Kokosnoot, driemaal een topper!

Transcriptie

1 Infoblad over Gezond Leven 8 ste jaargang / nummer 3 / juni 2012 Afgiftekantoor: 8500 Kortrijk 1-2 P Verschijnt 6 x per jaar in februari, april, juni, september, oktober, december V.U.: Evolution Media Group, Vlasstraat Wielsbeke Kokosnoot, driemaal een topper! Natuurlijke verzorgingsmiddelen Astaxanthine, superantioxidans met vele toepassingen UW NATUURWINKEL, UW PARTNER IN GEZONDHEID!

2 Zoals er verschillen zijn in gezond ouder worden, zijn er ook grote verschillen in omega-3 supplementen Superkritische, ECOvriendelijke omega-3 Gecertificeerd volgens de EMAS-norm, een Europeese norm voor milieuzorg Geen gebruik van solventen zoals hexaan Visolie afkomstig van ansjovis en makreel - erkend als niet bedreigde vissoorten Hoogst geconcentreerde, superkritische omega mg omega mg EPA/DHA per 1 capsule MarinEPA GOLD 1100 mg omega-3 per één capsule + EXTRA VITAMINE D Ondersteun uw actieve levensstijl, sportprestaties of een klimmende leeftijd! 1 g omega-3 per dag. Duurzame omega-3 om uw circulatie gezond te houden, met overigens een voldoende hoog EPAgehalte voor een goede gemoedstoestand. Deze EPA-rijke visolie ondersteunt uw fysieke gezondheid door het omega-3 gehalte in uw lichaam boven de geadviseerde 8% te houden. Nu blijken diezelfde omega-3 vetzuren eveneens uw cellen langer jong te houden. Eén capsule per dag voor personen met een hoge behoefte aan omega-3. Vindt u een ander supplement dat beantwoordt aan deze 5 punten, dan ontvangt u van ons GRATIS een MorEPA supplement tot 95% omega-3 2. Zware metalen, PCB s en pesticiden beneden de detectielimiet 3. EMAS-Certificaat (Eco-Management and Audit Scheme) 4. Eco-vriendelijke, superkritische extractie en zuivering (lage temperatuur en geen gebruik van solventen) 5. Wetenschappelijk bewezen supplementen NIEUW MarinEPA GOLD + Vitamine D 30 capsules 1 maand dosis Prijs: 24,45 MarinEPA visolie 1200 mg 1100 mg OMEGA-3 andere merken visolie 1000 mg 300 mg OMEGA-3 Minami Nutrition gebruikt geen kabeljauw- of krillolie aangezien te veel kabeljauw en krill moeten worden opgeofferd om voldoende omega-3 te verkrijgen. Verkrijgbaar in elke goede natuurvoedings- en kruidenwinkel (adressen op Info: info@mannavita.be

3 inhoud 04 Natuurlijke verzorgingsmiddelen...uiteraard? 07 Astaxanthine, superantioxidans met vele toepassingen 10 De kokosnoot, driemaal een topper! 26 q SuperFood K o f fi e, een bakje troost met antioxidanten En verder q BioGezond Koken 14 Groene ICT, van toenemend belang! 18 Bereide vleeswaren, foute kost in plaats van fijne kost! 20 q Nieuwtjes over voeding 24 q BachbloesemTherapie 30 q Gemmotherapie 31 q WijnHoekje 32 q BioGezondInfo 33 colofoon BioGezond is een tweemaandelijks infoblad voor de natuurwinkelklant Abonnement: 13 reknr.: EINDREDACTIE Piet Desmyter ADRES Evolution Media Group Vlasstraat Wielsbeke Tel Fax PUBLICITEIT Geert De Vuyst GSM Mail: geert@biogezond.be Peter Verbeke Tel VERANTWOORDELIJKE UITGEVER P. Desmyter Vlasstraat Wielsbeke Advertenties en publiscopiën kunnen zonder enige motivering worden geweigerd. De uitgever wijst elke aansprakelijkheid voor de inhoud van de advertenties af. De inhoud van elke advertentie en publi scopie valt onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder DRUKPROEF (Gelieve deze naar ons terug te sturen) Ondergrond: WIT Drukkleur: GRIJS PMS 424 GROEN PMS Cyl. 70/1x Afrolpositie: D JUNI 2012 BioGezond 3 DATUM EN HANDTEKENING C OPGELET! drukproe G elie ve deze f a nda c htig na te zien alvorens te tekene n GOED VOOR DRUKKEN

4 Natuurlijke verzorgingsmiddelen...uiteraard? Auteur Koen Vandepopuliere In courante schoonheidsproducten zitten heel wat ingrediënten die weinig koosjer zijn. Ongezonde bestanddelen uit de petrochemische industrie, bijvoorbeeld. Maar er zijn steeds meer mensen die dat beseffen. Gevolg: natuurlijke verzorgingsproducten zitten in de lift. Ook schoonheidsspecialisten maken er alsmaar vaker gebruik van. Zeker wanneer ze merken dat ze daarmee opvallend goede resultaten bereiken Vermijd verzorgingsproducten die de huid in haar natuurlijke functies belemmeren. bloot staan aan een combinatie van al die stoffen en dat er sprake is van een interactie tussen die chemicaliën in ons lichaam. De huid is ons grootste orgaan. Langs die weg worden heel wat afvalstoffen uit ons lichaam geloosd. Maar ook het omgekeerde geldt: heel wat stoffen komen via onze huid in ons lichaam. Gezien deze doorlaatbaarheid in twee richtingen is belangrijk erop te letten dat wat we erop aanbrengen, geen bestanddelen bevat die ons lichaam schade toebrengen. Andere, evidente regels zijn: vermijd verzorgingsproducten die de huid in haar natuurlijke functies belemmeren, en deze die ze beschadigen. Europees MilieuAgentschap Onlangs, 10 mei 2012, pakte het Europese MilieuAgentschap (EMA) uit met een overzichtsstudie die zich baseerde op onderzoek van de afgelopen 15 jaar, naar verdachte bestanddelen uit de categorie hormoonverstorende stoffen. Daartoe behoren onder meer ftalaten, parabenen en kunstmatige muskverbindingen, die Let er op dat zich op de verpakking een label bevindt dat garandeert dat het product natuurlijk en/of biologisch is. voorkomen in tal van cosmetica, zonneproducten en andere verzorgingsmiddelen. Het EMA stelt dat is bewezen dat deze stoffen zich ophopen in het milieu. En: er schade toebrengen aan tal van dieren; die chemicaliën tasten hun schildklier aan, hun immuunsysteem, zenuwstelsel en voortplantingsvermogen. Veel van die gezondheidsproblemen, zien we, treden ook bij mensen steeds vaker op. Dergelijke hormoonverstoorders worden ook in verband gebracht met suikerziekte, borstkanker en zwaarlijvigheid. Jacqueline Mc Glade, Directeur van het EMA: Het is best voorzichtig daarmee om te gaan tot we meer inzicht hebben in hun effecten. Het probleem is niet één specifieke stof, maar vooral het feit dat we constant Giftige schoonheid? Er bestaan reeds langer twijfels over wat zich in verzorgingsproducten bevindt. Al enkele tientallen jaren bezig met deze zaak is dokter Samuel Epstein ( 1926), professor op rust van de University of Illinois, USA. Tot op de dag van vandaag is hij een luis in de pels van de producenten van gangbare verzorgingsmiddelen. Onder meer publiceerde hij het boek Toxic Beauty (2009). Hij wijst daarin op de gevaren van, onder meer, natriumlaurylsulfaat. Dat zorgt voor heel wat schuimvorming, wat de consument vertrouwen inboezemt. Het komt vaak voor in shampoo, tandpasta, body lotion, badschuim, gezichtsreiniger, tandpasta en verzorgingsproducten voor baby s. Onderzoek stelt evenwel dat die stof het immuunsysteem schaadt, leidt tot verwijdering van huidlagen en de huid doet ontsteken. Het is ook potentieel kankerverwekkend. Aluminium, vervolgens, bevindt zich vaak in deodorant. Verbindingen daarmee gaan een reactie aan met vetzuren die op de huid voorkomen. Hierdoor ontstaan stoffen die de zweetkanaaltjes deels afsluiten waardoor minder zweet wordt afgegeven. Het is evenwel bewezen dat aluminiumdeeltjes via de huid in de bloedbaan terechtkomen, zich in het lichaam opstapelen en op lange termijn kunnen leiden tot dementie. Aluminium is zelfs één van de hoofdverdachten van de Alzheimer-epidemie. Een ander opmerkelijk ingrediënt is minerale olie, dat aan onbewerkte aardolie wordt onttrokken. Het houdt water vast in de huid waardoor een oudere, droge huid er zachter, gladder en jonger uitziet. De film van minerale olie houdt evenwel niet alleen vocht vast, maar ook schadelijke stoffen, koolstofdioxide, afval- en restproducten die de huid probeert af te stoten. Vaseline heeft een vergelijkbaar effect. Dr. Epstein noemt ook isopropyl, aanwezig in tal van handlotions, zepen, aftershaves en haarkleurspoelingen. Hij meldt dat het haar en huid uitdroogt en er barstjes en wondjes in creëert, waarin dan bacteriën groeien; deze tasten op hun beurt de algemene lichamelijke gezondheid aan. Ook zijn er imidazolidinylureum en DMDM hydantoïne, bewaarmiddelen die eveneens aan- 4 BioGezond JUNI 2012

5 wezig zijn in talloze verzorgingsproducten. Volgens dr. Epstein dragen ze bij tot het ontstaan van allergieën, chronische vermoeidheid, slapeloosheid, astma, kanker en verzwakking van het immuunsysteem. Het is slechts een kleine greep uit de talloze ingrediënten van verzorgingsproducten die hij bekritiseert. Women in Europe WECF ( Women in Europe for a Common Europe ) is een gereputeerde organisatie die onder meer actief is bij de Verenigde Naties en op Europees niveau. Reeds enkele jaren geleden wees deze vzw uitdrukkelijk op de gevaren van onder meer ftalaten, kunstmatige muskverbindingen (gebruikt als geurstof in onder meer parfums) en parabenen; stoffen die het Europees MilieuAgentschap, zoals hoger vermeld, opnieuw met de vinger wijst. Sommige van die stoffen zijn overigens intussen deels verboden, zoals enkele muskverbindingen waarvan nu vaststaat dat ze kanker verwekken. Desondanks worden een aantal verboden stoffen nog steeds aangetroffen in verzorgingsmiddelen. Reeds enkele jaren geleden wees WECF ook op triclosan, dat een antibacteriële werking heeft en wordt toegepast als conserveermiddel in zeep, deodorant en tandpasta; het zou kankerverwekkend zijn. De organisatie noemt ook aromatische aminen, gebruikt als kleurstof in permanente haarverf, lippenstift en oogschaduw. Deze stoffen zijn mogelijk, opnieuw, kankerverwekkend, en leiden tot astma en allergieën. Eind april 2012 nog, trouwens, publiceerde WECF op haar site een publicatie van het Deense Ministerie voor Milieu, waarin zwangere vrouwen wordt afgeraden producten te gebruiken met daarin butylparabeen, isobutylparabeen, isopropylparabeen en triclosan. En: ze raden daarin aan cosmetica te gebruiken met een betrouwbaar eco-label, om dergelijke schadelijke chemicaliën te vermijden. Onder meer ftalaten, parabenen en kunstmatige muskverbindingen komen voor in tal van cosmetica, zonneproducten en andere verzorgingsmiddelen. Zorg voor jezelf met bio Een Belgische pionier inzake werken met ecologische verzorgingsproducten is schoonheidsspecialiste Christine Huybrechts. Zij stelt het als volgt: Schoonheid komt nooit alleen uit een potje. De gezondheid van onze huid weerspiegelt namelijk onze algemene gezondheid. Let er dus op voldoende te drinken, lichaamsbeweging te hebben en te kiezen voor evenwichtige voeding. Dat is onontbeerlijk voor een mooie huid. Maar natuurlijk kan je de gezondheid van je huid nog een extra boost geven. Dat doe je met de juiste gelaats- en lichaamsverzorging. Met producten die de huid diep- Nationaal Verbond der Belgische Reflexologen - NVBR De kracht van de natuur Huidproblemen? Etiney werkt! Dat voel je en dat zie je! Wil je Voetreflexologie aanleren? Zoek je een Reflexoloog In jouw buurt? Wens je contact met collega s en/of het vakblad ontvangen? Meer info: of BG-jun12-K Verkrijgbaar in uw Bio Winkel en bij uw schoonheidsspecialiste gespecialiseerd in natuurlijke verzorging Meer info Xinsheng bvba Christine Huybrechts JUNI 2012 BioGezond 5 Reflexologen_BG_jun12_NL_hoog.indd 1 Artemis_BG_jun12_NL.indd 31/05/12 09: /05/12 10:32

6 Heel wat stoffen komen via onze huid in ons lichaam. gaand herstellen, zuiveren, hydrateren, ontgiften, verzachten en verjongen. Producten met een hoge concentratie aan hoogwaardige, natuurlijke bestanddelen, en die problemen bij de oorzaak aanpakken. Ik gebruik daartoe een merk dat de principes onderschrijft van organische landbouw en fair trade. Het is proefdiervrij én vermeldt op elk product glashelder en in mensentaal wat erin zit, wat het doet en voor wie het is bestemd. Op de ingrediëntenlijst vind je géén parabenen, synthetische parfums, siliconen, minerale oliën, kleurstoffen of andere schadelijke chemicaliën. Wél 100% natuurlijke, biologische en huidvriendelijke ingrediënten die veilig zijn voor de mens en vriendelijk voor het milieu. Zoals duindoornbes en sojaextracten. Een kwestie van gezond verstand, want onze huid en de binnenkant van ons lichaam staan onlosmakelijk met elkaar in verbinding. Een product dat niet zuiver genoeg is om te eten, smeer je volgens mij ook niet op je huid. Keurmerken Let er op dat zich op de verpakking een label bevindt dat garandeert dat het product natuurlijk en/of biologisch is. Er zijn namelijk veel merken die de indruk willen geven natuurlijk te zijn, hoewel dat niet met de realiteit overeenstemt. Voorbeelden van betrouwbare keurmerken zijn BDIH, Nordic Swan, Cosmebio, Ecocert, Ecogarantie, Naturland, Nature et Progrès, NaTrue en Soil Association. Christine Huybrechts (links): Onze huid en de binnenkant van ons lichaam staan onlosmakelijk met elkaar in verbinding. (foto C. Huybrechts/Etiney) Dat zijn er veel, wat het niet altijd eenvoudig maakt door het bos de bomen te zien. Sedert 16 februari is er ook een Europees label voor natuurcosmetica: COSMOS. Op termijn zou deze zou in de plaats komen van de belangrijkste Europese cosmetica-keurmerken van dit moment. Ontdek onze antihaaruitval oplossingen bij de specialisten tel orthomoleculair voedingsadvies en -supplementen aura chakra reading healing merkabah meditatie Cosy Cabin Healing From The Inside Out... EEN HEELEL INTENSIEF PROGRAMMA OM UW HAARGROEI OPNIEUW TE STIMULEREN Massages en verzorgingen Natuurlijke producten uit Kreta Etherische oliën en Aromatherapie Dode Zee producten Aloë Vera BELGÏE Rue Plomcot, 6 - FLEURUS Tel Grote markt, 29 - DENDERMONDE Tel Keerbergsteenweg, 4 - HAACHT Tel K. Van Doorslaerlaan, 67 - MARIEKERKE Tel Myriam De Coster Massage- & Aromatherapeute BioGezond JUNI 2012 Cosy Cabin_BG_jun12_NL.indd 1 30/05/12 13:23

7 Astaxanthine, superantioxidans met vele toepassingen Het rozerode pigment astaxanthine kennen sommigen door de kleur die het geeft aan roze flamingo s, rode zalm, forel en garnalen, maar weinigen zijn op de hoogte dat deze koning van de carotenoïden ook één van de meest veelbelovende substanties uit de natuur is. Astaxanthine ontplooit dergelijke sterke antioxiderende werking dat we zeker als we voor de alg Haematoccoccus pluvialis als natuurlijke bron kiezen het op vele manieren kunnen inzetten voor een betere gezondheid. Het rozerode pigment astaxanthine kennen sommigen door de kleur die het geeft aan roze fl amingo s, rode zalm, forel en garnalen. De koning der carotenoïden De carotenoïden zijn een belangrijke familie van vetoplosbare pigmenten die we via de voeding opnemen. Het best gekend is bètacaroteen of provitamine A dat door zijn brede antioxiderende werking bijdraagt tot een gezonde huid, een solide weerstand en een goed gezichtsvermogen. Lycopeen dan weer, heeft vooral de reputatie bescherming te bieden tegen prostaatkanker, terwijl luteïne en zeaxanthine geroemd worden om de degeneratie van het netvlies in de ogen tegen te gaan. Sinds enige tijd staat astaxanthine, een rozerode carotenoïde, heel sterk in de belangstelling: deze molecule heeft ontegensprekelijk de sterkste antioxiderende werking van alle carotenoïden en heeft tevens een aantal onweerlegbare voordelen tegenover bètacaroteen. Zo passeert ze de bloed-hersenbarrière en helpt ze dus hersenen en zenuwstelsel beter beschermen, passeert ze eveneens de bloed-netvliesbarrière waardoor ze beter de ogen beschermt en heeft ze een hogere affiniteit voor verschillende organen zoals de huid, de spieren en de lever. Over vrije radicalen en antioxidanten Voor een goede gezondheid is het evenwicht tussen vrije radicalen en antioxidanten in ons lichaam zeer belangrijk. Eerstgenoemde stoffen zijn agressieve moleculen die belangrijke lichaamstructuren kunnen aantasten zoals eiwitten en DNA en die zo bijdragen tot ouderdomsverschijnselen en allerhande ziektebeelden. Ze worden vooral gevormd door blootstelling aan zonne- en andere stralen, door intensief sporten, door stress en door alle mogelijke schadelijke substanties gaande van sigarettenrook over milieugiften (dioxine, PCB s, zware metalen) tot alle lichaamsvreemde voedingsadditieven. Gelukkig bestaan er als tegengewicht voor deze vrije radicalen antioxidanten: deze stoffen kunnen vrije radicalen vangen of neutraliseren en de schade erdoor beperken. Helaas is de klassieke westerse voeding met veel suiker, witmeelproducten, vette vleeswaren, storende transvetzuren en een gebrek aan groenten en fruit volledig ontoereikend qua antioxidanten! Een extra aanvoer, bijvoorbeeld met astaxanthine, is dus meer dan welkom! Astaxanthine, een superantioxidans Onderzoek heeft aangetoond dat het astaxanthine een superantioxidans is en bij uitbreiding zelfs s werelds sterkste antioxidans mag genoemd worden. De vrij bekende ORAC -meting, die vooral de antioxiderende werking van wateroplosbare antioxidanten meet, maar niet die van vetoplosbare antioxidanten zoals astaxanthine, komt hier niet in aanmerking als meetmethode. Maar als men de algemene antioxiderende werking meet tegen zuurstofradicalen, dan blijkt natuurlijke astaxanthine 14,3 sterker dan vitamine E, 17,9 maal sterker dan oligomere procyaniden (pycnogenol), 20,9 maal sterker dan synthetische astaxanthine, 53,7 maal sterker dan bètacaroteen en 64,9 sterker dan vitamine C. In de vethoudende structuren van de huid, die vooral beschermd dienen te worden tegen de zogeheten lipidenperoxidatie, blijkt astaxanthine zelfs 80 tot 500 maal sterker vrije radicalen te vangen dan vitamine E! Zeer belangrijk valt hierbij op te merken dat astaxanthine in tegenstelling tot bijvoorbeeld bètacaroteen, vitamine C, vitamine E en zink nooit een zogenaamd pro-antioxidans wordt in ongunstige omstandigheden en dus nooit zelf oxidatie teweegbrengt. De talrijke toepassingen Astaxanthine kan op veel terreinen met goed succes ingezet worden. Dit dankt het niet alleen rechtstreeks aan zijn sterke antioxiderende werking, maar ook aan het feit dat dit laatste gegeven tevens zorgt ook een milde ontstekingswerende werking. Wat zijn de belangrijkste voordelen van astaxanthine afgaande op dierenstudies, weefselstudies en humane studies? 1. Optimale zonneprotectie, jongere huid d Astaxanthine is het voedingssupplement bij uitstek dat als een inwendige zonnebrandcrème de huid beschermt tegen BioGezond JUNI

8 q magnesium grijpkracht en bij carpal tunnel syndroom is er gemiddeld na 8 weken 40 % afname van de klachten. 4. Betere sportprestaties d Het is geen geheim dat er bij intense sportbeoefening in het spierweefsel heel wat vrije radicalen worden gevormd en dat er tevens een opstapeling gebeurt van melkzuur. Nu heeft astaxanthine een grote affiniteit voor het spierweefsel en kan het er vrije radicalen zoals het schadelijke singlet zuurstofradicaal helpen neutraliseren. Er is alvast dan ook van astaxanthine aangetoond dat: d het de uithouding verbetert d de melkzuurspiegel minder doet oplopen d het spierherstel na zware inspanningen verbetert d zorgt voor minder spier- en gewrichtspijn na inspanningen Astaxanthine is het voedingssupplement bij uitstek dat als een inwendige zonnebrandcrème de huid beschermt tegen zonnebrand. zonnebrand. Meestal 2 weken na het begin van de inname kan men niet alleen veel langer in de zon verblijven zonder te verbranden, er is ook minder kans op zonneallergie, sproeten en huidveroudering door de zon. Maar omdat huidveroudering en vorming van rimpels vooral neerkomen op een door UV-licht geïnduceerde aantasting van collageen, ziet men ook dat astaxanthine algemeen fijne rimpels vermindert en vooral in combinatie met tocotriënolen uit de vitamine E- familie zorgt voor een betere elasticiteit, hydratatie en zachtheid van de huid. Astaxanthine is dus een topmiddel in de anti-aging! 2. Gezonde ogen d Meer nog dan van de carotenoïden luteïne en zeaxanthine, mag van astaxanthine geclaimd worden dat het door zijn antioxiderend vermogen het netvlies helpt te beschermen tegen de leeftijdsgebonden maculaire degeneratie en dus bijdraagt tot het behoud van een goed gezichtvermogen op oudere leeftijd. Er is trouwens ook aangetoond dat de doorbloeding van het netvlies door astaxanthine verbetert met minder verstopping van de fijne netvliesbloedvaten en dat het helpt oogklachten voorkomen zoals vermoeide ogen, rode ogen, troebel zicht, verminderde afname van dieptezicht en moeilijker waarnemen van details. De combinatie van de antioxiderende werking en het verbeteren van de doorbloeding verklaart ook waarom astaxanthine helpt diabetische retinopathie af te remmen. Verder zijn er ook argumenten om te stellen dat astaxanthine staar helpt te voorkomen en de oogbaldruk vermindert bij glaucoom. 3. Minder ontsteking in het voortbewegingstelsel d Uiteraard werkt astaxanthine niet zo sterk ontstekingswerend als de ontstekingswerende medicijnen, maar deze laatste hebben wel heel wat potentiële nevenwerkingen. Nu blijkt astaxanthine door het afremmen van diverse ontstekingsbevorderende substanties toch heel wat mensen te kunnen helpen. 80 % van de mensen die lijden aan artritis (zoals reumatoïde artritis), artrose (gewrichtsslijtage) of rugpijn, geven aan dat ze na enkele weken een substantiële afname van pijn ervaren. Ook bij tenniselleboog ziet men doorgaans een afname van pijn en een verbetering van de 5. Betere mannelijke vruchtbaarheid en prostaatfunctie d Door een gebrek aan omega-3-vetzuren, door een overmaat aan vreemde oestrogenen in milieu en voeding en zeker ook door een grotere vrije radicalendruk, zijn tegenwoordig heel wat mannen minder vruchtbaar. Op dat laatste element kan astaxanthine door zijn antioxiderend vermogen inwerken: spermacellen worden minder beschadigd en ze bewegen beter en sneller, waardoor dus de vruchtbaarheid kan vergroten. Voor de ouder wordende man is het zeer interessant om te weten dat astaxanthine sterk het enzym 5-alfa-reductase afremt. Dit enzym bevordert de aanmaak van de zeer prikkelende stof dihydrotestosteron (DHT) uit testosteron. Dit betekent dat astaxanthine zowel kan helpen bij goedaardige prostaatvergroting als in het voorkomen van prostaatkanker. 6. Bescherming van het zenuwstelsel d Zeer belangrijk is het feit dat astaxanthine de bloedhersenbarrière overschrijdt en dus zijn antioxiderende en ontstekingswerende eigenschappen in het zenuwstelsel kan ontplooien. Er dient op dit terrein nog heel wat onderzoek bij de mens te gebeuren, maar dierenstudies suggereren dat het kan helpen beroerte voorkomen, bijdraagt tot het behoud van een sterk geheugen en concentratievermogen en zelfs multiple sclerose, de ziekte van Parkinson en de ziekte van Alzheimer helpt afremmen. Omdat zowel vrije radicalendruk als een chronische ontsteking aan de basis liggen van diverse ziektebeelden, kan astaxanthine ook goede diensten bewijzen op de volgende gebieden: d In de preventie van atherosclerose en dus hart- en vaatziekten : door minder kans op hypertensie (hoge bloeddruk), door de LDL- cholesterol- en triglyceridenspiegel mild te doen dalen, door de oxidatie van cholesterol naar het echte slechte oxycholesterol te verminderen, door HDLcholesterol mild te doen stijgen. d Bij een verminderde weerstand: door het aantal T-lymfocyten te verhogen, door het aantal antilichamenproducerende B-cellen te verhogen en door de celdodende werking van de natural killer cells te stimuleren d In de preventie en aanpak van reflux, maagontsteking en maagzweren: astaxanthine verhoogt niet alleen de weerstand tegen Helicobacter pylori (de bacterie die vaak de oorzaak zou zijn van maagaandoeningen), ze beschermt ook de 8 BioGezond JUNI 2012

9 q Astaxanthine Natuurlijke bron van het topantioxidans astaxanthine Astaxanthine is dus een topmiddel in de anti-aging! maag tegen de nadelige effecten van alcohol en ontstekingswerende medicijnen. Vooral in combinatie met vitamine C zou astaxanthine helpen beschermen tegen maagzweren. d In de preventie van kanker en ter reductie van tumoren: dit is vooralsnog alleen, maar wel zeer duidelijk, aangetoond in dierenproeven. Maar als van bètacaroteen al meermaals is aangetoond in epidemiologische studies dat ze helpt kanker voorkomen, dan zal een verbinding als astaxanthine die 50 maal sterker antioxiderend werkt dan bètacaroteen, vermoedelijk nog sterker beschermen. d Om diabetes beter onder controle te houden: met een betere regeling van het bloedsuikergehalte en minder kans op complicaties ter hoogte van de ogen, het zenuwstelsel, de nieren en de bloedvaten d Om astma beter onder controle te houden abeschermt de huid van binnenuit tegen zonnebrand en zonirritatie asterke vanger van vrije radicalen ahoudt uw uiterlijk fris en jeugdig ais gunstig voor het uithoudingsvermogen abeschermt de ogen en draagt bij tot een goed zicht ais goed voor het geheugen en concentratievermogen adraagt bij tot soepel bewegen Kies een natuurlijke bron! Een rijke, veilige en zeer geschikte bron van natuurlijke astaxanthine is een rood microalgje, Haematococcus pluvialis genoemd. Dit zoetwateralgje wordt vooral onder uitzonderlijk gunstige omstandigheden gekweekt in Hawaï. Vermijd zeker de veel minder werkzame synthetische astaxanthine (die heeft trouwens een andere structuur) en astaxanthine die wordt verkregen uit een genetisch gemodificeerde gist, Phaffia rhodiza. Marcus Rohrer PRO-ASTIN bevat per capsule 4 mg natuurlijke astaxanthine uit de alg Haematococcus pluvialis die wordt gekweekt in Hawaï in de meest zuivere omstandigheden onder maximale blootstelling aan de zon Verkrijgbaar in alle natuurvoedingswinkels Info Mannavita: info@mannavita.be - BioGezond JUNI

10 De kokosnoot, driemaal een topper! Uiteraard kan iedereen gewoon genieten van het lekkere en voedzame vruchtvlees van een verse kokosnoot, maar op minstens drie andere manieren kan deze tropische steenvrucht onze gezondheid goede diensten bewijzen. Vooreerst levert ze met de ongeraffineerde kokosolie een zeer waardevol plantaardig, verzadigd vet. Daarnaast hebben we aan kokosmeel een interessante vezel voor de darmwerking en voor afvalkuren en ten slotte is er het elektrolytenrijke en dorstlessende kokoswater. Iedereen kan genieten van het lekkere en voedzame vruchtvlees van een verse kokosnoot. 1. Extra virgin kokosolie: een supervet Verzadigd vet is nodig en niet slecht! Op voorwaarde dat ze wordt verkregen door eerste koude persing en zonder gebruik van chemische solventen, is de extra virgin kokosolie een absolute topper voor ons lichaam en de keuken. Toch schreeuwen margarineproducenten en helaas ook heel wat gezondheidsprofessionals moord en brand bij het zien dat kokosolie ook in onze landen geleidelijk ook goede reputatie krijgt. Men veroordeelt kokosolie omdat ze bijna volledig uit verzadigd vet bestaat en dat zou hart- en vaatziekten en overgewicht in de hand werken. Nochtans is de mythe dat verzadigd vet de oorzaak zou zijn van hart- en vaatziekten al uit de wereld geholpen: niet alleen bewijst een grote meta-analyse dat er helemaal geen oorzakelijk verband is tussen het gebruik van verzadigde vetten en hart- en vaatziekten1, er is ook aangetoond dat daarentegen vooral suiker en witmeelproducten te vrezen zijn. Ook het verband tussen vet en overgewicht is veel minder uitgesproken dan men dacht (ook hier zijn de geraffineerde koolhydraten de grootste boosdoeners); er is trouwens nog nooit zoveel overgewicht geweest sinds de introductie van de vetarme light producten. Verder schijnt men te vergeten dat verzadigde vetten absoluut nodig zijn in ons dieet, dat raadt zelfs de Wereldgezondheidsorganisatie aan. Op voorwaarde dat er een balans is met de onverzadigde vetten (die ons de essentiële omega-3- en omega-6-vetzuren leveren), is er met een bron van verzadigde vetten zoals kokosolie helemaal niets verkeerd. Voordelen op dierlijk verzadigd vet Kokosolie heeft als plantaardige bron van verzadigde vetten bovendien een aantal elementaire voordelen op dierlijke verzadigde vetten! Om te beginnen zitten de verzadigde vetten in kokosolie niet samen met cholesterol. Maar vooral komen 75 % van de vetzuren voor onder de vorm van Medium Chain Fatty Acids (MCFA s) of middellangketenige vetzuren. Deze vetzuren, geheten capronzuur, caprylzuur, caprinezuur, laurinezuur en myristinezuur, onderscheiden zich van de langketenige verzadigde vetzuren (die we ondermeer in vlees, gevogelte, noten, zaden en zuivel aantreffen) door een kortere ketenlengte, wat hen een aantal zeer interessante eigenschappen oplevert: d ze zijn zeer licht verteerbaar. Waar vetten met langketenige vetzuren eerst worden geëmulgeerd door galzouten, vervolgens door pancreasenzymen worden afgebroken tot glycerol en langketenige vetzuren, om dan in de chylomicronen via de lymfevaten van de darm de lever te bereiken, vergen middellangketenige vetzuren geen tussenkomst van pancreasenzymen en gal uit de lever. Ze worden grotendeels in het bovenste deel van de dunne darm in de bloedstroom opgenomen om snel via de poortader de lever te bereiken en te worden verbruikt. Kokosolie is dus licht verteerbaar en belast de spijsvertering niet. Om die reden is kokosolie een ideale vetbron bij lever-, pancreas - en galziekten, bij aandoeningen van het spijsverteringsstelsel zoals maagwandontsteking, maag- en duodenumzweren, bij chronische darmontstekingen met absorptiestoornissen zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en glutenallergie, bij diverticulosis (darmuitstulpingen), bij prikkelbare darm en bij constipatie. Ook voor ouderen, verzwakte mensen en bij ondergewicht en ondervoeding zijn de MCFA s licht verteerbaar en goed opneembaar. d ze zijn een ideale vetbron voor wie wil afvallen. De middellangketenige vetzuren kunnen net zoals koolhydraten als directe brandstof door het lichaam worden gebruikt: ze worden in het lichaam 3 maal sneller afgebroken dan langketenige vetzuren en leiden dus minder tot vetopslag dan de langketenige vetzuren. Ook ondersteunen ze de schildklier, versnellen hierdoor het metabolisme en verhogen de thermogenesis (warmteproductie). Verder brengt kokosolie 2,5 % tot 10 % minder calorieën aan per gewichtseenheid aan (8,3 kcal/g) dan andere vetten zoals soja- of saffloerolie (8,8 kcal/g) 10 BioGezond JUNI 2012

11 q kokosnoot en dan olijfolie en boter (9,3 kcal/g). Ten slotte draagt kokosolie bij tot een meer stabiele bloedsuikerspiegel, waardoor men minder behoefte heeft aan koolhydratenrijke tussendoortjes d ze verhogen de weerstand en beschermen tegen schimmelinfecties. De in de darm gevormde monoglyceriden van middellangketenige vetzuren zijn krachtige antimicrobiële verbindingen, die werken door de lipidenlaag van micro-organismen kapot te maken. Verder is caprinezuur een snelle doder van de schimmel Candida albicans; laurinezuur doodt al bij lagere concentraties maar er is wel een langere blootstelling nodig. Uit laurinezuur en caprinezuur worden in het lichaam ondermeer de monoglyceriden monolaurine en monocaprine aangemaakt, stoffen met een antivirale capaciteit die o.a. tegen herpesvirussen en het HIV-virus werkzaam zijn. Caprinezuur, laurinezuur en monolaurine remmen de bacterie Helicobacter pylori, die vaak aan de grondslag ligt van maagzweren; het monoglyceride van laurinezuur is zelfs rechtstreeks bacteriedodend tegenover Helicobacter pylori. Laurinezuur en monocaprine zijn ondermeer ook actief tegen Staphylococcus aureus. Monolaurine is werkzaam tegen de meeste virussen, die bij AIDS-patiënten voor opportunistische infecties zorgen, zoals het cytomegaalvirus Aan een dosis van 3 à 4 eetlepels per dag (wel geleidelijk op te voeten door te beginnen met 3 à 4 theelepels per dag), kan kokosolie dan ook ingezet worden bij: een zwakke weerstand, de preventie van schimmelinfecties als spruw, ringworm en voetschimmel, bij overbelasting met candida en Candidasyndroom, ter preventie van verkoudheden en grippale infecties, van mononucleosis infectiosa, sinusitis, hepatitis (leverontsteking), cystitis (blaasontsteking), otitis (oorontsteking), tonsillitis (amandelontsteking), caries (tandbederf) en gynaecologische infecties, ter preventie van ulcus ventriculi (maagzweer) en ulcus duodeni (zweer van de twaalfvingerige darm), als ondersteuning bij chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) en fibromyalgie en seropositiviteit en AIDS. d ze kunnen helpen de ziekte van Alzheimer afremmen. Wanneer er dagelijks minstens 35 g kokosolie (waarin 20 g middellangketenige vetzuren zitten) ingenomen wordt, dan worden daaruit in de lever met acetonazijnzuur, aceton en bètahydroxyboterzuur drie ketonlichamen uit gemaakt. Deze ketonlichamen, die leiden tot hyperketonemie in het bloed, kunnen als alternatieve brandstof worden gebruikt door de zenuwcellen, zeker wanneer deze minder gebruik kunnen maken van hun andere brandstof: glucose. Nu blijken bij de ziekte van Alzheimer heel wat zenuwcellen geen glucose meer te kunnen opnemen vanwege het vertonen van insulineresistentie of vanwege het feit dat ze aan het afsterven zijn. De ketonlichamen kunnen dus de zenuwcellen blijven voeden, terwijl ze daarnaast ook de bloedstroom naar de hersenen verbeteren. Uiteraard wordt aangeraden dit hogere verbruik van kokosolie te doen onder supervisie van een arts. Absolute topper om te verhitten Wat kokosolie ook zo bijzonder maakt, is het feit dat ze de meest stabiele is van alle plantaardige oliën en het best verhitting verdraagt! Ze bevat namelijk met 86,5 g op 100 g een zeer hoog aandeel verzadigde vetten, die zeer stabiel zijn bij verhitting tot 180 en ze bevat met 1,8 g op 100 g een uiterst laag gehalte aan oxidatiegevoelige meervoudig onverzadigde vetzuren. Kokosolie is dan ook de ideale olie om te verhitten (bakken, braden, wokken en frituren), hierbij absoluut te verkiezen boven alle oliën rijk aan meervoudig onverzadigde vetzuren, die helemaal niet dienen voor verhitting zoals saffloerolie, sojaolie, maïsolie, zonnebloemolie, lijnzaadolie en koolzaadolie. Kokosolie is ook meer geschikt om te verhitten dan oliën rijk aan mono-onverzadigde vetzuren zoals Het Fair Trade kokosproject steunen én gezond frituren, bakken en wokken met extra vierge kokosolie van Amanprana Extra vierge kokosoliën zijn de meest veilige oliën om mee te frituren of om te verhitten. Ze zijn gezond en verliezen hun gezonde eigenschappen nauwelijks, zelfs bij veelvuldig verhitten. Door hun rijke aandeel verzadigde vetten worden ze nauwelijks toxisch. Je kan er tot 2 jaar mee frituren mits regelmatig filteren. Ze zijn bijzonder lichtverteerbaar, lekker en geven een zachte smaak aan je gerechten of frietjes. Amanprana is in de Filippijnen een samenwerking aangegaan met Peter Paul en Ecocert. Ecocert is een Franse organisatie die bio en fair trade certificeert. Peter Paul is één van de eerste kokosnootondernemingen die zich zelfstandig vestigde na de Spaanse bezetting. Er werken 2000 mensen en 305 kleinschalige boeren uit de provincie Lezon beleveren de bio kokosnoten. In 2009 zijn we samen gestart met een fair trade project waarbij 3% van onze aankopen gaan naar een samenwerkingfonds. Dit geld wordt gebruikt voor educatie en gezondheidszorg, voor milieuzorg en een kokoszaadprogramma, een betere infrastructuur voor boeren, arbeiders, en toeleveranciers. En een incentive programma voor de arbeiders. Daarenboven betalen we een prijs voor de kokosnoten die 10% hoger ligt dan gebruikelijk. Gedurende 10 jaar is er ook een onderwijsprogramma voor kinderen en kennissen van de arbeiders. In 2010 maakten hiervan 40 studenten gebruik. Peter Paul onderhoudt ook een locaal ziekenhuis dat zowel voor de werknemers als voor de gemeenschap toegankelijk is. Info: Tel of Verkrijgbaar in natuurwinkels of thuisgeleverd via Fair world info super voeding info Fair trade Bio kokosolie van eerlijke handel voor een duurzame, ethische en sociale wereld AMAN PRANA SERENE LEVENSKRACHT BioGezond JUNI Biogezond Kokosolie juni2012.indd 1 23/05/12 17:10

12 q kokosnoot (ontsmettende) werking op de huid en slijmvliezen: zo remt ze ondermeer de ontwikkeling van schimmels. Kokosolie heeft ten slotte een mild ontstekingswerende op de huid en ze doet de haren meer glanzen. Kokosolie kan dan ook ingezet worden: d bij droge huid, huidschilfers, roos, kloofjes d ter preventie van rimpels en vroegtijdige huidveroudering, o.a. door de zon d als natuurlijk deodorant d ter preventie van cariës en paradontitis (tandvleesontsteking) d bij vaginale candida-infecties (via een vaginale toepassing) d als veilig glijmiddel bij seksueel verkeer d ter ondersteuning bij eczema, psoriasis, dermatitis d bij doffe, droge haren Kokosmeel is door zijn rijkdom aan onverteerbare vezels een caloriearm voedingsmiddel. olijfolie en sesamolie, die men éénmalig als bakolie kan gebruiken: ze is liefst 5 maal minder oxidatiegevoelig dan olijfolie! Kokosolie kan zelfs meerdere malen hergebruikt worden bij het frituren en is tot 2 jaar goed mits regelmatig filteren. Ideaal voor de sporter Vanwege de sneller opneembare middellangketenige vetzuurketens, die bovendien in tegenstelling tot de langketenige vetzuurketens geen L-carnitine vergen om afgebroken te worden in spiercellen en die daarom beter als directe energiebron kunnen gebruikt worden, is kokosolie ook een ideale energiebron voor de sporter, zeker als de koolhydraten glucose en glycogeen opgebruikt zijn. Kokosolie bevordert trouwens ook de opname van tegelijk ingenomen eiwitten, waardoor het minder snel tot de afbraak van spiereiwitten komt en het algemene prestatievermogen bevorderd wordt. Lager risico op hart- en vaatziekten! Hogerop ontkrachtten we de stelling dat verzadigde vetten de oorzaak van hart- en vaatziekten zouden zijn. In epidemiologische studies ziet men trouwens dat topgebruikers van kokosolie (Filippijnen, Polynesië) veel minder sterfte door hart- en vaatziekten kennen dan in de westerse wereld. De hoofdredenen: d ondanks een lichte verhoging van het LDL-cholesterol, ziet men een niet onbelangrijke stijging van het HDL-cholesterol door kokosolie. Het gevolg is dat de verhouding totaal cholesterol/hdl-cholesterol, een betere indicatie voor het cardiovasculaire risico dan cholesterol zelf, verlaagt! d kokosolie draagt door zijn niet oxidatiegevoelige en stabiele verzadigde vetzuren veel minder bij tot de ontsteking van de hart- en vaatwand (de eigenlijke oorzaak van hart- en vaatziekten) dan meervoudig verzadigde vetzuren. Deze laatste leveren bij verhitten, oxideren en harden zowel schadelijke geoxideerde vetzuren als transvetzuren op, die de vaatwandontsteking in de hand werken d kokosolie verlaagt het lipoproteïne A of Lp(a), een niet zo gekende maar wel belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten Ook uitwendig toepasbaar Kokosolie is ook gunstig bij uitwendige toepassing. Om te beginnen voedt en beschermt ze de huid, die trouwens van nature ook middellangketenige vetzuren afscheidt zoals laurinezuur. Kokosolie werkt hydraterend (vochtinbrengend) en verzacht de huid en de slijmvliezen. Ook uitwendig heeft kokosolie een antiseptische 2. Kokosmeel: vezelrijk, caloriearm, glutenvrij én lekker Wat is kokosmeel precies? Voor kokosmeel van een goede kwaliteit vertrekt men van onbehandelde kokosnoten. Na koud (!) persen van het vruchtvlees, waarbij de hoogwaardige kokosolie vrijkomt, wordt de overblijvende pulp bij een lage temperatuur gedroogd. Deze pulp wordt vervolgens gewassen, waardoor een groot deel van de natuurlijke, doch calorierijke, suikers verwijderd worden. Fijn malen levert ten slotte een poeder op met een zachte kokossmaak. Topbron van ruwvezels zonder fytinezu ur! Kokosmeel bevat per gewichtseenheid 60 % vezels (vooral ruwe vezels) of onverteerbare ballaststoffen. Een stuk meer dan lijnzaad (35 %), tarwezemelen (30 à 42 %), haverzemelen (16 %) en gedroogde pruimen (16 %). Bovendien zit er in kokosmeel geen fytinezuur, een storende component uit granenvezels, die de opname van mineralen als calcium en magnesium vermindert. Kokosmeel is dan ook een ideale bron van extra voedingsvezel voor de westerse mens, die eigenlijk dagelijks 25 à 35 g vezels nodig heeft, maar door het gebruik van geraffineerde meelproducten en een gebrek aan groenten en fruit gemiddeld amper aan 10 tot 14 g komt. Kokosvezels kunnen ingezet worden om de darmtransit te stimuleren bij constipatie en om een plattere buik te verkrijgen. Ook helpen ze de darmen beter te reinigen, waardoor o.a. de kans op darmkanker verlaagt. Caloriearm ingrediënt in een afvalprogramma Kokosmeel is door zijn rijkdom aan onverteerbare vezels een caloriearm voedingsmiddel. Zo bevat 100 g amper 190 kilocalorieën, een stuk minder dan tarwemeel dat bijna het dubbele aan kilocalorieën aanvoert (340). Bovendien verlaagt kokosmeel de glycemische index van tegelijk ingenomen koolhydraten (gebak, koek, brood): omdat kokosvezels de opname van koolhydraten in de darm vertragen en dus de bloedsuikerspiegel minder snel doen oplopen. Als je ook rekening houdt met de typische exotische smaak, dan is kokosmeel een ideaal en lekker ingrediënt van alle soorten gebak die passen in een vermagerings of diabetesdieet. Algemeen kan men stellen dat kokosmeel, dat geen verklevende gluten bevat en waarvan dus moeilijk alleen een samenhangend baksel kan gemaakt worden, 10 à 20 % van je bakmeel kan vervangen in recepten voor brood, cakes, koekjes en ander gebak. Houd er wel mee rekening dat je evenveel extra water aan je deeg toevoegt om een vast gebak te verkrijgen, dat niet te snel gaat kruimelen. 12 BioGezond JUNI 2012

13 q kokosnoot Ik spaar bij een duurzame bank, daar ben ik fier op. We hebben helaas in ons klimaat niet vaak de kans om ze kakelvers uit een aangeprikte kokosnoot te drinken, maar zelfs in een container is kokoswater een ware aanrader 100 % Glutenvrij! Kokosmeel bestaat voor 20 % uit eiwit of proteïne, evenveel als volkoren tarwemeel. Het bevat alle essentiële aminozuren, maar is in tegenstelling tot tarwemeel volkomen vrij van gluten! Gluten is een kleverig eiwitbestanddeel in granen als tarwe, spelt, kamut, rogge en gerst, dat het bakken van samenhangend brood en gebak mogelijk maakt, maar dat door veel mensen niet goed wordt verdragen. Mensen met de erfelijke aandoening coeliakie of glutenovergevoelige enteropathie moeten sowieso levenslang streng glutenvrij eten en hebben aan kokosmeel een interessant voedingsmiddel. Maar veel mensen zijn, vaak zonder het te weten, intolerant aan gluten. Het overmatige gebruik van glutenhoudende producten kan dan bijdragen tot spijsverteringsmoeilijkheden, overgewicht, verminderde weerstand en allergische verschijnselen als eczeem, astma en chronische sinusitis. Wie gluten wil vermijden kan kokosmeel gebruiken ter vervanging van glutenhoudende meelsoorten in desserts, pudding en sauzen. Voor glutenvrij gebak met kokosmeel en zonder glutenhoudende granen als tarwe, spelt en rogge, kan men gespecialiseerde kookboeken voor glutenvrij gebak raadplegen. Hierbij zal men wel gebruik moeten maken van bindmiddelen als ei, agar agar, maïzena of aardappelmeel. 3. Kokoswater: kaliumrijke dorstlesser We hebben helaas in ons klimaat niet vaak de kans om ze kakelvers uit een aangeprikte kokosnoot te drinken, maar zelfs in een container is kokoswater een ware aanrader. Kokoswater heeft qua elektrolyten bijna dezelfde samenstelling als die van het bloedplasma en is in het bijzonder rijk aan kalium. Ze is dan ook een ideale rehydratatiedrank, waar vooral sporters gretig gebruik kunnen van maken, in het bijzonder na korte inspanningen. Om ideaal te zijn na langere inspanningen, bevat kokoswater wel te weinig natrium. Verder is het ook in een warm klimaat een ideale dorstlesser en kan ze ook ingezet worden om te rehydrateren in geval van diarree. Ik spaar bij een duurzame bank. Niemand anders kan zeggen waar zijn spaarcenten naartoe gaan. Ik wel. Ik weet exact welke bioboerderij of windmolenpark gefinancierd wordt met mijn spaargeld. Mijn geld maakt een verschil, terwijl het nog opbrengt ook. Karl van Staeyen, fiere spaarder bij Triodos Bank sinds 1996 Open ook een duurzame spaarrekening Ga naar of bel naar Meta-analysis of prospective cohort studies evaluating the association of saturated fat with cardiovascular disease. Patty W Siri-Tarino, Qi Sun, Frank B Hu, Ronald M Krauss. Am J Clin Nutr 2010; 91(3): Saturated fat, carbohydrate, and cardiovascular disease. Patty W Siri-Tarino, Qi Sun, Frank B Hu, Ronald M Krauss. Am J Clin Nutr 2010; 91(3): De duurzame bank BioGezond JUNI _Ad_Biogezond.indd 1 12/03/12 14:59

14 q BioGezond koken BOEKWEIT PANCAKES MET BANAAN Er is me al verschillende malen gevraagd om een alternatief voor te stellen voor het klassieke boterham met kaas ontbijt. En omdat dagelijks spek met ei me nu ook niet het meest aangewezen lijkt als we het hebben over gezonde en volwaardige ontbijten, volgen hier een paar voorstellen. Sommigen zullen je misschien de wenkbrauwen doen fronsen, maar eens je ze geprobeerd hebt zal je ook overtuigd zijn. Gezonde combinaties, langzame suikers en vol energie om een paar uur verder te kunnen. Meer over het ontbijt kan je terugvinden in mijn boek dat in het najaar in de winkels zal liggen. O ja, probeer zeker de muffins en de yoghurt bavarois eens uit, zelfs ons super-kritisch, fast-foodloving zoontje is er weg van! Auteur Ludo Slaets Ingrediënten gr. boekweitmeel gr. speltmeel - 75 gr. oersuiker - 30cl karnemelk - 1 kl. bakpoeder - 2 eieren - 75 gr. gesmolten boter - Vingertipje zeezout - Kokosolie - Ahornsiroop Bereiding - Meng het meel met het bakpoeder en de suiker en roer er de karnemelk door. - Doe er de lichtjes opgeklopte eieren, de boter en het zout bij en laat een uurtje rusten. - Pan lichtjes invetten met kokosolie en klein pannenkoekjes bakken. - Bak langzaam op laag vuur zodat de pancakes kunnen rijzen. - Dien op met banaan en ahornsiroop. TIP Meng het meel de avond ervoor al met de karnemelk. Geweekt meel is zachter van smaak en ook beter verteerbaar. Het rijst makkelijker en je hebt minder bakpoeder nodig, een beetje bicar (bakzout) volstaat dan. 14 BioGezond JUNI 2012

15 ONTBIJTMUFFINS MET NOTENCRUMBLE Ingrediënten - 80 gr.volkoren speltbloem - 80 gr. roggemeel - 20 gr. tarwebloem - 65 gr. oersuiker - 55 gr. gesmolten boter - 1 ei - 15 cl. karnemelk gr. cashewnoten Crumble: - 25 gr. bloem - 25 gr. zachte boter - 25 gr. oersuiker - 30 gr. gehakte notenmengeling Bereiding - Meng de bloemsoorten en strooi er het bakpoeder en de suiker bij. - Vervolgens het ei en de boter - Alles goed mengen en dan de karnemelk beetje bij beetje toevoegen tot een glad mengsel. - Roer er dan de grof gehakte noten onder. - In vormpjes gieten (2/3 vullen) en afbakken gedurende 20 minuten op 160 graden. Ingrediënten gr. volkoren speltmeel - Ongeveer 300 gr. roggemeel - 5 gr. fijn gemalen zeezout Voor de crumble: - alles goed mengen, verdelen over een bakplaat en een tiental minuten de oven in op 160 graden. - Afkoelen en fijn morzelen. - Strooi over de muffins en lepel er een beetje gesmolten boter over. ZUURDESEM SPELTBROOD Bereiding Zuurdesem: - Schep 5 el. roggemeel in een kommetje en meng met ongeveer evenveel water tot je een smeuïg papje bekomt. - Dek af met een vochtige doek en bewaar op kamertemperatuur. - Roer minstens 3 maal per dag om. - Vanaf dag 3 als de gisting op gang is gekomen, dagelijks 2 el. roggemeel en evenveel water bijvoegen. Blijven omroeren. - Na 6 tot 7 dagen heb je dan een dik, lichtzuur ruikend, gistend papje. Dit is de basis voor lange tijd voor je zuurdesembrood. Brood: - Meng het speltmeel, 200 gr. roggemeel en het zout goed door mekaar. - Voeg er ongeveer 250 ml. water bij en kneed tot een soepel deeg. - Meng er dan het zuurdesem onder en kneed nog even goed door. - Neem er dan dezelfde hoeveelheid deeg terug af, doe in een potje en zet onder water. - Vorm het brood en laat minstens 6 uur rijzen onder een doek. - Oven voorverwarmen op 220 en het brood afbakken gedurende 45 minuten op 200 Bewaren: - De zuurdesem met het water omroeren en 1 dag op kamertemperatuur houden zodat de gisting terug op gang komt - Afgedekt bewaren in de koelkast tot je volgende zuurdesembrood - Best weer een dag vooraf op kamertemperatuur brengen BioGezond JUNI

16 YOGHURTBAVAROIS MET HAVER EN SINAASAPPEL Ingrediënten - ½ liter havermelk - 80 gr. havervlokken - 4 gr. agar-agar gr. yoghurt - 1 sinaasappel - kaneelpoeder - Agavediksap Bereiding - Breng de havermelk aan de kook en voeg er de agar-agar bij, opgelost in een beetje koude havermelk. - Kook nog even door, haal van het vuur en laat afkoelen. - Roer er de yoghurt en de haver door, een beetje kaneel en agavediksap naar eigen smaak. - Schil de sinaasappel, snij in partjes en meng onder de bavarois. - Laat enkele uren opstijven in de koelkast. POLENTA MET GOJIBESSEN EN LIJNZAAD Ingrediënten gr. polenta cl. water - 30 gr geweekt goji bessen - 25 gr. lijnzaad - Agave siroop - Kokosolie Bereiding - Maak een stevige polenta pap zoals aangegeven op de verpakking. - Roer er de goji bessen en het lijnzaad door en zoet naar eigen smaak met de agavesiroop. - Verkies je een polenta pap, meng dan met rijstmelk tot de gewenste dikte. - Wil je het steviger, laat de polenta dan opstijven, snijd in partjes en bak voor het serveren goudbruin aan in een bodempje kokosolie. ONTBIJTGRANEN MET APPEL Ingrediënten - Spelt vlokken niet gesuikerd - Quinoa vlokken niet gesuikerd - 1 appel - Zonnebloempitten - Rijstmelk - Agavesiroop Bereiding - Meng de vlokken met de pitjes en bevochtig met de rijstmelk. - Laat even weken, snij er de appel 16 BioGezond JUNI 2012 onder en eventueel bijzoeten met agavesiroop

17 CHARTE BIO SOLIDAIRE Frituren, op smaak brengen, mayonaise... maak al uw gerechten met de ontgeurde biologische zonnebloemolie van Emile Noël.

18 Groene ICT Van toenemend belang! Auteur Koen Vandepopuliere Kies een printer die toelaat dubbelzijdig af te drukken. Volgens het Nederlandse Milieucentraal zijn computer en randapparatuur, zoals printers, goed voor zo n 10 % van het elektriciteitsverbruik van een gemiddeld huishouden. Dit terwijl er, volgens andere bronnen, intussen zo n 1,3 miljard computers op wereld zijn, 901 miljoen mensen op een online sociaal netwerk zoals Facebook en, naargelang de bron, 1 à 2,5 miljard internetgebruikers. Het mag duidelijk zijn: ICT gaat gepaard met een enorm gebruik aan energie en materialen. Verstandig daarmee omspringen, baat het milieu (én onze portemonnee) dan ook enorm. Efficiënt omspringen met ICT begint bij de aanschaf van een nieuwe computer. Het kost veel energie en grondstoffen om er een te produceren; dus belast je het milieu minder als je de aanschaf van een nieuwe computer uitstelt en langer met je huidige laptop of desktop doet. Vaak kunt je die opwaarderen, bijvoorbeeld door er extra geheugen in te laten plaatsen, en een grotere harde schijf. De juiste maat Ooit komt alsnog de dag dat het toestel aan vervanging toe is. Een krachtig type heeft een snellere processor en een meer geavanceerde grafische kaart ; daardoor verbruikt hij meer stroom dan een eenvoudiger systeem. Maar heb je dat ook nodig? Het antwoord is ja als je veel doet aan videobewerking en gamen. Voor surfen op internet, en en tekstverwerken voldoet een eenvoudige computer. Tegenwoordig gaat een beeldscherm trouwens veel langer mee dan een computer: het is dus niet meer nodig om zowel computer als beeldscherm te vervangen. Door dat niet te doen, bespaar je grondstoffen en vermijd je onnodig afval. Goed om weten, tenslotte, is dat laptops (draagbare computers) doorgaans energiezuiniger zijn dan desktops (niet-draagbare types). Ze verbruiken zelfs tot vijfmaal minder. Een netbook - een relatief goedkope, handzame en lichte laptop - is zelfs nóg zuiniger. Maar er zit een addertje onder het gras: als je op het netbook een extern standaard toetsenbord en een extern beeldscherm aansluit, verbruikt de netbook snel meer dan een normale laptop (die niet is aangeschakeld op een apart scherm, uiteraard). Beknibbel op printers Ook een printer is af en toe aan vervanging toe. De twee belangrijkste types zijn laserprinters (die, via toners met inktpoeder, letters en tekeningen op papier branden) en de inkjetprinters (die vloeibare inkt op het papier sproeien). Laserprinters verbruiken tot tien keer meer energie dan inkjetprinters en zijn daarom vooral geschikt om grote hoeveelheden op een hoge kwaliteit te printen. Voor gewone printopdrachten volstaat de relatief goedkopere inkjetprinter, ook al is de inkt per pagina iets duurder. Bij beide types is het hoe dan ook aan te raden te kiezen voor een model dat toelaat dubbelzijdig af te drukken. Groene labels Tracht een toestel te kopen dat een groen label draagt. Vaak genoemd zijn Energy Star, TCO, GEEA (Group for Energy Efficient Appliances) en het Europese Ecolabel (lijkt op een margriet). Zet ook die afgedankte computer, printer, scanner, geluidsbox, nooit bij het restafval. Bied ze te koop aan op een tweedehandssite, lever ze in bij de winkel bij aankoop van een nieuwe, of stel het voor in de kringloopwinkel. En als het toestel echt onbruikbaar is, weten de mensen van het containerpark er raad mee: ze zullen ervoor zorgen dat er zoveel mogelijk grondstoffen uit worden gerecycleerd. Verborgen verslinders Elektrische en elektronische apparaten verbruiken vaak stroom zonder dat u er wat van merkt. Er zijn twee types van dergelijk verborgen verbruik. Ten eerste: het verbruik in waakstand ( standby ). Het betreft apparaten die onnodig in die stand blijven staan, terwijl ze kunnen worden uitgeschakeld met de hoofdschakelaar. Bijvoorbeeld de printer bevindt zich vaak in die situatie. Je bespaart dus energie door dergelijke toestellen zo weinig mogelijk in waakstand te laten staan. Maar er zijn nog andere vormen van verborgen verbruik. Zoals deze van een computer die uit staat, maar waarvan de stekker in het stopcontact blijft steken. Die verbruikt nog altijd een beetje elektriciteit. Verbind dus computers en randapparatuur (scherm, printer, luidsprekers, scanner, modem, ), allemaal met een of enkele multistekkers met schakelaar (waarin diverse stekkers passen, terwijl één druk op de -doorgaans rode- knop toelaat ze allemaal tegelijk af te koppelen van het stroomnet. Zodat ze geen beetjes elektriciteit blijven verbruiken ). Wat uiteraard ook kan: hun stekkers eenvoudig uit het stopcontact halen. 18 BioGezond JUNI 2012

19 Er bestaan intussen diverse groene zoekmachines. Simpel, maar onnavolgbaar Een eenvoudige, maar bijzonder belangrijke energiebesparende ingreep, is ervoor te zorgen dat computer en scherm automatisch in slaapstand gaan. Het scherm bijvoorbeeld nadat het 5 minuten niet is gebruikt. De computer kan je in slaapstand laten gaan nadat deze 15 minuten niet is gebruikt. Trouwens: maak geen gebruik van de screensaver! Deze is van geen enkel nut voor de huidige (platte) schermen, en laat deze gewoon op volle kracht voort functioneren. Sparen voor gevorderden Voor gevorderde ICT-gebruikers nog dit. Eigenlijk kent de computer meer automatische uitdoofmogelijkheden dan de meest bekende slaapstand. In Windows, bijvoorbeeld, kan je heel vaak kiezen of de computer in slaapstand gaat, hybride slaapstand of sluimerstand. Voor het energieverbruik kan de keuze hieruit nogal wat verschil maken. De slaapstand zorgt ervoor dat je snelst terug aan de slag kan, maar dat impliceert dat meer elektriciteit wordt verbruikt. De sluimerstand is dan weer het méést energiezuinig; vooral indien het regelmatig gebeurt dat je de computer langere tijd verlaat, is het aangeraden daarvoor te kiezen. Dat doe je via het pad instellinge n>configuratiescherm>systeem en onderhoud>energiebeheer. Ga naar Geavanceerde instellingen. Stel daar in na hoeveel minuten je wil dat je apparaat overgaat naar sluimerstand (of, indien gewenst, slaap- of hybride slaapstand). Maar het beste blijft: schakel je computer regelmatig uit, zeker als je een uurtje pauze neemt. Het is een fabel dat het regelmatig uitschakelen van computers kwaad kan. Energieknippen Er zijn nog meer mogelijkheden om het energieverbruik te verminderen. Test of de helderheid van je beeldscherm niet wat minder kan. En het volume van de luidsprekers wat lager. Of gebruik een hoofdtelefoon. Vervolgens kijk je in hoeverre je overbodige programma s hebt draaien, die extra stroom vergen. Schakel je wifisignaal uit als je geen gebruik maakt van internet. Het zenden en ontvangen van het internetsignaal kost namelijk energie. Maak ook de luchtopeningen van, vooral, lap- of notebook af en toe schoon, met een spuitbusje met perslucht, die je voor een paar euro koopt in de computerwinkel. Voor deze toestellen kan zelfs nuttig blijken deze op een standaard te plaatsen, zodat daarrond zoveel mogelijk vrije luchtstromen ontstaan. Zo gaat minder energie verloren aan koelen, en/of gaat het toestel langer mee, omdat het niet oververhit raakt. Voorts kan je de computer zo instellen dat hij, terwijl je hem gebruikt, minder verbruikt. Volg dan het pad instellingen>config uratiescherm>systeem en onderhoud>energiebeheer, en je vindt Koop geen ultrakrachtige computer als je die eigenlijk niet nodig hebt! drie energieschema s: Energiebesparing, Gebalanceerd, Hoge prestaties. Eerstgenoemde is het zuinigst, het laatste het snelst. Internet: niet zo groen. Enkele jaren geleden gooide Alex-Wissner Gross, onderzoeker aan de befaamde Amerikaanse Harvard University, een forse steen in de web-kikkerpoel. Hij stelde namelijk vast dat het bezoeken van een site gepaard gaat met de uitstoot van 0,02 gram CO2 per seconde. Het gebruik van een zoekmachine (zoals Google, Yahoo!, Bing,...) draagt nog bij tot het probleem. Want in dit geval worden heel wat websites aangeklikt, en het laden ervan vergt telkens extra energie. Het gevolg laat zich raden: enkele minuten googlen resulteert in een uitstoot die vergelijkbaar is met deze van een stoomketeltje waarmee water wordt opgewarmd, namelijk 14 gram CO2. Gelukkig kan deze milieubelasting wat worden getemperd. Zo ging in 2008 de eerste groene zoekmachine van start: Treehoo. Het bedrijf dat erachter zit, gebruikt de helft van haar winst om bomen te planten. In 2009 volgde Znout (afgeleid van Zero Negative OUTput ). Op de site prijkt het Green Certified Site -label, een keurmerk voor groene websites dat door niemand minder dan Alex-Wissner Gross, de Harvard-onderzoeker, in het leven werd geroepen. Later kwam nog de zoekmachine Ecosia, waaronder ook het WWF ( World Wide Fund for Nature ) zijn schouders heeft gezet. Zij besteedt een groot deel van haar winst aan projecten die regenwouden in stand houden en let erop dat haar servers op groene elektriciteit draaien. Zo wordt ook surfen een stuk milieuvriendelijker. BioGezond JUNI

20 Bereide vleeswaren, foute kost in plaats van fi jne kost Worst, rookworst, droge worst, bloedworst, salami, bereid gehakt, filet américain, filet d anvers, paté, leverpastei, ham, vleessalade, spek, hot dogs, frikadellen, hamburgers... er bestaan heel wat soorten bereide vleeswaren of charcuterie en ze worden gretig gebruikt in het westers voedingspatroon. Nochtans bewijzen de laatste jaren epidemiologische studies ons dat het dagelijkse gebruik van zelfs vrij minieme hoeveelheden bereide vleeswaren de kans verhoogt op ernstige degeneratieve ziekten. Vooral de link met bepaalde types van kanker is duidelijk, maar er is ook al een verband gelegd met diabetes en hart- en vaatziekten. Omdat de modale Belg per jaar minstens 16 kg charcuterie eet, is een waarschuwende vinger dus zeker op zijn plaats! Er bestaan heel wat soorten bereide vleeswaren of charcuterie en ze worden gretig gebruikt in het westers voedingspatroon. Rood vlees: the jury is still out Voor wie zich afvraagt of het gebruik van vers rood vlees zoals rundvlees en lamsvlees ook risico s inhoudt: daar hebben onderzoekers nog geen eenduidig antwoord voor. In bepaalde studies worden rood vlees en bereide vleeswaren namelijk samen onderzocht, in andere dan weer wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen beide groepen van voedingsmiddelen. En wat betreft die laatste onderzoeken, stellen sommige onderzoekers ronduit dat een geen verband is tussen een verhoogde kans op bepaalde aandoeningen en rood vlees, terwijl anderen weliswaar heel wat minder in vergelijking met bereide vleeswaren wel een relatie zien met bepaalde types van kanker, diabetes en hartziekten. Rood vlees zou potentieel gevaarlijk zijn omdat het organisch heemijzer bevat dat bij de vertering vrijkomt in de dikke darm en vervolgens onder invloed van de daar aanwezige micro-organismen aanleiding geeft tot de productie van stikstofhoudende reststoffen: de zogenaamde nitrosoverbindingen. Dat zijn potentieel kankerverwekkende verbindingen die ook de insulinesecretie door de pancreas mogelijk afremmen. Nu ziet men wel dat een lage inname van rood vlees (gemiddeld 60 gram/dag) niet leidt tot een significante verhoging van de nitrosoverbindingen in de darm in vergelijking met een vegetarische voeding. Een hoge vleesinname dan weer (240 g) leidt wel tot een zeer significante verhoging van de gevaarlijke nitrosoverbindingen. Het American Institute of Cancer Research raadt daarom aan zeker niet meer dan gemiddeld per dag 3 ounce (ongeveer 100 g) rood vlees te eten of niet meer dan 500 gram per week. Voor elke 100 gram rood vlees die per dag extra wordt gegeten, neemt volgens deze instantie bijvoorbeeld het risico op darmkanker toe met 12 à 17 %! Volgens een Noorse studie dan weer zou wie rood vlees op het menu zet 17 % meer kans lopen op diabetes. Wie toch vers rood vlees wil blijven eten kunnen we alvast aanraden het te houden bij zeer matige hoeveelheden en zeker te zorgen voor voldoende inname van antioxidantenrijke groenten en fruit en qua granen enkel voor de vezelrijke volkoren producten te kiezen. Maar tot nader order zijn het dus vooral de bereide vleeswaren die het eerst moeten gelaten worden. En voor alle duidelijkheid: wetenschappers stelden vast dat gevogelte en vis de kans op kanker niet verhogen. Duidelijke relatie met kanker Er mag alvast zeer duidelijk gesteld worden dat regelmatig bereide vleeswaren eten de kans op kanker vergroot. Die connectie wordt in de eerste plaats gezien met colonkanker of kanker van de dikke darm. Zo meldde een grootschalige studie op een half miljoen Europese mensen van Zuid-Griekenland tot Noord-Noorwegen dat wie gemiddeld twee ons (56,6 g) bereide vleeswaren per dag eet, liefst 50 % meer kans loopt op de ontwikkeling van dikke darmkanker dan wie er geen eet. En je komt snel aan die 56,6 g! In deze studie zag men in tegenstelling tot hoger geen verband tussen het eten van vers rood vlees en dikke darmkanker. Vrij sterk is ook het verband tussen bereide vleeswaren met maagkanker: gemiddeld één ons (28,3 g) per dag vergroot de kans op maagkanker met 15 %, twee ons (56,6 g) al met 38 %. Ontstellend is ook de relatie tussen bewerkte vleeswaren en pancreaskanker: wie het meest bereide vleeswaren at, vertoonde 67 % meer kans op het ontwikkelen van pancreaskanker ten opzichte van wie er het minst at. Helemaal onthutsend is de vaststelling dat kinderen die regelmatig bereide vleeswaren krijgen, 74 % meer kans lopen op acute leukemie. Verder zijn er ook studies te vinden die een verband zien tussen bereide vleeswaren en borstkanker, eierstokkanker, longkanker en blaaskanker. 20 BioGezond JUNI 2012