Stuifmeelanalyse (overview) Eric van Oijen 6 februari 2016

Transcriptie

1 Stuifmeelanalyse (overview) Eric van Oijen 6 februari 2016

2 Intro

3 Stuifmeelanalyse Het determineren van stuifmeelkorrels uit honing, stuifmeelklompjes of andere bron. Kwalitatief en kwantitatief. Linde pollen Afbeeldingen van

4 Waarom? 1. Herkomst van honing (vervalsing?) 2. Monoflorale honing 3. Dracht en drachtgebied onderzoek 4. Archeologie 5. Omdat het leuk is!

5 Drachtgebied onderzoek Planteninventarisatie op 3 april 2015 op landgoed Baest.

6 Drachtgebied onderzoek De verdeling in procenten van de aangetroffen stuifmeelbolletjes in de stuifmeelvallen per plantenfamilie, verzameld op 3 april 2015 op landgoed Baest. Van iedere kast zijn 15 stuifmeelbolletjes geanalyseerd.

7 Wat komt er bij de analyse kijken 1. Preparaten maken 2. Microscopisch onderzoek 3. Determinatiekenmerken 4. Kwalitatieve en kwantitatieve analyse 5. Complicaties!

8 Preparaat uit honing: Oplossing maken - 10 gram honing volledig oplossen in 20\40 ml demiwater - Centrifugeren of bezinken - Afgieten en opnieuw demiwater toevoegen - Centrifugeren of bezinken - Afgieten en op objectglas aanbrengen

9 Voorkeur centrifugeren vs bezinken 1. Centrifugeren is sneller 30 minuten vs 24 uur 2. Betere kwaliteit: geen bederf, vrijwel alle pollen gaan mee 3. Nadeel: hogere kosten voor de centrifuge

10 Microscoop 1. Lichtmicroscoop (electronenmicroscoop) 2. In praktijk veelal vergroting 400x (lager beginnen) 3. Monoculair kan, binoculair handig als je er ook andere objecten mee bekijkt (bijen) 4. Oculair met maatbalk 5. Belichting optimaliseren door gebruik van condensor, diafragma en lamp.

11 Determinatiekenmerken 1. Vorm: Rond, Driepunt, Zeshoek, Kubus, Ellips

12 Determinatiekenmerken 2. Structuur: Glad, Netwerk, Stekels, Gedeeld

13 Determinatiekenmerken 3. Grootte (micrometer, 10-6 ): a. klein, b. Middel, c. Groot, Openingen (aperturen): aantal en karakteristieke 5. Families 6. Bloeiperiode bekend? 7. => Referentiedatabase

14 Interpretatie Planten die geen nectarbron kunnen zijn (windbloeiers) niet meetellen. Oververtegenwoordigde pollen pas meetellen vanaf 70% (wilg) of 90%( Vergeetmeniet, tamme kastanje, etc) Let op de aanwezigheid van indicatoren voor bladhoning: Bruine schimmelsporen en draden.

15 Over/ ondervertegenwoordiging Over : Tamme kastanje, vergeetmeniet, veldhondstong, wilg Onder : teunisbloem, borage, linde, acacia, distel, citrusachtigen => o.a. door proventriculus Uit: Snodgrass 1984, anatomy of the honeybee

16 Onder/ oververtegenwoordiging Data van demianowicz 1964

17

18 Complicaties bij analyse Pollen komen in de honing door: De eerste (verwachte) weg is door de nectar van haalbijen In de kast van andere (haal-)bijen Bij het slingeren Van windbloeiers

19 Nauwkeurigheid Pollenanalyse Bijmenging in de kast uit stuifmeelvoorraad en bij het slingeren door de imker

20 Mogelijke foutenbron

21 Nauwkeurig tellen Aantal stuifmeelkorrels geteld door de microscoop ( Behm 1996)

22 Praktijk: Als Paardenbloemhoning aangeboden.. Gevonden pollen vlg. honinganalyse in % 48 % fruit (kersen) 17 % wilg 13 % Esdoorn. 9 % paardenbloem. 6 % onbekend (echter geen fluitenkruid) 3 % kruisbloemigen (b.v.pinksterbloem,kool o.i.d. 2 % Els 1 % Haagbeuk 1 % Weegbree Geen paardenbloemhoning, % onbekend.= Voorjaarshoning.

23 Alternatieve methode voor stuifmeelklompjes Kleur van het stuifmeel.(geel, rood, grijs,enz). CSI Pollen (internationaal onderzoek) Kleurenwaaier => Kleuren lijken soms veel op elkaar, alleen door analyse echt vast te stellen.

24 Werkgroep pollenanalyse Informele groep liefhebbers Analyseren, sprekers, onderlinge verhalen Website\database Elke tweede zaterdag van oneven maand in Veenendaal => Vergroten van kennis en kunde

25 Hazelaar (Corylus Avelana), eenhuizig, eenslachtig

26 Literatuur\Links Met dank aan Werkgroep pollenonderzoek: (o.a. Eric Blankert, Jan Beekman, Jos Verhulst, Lambert Scheepers) Bijenhouden, februari 2016, No. 1. Pollen-wiki: CSI-Pollen: (google): onderzoeksproject van Sjef van der Steen in internationaal verband. Het boek van van der Ham c.s. (Ambrosiushoeve):

27 Dank voor jullie aandacht. 27