Handleiding voor een diervriendelijke tuin
|
|
- Valentijn Smeets
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Handleiding voor een diervriendelijke tuin
2 Inleiding Voor ons onderzoek voor de First Lego League hebben wij bij het onderwerp Animal Allies bedacht om een handleiding te maken hoe je een diervriendelijke tuin kan aanleggen. In deze handleiding staat beschreven hoe je het beste vogels, egels, amfibieën en insecten in je tuin kan aantrekken. Doordat veel mensen tegenwoordig tegels in hun tuin hebben en weinig groen, zijn er weinig schuilplekken voor kleine dieren. Hier willen wij verandering in brengen. Ook hebben we ideeën bedacht om dieren aan te trekken in je tuin zonder dat je last van hen hebt en natuurlijk ook zonder dat zij last van de mensen hebben. De bouwtekeningen kunt u ook vinden in deze handleiding. De ontwerpen zijn verzonnen door onze klasgenoten en getekend door onze meester, Dan van der Lingen. Wij wensen u veel succes met het aanleggen van uw diervriendelijke tuin.
3 Vogels Het is goed om vogels in je tuin te hebben, omdat ze schadelijke insecten eten. Ook is het leuk om naar te kijken. In een dorp of stad kun je niet alle vogels tegenkomen. De meest voorkomende vogels zijn merels, kauwtjes, koolmezen, pimpelmezen, mussen, spreeuwen, roodborstjes, lijsters en duiven. Een uil of roofvogel zal je niet zo snel in je tuin aantreffen. Voedsel Koolmezen en pimpelmezen eten insecten, wormen, zaden en vetbollen. Kuifmezen eten in de zomer insecten, insectenlarven en spinnen. In de winter eten ze zaden van naaldbomen. Merels eten wormen, bessen en pinda s. Ze eten graag van een voedertafel of voederhuisje. Spreeuwen eten pinda s, vetbollen, zonnepitten en pindablokken. Mussen eten zaden, granen, insecten, bloemknoppen, brood, bessen, pinda s en vetbollen. In de broedtijd eten ze voornamelijk insecten. Roodborstjes eten insecten, spinnetjes en andere kleine diertjes, bessen, zaden en in de winter ook vaak eten van de voedertafel. Leefomgeving Vogels schuilen graag in planten, bomen of struiken. Ook maken ze er hun nestjes soms in. Ze kunnen er ook besjes en zaden uit eten. Planten waar vogels van houden zijn onder andere: blauweregen, vuurdoorn, klimhortensia, klimroos, wilde wingerd, bosrank, wilde kamperfoelie, hop, klimop, lijsterbes en winterjasmijn. Bescherming Als je vogels in je tuin wilt, is het belangrijk dat je beschutting hebt in de vorm van planten en struiken en waarin ze voedsel kunnen vinden, zoals zaden, bessen en insecten. Als je nestkasten in je tuin hebt, leggen sommige vogelsoorten, zoals bijvoorbeeld koolmezen, daar hun eieren in.
4
5
6 Ook kunnen de nestkasten in de muur worden ingebouwd. De huismussen kunnen onder de dakrand.
7 Werktekening schutting met wisselplanken en vogelhuisje erin
8 Werktekening tuinkast met bovenin nestkast/insectenhotel en onderin egelkast Tuinkast met ingebouwde nestkast
9 Compostvak met paddenoverwinteringsplek onderin. De compost zorgt voor een warmere plek.
10 Insecten Als je veel insecten in je tuin hebt, zullen je planten en bloemen beter bevrucht worden. Ook trek je daarmee vogels en egels aan in je tuin, omdat insecten weer door deze dieren gegeten worden. Je kan de volgende insecten in je tuin krijgen: wespen, bijen, hommels, vlinders, muggen, vliegen, kevers, lieveheersbeestjes en libellen. Voedsel Bijen en hommels houden van nectar en stuifmeel van bloemen. Wespen eten daarentegen andere insecten en zoete stoffen en dranken. Als larve eet een libel kikkervisjes en andere kleine visjes. Een volwassen libel eet andere insecten en in sommige gevallen elkaar. Vlinders drinken sappen uit fruit en bloemen. Ze kunnen niet eten want ze hebben geen mond. Onder de kevers heb je verschillende soorten, de planteneters en vleeseters. De larven van kevers eten vaak (rot) hout. Als ze volwassen zijn eten ze meestal nectar en stuifmeel. Lieveheersbeestjes eten vaak schadelijke insecten, zoals bladluis. Leefomgeving Insecten leven in een natuurlijke omgeving met veel planten en bloemen, want daar is hun voedsel. Bescherming In een tuin waar veel planten en struiken zijn kunnen insecten zich goed verschuilen. Je kunt ook een insectenhotel aan de muur hangen. Dit kunt u in een tuincentrum kopen. En op internet zijn instructies te vinden om het zelf te maken. Op de volgende bladzijde ziet u ons ontwerp voor een insectentafel. In de poten zitten gaatjes waar insecten in kunnen schuilen of hun eitjes leggen.
11 Werktekening tafel met gaatjes in de poten waar insecten in kunnen De gaatjes worden gebruikt door sluipwespjes en graafbijtjes.
12 Egels Egels in je tuin zijn leuk om te zien, maar ze eten vooral ook schadelijke diertjes, zoals rupsen en slakken. Voedsel Egels eten wormen, insecten, rupsen en kevers, larven, oorwurmen en slakken. Leefomgeving Egels leven het liefst op een droge en beschutte plek, bijvoorbeeld tussen braamstruiken, heggen, omgevallen bomen of een hoop bladeren. Ze kunnen hier hun nest maken voor hun jongen en ze kunnen hier ook overwinteren. Ze hebben een droge plek nodig, zodat hun lichaamstemperatuur tijdens de winterslaap niet te laag wordt. Bescherming In je tuin kan je struiken neerzetten of een hoop bladeren laten liggen. Ook kan je een egelhuisje neerzetten. Wij hebben een ontwerp gemaakt van een bank waar in de zijkant een soort buis zit met daarachter een egelhuisje. De buis zorgt ervoor dat er geen dieren, zoals bijvoorbeeld katten, in kunnen en zodat ze beschut zitten tegen kou en wind. Tijdens de winterslaap (van november tot maart/april) hoef je ze niet bij te voeren. Als je egels wilt bijvoeren kan je ze zacht kattenvoer geven en absoluut géén melk. Pas ook op met slakkenkorrels in je tuin en ander gif tegen insecten. Doordat een egel alleen insecten eet, kan hij doodgaan door het gif dat hij zo binnen krijgt. Laat geen blikjes en bekertjes slingeren. Egels kunnen er in vast komen te zitten! Egels zijn goede bestrijders van insecten en schadelijke beestjes als rupsen, slakken en maden. Zij zorgen voor een natuurlijk evenwicht in uw tuin zonder het gebruik van gif.
13 Werktekening bank met daarin egelhuis Zelfgemaakte egelbank
14 Egelbank met bladeren gevuld
15 Amfibieën De amfibieën die je in je tuin kan aantrekken zijn bijvoorbeeld kikkers, padden en salamanders. Voedsel Kikkervisjes eten alleen maar algen. Een grote kikker eet insecten, spinnen, slakken, en kleine zoogdieren. Salamanders eten o.a. watervlooien, muggenlarven en kikkerdril. Verder eten amfibieën allerlei soorten waterplanten, zoals waterkers, lelie, moeras, dotterbloem, adderwortel, waterpest en insecten Leefomgeving Amfibieën leven in ondiep water, moeras en vooral vochtige plekken. Als je een vijver in je tuin hebt, moeten er niet te grote vissen in zitten en je moet ervoor zorgen dat er geen reigers bij kunnen komen. In en om het water moeten ook planten staan. Planten in het water geven beschutting voor de kikkers, maar ook voor hun eitjes die ze in het water leggen. Het vijvertje hoeft niet groot te zijn, maar er moet wel een dieper stuk in zitten van ongeveer 80 cm, zodat het niet helemaal bevriest in de winter. De oevers moeten niet te steil zijn. Bescherming Amfibieën zoeken hun bescherming in het water en tussen planten langs de oever en planten in het water, zoals dotterbloem, adderwortel en waterkers.
16 Werktekening compostbak met onderin ruimte voor padden Onderin de compostbak is een ruimte voor de padden. Door de warmte van de compost, kunnen ze daar goed overwinteren. s Zomers kunnen ze hun eitjes in de vijver leggen.
17 Dankwoord Deze handleiding is tot stand gekomen met hulp van verschillende mensen. We zijn op bezoek geweest bij Vogel- en Egelopvang De Houtsnip in Hoek van Holland. Zij hebben veel informatie aan ons gegeven over egels en vogels. Mevrouw Rörig, tuinconsulent van de KNNV, is bij ons op school geweest en heeft verteld over hoe je een tuin diervriendelijk kan maken. Meneer Moerman, ecoloog van de gemeente Westland, heeft in de klas van alles verteld over dieren die in de Gemeente Westland leven. Hij heeft verteld wat de Gemeente Westland doet voor de huisvesting van vleermuizen, wat het grootste probleem is bij padden en wat we hier zelf aan kunnen doen. Pieter Hoogerbrugge, van Hoogerbrugge & Partners, Accountants heeft de t-shirts gesponsord. De Jumbo heeft ervoor gezorgd dat we vandaag broodjes en drinken hebben gekregen. Ook hebben wij kattenvoer gekregen. Dit eten egels in je tuin. Van Houthandel Van der Marel hebben wij hout gekregen, waarmee we de maquettes hebben gemaakt. Van Dijk & Korteland heeft de flyers gedrukt. Meester Dan van der Lingen heeft ons begeleid bij de activiteiten in de klas en hij heeft de werktekeningen in deze handleiding getekend. Enkele ouders hebben ons begeleid bij het doen van het onderzoek en het maken van de handleiding, de maquettes en presentatie. Zonder al deze mensen zouden we dit nooit voor elkaar hebben gekregen. Iedereen heel erg bedankt!
18 Bronvermelding Egelbescherming.nl Vogelbescherming.nl Vogel- en egelopvang De Houtsnip in Hoek van Holland Zeelandnet.nl (amfibieën) Egelhuis.com (egels) wildlife.hetdierenrijk.nl/amfibieën/voedsel dier-en-natuur.infonu.nl/vogels/ dieren-info.nl/insecten/ wikipedia.org tuinseizoen.com
NATUURVRIENDELIJK TUINIEREN HOE MAAK IK VAN MIJN TUIN EEN NATUURPARADIJS?
NATUURVRIENDELIJK TUINIEREN HOE MAAK IK VAN MIJN TUIN EEN NATUURPARADIJS? De gemeente Hellevoetsluis wil de hoeveelheid groen en de verscheidenheid aan planten en dieren in de stad vergroten. Naast het
Nadere informatieDoel: Na deze opdracht weet je wat een voedselkringloop is en hoe het leven van planten en dieren met elkaar samenhangt.
Thema: Bestaat vrede? Vak: Ruimte, aarde en milieu De ecologische kringloop De voedselkringloop Moeilijkheid: *** Tijdsduur: ** Juf Nelly De kringloop in de natuur Doel: Na deze opdracht weet je wat een
Nadere informatieKeuzedeel: De levende tuin. 6: fauna
Keuzedeel: De levende tuin 6: fauna Doelen 1. Je bewust maken hoeveel leven groen in een tuin of woonomgeving kan ondersteunen. 2. Je bewust maken wat alle voordelen van groen in een tuin of woonomgeving.
Nadere informatieDieren in de winter 3
Dieren in de winter 3 inhoud blz. 1. Winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. Filmpjes 11 Bronnen en foto s 12 Colofon
Nadere informatieHier zien jullie alweer de zesde uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw.
Hier zien jullie alweer de zesde uitgave van ons jeugdblad. Nieuwsgierig wat de Oele nu weer heeft te vertellen. Lees maar gauw. Vlinders in de tuin Vooral op warme dagen kun je veel vlinders zien in allerlei
Nadere informatieOele de uil vertelt over hoe de verschillende dieren de winter doorkomen
Hier zien jullie alweer de derde uitgave van ons jeugdblad. Ook nu heeft de Oele weer heel wat te vertellen. Lees maar gauw. Oele de uil vertelt over hoe de verschillende dieren de winter doorkomen Zoogdieren
Nadere informatieInleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat?
Inleiding In het najaar worden de dagen steeds korter en de nachten steeds langer. Kun je je voorstellen dat je in de maand november naar bed gaat? Je valt in een diepe slaap en wordt in maart pas weer
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 6 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatieINSECTEN. werkboekje
INSECTEN werkboekje 20 maart 2009 Dag lieve kleine vlinder Waar vlieg je toch naartoe? Breng jij misschien de eitjes weg, ben jij nu al moe? Jouw eitjes worden rupsjes. die groeien heel erg vlug. ook krijgen
Nadere informatieWinterslaap. Met filmpjes, werkblad en puzzels. groep 5/6. uitgave januari 2013
uitgave januari 2013 Winterslaap Met filmpjes, werkblad en puzzels groep 5/6 inhoud blz. Inleiding 3 1. Wat is een winterslaap? 4 2. Lage hartslag 5 3. Lage temperatuur 6 4. Winterrust 7 5. Winterslapers
Nadere informatieinhoud 1. De merel 2. Waar is mijn eten? 3. De tuin 4. Vogels helpen 5, Wat eten vogels? 6. Vogels in de tuin 7. Een goede plek 8.
Help de vogels inhoud 1. De merel 3 2. Waar is mijn eten? 4 3. De tuin 5 4. Vogels helpen 6 5, Wat eten vogels? 7 6. Vogels in de tuin 8 7. Een goede plek 9 8. Vogels kijken 10 9. Watervogels 12 10. De
Nadere informatieEkster Herkennen Voedsel Nest Leuke ekster weetjes
Ekster Eksters zijn grote, zwart-witte vogels met een lange staart. Hij is ongeveer 45 cm groot. Als je goed kijkt, zie je een glans over de veren. Hierdoor lijkt het net of ze verschillende kleuren hebben.
Nadere informatieEgel. Kids for Animals Egel spreekbeurt. Egel kennis. Schemerdier. Houdt van planten
Egel Egel kennis Misschien heb je wel eens een egel gezien in de tuin. Het is een klein rond stekelig beestje dat rustig door bladeren en struiken schuifelt om eten te zoeken. De haren op zijn buik zijn
Nadere informatieLesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel
Lesbrief Bodemdiertjes favoriete voedsel Doelgroep: Groep 4 t/m 8 Leerstofgebied: Wereldoriëntatie Werkvorm: Groepjes Duur: ± 30 minuten Doel van de opdracht: Leerlingen leren wat het favoriete voedsel
Nadere informatieKaartenset gewervelde dieren
Kaartenset gewervelde dieren Deze set met plaatjes is het tweede en laatste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met
Nadere informatieEgel informatiemap. De egel die in Nederland leeft is de West-Europese egel. Zijn wetenschappelijke naam is Erinaceus Europeus.
Egel informatiemap De egel die in Nederland leeft is de West-Europese egel. Zijn wetenschappelijke naam is Erinaceus Europeus. De meeste mensen kennen de egel slechts als verkeersslachtoffer. Soms wordt
Nadere informatieMaak je schoolplein vogelvriendelijk
Maak je schoolplein vogelvriendelijk Leerlijn: kinderen leren vanuit het perspectief van vogels nadenken over hun omgeving. Wat hebben vogels nodig om te overleven? Schuilmogelijkheden, nestmogelijkheid,
Nadere informatieWinterslaap. groep 5/6
Winterslaap groep 5/6 inhoud blz. Inleiding 3 1. Wat is een winterslaap? 4 2. Lage hartslag 5 3. Lage temperatuur 6 4. Winterrust 7 5. Winterslapers 8 Werkblad winterslaap 15 Schrijf je eigen e-boek 16
Nadere informatieWerkblad slootdiertjes
Werkblad slootdiertjes Hoe groot is het dier? Hoeveel poten heeft het dier? Hoe ziet de achterkant van het dier eruit? Zit er bij de kop rode franje? Heeft het dier een schelp? Hoe heet het dier? 0, 4,
Nadere informatieDieren in de winter. Kids for Animals winter spreekbeurt. Brrr. Honden
Dieren in de winter Brrr In de winter kun jij een lekkere warme trui aantrekken. Bij dieren werkt dit anders. Sommige kunnen heel goed tegen de kou, andere minder. Het ene dier krijgt een dikke vacht,
Nadere informatieThema 4 Voortplanting
Naut samenvatting groep 8 Mijn Malmberg Thema 4 Voortplanting Samenvatting Zaad, plant, boom De voortplanting zorgt ervoor dat mensen, dieren en planten kunnen voortbestaan. Bij planten vindt de bevruchting
Nadere informatieSuchmann. Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen
Suchmann Natuur, hoofdstuk Lente en natuurverschijnselen Wanneer: Dinsdagmiddag 6-13-20 & 27 april De kinderen worden in groepjes verdeeld van 3 of 4 kinderen. Ieder groepje krijgt een onderwerp toebedeeld
Nadere informatieinh oud 1. Dieren in de winter 2. De egel 3. De vleermuis 4. De eekhoorn 5. De merel 6. De ree 7. De pad 8. Het lieveheersbeestje 9.
Dieren in de winter inhoud 1. Dieren in de winter 3 2. De egel 4 3. De vleermuis 5 4. De eekhoorn 6 5. De merel 7 6. De ree 8 7. De pad 9 8. Het lieveheersbeestje 10 9. De koe 11 10. Filmpjes 12 Pluskaarten
Nadere informatieEIKENPROCESSIERUPS EN BIODIVERSITEIT. Hellingman Onderzoek en Advies BV
EIKENPROCESSIERUPS EN BIODIVERSITEIT In alle fases van ontwikkeling hebben eikenprocessierupsen natuurlijke vijanden Paring Eitjes overwinteren Rupsen uit in april 2 de stadium 3 de stadium - begin brandharen
Nadere informatieInformatie: zoetwaterdiertjes
Informatie: zoetwaterdiertjes In het zoete water wonen heel veel diertjes. Ze zien er best schattig uit, maar pas op! Leven in een sloot is heerl gevaarlijk. Kijk maar eens naar dit diertje. Het is de
Nadere informatieBibliotheek Inhoud per categorie
A1 Biologie Atlas bij de biologie Boek A1 Biologie De evolutie van het leven Boek A1 Biologie De ontwikkeling van het leven Artikel A1 Biologie Het ontstaan van het leven Artikel A1 Biologie Indeling van
Nadere informatie5.7. Werkstuk door een scholier 1676 woorden 3 mei keer beoordeeld. Biologie voor jou. Kikkers en giraffes. Inhoud
Werkstuk door een scholier 1676 woorden 3 mei 2006 5.7 39 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Kikkers en giraffes Inhoud Inleiding Hoe ziet de giraf eruit? Snelheid en contact Hoe ziet
Nadere informatieHoe bladluisplagen voorkomen
Hoe bladluisplagen voorkomen Een teveel aan bladluizen = een tekort aan bladluiseters. Beter voorkomen dan genezen. En ja, bladluizen voorkomen is mogelijk en het is zelfs niet eens moeilijk: Maak je tuin
Nadere informatieDe patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen.
De patrijs, klant van de akkerrand. Achtergrondinformatie bij de lesbrief voor kinderen. Tekeningen Ciel Broeckx, juni 2010. 1 De Europese Unie heeft in 2002 afgesproken om het verlies aan biodiversiteit
Nadere informatieHoofdstuk 1: Veldkenmerken en voorkomen 3. Hoofdstuk 2: Voedsel en vijanden 4. Hoofdstuk 3: Voortplanting en verwanten 6
Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1 Literatuurlijst 1 Inleiding 2 Hoofdstuk 1: Veldkenmerken en voorkomen 3 Hoofdstuk 2: Voedsel en vijanden 4 Hoofdstuk 3: Voortplanting en verwanten 6 Hoofdstuk 4: Verzorging
Nadere informatieinhoud blz. 1. Soorten 3 2. Zo herken je een insect 4 3. Insecten en hun jong 6 4. Vijanden Meer insecten Filmpjes 15 Pluskaarten 16
Insecten inhoud blz. 1. Soorten 3 2. Zo herken je een insect 4 3. Insecten en hun jong 6 4. Vijanden 10 5. Meer insecten 11 6. Filmpjes 15 Pluskaarten 16 Bronnen en foto s 17 Colofon en voorwaarden 18
Nadere informatieDocentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving
Docentenhandleiding Onderzoek Leefomgeving Doelgroep: Groep 6,7 en 8 Leerstofgebied: Natuur en techniek Werkvorm: Buiten in groepjes van 3 leerlingen Duur: 45 minuten buiten + 30 minuten nabespreken in
Nadere informatieNaam:_ KIKKERS. pagina 1 van 6
Naam:_ KIKKERS _ De kikker is een amfibie. Er zijn veel soorten kikkers op de wereld. In Nederland zie je de bruine en de groene kikker het meest. De groene kikkers zijn graag veel in het water, de bruine
Nadere informatieNatuurlijk Tuinieren
tuiniertheeftzijntuinzoingerichtdatdezeeengroteaantrekkingskrachtuitoefentopdieren.in Natuurlijktuinierenbetekentnietalleenzominmogelijkgifgebruikenindetuin.Wienatuurlijk Wat Dierenkomenernaartoeenblijvenergraagvoorlangeretijd,ookomzichvoortteplanten.Wie
Nadere informatieReflectiekaart. Vooraf: Wat moeten ze kunnen: Wat moeten ze kennen: Omschrijf wat kinderen volgens jou moeten kennen en kunnen
Reflectiekaart 3.2.3.09 Dieren uit de hele wereld met elkaar vergelijken en classificeren: ongewervelde dieren (insecten) / gewervelde dieren(vissen, amfibieën, reptielen, vogels, zoogdieren). Omschrijf
Nadere informatieVan eitje tot vlinder
Werkblad Van eitje tot vlinder Wat is de goede volgorde van de plaatjes? Begin bij plaatje : de vlinder legt eieren. Schrijf de letter a in hokje. Welk plaatje is de volgende? Zet de letter ervan in hokje
Nadere informatieTuinvogels. Meer over onze koolmezen. Even voorstellen. Hier wonen ze. Echte natuur. Meer over de koolmees
Overname en dupliceren van dit materiaal is alleen toegestaan voor educatieve en niet-commerciële doeleinden en alleen als het materiaal is voorzien van een bronvermelding. Vogelbescherming Nederland,
Nadere informatiewww.natuurindewijk.nl
OPHANG- EN PLAATSINGSINSTRUCTIE Gefeliciteerd met Uw nestkast verblijfkast bijenhotel! Fijn dat U mee wilt werken aan het project. In de stad zijn er voor gebouw bewonende dieren steeds minder mogelijkheden
Nadere informatie( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL:
( DATUM) WAARNEMERS : SCHOOL: GROEP:.. BOOM IN DE ZOMER(beuk, esdoorn, berk) waarneemvel 1a WAT IS DE NAAM VAN JULLIE BOOM?.. 1. WELK SCHORSPLAATJE PAST BIJ JE BOOM? (kruis aan) hoe voelt deze schors?:
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4
Voorbereiding post 5 Kleuren om (van) te snoepen Groep 3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Kleuren om (van) te snoepen, voor groep 3 en 4. Inhoud: Algemeen
Nadere informatieWinter survivaltips voor vogels. Winter survival tips voor vogels. Wat u niet moet voeren
Stichting Natuurvrienden Capelle aan den IJssel e.o. december 2010 nummer 9 Survival tips voor vogels: Voedsel en Veiligheid. Natuurlijk voedsel en bij gebrek hieraan, aanvullend voer. Winter survival
Nadere informatieTuinvogels. Algemeen. Wat zijn tuinvogels? Waarom komen vogels in tuinen?
Tuinvogels Algemeen Wat zijn tuinvogels? Het woord zegt het eigenlijk al, tuinvogels zijn vogels die vaak in tuinen worden gezien. Anders dan bij bijvoorbeeld kraaiachtigen of uilen, horen de tuinvogels
Nadere informatieDe Patrijs, klant van berm en akkerrand.
De Patrijs, klant van berm en akkerrand. Lesbrief met kleurwedstrijd voor de groepen 5, 6 en/of 7 van de basisscholen van de gemeente Heeze-Leende. Je vult de antwoorden op de vragen in op de achterzijde
Nadere informatieKRIEBELENDE KRUIPERTJES
KRIEBELENDE KRUIPERTJES Een insectenwandeling over het dreuzelpad door natuurtuin 't Loo voor kinderen van groep 4, 5 en 6. 2 Een tocht over insecten door de natuurtuin 't Loo over het dreuzelpad. Geschikt
Nadere informatieInleiding over de vogels Maak kennis met algemene tuinvogels
GROEP 1 2 3 4 5 6 7 8 voor scholen VOOR DE LEERKRACHT Inleiding over de vogels Maak kennis met algemene tuinvogels Vogelbescherming Nederland organiseert de. Leer de vogels rondom je school kennen, tel
Nadere informatieKopieer dit e-boek en stuur het door naar anderen.
Lente groep 3/4 inhoud blz Lente 3 1 Langer licht 4 2 Bollen 5 3 Wakker worden 6 4 Frisse blaadjes 7 5 Kikkerdril 8 6 Op reis 9 7 In de wei 10 8 Er op uit! 11 9 Filmpjes 12 Werkblad winter 13 Schrijf je
Nadere informatieinhoud Herfst 1. Het weer 2. Overal blad 3. Zaden 4. Paddenstoelen 5. De eekhoorn 6. De egel 7. Insecten 8. Vogels op reis 9. Filmpje Pluskaarten
Herfst inhoud Herfst 3 1. Het weer 4 2. Overal blad 5 3. Zaden 6 4. Paddenstoelen 7 5. De eekhoorn 8 6. De egel 9 7. Insecten 10 8. Vogels op reis 11 9. Filmpje 12 Pluskaarten 13 Bronnen en foto s 15 Colofon
Nadere informatieinhoud 1. Kom jij uit een ei? 2. Dieren uit een ei. 3. Vogels 4. Vissen 5. Insecten 6. Spinnen 7. Reptielen 8. Kikkers en padden 9.
Het ei inhoud. Kom jij uit een ei? 3. Dieren uit een ei. 5 3. Vogels 7 4. Vissen 8 5. Insecten 0 6. Spinnen 3 7. Reptielen 4 8. Kikkers en padden 5 9. Filmpje 6 Pluskaarten 7 Bronnen en foto s 9 Colofon
Nadere informatie1. Seizoenen Lente Zomer Herfst Winter Filmpje Pluskaarten 17 Bronnen 19 Colofon en voorwaarden 20
Seizoenen inhoud. Seizoenen 3. Lente 4 3. Zomer 7 4. Herfst 0 5. Winter 3 6. Filmpje 6 7. Pluskaarten 7 Bronnen 9 Colofon en voorwaarden 0 . Seizoenen Een jaar heeft vier seizoenen. De vier seizoenen zijn:.
Nadere informatieDe indeling van het dierenrijk zie je hieronder in de mindmaps van Brent, Guus en Febe!
Deze krant is het overzicht van het dierenrijk zoals we het in klas 6 zagen. Ze werd gemaakt naar aanleiding van de tentoonstelling en de uitstap naar het natuurhistorisch museum van Doornik! De indeling
Nadere informatieVoorbereiding post 4. Van ven en veen Groep 3-4
Voorbereiding post 4 Van ven en veen Groep 3-4 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de Powerpointserie als voorbereiding op post 4: Van ven en veen voor groep 3 en 4. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel Hommels kunnen tot 60% van hun lichaamsgewicht aan stuifmeel meedragen. In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje
Nadere informatieZe gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten.
De hommel In de vroege lente ontwaakt de hommelkoningin en verlaat haar ondergrondse schuilplaats. Ze gaat op zoek naar een holletje onder de grond op een droge plaats om er een nest te starten. Hommels
Nadere informatieVerwerkingsles biodiversiteit onderbouw
Verwerkingsles biodiversiteit onderbouw Doelen: Kinderen weten dat sommige dieren, zoals kikkers en vlinders, gedaanteverwisselingen doormaken tijdens hun leven Kinderen ontdekken dat rupsen en vlinders
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8
Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 4-5-6-7-8 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 4 t/m 8. Inhoud:
Nadere informatieBijenhoudersvereniging St Ambrosius Boxtel
januari In deze maand zijn de hommelkoninginnen nog in hun winterslaap. februari Op een warme dag komt een hommelkoningin uit haar schuilplaats en gaat op zoek naar voedsel. Als het kouder wordt moet ze
Nadere informatieLessuggesties voor groep 3 & 4
Lessuggesties voor groep 3 & 4 1 Inhoud pakket - Achtergrondinformatie vindt u op: www.rotterdam.nl/downloadslesmateriaal - Leskaarten met lessuggesties groep 3 & 4 - Materialen van het pakket: Leskaart
Nadere informatieDieren in de winter. Overwinteren Dieren die in de vrije natuur leven, komen op verschillende manieren de winter door:
Dieren in de winter Wij hebben het lekker in de winter: de verwarming gaat aan en we zitten lekker binnen. Ook trekken we warme kleren aan en als we naar buiten gaan ook nog eens een dikke winterjas. Dieren
Nadere informatieBiodiversiteits heg. www.enand-design.com. 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979
Biodiversiteits heg 2007 De Biodiversiteits heg is een auteursrechtelijk beschermd werk van Jacqueline Couwenberg 06-52088979 www.enand-design.com Voor vogels zijn er plekken gemaakt waarin ze kunnen nestelen,
Nadere informatieVoorbereiding post 5. Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3
Voorbereiding post 5 Iedere vogel zijn eigen plekje Groep 1-2-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 5: Iedere vogel zijn eigen plekje, voor groep 1, 2 en 3. Inhoud:
Nadere informatieEcologie voedselweb van zoetwater
Ecologie voedselweb van zoetwater Inleiding: In een voedselweb worden de relaties tussen organismen duidelijk. In alle voedselketens en dus ook een voedselweb start de reeks / basis met een groen organisme.
Nadere informatienatuurboekje van winter 2008
Kinderbijlage winter 30-10-2008 14:45 Pagina 1 Limburgs Landschap natuurboekje van winter 2008 Kinderbijlage winter 30-10-2008 14:45 Pagina 2 Hoi! Voor veel dieren is de winter te koud. Of ze vinden geen
Nadere informatieBeestige bundel van: 1
Beestige bundel van: 1 2 Ordening van organismen organisme = een levend wezen, iets wat leeft. Er zijn meer dan anderhalf miljoen soorten organismen. Om een overzicht te krijgen worden deze organismen
Nadere informatieJe school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens
VOOR DE LEERKRACHT Je school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens Spreeuw Vogelbescherming Nederland organiseert de Tuinvogeltelling voor Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen, tel hoeveel er
Nadere informatieAmfibieën. Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker. 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen.
Amfibieën Les 1 Kenmerken amfibieën en de kikker Inhoud 1. De leerkracht vertelt dat de les gaat over hoe je amfibieën kunt herkennen. Hulpmiddel Prezi les 1: http://prezi.com/hwpatwdyvqpv/?utm_campaign
Nadere informatieVuursalamander. Vuursalamander
Vuursalamander Trouw aan huis Met een lengte tot wel 25 cm is de vuursalamander vrij opvallend. Als vuursalamanders kleiner waren geweest, vielen ze nog steeds op door hun zwart met felgele of knaloranje
Nadere informatieLente. groep 3, 4 en 5
Lente groep 3, 4 en 5 Inhoud Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad lente 14
Nadere informatieEgels. Foto: Wesley Overman SPREEKBEURTINFORMATIE OVER EGELS
Foto: Wesley Overman SPREEKBEURTINFORMATIE OVER EGELS De egel De egel (Erinaceus europaeus ) is een zoogdier dat voorkomt in grote delen van west en noord Europa. De egel is een van de oudst bekende dieren
Nadere informatieOPHANG- EN PLAATSINGSINSTRUCTIE
OPHANG- EN PLAATSINGSINSTRUCTIE Gefeliciteerd met uw nestkast verblijfkast bijenhotel! Een gezonde, levendige, mooie woonomgeving: best belangrijk. Daarom is Natuur in de Wijk gestart, ondersteund door
Nadere informatieHet is winter. op Landgoed Schothorst
Het is winter op Landgoed Schothorst In de winter is er genoeg te zien en te beleven in de natuur. Tijdens deze wandeling kun je dat ervaren. 6 Enkeerdpad 1 Winterbloeiers Zelfs in de winter kun je soms
Nadere informatieuitga uitg v a e v 2013
Lente uitgave 2013 groep 3/4 inhoud blz. Lente 3 1. Langer licht 4 2. Bollen 5 3. Wakker worden 6 4. Frisse blaadjes 7 5. Kikkerdril 8 6. Op reis 9 7. In de wei 10 8. Er op uit! 11 9. Filmpjes 12 Werkblad
Nadere informatie.boekeltuinen.nl www
www.boekeltuinen.nl TEGEL ERUIT, PLANTJE ERIN TIP Houd de tuin zo groen Barbara Bekhof mogelijk en minimaliseer de verharding. Arjen Grent 3 REGENTON Als je de regenpijp hebt afgekoppeld, kun je het regenwater
Nadere informatieHet begin van de winter
WINTER 21 december WINTER 2 Het begin van de winter Vanaf 21 juni worden de dagen weer langzaam korter. De zomer duurt tot 22 of 23 september. Dan zijn de dag en de nacht overal even lang. Met andere woorden:
Nadere informatieIntroductieles. Vogels in de klas. groep 7/8. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen
Leerkracht Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 7-8 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les activeren de leerlingen hun
Nadere informatieWandelroute langs insecten en andere kleine beestjes
Wandelroute langs insecten en andere kleine beestjes Tijdens deze buitenopdracht komen jullie verschillende insecten tegen. Ook vind je andere kleine beestjes, die geen insecten zijn. De route is met een
Nadere informatieIntroductieles. Vogels in de klas. groep 5/6. Leerkracht. Inhoud in het kort. Kerndoelen. Lesdoelen
Leerkracht Introductieles Inhoud in het kort Voor de groepen 5-6 bieden we, naast verbale activiteiten, een werkblad aan waarmee de leerlingen aan de slag gaan. In deze les activeren de leerlingen hun
Nadere informatiePraktijkopdrachten groep 7/8.
Praktijkopdrachten groep 7/8. 1 2 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2 Opdrachten bij de water excursie 3 Hoe ziet de plas eruit?...3 Planten in het water en op de oever.3 Voorbeelden van planten in om de poel
Nadere informatieJe school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens
VOGELWEEK VOOR SCHOLEN: VOOR DE LEERKRACHT Je school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens Natuurpunt organiseert de Grote Vogelweek voor Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen, tel hoeveel er
Nadere informatieDe Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 11 februari 2014
De Wiershoeck- Kinderwerktuin, dinsdag 11 februari 2014 Beste natuurliefhebber/- ster, Het was afgelopen dinsdag opnieuw een mooie lenteachtige winterdag. Er stond een stevige wind, maar de zon scheen
Nadere informatieLEVEN IN HET DONKER LES 1. Dagdieren en nachtdieren
Aarde LES 1 LEVEN IN HET DONKER Hoi, ik heet Melvin. Ik kon vannacht niet slapen. Ineens hoorde ik buiten gepiep en toen gefladder. Ik rende naar het raam om te kijken. Weet je wat ik zag? Een uil. Met
Nadere informatieJe school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens
Vogeltelweek voor scholen: VOOR DE LEERKRACHT Je school vogelvriendelijk! Voor vogel én mens Natuurpunt organiseert de Vogeltelweek voor Scholen. Leer de vogels rondom je school kennen, tel hoeveel er
Nadere informatie14 Speuren naar dieren Handleiding voor begeleiders 01
Handleiding voor begeleiders 01 Ten opzichte van 50 jaar geleden zijn veel diersoorten verdwenen. Dit is vooral een gevolg van de toename van de bevolking en de steeds grotere ruimte waarop mensen beslag
Nadere informatieKLARA DE KIKKER. OPDRACHT: Sommige kikkers kunnen tot 20 keer hun eigen lichaamslengte springen. Hoe ver kan jij springen?
Edo van Uchelen KLARA DE KIKKER Kikkers zijn amfibieën, net als padden en salamanders. Ze leven zowel op het land als in het water. In poelen en beken leggen ze eitjes. Reigers en andere dieren eten graag
Nadere informatieKaartenset ongewervelde dieren
Kaartenset ongewervelde dieren Deze set met plaatjes is het eerste deel van de kaartjes met gewervelde- en ongewervelde dieren op. Ieder kaartje bevat een afbeelding van het dier in kwestie, met daarbij
Nadere informatieSPEURTOCHT BAS DE DAS
SPEURTOCHT BAS DE DAS ROUTE 0,8 km Beestenboel in het Reestdal. Dit is een speurtocht voor kinderen van 4 jaar tot een jaar of 10. Als je de speurtocht downloadt ben je zelf het blauwe bolletje. Zodra
Nadere informatieAuditieve oefeningen bij het thema: Kriebelbeestjes
Auditieve oefeningen bij het thema: Kriebelbeestjes Boek van de week: 1; Rupsje Nooitgenoeg 2; Eentje Geentje het lieveheersbeestje 3; 4; Verhaalbegrip: Bij elk boek stel ik de volgende vragen: Wat staat
Nadere informatieSAMENVATTINGEN groep 5
SAMENVATTINGEN groep 5 ISBN 978 90 345 0852 8 9 789034 508522 500295 1 Groeien is veranderen 1 Jong en oud Een veulen kan al snel lopen. AI een half uur na de geboorte. Het veulen lijkt veel op zijn ouders.
Nadere informatieNME-leerroute Schuilen in het Wandelbos
NME-leerroute Schuilen in het Wandelbos 6 Groep 1 Tilburg, BS Jeanne d Arc Verhaal voor de kinderen Schuilen is een goede eigenschap om te kunnen overleven in de natuur. Dieren hebben een plekje nodig
Nadere informatieMaak een feestmaaltijd voor de dieren in het bos. Voor kinderen van 4 tot 8 jaar
Maak een feestmaaltijd voor de dieren in het bos. Voor kinderen van 4 tot 8 jaar Benodigde materialen Knuffels of plaatjes van: een vos een konijn een eekhoorn een egel 4 etensborden 4 (linnen) tasjes
Nadere informatieBiodiversiteit en netwerken
Basiscursus Ecologische Moestuin Biodiversiteit en netwerken Ecologisch tuinieren is 1. Niet destructief, maar constructief tuinieren; 2. Netwerken bevorderen 1. Destructief boeren/tuinieren Pesticiden
Nadere informatieThema 1 De wereld om je heen
Thema 1 De wereld om je heen Samenvatting Allemaal natuur De natuur is overal. De natuur bestaat uit levenloze dingen en levende natuur. Een levenloos ding is iets wat niet leeft. Bijvoorbeeld een steen.
Nadere informatieWie eet wie en wie eet wat?
Leerkracht Wie eet wie en wie eet wat? Maak een voedselweb Inhoud in het kort In deze les krijgen de leerlingen een beeld van de relaties tussen dieren en planten. Leerlingen maken een voedselweb van één
Nadere informatieVoorbereiding post 3. Vogels op reis Groep 1-3
Voorbereiding post 3 Vogels op reis Groep 1-3 Welkom bij IVN Valkenswaard-Waalre Dit is de digitale voorbereiding op post 3: Vogels op reis voor groep 1, 2 en 3. Inhoud: Algemeen Verhaal Spel Werkvel Opruimen
Nadere informatieVraag 1. Waarom moet je goed voor de rupsen zorgen als je vlinders wilt hebben?
Naam: VLINDERS Vlinders zijn niet weg te denken uit onze leefomgeving. In het voorjaar kunnen we haast niet wachten tot de eerste Kleine vosjes of Citroenvlinders zich laten zien. En dan in de zomer en
Nadere informatieTekst en illustraties. Beestjesdeskundige. Zie jij in dit boek 15 keer deze vlieg? Pas op voor neppers!
Tekst en illustraties Beestjesdeskundige Zie jij in dit boek 15 keer deze vlieg? Pas op voor neppers! LEMNISCAAT ROTTERDAM Allerlei beestjes 6 Bidsprinkhanen 38 Beestjesspeurders 8 Waterbeestjes 40 Beestjesstamboom
Nadere informatieTULE inhouden & activiteiten Oriëntatie op jezelf en de wereld - natuur en techniek. Kerndoel 40. Toelichting en verantwoording
TULE - ORIËNTATIE OP JEZELF EN DE WERELD KERNDOEL 40 94 TULE inhouden & activiteiten Oriëntatie op jezelf en de wereld - natuur en techniek Kerndoel 40 De leerlingen leren in de eigen omgeving veel voorkomende
Nadere informatieEindopdracht Natuurbeheer en inrichting TB43B
Taak Eindopdracht Natuurbeheer en inrichting TB43B resultaat Je krijgt inzicht in beheer- en onderhoudsmaatregelen voor een aantal natuurtypen vooraf Bestudeer boek Ecologisch groenbeheer werktijd 4 weken
Nadere informatieInleiding. En het coolste van al... Bekijk het als een spel met een eigen wil, een spel dat je gratis en voor niks mag gebruiken.
Inleiding K AT O Voor onusr is natu ste het vet ooi t! speelgoed Stel je voor: je staat in de speelgoed winkel. Natuurlijk wil je graag alles. Maar uiteraard kan dat niet. En geef toe, verwende kinderen
Nadere informatieinhoud 1. De mier 2. De teek 3. De regenworm 4. De pissebed 5. De hoofdluis 6. De vlieg 7. De mug 8. De vlo 9. Filmpje Pluskaarten Colofon
Kleine beestjes inhoud. De mier 2. De teek 4. De regenworm 5 4. De pissebed 6 5. De hoofdluis 7 6. De vlieg 8 7. De mug 9 8. De vlo 0 9. Filmpje Pluskaarten 2 Colofon 4 Bronnen en foto s 5 . De mier Een
Nadere informatienatuurboekje van zomer 2017
natuurboekje van zomer 2017 HOI! HÉ, KIJK, IS DAT EEN WESP? Hij schiet van links naar rechts, omhoog, omlaag. Soms hangt hij stil in de lucht, als een helikopter. Maar vliegt een wesp op die manier? Nee!
Nadere informatie