Beme.Facts Maatschappelijk Verantwoorde Soja: Greenwashing of effectief verantwoord?

Transcriptie

1 BEMEFA APFACA Beroepsvereniging van de Mengvoederfabrikanten v.z.w. Association Professionnelle des Fabricants d Aliments Composés pour Animaux a.s.b.l. Beme.Facts Maatschappelijk Verantwoorde Soja: Greenwashing of effectief verantwoord? met de steun van IWT Inhoudsopgave 1. BEMEFA lastenboek De productie en levering van mengvoeders op basis van verbruik van gecertificeerde maatschappelijk verantwoorde soja... 2 Achtergrond & Doelstelling... 2 Definitie maatschappelijk verantwoorde soja... 2 Het logo van mv-soja... 3 Commercialisering Het platform Maatschappelijk Verantwoorde DiervoederStromen - MVDS... 4 Platform MVDS... 4 Focusgroep... 4 Round Table on Responsible Soy, RTRS... 4 Amazone Moratorium... 5 Internationale werkgroep... 5 Inventarisstudie sojastromen... 5 Alternatieve eiwitbronnen... 5 Brochure... 6 Beme.Facts Maatschappelijk Verantwoorde Soja: Greenwashing of effectief verantwoord?- p 1

2 1. BEMEFA lastenboek De productie en levering van mengvoeders op basis van verbruik van gecertificeerde maatschappelijk verantwoorde soja Achtergrond & Doelstelling De Belgische mengvoedersector, die eveneens voor dit specifieke thema als Europese spreekbuis fungeert, heeft in een internationaal gezelschap, de Round Table on Responsible Soy, een standaard uitgewerkt voor maatschappelijk verantwoorde soja. Deze Ronde Tafel, kortweg RTRS genoemd, is een internationaal initiatief waaraan alle schakels van de sojaketen uitgenodigd zijn om op vrijwillige basis deel te nemen. Met dit project wensen sojaproducenten, NGO s, wetenschappers, handel, industrie en banken uit de hele wereld te komen tot een verantwoorde teelt van soja. De focus ligt hierbij op parameters zoals geen ontbossing, respect voor biodiversiteit, goede landbouwpraktijken,. Meer info omtrent RTRS kan u verder in deze Beme.Facts terugvinden. Het werk van deze Ronde Tafel is nog in volle ontwikkeling. De principes en criteria werden eind mei 09 door meer dan 100 organisaties van over de hele wereld goedgekeurd. Nu volgt nog het meest complexe deel: de implementatie, inclusief de certificering. De Belgische mengvoederindustrie is in 2009 alvast gestart met een pilootproject. Een eigen module werd ontwikkeld voor De productie en levering van mengvoeders op basis van verbruik van gecertificeerde maatschappelijk verantwoorde soja (mv-soja). Via dit lastenboek zal ton jaarequivalent mv-soja worden aangekocht in 2009, wat overeenstemt met 10% van de verbruikte soja voor dierenvoeding in België. Dit pilootproject is echter maar een begin. De Belgische mengvoedersector heeft de ambitie om dit volume tegen 2015 geleidelijk aan op te trekken naar 100% van de ingevoerde soja, of 1 miljoen ton op jaarbasis. Ook daar zal het niet bij blijven. Na soja zal ook de aankoop van andere grondstoffen van naderbij bekeken worden. Tot slot is het de bedoeling ook de andere Europese landen in dit initiatief te betrekken. België heeft de ambitie om als Europese locomotief te fungeren. Definitie maatschappelijk verantwoorde soja Maatschappelijk verantwoorde soja, of kortweg mv-soja genoemd, is soja waarvoor bepaalde principes, criteria en indicatoren m.b.t. maatschappelijke verantwoording gelden. In de toekomst zal dit conform de RTRS- standaard zijn. In het Belgische pilootproject werden alvast een aantal principes en criteria in aanmerking genomen, welke volledig in de RTRS-criteria vervat zullen zijn, en verband houden met milieu, sociale aspecten en economie. De vorderingen van de Ronde Tafel worden van zeer nabij gevolgd. Wijzigingen zijn dus steeds mogelijk. We verwijzen u dan ook graag door naar het lastenboek (zie rubriek Kwaliteit > Kwaliteitssystemen > BEMEFA) zelf voor een gedetailleerde beschrijving. Samengevat worden volgende criteria in acht genomen: het respecteren van de wetgeving (locaal en nationaal), aandacht hebben voor sociale aspecten (bijv. een goed loon, geen kinder- of slavenarbeid), aandacht schenken aan het milieu (geen soja afkomstig uit recent ontboste gebieden Amazone Moratorium (waarover verder meer)), het volgen van goede landbouwpraktijken (bijv. beperkt pesticidenverbruik). Beme.Facts Maatschappelijk Verantwoorde Soja: Greenwashing of effectief verantwoord?- p 2

3 Het logo van mv-soja De boom onderstreept het belang om de ontbossing tegen te gaan. De milieuinvalshoek wordt weerspiegeld door de groene kleur. Een persoon fungeert als stam om het sociale aspect duidelijk naar voren te laten komen. De sojapeul in het blad laat er geen twijfel over bestaan dat dit initiatief rond soja draait, maar de boom draagt meer dan 1 blad, de bedoeling is immers om dit initiatief op termijn uit te breiden naar andere grondstoffen dan soja. Commercialisering De commercialisering is gebaseerd op het principe van Mass Balance based on Volume. Dit houdt in dat jaarlijks een bepaalde hoeveelheid gecertificeerde mv-soja zal aangekocht worden en ingemengd worden in mengvoeders, weliswaar zonder segregatie (= gescheiden houden). Ieder jaar wordt een streefcijfers naar voren geschoven ( ton jaarequivalent voor 2009). Deze hoeveelheid wordt dan verdeeld over alle deelnemers van het lastenboek, pro rata hun geproduceerde tonnage mengvoeders. De lijst van deelnemende bedrijven kan op geraadpleegd worden. Voor het startjaar 2009 heeft BEMEFA de onderhandelingen voor de aankoop van gecertificeerde mv-soja collectief gevoerd. BEMEFA heeft de aankoop onderhandeld en de kosten worden verdeeld onder de deelnemers. De Belgische mengvoedersector streeft ernaar in ton gecertificeerde mv-soja op jaarbasis aan te kopen. Dit komt overeen met 10% van de soja die in België op jaarbasis verbruikt wordt. In november 09 kwam een eerste lading van ton mv-soja aan in de haven van Gent. Het streefcijfer zal ieder jaar worden geëvalueerd. De bedoeling is van dit geleidelijk aan op te trekken totdat uiteindelijke alle aangevoerde soja maatschappelijk verantwoord is! BEMEFA heeft de ambitie om dit binnen de 5 jaar te realiseren. BEMEFA is tevens gemandateerd door haar Europese federatie FEFAC om haar te vertegenwoordigen in de RTRS-Working Group Development. Op Europese schaal wordt eveneens de boodschap overduidelijk geformuleerd: elke soja die naar Europa komt moet maatschappelijk verantwoord worden. In de praktijk komt dit neer op 30 miljoen ton per jaar. Beme.Facts Maatschappelijk Verantwoorde Soja: Greenwashing of effectief verantwoord?- p 3

4 2. Het platform Maatschappelijk Verantwoorde DiervoederStromen - MVDS Platform MVDS Een aantal Belgische stakeholders richtte in 2006 het Platform Maatschappelijk Verantwoorde DiervoederStromen (MVDS) op met als missie diervoederstromen stapsgewijs te laten beantwoorden aan bepaalde criteria van maatschappelijke verantwoording. BEMEFA nam daartoe initiatief en riep een aantal stakeholders op, die daar positief op geantwoord hebben. In eerste instantie werd geopteerd om dit uit te werken voor soja, een belangrijke eiwitrijke grondstof voor dierenvoeders, die echter weinig in onze gebieden geteeld wordt. Import gebeurt ondermeer vanuit Brazilië, Argentinië, VS, Canada, Paraguay, China en India. Het verbod op het gebruik van diermeel als eiwitbron vanaf 2001 zorgde voor een sterke toename van de soja-import. De uitbreiding van de sojateelt, mede onder impuls van de groeiende wereldbevolking, kan bedreigingen inhouden, zowel op milieu, sociaal als economisch vlak. De sector wil hierin haar maatschappelijke verantwoordelijkheid opnemen en richtte daarom het Platform MVDS op met soja als eerste project. Het platform MVDS is samengesteld uit BCZ (Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie), BEMEFA (Beroepsvereniging van de Mengvoederfabrikanten), Boerenbond, Febev (Federatie van het Belgisch Vlees), Fedis (Belgische Federatie van de Distributie), Fevia (Federatie van de Voedingsindustrie), FWA (Waalse landbouworganisatie) en Imexgra (Syndicale Kamer voor de Import- en Exporthandel in Granen). De biobrandstoffenindustrie werd door het Platform uitgenodigd; hopelijk blijven ze op de uitnodiging ingaan. Focusgroep Het Platform MVDS houdt op regelmatige tijdstippen overleg met NGO s zoals Greenpeace, VODO (Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkeling ), PSA (Plate-forme Souverainité Alimentaire), en Wervel enerzijds en het OIVO (Onderzoeks- en Informatiecentrum van de Verbruikersorganisaties) anderzijds. Deze Focusgroep heeft als doel de inzichten van het Platform MVDS in deze problematiek te verruimen en de draagkracht te vergroten. Op deze manier worden de verschillende standpunten ook onmiddellijk aan elkaar getoetst. Round Table on Responsible Soy, RTRS Gezien de sojaproductie een wereldgebeuren is, heeft het Belgische Platform MVDS vrij snel besloten zijn werking af te stemmen op de internationale Ronde Tafel RTRS, Round Table on Responsible Soy. Dit is een initiatief waaraan alle schakels van de sojaketen uitgenodigd zijn om op vrijwillige basis deel te nemen. Hierbij richt men zich tot wie soja produceert, verwerkt, gebruikt of zich maatschappelijk betrokken voelt: sojaproducenten, NGO s, wetenschappers, handel, industrie en banken uit de hele wereld zitten samen aan tafel. Het doel van deze Ronde Tafel is, via een uniek proces van open dialoog, te komen tot een mondiale uitbreiding van de verantwoorde teelt van soja. Ontbossing voorkomen is hierbij een zeer belangrijke doelstelling. Maar ook andere parameters i.v.m. het milieu worden in aanmerking genomen, evenals economische en sociale. BEMEFA neemt deel aan deze Ronde Tafel als vertegenwoordiger van de Europese mengvoederindustrie, en is voorzitter van de Werkgroep die de certificatieregeling uitwerkt. Beme.Facts Maatschappelijk Verantwoorde Soja: Greenwashing of effectief verantwoord?- p 4

5 Meer informatie over RTRS is te vinden op Amazone Moratorium De leden van het Platform MVDS ondersteunen het principe van het Amazone Moratorium, dat ondertekend werd door ABIOVE (de Braziliaanse vereniging van de plantaardige olie-industrie), ANEC (de Braziliaanse vereniging van graanexporteurs) en hun leden op 24 juli Met dit akkoord werd door de Braziliaanse soja-industrie afgesproken gedurende minstens 2 jaar geen soja meer aan te kopen afkomstig van gebieden die na juli 2006 werden ontbost. Dit Moratorium werd ondertussen verlengd tot juli Internationale werkgroep Via een Internationale werkgroep wil het platform MVDS haar werking toetsen met en afstemmen op de initiatieven die ook in andere Europese landen aan de gang zijn. Het doel is immers gelijk op te trekken in verband met de ontwikkeling van lastenboeken over de productie van mengvoeder met mv-soja. België en Nederland namen hierbij het voortouw. Andere gesprekspartners zijn: UK, Zweden, Spanje, Portugal, Inventarisstudie sojastromen In 2008 heeft BEMEFA een studie uitgevoerd over sojastromen, waarin de sojaketen wordt voorgesteld van op het veld tot in het mengvoeder. Dit gebeurde in samenspraak met de BEMEFA werkgroep Inkoop. Een statistische momentopname was het streefdoel van deze studie. De mogelijkheid wordt onderzocht om het gebruik van sojaproducten te beperken en/of te vervangen door andere eiwitbronnen. In deze context wordt ook de problematiek van mogelijk hergebruik van diermeel in de dierenvoeders besproken. De conclusie luidt dat soja als eiwitbron nog altijd het beste scoort, zowel op het vlak van prijs als van kwaliteit. Op internationaal vlak worden de perspectieven voor het verbruik van maatschappelijk verantwoord geproduceerde soja in België in kaart gebracht. De verschillende internationale certificeringschema s, evenals de initiatieven van de sector van de mengvoederfabrikanten op het vlak van duurzaamheid worden voorgesteld. Alternatieve eiwitbronnen Eén van de te volgen pistes voor het duurzamer maken van de diervoederstromen en meerbepaald de eiwitstromen is de inzet van alternatieve eiwitbronnen in het Europese dierenvoeder. De bedoeling is de import van eiwit te reduceren door de realisatie van een meer lokale stikstofcyclus. Europa is voor 85% afhankelijk van import voor de bevoorrading in plantaardige eiwitten. Het Platform MVDS heeft een aantal studiedagen georganiseerd waaruit blijkt dat verschillende gewassen in aanmerking komen om als eiwitbron in veevoeders te worden verwerkt. Deze alternatieven kunnen echter op middellange termijn slechts kleine deeloplossingen brengen voor de import van eiwitten. De eiwitinhoud, een andere samenstelling, nutritionele beperkingen en economische parameters spelen een belangrijke rol. Er is dus nog onderzoek nodig zowel op technisch, nutritioneel als op economisch vlak. De bijproducten uit de biobrandstoffensector kunnen wel een vrij dominante rol gaan spelen in de eiwitvoorziening. Beme.Facts Maatschappelijk Verantwoorde Soja: Greenwashing of effectief verantwoord?- p 5

6 De Europese mengvoederindustrie heeft de promotie van Europese eiwitbronnen als prioritair in haar activiteitenprogramma opgenomen. Brochure BEMEFA heeft in samenwerking met Boerenbond een brochure uitgegeven over het Platform MVDS en haar werking. Deze brochure werd voorgesteld tijdens een studiedag op Agriflanders Meer informatie over deze studiedag, alsook de presentaties en de brochure kan u terugvinden op rubriek Milieu > MVDS. Eindnoot Voor meer informatie kan u steeds de website van BEMEFA raadplegen op rubriek Kwaliteit > Kwaliteitssystemen > BEMEFA en onder de rubriek Milieu > Maatschappelijk verantwoorde diervoederstromen Met vragen kan u steeds terecht op info@bemefa.be of via 02/ Beme.Facts Maatschappelijk Verantwoorde Soja: Greenwashing of effectief verantwoord?- p 6