Activiteitenplan 2017

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Activiteitenplan 2017"

Transcriptie

1 Activiteitenplan 2017 Overzicht voorgenomen activiteiten van Platform Kocon voor het jaar 2017 op het gebied van onderzoek, verslavingspreventie en handhaving en maatschappelijk herstel in de gemeente Katwijk Platform Kocon Katwijk, oktober 2016

2 Platform en Stichting Kocon Het Platform Kocon is een samenwerkingsverband in de gemeente Katwijk van lokale en regionale organisaties die werken op het gebied van verslavingspreventie en handhaving, verslavingszorg en maatschappelijk herstel of hiermee raakvlakken hebben. Indien wenselijk initieert, ontwikkelt en implementeert het Platform zelf activiteiten. De Platformleden komen maandelijks bij elkaar. Een Katwijkse huisarts, H.C. Moolenburgh, fungeert als onafhankelijk voorzitter van het Platform. De samenwerkingspartners in Platform Kocon zijn: - GGD- Hollands Midden - Politie Nederland, Eenheid Den Haag - De Brug Midden-Nederland - Gemeente Katwijk - Brijder - Stichting Welzijnskwartier (voorheen Factor Welzijn) - GGZ Rivierduinen - De Binnenvest - Huisartsen Katwijk - WMO-Adviesraad Op uitnodiging van het Platform nemen ook andere organisaties deel aan de Platformvergaderingen of maken deel uit van de verschillende project- en werkgroepen van het Platform. De Stichting Kocon fungeert als rechtspersoon en beheert de financiën van het Platform. Op de website zijn diverse documenten te vinden over de activiteiten van het Platform Kocon, waaronder het jaarlijkse Activiteitenplan.

3 Inhoud Inleiding Activiteiten in Onderzoek... 5 Uitvoering 6e Nalevingsonderzoek... 5 Onderzoeksproject: Kwetsbaarheid en veerkracht van generatie op generatie Preventie en handhaving... 6 Preventiesurvival met jongeren... 7 Inzet Alcohol- en drugstesters... 8 FriZZZfeesten... 8 Sociale media/ Vloggerproject... 8 Sport... 9 Voorlichting en gesprekken met groepen ouders... 9 Voorlichting binnen kerken... 9 Alcoholgebruik volwassenen Advies en voorlichting op aanvraag en overigen Zorg Lokale studiebijeenkomst drugs en verslavingsgedrag Maatschappelijk herstel Nazorg ex-gedetineerden Symposium over lokale nazorg ex-gedetineerden Project Reïntegratie Instapwoning Warme maaltijdvoorziening Bijlage 1 Overige activiteiten verslavingspreventie en maatschappelijk herstel Katwijk Bijlage 2 Activiteiten openbare orde en handhaving Bijlage 3 Achtergrondinformatie Platform en Stichting Kocon... 24

4 Inleiding Voor u ligt het Activiteitenplan 2017 van het Platform Kocon. Het Platform is een lokaal samenwerkingsverband dat zich richt op verslavingspreventie en handhaving, verslavingszorg en maatschappelijk herstel in Katwijk. Het Platform Kocon zoekt in haar activiteiten steeds zoveel mogelijk samenwerking met die instanties die verantwoordelijk zijn voor de hiervoor benoemde terreinen.. De beleidsnota s van de gemeente Katwijk vormen het kader voor het opstellen van het jaarlijkse activiteitenplan. Voor het jaar 2017 zijn de opgenomen activiteiten gebaseerd op de uitgangspunten zoals geformuleerd in het Preventie- en Handhavingsplan Verslavingsbeleid , dat op 10 juli 2014 is vastgesteld door de gemeenteraad. Voor 2017 ligt het accent van de activiteiten bij de volgende doelgroepen: Jongeren tot 18 jaar; het voortzetten van verslavingspreventie gericht op het terugdringen en uitstellen van alcohol- en drugsgebruik van jongeren. Ouders en opvoeders; het betrekken en ondersteunen van ouders en opvoeders ten behoeve van alcoholmatiging en drugsgebruik. Ouderen; het uitvoeren van activiteiten gericht op het signaleren en aanpakken van (overmatig) alcoholgebruik van ouderen. Het Activiteitenplan 2017 is zo realistisch als mogelijk opgesteld. Uitwisseling, afstemming en bewaking van de voortgang vindt plaats tijdens de centrale Platformvergaderingen. Daarnaast initieert Kocon discussie en onderzoek om op grond van de uitkomsten richting te geven aan de activiteiten. Met de gemeente Katwijk is overeengekomen dat er ruimte bestaat om onvoorziene activiteiten uit te voeren naar aanleiding van de actualiteit en/ of innovatie. Dit kán betekenen dat een onvoorziene activiteit in de plaats komt van een geplande activiteit. Het Platform Kocon zal dit melden bij het bestuur van Stichting Kocon die, vanuit haar verantwoordelijkheid als subsidievrager en als gesprekspartner naar de gemeente, de voorgestelde wijziging tijdig neerlegt bij de verantwoordelijke portefeuillehouder. De omvang en de hoeveelheid tekst in dit Activiteitenplan, zoals achtergrondinformatie en de beschrijving van activiteiten, is beperkt om de leesbaarheid ervan te vergroten. We verwachten dat de voorgestelde plannen uitvoerbaar zijn omdat de aan Kocon deelnemende organisaties dit plan onderschrijven en bereid zijn hieraan hun medewerking te verlenen. De Stichting en Platform Kocon hopen op die manier ook in 2017 weer een belangrijke bijdrage te kunnen leveren aan het Preventie- en Handhavingsplan Verslavingsbeleid van de gemeente Katwijk. Voorzitter Platform Kocon, Hans Moolenburgh

5 Overzicht Activiteiten 2017 Onderzoek 6e Nalevingsonderzoek m.b.v. mysteryshoppers Onderzoeksproject: Kwetsbaarheid en veerkracht van generatie op generatie Preventie en handhaving Inzet Alcohol- en drugstesters FriZZZfeesten Voorlichting m.b.v. sociale media (Vloggerproject) Preventiesurvival met jongeren Sportsector Ouders Kerken Alcoholgebruik volwassenen en ouderen Advies en voorlichting 3 Zorg Uitwisseling en afstemming t.b.v. van zorgactiviteiten Lokale studiebijeenkomst drugs en verslavingsgedrag Maatschappelijk herstel Nazorg ex-gedetineerden Project Reïntegratie voor ex-gedetineerden en/of ex-verslaafden Instapwoning voor daklozen Symposium over nazorg ex-gedetineerden

6 1. Activiteiten in 2017 In de regio Hollands Midden wordt de Beleidsvisie Verslavingspreventie uitgevoerd vanuit de Doeluitkering. Aan alle gemeenten worden activiteiten aangeboden door de hoofdaanbieders Brijder en de GGD. Zij werken hiervoor samen met organisaties in de 1 e lijn. Hierbij fungeren de gemeente Leiden voor de subregio Zuid Holland Noord en de gemeente Gouda voor de subregio Midden Holland als centrumgemeenten 1. De centrumgemeenten beheren de gelden voor de regio en leggen voor de besteding hiervan verantwoording af aan de overige gemeenten. De Beleidsvisie Verslavingspreventie berust op 6 pijlers, te weten: 1. Voorlichting, bewustwording en educatie 2. Inrichting van de omgeving 3. Regelgeving en handhaving 4. Signalering, advies en ondersteuning 5. Samenwerking en afstemming 6. Onderzoek Vanuit de jaarlijkse activiteitenplannen wordt onder meer ingezet op: Preventieactiviteiten voor leerlingen, ouders/opvoeders en personeel in het primair-, speciaal- en voortgezet onderwijs, de MBO s en ROC s Verslavingspreventie in het jongerenwerk, sport en horeca Deskundigheidsbevordering en andere activiteiten voor sectoren als jeugdhulp, maatschappelijke dienstverlening of de gezondheidszorg Uitvoeren van open spreekuren voor begeleiding en hulp en begeleiding van ouders/partners van verslaafden In Bijlage 1 wordt een nadere toelichting gegeven over de activiteiten in het kader van de Doeluitkering. In de praktijk blijkt de financiering echter niet voldoende om gemeenten volledig van alle gewenste activiteiten te voorzien zoals de behoefte aan inspanning op specifieke lokale vraagstukken. Daarom nemen zij, waaronder ook de gemeente Katwijk, het initiatief om vanuit aanvullende diensten lokale activiteiten/projecten in te zetten. Dit betreft dan naast een groter dekkend preventieaanbod ook aanvullend onderzoek, extra toezicht activiteiten en inzet op maatschappelijk herstelactiviteiten. Het Platform Kocon is voor de gemeente Katwijk de uitvoeringsorganisatie en baseert zich op de hierboven genoemde 6 pijlers alsook de uitvoering van maatschappelijk herstelactiviteiten, waaronder nazorg aan ex-gedetineerden en/of ex-verslaafden en een warme maaltijdvoorziening voor o.a. daklozen. 1 De Rijksoverheid stelt middelen voor Verslavingspreventie beschikbaar uit de decentralisatie uitkering Maatschappelijke Opvang en Verslavingszorg.

7 Kocon baseert haar activiteiten op bestaand onderzoek of initieert aanvullend onderzoek zodat gekozen wordt voor de meest effectieve activiteiten 2. In de hierna volgende pagina s zijn de activiteiten van Platform Kocon uitgewerkt. 1.1 Onderzoek Zo mogelijk voert Platform Kocon effectmetingen uit. Voorwaarden hiervoor zijn een geschikte situatie, toereikend budget en uitvoering op wetenschappelijke basis door een onafhankelijke organisatie, zoals een universiteit. Omdat effectmetingen ingewikkeld en duur zijn is de kans op uitvoering klein. In 2016 hebben de uitkomsten van het vijfde Nalevingsonderzoek geleid tot beleidsadviezen voor handhaving aan de gemeente. Uitvoering 6e Nalevingsonderzoek Geschat bereik: 80 verkooppunten Uitvoering: Medewerkers STAP i.s.m. gemeente en Kocon Financiering: Gemeente Katwijk Bij Nalevingsonderzoeken wordt met behulp van mysteryshoppers onderzocht of de wettelijke leeftijdsgrens voor de verkoop van alcohol wordt nageleefd. In 2013 bedroeg de correcte naleving 43%. In het onderzoek van 2015 bedroeg het 35%. Dit was lager dan verwacht en gehoopt. Er waren 2 complicerende factoren. De verhoging van de leeftijdgrens naar 18 jaar leidde landelijk tot lagere nalevingscijfers. De selectie van de bezochte verkooppunten beïnvloedde de uitkomsten ook, na correctie hiervoor bedroeg het percentage 45%. De vergelijking met landelijke cijfers wat betreft de naleving per sector laat echter ook zien dat het In Katwijk in nagenoeg alle sectoren beter tot flink beter gaat dan landelijk het geval is. Vooral de supermarkten en horeca vallen daarbij positief op. Negatieve uitzondering hierop is de sector sport. De gemeente stelde mede op grond van de adviezen haar beleid en uitvoering van de handhaving bij. Het is belangrijk zicht te houden op de effecten daarvan. Om die reden zal er in het najaar van 2017 opnieuw een Nalevingsonderzoek plaatsvinden. 5 2 Al jaren is een terugkerende vraag of met onderzoek kan worden aangetoond of activiteiten ook effectief zijn te noemen. De beperking hierin blijft dat effectonderzoek niet of tegen torenhoge kosten uitgevoerd kan worden. Het Platform volgt hierbij het uitgangspunt dat het verslavingsbeleid breder gezien moet worden waarbij het niet gaat om de afzonderlijke preventieactiviteiten (kennis, bewustwording en publiek draagvlak), maar om een combinatie van activiteiten en maatregelen. Hiertoe behoort ook handhaving op basis van wet- en regelgeving en maatregelen op het gebied van vergunningen, prijzen en verkrijgbaarheid. Alleen zo kan lokaal bijgedragen worden aan het behalen van de beleidsdoelen.

8 Onderzoeksproject: Kwetsbaarheid en veerkracht van generatie op generatie Geschat bereik: 30 gezinnen met een populatie van jongeren, ouders en grootouders. Samenwerkingspartners: LUMC Public Health & Eerstelijnsgeneeskunde, GGD HM, Gemeente Katwijk, Universiteit Wageningen Financiering: Fonds Nuts Ohra en AWP In 2016 is door het LUMC Public Health & Eerstelijnsgeneeskunde, de GGD, de Gemeente Katwijk en Universiteit Wageningen het initiatief genomen om onderzoek te doen naar Kwetsbaarheid en veerkracht van generatie op generatie. De aanleiding hiervoor is dat er in Katwijk sprake is van een cultureel relatief homogene en een hechte autochtone gemeenschap waarbij een hoge prevalentie van leefstijl gerelateerde problemen lijkt voor te komen. Vanuit de Academische Werkplaats (AWP) is het initiatief genomen om onderzoek te doen naar de clustering van gezondheidsproblemen in gezinnen/families én naar hun veerkracht om hiermee om te gaan of deze problemen terug te dringen. Hiervoor is het gebied Katwijk-Noord uitgekozen. In 2016 is een profielfoto van dit gebied gemaakt en zijn de eerste interviews afgenomen. Hieruit bleek dat ervaren problemen nogal eens te maken hebben met verslavingen. In 2016 heeft het Platform Kocon daarom, op verzoek van de projectgroep, deelgenomen aan bijeenkomsten om dit project te kunnen ondersteunen in Dit betreft een adviesrol in een werkgroep voor een leefstijl gerelateerde gezondheidsaanpak, om zodoende verslavingsproblematiek terug te dringen. 1.2 Preventie en handhaving De meeste activiteiten van Platform Kocon richten zich op preventie en handhaving. De financiering voor de ontwikkeling en uitvoering wordt gevonden in de begroting van het Platform Kocon. Binnen preventie wordt onderscheid gemaakt in de volgende preventietypen: Universele preventie Selectieve preventie Geïndiceerde preventie Universele preventie richt zich op bewustwording van de hele bevolking of een populatie: bijvoorbeeld alle leerlingen op een school. Hiervan zal ± 80% zich prima redden zonder het creëren van een beschermende omgeving. Een kleine minderheid van ± 2% zal in de problemen komen, ondanks inzet voor een beschermende omgeving, Dit kan voortkomen uit verschillende oorzaken zoals erfelijkheid, biochemie of traumatische ervaringen. Universele preventie is vooral van belang voor de potentiële meelopers : die jongeren (± 18%) die de neiging hebben in hun gedrag mee te doen met de hele kleine minderheid die extreem gedrag vertoont, bijvoorbeeld in het gebruik van riskante genotmiddelen. Juist voor hen is het creëren van een beschermende omgeving waardoor ze niet meegaan in het gedrag van de probleemjongeren erg belangrijk. Dit kan bereikt worden door ouders en andere opvoeders in staat te stellen structuur te bieden (praten, regels, controle en handhaving). Voorbeelden hiervan zijn met name ouderavonden maar ook folders, FriZZZfeesten, scholing voor jongerenwerkers en IVA-instructies.

9 Selectieve preventie richt zich op een deel van de bevolking dat aanwijsbaar een aanmerkelijk groter risico loopt om in de problemen te komen. Bijvoorbeeld groepen jongeren waarvan bekend is dat zij een verhoogd risico hebben op middelengebruik. In Katwijk worden activiteiten ontplooid die gericht zijn op die jongeren (en hun ouders) zoals de Preventiesurvival en gespreksbijeenkomsten met ouders van risicojongeren. Het Platform Kocon vindt deze groep, zowel voor zichzelf als maatschappelijk, zo belangrijk dat steeds bekeken zal worden welke activiteiten we kunnen ontplooien om risico s zoveel als mogelijk te vermijden en hen op de rails te houden. Geïndiceerde preventie richt zich op mensen die al wel symptomen of klachten hebben, maar (nog) niet voldoen aan de diagnostische criteria voor een psychische of verslavingsstoornis 3. Platform Kocon heeft de afgelopen jaren ook ingezet op geïndiceerde preventie, zoals de ouderbijeenkomsten van risicojongeren. De medewerkers van Kocon hebben een informatie- en adviesfunctie voor organisaties in Katwijk. Het beroep op deze functie verschilt ieder jaar. Hierna volgt een overzicht van de activiteiten in het kader van verslavingspreventie. De Werkgroep Preventie coördineert de meeste activiteiten. 7 Preventiesurvival met jongeren Geschat bereik: 2 survivals van 10 tot 15 jongeren en hun ouders Uitvoering: Welzijnskwartier i.s.m. Politie, Brijder Jeugd en medewerker Kocon Financiering: Gemeente Katwijk (Kocon & Welzijnskwartier) De preventiesurvival wordt georganiseerd voor groepen jongeren waarvan het jongerenwerk de indruk heeft dat er problemen spelen (o.a. wat betreft middelengebruik en/ of sociale media) met als doel om eventuele problemen duidelijk te krijgen. De organisatie en uitvoering liggen bij de jongerenwerkers van Welzijnskwartier. De politie verzorgt onderdelen over regels en handhaving op straat. De Koconmedewerker bereidt het onderdeel verslavingspreventie voor. Om de aansluiting naar eventuele begeleiding / zorg zo goed als mogelijk te kunnen maken neemt sinds 2015 Brijder Preventie deel aan de uitvoering; als blijkt dat jongeren (en hun ouders) in aanmerking komen voor hulp dan kan dat snel en aansluitend worden geregeld. 3 Volgens de criteria uit de DSM-V. Geïndiceerde preventie wordt vaak vergoed vanuit de AWBZ en zorgverzekeraars.

10 Inzet Alcohol- en drugstesters Geschat bereik: 1500 jongeren van 12 tot 18 jaar Koconmedewerker i.s.m. Welzijnskwartier en politie Financiering: Gemeente Katwijk Een feest of activiteit waarvan de doelgroep jonger is dan 18 jaar zou ook alcoholvrij moeten zijn; er wordt geen alcohol geschonken en jongeren zouden ook niet mogen worden toegelaten als blijkt dat zij hebben ingedronken. Om dit objectief te kunnen vaststellen kunnen de alcoholblaastesten van Kocon ingezet worden. Ook in 2016 zal Kocon de gratis uitleen van blaastesten en het advies voor het gebruik ervan aan instellingen die een feest organiseren en willen controleren op indrinken beschikbaar stellen. Daarnaast biedt Kocon de mogelijkheid aan de organisatoren van feesten of en eventueel aan individuele ouders om drugstesten te lenen. Kocon levert dan de testen de gebruiksaanwijzingen en het advies hoe de testen te gebruiken FriZZZfeesten Geschat bereik: 1000 bezoekers in de leeftijd 11 t/m 15 jaar en 500 in de leeftijd van 14 t/m 18 jaar Medewerker Kocon i.s.m. jongerenwerk Welzijnskwartier Financiering: Gemeente Katwijk Tijdens FriZZZfeesten voor jongeren zijn alcohol-, tabak- en druggebruik zowel vooraf als tijdens het feest verboden. Op (in)drinken en druggebruik vooraf wordt gecontroleerd met alcohol- en drugstesters. Kocon ondersteunt hierbij door het geven van adviezen, de uitleen van alcoholblaastesten en instructies voor vrijwilligers. Kocon werkt ook in 2017 samen met Welzijnskwartier bij het organiseren van FriZZZfeesten en met name het FriZZZfeest met Oud en Nieuw. Samen met Welzijnskwartier stimuleert Kocon ook het opzetten van FriZZZfeesten in meer en/of andere locaties zoals scholen, wijkcentra en andere jongerencentra..jongerencentrum Scum heeft een programma waarin de verschillende leeftijdsgroepen een verschillend aanbod krijgen. De leeftijdsgroep 11 t/m/ 18 is te groot en er is te veel verschil in leeftijd om met één gezamenlijk aanbod te volstaan. Sociale media/ Vloggerproject Geschat bereik: Nog niet van toepassing. Medewerker Kocon i.s.m. het jongerenwerk Welzijnskwartier Het Platform heeft zich in 2016 verdiept in het fenomeen vloggen, onder ander door zich te laten voorlichten door een bekende vlogger. Jongeren laten zich zowel negatief als positief sterk beïnvloeden door vloggers. Dit vormt voor het Platform de reden om het komend jaar samen met vloggers te onderzoeken op wat voor wijze jongeren bereikt kunnen worden via sociale media en in het bijzonder door vloggers. De verwachting is dat dit zal leiden tot een project dat raakvlakken kent met de andere projecten in het Platform waarin jongeren een rol spelen.

11 Sport Geschat bereik: een pilot bij één vereniging Medewerker Kocon i.s.m. Politie en Brijder Financiering: Gemeente Katwijk Er is jarenlang tevergeefs gepoogd om preventiebeleid bij sportverenigingen op te zetten. Uit eigen bevindingen van de vereniging(-en) dat het middelengebruik onder jeugdspelers zorgwekkend toeneemt en mede onder druk van gemeentelijke controles ontstaat er nu de bereidheid bij de verenigingen om hierop actie te ondernemen. Kocon heeft op verzoek van één vereniging het afgelopen jaar advies gegeven over het te voeren beleid en treft in 2016 en 2017 voorbereidingen om het verdere proces van het ontwikkelen en uitvoeren van beleid te begeleiden. Middelen gebruik onder jeugdspelers is een algemeen voorkomend probleem. Inmiddels komen van meer verenigingen signalen dat zij ondersteuning vanuit het Platform Kocon willen hebben. Voorlichting en gesprekken met groepen ouders Geschat bereik: 1 bijeenkomst met 15 ouders Medewerker Kocon, Politie, Gemeente, Welzijnskwartier Financiering: Gemeente Katwijk Als gedrag van (een groep) jongeren reden tot zorgen geeft kunnen hun ouders (dringend) op initiatief van de gemeente bijeen geroepen worden om hen hierover te informeren en dit te bespreken. Dit kan gaan om frequent op straat hangen, drinken, overlast veroorzaken of vernielen. Deze signalen komen van de gemeente, de politie en/of het jongerenwerk. Ouders krijgen informatie, adviezen hoe hiermee om te gaan naar hun kinderen en zo nodig wordt aansluitend hierop begeleiding ingezet ter ondersteuning. Kocon levert een bijdrage aan de opzet en uitvoering hiervan. NB. Tot nog toe gaat het jaarlijks om 1 of 2 groepen. Het is ook denkbaar dat deze voorlichting in 2017 niet nodig is en is dit aanbod als zodanig optioneel opgenomen in dit activiteitenplan. 9 Voorlichting binnen kerken Geschat bereik: 2 voorlichtingen met deelnemers Medewerkers Kocon en De Brug Financiering: Gemeente Katwijk en De Brug Bewustwording en aandacht binnen alle Katwijkse kerken voor de problemen die samenhangen met het gebruik van alcohol en drugs en verslavingsgedrag zijn en blijven belangrijk. Kennis over de gezondheidsrisico s van drugs en alcohol en het (leren) herkennen van signalen bevordert dat er eerder en meer verwijzing en hulp mogelijk is voor zowel jongeren als volwassenen/ ouderen. Als de kerken daartoe een verzoek doen kan een voorlichting of scholing worden uitgevoerd door een medewerker van Kocon en/of een medewerker van De Brug. In 2016 zijn twee voorlichtingen georganiseerd i.s.m. kerken. Het Platform Kocon zal deze activiteiten in 2017 voortzetten.

12 Alcoholgebruik volwassenen Geschat bereik: 60 medewerkers Koconmedewerkers (ontwikkeling en coördinatie) i.s.m. Brijder Verslavingszorg, gemeente Katwijk, De Brug, GGZ Rivierduinen en het Welzijnskwartier Financiering: Gemeente Katwijk Cijfers wijzen uit dat volwassenen < 67 jaar als > 67 jaar te veel en te vaak alcohol gebruiken. 1 e lijnvoorzieningen geven aan dat zij dit vaak te laat of niet adequaat signaleren en dat gewoontevorming kan leiden tot problematisch gebruik 4. Burgers in een vroeg stadium bereiken om hen te wijzen op de risico s hiervan draagt bij aan het verbeteren van de gezondheid en het terugbrengen van de kosten voor de Volksgezondheid. Het Platform Kocon is in 2016 gestart met het scholen van professionals wat betreft het signaleren van mogelijk overmatig gebruik. Betrokken professionals zijn huisartsen, praktijkondersteuners huisartsen, Teams Sociale Ondersteuning (TSO) en Thuiszorgorganisaties. In 2017 wordt hieraan een vervolg gegeven om zoveel mogelijk professionals te bereiken. Operationele doelen zijn: Volwassenen bereiken met preventieboodschap voor alcoholgebruik. Deskundigheidsbevordering voor professionals met betrekking tot vroegsignalering. Advies voor het uitvragen van alcoholgebruik tijdens intakes. Consulteren bij het inrichten van instellingsbeleid voor dit onderwerp. Het verhelderen van verwijs- en samenwerkingsmogelijkheden. Het ontwerpen van een cursusmodule voor bijeenkomsten van ouderen. Advies en voorlichting op aanvraag en overigen Platform Kocon Financiering: Gemeente Katwijk De gemeente adviseren bij de implementatie van regionale handreikingen en ondersteuning bieden bij de uitvoering. Het betreft onder andere de handreikingen: Hangplekken en zuipschuiten, Hokken en Keten, Ondersteuning ouders en alcohol achter de voordeur, Para commerciële alcoholverstrekkers en Handhaving. Discussie en overleg over trends/ontwikkelingen en eventuele adviezen/signalen aan het gemeentebestuur, zoals bijvoorbeeld (de toename van) het gebruik van softdrugs, XTC of het thuisdrinken in hokken en keten. Inzet van activiteiten n.a.v. signalen of trends zoals signalen over drugshandel en ontwikkelingen in de daklozenopvang. Bij onvoldoende capaciteit bij Brijder voor de scholing van jongerenwerkers kan uitvoering plaatsvinden vanuit Kocon. Het signaleren van kwetsbare groepen in de samenleving in relatie tot risicovol middelengebruik en het bedenken van een aanpak om deze groepen te bereiken. Indien gewenst actieve inzet voor minderjarige gebruikende jongeren en hun ouders op basis van de eerder gevolgde aanpak in het kader van het Project Kikker. 4 Definitie voor problematisch alcoholgebruik: het hebben of ontwikkelen van lichamelijke, psychische of sociale problemen die samenhangen met of voortkomen uit regelmatig gebruik van alcohol.

13 1.3 Zorg Vanuit het Platform worden geen (verslavings)zorgactiviteiten uitgevoerd. Wel vindt hierover uitwisseling en afstemming plaats tijdens Platformvergaderingen of in de verschillende project- en werkgroepen. Ook vindt uitwisseling plaats over nieuwe activiteiten voor cliënten en medewerkers (zoals scholing) en het signaleren van kwetsbare groepen in de samenleving in relatie tot risicovol middelengebruik. Continu wordt gewerkt aan het versterken van de samenwerking tussen organisaties en Kocon in verband met de contacten die zij hebben met onder andere jongeren en opvoeders. Daarnaast stelt Kocon de kantoorruimte in Huize Callao beschikbaar voor gespreksgroepen, vergaderingen en spreekuren van verschillende instellingen die een link hebben met (het doel van) Kocon en/ of geïnitieerd zijn vanuit Kocon, zoals een gespreksgroep ex-alcoholisten van Brijder Verslavingszorg, het bestuur van de Voedselbank en een gesprekgroep ex-verslaafden van de vrijwilligersorganisatie Cocaïne Anonymus (CA). Voor 2017 is het voornemen om een lokale studiebijeenkomst te organiseren voor medewerkers van organisaties. Zie de toelichting hieronder. 11 Lokale studiebijeenkomst drugs en verslavingsgedrag Geschat bereik: 40 deelnemers Gemeenten, Politie, Jongerenwerk, Onderwijs, EHBO, TSO, AMW, Verpleegkundigen, Verslavingszorg en de GGD Financiering: Gemeente Katwijk Jongeren tussen de 12 en 16 jaar roken, drinken en blowen steeds minder. Dit beeld zette ook in 2016 door. Toch blijven er zorgen. Bijvoorbeeld over de normalisering van drugsgebruik in het uitgaanscircuit, over de toename van het aantal (ernstige) incidenten met uitgaansdrugs waarbij agressie regelmatig een rol speelt. Daarnaast verschijnen er telkens nieuwe drugs op de markt zoals flakka of lachgas waarover weinig bekend. Doordat deze drugs eenvoudig via internet te bestellen zijn betekent dit bovendien dat het zicht op deze handel steeds verder buiten het zicht raakt van politie, justitie, verslavingszorg en de GGD. Het Platform Kocon wil medewerkers van lokale organisaties en de gemeente Katwijk, in contact brengen met deskundigen tijdens een lokale studiebijeenkomst. De rode draad in het programma is om hen te vragen hun kennis te delen door inzicht te geven in de bovengenoemde trends, gebruikersgroepen en behandelmogelijkheden. Daarnaast wordt hen gevraagd om mee te denken bij het ontwikkelen van preventie interventies om deze trends een halt toe te roepen.

14 1.4 Maatschappelijk herstel Maatschappelijk herstel na terugkeer uit detentie, dakloosheid of een verslavingszorgtraject verloopt niet altijd probleemloos. Nazorg is een taak van de gemeente en de gemeente Katwijk geeft hier al jaren invulling aan door o.a. de organisatie van lokale projecten in samenwerking met lokale en regionale partners. Vanuit Platform Kocon zijn diverse activiteiten ontwikkeld die in samenwerking met verschillende partners worden uitgevoerd. Nazorg ex-gedetineerden Geschat bereik : 35 (ex) gedetineerden Medewerkers Kocon De Brug, gemeente Katwijk Financiering door: Gemeente Katwijk De gemeente Katwijk heeft met Kocon afgesproken om samen op te trekken in de uitvoering van de nazorg aan exgedetineerden uit Katwijk. Het doel: het terugdringen van terugval in criminaliteit door het bieden van nazorg en het bevorderen van de maatschappelijke veiligheid. In 2011 startte de tweejarige Pilot Nazorg ex-gedetineerden Katwijk. N.a.v. de resultaten besloot de gemeente Katwijk in januari 2013 tot een structurele voortzetting voor het leveren van lokale nazorg. In de periode maart 2011 t/m december 2015 waren er 162 personen in detentie (215 meldingen). Bij 32 personen was sprake van terugval, dat wil zeggen: 19,75% recidive over een periode van vijf jaar. De uitvoering van de Nazorg-activiteiten ligt in handen van twee trajectbegeleiders in nauwe samenwerking met de nazorgcoördinator van de gemeente Katwijk en de casemanager van het Project Reïntegratie. Daarnaast wordt nauw samengewerkt met de casemanagers in de PI en, Reclassering en zorginstellingen. Primair is het de taak van de trajectbegeleiders om de gedetineerde Katwijkers binnen 5 werkdagen te bezoeken in de penitentiaire inrichtingen. Tijdens dit bezoek wordt een inventarisatie gemaakt van de 5 basisvoorwaarden: ID, inkomen, werk/dagbesteding, huisvesting en zorg. Wanneer er begeleiding en zorg nodig is, kan doorverwezen worden naar de begeleiding vanuit het Project Reïntegratie. Het leveren van lokale nazorg wordt in 2017 voortgezet. De verwachting is dat het aantal unieke personen dat in aanmerking komt voor nazorg zal afnemen doordat de geboden nazorg effectief is en terugval voorkomt. Naast de getalsmatige afname constateert het Nazorgteam een toename in het aantal ex-gedetineerden met een complexe problematiek. Dit speelt vaak al tientallen jaren, maar de situatie was eerder niet goed in beeld. In het belang van de persoon zelf en de veiligheid van de lokale samenleving is de inzet erop gericht om ook deze groep door intensieve begeleiding perspectief te bieden op maatschappelijk herstel. Het Nazorgteam blijft in 2017 de ontwikkelingen en mogelijkheden volgen voor verdere samenwerking en afstemming t.b.v. de nazorg voor ex-gedetineerden. Meer informatie in het Jaarverslag zie: onder downloads.

15 Symposium over lokale nazorg ex-gedetineerden Geschat bereik: 100 deelnemers Deelnemers: Gemeenten, Politie, Openbaar Ministerie, PI en, Justitie, Veiligheidshuizen, Verslavingszorg Financiering: Gemeente Katwijk De resultaten die het project nazorg aan (ex-)gedetineerden in de gemeente Katwijk de afgelopen 5 jaar behaalde, zijn uniek en veelbelovend. Nu over een langere periode is te zien dat deze aanpak rendeert, is het voornemen van Platform Kocon om de successen van deze aanpak te delen door het organiseren van een symposium. Middels een symposium krijgen organisaties waaronder gemeenten, Politie, Openbaar Ministerie, jeugdzorg, Jongerenwerk, Verslavingszorg en de GGD een inkijkje in de gekozen werkwijze en worden aanbevelingen gedaan om deze werkwijze over te nemen in een lokale aanpak van gemeenten. Project Reïntegratie Geschat bereik: 20 personen Medewerker Kocon De Brug, Brijder en GGZ Rivierduinen Financiering: Gemeente Leiden (Doeluitkering) en de Gemeente Katwijk Doel: begeleiding van ex-verslaafden en/ of ex-gedetineerden. De uitvoering van het Project Reïntegratie ex-verslaafden en/of ex-gedetineerden Kocon ligt in handen van de casemanager, een maatschappelijk werker van De Brug. De casemanager zorgt voor het opstellen van individuele behandelplannen volgens het 8-fasenmodel voor maatschappelijke opvang en het begeleiden van de deelnemers en mentoren. Onder strikte voorwaarden en i.o.m. Woningcorporatie Dunavie is het mogelijk dat deelnemers van het Project Reïntegratie in aanmerking komen voor een Koconwoning; een huurwoning die tijdelijk voor twee jaar in bruikleen wordt gegeven. Het Indicatieteam komt 1x per 6 weken bij elkaar voor het opstellen van een behandelplan voor deelnemers die in aanmerking komen voor een Koconwoning (naar schatting 2 in 2017). Het team bestaat uit medewerkers van De Brug, Brijder en de GGZ Rivierduinen. Ieder jaar wordt in het Jaarverslag inhoudelijke en financiële verantwoording afgelegd (terug te vinden op de website Kocon onder downloads). 10 tot 12 vrijwilligers van het Platform, de zogeheten mentoren, ondersteunen de deelnemers van het Project Reïntegratie één tot tweemaal per week in een 1-op-1situatie. De vrijwilligers worden hierin ondersteund door de casemanager van het project. Hiertoe komen de mentoren tweemaandelijkse bij elkaar voor uitwisseling en ondersteuning. De inhoud is gericht op de praktijkvragen en - ervaringen van de vrijwilligers. Indien financieel mogelijk wordt in 2017 weer een training voor de mentoren georganiseerd. 13

16 Instapwoning Geschat bereik: 5 daklozen Medewerkers Kocon, De Brug en gemeente Katwijk Financiering Gemeente Katwijk Kocon is in nauwe samenwerking met de gemeente Katwijk in 2014 gestart met het bieden van tijdelijke huisvesting voor daklozen onder de noemer Instapwoning met als uitgangspunt dat een gemeente verantwoordelijk is voor zijn eigen uitvallers. Het gaat om tijdelijke opvang en verblijf van maximaal 6 maanden. Bijvoorbeeld voor ex-gedetineerden die na vrijlating uit detentie dakloos zijn doordat er onvoldoende voorbereidingstijd was om onderdak te organiseren. In 2017 wordt deze aanpak verder uitgewerkt en onder de aandacht gebracht van andere organisaties. Het Platform Kocon constateerde dat de reguliere vormen van opvang aan daklozen onvoldoende voorzien in de behoefte. Vooral het vinden van onderdak op de zeer korte termijn en het tekort aan slaapplaatsen bij het Slaaphuis in Leiden heeft gevolgen voor de lokale situatie. Oorzaken zijn bijvoorbeeld de aangescherpte procedures (t.b.v. een indicatie), de wachttijden en financieringsstromen. Steeds vaker lopen daklozen en/ of de medewerkers van zorginstellingen die hen begeleiden tegen grenzen en gesloten deuren aan. Om het grootste knelpunt, de behoefte aan tijdelijke huisvesting in afwachting van huisvesting/ verblijf elders, op te lossen is in nauwe samenwerking met de gemeente Katwijk in juni 2014 gestart met het bieden van tijdelijke huisvesting onder de noemer Instapwoning. Concreet zijn er in de Instapwoning 3 plekken beschikbaar voor tijdelijke opvang van daklozen. De aanpak hiervan is in 2016 verder uitgewerkt en de voorziening wordt in 2017 voortgezet. Warme maaltijdvoorziening Geschat bereik: 20 tot 30 deelnemers 5000 maaltijden Uitvoering De Brug Financiering Gemeente Katwijk In het Inloophuis van De Brug kunnen verslaafden, dak- en thuislozen en mensen met GGZ problematiek uit Katwijk dagelijks gebruik maken van een warme maaltijd in het Inloophuis van De Brug. Deze voorziening is vanuit Platform Kocon opgezet. De maaltijden worden gefinancierd vanuit de subsidie van Kocon en een eigen bijdrage ( 1 euro per maaltijd). De maaltijdbereiding en verstrekking wordt verzorgd door De Brug. In totaal worden er jaarlijks ongeveer 5000 maaltijden gebruikt door 20 tot 30 deelnemers.

17 Bijlage 1 Overige activiteiten verslavingspreventie en maatschappelijk herstel Katwijk In deze bijlage volgt een overzicht van verslavingspreventie-activiteiten en maatschappelijk herstel in de gemeente Katwijk die vooral uitgevoerd worden vanuit de Doeluitkering. Het overzicht pretendeert niet volledig te zijn en is uitsluitend bedoeld om de lezer een nader inzicht te geven van activiteiten op het gebied van verslavingspreventie en maatschappelijk herstel. De zorgactiviteiten die genoemde organisaties bieden zijn niet opgenomen in dit overzicht. Activiteiten GGD HM Deskundigheidsbevordering en ondersteuning in het Voortgezet Onderwijs Geschat bereik scholing: 10 tot 50 beroepsbeoefenaren. Projectweek Voeding en Bewegen: 1 school Oudervoorlichting en gastlessen Voortgezet Onderwijs Geschat bereik : 900 ouders en 300 leerlingen Beroepsgroepen in het onderwijs die verantwoordelijk zijn voor signalering en begeleiding, zoals mentoren, leerlingbegeleiders, zorgcoördinatoren en schoolverpleegkundigen, worden geschoold op de onderwerpen riskante genotmiddelen en sociale media. Scholingen maken hen alerter op problematiek. De taak om deze signalen verder op te pakken is neergelegd bij jeugdverpleegkundigen en indien nodig hulpverlening. In het schooljaar zijn in het Voortgezet Onderwijs 74 docenten geschoold. Met ingang van april 2017 zal de GGD een projectweek Voeding en Bewegen aanbieden aan de scholen. De projectweek omvat activiteiten voor de leerlingen en hun ouders, begeleiding van de docenten in het uitvoeren van de week en ondersteuning van het management van de scholen in het opstellen van beleid. In het aanbod wordt samengewerkt met lokale instellingen zoals Welzijnskwartier en de werkgroep JOGG. Zoveel mogelijk ouders worden voorgelicht over genotmiddelen en sociale media via ouderavonden op de vijf scholen voor het VO. Gastlessen kunnen op aanvraag uitgevoerd worden. In het schooljaar zijn 26 gastlessen uitgevoerd voor 666 leerlingen, waarvan meer dan de helft over sociale media. Er vonden 10 ouderavonden plaats voor ouders over voeding en bewegen, genotmiddelen en 5 maal over sociale media. Het 15- en 16 jarigen contactmoment (JGZ) levert veel gegevens op over de gezondheid van jongeren. Deze kunnen gebruikt worden om jongeren en hun ouders daarna te informeren over mogelijke en gewenst gedrag. Daarnaast zijn de scholen o.g.v. de uitkomsten geadviseerd over hun beleid en de mogelijke activiteiten. tenslotte zijn de regionale uitkomsten qua voeding en bewegen de aanzet geweest om de hierboven genoemde projectweek Voeding en Bewegen te starten. 15

18 Beleidsadvisering en ondersteuning voor gemeenten en organisaties Geschat bereik 2016: op aanvraag Sinds 2009 zijn op Hollands Midden niveau zowel een Ambtelijk Samenwerkingsverband (AS) als een Bestuurlijk Overleg (BOA) actief. Zij richten zich op verslavingsbeleid en vervullen een regionale trekkersrol. Zitting hebben Gouda, Alphen, Leiden en Katwijk. In deze beide gremia worden ontwikkelingen voor preventie, handhaving en openbare orde en veiligheid besproken vanuit een lokale, regionale, landelijke en internationale blik. Van hieruit wordt gewerkt aan een integraal (lokaal/regionaal) preventie en handhavingsplan. Visieontwikkeling, samenwerking, innovatie en verbinding leggen tussen preventie, zorg, regelgeving en handhaving zijn de pijlers. Activiteiten Brijder Preventie Verslavingspreventie Regionaal Opleidingscentrum (ROC) Voorlichting aan leerlingen en docenten. Geschat bereik 2017: 80 leerlingen van het ID college in Katwijk Moti-4-gesprekken voor ouders en jongeren (voorheen Spreekuur en Advies en Consultatie -ABC) Geschat bereik 2017: 100 jongeren Docenten in het MBO zien regelmatig jongeren die problematisch alcohol en drugs gebruiken. Wanneer is er iets aan de hand, hoe benader je die jongere, waar kun je hulp zoeken? Allemaal vragen en thema s die behandeld worden in de training voor docenten. Resultaten van deze training: docenten kennen de effecten en risico s van de meest gebruikte genotmiddelen, en de belangrijkste trends en motieven. Daarnaast kennen ze de signalen van (problematisch) gebruik. Docenten weten hoe ze gebruik van alcohol of drugs bespreekbaar kunnen maken bij leerlingen en zijn op de hoogte van verwijzingsmogelijkheden. Voor leerlingen wordt tijdens de les, project of themaweek aandacht besteed aan alcohol, cannabis, andere drugs en gamen. Eigen ervaringen van de leerlingen worden als uitgangspunt gebruikt. Naast aandacht voor de risico s, gaan preventiewerkers een gesprek aan met de leerlingen en besteden aandacht aan het maken van keuzes. In 2016 zijn 80 jongeren bereikt. Jongeren en genotmiddelengebruik zijn er in verschillende gradaties. Als experimenteergedrag uit de hand loopt, kan dat van invloed zijn op school of de thuissituatie. Tijdens de Moti-4-gesprekken kunnen jongeren bij Brijder Jeugd terecht met vragen en probleemsituaties die ontstaan na problematisch gebruik van alcohol, drugs, na problematisch gamen of internetgebruik. Moti-4 bestaat uit maximaal 4 bijeenkomsten van 1 uur, waarin de jongere met de preventiewerker zijn gebruik onderzoekt. Hierin wordt een inventarisatie van de problematiek en het middelengebruik gedaan. De gesprekken richten zich op kennisoverdracht, bewustwording, motiverende gespreksvoering en versterken van weerbaarheid van de jongere. Jongeren weten na de gesprekken in welk stadium hun gebruik zich bevindt. Daarnaast weten ze meer over het middel of het gedrag en de gevolgen hiervan. Als meer hulp gewenst en vereist is, weet een jongere waar hij of zij daarvoor terecht kan. Brijder biedt ook gratis e-consulten door ervaringsdeskundigen aan via de website In 2015 zijn door het politieonderzoek Kikker 85 jongeren extra bereikt. Voor 2017 is mogelijk een vervolg hiervan gewenst. Daarnaast kan via een andere route (bv. het jongerenwerk) hulp geboden worden. Naar schatting gaat het om 15 tot 20 jongeren.

19 Hellup, mijn kind kan niet zonder Geschat bereik 2017: 1 oudercursus in Katwijk Cursus jongerenwerkers Geschat bereik 2017: op aanvraag Ouders/opvoeders van problematisch gebruikende kinderen hebben behoefte aan ondersteuning. GGZ- en Verslavingspreventie bieden dit in de vorm van een oudercursus. Deze cursus biedt niet een directe oplossing voor het probleem, maar biedt mogelijkheden om anders met het kind om te gaan zonder los te laten. Ouders zoeken hierbij zelf naar hun mogelijkheden. De oudercursus bestaat uit groepsbijeenkomsten waarin ouders informatie krijgen over genotmiddelen en verslaving. Het is altijd mogelijk aan te sluiten bij een cursus/ training in een andere gemeente in de regio. Er is aandacht voor de communicatie, voor stoorzenders, gezins- rollen en patronen en het stellen van regels en grenzen in relatie tot het gebruik van het kind. Ouders wisselen ervaringen uit, maken een probleemanalyse met een risico-indicatie en gaan aan de slag met een plan van aanpak. Na het volgen van de training kunnen ouders het gebruik van hun kind signaleren en herkennen. Zij kunnen beter communiceren met hun kind en grenzen aangeven. Ouders weten wat de rollen en patronen in het gezin zijn. Door het maken van een probleemanalyse, een risico-indicatie en een eigen plan van aanpak, kunnen zij in de thuissituatie verder. Daarnaast weten ouders waar ze terecht kunnen als er zich (meer) problemen met hun kind voordoen. Jongerenwerkers komen veel jongeren tegen die experimenteren met genotmiddelen. Een deel van die experimenterende jongeren gebruikt problematisch. Brijder biedt een cursus/ training voor mensen die werken met jongeren, over onder andere het signaleren van gebruik van alcohol en drugs. De cursus geeft jongerenwerkers aanknopingspunten voor een professionele benadering van deze jongeren. In een cursus van een dagdeel komen de volgende onderwerpen aan de orde: - Informatie over alcohol, drugs, gamen en gokken, de werking en de gevolgen. - Informatie over signalering: wanneer is er sprake van problematisch gebruik? - Informatie over verwijzen voorhulp: wanneer is het raadzaam een jongere te verwijzen naar de hulpverlening en waar precies kan de jongere terecht? - Hoe kan een jongere benaderd worden bij problematisch of excessief gebruik? Na de cursus zijn jongerenwerkers in staat problematisch gebruik te signaleren en in de groep of per individu bespreekbaar te maken. Ze weten ook in welk stadium van gebruik een jongere doorverwezen kan worden en naar welke personen en instanties verwezen kan worden. Daarnaast weet een jongerenwerker hoe dit gebruik bespreekbaar te maken en hoe de problematisch gebruikende jongere te benaderen en te motiveren tot hulpverlening. In 2016 zijn vier trainingen uitgevoerd voor medewerkers van het Welzijnskwartier. 17 Instructie Verantwoord Alcohol schenken (IVA) In de cursus IVA van een dagdeel komen de volgende thema s aan bod: feiten over alcohol, alcohol en wetgeving, alcohol en leeftijd en nee-verkopen. Na de cursus beschikken (bar)vrijwilligers die deelnemen over: de vereiste kennis van de Drank- en Horecawet, kennis van wetten en regels met betrekking tot alcohol in het verkeer, kennis van het middel alcohol en de gevolgen van alcohol voor het menselijk lichaam, kennis en vaardigheden waarmee een deelnemer verantwoord alcohol kan

20 Geschat bereik 2017: op aanvraag Consultatie, casuïstiekbespreking en deskundigheidsbevordering Geschat bereik 2017: op aanvraag schenken en om kan gaan met lastige situaties. In 2010 is vanuit het Platform Kocon i.s.m. de gemeente een lokale IVA ontwikkeld en uitgevoerd. In deze opzet lag de nadruk op de afwijkende lokale regels en veel nadrukkelijker op naleving en handhaving dan in de reguliere IVA-cursussen. Omdat de verschillen tussen de Katwijkse en landelijke regels door de wijzigingen in de Drank- en Horecawet zo goed als verdwenen zijn, kunnen de cursussen (weer) uitgevoerd worden door Brijder vanuit de Doeluitkering. Omdat de APV-regels en de handhavingsstrategie van Katwijk nog wel op enkele punten afwijkt en strenger is t.o.v. andere gemeenten, zal de uitvoering zo mogelijk een gecombineerde uitvoering zijn van Brijder en de gemeente Katwijk. Consultatie, casuïstiekbespreking en beantwoorden vragen van bijvoorbeeld medewerkers van Veilig Thuis, Jeugd- en Gezinsteams (JGT) en andere professionals zoals Praktijk Ondersteuners Huisartsen (POH-ers). Uitvoeren deskundigheidsbevordering op verzoek van bijvoorbeeld de GGZ en EHBO vereniging. Activiteiten GGZ Rivierduinen Advies en preventiecursussen bij psychische problemen Geschat bereik 2017: nog niet bekend Inloopochtend Geschat bereik 2017: 20 bezoekers De GGZ Rivierduinen informeert mensen over verschillende psychiatrische ziektebeelden en over de meest voorkomende vormen van behandeling en begeleiding 5. Daarnaast organiseert GGZ Rivierduinen preventiecursussen voor mensen met beginnende psychische klachten. Door er op tijd bij te zijn met een laagdrempelige, kortdurende cursus, kan in veel gevallen voorkomen worden dat klachten zich verder ontwikkelen. In Katwijk wordt het onderdeel collectieve preventie uitgevoerd door de afdeling preventie i.s.m. GGZ Informatiepunt en Psy Q en altijd met ervaringsdeskundigen. In april 2016 was er een voorlichtingsavond bipolaire stoornis (24 personen) en in juni over slaapproblemen (14 personen). In het najaar is er op 14 november een voorlichting over depressie of burn-out. De GGZ Rivierduinen is onder andere te vinden in het Kwadrant aan de Schimmelpenninckstraat 10 in Katwijk. De GGZ Rivierduinen biedt een inloopactiviteit voor psychiatrische patiënten in Katwijk. De inloop is bedoeld als ontmoetingsochtend waar de bezoekers gezellig koffie of thee kunnen drinken, de krant kunnen lezen of een gezelschapsspel spelen. Er komen gemiddeld 20 bezoekers. De inloop wordt door vrijwilligers uit de doelgroep vorm gegeven. Naast cliënten zijn ook anderen die contact en ontspanning willen van harte welkom. 5 De huisarts behandelt mensen met (lichte en eenvoudige) psychische klachten, maar als er specialistische hulp nodig is, kan de huisarts doorverwijzen naar de GGZ.

21 Activiteiten De Brug Midden Nederland Inloophuis Geschat bereik 2017: 150 unieke bezoekers (ca bezoeken) Straatwerk met wijkteams voor jongeren Geschat bereik 2017: onbekend Telefonische hulp 24 uur Geschat bereik 2017: 175 Ouder-partnerbegeleiding Geschat bereik 2017: 90 ouders/partners Thema avonden voor ouders partners en familieleden van verslaafden. Geschat bereik 2017: 9 avonden voor groepen Ongeveer 165 unieke mensen maken jaarlijks gebruik van het Inloophuis van De Brug; een laagdrempelige voorziening waarin vrijblijvend in en uitgelopen kan worden met ca bezoeken per jaar. Het betreft een brede doelgroep van (ex)- verslaafden / (ex) gedetineerden, GGZ patiënten en dak- en thuislozen. In het Inloophuis kunnen bezoekers terecht voor een dagelijks verse warme maaltijd gekookt door vrijwilligers (zie verder bij maaltijdvoorziening), een warme douche, wassen en drogen van kleding, koffie, internetten, biljarten of een luisterend oor en hulp bij praktische zaken zoals de post of contacten met de overheid etc. 1 x per 3 weken is er een kapster die voor 2 euro knipt. Het inloophuis is elke werkdag open van tot uur en op zaterdag van tot uur. Daarnaast op maandagavonden voor een broodmaaltijd en op feestdagen. Twee vaste teams van vrijwilligers gaan om de beurt ieder weekend de straat op. Zij zoeken de hangplekken op en gaan ongedwongen in gesprek met jongeren over wat hen bezighoudt en over roken, alcohol en drugs. Met behulp van folders geven straatwerkers voorlichting over drugs- en alcoholgebruik. Jongeren die met iemand willen spreken over hun verslaving, worden gewezen op de mogelijkheid voor een gesprek met een medewerker van De Brug. Het Straatwerk van De Brug wordt geheel gefinancierd door De Brug zelf. Daarnaast zijn er losse acties voor straatwerk en is De Brug aanwezig op markten zoals de Toeristenmarkt, Paardenmarkt en bij evenementen. De Brug is 24 uur bereikbaar ( ). Mensen die een luisterend oor zoeken buiten de werktijden om, wat niet kan wachten tot de volgende dag kunnen een beroep hierop doen. In 2015 waren er 186 gesprekken. Deze voorziening biedt extra steun en kan voorkomen dat zaken escaleren. Als er meer hulp nodig is wordt verwezen naar de crisisdienst. De Brug biedt hulp aan ouder/partners en familieleden van verslaafden, ongeveer 90 ouders/partners per jaar maken gebruik van een hulpverleningsstraject van maximaal 8 gesprekken. Daarnaast is er een groep die telefonisch advies vraagt, voor de ene is dat net voldoende en kan hij weer verder, voor een ander is dit laagdrempelig en wordt daarna de volgende stap genomen voor een groepsavond of individueel traject. De Brug organiseert 9 x per jaar een thema-avond waar ouders/partners en familieleden naar toe kunnen om zich te laten informeren. Thema s zoals loslaten, medeafhankelijkheid, grenzen stellen etc. Naast de informatie is er onderling ook het ondersteunen van elkaar en ruimte voor onderling gesprek. Als een thema-avond onvoldoende is of er meer nodig is, kunnen mensen een beroep doen op een persoonlijk behandeltraject van maximaal 8 gesprekken. Sommige ouders/partners hebben behoefte aan een eenmalig gesprek, ook dat is mogelijk. 19

22 In 2017 wordt een toename van het aantal deelnemers verwacht omdat in de PR meer aandacht wordt besteed aan het feit dat deze avonden gratis en voor iedereen toegankelijk zijn. Verder biedt De Brug toerustingsavonden aan over verslaving aan medewerkers van kerken en worden voorlichtingsavonden op scholen gegeven. Werkervaringsplaats De Kringloop voor ex-verslaafden en exgedetineerden Geschat bereik 2017: Medewerkers 5, Vrijwilligers 80 Cliënten 25, HALT taakstraf 30, Sociale Dienst 10, Stage scholieren 25 Kaartverzending Geschat bereik De Kringloopwinkel in het bedrijventerrein 't Heen in Katwijk (Heerenweg 5) is een werkervaringsplek waar (ex) verslaafden en of ex-gedetineerden een aantal dagdelen kunnen werken. Het helpt mee aan het bieden van structuur in hun leven. Hier vandaan kunnen ze verder solliciteren. Er zijn diverse werkzaamheden, per cliënt wordt gekeken wat hij/zij leuk vindt. Voor sommigen is het een goede aanvulling naast hun behandeling of begeleiding. Ook voor cliënten die bij een andere instelling in begeleiding zijn is het mogelijk hier gebruik van te maken. De Kringloop wordt ook gebruikt voor het uitvoeren van taakstraf. Elke maand, m.u.v. juli, schrijven vrijwilligers kaarten aan gasten in opvangcentra, gevangenissen, klinieken en aan zelfstandig wonende (ex-)verslaafden. Dit wordt door hen zeer gewaardeerd. Op de kaarten staan foto s die door vrijwilligers zijn gemaakt. In 2015 werden via dit project kaarten verzonden. Activiteiten De Binnenvest Advies en begeleiding (dreigende) daklozen Katwijk Geschat bereik 2017: 25 (dreigende) daklozen Mensen kunnen om verschillende redenen dakloos raken. Ze bouwen een huurschuld op of komen afspraken met de woningbouwvereniging niet na. Een partner of ouder zet hen op straat. Verslaving, psychiatrische problemen of relatiecrises kunnen een rol spelen. In 2011 is de gemeente Katwijk gestart met de (woon)begeleiding voor Katwijkers die dakloos zijn of dreigen te worden. Zij kunnen voor ondersteuning en advies terecht bij De Binnenvest tijdens de spreekuren in gebouw het Kwadrant in de Schimmelpenninckstraat 10 in Katwijk. Zie voor actuele informatie Sinds 1 januari 2015 moeten inwoners van Katwijk eerst naar het WMO ondersteuningsteam van de gemeente Katwijk. Zij bepalen welke zorg of begeleiding nodig is en laten de inwoner kiezen voor een aanbieder. Dit kan de Binnenvest zijn. Er is een folder beschikbaar over de activiteiten van De Binnenvest in Katwijk.

Activiteitenplan 2012

Activiteitenplan 2012 Activiteitenplan 2012 Overzicht voorgenomen activiteiten van Platform Kocon Alcohol & Drugs voor het jaar 2012 op het gebied van onderzoek, preventie en maatschappelijk herstel in de gemeente Katwijk Platform

Nadere informatie

Activiteitenaanbod van Verslavingszorg Noord Nederland t.b.v. CJG s Friesland 2012

Activiteitenaanbod van Verslavingszorg Noord Nederland t.b.v. CJG s Friesland 2012 enaanbod van Verslavingszorg Noord Nederland t.b.v. CJG s 2012 Activiteit KOPP/KVO Doepraatgroepen/jongerencursus (ism GGZ /Kinnik) n.veldhoen@vnn.nl Gezin Aan Bod (ism Jeugdhulp ) g.thomas@vnn.nl De Gezonde

Nadere informatie

Voorstel invoering Halt maatregel in Hollands Midden. Ontwikkeld in opdracht van het Bestuurlijk Overleg Alcoholmatigingsbeleid (BOA)

Voorstel invoering Halt maatregel in Hollands Midden. Ontwikkeld in opdracht van het Bestuurlijk Overleg Alcoholmatigingsbeleid (BOA) Voorstel invoering Halt maatregel in Hollands Midden Ontwikkeld in opdracht van het Bestuurlijk Overleg Alcoholmatigingsbeleid (BOA) Colofon Deze handreiking is samengesteld door de Werkgroep Haltmaatregel.

Nadere informatie

Preventie Wat werkt? Shereen Shaban

Preventie Wat werkt? Shereen Shaban Preventie Wat werkt? Shereen Shaban Wie zijn wij? Preventie alcohol en drugsgebruik, gamen en gokken Jellinek preventie Jeugd/MBO is er voor ouders, professionals en jongeren. Doel : Jongeren stimuleren

Nadere informatie

Actieplan Naar een nuchter Bergen 2012-2015 Gemeente Bergen

Actieplan Naar een nuchter Bergen 2012-2015 Gemeente Bergen Actieplan Naar een nuchter Bergen 2012-2015 Bergen Bergen NH 2 Actieplan Naar een nuchter Bergen 2012-2015 Bergen 1. Inleiding In het beleidsplan Naar een nuchter Bergen 2012 2015 zijn de volgende ambities

Nadere informatie

PROGRAMMABEGROTING 2015-2018

PROGRAMMABEGROTING 2015-2018 PROGRAMMABEGROTING 2015-2018 Programma 1 : Zorg, Welzijn, Jeugd en Onderwijs 1A Lokale gezondheidszorg Inleiding Op grond van de Wet publieke gezondheid (Wpg) heeft de gemeente de taak door middel van

Nadere informatie

Wat kan Jellinek betekenen voor scholen en jeugdzorg?

Wat kan Jellinek betekenen voor scholen en jeugdzorg? Dé expert op het gebied van verslaving Wat kan Jellinek betekenen voor scholen en jeugdzorg? In deze folder leest u wat Jellinek Preventie aan scholen en jeugdzorginstellingen te bieden heeft. Riskant

Nadere informatie

Uitvoeringsprogramma NHN 2016 en 2017 (inclusief begroting)

Uitvoeringsprogramma NHN 2016 en 2017 (inclusief begroting) Uitvoeringsprogramma NHN 2016 en 2017 (inclusief begroting) In control of Alcohol&Drugs 2016 en 2017 Noord-Holland Noord 1 Programmateam In Control of Alcohol&Drugs Stuurgroepen mei 2016 Inhoud Inleiding...

Nadere informatie

PROGRAMMABEGROTING

PROGRAMMABEGROTING PROGRAMMABEGROTING 2016-2019 Programma 1 : Zorg, Welzijn, Jeugd en Onderwijs 1A Lokale gezondheidszorg Inleiding Op grond van de Wet publieke gezondheid (Wpg) heeft de gemeente de taak door middel van

Nadere informatie

Activiteitenplan 2015

Activiteitenplan 2015 Activiteitenplan 2015 Overzicht voorgenomen activiteiten van Platform Kocon Alcohol & Drugs voor het jaar 2015 op het gebied van onderzoek, preventie en handhaving en maatschappelijk herstel in de gemeente

Nadere informatie

B&W-Aanbiedingsformulier

B&W-Aanbiedingsformulier B&W.nr. 10.0183, d.d. 16-2-2010 B&W-Aanbiedingsformulier Onderwerp Afdoening Motie Terpstra: (Soft)drugsbeleid (motie 19 bij RV 09.0096) BESLUITEN Behoudens advies van de commissie 1. De brief aan de gemeenteraad,

Nadere informatie

Raadsinformatiebrief

Raadsinformatiebrief Raadsinformatiebrief Van: J. Ragetlie Aan: de leden van de Gemeenteraad Onderwerp: Uitvoeringsprogramma Alcohol- en Drugsbeleid 2012 Steller: S. van Schijndel Datum: 18 januari 2012 Nr.: RIB-JR-1202 Geachte

Nadere informatie

Voor de helderheid Actieplan voorkomen en bestrijden alcohol-/drugsgebruik

Voor de helderheid Actieplan voorkomen en bestrijden alcohol-/drugsgebruik Voor de helderheid Actieplan voorkomen en bestrijden alcohol-/drugsgebruik 2016-2019 gemeente Ridderkerk INLEIDING Het preventie- en handhavingsplan alcohol In dit actieplan wordt ingegaan op de activiteiten

Nadere informatie

Inhoud. Alcoholpreventie Jeugd 2012-2015. Gemeente Dalfsen

Inhoud. Alcoholpreventie Jeugd 2012-2015. Gemeente Dalfsen Inhoud Alcoholpreventie Jeugd Gemeente Dalfsen 1 Alcoholpreventie Jeugd 1. Inleiding Het alcoholgebruik onder de jongeren is de laatste jaren een landelijk probleem waar steeds meer aandacht voor is, zowel

Nadere informatie

Preventieoverzicht alcohol Gezondheidswinst voor Interventie en werkwijze/producten

Preventieoverzicht alcohol Gezondheidswinst voor Interventie en werkwijze/producten < 0 ar Voorlichting over de risico's van Zwangeren Voorkomen van alcoholgebruik bij STAP alcoholgebruik rondom de zwangerschap door middel van de brochure 'Zwanger?...en Alcohol?' en website www.alcoholenzwangerschap.nl

Nadere informatie

IrisZorg. verslavingszorg. en maatschappelijke opvang. dicht bij mensen, ver in zorg

IrisZorg. verslavingszorg. en maatschappelijke opvang. dicht bij mensen, ver in zorg IrisZorg verslavingszorg en maatschappelijke opvang dicht bij mensen, ver in zorg > IrisZorg: dicht bij mensen, ver in zorg Bij IrisZorg kan iedereen rekenen op de deskundigheid en betrokkenheid van onze

Nadere informatie

Preventie en voorlichting

Preventie en voorlichting Preventie en voorlichting Verslavingszorg Preventie en voorlichting Verslavingszorg Mondriaan voor geestelijke gezondheid Verslavingszorg Preventie en voorlichting Doordacht dynamisch! Colofon Tekst Afdeling

Nadere informatie

2017 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd

2017 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd 2017 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd Gemeente Katwijk is een werkwijze van Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd 2017 Gemeente Katwijk Verantwoordingsperiode 1-1-2017

Nadere informatie

MEMO. Aan : Gemeenteraad Afdeling : Van : Het college van B&W Afdeling :

MEMO. Aan : Gemeenteraad Afdeling : Van : Het college van B&W Afdeling : MEMO Aan : Gemeenteraad Afdeling : Van : Het college van B&W Afdeling : Datum : 9 november Onderwerp : Preventie- en Handhaving alcoholgebruik onder jongeren Geachte raad, In deze memo ontvangt u ter kennisname

Nadere informatie

verslavingspreventie binnen het onderwijs

verslavingspreventie binnen het onderwijs verslavingspreventie binnen het onderwijs In dit overzicht is per type onderwijs en de verschillende leeftijdsfasen te zien welke preventieve interventies er ingezet kunnen worden. De richtlijnen geven

Nadere informatie

Open en Alert. en drugsgebruik door (delinquente) jongeren met LVG. Els Bransen, projectleider

Open en Alert. en drugsgebruik door (delinquente) jongeren met LVG. Els Bransen, projectleider Improving Mental Health by Sharing Knowledge Open en Alert Aanpakken van alcohol en drugsgebruik door (delinquente) jongeren met LVG Els Bransen, projectleider ebransen@trimbos.nl Jeugd en middelengebruik

Nadere informatie

2016 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd

2016 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd 2016 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd Gemeente Kaag en Braassem is een werkwijze van Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd 2016 Gemeente Kaag en Braassem Verantwoordingsperiode

Nadere informatie

* *

* * INFORMATIENOTITIE AAN DE RAAD Postregistratienummer *17.0005259* 17.0005259 Opmeer, d.d.: 21-4-2017 Raadsvergadering 8-6-2017 Onderwerp Informatienotitie Raad Rapport: Jongeren over middelengebruik Aanleiding

Nadere informatie

Preventie en voorlichting

Preventie en voorlichting Preventie Preventie en voorlichting Introductie De afdeling preventie geeft voorlichting en advies over genotmiddelen aan jongeren, ouders en professionals. Verslavingszorg verleent hulp aan volwassenen

Nadere informatie

Een stap verder in forensische en intensieve zorg

Een stap verder in forensische en intensieve zorg Een stap verder in forensische en intensieve zorg Palier bundelt intensieve en forensische zorg. Het is zorg die net een stapje verder gaat. Dat vraagt om een intensieve aanpak. Want onze doelgroep kampt

Nadere informatie

2016 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd

2016 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd 2016 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd Gemeente Leiderdorp is een werkwijze van Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd 2016 Gemeente Leiderdorp Verantwoordingsperiode

Nadere informatie

Gemeente Hillegom. Preventie- en Handhavingsplan Alcohol Hillegom 2015-2016

Gemeente Hillegom. Preventie- en Handhavingsplan Alcohol Hillegom 2015-2016 Gemeente Hillegom Preventie- en Handhavingsplan Alcohol Hillegom 2015-2016 Inleiding Per 1 januari 2013 is de Drank- en Horecawet (DHW) gewijzigd. Door deze wijziging zijn gemeenten de belangrijkste uitvoerders

Nadere informatie

UITVOERINGSPLAN INTEGRAAL ALCOHOL- EN DRUGSBELEID VOOR JONGEREN IN BEESEL

UITVOERINGSPLAN INTEGRAAL ALCOHOL- EN DRUGSBELEID VOOR JONGEREN IN BEESEL UITVOERINGSPLAN INTEGRAAL ALCOHOL- EN DRUGSBELEID VOOR JONGEREN IN BEESEL 2013-2014 Juni 2013 Voor u ligt het uitvoeringsplan 2013 2014. Het plan is opgesteld door de werkgroep Alcohol- en drugspreventie

Nadere informatie

Bestuurlijk Overleg Alcoholmisbruik Hollands Midden

Bestuurlijk Overleg Alcoholmisbruik Hollands Midden Bijlage 1: Concept Bestuurlijk Overleg Alcoholmisbruik Hollands Midden De regionale aanpak van alcoholmatigingsbeleid: Beleidsvisie en opdracht Inhoudsopgave 1. Urgentie... 1 2. Een complexe opdracht voor

Nadere informatie

Preventie- en handhavingsplan

Preventie- en handhavingsplan 08OKT.2014 Gemeente Delft Preventie- en handhavingsplan Voor de uitvoering van de Drank en Horecawet - 2014 Astrid Lensink & Irma Lauwers 14-04-2014 Inleiding Op I januari 2014 is de Drank- en Horecawet

Nadere informatie

verslavingspreventie binnen het onderwijs

verslavingspreventie binnen het onderwijs verslavingspreventie binnen het onderwijs In dit overzicht is per type onderwijs en de verschillende leeftijdsfasen te zien welke preventieve interventies er ingezet kunnen worden. De richtlijnen geven

Nadere informatie

Datum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019)

Datum 1 april 2019 Betreft Kamervragen over kindermishandeling (ingezonden 5 februari 2019) >Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 20018 2500 EA DEN HAAG Voortgezet Onderwijs Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500

Nadere informatie

Wegwijzer voor buurt- en wijkteams

Wegwijzer voor buurt- en wijkteams Wegwijzer voor buurt- en wijkteams IRISZORG IN DE ACHTERHOEK Wegwijzer voor buurt- en wijkteams Voor wie we er zijn Hoe je ons bereikt Onze gezichten Wat IrisZorg in de Achterhoek biedt Voor wie we er

Nadere informatie

December 2013. Hoofdlijnen Meerjarenbeleid (2013-2015) De Brug Midden-Nederland

December 2013. Hoofdlijnen Meerjarenbeleid (2013-2015) De Brug Midden-Nederland December 2013 Hoofdlijnen Meerjarenbeleid (2013-2015) De Brug Midden-Nederland Inhoud Hoofdlijnen Meerjarenbeleid (2013-2015) De Brug Midden-Nederland... 3 Financiën... 3 Omzetgroei... 3 Geldwerving*...

Nadere informatie

IrisZorg Preventieve wijkgerichte

IrisZorg Preventieve wijkgerichte IrisZorg Preventieve wijkgerichte hulpverlening 1. Wie zijn Bianca Lubbers en Vincent Stijns? 2. Wat is IrisZorg? 3. Wat is IRIS in de Buurt? 4. Wat doet IRIS in de Buurt? casuïstiek 5. Maatschappelijk

Nadere informatie

34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie. van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016

34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie. van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016 34300 XVI Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2016 34300 VIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Onderwijs,

Nadere informatie

Portefeuillehouders: D. Bijl, H.H.M. Rotgans. Behandeld door: E.L.C. Boschma

Portefeuillehouders: D. Bijl, H.H.M. Rotgans. Behandeld door: E.L.C. Boschma RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT Registratienummer raad 1463853 Datum: 5 februari 2019 Domein/ Team: Ruimtelijk / VBA Portefeuillehouders: D. Bijl, H.H.M. Rotgans Behandeld door: E.L.C. Boschma Onderwerp:

Nadere informatie

Actieplan verslavingspreventiebeleid. Gemeente Valkenswaard

Actieplan verslavingspreventiebeleid. Gemeente Valkenswaard Actieplan verslavingspreventiebeleid Gemeente Valkenswaard 2014-2015 - 2 - Inhoudsopgave Inleiding p. 4 Het plan p. 5 Het actieprogramma p. 6 1. Ouder/kind avond p. 6 2. Voorlichting vierde klas p. 7 3.

Nadere informatie

December 2013. Informatie in het kader van de nieuwe ANBI wetgeving

December 2013. Informatie in het kader van de nieuwe ANBI wetgeving December 2013 Informatie in het kader van de nieuwe ANBI wetgeving Informatie in het kader van de nieuwe ANBI wetgeving ( ANBI: Algemeen Nut Beogende Instellingen) Doelstelling Stichting De Brug Midden-Nederland

Nadere informatie

Uitvoeringsprogramma Regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk

Uitvoeringsprogramma Regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk Uitvoeringsprogramma 2016 Regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk 2013-2016 Inleiding Voor u ligt het uitvoeringsprogramma voor 2016 van het regionaal gezondheidsbeleid Land van Cuijk 2013-2016. Het

Nadere informatie

Interventieoverzicht alcohol Doelgroep Doelstelling Intermediair Organisatie die (nadere informatie over) de interventie aanbiedt

Interventieoverzicht alcohol Doelgroep Doelstelling Intermediair Organisatie die (nadere informatie over) de interventie aanbiedt en overzicht alcohol < 0 jaar Voorlichting over de risico's van alcoholgebruik rondom de zwangerschap door middel van de brochure 'Zwanger?...en Alcohol?' en website www.alcoholenzwangerschap.nl < 0 jaar

Nadere informatie

Strategische Agenda Een gezond en veilig bestaan voor onze inwoners in Zaanstreek-Waterland

Strategische Agenda Een gezond en veilig bestaan voor onze inwoners in Zaanstreek-Waterland Strategische Agenda 2018-2021 Een gezond en veilig bestaan voor onze inwoners in Zaanstreek-Waterland Vastgesteld Algemeen Bestuur 18 oktober 2018 Inleiding In de door het Algemeen Bestuur in december

Nadere informatie

Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling. Sociaal medische contractering Jeugd. Organisatie wijkteams

Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling. Sociaal medische contractering Jeugd. Organisatie wijkteams Vangnet 0-99 Onafhankelijke regie Advies en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling Sociaal medische contractering Jeugd Organisatie wijkteams Lokaal beeld van de transities Wilt u wijkgericht

Nadere informatie

Verslavingspreventie in het Voortgezet Onderwijs

Verslavingspreventie in het Voortgezet Onderwijs Verslavingspreventie in het Voortgezet Onderwijs Preventie Verslavingspreventie in het Voortgezet Onderwijs Introductie Opgroeiende kinderen krijgen te maken met allerlei verleidingen. Als pubers groeien

Nadere informatie

Resultaten Jongerenonderzoek

Resultaten Jongerenonderzoek Resultaten Jongerenonderzoek 2013 Groenewald GGD Zuid Limburg Geleen, april 2014 Inhoudsopgave 1. Inleiding 1 2. Resultaten van uw school 2.1 VMBO klas 2 3 2.2 VMBO klas 4 4 2.3 HAVO/VWO klas 2 5 2.4 HAVO/VWO

Nadere informatie

Kadernota In control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord

Kadernota In control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord Kadernota In control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord Projectgroep In control of Alcohol & Drugs 2 december 2015 1. Inleiding Voor u ligt het nieuwe programma In Control of Alcohol of Drugs

Nadere informatie

GGD Hollands Noorden. en wijkverpleegkundigen met S1-taken

GGD Hollands Noorden. en wijkverpleegkundigen met S1-taken GGD Hollands Noorden en wijkverpleegkundigen met S1-taken Waarom een GGD? Wet Publieke Gezondheidszorg (WPG): Gezondheidsbeschermende en gezondheidsbevorderende maatregelen voor de bevolking of specifieke

Nadere informatie

Collegevoorstel. Inleiding. Feitelijke informatie. Afweging. Inzet van Middelen. Zaaknummer: OWZDB28. nazorg ex-gedetineerden

Collegevoorstel. Inleiding. Feitelijke informatie. Afweging. Inzet van Middelen. Zaaknummer: OWZDB28. nazorg ex-gedetineerden Zaaknummer: OWZDB28 Onderwerp nazorg ex-gedetineerden Collegevoorstel Inleiding In juni 2011 heeft u besloten voor een aantal taken aan te sluiten bij het Bureau Nazorg s-hertogenbosch voor de nazorg van

Nadere informatie

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos

Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos Bijlage 2 Onderwerpen/deelprojecten regionaal uitvoeringsprogramma depressiepreventie 2008 t/m 2011 Gelderse Roos A1 Uitbrengen jaarkrant A2 Advertentie huis aan huis bladen A3 Consultatie B1 Brochures

Nadere informatie

ToReachIt. Acceptance is the beginning of change!!!

ToReachIt. Acceptance is the beginning of change!!! ToReachIt Acceptance is the beginning of change!!! Acceptance is the beginning of change! Inhoudsopgave Voorwoord 1. Inleiding 1.1. Wat ontbreekt er in Nederland aan begeleiding voor onze doelgroep volgens

Nadere informatie

Wmo beleidsplan Maatschappelijke Zorg 2012-2014. Centrumgemeenteregio Zuid-Holland Zuid

Wmo beleidsplan Maatschappelijke Zorg 2012-2014. Centrumgemeenteregio Zuid-Holland Zuid Wmo beleidsplan Maatschappelijke Zorg 2012-2014 Centrumgemeenteregio Zuid-Holland Zuid Raadscarrousel Drechtsteden 2 oktober 2012 Opbouw presentatie 1. Maatschappelijke Zorg (Wmo prestatievelden 7, 8 en

Nadere informatie

Mondriaan X. voor geestelijke gezondheid

Mondriaan X. voor geestelijke gezondheid Mondriaan X voor geestelijke gezondheid Productenboek Verslavingspreventie Overzicht programma's Afdeling Verslavingspreventie Unitmanager Hans Dupont Locatie Werkgebied-Zuid Limburg Programma's 1.1 Coffeeshops

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Directoraat-Generaal Preventie, Jeugd en Sancties Schedeldoekshaven

Nadere informatie

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Roken & Alcohol

Menukaart Gezonde School voortgezet onderwijs: Roken & Alcohol Menukaart Gezonde voortgezet onderwijs: Roken & Alcohol : Plaats: Locatie: Contactpersoon: Telefoonnummer: E-mailadres: Datum invullen: Inhoud: Om op een effectieve manier invulling te geven aan gezondheidsthema

Nadere informatie

Voorbeeldadvies Cijfers

Voorbeeldadvies Cijfers Voorbeeldadvies GGD Twente heeft de taak de gezondheid van de Twentse jeugd, volwassenen en ouderen in kaart te brengen. In dit kader worden diverse gezondheidsmonitoren afgenomen om inzicht te verkrijgen

Nadere informatie

Bestuurssamenvatting strategie Verzuip jij je Toekomst?!

Bestuurssamenvatting strategie Verzuip jij je Toekomst?! Bestuurssamenvatting strategie Verzuip jij je Toekomst?! 2013-2015 Algemeen De evaluatie van Verzuip jij je Toekomst?! over de periode 2009-2012 heeft laten zien dat in de afgelopen vier jaar de eerste

Nadere informatie

Preventie. Nieuwsbrief. Voorjaar 2014. Informatie en advies over alcohol, drugs, opvoeding en puberteit. In deze nieuwsbrief

Preventie. Nieuwsbrief. Voorjaar 2014. Informatie en advies over alcohol, drugs, opvoeding en puberteit. In deze nieuwsbrief Nieuwsbrief Preventie Wij houden u graag op de hoogte Informatie en advies over alcohol, drugs, opvoeding en puberteit In deze nieuwsbrief Veel vragen over NIX18 Fabels en feiten De Buitenhof is een landelijk

Nadere informatie

Heerhugowaard en Alkmaar voeren NIX zonder ID - adviesgesprekken met sportverenigingen

Heerhugowaard en Alkmaar voeren NIX zonder ID - adviesgesprekken met sportverenigingen Heerhugowaard en Alkmaar voeren NIX zonder ID - adviesgesprekken met sportverenigingen Aanleiding In Noord-Holland Noord is met een mystery guest onderzoek 1 gekeken hoe makkelijk jongeren onder de achttien

Nadere informatie

Lokale paragraaf gezondheidsnota

Lokale paragraaf gezondheidsnota Lokale paragraaf gezondheidsnota Aanleiding: Gemeenten hebben de wettelijke taak om de gezondheid van hun burgers te beschermen en te bevorderen. Deze taak staat beschreven in de Wet Publieke Gezondheid.

Nadere informatie

2. Visie; waar gaan we voor, wat willen we bereiken en langs welke weg?

2. Visie; waar gaan we voor, wat willen we bereiken en langs welke weg? Missie, visie en strategie Straat Consulaat Den Haag anno 2019 Wij zijn ervan overtuigd dat mensen gelijkwaardig zijn en dat alle mensen recht hebben op waardigheid, wonen, voeding, kleding, goede zorg

Nadere informatie

COLLEGEVOORSTEL. ONDERWERP: Projectplan Jeugd en Alcohol Zeeuws-Vlaanderen

COLLEGEVOORSTEL. ONDERWERP: Projectplan Jeugd en Alcohol Zeeuws-Vlaanderen Lijst Agendapunten nummer: Kenmerk: 30525 Afdeling: Samenleving Portefeuillehouder: C.L. Liefting COLLEGEVOORSTEL 6a DATUM: 2 november 2010 ONDERWERP: Projectplan Jeugd en Alcohol Zeeuws-Vlaanderen 2011-2015

Nadere informatie

Welzijn Nieuwe Stijl. preventie zorg en opvang. 27 juni 2011

Welzijn Nieuwe Stijl. preventie zorg en opvang. 27 juni 2011 Welzijn Nieuwe Stijl 27 juni 2011 Prestatieveld 7: het bieden van maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang Prestatieveld 8: het bevorderen van openbare geestelijke gezondheidszorg, met uitzondering

Nadere informatie

Convenant Naleving NIX18 Utrecht

Convenant Naleving NIX18 Utrecht Convenant Naleving NIX18 Utrecht 1juli 2017 1 juli 2018 Colofon Het Convenant Naleving NIX18 in Utrecht is opgesteld door: Erik Derksen en Martijn Cools, Bestuursleden Koninklijke Horeca Nederland, afdeling

Nadere informatie

Thema Huisbezoek helpt

Thema Huisbezoek helpt Thema Huisbezoek helpt Project Eenzaamheid Barneveld 5 April 2011 Adrie ten Brinke (voorzitter Seniorenraad Barneveld) Els van Beurden (Wmo-adviseur gemeente Barneveld) 1 Inhoud presentatie Aanleiding

Nadere informatie

Uitvoeringsplan alcoholpreventie en handhaving, gemeente Zwartewaterland 2016

Uitvoeringsplan alcoholpreventie en handhaving, gemeente Zwartewaterland 2016 Uitvoeringsplan alcoholpreventie en handhaving, gemeente Zwartewaterland 2016 1 1. Aanleiding uitvoeringsplan preventie- en handhavingsplan alcohol 2016 1.1. Inleiding Op 15 januari 2015 heeft de raad

Nadere informatie

Jongeren en alcohol. Een voorbeeld van een lokale aanpak. Jos Wienen, burgemeester van Katwijk. Fusiegemeente sinds 1 januari 2006;

Jongeren en alcohol. Een voorbeeld van een lokale aanpak. Jos Wienen, burgemeester van Katwijk. Fusiegemeente sinds 1 januari 2006; Jongeren en alcohol Een voorbeeld van een lokale aanpak Jos Wienen, burgemeester van Katwijk Kenmerken Katwijk Fusiegemeente sinds 1 januari 2006; Eigen cultuur, traditie en karakter; Kustgemeente; 1 drankgebruik

Nadere informatie

llochtone meiden en vrouwen in-zicht

llochtone meiden en vrouwen in-zicht 2010 PROJECTEN Nieuwsbrief INHOUD Allochtone meiden & vrouwen in-zicht (Vervolg project) Kinderen aan zet (Onderzoek naar de gevolgen voor kinderen van het hebben van een moeder die seksueel misbruikt

Nadere informatie

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen

DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN. Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen DESKUNDIG AAN HET WERK OUDEREN Trainingen op het gebied van psychische problemen of psychiatrische stoornissen 2 3 INHOUDSOPAVE PAGINA Kennis over psychische problemen bij ouderen nodig?! 4 Praktische

Nadere informatie

Kenmerk : 14.0003569 *14.0003569* Agendapunt nr. : 2014-BD-072 Raadsvergadering d.d. : 15 december 2014 Vaals, 27 oktober 2014

Kenmerk : 14.0003569 *14.0003569* Agendapunt nr. : 2014-BD-072 Raadsvergadering d.d. : 15 december 2014 Vaals, 27 oktober 2014 Kenmerk : 14.0003569 *14.0003569* Agendapunt nr. : 2014-BD-072 Raadsvergadering d.d. : 15 december 2014 Vaals, 27 oktober 2014 Aan de Raad der gemeente Vaals Onderwerp Preventie- en Handhavingsplan Jeugd,

Nadere informatie

Cannabis preventie IrisZorg

Cannabis preventie IrisZorg Cannabis preventie IrisZorg Inleiding Een effectieve preventie van drugsproblemen zoals cannabis vraagt een integrale aanpak. Dat betekent dat samen met uiteenlopende beleidsterreinen en partnerorganisaties

Nadere informatie

Commissienotitie Reg. nr : 0810110 Comm. : MZ Datum : 07-04-08

Commissienotitie Reg. nr : 0810110 Comm. : MZ Datum : 07-04-08 Comm. : MZ Onderwerp Alcoholpreventie jongeren in Noord Brabant Status oordeelvormend Voorstel 1. Deel te nemen aan het project alcoholpreventie Jongeren Veiligheidsregio Brabant-Noord 2. Vanaf 2009 voor

Nadere informatie

Beantwoording rondvragen 18R.00833

Beantwoording rondvragen 18R.00833 Beantwoording rondvragen 18R.00833 Van : Wethouder W.J.P. Kok Portefeuille(s) : Volksgezondheid Datum : 11-12-2018 Contactpersoon : E. van den Born Tel.nr. : 8245 E-mailadres : born.e@woerden.nl Onderwerp:

Nadere informatie

Commissienotitie. Onderwerp Alcohol 16 min geen goed begin. Status Informerend

Commissienotitie. Onderwerp Alcohol 16 min geen goed begin. Status Informerend Onderwerp Alcohol 16 min geen goed begin Status Informerend Voorstel 1. Kennis te nemen van de activiteiten die in Boxtel en Veghel worden ondernomen in het kader van het project Alcohol 16 min geen goed

Nadere informatie

MET CARDEA KUN JE VERDER

MET CARDEA KUN JE VERDER MET CARDEA KUN JE VERDER 2 met cardea kun je verder 3 met cardea kun je verder weerslag hebben op het gedrag van een kind. Een team van specialisten met een brede deskundigheid helpt bij het oplossen van

Nadere informatie

Bijlage 1: keuzemenu preventie- en handhavingsplan alcohol

Bijlage 1: keuzemenu preventie- en handhavingsplan alcohol Bijlage 1: keuzemenu preventie- en handhavingsplan De keuze voor preventie- en handhavingsactiviteiten hangen idealiter samen met het risicoprofiel. De activiteiten die De Ronde Venen gaat inzetten om

Nadere informatie

Dit voorstel geeft invulling aan de wettelijke verplichting genoemd onder punt 2.

Dit voorstel geeft invulling aan de wettelijke verplichting genoemd onder punt 2. RAADSVOORSTEL Datum: 23 december 2014 Nummer: Onderwerp: Vaststellen preventie- en handhavingsplan alcohol 2015-2017 Voorgesteld raadsbesluit: Het preventie- en handhavingsplan alcohol 2015-2017 vast te

Nadere informatie

6. Schuldhulpverlening

6. Schuldhulpverlening 6. Schuldhulpverlening Sociale Hulpverlening in de inloophuizen Het komt helaas meer en meer voor dat mensen financieel en/of emotioneel in de zorgen raken of in een sociaal isolement terecht komen en

Nadere informatie

Bijeenkomst Moedige Moeders 28 november 2015

Bijeenkomst Moedige Moeders 28 november 2015 Bijeenkomst Moedige Moeders 28 november 2015 Doelstelling vandaag Wat is Preventie? Welke plannen heeft de overheid? Hoe wil de staatssecretaris ouders helpen? Welke rol spelen: Moedige Moeders? Huisartsen?

Nadere informatie

Alcohol en jongeren in de gemeente Noordoostpolder Wat is er al en waar liggen kansen?

Alcohol en jongeren in de gemeente Noordoostpolder Wat is er al en waar liggen kansen? Alcohol en jongeren in de gemeente Noordoostpolder Wat is er al en waar liggen kansen? Door: GGD Flevoland Aanleiding Alcoholgebruik onder jongeren is al enige jaren een belangrijk thema binnen de gemeente

Nadere informatie

Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017

Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017 Subsidie uitvraag Welzijnswerk 2017 In beweging komen Ontwikkelen Meedoen Met lef! Oktober, 2016 1. Inleiding In 2015 en 2016 gingen wij Meiinoar op reis en die reis gaat verder. De reis wordt intensiever

Nadere informatie

Verslavingskunde in de huisartsenpraktijk door Tactus Verslavingszorg

Verslavingskunde in de huisartsenpraktijk door Tactus Verslavingszorg Verslavingskunde in de huisartsenpraktijk door Tactus Verslavingszorg Wat kan Tactus Verslavingszorg mij in de huisartsenpraktijk bieden? Een verslaving is vaak lastig te herkennen. Mensen raken niet zomaar

Nadere informatie

even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder!

even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder! even VoorSTELLEN Met Cardea kun je verder! Als we over cliënten praten, bedoelen we kinderen, jongeren en hun ouders. Als we over ouders praten, bedoelen we ook eenoudergezinnen, verzorgers, voogden en/of

Nadere informatie

Op weg naar 2020: Transformatie van de maatschappelijke zorg

Op weg naar 2020: Transformatie van de maatschappelijke zorg Op weg naar 2020: Transformatie van de maatschappelijke zorg Paul Maatschappelijke zorg (Wolf, 2015) Maatschappelijke zorg richt zich op mensen met meerdere complexe problemen om: sociale uitsluiting te

Nadere informatie

Mentrum SAMEN WERKEN AAN HERSTEL EN EEN WAARDEVOL LEVEN. Onderdeel van Arkin

Mentrum SAMEN WERKEN AAN HERSTEL EN EEN WAARDEVOL LEVEN. Onderdeel van Arkin Mentrum SAMEN WERKEN AAN HERSTEL EN EEN WAARDEVOL LEVEN Onderdeel van Arkin Ieder mens is waardevol. Mentrum behandelt mensen met langerdurende ernstige problemen op het gebied van psychiatrie en/of verslaving.

Nadere informatie

Adviesraad Oirschot www.wmoadviesraadoirschot.nl e-mail: info@wmoadviesraadoirschot.nl

Adviesraad Oirschot www.wmoadviesraadoirschot.nl e-mail: info@wmoadviesraadoirschot.nl Commentaar op het preventie- en handhavingsplan alcohol gemeente Oirschot. Het commentaar is via e-mail correspondentie verzameld en door ondergetekende in deze tabel verwerkt. Als zodanig betreft het

Nadere informatie

Project X: omgaan met middelengebruik op evenementen

Project X: omgaan met middelengebruik op evenementen Improving Mental Health by Sharing Knowledge Project X: omgaan met middelengebruik op evenementen Ninette van Hasselt Trimbos-instituut Rob Bovens Hogeschool Windesheim, Trimbos-instituut 2 1 Persoon omgeving

Nadere informatie

Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd Voorschoten

Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd Voorschoten Jeugd Voorschoten Inleiding 3 1. Gezonde School 3 2. Verslavingspreventie 3 3. Voeding en Bewegen 4 4. Sociaal-Emotionele Ontwikkeling 4 5. 2019 5 Gemeente Gemeente Voorschoten Verantwoordingsperiode 1-1-2018

Nadere informatie

Sportief. Hoogeveen. Sport JIJ ook? Wij zeggen: Het beste sportinitiatief van Nederland 2014-2015!

Sportief. Hoogeveen. Sport JIJ ook? Wij zeggen: Het beste sportinitiatief van Nederland 2014-2015! Sportief Hoogeveen Sport JIJ ook? Wij zeggen: Het beste sportinitiatief van Nederland 2014-2015! 1 De Hoogeveense sportfunctionarissen hebben in 2013 het project Sport JIJ ook? opgezet. Sport JIJ ook?

Nadere informatie

Business Case depressiepreventie in Zuid- Holland Noord. Nicolette van der Zouwe 29 mei 2012

Business Case depressiepreventie in Zuid- Holland Noord. Nicolette van der Zouwe 29 mei 2012 Business Case depressiepreventie in Zuid- Holland Noord Nicolette van der Zouwe 29 mei 2012 Opzet Business Case depressiepreventie (BC dp) Waarom Hoe Veerkracht initiatieven Hoe nu verder in ZHN? GGD NL,

Nadere informatie

13 december 2007. Bijlage. Zorgvernieuwingsprojecten GGZ en Collectieve Preventie GGZ. Bestedingsplan. Regio Midden-Holland.

13 december 2007. Bijlage. Zorgvernieuwingsprojecten GGZ en Collectieve Preventie GGZ. Bestedingsplan. Regio Midden-Holland. 13 december 2007 Bestedingsplan Bijlage Regio Midden-Holland Zorgvernieuwingsprojecten GGZ en Collectieve Preventie GGZ Inleiding Op 3 oktober 2007 heeft het portefeuillehoudersoverleg Wmo ingestemd met

Nadere informatie

Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens

Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens Rook-, Alcohol- en Drugsbeleid het Bouwens Vastgesteld in de MR-vergadering van 8 juni 2015. 1 Inleiding Per 1 januari 2014 is wettelijk vastgelegd dat geen alcohol verkocht mag worden aan jongeren jonger

Nadere informatie

Behandelend ambtenaar Gardien de Jongh, 0595-447776 gemeente@winsum.nl (t.a.v. Gardien de Jongh)

Behandelend ambtenaar Gardien de Jongh, 0595-447776 gemeente@winsum.nl (t.a.v. Gardien de Jongh) Vergadering: 17 april 2008 Agendanummer: 11 Status: bespreekstuk Behandelend ambtenaar Gardien de Jongh, 0595-447776 E-mail: gemeente@winsum.nl (t.a.v. Gardien de Jongh) Aan de gemeenteraad, Onderwerp:

Nadere informatie

Preventie- en handhavingsplan alcohol 2014-2018

Preventie- en handhavingsplan alcohol 2014-2018 W044733 / 47272 Beleid opstelling Preventie- en handhavingsplan alcohol 2014-2018 Inhoud 1. Inleiding 1.1 Aanleiding 1.2 Juridisch kader 1.3 Flankerend beleid 1.4 Leeswijzer 2. Huidige situatie 2.1 Cijfers

Nadere informatie

Roken, drank en drugs

Roken, drank en drugs Roken, drank en drugs VOO R TG E Z E T O N D E R W I JS De helft van de rokers begint op het schoolplein. GGD GRONINGEN JANUARI 2019 Waarom aandacht voor roken, drank en drugs? Er zijn verschillende redenen

Nadere informatie

Kadernota In Control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord

Kadernota In Control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord Kadernota In Control of Alcohol&Drugs 2016-2020 Noord-Holland Noord Projectgroep In Control of Alcohol & Drugs 29 februari 2016 1. Inleiding Voor u ligt het nieuwe programma In Control of Alcohol & Drugs

Nadere informatie

uw antwoord op de Basis GGZ

uw antwoord op de Basis GGZ uw antwoord op de Basis GGZ mentale ondersteuning direct en dichtbij 2 Inhoudsopgave Indigo Wat is de Basis GGZ? Verwijscriteria Wat kan Indigo mij bieden? 1. POH-GGZ 2. Generalistische Basis GGZ Mirro:

Nadere informatie

Uitvoeringsplan Lokaal Gezondheidsbeleid 2013 en 2014

Uitvoeringsplan Lokaal Gezondheidsbeleid 2013 en 2014 Uitvoeringsplan Lokaal Gezondheidsbeleid en 2014 Via de evaluatie Lokaal Gezondheidsbeleid 2010- hebben wij gemeld dat voor Lokaal Gezondheidsbeleid geen afzonderlijke nota meer verschijnt. Dit omdat gezondheid

Nadere informatie

EVEN VOORSTELLEN. Met Cardea kun je verder!

EVEN VOORSTELLEN. Met Cardea kun je verder! EVEN VOORSTELLEN Met Cardea kun je verder! Als we over cliënten praten, bedoelen we kinderen, jongeren en hun ouders. Als we over ouders praten, bedoelen we ook eenoudergezinnen, verzorgers, voogden en/of

Nadere informatie

Auditinstrument. LVB & Middelengebruik

Auditinstrument. LVB & Middelengebruik Auditinstrument LVB & Middelengebruik Trimbos-instituut Organisatie: Organisatie-eenheid / locatie: Datum afname: Auditoren: Versie 9 mei 0 Pagina . Visie & beleid a. Beleid rondom middelengebruik De organisatie(eenheid)

Nadere informatie