2 Hoe wordt een koe kampioen?

Transcriptie

1 2 Hoe wordt een koe kampioen? Een Belgische vleeskoe Ik sprong vorige week een gat in de lucht. Mijn oom Roger nodigde mij uit om naar het Belgisch kampioenschap in zijn dorp te komen. En als sportliefhebber laat ik zoiets natuurlijk niet voorbijgaan. Ik was wel enigszins verbaasd, want ik had mijn oom nooit hoog weten oplopen met sport. Zijn boerderij en zijn koeien, dàt was wat hem bezighield. Maar alles werd mij snel duidelijk. Bij het binnenrijden van het dorp stond het dorpsplein vol met runderen in plaats van met renners. Zodra oom mij zag, sleurde hij mij mee naar het dorpsplein. Zijn ogen straalden bij het zien van zoveel mooie koeien. De mijne een heel stuk minder, maar ik wilde oom niet teleurstellen. Achteraf heb ik het mij niet beklaagd, want oom is een kenner die mij vol vuur inwijdde in de wereld van hét vleesrund van België: le Blanc-Bleu-Belge. Of in het Nederlands: het Belgisch Witblauw, beter bekend onder de naam dikbil. Waar het die laatste naam haalt, hoef ik waarschijnlijk niet uit te leggen. Mij lijkt het alsof die beesten dagelijks in de fitness zitten. Zo n gespierde schouders, rug en lenden. Om nog maar over hun billen te zwijgen. Oom Karel werd zowaar lyrisch toen hij het had over de mooie harmonie tussen de ronde ribben en het mooi gebogen stevig achterdeel. Later moest hij toch toegeven dat er ook een groot nadeel was aan die stevige billen: de kalfjes worden bijna allemaal geboren met een keizersnede. Nou ja, dat kalf weegt bij de geboorte dan ook bijna 45 kg. En dat is veel te groot om de koe op natuurlijke wijze te laten bevallen! Zo n keizersnede leek mij op het eerste gezicht maar een pijnlijke en bloederige bedoening. Maar dat ontkende oom met klem. Hij nodigde mij zelfs uit om eens zo n keizersnede bij te wonen. Dan zou ik met eigen ogen kunnen zien hoe de koe bij zo n operatie door de verdoving pijnloos kan bevallen. De veearts maakt daarbij een insnijding in de flank van de koe. Langs die weg bevrijdt hij het kalfje uit de baarmoeder. Daarna wordt alles zeer goed ontsmet en wordt de wonde dichtgenaaid. Toch heel wat minder pijnlijk en veiliger dan een normale bevalling, beweert oom. En hij kan het weten 14

2 Het vlees van het Belgisch Witblauw is zeer mals en bevat weinig vetweefsel. Dikbillen zijn gewichtige dieren. Oom vertelde mij dat een stier gemakkelijk boven de 1000 kg kan wegen. Een dikbilkoe moet het stellen met zo n 750 kg. Toch wel genoeg als je het mij vraagt. Daar kan je al een biefstukje van snijden Oh ja, dat leerde oom mij ook: het vlees van dit ras is zeer mals en bevat weinig vetweefsel. Vlees van hoge kwaliteit, noemde oom het. De lichaamsbouw is eerder gedrongen te noemen. De koe wordt tot 1,35 m groot, de stier kan tot 1,50 m groot worden. Vooral de vrij korte poten vallen op onder het gespierde lijf. Ik vraag mij af waar de naam van dit ras vandaan komt. De vacht van die runderen is immers grotendeels wit. Maar oom wees mij op de kleine vlekjes op de huid. Die grijze? vroeg ik. Maar onmiddellijk wees oom mij terecht. Ze waren niet grijs, maar blauw, vond hij. Met een beetje goede wil kon ik er blauwgrijs van maken, maar echt blauw vond ik ze niet. Nu we toch over de vacht bezig waren, vertelde oom dat er volledig witte, wit met blauwe en wit met zwarte dikbillen bestaan. Terloops vertelde oom mij nog dat onze dikbillen oorspronkelijk dubbeldoel-koeien waren. Koeien die dus zowel voor de melk als voor het vlees gefokt werden. Het ras is ontstaan door het zorgvuldig selecteren en kruisen van rassen die in de 19de eeuw in Midden- en Hoog-België graasden. Die werden dan nog gekruist met ingevoerde Engelse Shorthorn-stieren. Die laatste verdwenen al voor het einde van de 19de eeuw van het Belgische toneel. En toen men ontdekte dat het nieuwe ras heel veel vlees produceerde werd Le Bleu-Blanc- Belge al heel snel enkel voor het vlees gefokt. Zelfs bij de kalfjes merkt men al op jonge leeftijd een snelle aangroei van de vleesmassa. Ondertussen was de keuring in volle gang. Gewichtige heren met wandelstok en deukhoed trokken met ernstige gezichten langs half geschoren koeien en stieren, ondertussen druk met elkaar pratend. In het zog van oom trok ik langs beesten die er voor mij allemaal hetzelfde uit zagen. Maar oom Roger zag overal wel iets: stevige billen, slechte hoeven, mooie uier, noem maar op. Moe geslenterd gingen we uiteindelijk naar de prijsuitreiking waar de Belgische kampioenen in de verschillende categorieën gehuldigd werden. Ik kon een glimlach niet onderdrukken toen ik dacht aan de kam pioenentrui en de podium missen die ik verwacht had toen ik naar hier kwam. Gelukkig waren de koeien en hun eigenaars tevreden met een simpel lintje 15

3 1. De trots van belgië Oom Roger vertelde vol trots over zijn Blanc-Bleu-Belge. Vind je in de tekst de positieve en negatieve eigenschappen van dit ras? 2. Over koetjes en kalfjes Hieronder staan enkele spreekwoorden maar helaas met een foute betekenis. Doorstreep de fout en noteer er de juiste verklaring onder. Tip: 1. Hij kijkt als een hond op een zieke koe. Hij kijkt dromerig. 2. Het hooi is op en de koe is dood. Alles is rustig. 3. Als mijn kat een koe was kocht ik geen melk meer. Dat is een goede vraag. 4. De koe is vergeten dat hij kalf geweest is. Ouderen vergeten vaak wat zij zelf graag deden toen ze verliefd waren. 5. De koe bij de horens grijpen. De zaak sluiten. 6. Als het kalf verdronken is dempt men de put. Er wordt pas een berichtje gestuurd nadat er een is ontvangen. 16

4 3. Meer vleesrassen Het Belgisch Witblauw ras is een typisch vleesrund uit ons land. Er zijn in andere landen echter nog meer typische vleesrunderen. Schrijf het juiste land bij het ras, en vul het nummer in op de kaart van Europa. 1. Belgisch Witblauw. 2. Hereford 3. Piemontese 4. Charolais 5. Limousin 6. Verbeterd roodbont 17

5 1. Ontwerp voor een miss Stel, jij bent de organisator van een dikbilkampioenschap. Je vindt het hoogtijd om een nieuwe medaille te maken voor de winnaar. Gelukkig heb je enkele ideetjes en ontwerp je een schitterend exemplaar. Hoe ziet jouw dikbilmedaille eruit? Of ontwerp je liever een dikbilkampioenentrui? 2. Een foute mis(s). Stel je voor: je bent zelf rundveehouder en heel trots op je dieren. Je doet er alles aan om echte prijsdieren te kweken. Maar op een goede dag loopt het helemaal fout Met je laatste kalfje is zowat alles mis. Het zal zeker nooit een prijskoe worden eerder het lelijke eendje van je boerderij. Genoeg nu het is jouw beurt Beschrijf maar eens hoe jouw misbakseltje er uit ziet. Wat denk en voel je als je er naar kijkt. Vooral als het je met zijn lieve, vragende kijkers smekend aankijkt Wat ga je er mee doen? Laat je fantasie maar de vrije loop. Maak je er een humoristisch verhaal van? Of net een tragisch? Welke tekstvorm zul je hanteren? Een dialoog? Een verhaaltje? Een sprookje? Vergeet niet vooraleer je aan de slag gaat een aantal ideeën op papier te schrijven (bijvoorbeeld een woordspin). Selecteer daarna wat bruikbaar is. Om gemakkelijk te werken kun je wat overblijft best rangschikken vooraleer je aan de slag gaat. Tot slot, niet te vergeten. Maak een foto van je foute miss. Je kunt ze tekenen, schilderen of misschien lijkt een collage wel een leuk idee of boetseer je ze liever met klei? 3. Hoe beoordeel ik een koe? Veeprijskampen zijn een hele bedoening. Ga met je klas naar een veekweker en laat elke leerling punten geven aan de koeien. Welke koe wint de prijskamp? Vraag nu aan de kweker om zelf zijn koeien te beoordelen. Welke vindt hij het mooist? Waarmee houdt hij rekening om punten toe te kennen? 18