Spreekbeurtpakket. Alles wat je moet weten over blindengeleide-, ADL- en combinatiehonden

Transcriptie

1 Spreekbeurtpakket Alles wat je moet weten over blindengeleide-, ADL- en combinatiehonden

2 In deze folder vind je informatie over: Geschiedenis 3 De verschillende hulphonden 4 Een puppy kopen 5 Bij de puppycoach 6 Op school 7 Naar de nieuwe eigenaar 8 Weetjes 9 Een dag mee met de trainer 10 Interview met een puppycoach 11 Esther heeft een blindengeleidehond (interview) 12 Lidwien heeft een combinatiehond (interview) 13 Anne heeft een hulphond (interview) 14 Tips 15

3 GESCHIEDENIS In 1975 werd het dierenhotel opgericht wat bestaat uit een asiel, een pension en een trainingsgedeelte. In 1981 werd het gebouw uitgebreid met een geleidehondenschool. Serge Gaus, de zoon van Martin Gaus, is in 1998 de eigenaar geworden van de geleidehondenschool en in 2002 heeft hij de school van zijn ouders over gekocht. Eerst werden er alleen nog maar geleidehonden getraind. Vanaf 2002 werden er ook combinatiehonden getraind en vanaf 2006 ook ADL-honden (ADL staat voor activiteiten in het dagelijks leven). Wij hopen dat we in de toekomst nog veel meer soorten hulphonden kunnen trainen zoals honden voor mensen met epilepsie of diabetes. Sinds 2006 hebben we de naam Geleide- en Hulphondenschool. Tegenwoordig kennen steeds meer mensen ons. Elk jaar kunnen we 35 tot 40 mensen blij maken met een hulphond. Eerst werden er alleen honden in Lelystad getraind. Nu zijn er ook trainers die de honden in huis nemen en daar trainen. Als de hond dan bijna klaar is, komt hij nog even naar school om de laatste dingen te leren. Ook zijn wij druk bezig om de honden te verhuizen naar Rutten. Dit is Serge Gaus 3

4 DE VERSCHILLENDE HULPHONDEN Hulphonden zijn honden die mensen helpen. Bij ons worden blindengeleide-, ADL- en combinatiehonden opgeleid. Een ADL-hond helpt iemand bij allerlei dagelijkse terugkerende activiteiten. Denk bijvoorbeeld aan knoppen indrukken (bijvoorbeeld liftknoppen), kleding uittrekken, deuren opentrekken of de wasmachine vullen. Zijn eigenaar is lichamelijk beperkt en zit meestal in een rolstoel waardoor hij dit niet meer zelf kan doen. Een blindengeleidehond helpt iemand die blind of slechtziend is. De hond zorgt ervoor dat zijn eigenaar nergens tegen aan loopt, over valt of verdwaalt. Ook brengt hij zijn eigenaar naar de winkel, zijn werk, het treinstation of naar zijn huis. De hond kan ook dingen zoeken zoals een bank, stoplicht of brievenbus. De eigenaar houdt de hond vast aan een beugel die aan een tuig is vastgemaakt. Een combinatiehond is een combinatie tussen een ADL-hond en een blindengeleidehond. Het is een blindengeleidehond naast de rolstoel. De combinatiehond zorgt er, net als een blindengeleidehond, voor dat zijn eigenaar nergens tegen aan botst, maar kan dus ook bijvoorbeeld lichten aandoen. Iemand die blind is of in een rolstoel zit heeft veel hulp nodig van andere mensen. Als iemand een hulphond heeft dan hoeft diegene niet altijd meer om hulp te vragen. Diegene kan weer zelf op pad samen met zijn/haar hond. Een hond heeft ook altijd tijd voor je, mensen hebben dat niet altijd. Ook vinden mensen honden vaak erg leuk waardoor er spontaan een leuk gesprek ontstaat. Zo kan iemand met een hulphond vaak sneller contact maken, omdat een hond een leuk gespreksonderwerp is. Daarnaast is hij een vriend voor het leven. Als iemand een hulphond wil dan volgt er eerst een intake gesprek. Daarna wordt gekeken of iemand echt een hulphond nodig heeft. Niet iedereen kan zo maar een hulphond krijgen. Sunny is een blindengeleidehond 4

5 EEN PUPPY KOPEN Wij hebben contact met verschillende fokkers. Als er pups verwacht worden of al geboren zijn nemen de fokkers contact op met ons. Dan gaat een trainer naar de fokker toe om de pups te testen. Niet elke pup kan een hulphond worden. De trainer test de pups als ze ongeveer zeven weken oud zijn. Hij kijkt onder andere of ze nieuwsgierig zijn, iets in hun bek willen pakken, ze aangeraakt willen worden en hoe dapper ze zijn. Als de trainer denkt dat er een pup bij zit die hulphond kan worden wordt de pup naar een puppycoach gebracht. Soms wordt er een hond uit het asiel gekocht. Ook dan wordt er een test afgenomen door een trainer. Als de trainer denkt dat hij een hulphond kan worden dan geven wij hem een kans. Er zijn rassen die heel geschikt zijn hulphond te worden. Dit zijn labrador retrievers, golden retrievers, poedels en kruisingen hiervan. De goldendoodle is een kruising tussen een poedel en een golden retriever. Een labradoodle is een kruising tussen een labrador en een poedel. Dit is een goldendoodle van zeven weken oud 5

6 BIJ DE PUPPYCOACH De pup woont het eerste jaar bij een puppycoach. Dit is iemand die een jaar voor de pup zorgt, omdat de hond dan nog te jong is om naar school te gaan. Ze leren hem de basiscommando s, maken hem zindelijk en leren hem netjes aan de lijn te lopen. Ook leert diegene de pup aan van alles wennen zoals verschillende soorten dieren, verschillende soorten mensen en herrie. Ze nemen hem naar zo veel mogelijk plekken toe. Een hulphond moet veel dingen gewoon vinden. Zo gaat hij straks mee naar de supermarkt, naar het restaurant en de markt. Als hij als pup hier al aan gewend is zal hij straks niet zo snel meer schrikken. Dit noemen wij socialiseren. De ene hond heeft meer socialisatie nodig dan de andere hond. De pup mag ook nog lekker veel spelen en knuffelen. De puppycoach gaat iedere week met de pup naar een hondenschool. De pup draagt bij de puppycoach een tuigje als hij aan het trainen is. Hierop staat niet afleiden. Zo leert de pup dat als hij het tuig aan heeft hij aan het werken is. Ook kunnen andere mensen zo zien dat ze deze honden niet mogen afleiden. Mensen van winkels kunnen zien dat het een hulphond is waardoor de hond gewoon naar binnen mag. Na ongeveer een jaar moet de puppycoach de hond naar school brengen. Dit is vaak erg moeilijk, omdat ze heel erg van de hond zijn gaan houden. Het helpt heel erg dat de puppycoach weet dat de hond straks iemand kan gaan helpen. Als ze willen kunnen ze weer een andere pup op gaan voeden. Op de hondenschool 6

7 OP SCHOOL Als de pup ongeveer een jaar oud is gaat hij naar school. Hier wordt gekeken of hij beter een blindengeleidehond, ADL-hond of combinatiehond kan worden. Op school zijn nog ongeveer 30 andere honden. Ook wordt dan gekeken of de hond helemaal gezond is. Er wordt gekeken of zijn poten helemaal in orde zijn, want hij moet toch veel lopen. Ook wordt er gekeken of zijn ogen in orde zijn. Het zou niet handig zijn als de hond zelf blind gaat worden. Natuurlijk wordt er ook gekeken of de hond verder gezond is. Hij wordt iedere werkdag getraind door een trainer die hem het echte werk leert. De trainer neemt de honden vaak mee naar een woonwijk of het winkelcentrum, maar de honden worden ook getraind op school zelf. Zo leert een blindengeleidehond zo recht mogelijk te lopen. Hij loopt dus zo lang mogelijk recht vooruit totdat zijn baasje zegt dat ze rechts of linksaf moeten. Als hij obstakels tegen zou komen dan leert hij hier netjes om heen te lopen. Ook leert hij om stoepranden en zijstraten aan te geven. Daarnaast leert hij om een andere weg te zoeken als hij ergens niet door kan of moet hij weigeren om door te lopen als dat te gevaarlijk is. Tot slot leert hij dingen op te zoeken zoals een zitplaats, stoplichten en oversteekplaatsen. Een ADL-hond leert onder andere hoe hij de was in de wasmachine moet doen, naast een rolstoel moet lopen en iets moet oprapen van de grond. Een combinatiehond leert alles wat een blindengeleidehond en ADL-hond ook leert. De opleiding van een blindengeleidehond duurt ongeveer zes maanden. Die van een ADLhond ongeveer vier maanden. Het komt voor dat een hond toch wordt afgekeurd. Bijvoorbeeld omdat de hond niet helemaal gezond is, maar ook als de hond gedragsproblemen heeft zoals snel schrikken of achter katten aan willen rennen. Als een hond wordt afgekeurd dan gaat hij terug naar de fokker of de puppycoach. Dit hangt af van het contract dat wij hebben met de fokker. De honden worden op een positieve manier getraind. Dat betekent dat ze niet worden gestraft als ze iets fout doen. Zo leert de hond dat het leuk is om te werken. Slecht gedrag leren wij zoveel mogelijk af en we proberen te voorkomen dat de hond slecht gedrag aanleert. Zo kunnen wij zo veel mogelijk het goede gedrag belonen. Boris leert de ingang van de trein zoeken 7

8 NAAR DE NIEUWE EIGENAAR De hond gaat naar zijn nieuwe eigenaar als hij alles heeft geleerd. Hij wordt bij zijn nieuwe eigenaar thuis gebracht. Het eerste weekend gaat de hond nog niet aan het werk, omdat ze dan nog aan elkaar moeten wennen. Na het eerste weekend komt er een trainer. Die zorgt ervoor dat de hond alles wat hij heeft geleerd ook voor de nieuwe eigenaar zal doen. De trainer leert de nieuwe eigenaar eigenlijk hoe hij de hond moet trainen. Ze leren samen om twee tot drie routes te lopen. Routes zijn bijvoorbeeld van het huis naar de supermarkt. De trainer helpt ongeveer drie weken. Daarna zal de eigenaar de hond zelf nieuwe routes moeten aanleren. De trainer komt na die drie weken nog maar eens in de twee maanden en daarna ieder jaar een keertje. Als de eigenaar vragen heeft mag die altijd bellen of mailen. De hond werkt ongeveer acht jaar en dan gaat hij met pensioen. De hond blijft soms bij zijn eigenaar. Als de hond daar niet kan blijven kan hij naar de puppycoach, de trainer of de fokker gaan. De eigenaar kan dan weer een nieuwe hulphond krijgen. De hond hoeft niet altijd te werken. Als zijn tuigje af gaat mag hij buiten gewoon rennen en met andere honden spelen. In huis mag hij ook af en toe lekker slapen en spelen. Knuffelen met zijn eigenaar vindt hij ook heel fijn. Het is dus echt niet zielig dat hij moet werken. Hij vindt het juist heel erg leuk om zijn eigenaar te helpen, anders zou hij zich heel erg gaan vervelen. Ontspanning is ook heel belangrijk 8

9 WEETJES De hond weet niet wanneer hij veilig over kan steken. Hij begrijpt de stoplichten niet en weet ook niet hoe hard auto s rijden. De eigenaar luistert goed of er geen verkeer aankomt of luistert naar de tikker van het stoplicht. De eigenaar steekt de wit-rode stok recht vooruit als hij denkt dat hij over kan steken. Zo kan iedereen zien dat hij over wilt steken en jij moet dan even wachten. De eigenaar kan per jaar wel extra overhouden doordat hij een hulphond heeft in plaats van iemand die hem helpt. Als een blindengeleidehond samen met zijn eigenaar ergens niet door kan dan waarschuwt de hond ervoor. Denk aan een gat in de weg. Als het kan gaat de hond van de stoep af, loopt erlangs en gaat de stoep weer op. Als dat echt niet kan draait de hond om en zoekt een andere weg. Hulphonden mogen een winkel, kapper, trein en een restaurant in zodat zij altijd en overal hun eigenaar kunnen helpen. Honden kunnen erg schrikken van vuurwerk. Als het vlakbij de hulphond wordt afgestoken kan hij zo erg schrikken dat hij bang wordt. Als hij bang wordt dan kan hij niet meer goed werken. Zie je een hond als je vuurwerk aan het afsteken bent? Wacht dan even totdat je hem niet meer ziet. 9

10 EEN DAG MEE MET DE TRAINER 8:00 De honden worden in deze bus gezet. Hier kunnen ongeveer vijf honden in. Er zit een goede airco in de auto waardoor ze het niet warm krijgen. 9:30 Thijs wordt teruggezet in de auto en we nemen Borus mee. Borus wordt opgeleid tot blindengeleidehond. Vandaag nemen we Borus mee naar het station en oefenen dat Borus de ingang van de trein aangeeft. 13:30 Na de puppyles en de pauze wordt er verder getraind. Hier leert Sunny de stoel zoeken. 8:30 Elke dag is anders. Vandaag gaan we eerst in de stad trainen. We nemen Lenny als eerste mee en gaan trainen in de winkel. Lenny is een combinatiehond. 9:00 We zetten Lenny terug in de auto en nemen Thijs mee. Thijs is een ADLhond. Vandaag oefenen we met hem dat hij een flesje opraapt van de grond en aan de eigenaar geeft. 11:00 Elke dinsdag en donderdag is er puppyles. Alle puppy s die in de buurt bij een puppycoach wonen, komen dan naar Lelystad om van alles te leren. 14:00 In het dierenhotel is er een zaaltje waar we de honden kunnen trainen. Hier leert Trippel een paraplu oppakken. 14:30 We gaan met Chevy naar de stad. Daar leert hij door de stad te lopen zonder afgeleid te worden en de trainer nergens tegen aan te laten lopen. Als we terug zijn wordt er nog even opgeschreven wat er is gedaan en om 17:00 gaan we naar huis. 10

11 INTERVIEW MET EEN PUPPYCOACH Ans is puppycoach en samen met haar vrouw voeden zij pups op. Ze hebben nu Morris in huis: een zwarte labradoodle. Ans verteld hoe het is om puppycoach te zijn. Waarom bent u puppycoach geworden? Ik vind het erg mooi om de onafhankelijkheid van mensen weg te nemen. Nu moet iemand vaak hulp vragen aan mensen, maar die kunnen niet altijd helpen. We hebben er eerst nog heel goed over nagedacht want je moet de pup wel overal mee naartoe nemen. Ook moet je na een jaar weer afscheid nemen. Hoe is het om puppycoach te zijn? Ik vind het zelf erg leuk. Je moet het vooral leuk vinden om pups op te voeden. Dat is soms niet makkelijk en als ze eindelijk goed luisteren, moeten ze naar school toe. Het lastige is dat je ze overal mee naar toe moet nemen. Het is ook erg lastig om afscheid te nemen als ze naar school toe moeten, maar ik weet waarvoor ik het doe. Hoeveel pups heeft u al opgevoed? We hebben nu Morris in huis, dat is onze negende pup. Onze allereerste hond was een golden retriever. Nadat we de pup naar school brengen gaan we altijd op vakantie. Als we dan terug zijn van vakantie krijgen we weer een pup. Zijn er veel mensen die de pup willen aaien? Ja helaas wel. Veel mensen gaan zo maar de hond aaien. Er zijn ook mensen die zeggen dat ze weten dat ze de hond niet mogen aaien, maar het toch doen! Er zijn ook wel mensen die boos worden op mij. Ze denken dat de hond nooit geaaid mag worden. Hij mag wel geaaid worden als ik niet met hem aan het trainen ben, maar het zou fijn zijn als je het dan eerst even vraagt. Wat moet u allemaal doen als puppycoach? Het belangrijkste is dat de pups overal aan wennen. Zo moeten ze leren omgaan met mensen en dieren. Ze worden ook overal mee naartoe genomen. Denk aan de kermis, het verzorgingstehuis en de winkel. Daarnaast is het heel belangrijk dat ze de basiscommando s leren. Eén tot twee keer in de week gaan we naar de hondenschool om dit allemaal te leren. Zie je de pups die je hebt opgevoed nog wel eens terug? Vroeger waren er bijeenkomsten waar je dan de nieuwe eigenaars zag. Dan zag ik meteen hoe belangrijk het is dat er puppycoaches zijn. Zo is één pup terecht gekomen bij een jongen van zestien en een andere pup bij een doof-blinde man. Helaas zijn deze dagen er niet meer. Nu hoor ik wel eens via facebook hoe het met de honden gaat of van de trainers. We zijn altijd op zoek naar puppycoaches. Denk je dat je ouders dat ook willen? Stuur ze dan naar: 11

12 ESTHER HEEFT EEN BLINDENGELEIDEHOND (INTERVIEW) Esther is blind en heeft nu blindengeleidehond Easy. Esther heeft een nieuwe blindengeleidehond nodig omdat Easy binnenkort met pensioen gaat. Zij is zelf puppycoach geweest van haar nieuwe hond. Wat is de reden dat u een geleidehond heeft? Ik ben op mijn 22 e blind geworden. Mijn ogen kunnen alleen nog onderscheid maken tussen licht en donker. Met een blindengeleidehond kun je dan veel sneller van A naar B komen. Met de taststok duurt dat veel langer en loop ik vaak nog tegen dingen op. Ook heb ik altijd mijn vriendje bij me en spreken mensen mij vaker aan. U bent zelf puppycoach geweest van uw nieuwe hond Chevy. Was dat niet moeilijk aangezien u blind bent? Het was minder moeilijk dan ik dacht. Ik heb mij vooraf ingelezen in het ras. Vroeger heb ik ook al pups opgevoed dus ik wist al een beetje wat ik allemaal moest doen. Al waren dat gewone honden en Chevy wordt hopelijk dus mijn nieuwe blindengeleidehond. Ook was het handig dat ik al blindengeleidehonden heb gehad waardoor ik wist wat Chevy moest leren. Elke week ben ik met Chevy naar de hondenschool geweest. Nu is Chevy op school om de laatste dingen te leren. Hoe weet u op straat waar u bent? In mijn hoofd heb ik een soort plattegrond zitten. Geluiden helpen mij nog eens extra. Als ik bijvoorbeeld naar een drukke weg loop dan hoor ik het geluid van voorbijrijdende auto s steeds harder worden. Ook merk ik of er ergens een gebouw staat. Als er geen gebouw staat dan voel ik meer wind. Mijn hond laat mij natuurlijk ook veel weten. Zo kan hij deuropeningen of zebrapaden vinden. Waarom hebt u ook nog een taststok bij u? Ik gebruik twee verschillende taststokken. De korte neem ik mee om te laten zien dat ik blind ben. Als ik de taststok bij het oversteken recht vooruit steek ben je verplicht om te stoppen. Als je dat niet doet kan er een ongeluk gebeuren, want ik kan jou niet zien aankomen. De lange stok geeft ook aan dat ik blind ben, maar gebruik ik ook als de hond even niet hoeft te werken. De hond kan even spelen en ik kan voelen of er geen obstakels zijn door de stok heen en weer te schuiven over de grond. Wat voor grappige dingen heeft u meegemaakt met uw hond? Als ik in een restaurant klaar ben met eten dan reageren mensen verbaasd als de hond onder de tafel vandaan komt. Hij is dan zo rustig geweest dat ze het niet door hebben gehad. Ook is het grappig als je met andere mensen bent die een blindengeleidehond hebben. Je moet dan goed opletten dat je je eigen hond wel mee naar huis neemt. Dit is Chevy Wat betekent de hond voor u? Een hond is mijn beste maatje, een grote vriend waar ik graag samen mee wil zijn. Vroeger wilde ik zelf graag blindengeleidehonden gaan trainen. Ik had niet verwacht dat ik zelf een blindengeleidehond nodig zou hebben. Dus voor mij is het heel fijn dat er blindengeleidehonden bestaan. 12

13 LIDWIEN HEEFT EEN COMBINATIEHOND (INTERVIEW) Lidwien heeft een combinatiehond. Zij heeft er zelfs voor gezorgd dat er nu combinatiehonden worden getraind. Wat is een combinatiehond? Een combinatiehond heeft dubbele taken. Ik heb een hond die blindengeleidehond en ADL-hond in één is. Gaat de hond overal mee naartoe? Ja, hij gaat echt overal mee naartoe. Soms moet ik wel eens in het ziekenhuis blijven slapen. Dan blijft hij ook gewoon slapen. Hij gaat ook mee naar mijn werk. Waar hebt u gelezen dat er combinatiehonden bestaan? Ik heb er eigenlijk zelf voor gezorgd dat er combinatiehonden worden getraind. Ik had vroeger blindengeleidehond Piet toen ik nog niet in een rolstoel zat. Toen ik in een rolstoel terecht kwam bleek dat hij als blindengeleidehond ook naast de rolstoel kon lopen. Ik heb toen naar jullie gebeld en daar waren ze heel erg verbaasd dat dit kon. Ze waren zo enthousiast dat er vanaf toen ook combinatiehonden worden opgeleid. Hebt u nog contact met de puppycoach die uw hond heeft opgevoed? Ja, ik vind dat erg leuk en heb ook aan jullie gevraagd of ze ons met elkaar in contact konden brengen. Ik wilde de puppycoach heel graag bedanken. Een pup opvoeden kost veel tijd en energie. Zonder hun had ik nu geen combinatiehond gehad. Wat kan er gebeuren als mensen uw hond afleiden? Dit kan echt heel gevaarlijk zijn! De hond let dan op jou waardoor we aangereden kunnen worden. Of hij let op jou waardoor hij vergeet aan te geven dat er een trap naar beneden is. Dan kunnen we zo naar beneden vallen. Luistert uw hond echt altijd? Het zijn gelukkig geen robots dus af en toe is hij wel een beetje ondeugend. Daarnaast zijn ze ook nog eens heel slim. Zo heeft hij stiekem wel eens een la open gemaakt om een koekje te stelen. Ik heb ook wel eens gehad dat ik kleding aan het passen was en de hond een rondje door de winkel ging lopen. 13

14 ANNE HEEFT EEN HULPHOND (INTERVIEW) Anne zit meestal in een rolstoel of scootmobiel. Ze heeft een beetje hulp nodig en daarom heeft zij een hulphond. Hoeveel hulphonden heeft u al gehad? Nelson is mijn eerste hulphond. Ik heb hem sinds eind april 2016 gekregen. Nelson is een goldendoodle. Wat voor verschil merkte u toen u Nelson kreeg? Toen ik Nelson nog niet had was ik erg moe en had ik veel pijn. Sinds Nelson mij helpt heb ik meer energie over en tijd voor leuke dingen. Ook heb ik minder pijn. Hoe vond u het kennismaken met Nelson? Bij het intakegesprek maakte ik kennis met een hulphond. Dit was Nelson, maar ik wist toen nog niet dat ik hem kreeg. Toen Nelson bij mij thuis werd gebracht heeft hij eerst het huis verkend. Ook heeft hij kennis gemaakt met de andere hond. Na tien minuten kwam hij mij begroeten en ging hij lekker liggen. Ik vond de kennismaking erg leuk. Wat doet Nelson allemaal voor u? Nelson doet heel veel voor mij. Zo kan hij deuren open en dichtdoen, dingen oprapen en op tafel leggen, de koelkast open doen, de liftknop indrukken, de wasmachine in en uitruimen, boodschappen in een winkelmandje leggen en mijn kleding helpen uittrekken. Dit hoef ik nu niet allemaal zelf meer te doen. Daarom hou ik dus veel meer energie over. Wat vindt u het knapst dat Nelson kan? Ik vind het heel knap dat hij niet reageert op andere honden, lekkere geurtjes of lekkere dingen dat op straat ligt. Hebt u wel eens een rare vraag gehad? Mensen vragen wel eens of ik echt een hulphond nodig heb. Dan maak ik een grapje door te zeggen dat het de hond van mijn moeder is, maar als die niet mee is dat ik dan heel erg gek wordt. Tsja ik heb niets voor niets een hulphond. Ik hem Nelson echt heel hard nodig. 14 Anne met Nelson

15 TIPS Als je een spreekbeurt gaat houden is het belangrijk dat je je goed voorbereid. Dit lukt je niet in één dag. Zorg dus dat je veel tijd vrij maakt om je spreekbeurt voor te bereiden. Informatie verzamelen Eerst heb je heel veel informatie nodig. In deze folder vind je al heel veel informatie. Ook kun je nog kijken naar de filmpjes. Als je genoeg informatie hebt ga je bedenken welke informatie je echt wilt gaan gebruiken. Van deze informatie maak je een leuk verhaaltje. Maak je spreekbeurt leuk Als je zenuwachtig bent kan het helpen om te beginnen met een grapje. Ook is het erg leuk om foto s te laten zien en spullen mee te nemen. Als je spullen meeneemt dan kun je deze het beste aan het eind laten zien anders kunnen je klasgenoten afgeleid raken. Oefenen Als je je spreekbeurt hebt gemaakt is het handig om te oefenen. Je kunt het hardop voorlezen, voor de spiegel of voor je familie oefenen. Als je oefent dan onthoud je de tekst beter en is het vaak minder spannend. Ook kun je meteen kijken of je spreekbeurt niet te lang of te kort is. Tijdens je spreekbeurt 1. Lees je spreekbeurt niet voor. Het beste kun je een spiekbriefje maken waarop steekwoorden staan. Als je het dan even niet meer weet, kun je op dat briefje kijken. 2. Gebruik geen woorden die je zelf niet begrijpt. 3. Probeer verschillende klasgenoten aan te kijken. Als je dat echt heel spannend vind kun je het beste over de hoofden kijken of naar één punt achter in de klas zoals de klok. 4. Als je zenuwachtig bent adem dan rustig in en uit. Foto s kun je vinden op: /photos_stream?tab=photos_albums Filmpjes kun je vinden op: Meer informatie kun je vinden op: Gaus Geleide- en Hulphondenschool Ruttenseweg RG Rutten info@gaus.nl HEEL VEEL SUCCES! 15