Afscheidswijzer. Deel 2 Praktische gang van zaken na overlijden. Praktische informatie over het sterven, de uitvaart en de periode daarna.

Transcriptie

1 Afscheidswijzer Deel 2 Praktische gang van zaken na overlijden Praktische informatie over het sterven, de uitvaart en de periode daarna.

2 Praktische gang van zaken na overlijden

3 Voorwoord Voor veel mensen is acceptatie van de dood één van de moeilijkste taken van het leven. In sommige gevallen komt de dood zeer onverwacht, maar vaak komt hij als einde van een ongeneeslijke progressieve ziekte. Wat de oorzaak ook is, het keerpunt is het moment waarop geen genezing meer mogelijk is en het doel van een medische behandeling verandert. In de laatste weken van iemands leven wordt meestal de actieve behandeling van ziekte gestopt en richt men zich erop de klachten te verlichten en het leven dat nog rest zo aangenaam mogelijk te maken. In de periode vlak voor en na een overlijden komen vele aspecten naar voren waar niemand helemaal op is voorbereid. Zakelijke beslissingen lopen dikwijls dwars door alle gevoelens heen. Veel nabestaanden hebben in deze verwarrende periode behoefte aan informatie en praktische adviezen. In deze brochure kunt u informatie vinden over zowel zakelijke als emotionele aspecten rond het overlijden. De informatie uit deze brochure is een aanvulling op gesprekken die u met de arts, de verzorgende/verpleegkundige en met elkaar zult voeren. Niet alles zal op uw situatie van toepassing zijn. De hulp en de steun uit uw omgeving heeft u het meest nodig en deze kan niet door deze brochure vervangen worden. Wij spreken in deze brochure over uw naaste, het kan uw man, vrouw, vriend, vriendin, broer, zus, vader, moeder of misschien uw kind zijn. Geen twee situaties zijn hetzelfde. Het moment waarop u dit leest kan heel verschillend zijn. Of uw naaste bevindt zich in het terminale stadium of is al overleden. Toch hopen we dat u zich enigszins zult herkennen in deze brochure. De brochure wordt als 3-luik aangeboden zodat u de juiste informatie u bereikt op het voor u gewenste moment. Andere brochures zijn: Ziek zijn, en dan. En nu verder, zonder De zorgverleners binnen Pantein hopen u te kunnen ondersteunen rondom dit stervensproces. Als u specifieke vragen, wensen of behoeften heeft, kunt u dit altijd bespreken met uw arts of verzorgende/verpleegkundige. Colofon Uitgave: in opdracht van netwerk palliatieve zorg Noordelijke Maasvallei Productiebegeleiding: netwerkcoördinator

4 Voor de nabestaanden Een sterfgeval is een ingrijpende gebeurtenis. Het kan moeilijk zijn om tijd en aandacht vrij te maken voor administratieve zaken. Toch moet er juist dan veel geregeld worden, ook op het gebied van persoonlijke financiën. Maar het is wel belangrijk dat deze secuur worden afgehandeld, ook omdat in de praktijk blijkt dat het opzeggen van financiële verplichtingen niet altijd eenvoudig verloopt. Het kan daarom handig zijn om de afhandeling met iemand te delen of voor een deel uit te besteden aan een adviseur. Direct na overlijden Na het overlijden moet de dood officieel worden vastgesteld door een arts. Dat is een wettelijke verplichting. Deze arts ondertekent ook de overlijdensakte. Soms zal deze arts u ook vragen of er obductie (lijkschouwing) mag plaatsvinden bij de overledene. Bij obductie of sectie worden vrijwel alle inwendige organen bekeken en kleine weefselstukjes uitgenomen om later onder de microscoop te bekijken. Met dit onderzoek kan de uitgebreidheid van de ziekte, verklaring van sommige klachten en de uiteindelijke doodsoorzaak worden vastgesteld. De definitieve uitslag van dit onderzoek duurt circa 6 weken en hiervoor kunt u een afspraak maken met de behandelend arts. U heeft het recht dit te weigeren, waarbij een ieder uw beslissing zal respecteren. Als u toestemming heeft gegeven, zal de obductie veelal binnen 24 uur na overlijden plaatsvinden. Vanzelfsprekend krijgt u tijd om op gepaste wijze afscheid te nemen. Ook na de obductie is het nog mogelijk uw naaste te zien. Na obductie haalt de begrafenisondernemer de overledene af voor de voorbereidingen voor opbaring en/of begrafenis of crematie. Over het algemeen doorkruist een obductie niet de officiële gang van zaken rond begrafenis of crematie. In sommige gevallen heeft de overledene aangegeven zijn lichaam ter beschikking te stellen aan de wetenschap. Na het overlijden moet de universiteit zo snel mogelijk gewaarschuwd worden, want als het lichaam geaccepteerd wordt, moet het binnen 24 uur bij de universiteit zijn. Als het lichaam geaccepteerd wordt, betaalt de universiteit het vervoer van het lichaam. Het lichaam wordt door een begrafenisondernemer in een keurige auto vervoerd. De overledene wordt niet opgebaard en niet gekist. Het is wel mogelijk gelegenheid te geven afscheid te nemen, maar het afscheid moet plaatsvinden voordat het lichaam is vervoerd naar de universiteit. De beslissing het lichaam ter beschikking van de medische wetenschap te stellen, gaat veel verder dan bijvoorbeeld orgaandonatie. Voor de nabestaanden heeft de beslissing het lichaam ter beschikking te stellen als consequentie dat er sneller dan gewoonlijk afscheid genomen moet worden en dat er geen uitvaart zal zijn. Er kunnen wel rouwbrieven verstuurd worden en er kan ook een samenkomst in een rouwcentrum georganiseerd worden. Bij die samenkomst is er echter geen kist die centraal staat. Het is daarom aan te raden iets anders centraal te stellen, bijvoorbeeld een bloemstuk met een foto van de overledene. Laatste verzorging Nadat de arts het overlijden heeft vastgesteld, zal de overledene een laatste verzorging ondergaan. Dit wordt meestal door de verzorgende/verpleegkundige van de afdeling gedaan. U kunt hierbij aanwezig zijn en/of meehelpen. Het geven van deze laatste verzorging wordt ook wel afleggen genoemd. Het gaat om het wassen van het lichaam, het sluiten van de ogen en mond en het aankleden van de overledene. Het kan zijn dat u van te voren met elkaar kleding heeft uitgekozen. U kunt, indien u dit wenst, uw naaste samen met de verzorgende/verpleegkundige aankleden. Evt. kan de uitvaartonderneming dit ook op een later tijdstip doen. Coby: Mijn moeder had een hele mooie jurk uitgezocht. En ze wilde graag dat haar nagels gelakt zouden worden. Dat heb ik voor haar gedaan. Vreemd om met zo n koud lichaam bezig te zijn. Maar ik was blij dat ik dit voor haar kon doen. (brochure KWF) Na deze laatste zorg krijgt u zolang als nodig is de gelegenheid om bij uw naaste te zijn. Daarna zal hij/zij naar het mortuarium gebracht worden. Het is mogelijk dat een

5 medewerker van de uitvaartonderneming de overledene vanaf het mortuarium naar huis brengt. Een andere mogelijkheid is dat de overledene naar een rouwcentrum overgebracht wordt. Meestal worden hierover afspraken gemaakt bij het inschakelen van de uitvaartondernemer. Het is goed om daar, zo mogelijk voor het overlijden, met elkaar over te spreken. Rond de uitvaart Waarschijnlijk hebt u met uw naaste gesproken over een voorkeur voor begrafenis dan wel een crematie. De verantwoordelijkheid voor de organisatie hiervan ligt bij de nabestaanden. In overleg met de uitvaartonderneming kunt u bepalen hoe u de begrafenis of crematie verzorgd wilt hebben. Normaal gesproken moet iemand binnen zes dagen begraven of gecremeerd worden. De sterfdag zelf wordt niet meegerekend. Het is goed om te weten dat de begrafenisondernemer bij de burgerlijke stand van de gemeente uitstel kan aanvragen voor de begrafenis of crematie wanneer daar dringende redenen voor zijn. Kinderen en de uitvaart Wanneer er kinderen in het gezin zijn, zult u zich mogelijk de vraag stellen of u hen mee moet nemen naar de begrafenis of crematie. Dit is natuurlijk afhankelijk van de situatie van het kind, maar veelal is het goed om uw kind mee te nemen. Het beleven van de begrafenis of crematie helpt ook jonge kinderen een duidelijk besef van het overlijden te krijgen, wat hen zal helpen het verlies te verwerken. Laat kinderen bijvoorbeeld tekeningen maken of bloempjes plukken en laat ze die meegeven in de kist. Zorg dat er iemand tijdens de plechtigheid aanwezig is om zich over de kinderen te ontfermen als u het even niet meer aankunt. Extra informatie over de uitvaart Voor verdere informatie over de uitvaart kunnen de volgende adressen behulpzaam zijn: of of notaristelefoon Het Landelijk Steunpunt Rouwbegeleiding (LSR) heeft een Gids na een overlijden uitgegeven, waarin veel informatie voor nabestaanden staat; in het bijzonder voor die eerste verwarrende periode waarin veel geregeld moet worden, maar waarin velen niet precies weten wat. Deze gids wordt vaak uitgereikt door de uitvaartonderneming, maar is ook te bestellen via De eerste dagen na het overlijden van uw naaste Iemand verliezen is een ingrijpende gebeurtenis waar u zowel lichamelijk als emotionele gevolgen van zult ondervinden. Iedereen verwerkt het verlies op een eigen manier. Normale verliesverwerking bestaat niet. Vlak na de dood van uw naaste kunnen er veel en soms tegenstrijdige gedachten in u opkomen. Ellen: Hoe cru het ook klinkt, ik was opgelucht toen Ernst zijn laatste adem uitblies. Ik vond het vreselijk om hem te verliezen, maar die laatste tijd was er in mijn ogen echt sprake van ondragelijk lijden. En dat wens je niemand toe. Vooral niet je allerliefste. (brochure KWF) Sommige nabestaanden voelen zich rustig of bijna gevoelloos alsof zij verlamd zijn. Dit is een reactie die lichaam en geest beschermt tegen een teveel aan verdriet. Het gevoel van verlamming zal na verloop van tijd afzwakken en er zal ruimte komen voor het beleven van het verlies. Anderen zullen veel eerder een gevoel van verdriet, verzet of woede voelen opkomen. Ook momenten van positieve gevoelens, blijheid en vrolijkheid kunnen er zijn.

6 Nabestaanden voelen zich hier soms schuldig over, terwijl deze gevoelens heel normaal kunnen zijn. Deze wisselende gevoelens kunnen op de meest onverwachte momenten naar boven komen. De eerste dagen na het overlijden van iemand van wie je houdt, zijn meestal druk en hectisch. Er moet van alles geregeld worden. U hebt misschien veel mensen om u heen en er kan veel bezoek zijn. Als de uitvaart achter de rug is, kan het opeens heel stil en eenzaam worden. U kunt ook een leeg gevoel hebben. Een periode van intensieve zorg is achter de rug. Misschien hebt u schuldgevoelens. Denkt u: had ik maar meer voor hem gedaan of vraagt u zich af: had ik het niet heel anders moeten doen. Of gevoelens van dankbaarheid dat de ziekteperiode de mogelijkheid bood na het overlijden en afscheid nemen toe te groeien. Rouwen doet ieder mens verschillend, en iedereen zal dat op zijn eigen manier uiten en beleven.

7 Checklist bij overlijden Wat komt er allemaal kijken bij een overlijden? Wat heeft men nodig? Naar welke papieren wordt gevraagd? Onderstaand volgt een opsomming van zaken die bij een overlijden direct van belang zijn. 1. Contact opnemen met (huis)arts Bij overlijden zal de arts (huisarts, verpleeghuisarts, specialist) de dood vaststellen en een verklaring van overlijden uitschrijven. Deze verklaring is nodig om bij de Burgerlijke Stand van de gemeente aangifte te doen van het overlijden en om de overledene te kunnen begraven of te cremeren. Bij het overlijden wordt als eerste de arts gewaarschuwd. Bel in eerste instantie naar uw eigen huisarts of de dienstdoende vervangende arts. De A-verklaring en B-verklaring Na het vaststellen van de dood zal de arts de A-verklaring en de B-verklaring afgeven. De A-verklaring is het document waarop de naam van de overledene staat, de geboorteen overlijdensdatum. Dit formulier is voor iedereen ter inzage. Op de A-verklaring wordt alleen het tijdstip en de datum van het overlijden vermeld. De B-verklaring is een formulier waarop de arts tevens de oorzaak van het overlijden invult. Dit formulier is bedoeld voor de statistieken en wordt door de arts gesloten en van zijn handtekening of paraaf voorzien. Beide formulieren worden door de uitvaartondernemer meegenomen voor de aangifte bij de Burgerlijke Stand. 2. De melding van het overlijden Naast het waarschuwen van een arts moet een uitvaartondernemer worden ingeschakeld om de uitvaart te regelen. Twee manieren om in contact te komen met een uitvaartondernemer zijn: Er is het telefoonnummer 0080-STERFGEVAL ( ). Dit telefoonnummer is gemakkelijk te onthouden, de letters staan voor de nummers op het toetsenbord. Belt men dit nummer dan wordt men doorgeschakeld naar een uitvaartondernemer bij u uit de buurt. Een uitvaartondernemer naar keuze. Het is beter om u vooraf goed te laten informeren en het nummer van de uitvaartondernemer van uw keuze bij de hand te houden (zowel in de telefoonklapper als bij de overlijdenspapieren). De kosten van de uitvaart worden veelal grotendeels vergoed door een uitvaartverzekering. Indien er geen uitvaartverzekering is afgesloten of als blijkt dat de uitvaartverzekering niet alle gemaakte kosten vergoedt, dan zal betaald moeten worden uit de nalatenschap. Als dit ontoereikend is, moeten de nabestaanden zelf de uitvaart betalen. Wie hiervoor te weinig geld of middelen heeft, kan een beroep doen op de Algemene Bijstandswet van uw gemeente. Met het ondertekenen van de opdracht bent u aansprakelijk voor de betaling van de kosten van de uitvaart. Levens-/overlijdensverzekeringspolissen Deze verzekeringen worden afgesloten in plaats van een uitvaartverzekering. Deze verzekeringsvorm keert geld uit om bijvoorbeeld een begrafenis te bekostigen Na het overlijden moeten de afgesloten levensverzekeringen en/of overlijdensverzekeringen worden verzilverd. Indien u dat wenst kan de uitvaartondernemer dit voor u doen; zorg er dan voor dat u deze bij de hand hebt. Vraag naar een kopie van de polis en een kopie van de brief die de uitvaartondernemer naar de verzekeringsmaatschappij van de betreffende polis stuurt. Zo hebt u bij mogelijke problemen bij de verzilvering van de polis altijd een kopie in handen.

8 Het trouwboekje Voor de akte van overlijden heeft de uitvaartondernemer gegevens nodig. De gegevens die in het trouwboekje staan, zijn bijna altijd de juiste gegevens, vandaar dat de uitvaartondernemer er altijd naar zal vragen. Voor de aangifte van overlijden is het trouwboekje niet meer nodig, omdat alle computerbestanden van de overheid tegenwoordig aan elkaar zijn gekoppeld. Akte van overlijden - uittreksel uit het overlijdensregister De A-verklaring en de B-verklaring worden meegenomen door de uitvaartondernemer. Met deze formulieren en het aangifteformulier (het formulier waarop de persoonlijke gegevens van de overledene staan vermeld) zal de uitvaartondernemer de aangifte van overlijden doen bij de Burgerlijke Stand in de plaats waar het overlijden heeft plaatsgevonden. Van de Burgerlijke Stand ontvangt de uitvaartondernemer het uittreksel uit het overlijdensregister (ook wel de akte van overlijden genoemd) en het verlof tot begraven of cremeren. Het uittreksel uit het overlijdensregister krijgt u na de uitvaart overhandigd, de originele akte van overlijden blijft altijd bij de Burgerlijke Stand. De Burgerlijke Stand geeft het overlijden door aan de belanghebbende instanties (Sociale Verzekeringsbank, Belastingdienst, de grote pensioenfondsen, het UWV, de Rijksdienst voor het Wegverkeer, Onroerendezaakbelasting WOZ, afvalstoffenheffing en rioolrecht) met inachtneming van de privacywetgeving. 3. Contact opnemen met kerk of andere levensgemeenschap Indien u dit wenst, kunt u contact opnemen met de pastor van de parochie of voorganger van uw levensgemeenschap. De meeste pastors, voorgangers zullen vantevoren met u contact op willen nemen om afspraken te maken over welke dag, welk tijdstip en op welke wijze de uitvaart zal geschieden. Zaken als teksten voor de mis, muziek, aankleding kerk, tekst rouwbrief en bidprentje zullen dan besproken worden. Dag van de uitvaart De dag waarop de uitvaart kan plaatsvinden wordt bepaald door een wettelijke termijn, namelijk niet binnen 36 uur en uiterlijk 6 werkdagen na de dag van overlijden (dus zaterdagen, zondagen en nationale feestdagen tellen niet mee). Wil men de uitvaart laten plaatsvinden binnen 36 uur, dan moet vervroeging worden aangevraagd (via justitie). Wil men de uitvaart laten plaatsvinden na de 6 werkdagen van overlijden dan moet uitstel worden aangevraagd (via de gemeente). Om de begrafenis of crematie te kunnen laten plaatsvinden, is een verlof tot begraven of cremeren nodig. Het verlof tot begraven of cremeren Met de A-verklaring en B-verklaring en het aangifteformulier krijgt de uitvaartondernemer tevens het verlof tot begraven of cremeren. Met dit formulier wordt toestemming verleend tot begraven of cremeren. Het moet worden overhandigd aan het personeel van de begraafplaats of het crematorium. Zonder dit formulier kan geen begrafenis of crematie plaatsvinden. Niet-natuurlijke dood of ongeval Is het overlijden een gevolg van een ongeval of een niet-natuurlijke dood, dan moet naast de arts ook direct de verzekeringmaatschappij worden ingelicht. Door de schouwarts zal een politiearts worden ingeschakeld en indien noodzakelijk volgt een onderzoek bij het Nederlands Forensisch Laboratorium te Rijswijk. De adressenlijst Het is verstandig om in de loop der jaren een adressenlijst te maken en deze zo actueel mogelijk te houden. Op een emotioneel moment is het vaak moeilijk een adressenlijst samen te stellen. De kans dat familie of belangstellenden worden vergeten, is dan groot.

9 De opdrachtgever Bij iedere uitvaart is er één persoon die opdracht geeft voor het regelen en uitvoeren van de uitvaart. Meestal is dit de echtgeno(o)t(e) of de partner van de overledene. Ook kan dit één van de kinderen zijn. De opdrachtgever bepaalt, meestal in samenspraak met familie en/of vrienden, hoe de uitvaart geregeld en uitgevoerd moet worden. De opdrachtgever is verantwoordelijk voor de betaling van de uitvaart. Het SOFI-nummer van de opdrachtgever moet vermeld worden. Vanaf 1 november 2005 is de uitvaartondernemer (in opdracht van de belastingsdienst) verplicht het burgerservicenummer (BSN) van de opdrachtgever van de uitvaart (dus niet van de overledene) op het aanvraagformulier voor de gemeentelijke begraafplaatsen en crematoria te vermelden. Het BSN is onder andere te vinden op uw belastingformulier, rijbewijs, identiteitskaart of de pas van de zorgverzekeraar. 4. De notaris Heeft de overledene ooit in zijn leven een testament laten maken dan zal men na het overlijden naar de notaris moeten. Ook als het niet zeker is of de overledene een testament heeft, dan kan men een notaris in schakelen of dit via de notaristelefoon opvragen ( ). Voor het openen van het testament heeft de notaris een uittreksel uit het overlijdensregister van de Burgerlijke Stand nodig. Deze krijgt de familie na de uitvaart overhandigd van de uitvaartondernemer. De kosten van de notaris hangen af van de tijd die de notaris aan de nalatenschap besteed. Omdat de tarieven van de notarissen vrij zijn, is het handig bij diverse notarissen vooraf een prijsopgave te vragen. Wie hiervoor weinig geld heeft bestaat een speciale regeling, meldt dit bij de notaris. Akte/Verklaring van Erfrecht De akte van erfrecht/verklaring van erfrecht wordt opgemaakt en afgegeven door een notaris. De notaris verklaart hierin dat hij heeft onderzocht of er een testament is, wie de erfgenamen zijn en wie gerechtigd is/zijn tot de nalatenschap en over de bank- en/of girotegoeden kan beschikken. Vaak heeft men na een overlijden een akte van erfrecht nodig om de bank te deblokkeren, voor de hypotheekverstrekker of verzekeringsmaatschappij, het te gelde maken van polissen of tegoeden van de belasting vrij te krijgen. Staan deze rekeningen op naam van beide partners, dan kan de partner gebruik blijven maken van de bank of postbankrekening, dan is er geen blokkering. Laat pas een akte van erfrecht opmaken als hier om wordt gevraagd, u maakt anders kosten die niet nodig zijn. Ga bij diverse notarissen te rade over de prijs van de akte van erfrecht, dit kan per notaris nogal verschillen. ERFRECHT Sinds de invoering van het nieuwe erfrecht per 1 januari 2003 ligt de bevoegdheid niet meer bij de gezamenlijke erfgenamen; als de wettelijke verdeling van toepassing is, is de langstlevende echtgenoot bevoegd. Om een goed inzicht te krijgen in het erfrecht zijn de volgende websites interessant om te bezoeken: en home.hccnet.nl/m.breemans/erfrecht2.html. Voor meer inlichtingen kan men zich wenden tot de Notaristelefoon: (op werkdagen tussen uur). Het aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap

10 Een erfgenaam heeft het recht de nalatenschap te aanvaarden of te verwerpen. Bestaat de erfenis meer uit schulden dan bezittingen, dan is het verstandig de nalatenschap te verwerpen. Aanvaardt men de nalatenschap, dan is men verplicht alle schulden te betalen. Is het niet zeker of er schulden zijn, dan kan de nalatenschap/erfenis beneficiair worden aanvaard. Dat wil zeggen dat de erfgenaam niet verantwoordelijk is voor de schulden, maar mag zich ook tussentijds geen delen van de nalatenschap toe-eigenen. Voor het beneficiair aanvaarden door de langstlevende echtgenoot is een bedenktijd van maximaal 3 maanden na overlijden. Voor het beneficiair aanvaarden van de nalatenschap moet men een schriftelijk verzoek indienen bij de griffie van de rechtbank in de regio van de overledene. Besluit men de erfenis te verwerpen, dan mag men zich niet als erfgenaam gedragen en zal men een schriftelijke verklaring moeten indienen bij de griffie van de rechtbank in de regio van de overledene. Heeft de overledene kinderen, dan zullen zij de erfgenaam worden. Willen zij de erfenis verwerpen, dan zullen ook zij een schriftelijke verklaring moeten indienen bij de griffie van de rechtbank. Indien de erfgenaam start met bijvoorbeeld het opruimen van de inboedel van de overledene, effecten verkoopt of het huis van de overledene te koop zet of de huurovereenkomst beëindigt, dan gedraagt men zich als erfgenaam en heeft men de erfenis aanvaard, dus inclusief de schulden en alle daaraan verbonden verplichtingen. Over het aanvaarden of verwerpen van de nalatenschap kan men zich wenden voor gratis juridische informatie wenden tot Het Juridisch Loket. Telefoon: (op werkdagen tussen uur ( 5. Werkgever, uitkeringsinstantie en pensioenfonds Was de overledene in loondienst dan zal de werkgever moeten worden geïnformeerd. De minderjarige kinderen hebben volgens de wet recht op een overlijdensuitkering van de werkgever. Deze uitkering kan variëren van één tot drie maandsalarissen en wordt bruto uitgekeerd. Een werkgever is volgens de wet niet verplicht de partner een uitkering te geven. Buitengewoon verlof bij overlijden Buitengewoon verlof bij overlijden is niet bij wet geregeld, maar bij CAO. Iedere CAO heeft een andere regeling. Veel bedrijven hebben een rouwprotocol. Uitgangspunt is dat het verlies van een direct familielid (partner, kind, ouder) een zodanig ingrijpende gebeurtenis is in het leven van een mens, dat hij/zij er daarom recht op heeft dat een dergelijk verlies in de werksituatie met zorgvuldigheid tegemoet wordt getreden. De werknemer die een dergelijk verlies overkomt, zal dit mededelen aan zijn/haar leidinggevende waarna een beroep kan worden gedaan op het buitengewone verlof. Bij een overlijden kan het buitengewoon verlof als volgt worden toegekend: Bij het overlijden van echtgenoot/echtgenote, ouder, schoonouder, eigen of aangehuwd kind: vanaf de sterfdag tot en met de dag van de uitvaart. Voor het bijwonen van de uitvaart van een grootouder, kleinkind, broer en zus, zwager of schoonzus: één dag. Op CAO.startpagina.nl staan de meeste CAO s waarin de verschillende regelingen omtrent het buitengewone verlof zijn terug te vinden. Sociale Verzekeringsbank De Sociale Verzekeringsbank wordt automatisch (door de gemeente) op de hoogte gesteld van een overlijden. De Sociale Verzekeringsbank zal u vervolgens nader informeren.

11 Op kunt u door een aantal vragen te beantwoorden nagaan wat de gevolgen zijn voor de pensioenen en uitkeringen die de SVB betaalt (nabestaandenuitkering uit de Algemene Nabestaandenwet (Anw), AOW, (half)wezenuitkering). Informeren van andere instanties Informeer daarnaast de volgende instanties: - abonnementen en lidmaatschappen - donateurschappen - verenigingen - woningbouwvereniging - verzekeringsmaatschappijen - pensioenfonds Om te voorkomen dat u na een sterfgeval nog commerciële post krijgt op naam van de overledene, kunt u via het overledenregister op Infofilter.nl de contactgegevens blokkeren. Belastingdienst Op de website van de Belastingsdienst vindt u meer informatie over de laatste aangifte en informatie over erven en erfbelasting.

12 Hoewel aan deze uitgave(n) de uiterste zorg is besteed sluit het netwerk iedere aansprakelijkheid uit voor onjuistheden, onvolledigheden en eventuele gevolgen van het handelen op grond van informatie in deze uitgave. Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend.