Uitgebreide routebeschrijving

Transcriptie

1 Groepsreis Myanmar in 2 weken Tropische trip door voormalig Birma Reiscode: Groepsgrootte: Aantal dagen: SMH Uitgebreide routebeschrijving Route Welkom Birma is de nog onontdekte Parel van Zuidoost-Azië. Doordat het overwegend boeddhistische land jarenlang geïsoleerd stond, werd het door veel reizigers gemeden. De sfeer van weleer proef je nog steeds! De bevolking is hartelijk, nieuwsgierige monniken en andere Birmezen oefenen graag hun Engels met je. Bezoek oude koningssteden in de omgeving van Mandalay en het prachtige Bagan met zijn eeuwenoude tempels en paleizen. Wandel door heuvels en rijstvelden, bezoek markten met minderheden in klederdracht en vaar over het rustieke Inlemeer. Reis met ons mee en ontdek Myanmar! Dag tot dag schema Hieronder vind je een overzicht met de dag-tot-dag beschrijving. Vervoer Route Overnachting 1 Vliegtuig Vertrek Amsterdam Vliegtuig 2 Bus Aankomst Yangon Yangon 3 Openbaar vervoer Yangon Mandalay Nachtbus naar Mandalay 4 Mandalay / Excursie Mingun & Mandalay Mandalay 5 Mandalay / Excursie Amarapura, Sagaing & Ava Mandalay

2 Mandalay ± Bagan Bagan 7 Bagan Bagan 8 Bagan Bagan 6 Openbaar vervoer 9 Bus Bagan ± Mount Popa ± Kalaw Kalaw 10 Te voet Kalaw / Wandelexcursie Palaung dorp Kalaw 11 Bus Kalaw ± Pindaya ± Inlemeer Inlemeer Inlemeer Inlemeer Bus,Vliegtuig Inlemeer - Yangon Yangon 14 Bus,Vliegtuig Vertrek Yangon Vliegtuig 15 Vliegtuig Aankomst Amsterdam Aankomst Amsterdam Dag tot dag beschrijving Dag 1: Vertrek Amsterdam Vandaag begint je reis naar Myanmar. Vanaf Schiphol vlieg je naar Yangon waar je de volgende dag aankomt. In tegenstelling tot wat veel reizigers veronderstellen is Yangon niet meer de hoofdstad van het land; de (overigens weinig bezienswaardige) nieuwe hoofdstad heet Nay Pyi Taw en is gelegen in het midden van Myanmar. Dag 2: Aankomst Yangon Je reisbegeleider haalt je af van de luchthaven en brengt je naar het hotel. Na een korte introductie heb je nog de hele middag om het (provinciaals aandoende) vriendelijke Yangon te verkennen. Wandelend tussen de koloniale huizen in pasteltinten, kun je rustig wennen aan je nieuwe omgeving. Of je geniet van een kopje thee in een theehuis babbelend met de nieuwsgierige bevolking. Jaarlijks komen tienduizenden pelgrims naar de prachtige Shwedagon Pagode, de belangrijkste boeddhistische tempel van het land. Vier trappen leiden naar de pagode. Alvorens een trap te betreden dien je je schoenen uit te doen. Langs de trappen zijn vele stalletjes waar bloemen, beeldjes, gebedskransen en boeken gekocht kunnen worden. Eenmaal boven zie je de geheel vergulde stoepa, waar zich volgens de legende acht haren van Boeddha bevinden. Er omheen staan tientallen kleinere stoepa s, beelden en altaren. Er wordt gebeden, gemediteerd en water gesprenkeld over de Boeddhabeelden. Bijzonder is het om er s avonds een bezoek te brengen wanneer er kaarsen branden. De stoepa is de hele nacht verlicht. Dag 3: Yangon ± Mandalay Overdag kun je nog verder ronddwalen door Yangon. Een groot deel van het dagelijkse leven in Myanmar speelt zich af in de tempels en daarom zal een tempelbezoek je niet snel gaan vervelen. De Sule Paya (230 voor Christus) vormt het hart van de stad. Drukke winkelstraten en markten omringen deze pagode. Nabij het gouden bouwwerk staan de Yangon City Hall en het markante roodgekleurde Hooggerechtshof, beide door de Engelsen gebouwd. Ten westen van de pagode begint de Indiase moslimwijk die overgaat in Chinatown. In de avond stap je op de nachtbus naar Mandalay, de qua inwonersaantal tweede stad van Myanmar. Je komt hier de volgende ochtend aan.

3 Dag 4: Mandalay / Excursie Mingun & Mandalay Vrije dag. Optioneel kun je mee voor een bezoek aan Mingun en een sightseeing van Mandalay. Vooral in het regenseizoen is Mingun erg pittoresk. Een plezierige boottocht over de Ayeyarwady brengt je er heen, langs half ondergelopen dorpen en simpele vissersbootjes met kleurige zeilen in alle vormen en maten. In Mingun zijn de overblijfselen van de Mingunpagode te vinden. Het belangrijkste religieuze bouwwerk in Mandalay is de Mahamuni Pagode. Het Mahamuni Boeddhabeeld wordt bezocht door pelgrims uit de hele wereld. Het is 3,8 m hoog en belegd met enkele centimeters bladgoud. In het zuiden van de stad vind je de bedrijvige kunstenaarswijk: beeldhouwers, houtsnijwerkers, bladgoudmakers, zijde- en katoenwevers, koper- en zilversmeden. Een bezoek waard is Mandalay Hill (236 meter). Langs de hellingen bevinden zich talloze beelden en pagodes. Het uitzicht vanaf de top over de Ayeyarwady-vallei met een veelheid aan tempels is beeldschoon (vooral rond zonsondergang). Dag 5: Mandalay / Excursie Amarapura, Sagaing & Ava Vrije dag. Het straatbeeld van Mandalay wordt bepaald door ontelbare driewielers en oude auto's. Het biedt een kleurrijke mengelmoes van leden van Myanmar s vele etnische minderheidsgroepen. Hoewel we er flink wat tijd hebben, zul je er toch een keuze moeten maken uit de vele bezienswaardigheden van de stad en haar omgeving. Buiten de stad kun je mee op een facultatieve excursie naar de oude koningssteden: Amarapura (Taungmyo), Sagaing en Ava (Inwa). Sinds de val van Bagan hebben de steden Ava, Amarapura en Sagaing constant stuivertje gewisseld als hoofdstad van Myanmar. Nu kun je in deze ruïnesteden opgravingen bezoeken, tempels bekijken en je verwonderen over de grootsheid van deze plaatsen. Zo is Amarapura beroemd vanwege de bezienswaardige U-Bein-brug, de langste teakhouten voetgangersbrug ter wereld (1200 m) over het nabijgelegen meer. Sagaing is een goede plek om 's morgens de bedelronde van de monniken te bekijken. Dag 6: Mandalay ± Bagan Per openbare airconditioned express bus reis je naar het dorpje Bagan. Vroeger was Bagan is een uitgestrekte stad met duizenden (!) tempels, pagodes en pagoderuïnes, die ook nu nog zeker tot je verbeelding zullen spreken. Bagan ontstond in 848 als een ommuurde stad. Het ontwikkelde zich luisterrijk en machtig onder de grote koning Anawratha. Er werden enorme tempelcomplexen gebouwd van glinsterend wit gesteente, donker baksteen en hardhout. In veel van de tempels zijn nog mooie muurschilderingen te vinden. De koning veroverde het land van de Mon in het zuiden en nam de Koninklijke familie met zich mee terug, maar ook kunstenaars, ambachtslieden en het Theravada boeddhisme. Die combinatie leidde tot een ongekende bouw van pagodes, een gewoonte die latere koningen overnamen. Dankzij het droge klimaat verkeren veel van deze antieke bouwwerken nog in goede staat.

4 Dag 7: Bagan Vrije dag. Het is een aanrader om een fiets, e-bike (elektrische scooter) of een paard en wagen te huren. Heerlijk in je eigen tempo, genietend van al het moois in het landschap. Sprookjesachtig! Misschien wil je van tevoren een plannetje maken welke bouwwerken je wilt zien, omdat het onmogelijk is de Baganvlakte in zijn geheel te bezichtigen. De moeite waard is de Ananda Tempel (1091). Volgens de legende was koning Kyanzittha zo onder de indruk van dit unieke witgekalkte bouwwerk, dat hij de architect executeerde om duplicatie te voorkomen. In sommige tempels staan schitterende Boeddhabeelden of zijn mooie muurschilderingen te zien (neem een zaklantaarn mee). In Bagan zijn boekjes te koop met informatie over de belangrijkste tempels. Bij een aantal tempels is het toegestaan naar de top te klimmen. Het uitzicht vanaf een tempel over de door de zon oranje gekleurde andere tempels en pagoden is uniek. µs Avonds kun je eten aan de rivier bij het licht van olielampen en kaarsen. Dag 8: Bagan Vrije dag. Ook vandaag kun je de bezienswaardigheden van Bagan verder verkennen. De diverse monumenten prijken op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Er is zoveel te zien, dat je (ook al heb je ruim de tijd in Bagan) toch een keuze zult moeten maken. Ben je 'uitgekeken' op alle tempels, dan kun je in het dorpje Nyaung een bootje huren om de bedrijvigheid aan het water gade te slaan. Een theehuis met kabouterstoeltjes is gauw gevonden, zodat je eindelijk je meegenomen boek kunt uitlezen. Naast haar tempels is Bagan ook bekend om het prachtige lakwerk. In het dorpje Myinkaba kun je zien hoe dit lange proces in zijn werk gaat. Dag 9: Bagan ± Mount Popa ± Kalaw Je gaat vandaag met een eigen bus verder oostwaarts naar Kalaw. Onderweg bezoek je Mount Popa. Op de markante rots liggen een klooster en wat pagodes. Hier huizen nats, de geesten. Er zijn 37 nats, die de boeddhisten regelmatig dienen te raadplegen en aan wie ze offers brengen. Als de geesten je goed gestemd zijn, zal het goed met je gaan. Op Mount Popa leven de Mahagiri nats. Zeven eeuwen lang moesten de koningen van Centraal-Birma een bedevaart maken naar Mount Popa om de Mahagiri geesten te raadplegen. Je kunt optioneel in een half uur over een trap naar boven. Bijgeloof verbiedt het dragen van rode of zwarte kleding. Natuurlijk wil je de geesten niet verzoeken om zo geen tegenspoed over je af te roepen. Aan het begin van de avond kom je aan in Kalaw, voorheen een geliefd Brits 'Hill-station'. Je vindt hier prachtige Britse 'koloniale' huizen, pagodes, kloosters, kerken, moskeeën en tempels.

5 Dag 10: Kalaw / Wandelexcursie Palaung dorp In de heuvels in de omgeving van Kalaw leven verschillende bergvolken, elk met hun eigen taal, kleding en cultuur. Met enig geluk tref je er de bijzonder kleurrijke roulerende markt; eenmaal in de vijf dagen is er hier markt, maar dat is nooit op een vaste weekdag. Het zou ook kunnen dat je een soortgelijke markt treft in Pindaya of bij het Inlemeer, maar dat is afwachten! Onder begeleiding van een lokale gids maak je een wandeling (inbegrepen in je reissom) naar een Palaungdorp. De Palaung vrouwen dragen kleurrijke blauwe en rode kleren. In de dorpen trek je veel bekijks en vertelt de lokale gids meer over de traditionele gebruiken van de inwoners. In de omgeving wordt 'tanapet' verbouwd, de grondstof voor het maken van de lokale sigaren. Tijdens de wandeling loop je over karrensporen door schitterende rijstvelden en bamboebossen. Het terrein is enigszins heuvelachtig, soms dichtbegroeid, soms geheel open zodat je van vergezichten kunt genieten. N.B.: Wie niet mee wil wandelen, kan uiteraard achterblijven in Kalaw. Je kunt zo op je gemak zelf Kalaw en omgeving verder verkennen. Dag 11: Kalaw ± Pindaya ± Inlemeer Je rijdt met de eigen bus naar Pindaya. Onderweg zie je overal Pa'ominderheden aan het werk. In de Pindaya Caves (entreegeld is niet inbegrepen) zijn meer dan achtduizend Boeddhabeelden in alle vormen en maten opgesteld. Het zijn donaties van pelgrims en koningen uit verschillende periodes en sommige zijn honderden jaren oud. Zodra je de grot binnenkomt, straalt het bladgoud je tegemoet. Sommige beelden zijn alleen maar te zien, wanneer je vochtige en zeer donkere spelonken inkruipt. Een zaklamp is handig. Je rijdt naar het gezellige plaatsje Nyaungshwe, de toegang tot het Inlemeer. Vlak voor het dorp passeer je Shwe Yan Yagh, het (bij fotografen vermaarde) houten klooster met zijn grote, ovaalvormige ramen. De Shankeuken is heel vermaard in Myanmar, vooral de vis uit het meer wordt heel lekker klaargemaakt. 's Avonds moet je zeker eens een visgerecht proberen in één van de vele lokale restaurantjes. Dag 12: Inlemeer Vrije dag. Tussen hoge bergruggen ligt het schitterende Inlemeer. Het staat bekend om de Intha-vissers die met hun benen roeien en vissen met kegelvormige visnetten. Door een boottocht over het meer te maken krijg je het best een idee van het dagelijks leven. Je vaart door kanalen en kreekjes, onder houten bruggetjes, langs op palen gebouwde dorpen, drijvende akkertjes en paarse waterhyacinten, een onvergetelijke ervaring. Je kunt op en aan het meer zilversmeden, zijde- en sigarenfabriekjes bezoeken. Verder is het fotogenieke platteland zeer geschikt om wandelingen en fietstochten te maken. Dag 13: Inlemeer - Yangon Je vliegt vanuit Heho, de luchthaven bij het Inlemeer, naar Yangon. Hier heb je nog tijd om de laatste kyats op te maken op de grote Bogyoke Aung San markt, waar je bijna alles vindt; van souvenirs tot medicijnen. In de stad liggen twee grote meren. Vanaf het terras van het luxe Karaweik restaurant, gebouwd in de vorm van een boot, kun je de zon zien ondergaan in het water met op de achtergrond de Shwedagon.

6 Dag 14: Vertrek Yangon Ben je uitgekeken op de stad, dan kun je het omliggende platteland verkennen. Een leuke excursie is een bezoek aan Twante. Dit plattelandsdorp ligt op twee uur varen van Yangon en is bekend om haar pottenbakkerijen en weverijen. Het is ook een ideale plaats om afscheid te nemen van het Birmese platteland. Let op: een uitstapje naar Twante is afhankelijk van de definitieve vluchttijd naar Amsterdam. Je vertrekt naar het vliegveld om terug te vliegen naar Amsterdam. Dag 15: Aankomst Amsterdam Je landt vandaag vol prachtige reiservaringen op Schiphol. Helaas komt hier een einde aan je Myanmar groepsreis. FESTIVALREIS MYANMAR Op de reis met vertrekdatum 27 september 2017 kun je het PAUNG DAW OO FESTIVAL in de omgeving van het Inlemeer bezoeken.* Op de reis met vertrekdatum 20 oktober 2017 kun je het HOT AIR BALLOON FESTIVAL (avondprogramma!) in Taunggyi bezoeken (omgeving van het Inlemeer).* * Je reisbegeleider zal dit aanbieden als optionele excursie. Ter plaatse wordt je geïnformeerd over de mogelijkheden en de kosten. De reisroutes tijdens festivalreizen kunnen worden aangepast. Voor meer informatie over de diverse festivals kun je kijken naar het kopje 'Festivals' onder het tabblad 'Praktisch'. Aanvullende informatie reis Wat is inclusief? internationale vluchten; binnenlandse vlucht Heho-Yangon; alle transport met AC (mini)bus; openbare bus van Yangon-Mandalay / Mandalay-Bagan; alle overnachtingen in hotels met ontbijt; zone fee Bagan; zone fee Inle Lake; wandeltocht met gids bij Kalaw; Engelssprekende reisbegeleiding; bezoek Mount Popa en Pindaya; luchthavenbelastingen; brandstofheffing; compensatie CO2 uitstoot Wat is exclusief? overige maaltijden; optionele excursies; alle entreegelden; fooien; visum; boekingskosten; bijdrage Calamiteitenfonds; vertrekbelasting; reis- en annuleringsverzekering Landarrangement

7 Het is ook mogelijk om van deze rondreis alleen het landarrangement te boeken. Je regelt dan zelf de internationale vluchten en de transfer bij aankomst en vertrek. Met de andere deelnemers maak je vervolgens de reis volgens programma. Zo heb je een optimale vrijheid om zelf je reis samen te stellen en de vlucht te kiezen die bij je reisplannen past. Op het boekingsformulier kun je ook aangeven of we, tegen betaling, nog een extra overnachting bij aankomst moeten regelen. Ook de transfer bij aankomst kan Shoestring op individuele basis voor je regelen. Voor al onze reizen hebben we een minimum aantal deelnemers nodig. Houd hier rekening mee voordat je zelf tickets gaat reserveren. Het is in alle gevallen je eigen verantwoordelijkheid om op tijd bij het beginpunt van de reis aanwezig te zijn. Daarnaast zijn wij niet verantwoordelijk voor sporadische wijzigingen in de vertrekdata van onze groepsreizen. Voor sommige periodes kan de prijs van het landarrangement afwijken van de rest van het jaar, denk hierbij aan festivalreizen. Wanneer de prijs van het landarrangement aangepast is, wordt dit vermeld onder het 'laatste nieuws'. De kosten van het landarrangement in 2017 voor deze reis bedragen Reisdocumenten

8 Als je over de Nederlandse of Belgische nationaliteit beschikt, heb je voor deze groepsreis een visum voor Myanmar nodig. Meer informatie over je benodigde reisdocumenten (zoals paspoort), je visum, de te volgen visumprocedure en de locatie van de ambassade vind je op de website van onze partner Visumloket. Wij raden je aan 4 tot 6 weken voor vertrek van je Myanmar groepsreis je visum aan te vragen. Wanneer je de benodigde visa laat regelen via Visumloket, dan worden naast de visumkosten, 40,- bemiddelingskosten per persoon per visum in rekening gebracht. Je hoeft dan niet zelf 2x naar de betreffende ambassade(s). Voor meer informatie kijk op de website van Visumloket: Nederlandse reizigers bezoeken shoestring.visumloket.nl Belgische deelnemers bezoeken shoestring.visumloket.be Beschik je niet over een Nederlandse of Belgische nationaliteit? Neem dan zelf contact op met de betreffende ambassade(s) om je eventuele visum te regelen. Meereizen kind met ouder met andere achternaam Wanneer een kind meereist met een ouder met een andere achternaam dan kan gecontroleerd worden of er daadwerkelijk een ouder-kindrelatie is. Doel van deze extra controle is om kindontvoeringen tegen te gaan. Sommige landen eisen een verklaring waaruit blijkt dat de meereizende volwassene ook daadwerkelijk de ouder is of het gezag heeft. Informeer hiernaar bij de ambassade of het consulaat van het land van bestemming. Op de site van de Koninklijke Marechaussee kun je een toestemmingsformulier downloaden. Reist een kind mee met iemand anders dan de ouders, bijvoorbeeld een familielid, dan eisen sommige landen een verklaring waarin de ouders toestemming geven voor deze reis. U kunt bij de ambassade of het consulaat van het land van bestemming informeren naar de toelatingseisen die voor dit land gelden. Accommodatie en transport

9 Vervoer Op deze rondreis gebruik je verschillende vormen van vervoer. Voor het merendeel van de transfers heb je de beschikking over een eigen airconditioned (mini)bus. Omdat we eigen vervoer hebben, is het mogelijk om halt te houden om foto's te maken of een lokale versnapering te proberen. Je maakt een binnenlandse vlucht van Heho (Inlemer) naar Yangon, om de grote afstand te overbruggen. Enkele trajecten leg je af met goede openbare bussen. We kiezen hier met opzet voor, aangezien er geen bezienswaardigheden op deze routes liggen. Dit geldt voor de trajecten van Yangon naar Mandalay (nachtbus) en van Mandalay naar Bagan (dagbus). Per nachtbus reis je van Yangon naar Mandalay. De weg is op dit traject goed. De nachtbus is comfortabel, met verstelbare stoelen (zoals in een vliegtuig). Andere vormen van vervoer op deze reis? Voor de facultatieve excursies huren we ter plaatse een bus of een pick-up. Ook kun je zelf gebruik maken voor korte sightseeings van een fietsriksja (trishaw), fiets, e-bike (elektrische scooter), taxi of paard en wagen. In Kalaw maak je een wandeling onder begeleiding van een lokale gids. Goede wandelschoenen met voldoende profiel zijn voor de wandeling wel een vereiste. Tijdens het regenseizoen kunnen de wandelpaden modderig en glibberig zijn. Wie niet mee wil wandelen, kan uiteraard achterblijven in Kalaw. Reisafstanden Yangon Luchthaven naar Yangon Hotel: 18 km / minuten Yangon naar Mandalay: 695 km / 10 uur (nachtbus) Mandalay naar Bagan: 295 km / 8 uur Bagan via Mount Popa naar Kalaw: 290 km / 8 à 9 uur Kalaw naar Pindaya: 40 km / 1½ uur Pindaya naar Inlemeer: 97 km / 2½ uur IInlemeer naar Yangon: 703 km / 1¼ uur (binnenlandse vlucht) NB: De genoemde afstanden zijn onder voorbehoud. De wegconditie en het weer spelen hier onder andere een rol bij. Accommodatie Tijdens onze reizen naar Myanmar overnacht je in hotels met tweepersoonskamers met douche en toilet. De kamers beschikken over een ventilator of airconditioning. Een driepersoonskamer is verkrijgbaar op aanvraag (vaak een tweepersoonskamer met een extra bed erbij). Bij de selectie van onze hotels hebben we met name gelet op de locatie, hygiëne en sfeer. De meeste hotels zijn gelegen in het centrum van de plaats waar we verblijven. De inchecktijd is meestal uur. We zorgen er voor dat je na de rit per nachtbus van Yangon naar Mandalay wel je kamer in kunt, na de vroege aankomst. Je verblijft in de hotels op basis van logies met ontbijt. Tijdens het nachtbustraject is het ontbijt niet inbegrepen. Wifi is voor veel reizigers prettig om (via 'social media') contact met het thuisfront te houden. Alle meeste geplande hotels beschikken over wifi, soms tegen betaling, soms alleen in de lobby van het hotel. Houd er echter rekening mee dat de kwaliteit en snelheid van de internetverbinding niet overal optimaal zijn, en dat de verbinding opeens 'gewoon' weg kan vallen. Je bent duidelijk in een land 'in ontwikkeling'. Reizigers die zoals velen alleen boeken, delen een kamer (er wordt rekening gehouden met sekse). Het is mogelijk om, daar waar aanwezig, een éénpersoonskamer aan te vragen tegen meerkosten.

10 Voor veel reizen kun je voor vertrek al een excursiepakket aanschaffen. Zo ben je ervan verzekerd dat je deel kunt nemen aan de belangrijkste excursies. Mocht het minimum aantal deelnemers van een excursiepakket niet gehaald worden, dan ontvang je de kosten voor vertrek weer terug en kun je ter plaatse gewoon de excursies boeken. Indien er voor deze reis een excursiepakket bestaat, kun je hieronder zien welke excursies er in het pakket zijn inbegrepen. Als er geen excursiepakket voor je reis bestaat dan worden hieronder alleen de losse excursies getoond die je ter plaatse optioneel kunt boeken. Excursiepakket

11 Excursie Inlemeer Verkenning Inlemeer, inclusief In Thein pagodes Details Per boot vaar je vanuit Nyaungshwe naar het Inlemeer. Op het meer passeer je 'beenroeiers', vissers van de Intha-stam, die op een typische manier hun boot voortbewegen. Staand op een been op hun platte boot bewegen ze hun smalle vaartuig vooruit door te roeien met hun andere been, dat om de roeispaan is geslagen. Je ziet ook vissers, die vissen met grote kegelvormige netten. Ze spiegelen prachtig in het vaak rimpelloze water. Er is veel bedrijvigheid op het water, bootjes varen af en aan. In de dorpjes op en aan het meer zijn diverse ambachtlieden aan het werk, je kunt eventueel een zilversmid, een zijde- of sigarenfabriekje bezoeken. Mandalay - Amarapura, Sagaing & Ava Je vaart door sloten en kreken, langs paalwoningen met houten bruggetjes, je ziet paarse waterhyacinten en talloze watervogels. Dan kom je bij de meer dan 1000 tempels van In Thein (ook wel geschreven als In Dein). Sommige van de fraaie monumenten zijn deels bedekt onder de vegetatie als klimplanten en bamboe. Het lijkt wel een bos van torentjes. Men veronderstelt dat de pagodes ongeveer 500 jaar oud zijn. 's Middags verken je het meer verder. Je bekijkt de drijvende tuinen (kyunpaws), waarop de bevolking voornamelijk bloemen en groenten kweekt, als tomaten en aubergines. De drijvende akkers bestaan uit dicht verstrengelde waterhyacinten en wier, waartussen zich een dikke laag vruchtbare aarde verzameld heeft. De stroken met een breedte van slechts twee meter worden losgesneden van de oever en het water opgesleept. Heel apart om te zien hoe zo'n drijvend stuk 'land' wordt versleept. Vervolgens wordt het aan palen van bamboe verankerd en vanuit kleine smalle bootjes bewerkt. Het meest opvallende bouwwerk aan het meer is de Phaung Daw U Paya, een pagode waar zich vijf met goud bedekte vormloze figuurtjes bevinden van zo'n dertig centimeter hoogte. Deze figuurtjes zijn uit de 12de eeuw stammende Boeddhabeeldjes, die door de gelovigen al eeuwenlang zo zijn volgepakt met bladgoud dat ze tot onherkenbare klompen vervormd zijn. Alleen mannen mogen de goudklompen benaderen en aanraken. Vrouwen mogen op een respectabele afstand toekijken... Onderweg leg je ongetwijfeld aan bij het Ngahpe Kyaung, een teakhouten klooster op palen in het meer uit het midden van de 19de eeuw. Het is ook bekend als het 'klooster van de springende katten', vanwege de schare katten die hier woont. Monniken trainen de dieren al van jongs af aan om op commando door een hoepel te springen. Het schijnt erg moeilijk te zijn om katten kunstjes te leren, je kunt hier dus terecht spreken van monnikenwerk! In het klooster staan enkele fraaie Boeddhabeelden. Na afloop van de excursie vaar je terug naar Nyaungshwe. Inbegrepen: vervoer per boot Niet inbegrepen: maaltijden, drankjes, fooien In de directe omgeving van Mandalay ligt een aantal 'verlaten steden', voormalige hoofdsteden van oude koninkrijken: Amarapura, Sagaing en Ava. Sinds de val van Bagan hebben deze steden constant stuivertje gewisseld als hoofdstad van Myanmar. Je bezoekt tijdens deze excursie, die de hele dag in beslag neemt, een aantal zeer interessante plekken. Eerst ga je naar de Mahamuni Paya in Mandalay, voor Birmese

12 boeddhisten de tweede belangrijkste tempel van het land. Iedere Birmees hoopt eenmaal in zijn/haar leven deze heilige plek bezocht te hebben. De vier meter hoge Mahamuni Boeddha is van brons gegoten, maar omdat de talloze pelgrims bladgoud offeren dat op het beeld wordt aangebracht (dit mag overigens alleen door mannen gebeuren), heeft de Boeddha inmiddels een gouden laag van wel 15 centimeter dik! De Mahamuni Paya is een levendige tempel door het grote aantal gelovigen dat hier komt om te bidden en te offeren. De tempel zelf is ook prachtig in de verf gezet. Goud, purper en bruin. Je rijdt verder naar het klooster Maha Ganayon Kyaung in Amarapura. In de keukens van het klooster worden enorme potten rijst klaargemaakt. Je ziet honderden monniken aanschuiven voor de lunch, hun laatste maaltijd van de dag. Soms mag je zelfs een kijkje nemen in de slaapkamers waar de monniken samen slapen op matjes. Je bezoekt ook een vlakbij gelegen zijdewerkplaats. In Sagaing, aan de overzijde van de Ayeyarwady-rivier, heb je een mooi uitzicht over de brede waterstroom en een door de Britten aangelegde brug. Op de heuvels liggen meer dan 700 kloosters verspreid. De koepel van de Kaungmudaw-pagode is al van verre zichtbaar. In Sagaing kun je een zilverwerkplaats bezoeken. Je steekt opnieuw de Ayeyarwady over en rijdt verder naar een parkeerplaats aan een zijrivier. Hier vandaan vertrekken kleine platte boten naar Ava (wat tegenwoordig bekend is onder de naam Inwa). In vijf minuten tijd steek je de rivier over (je betaalt de geringe kosten voor de ferry ter plekke). Ava is meer dan 400 jaar de hoofdstad van Birma geweest. Steeds weer werd de stad belegerd door vijandige volkeren, maar uiteindelijk leidde een zware aardbeving in 1838 tot de verwoesting van de stad. Ava is een kunstmatig eiland waar de tijd schijnt te hebben stilgestaan. Na de regentijd kun je optioneel in een paardenkar genieten van een prachtig landschap en tempels die schitteren in ondergelopen velden. De koetsier stopt tijdens de rit een aantal keer, zoals bij het Bagaya Kyaung, een klooster uit 1834 dat helemaal van teakhout is gemaakt. Ook mooi is het Maha Aungmye Bon, een klooster dat bijzonder is omdat het is gebouwd met bakstenen en versierd met traditioneel pleisterwerk. Ongewoon voor de tijd dat het werd gebouwd (1812). Nanmyin is een uitkijktoren van 27 meter hoog, die oorspronkelijk deel uitmaakte van het paleis van Bagyidaw. Tijdens de aardbeving van 1838 heeft de toren hevige schade opgelopen. Hij staat aardig uit het lood en wordt ook wel â scheve toren van Inwaâ genoemd. Je kunt naar boven klimmen voor een mooi uitzicht over de omgeving. Terug richting Mandalay stop je in wederom in Amarapura, nu bij de indrukwekkende U Bein's-brug. Deze 1200 meter lange teakhouten loopbrug verbindt de oevers van het Taungthamanmeer. Dit is een ideale plaats om de zonsondergang te bewonderen en een drankje op à à n van de vele terrasjes te nemen. Ook kun je er voor kiezen een optioneel boottochtje op het meer te maken. Inbegrepen: vervoer per airconditioned auto/bus Niet inbegrepen: truck naar Sagaing Hill, ferry naar Inwa, tochtje per paard en wagen, maaltijden, drankjes, fooien Losse excursies

13 Excursie Details Prijs Inlemeer Verkenning Inlemeer, inclusief In Thein pagodes Ter plaatse boekbaar Per boot vaar je vanuit Nyaungshwe naar het Inlemeer. Op het meer passeer je 'beenroeiers', vissers van de Inthastam, die op een typische manier hun boot voortbewegen. Staand op een been op hun platte boot bewegen ze hun smalle vaartuig vooruit door te roeien met hun andere been, dat om de roeispaan is geslagen. Je ziet ook vissers, die vissen met grote kegelvormige netten. Ze spiegelen prachtig in het vaak rimpelloze water. Er is veel bedrijvigheid op het water, bootjes varen af en aan. In de dorpjes op en aan het meer zijn diverse ambachtlieden aan het werk, je kunt eventueel een zilversmid, een zijdeof sigarenfabriekje bezoeken. Je vaart door sloten en kreken, langs paalwoningen met houten bruggetjes, je ziet paarse waterhyacinten en talloze watervogels. Dan kom je bij de meer dan 1000 tempels van In Thein (ook wel geschreven als In Dein). Sommige van de fraaie monumenten zijn deels bedekt onder de vegetatie als klimplanten en bamboe. Het lijkt wel een bos van torentjes. Men veronderstelt dat de pagodes ongeveer 500 jaar oud zijn. 's Middags verken je het meer verder. Je bekijkt de drijvende tuinen (kyunpaws), waarop de bevolking voornamelijk bloemen en groenten kweekt, als tomaten en aubergines. De drijvende akkers bestaan uit dicht verstrengelde waterhyacinten en wier, waartussen zich een dikke laag vruchtbare aarde verzameld heeft. De stroken met een breedte van slechts twee meter worden losgesneden van de oever en het water opgesleept. Heel apart om te zien hoe zo'n drijvend stuk 'land' wordt versleept. Vervolgens wordt het aan palen van bamboe verankerd en vanuit kleine smalle bootjes bewerkt. Het meest opvallende bouwwerk aan het meer is de Phaung Daw U Paya, een pagode waar zich vijf met goud bedekte vormloze figuurtjes bevinden van zo'n dertig centimeter hoogte. Deze figuurtjes zijn uit de 12de eeuw stammende Boeddhabeeldjes, die door de gelovigen al eeuwenlang zo zijn volgepakt met bladgoud dat ze tot onherkenbare klompen vervormd zijn. Alleen mannen mogen de goudklompen benaderen en aanraken. Vrouwen mogen op een respectabele afstand toekijken... Onderweg leg je ongetwijfeld aan bij het Ngahpe Kyaung, een teakhouten klooster op palen in het meer uit het midden van de 19de eeuw. Het is ook bekend als het 'klooster van de springende katten', vanwege de schare katten die hier woont. Monniken trainen de dieren al van jongs af aan om op commando door een hoepel te springen. Het schijnt erg moeilijk te zijn om katten kunstjes te leren, je kunt hier dus terecht spreken van monnikenwerk! In het klooster staan enkele fraaie Boeddhabeelden. Na afloop van de excursie vaar je terug naar Nyaungshwe. Inbegrepen: vervoer per boot Niet inbegrepen: maaltijden, drankjes, fooien Mandalay - Amarapura, Sagaing In de directe omgeving van Mandalay ligt een aantal 18 14

14 & Ava Ter plaatse boekbaar 'verlaten steden', voormalige hoofdsteden van oude koninkrijken: Amarapura, Sagaing en Ava. Sinds de val van Bagan hebben deze steden constant stuivertje gewisseld als hoofdstad van Myanmar. Je bezoekt tijdens deze excursie, die de hele dag in beslag neemt, een aantal zeer interessante plekken. Eerst ga je naar de Mahamuni Paya in Mandalay, voor Birmese boeddhisten de tweede belangrijkste tempel van het land. Iedere Birmees hoopt eenmaal in zijn/haar leven deze heilige plek bezocht te hebben. De vier meter hoge Mahamuni Boeddha is van brons gegoten, maar omdat de talloze pelgrims bladgoud offeren dat op het beeld wordt aangebracht (dit mag overigens alleen door mannen gebeuren), heeft de Boeddha inmiddels een gouden laag van wel 15 centimeter dik! De Mahamuni Paya is een levendige tempel door het grote aantal gelovigen dat hier komt om te bidden en te offeren. De tempel zelf is ook prachtig in de verf gezet. Goud, purper en bruin. Je rijdt verder naar het klooster Maha Ganayon Kyaung in Amarapura. In de keukens van het klooster worden enorme potten rijst klaargemaakt. Je ziet honderden monniken aanschuiven voor de lunch, hun laatste maaltijd van de dag. Soms mag je zelfs een kijkje nemen in de slaapkamers waar de monniken samen slapen op matjes. Je bezoekt ook een vlakbij gelegen zijdewerkplaats. In Sagaing, aan de overzijde van de Ayeyarwady-rivier, heb je een mooi uitzicht over de brede waterstroom en een door de Britten aangelegde brug. Op de heuvels liggen meer dan 700 kloosters verspreid. De koepel van de Kaungmudaw-pagode is al van verre zichtbaar. In Sagaing kun je een zilverwerkplaats bezoeken. Je steekt opnieuw de Ayeyarwady over en rijdt verder naar een parkeerplaats aan een zijrivier. Hier vandaan vertrekken kleine platte boten naar Ava (wat tegenwoordig bekend is onder de naam Inwa). In vijf minuten tijd steek je de rivier over (je betaalt de geringe kosten voor de ferry ter plekke). Ava is meer dan 400 jaar de hoofdstad van Birma geweest. Steeds weer werd de stad belegerd door vijandige volkeren, maar uiteindelijk leidde een zware aardbeving in 1838 tot de verwoesting van de stad. Ava is een kunstmatig eiland waar de tijd schijnt te hebben stilgestaan. Na de regentijd kun je optioneel in een paardenkar genieten van een prachtig landschap en tempels die schitteren in ondergelopen velden. De koetsier stopt tijdens de rit een aantal keer, zoals bij het Bagaya Kyaung, een klooster uit 1834 dat helemaal van teakhout is gemaakt. Ook mooi is het Maha Aungmye Bon, een klooster dat bijzonder is omdat het is gebouwd met bakstenen en versierd met traditioneel pleisterwerk. Ongewoon voor de tijd dat het werd gebouwd (1812). Nanmyin is een uitkijktoren van 27 meter hoog, die oorspronkelijk deel uitmaakte van het paleis van Bagyidaw. Tijdens de aardbeving van 1838 heeft de toren hevige schade opgelopen. Hij staat aardig uit het lood en wordt ook wel â scheve toren van Inwaâ genoemd. Je kunt naar boven klimmen voor een mooi uitzicht over de omgeving.

15 Terug richting Mandalay stop je in wederom in Amarapura, nu bij de indrukwekkende U Bein's-brug. Deze 1200 meter lange teakhouten loopbrug verbindt de oevers van het Taungthaman-meer. Dit is een ideale plaats om de zonsondergang te bewonderen en een drankje op à à n van de vele terrasjes te nemen. Ook kun je er voor kiezen een optioneel boottochtje op het meer te maken. Mandalay - Mingun & Sight seeing Mandalay Ter plaatse boekbaar Inbegrepen: vervoer per airconditioned auto/bus Niet inbegrepen: truck naar Sagaing Hill, ferry naar Inwa, tochtje per paard en wagen, maaltijden, drankjes, fooien Deze excursie neemt een volle dag in beslag. Je vaart in een uur naar Mingun, wat ligt aan de overzijde van de Ayeyarwady-rivier. Tijdens de boottocht ervaar je het dagelijks leven op en aan het water en kijk je uit over het vlakke landschap met bergen aan de horizon. Bij aankomst valt je de witte Settawya Paya meteen op. Het is een holle overdekte stoepa uit 1811 die een marmeren voetafdruk van Boeddha huisvest. Aan de rivierzijde bij deze pagode staan een wachtersbeelden van 'chinthe', mythische dieren die op een kruising van draken en leeuwen lijken. 25 Het meest imposant zijn de overblijfselen van de Mingunpagode. In 1790 is aan de bouw begonnen van wat eens de grootste pagode ter wereld zou moeten worden. Onderlinge twisten en een alles vernietigende aardbeving hebben er voor gezorgd dat de geplande 150 meter hoogte nooit is gehaald. Nu resteert slechts de nog steeds zeer imposante bakstenen sokkel van de pagode. De Hsinbyume Paya uit 1816, bestaat uit zeven witgeschilderde golvende terrassen die om de stoepa liggen. Het geheel doet denken aan een kolossale suikertaart. Mingun heeft naast prachtige pagodes de grootste nog intact zijnde klok ter wereld. (Er is blijkbaar nog een grotere in Moskou, maar daar zit een scheur in). De klok is vier meter hoog en weegt 9000 kilo. Tegenover de bel is het ziekenhuis annex opvanghuis voor bejaarden. Hier komen mensen uit geheel Myanmar terecht die geen familie meer hebben die voor ze kunnen zorgen. De hoofdzuster, mevrouw Thwe Thwe (ook bekend onder de naam J-Lo), ontvangt bezoekers vriendelijk en spreekt goed Engels. Het ziekenhuisje schijnt volledig te draaien op giften van toeristen (zowel donaties als medicijnen). Je vaart weer terug naar Mandalay. Hier bezoek je enkele van de traditionele werkplaatsen, waar bijvoorbeeld de flinterdunne bladgoud velletjes worden geslagen. Je bezoekt de Kuthodaw Paya, waar je de vijftien â boekenâ van de Tripitaka (heilige boeddhistische geschriften) kunt bewonderen. Deze boeken zijn uithakt in 729 marmeren tableaus, die allemaal in een eigen sierlijke witte stoepa staan. Er schijnen meer dan 200 graveurs nodig te zijn geweest om deze tableaus te vervaardigen. Men beweert dat als je acht uur per dag leest (de stenen boeken zijn geschreven in de oude taal Pali), je 450 dagen nodig hebt om het complete boek te lezen. Koning Thibaw ( ) liet de Shwenandaw Kyaung, dat oorspronkelijk op het terrein van het Mandalay Palace

16 stond, tijdens zijn regeerperiode afbreken, en buiten de paleismuren in zijn geheel weer opbouwen. Hierdoor is het een van de weinige koninklijke gebouwen die de bombardementen van de Tweede Wereldoorlog op Mandalay hebben overleefd. Koning Thibaw gebruikte het gebouw als meditatieruimte; het rustbed dat hij gebruikte is nog steeds aanwezig. Neem de tijd om dit houten klooster met traditioneel Birmees houtsnijwerk te bekijken. De talrijke kunstwerkjes aan de buitenkant zijn behoorlijk verweerd in de loop der jaren, maar aan de binnenkant is het houtsnijwerk nog in prima staat. Mandalay's stadsgezicht wordt gedomineerd door de Mandalay Hill (230 meter). In het oosten heb je vanaf de heuvel uitzicht over het Shan-gebergte. In het zuiden Mandalay Palace en het centrum van Mandalay. In het westen kijk je uit over de Ayeyarwady. Inbegrepen: vervoer per airconditioned auto/bus, boot naar en van Mingun Niet inbegrepen: truck naar Mandalay Hill, maaltijden, drankjes, fooien Festivalinformatie

17 Paung Daw Oo festival In het Inlemeer staat de Paung Daw Oo Paya, een pagode waar zich vier met goud bedekte vormloze figuurtjes bevinden van zo'n dertig centimeter hoogte. Deze figuurtjes zijn uit de 12de eeuw stammende Boeddhabeeldjes, die door de gelovigen al eeuwenlang zo zijn volgepakt met bladgoud dat ze tot onherkenbare klompen vervormd zijn. Alleen mannen mogen de goudklompen benaderen en aanraken. Vrouwen mogen op een respectabele afstand toekijken. In september of oktober (de exacte data zijn afhankelijk van de maanstand) wordt jaarlijks het 18- daagse Paung Daw Oo festival gevierd, het is een van de grootste en meest kleurrijke festivals van Myanmar. Gedurende het festival worden de bijzondere Boeddhabeeldjes uit de pagode in een prachtige vergulde boot vervoerd naar dorpen en heiligdommen rond het Inlemeer. De boot wordt getrokken door kleinere boten waarop tientallen beenroeiers hun kunsten vertonen. Het is een drukte van belang op het water; de sfeer is feestelijk en sfeervol. Op sommige boten is een podium gemaakt, dansers en muzikanten die zich hierop bevinden sporen de roeiers aan. Ook worden er door de beenroeiers van de verschillende dorpen om het Inlemeer bootraces gehouden. Hot Air Balloon festival In de maand november vindt in de deelstaat Shan, waarvan Taunggyi de hoofdstad is, het Hot Air Balloon Festival ( Lu Ping ) plaats, dat voornamelijk met de Pa-O etnische minderheid geassocieerd wordt. Bijzonder geanimeerd en intens sfeervol, maakt het festival in feite deel uit van het meeromvattend Tazaungdaing Festival, dat traditioneel een zestal dagen voor de volle maan van Tazaungmone gehouden wordt. Tazaungdaing omvat drie delen, waarvan het spectaculairste beter bekend staat als het Hot Air Balloon Festival. Alomtegenwoordige percussie muziek, straten gevuld met gokkraampjes (het komt enigszins tegenstrijdig over, wildgokkende devote boeddhisten), talrijke aanlokkelijke eetstalletjes,... zijn weerkerende kenmerken van deze speciale gebeurtenis. Zoals wel vaker heeft ook dit festival een religieuze achtergrond. Het wordt namelijk gehouden ter herdenking van het offeren van licht aan de Sula Mani-pagode in Tavatisma (de hemel van de 33 goden). In de jatakas (geboorteverhalen rond de Boeddha) staat geschreven dat een zekere prins Thaydatta een offer maakte, waarmee hij afstand nam van het materialistische. Hij ontdeed zich hierbij van zijn haar en wierp dit naar de hemel toe. De koning van de 33 goden (Tagyarmin) nam het haar van de prins en legde het in de Sula Mani-pagode. Ter ere van deze pagode worden dan 'traditionele' heteluchtballonnen opgelaten. De lokale versie van de heteluchtballon wordt doorgaans gemaakt van traditioneel Shan-papier en stukken stof. De stoffen worden geweekt in olie en was gedurende een paar dagen en worden nadien gedrapeerd rond een metalen (meestal ijzeren) frame. Het komt regelmatig voor dat honderden mensen meewerken aan een zo 'n ballon gedurende een viertal weken. Meer dan honderd ballonnen worden dan opgelaten in het kader van het festival. Zowel overdag als 's avonds worden er ballonnen opgelaten. Overdag zijn ze van vorm grootser, imposanter (ballonnen met een hoogte van 6-7 meter en een diameter van 5-6 meter vormen geen uitzondering), en zijn ze doorgaans gemaakt in de vorm van een pagode of een dier (zoals daar zijn een olifant, een draak). 's Avonds zijn ze minder indrukwekkend qua grootte, maar hier staat dan weer tegenover dat ze veel uitbundiger versierd zijn, onder andere met kleine kleurrijke papieren lantaarns (vaak in de vorm van een religieuze figuur) en bloemenpatronen. Meestal is dan ook de naam van de groep of 'vereniging' die de ballon gemaakt heeft op een of andere manier waarneembaar. Dit speelt een belangrijke rol aangezien het tegelijkertijd ook om een wedstrijd gaat. De ballonnen worden beoordeeld op basis van criteria zoals bereikte hoogte, tijdsduur in de lucht en de schoonheid ervan. Eveneens vermeldenswaardig is dat de ballonnen vaak gevuld zijn met vuurwerk, waarvan het de bedoeling is dat het vanaf zekere hoogte aangestoken wordt of alleszins afgaat, met kleurrijke explosies tot gevolg. Enige voorzichtigheid is weliswaar geboden, maar het levert wel feeërieke taferelen op. Nieuwsberichten LANDINFO BIRMA

18 ACHTERGROND INFORMATIE Cultuur De cultuurverschillen tussen Europeanen en Birmezen zijn zo groot dat je er een heel boek aan zou kunnen wijden. Hieronder zijn er een paar punten uitgepikt, die van direct en dagelijks belang zijn bij je omgang met de bewoners. Respect Respect (vooral voor ouderen en wijze mensen) speelt een belangrijke rol in de Birmese maatschappij. Aan tafel hoort een jongere niet een zitplaats te kiezen die boven een monnik of oudere persoon uitkomt. Birmezen zullen licht buigen als ze voor een gerespecteerde persoon langs lopen. Het criterium voor sociale status is eerder leeftijd dan rijkdom of een goede baan. Respect aan ouders, grootouders en leraren wordt ook betuigd door de kadawt, een groet waarbij de persoon voorover buigt en met ellebogen en voorhoofd de grond raakt. Het respect voor anderen valt ook terug te zien in de manier waarop mensen elkaar aanspreken. Het is gebruikelijk en belangrijk, haast verplicht, dat voor een naam een beleefde aanspreekvorm komt te staan. U staat voor de naam van een oudere man, bijvoorbeeld U Gyi Tin. Daw voor een oudere vrouw. Jongere mannen spreekt men met Ko aan, jonge vrouwen met Ma. Ouderen die jongeren aanspreken of gezinsleden onderling laten de aanspreekvormen ook wel weg. De aanspreektitel geeft niet alleen waardering en respect aan, maar ook de status. Namen Er bestaat in Birma niet zoiets als een voor- of een achternaam. Ook nemen Birmezen niet de naam van de ouders aan, al worden er wel eens delen van de naam overgenomen van ouders en grootouders. Vrouwen houden na het huwelijk hun eigen naam. Het is ongebruikelijk om een naam zomaar af te korten. Dat kan alleen als de betekenis zich daar voor leent. Omgangsvormen Meningsverschillen tussen mensen worden zelden openlijk geuit. Je geduld verliezen, boos worden of een woordenwisseling in het openbaar betekent namelijk 'gezichtsverlies'. Confrontaties worden het liefst uit de weg gegaan, om anderen niet in verlegenheid te brengen. Kritiek wordt direct als een persoonlijke belediging ervaren. Ook het uiten van positieve emoties als genegenheid, gebeuren subtieler dan wij gewend zijn. Het in het openbaar tonen van affectie (zoals zoenen) tussen verschillende geslachten wordt niet op prijs gesteld. Daarentegen lopen jongens met jongens en meisjes met meisjes vaak hand in hand, zonder enige bijbetekenis. Bij officiële of religieuze bijeenkomsten zitten vrouwen en mannen vaak apart. Een (glim)lach kan vele betekenissen hebben: 'ja', 'nee', 'misschien'. Mensen lachen uit verlegenheid, onderdanigheid, boosheid, maar natuurlijk ook gewoon uit blijdschap of vriendelijkheid. Een glimlach wordt ook gebruikt waar wij 'sorry' of 'dank je' zouden zeggen. Gebruik van je handen De rechterhand dient in Birma om te eten, de linkerhand om het achterwerk te wassen na toiletbezoek. Mocht je aan de maaltijd zitten met Birmezen en je voedsel met de hand eten, doe dat dan zoveel mogelijk met de rechterhand. Dingen aangeven en aanpakken doe je ook met rechts, en als je daarbij je rechteronderarm ondersteunt met je linkerhand, doe je het helemaal netjes en eerbiedig. Met de linkerhand raak je in principe ook niemand aan. Iemands hoofd aanraken is hoogst onbetamelijk, zelfs kinderen even een vriendelijk aaitje over de bol geven. Beleefdheidsregels in heiligdommen Bezoeken aan alle heiligdommen, zelfs in ruïneuze staat, dient blootshoofds te gebeuren en op blote voeten. Hou er rekening mee dat de ondergrond van tempels door de brandende zon soms onverdraaglijk heet is aan de blote voeten en je van schaduw naar schaduw moet rennen om je voeten niet te verbranden. Het beste is het om tempelcomplexen s ochtends of in de late namiddag te bezoeken als het niet meer zo heet is. Als je om een pagode heen loopt, doe dat dan met de wijzers van de klok mee. Draag je je schoenen in de hand, dan houd je ze het best in de buitenste, de linkerhand, want schoenen gelden, net als voeten, als onrein en mogen daarom niet naar de heilige plaats wijzen. Ga je met je voeten in de richting van een boeddhabeeld zitten, dan maak je je schuldig aan een grove belediging. Foto's van een toerist voor een boeddhabeeld worden niet op prijs gesteld. Omgang met monniken Een monnik mag niet worden aangeraakt, vooral niet door vrouwen. Wil je als vrouw iets overhandigen aan een monnik, doe dat dan via een man of door het neer te leggen. Ga als vrouw in het openbaar vervoer ook niet pal naast een monnik zitten, maar zorg dat er een man tussen zit. Het geldt als bijzonder onhoffelijk om monniken in de weg te lopen of voor zittende monniken te blijven staan. Niemand mag, uit respect, boven een monnik uitsteken en daarom moet je ook gaan zitten of minstens doen alsof je je klein maakt. Monniken mogen trouwens geen geld aannemen, wel voedsel of iets te drinken. Vanzelfsprekend zijn niet alle monniken recht in de leer. Heb je gebruik gemaakt van de gastvrijheid van monniken, dan wordt een kleine gift in de 'donation box' zeer gewaardeerd.

19 Kledingvoorschriften Birmese mannen en vrouwen dragen geen broeken en rokken maar een sarong die een longyi genoemd wordt. Mannen en vrouwen doen die longyi op verschillende manieren om. Mannen maken aan de voorkant een knoop, waarin ze ook geld en waardevolle spullen bewaren. Vrouwen slaan de longyi aan de voorkant naar binnen. Broeken zijn een zeldzaamheid, ook voor mannen. De meeste vrouwen dragen een blouse tot aan de taille, met een diagonale flap aan de voorkant. Jonge vrouwen dragen ook wel een westerse blouse. In Yangon dragen ze ook wel westerse rokken en jurken, maar nooit minirokken zoals in Bangkok. Zelfs die iets kortere longyi van moderne meiden wordt door veel ouderen gezien als onfatsoenlijk. Hoe minder huid je ziet, hoe beter, vinden ze. Wanneer vrouwen naar de tempel gaan, dragen ze een blouse met lange mouwen van wat dikkere stof. De schoenen (of meestal slippers) gaan dan uit, een regel waaraan ook toeristen zich behoren te houden. Vooral als je naar een stad als Bagan gaat, met al zijn pagodes, is het handig om slippers aan te doen, omdat je anders constant de schoenen aan en uit moet trekken. Ook als je een huis binnengaat, hoor je de schoenen uit te doen. Probeer dan niet over tapijten, vloerkleden en matjes te lopen, want die zijn bedoeld om op te zitten. Toeristen hoeven zich heus niet van top tot teen te bedekken, maar een minirokje, een korte broek en blote schouders vinden Birmezen niet zo netjes. Korte broeken voor volwassen mannen vinden de Birmezen eigenlijk belachelijk, gedragen door vrouwen schandelijk. Een T-shirt zonder mouwen kan voor vrouwen mits het de armen en nek goed omsluit. Kijk naar de Birmese vrouwen, dan zie je vanzelf wat wel en niet geaccepteerd is. Een T-shirt zonder mouwen voor mannen wordt als onkies gezien. Een ontbloot bovenlijf kan echt helemaal niet. Birmezen kleden zich graag formeel voor bepaalde gebeurtenissen. Mocht je worden uitgenodigd voor bijvoorbeeld een huwelijk, vraag dan naar eventuele kledingvoorschriften. Een eventueel geschenk mag in geen geval zwart zijn; deze kleur brengt ongeluk. Thanaka Birmese meisjes en vrouwen smeren thanaka op hun gezicht. Een licht gele verfstof die gemaakt wordt van de bast van de Thanaka-boom. De bast wordt over een steen gemalen en daarna vermengd met wat water totdat er een lichte pasta ontstaat. De pasta wordt op de wang gesmeerd, soms met geometrische figuren erin. Thanaka werkt verkoelend, bestrijdt een vette huid en beschermt de huid tegen de zon. Vrouwen die op het veld werken smeren daarom dikke lagen op hun gezicht en armen. Sommige vrouwen geloven dat thanaka de huid lichter maakt en doen ook s nachts een dikke laag op hun gezicht. Betelnoten Een geliefde bezigheid van Birmese mannen is het kauwen van kun-yar, stukjes betelnoot, kruiden en tabak verpakt in een betelblad. De smaak is bitter en zodra je erop kauwt, kleurt het goedje rood. Kun-yar brengt je in een ontspannen roes. Als de mannen zijn uitgekauwd spugen ze het goedje uit, meestal op straat. De stoepen in de grote steden zien dan ook rood. De junta vindt dat minder smakelijk en heeft boetes gezet op het spugen. Van dit verbod trekt niemand zich iets aan. Afspraken Wij komen uit een uiterst jachtige cultuur waar tijd geld is en afspraken punctueel dienen te worden nagekomen, omdat anders het schema van de rest van de dag in duigen valt. Birmezen hebben daar niet zo'n last van. Niet dat ze persé te laat komen, het kan ook zijn dat ze toch niets te doen hadden en een uur te vroeg komen. Birmezen leven meer in het 'hier en nu', maken zich minder druk over de toekomst en hebben veel meer geduld. Astrologie Astrologie heeft een centrale plaats in het leven van de Birmezen. Behalve de toekomst voorspellen, kunnen astrologen adviseren wat en waar de gelovige het beste kan offeren, en wat de meest geschikte dag is voor bijvoorbeeld zakentransactie. Birmezen zijn gefascineerd door het astrologische geluksgetal acht of een veelvoud hiervan. Volgens het Birmese idee van de kosmologie is het universum opgedeeld in acht windstreken en planeten. Rond de meeste pagodes bevinden zich daarom nog acht paviljoenen. Verder heeft een week acht dagen, waarbij de woensdag in tweeën wordt gedeeld. De dag waarop iemand geboren is, speelt voor de Birmees een belangrijke rol. Elke dag hangt samen met een windrichting, planeet en beest. Deze hebben invloed op iemands levensloop en karakter. Algemeen Besef voortdurend dat je als gast in een land verblijft waar men nu eenmaal andere omgangsvormen kent. Dat is niet afwijkend, jij gedraagt je afwijkend. Ga je voortdurend uit van je eigen normen en waarden dan zal uiteindelijk alles wat daarvan afwijkt je gaan irriteren. En dat geeft veel onnodige stress. Accepteer dat mensen in bepaalde opzichten andere eisen stellen dan jij gewend bent. Ze gaan bijvoorbeeld anders om met afspraken of hebben een ander tijdsbesef. Dit maakt hen niet minder, wel anders. Met een goede voorbereiding kun je je alvast instellen op deze culturele verschillen. Ter plekke is het de kunst om positief te blijven, je flexibel op te stellen en die andere levenswijze te respecteren zonder daarbij je eigen grenzen te overschrijden. Neem de tijd, probeer open en tolerant te zijn en probeer een praatje met mensen te maken. En spreek je de taal niet, dan zijn er andere manieren