoraal doordringt, die mensen helpt om de rijkdom van het geloof te ontdekken en om te groeien in dat geloof. Deze handreiking wil enkele elementen en krachtlijnen van deze pastorale brief onder de aandacht brengen en enkele leessleutels aanreiken. Ze wil verduidelijken wat met deze brief is bedoeld en hoe we in de toekomst verder moeten. In het bijzonder wil deze toelichting ook het belang onderlijnen van het eerste contact met het geloof en het evangelie. Welke wegen zijn er om tot een eerste kennismaking met het christelijke geloof te komen? Hoe kunnen mensen geraakt worden door de diepe rijkdom van het evangelie? En daarbij aansluitend, hoe kunnen we zelf als christenen en als kerkgemeenschap groeien in geloof? De pastorale brief blijft voor de komende jaren de referentietekst. Deze handreiking is allereerst een oproep om in dit werkjaar de brief opnieuw ter hand te nemen. Het is belangrijk om de bestaande catechetische praktijk in kaart te brengen en te toetsen aan de oriëntaties van deze 3

4 pastorale brief. Zo willen we binnen onze geloofsgemeenschappen het ontwikkelen van een catechetische pastoraal verder stimuleren. Vanzelfsprekend verwijzen we in dit verband graag naar de initiatieven die ontwikkeld worden door diocesane diensten en door de interdiocesane commissies voor catechese. 4

5 II. Belang van een voortdurende initiatie Je bent niet als christen geboren, je moet het worden. Deze uitspraak van Tertullianus wordt voor ons vandaag almaar actueler. Ze is ook het uitgangspunt van de reflectie over de geloofsoverdracht in de pastorale brief Volwassen worden in geloof. Wellicht moeten we ons nog meer realiseren hoezeer die uitspraak onze pastoraal in de toekomst zal bepalen. Dat er ook in onze streken mensen zijn die er bewust voor kiezen christen te worden, is een bemoedigend teken. Ze zijn de verkenners voor de wegen van het christen zijn in een niet langer christelijke maatschappij (Volwassen worden in geloof, nr. 11). Zij zijn het die ons kunnen helpen in onze zoektocht naar een catechese voor deze tijd. Zij dagen de christenen uit om het geloof van waaruit ze leven, opnieuw te ontdekken en gestalte te geven. Dat geldt ook voor de Kerk zelf. Is de huidige situatie met haar moeilijkheden en uitdagingen niet allereerst een oproep tot heel de geloofsgemeenschap om zelf dieper geïnitieerd te worden in het geheim en de rijkdom van het geloof? Het gaat dus niet alleen om de vraag hoe ik het geloof aan anderen kan verkondigen. Het gaat ook om de vraag: hoe kunnen we zelf als christen en als kerkgemeenschap de rijkdom van het geloof ontdekken en ervan leven? We constateren in onze cultuur een soms verbijsterende onwetendheid omtrent het christendom. Hebben ook onze geloofsgemeenschappen geen nood aan initiatie? Hoe kan dit geloof ons weer raken? Willen we een verkondigende Kerk zijn, dan moeten we zelf opnieuw in de leer gaan. Want als het zout krachteloos wordt, waar moet je dan mee zouten? (Mt 5,13). Een catechetische pastoraal is een pastoraal van permanente initiatie. 5

6 III. Luisteren, vieren, dienen Die initiatie behelst altijd drie terreinen: de verkondiging, de liturgie en de diaconie. Ze worden in de pastorale brief ook als zodanig behandeld. Voorop staat het luisteren naar de Schrift. Daarom is een goede verkondiging van de Schrift zo belangrijk. Hoe kunnen mensen opnieuw geraakt worden door de eenvoud van het evangelie? Worden ze in onze liturgie geconfronteerd met allerlei ideeën en stellingen of komen ze er echt in contact met de bijbels-christelijke boodschap? Ook met het oog op de vele toevallige passanten in onze kerken is deze vraag uiterst pertinent. We denken ook aan allerlei initiatieven waar het lezen en delen van de Schrift centraal staan. In alles komt het erop aan ervoor te zorgen dat God zelf aan het woord kan komen. Het gaat niet louter om een historisch of cultureel verstaan van de Schrift. Het gaat erom de Schrift gelovig te lezen als Woord van God. Daarnaast is er de liturgie waar mensen het hart van het geloof leren vermoeden en kennen. In vele bekeringsverhalen spelen de eenvoud en de schoonheid van de liturgie een belangrijke rol. We moeten loskomen van een al te verbale en didactische liturgie. Liturgie is een ruimte die je binnentreedt, met haar eigen symboliek en wetmatigheden. Hoe belangrijk is het niet dat hier echt een sfeer heerst van ingetogenheid en gebed. Hoe kunnen mensen anders geraakt worden door Gods aanwezigheid? De liturgie is ook de ruimte waar de Kerk mensen met liefde in haar huis ontvangt. Mensen zijn er welkom, ja verwacht. Dat geldt ook voor al diegenen - kinderen en hun ouders, jongeren, volwassenen - die zich willen voorbereiden op het ontvangen van een 6

7 sacrament. In die zin is de pastorale brief geen pleidooi voor een strengere en meer rigoristische aanpak. Dat is niet de goede weg om mensen in contact te brengen met het evangelie. Wel moeten we altijd een grote authenticiteit betrachten, ook in de sacramentenpastoraal. Zij die op bepaalde momenten sacramenten vragen, staan soms ver van de Kerk. Het is belangrijk dat ze goed worden onthaald en voorbereid. Even belangrijk is het dat ze bij die gelegenheid iets kunnen proeven van de vreugde, de vrijheid en de rijkdom van het geloof. Ten slotte is er het terrein van de diaconie. Wat het evangelie betekent en hoe het mensen verandert, toont zich in de zorg voor wie arm en zwak is. De mens in nood appelleert ons. In hem of haar herkennen we Christus zelf die een beroep op ons doet. Het eerste getuigenis van het evangelie is er dikwijls een zonder woorden. Het is het getuigenis van de dienstbaarheid dat concreet gestalte geeft aan de liefde van Christus voor alle mensen. Het is de betrokkenheid van een kerkgemeenschap die zich laat interpelleren door wat er in de wereld gebeurt. Zijn we ons er voldoende van bewust dat deze dienstbaarheid, in navolging van Jezus, mensen in contact kan brengen met het evangelie en wegen biedt tot verdere catechese? Als de pastorale brief zo insisteert op het belang van een vernieuwde en permanente initiatie van de geloofsgemeenschap zelf, dan is het vanuit het besef dat we niet meer alleen op het verleden kunnen teren. Het christendom vertegenwoordigt natuurlijk een enorm rijke traditie in de westerse cultuur. Maar in de nieuwe omstandigheden en uitdagingen waarvoor we vandaag staan, moeten wij allen het evangelie in zijn nieuwheid en rijkdom opnieuw ontdekken. 7

8 IV. Eerste verkondiging Hoe kunnen we mensen in contact brengen met het geloof? Hoe dit geloof aanreiken in deze wereld? Welke wegen zijn er om een verkondigende en missionaire Kerk te zijn? Een eerste en fundamenteel antwoord hebben we al gegeven: door zelf telkens opnieuw Kerk en christen te worden en dit geloof daadwerkelijk te beleven in de kracht van de Geest. Maar daarnaast moeten we ook zoeken naar wegen waarlangs we het geloof uitdrukkelijk aan mensen kunnen aanbieden. We kunnen niet zonder momenten en initiatieven van expliciete geloofsoverdracht. Het geloof moet ter sprake worden gebracht. God bedient zich van het woord van mensen om anderen tot geloof te brengen. Hij wil het hart van de mensen raken. Geloven heeft te maken met wat diep in mensen verankerd ligt, hun ware verlangens en motivaties. Goede verkondiging wil daarom mensen aangrijpen. Ze wil het hart van mensen openen voor God zelf. Ze wil de werkelijkheid transparant maken voor zijn genadevolle aanwezigheid en mensen binnenleiden in het geheim van Gods liefde. Het is duidelijk dat uiteenzettingen en conferenties alleen, hoe degelijk ook, hiervoor niet volstaan. Daarom zullen we de komende jaren nog meer moeten zoeken op welke verscheiden manieren het evangelie kan verkondigd worden. We noemen er alvast enkele: een goede homilie, een kennismaking met het levensverhaal van een heilige of een voorganger in het geloof, het eenvoudig maar authentiek getuigenis van gelovigen, deelnemen aan een gebedsgroep, uitwisselen rond het evangelie, samen beluisteren van religieuze muziek, een gelovig duidende rondleiding langs enkele kunstwerken in een kerk, een open huis waar mensen kunnen binnenlopen en iets proeven van wat gelovig leven is. 8

9 Geloven is vooreerst een zaak van het hart, maar het is ook zaak van het verstand. Het geloof wil onder woorden gebracht worden. Mensen willen inzicht hebben in de act van het geloof. Zeker in deze geseculariseerde samenleving leven vragen als: Wat betekent het geloof? Hoe relevant is het? Welke samenhang steekt erin? Mensen kunnen maar de sprong van het geloof maken en volhouden als ze dit geloof ook redelijkerwijs kunnen verantwoorden voor zichzelf en ten overstaan van hun tijdgenoten die hen bevragen. Zoekende mensen moeten de kans krijgen om de betekenis van het geloof voor de hedendaagse mens te leren kennen. Merken we ten slotte op dat de eerste verkondiging niet alleen maar van belang is bij de aanvang van het geloof. Alsof het evangelie ons nadien niet meer in zijn radicale nieuwheid zou kunnen overkomen en raken! Eerste verkondiging en catechese blijven altijd op elkaar betrokken en veronderstellen elkaar voordurend. Catechese bouwt voortdurend verder op een geraakt worden door Gods Woord en dat getroffen worden door Gods Woord vraagt uit zichzelf altijd weer verdieping en catechese. Daarom is er in de Kerk een voortdurende nood aan catechese én verkondiging. 9

10 V. Met eerbied en geduld De verkondiging van het evangelie kan niet anders dan op de wijze van het evangelie gebeuren. En dat wil zeggen: in grote eerbied voor de persoon tot wie men zich richt en voor zijn of haar vrijheid. Die eerbied behoort tot de inhoud zelf van het evangelie. Men kan het geloof voorstellen, men kan mensen uitnodigen, maar men kan ze niet dwingen om te geloven. Een al te opdringerige en wervende pastoraal levert het omgekeerde resultaat op. Het is bijvoorbeeld belangrijk de ouders te betrekken bij de voorbereiding van hun kinderen op de eerste communie of het vormsel. Maar men mag ze pastoraal niet overvragen, laat staan gijzelen. Hier past veeleer eerbied en pastorale wijsheid. In zijn brief aan de christengemeenschap van Filippi schrijft Paulus dat Christus zichzelf aan de wereld getoond heeft in volledige zelfontlediging: Hij die bestond in de gestalte van God heeft er zich niet aan willen vastklampen gelijk aan God te zijn. Hij heeft zichzelf ontledigd en de gestalte van een slaaf aangenomen. Hij is aan de mensen gelijk geworden. En als mens verschenen heeft Hij zich vernederd; Hij werd gehoorzaam tot de dood, de dood aan een kruis (Fil 2,6-8). Hoe zou de Kerk in haar verkondiging andere wegen kunnen bewandelen dan die van haar Heer? Zij verkondigt immers niemand anders dan Christus zelf, de Gekruisigde en Verrezene. Verkondiging en catechese vragen geduld. We mogen niet vergeten dat een mens niet altijd spontaan geneigd is om in te gaan op het aanbod van het geloof. Het is waar dat Gods genade bij machte is het hart van een mens diep te raken. Maar datzelfde hart kan verharden en zich sluiten. In ons leeft ook het verzet, ja de weigering van Gods liefde. We 10

11 moeten zaaien, maar wie zaait is niet altijd diegene die oogst. Gods genade werkt in het verborgen en met groot geduld. Soms ziet men geen resultaat. Dat mag ons niet ontmoedigen. Ook voor de christen zelf wordt het geloof toch nooit volkomen vanzelfsprekend. Wie gelooft, moet altijd weer bidden: Heer, kom mijn ongeloof te hulp (Mc 9,24). Het geloof blijft een geestelijke strijd, een sterven aan de oude mens in ons (Rom 6,6). 11

12 VI. Concrete wegen In wat volgt willen we een aantal plaatsen en wegen van eerste kennismaking en eerste verkondiging noemen. Het zijn veelal bestaande wegen, maar het is belangrijk om ons telkens opnieuw af te vragen op welke wijze ze verdiept kunnen worden tot wegen van initiatie en catechese. We denken hier allereerst aan het gelovig gezin. Het zien opgroeien van de kinderen is voor christelijke ouders een bron van vreugde en dankbaarheid. Maar heel dikwijls brengt de geloofsopvoeding van de kinderen ook vragen en zorgen mee: hoe kunnen we samen met onze kinderen bidden? Hoe motiveren we hen om op zondag naar de eucharistie te gaan, terwijl hun klasgenoten dit niet doen? Hoe kunnen we hen vertellen waarom het geloof voor ons belangrijk is? En wat antwoorden we op sommige scherpe vragen? Worden christelijke gezinnen voldoende ondersteund bij de geloofsopvoeding van hun kinderen? Kunnen gelovige ouders ergens met hun vragen en zorgen terecht? Leren wij ouders om te gaan met de kritische opmerkingen van hun kinderen? Hoe gastvrij zijn onze geloofsgemeenschappen voor gezinnen met kinderen? Voor veel kinderen vindt het eerste contact met het evangelie plaats buiten het gezin. Hier neemt de catechese als voorbereiding op eerste communie en vormsel een belangrijke plaats in. Het gaat om een catechese die aan een groot deel van kinderen en jongeren wordt gegeven. Het is goed dat we de vraag stellen wat we met deze catechese bedoelen en wat we ermee betrachten. Van deze ontmoetingen met kinderen een doublure van het godsdienstonderwijs maken, heeft niet veel zin. Maar ze bieden wel bijzondere 12

13 kansen om jonge mensen in contact te brengen met het geloof en de concrete kerkgemeenschap. We mogen het belang hiervan niet onderschatten. Waar kinderen en jongeren deugddoende en authentieke kerkervaringen opdoen, kunnen ze geboeid raken door het evangelie. Wanneer ze iets proeven van gelovige vreugde, vrede en vrijheid, kan interesse gewekt worden in de bron ervan. Natuurlijk is dit geen automatisme. We moeten de mogelijkheden van de catechese naar aanleiding van de eerste communie en het vormsel juist inschatten. Anders raken we ontmoedigd. Maar het zou verkeerd zijn de kansen die we hier krijgen onbenut te laten. De sacramentenpastoraal biedt kansen om met volwassenen in contact te komen. Zo worden de ouders best betrokken in de voorbereiding van het doopsel, de communie of het vormsel van hun kinderen. Er is daarnaast het contact ter gelegenheid van een kerkelijk huwelijk of een kerkelijke uitvaart. Ook hier zijn er kansen om het geloof ter sprake te brengen. Dit kan bijvoorbeeld bij de voorbereiding van de viering. De opbouw van de liturgie zegt immers heel veel over de logica van het geloof. Soms is het dankbaar om te werken met getuigenissen. Zo kan in het kader van een doopvoorbereiding of een huwelijksvoorbereiding een gelovig koppel vertellen over de betekenis van hun geloof voor hun gezin. Soms kan zonder al te veel omhaal van woorden doorgestoten worden tot het hart van het geloof. Zoals bij het rouwbezoek. Mogen we hier niet uitdrukkelijk het evangelie verkondigen dat God ons het leven heeft geschonken en niemand van ons verloren laat gaan? Natuurlijk geldt ook voor deze contacten met volwassenen dat we de mogelijkheden ervan realistisch moeten inschatten. Maar we moeten blijven zoeken naar wegen van verdere verdieping en initiatie. 13

14 De pastoraal bij jongeren is een plaats bij uitstek van eerste verkondiging. Niet alleen de klassieke jeugdbewegingen, maar ook de jeugdpastoraal die stilaan in de verschillende bisdommen een belangrijke plaats inneemt. De kansen die de Wereldjongerendagen bieden, mogen we niet onderschatten. We verwijzen ook graag naar initiatieven die ter plaatse haalbaar zijn. Zo kan zelfs een beperkt groepje van jongeren zich inzetten voor de bijscholing van migrantenkinderen. Op die manier ervaren zij de vreugde van verbondenheid met anderen en zetten ze een eerste stap in een engagement. Heel belangrijk is een goede acolietenwerking. Een eenvoudig kerkkoor kan zoekende jongeren helpen, omdat zo een groep hen een thuis biedt temidden van hun adolescentie. Bovendien schept een koor de kans om doorheen de religieuze liederen geleidelijk de schoonheid van de geloofstraditie te leren smaken. Nog eenvoudiger is het bezoek aan bejaarden of gehandicapten en een kerstmaaltijd met daklozen. Altijd gaat het om de vraag: hoe jongeren gevoelig maken voor het evangelie en hoe met hen doorstoten van een eerste verkondiging naar een diepere kennismaking met het geloof? We hebben een grote traditie op het vlak van de christelijke instellingen in de socioculturele sector, in het onderwijs, in de gezondheidszorg. Ook in deze instellingen die allereerst een dienst aan de samenleving willen zijn, kunnen mensen in contact komen met het geloof en met christenen die daadwerkelijk getuigenis afleggen van het evangelie. We wijzen bijvoorbeeld op het belang van het godsdienstonderwijs en van de schoolpastoraal. Heel in het bijzonder noemen we de universitaire parochie en de hogeschoolpastoraal. Met leerkrachten en onderwijsverantwoordelijken kunnen we zoeken hoe we kinderen en jongeren vanuit het 14

15 evangelie kunnen toerusten om weerbare en verantwoordelijke mensen te worden in een complexe samenleving. In de socioculturele instellingen kunnen mensen ontdekken wat het geloof kan betekenen in het maatschappelijke en culturele leven. De pastorale zorg in de gezondheidsinstellingen maakt het evangelie zichtbaar en concreet. Met personeelsleden en verantwoordelijken van deze instellingen zoeken we wat een evangelisch perspectief betekent voor de vele nieuwe en complexe bio-ethische vragen die zich in de gezondheidszorg meer en meer stellen. Ook in niet-christelijke instellingen verkondigen christenen door hun aanwezigheid het evangelie. Vele christenen engageren zich voor de armen, voor de gekwetste mens, voor zieken en gehandicapten, voor migranten en mensen zonder papieren. Dikwijls doen ze dat samen met niet-christenen of in niet-christelijke organisaties. Altijd weer moeten we ons de vraag stellen hoe we voor mensen die hierdoor het evangelie leren kennen, wegen kunnen openen naar verdieping en naar contact met christelijke gemeenschappen die hen binnenleiden in het geloof. Belangrijk is ook een christelijke aanwezigheid in de wereld van de cultuur, de kunst, de muziek en de literatuur. Ook langs deze weg, de weg van de schoonheid, kunnen mensen geraakt worden door het evangelie. Het kunnen plaatsen zijn van eerste verkondiging: door de ontmoeting en de dialoog met de kunstenaars, door tentoonstellingen, concerten en conferenties met name over spiritualiteit en interreligieuze dialoog in onze pluralistische samenleving. Er is de groeiende interesse voor het religieus toerisme en uiteraard ook de eigen creaties van religieuze kunstwerken. Soms gebeurt het dat mensen ook hier verder willen gaan in hun zoektocht naar het geloof. Welke mogelijkheden heb- 15

16 ben we hen te bieden? Hier wordt gedacht aan initiatieven van de interdiocesane dienst voor cultuur die zorg draagt voor de christelijke aanwezigheid in de wereld van de kunst. In de verschillende bisdommen bestaan heel wat plaatsen van intens christelijk en spiritueel leven. Er zijn de religieuze gemeenschappen. Er zijn de bedevaartsoorden. Er zijn de abdijen en kloosters, die bezocht worden door nieuwsgierigen en toeristen, maar ook door mensen die er enkele dagen verblijven voor bezinning of retraite. Het zijn plaatsen van gebed en christelijk leven. Hechten we er voldoende belang aan? Zijn ze niet voor velen een kans en een uitnodiging om verder te gaan in hun zoektocht naar een diepere kennis van het geloof? Ook rond de christelijke aanwezigheid in de media moeten we ons vragen stellen. Niet alleen in de christelijke maar ook in de profane media (pers, radio, televisie en internet). Welk beeld van de Kerk wordt hier gegeven? Hoe kunnen mensen langs deze weg in contact komen met het evangelie? Welk soort geloofsaanbod is hier mogelijk? Ten slotte nodigen de omstandigheden van het leven christenen almaar meer uit tot dialoog met mensen die op zoek zijn. Existentiële vragen rond lijden en dood en rond het mysterie van het kwaad. Vragen over de toekomst van de maatschappij en de beschaving: ethische vragen, vragen rond rechtvaardigheid en solidariteit, vragen rond ecologie en het behoud van de schepping. Ook deze zoektocht kan mensen binnenleiden in het hart van het geloof. De vraag is dan wel: hoe deze mensen in contact brengen met een geestelijke leid(st)er of met een groep of gemeenschap met wie ze verder kunnen gaan in een catechetische begeleiding. 16

17 Bij dit alles kunnen we leren van nieuwe bewegingen. Hun aanwezigheid en hun aanbod zijn dikwijls veel sterker en openlijker dan we in de traditionele pastoraal gewoon zijn. Zonder te vervallen in een misplaatste bekeringsijver, zou een grotere onbevangenheid en durf ons vandaag sieren. Misschien is het die durf en die vreugde die we op het congres van Brussel-Allerheiligen-2006 wat hebben teruggevonden. Maar die is net zo goed te vinden op bedevaarten en bij andere grote bijeenkomsten. Het geloof wordt er aanwezig gesteld en verkondigd doorheen liturgische vieringen, culturele manifestaties, intellectuele debatten en socio-caritatieve initiatieven. We moeten het belang van dergelijke initiatieven onderkennen en er het nodige gevolg aan te geven. 17

18 VII. Heroriëntering van de catechese Volwassen worden in geloof. Deze titel van de pastorale brief over de catechese zou ons op het verkeerde spoor kunnen zetten. Alsof het er om ging vanaf nu enkel nog tijd en energie te investeren in volwassenencatechese en te stellen dat catechese voor kinderen en jongeren van minder belang zou geworden zijn. Dat is in elk geval niet de bedoeling van deze brief. Wel wil hij ons ervan bewust maken dat we ook andere wegen moeten gaan. We leven niet meer in een christelijke samenleving. Het geloof is geen evidentie meer. Het is niet omdat kinderen catechese hebben gekregen, dat ze later als volwassenen christenen zullen zijn of blijven. In een seculiere en pluralistische samenleving is geloofsoverdracht een complexere aangelegenheid. We zijn dus toe aan een grondige heroriëntering van onze catechetische praktijk. Natuurlijk blijft de geloofsinitiatie van kinderen en jongeren heel belangrijk. In een christelijke gezin is dat een evidentie. Ook de kerkgemeenschap moet ervoor zorgen dat kinderen vanaf het begin voeling krijgen met het geloof en het stilaan leren ontdekken. Maar in onze samenleving is het niet meer zo dat men christen is en blijft omdat men het als kind ooit eenmaal geleerd heeft. Gelovig worden is geen automatisme. Mensen willen christen worden of blijven omdat ze dat zelf willen. Daarom moeten we in onze verkondiging en catechese het accent leggen op het geloof als een persoonlijke en gefundeerde keuze. Vandaar het belang van de catechese met volwassenen. Het is van hieruit dat de richting moet bepaald worden van de catechese voor andere leeftijdsgroepen. Elke catechese wil 18

19 mensen uitnodigen om christen te worden en het geloof te verdiepen. Het gaat er dus niet alleen om dat er nu naast de catechese van kinderen en jongeren, nog enkele initiatieven genomen worden voor de volwassenen. Dat laatste natuurlijk ook. Maar het gaat wel degelijk om een fundamentele heroriëntatie van heel ons catechetisch bezig zijn. We moeten alles wat reeds bestaat aan catechetische initiatieven opnemen in een bredere dynamiek en in een gezamenlijke zoektocht: hoe kunnen we allen, kinderen, jongeren, volwassenen en ouderen, groeien in geloof en volwassen worden in dat geloof? Daarom is het wenselijk dat er werk gemaakt wordt van gemeenschappelijke activiteiten voor alle leeftijden. 19

20 VIII. Groeien in geloof in elke levensfase De titel Volwassen worden in geloof kan nog in een andere zin tot misverstand leiden. Hij kan de indruk wekken dat het geloof van kinderen of jongeren onaf zou zijn. Op elke leeftijd worden mensen uitgenodigd om te groeien in geloof. We mogen ons het geloof niet voorstellen als een soort lineaire groeicurve doorheen het leven: hoe ouder je wordt, hoe geloviger je wordt. Het geloof van kinderen is authentiek. Een goede catechese moet hen helpen om te groeien in geloof door ze over Jezus te vertellen en door ze binnen te leiden in het christelijk leven. De jonge mens stelt vragen, neemt afstand en gaat op zoek. Zijn of haar geloof kan groeien tegen de achtergrond van dat vragende bestaan. Maar vooral zijn jonge mensen vandaag op zoek naar authenticiteit en naar geloofservaringen. Een goede jongerencatechese brengt hen in contact met authentieke christenen en christelijke gemeenschappen. De volwassene wordt in elke levensfase geconfronteerd met nieuwe uitdagingen en vragen: het uitbouwen van een duurzame relatie, de opvoeding van kinderen, verantwoordelijkheid nemen in het beroepsleven en in de samenleving, de zorg voor ouder wordende ouders. Elke keer opnieuw wordt hij of zij uitgedaagd om met die nieuwe zorgen en vragen te groeien in geloof. Niemand zal eens en voorgoed het geloof verwerven als een zelfverzekerd bezit. In elke levensituatie of levensfase zal het worden beproefd en zal het moeten hernieuwd en verdiept worden (Volwassen worden in geloof, nr. 35). 20

21 Tot slot Het is de bedoeling van deze handreiking om de pastorale brief Volwassen worden in geloof opnieuw onder de aandacht te brengen. Ook tijdens het komende pastorale werkjaar wil deze brief vanaf september 2007 opnieuw de leidraad zijn in onze zoektocht naar een meer catechetische pastoraal. De perspectiefwijziging die deze brief vraagt, moeten we ons verder eigen maken, van daaruit onze huidige praktijk bevragen en zoeken naar nieuwe wegen en initiatieven. Wat de daarop volgende werkjaren betreft, kunnen we nu al meedelen dat het volgend pastoraal werkjaar, vanaf september 2008, in het teken zal staan van het woord Gods. De Bisschoppensynode die in dat jaar in Rome wordt gehouden, zal zich ook over dat thema buigen. Het belang van Gods woord in de geloofsinitiatie en de catechese kan niet genoeg onderstreept worden. Ook in de pastorale brief wordt grote nadruk gelegd op het belang van het Woord in de catechese. Daarom wil de kerkgemeenschap van ons land daaraan een heel jaar wijden. Moge de heilige Geest ons blijven bemoedigen en inspireren in ons gezamenlijk zoeken naar vernieuwde wegen van geloofsinitiatie en catechese. September 2007 Bisschoppelijke Commissie voor Evangelisatie Mgr. R. Vancottem (voorzitter), Mgr. P. Hoogmartens, Mgr. G. Harpigny, Mgr. J. De Kesel, vicaris L. Aerts, Prof. J.-P. Delville, Mevr. Ch. van der Plancke (leden) en met de medewerking van Prof. B. Lobet en de Hr. P. Malfliet 21

22 Inhoud 1. Een handreiking Belang van een voortdurende initiatie Luisteren, vieren, dienen Eerste verkondiging Met eerbied en geduld Concrete vragen Heroriëntering van de catechese Groeien in geloof in elke levensfase...20 Tot slot

23 In de reeks Verklaringen van de bisschoppen van België verschenen reeds: 1. Een levenskrachtig Europa... 0,25 Mensen voor Europa... (uitverkocht) 2. Verdedig de zwaksten... 0,13 3. Ontwapenen om te overleven... 0,24 4. Het jaar van het kind... 0,13 5. De charismatische vernieuwing... 0,24 6. De verantwoordelijkheid van de christenen ten aanzien van het Europa van vandaag en morgen (Verklaring van de bisschoppen van Europa)... (uitverkocht) 7. De christenen en de crisis... (uitverkocht) (commentaar)... (uitverkocht) 8. Het internationaal jaar van de gehandicapte mens... 0,50 9. Luisterend naar Maria... (uitverkocht) 10. Ontwapenen voor de vrede... 0, Het bezoek van paus Johannes Paulus II... (uitverkocht) 12. Een nieuwe evangelisatie... (uitverkocht) Een nieuwe evangelisatie (werkdocument)... 0, Het jaar van het gezin (Pastorale brief)... 0,30 werkdocument... 0,45 23

24 14. Honderdste verjaardag van het overlijden van pater Damiaan... 0, Heiligverklaring van broeder Mutien-Marie... 0, De wet betreffende de zwangerschapsonderbreking... (uitverkocht) 17. Het religieuze leven... (uitverkocht) werkdocument... 1, Rerum Novarum... 0, Mensen begeleiden als de tijd van sterven nadert... 0, Migranten en vluchtelingen in ons midden... (uitverkocht) 21. Op weg naar het jaar , Op de adem van de Geest, naar het jaar , God onze Vader, Uw Rijk kome... 1, Kiezen voor het huwelijk... 1, Het Jubeljaar , De zending van de christenen in de wereld... 1, Gezonden om te dienen - jaar van de dienstbaarheid... 3, Om te dienen. Over het katholiek onderwijs en christenen in het onderwijs... 0, Gezonden om te verkondigen... 3, Geroepen om te vieren... 3, Vademecum... (uitverkocht) 32. Heer leer ons bidden... 3,00 handreiking... 6, Volwassen worden in geloof. Catechese in het leven van de Kerk... 3, Kunt ge de tekenen van de tijd dan niet duiden?... 3,00 24