thema 2 week 1 sport Dit ga je dit thema leren Je leert hoe taal in sport wordt gebruikt. Je bedenkt een nieuwe sport, met bijbehorende spelregels.

Transcriptie

1

2 themawoorden C het attribuut Voorwerp dat bij iets of iemand hoort als hulpmiddel. de commentator Iemand die aan het publiek vertelt en uitlegt wat er gebeurt. demarreren Ineens zo hard wegfietsen dat de rest je niet kan bijhouden. dunken Zo hoog opspringen dat je de bal van bovenaf in het net kunt duwen. het jargon Vaktaal die alleen gebruikt wordt bij een beroep of sport. serveren De bal opslaan zodat het spel kan beginnen. smashen De bal zo hard naar beneden slaan dat de tegenstander er niet meer op tijd bij kan. tackelen Met krachtige beweging van lichaam en voeten de tegenstander op een handige manier de bal afnemen. de tactiek Strijdplan waarin je aangeeft hoe jij je doel wilt bereiken. de teamsport Een sport die je samen met medespelers en tegenstanders speelt. de bal breed leggen (uitdrukking) De bal over de breedte van het veld naar een medespeler spelen. over de schreef gaan (uitdrukking) Te ver gaan; dingen doen die helemaal niet mogen. 19

3 thema 2 week 1 Hoe zit dat? les 1 1 In bron A op bladzijde 18 zie je acht sportattributen. Bekijk ze goed. a Schrijf op hoe de attributen heten. b Bedenk voor drie attributen een nieuwe naam die ook zou passen. Schrijf die op achter de echte naam. c Ken jij nog zes sportattributen? Schrijf ze op. Zet erachter bij welke sport ze horen. 2 a Bekijk bron B op bladzijde 18. Kies vijf woorden waarvan de betekenis niet in de themawoordenlijst op bladzijde 19 staat. Schrijf op wat ze betekenen. Dit ga je leren Je leert sportjargon. Dit moet je weten Veel sporten hebben eigen woorden (sportjargon). Dat komt omdat je in sport dingen doet die je nergens anders doet. Bijvoorbeeld: in het dagelijks leven mag je nooit iemand aanvallen om iets af te pakken, maar bij voetballen moet dat juist (tackelen). Ook voorwerpen die bij sport gebruikt worden, hebben vaak eigen namen, bijvoorbeeld: een puck of een racket. b Welke woorden in bron B zijn leenwoorden? Schrijf die op. c Waarom denk je dat we die woorden niet in het Nederlands vertalen? 20

4 3 a Lees wat de commentator hieronder zegt. Welk sportjargon gebruikt hij? Schrijf het op. b Aan welke woorden kun je aflezen over welke sport de commentator verslag doet? c Kies drie sporten. Schrijf bij elke sport twee zinnen die een commentator zou kunnen zeggen tijdens een wedstrijd. Gebruik sportjargon! In de buurt van de middenstip verovert Ahmed de bal. Leon probeert hem nog te tackelen, maar hij komt te laat. Ahmed geeft een prachtige pass op Joshua. Gaat Joshua scoren? Nee, hij legt de bal breed op Michael. En wat doet Michael? Hij wipt de bal met zijn linkervoet met een geweldige lob over de keeper heen in het net! Wat een doelpunt! Wat een goal!!! a Wa n ne e r gebr u i k jij sp or t ja rgon? b Sc h r ijf d r ie sp or t wo orde n op d ie je weleens gebruikt. 21

5 thema 2 week 2 Hoe zit dat? les 2 1 a In bron C op bladzijde 19 zie je vijf teamsporten. Schrijf de namen onder elkaar op. Dit ga je leren Je leert welke woorden bij een teamsport vaak worden gebruikt. b Waarom is wielrennen een teamsport? c Schrijf achter iedere teamsport op welke woorden uit bron B erbij (kunnen) horen. 2 Bij een teamsport worden de rollen verdeeld. Bijvoorbeeld bij voetballen is iemand linksback, rechtervleugelaanvaller enzovoort. Voor elke rol zoekt de trainer een speler uit die op die plek goed is. De trainer maakt van alle spelers samen een opstelling. Dit moet je weten Bij teamsporten komen veel woorden voor die met samenwerking of met aanvallen en verdedigen te maken hebben. Bijvoorbeeld: de bal rondspelen (de bal steeds naar medespelers spelen zonder echt aan te vallen) en uitbreken (met een paar spelers vanuit de verdediging ineens aanvallen). Bekijk de opstelling van het Nederlands elftal hieronder. Willems (2) is de linksback, Van Persie (11) de rechtervleugelaanvaller. Kies vijf andere spelers uit het elftal en schrijf op wat hun rol in het elftal is. 1 Stekelenburg 2 Willems 3 Vlaar 4 Heitinga 5 Van der Wiel 6 Van der Vaart 7 De Jong 8 Affelay 9 Robben 10 Huntelaar 11 Van Persie

6 3 Lees de stukjes tekst hieronder, ze komen uit het boekje van de scheidsrechter bij hockey. Jij gaat dezelfde soort teksten maken voor de scheidsrechter van een andere teamsport. Kies een teamsport waarover je veel weet of die je aanspreekt. Leg die teamsport uit, beschrijf hoe het veld of de zaalindeling bij die sport eruitziet en schrijf in ieder geval één spelregel van die sport op. Hockey: uitleg van het spel Hockey is een balspel dat op gras of kunstgras wordt gespeeld. In een wedstrijd staan twee teams van elk elf spelers tegenover elkaar. Alle spelers hebben een stick: een houten stok met een kromming aan het einde, waarmee zij de bal slaan, pushen of stoppen. Doel van het spel is om zo veel mogelijk doelpunten te scoren en liefst meer dan de tegenstander. Een wedstrijd duurt 70 minuten: twee keer 35 minuten met daartussen een rustpauze. Hockey: het veld Een hockeyveld is 90 meter lang en 55 meter breed. Het veld wordt in tweeën verdeeld door een middenlijn. Aan beide uiteinden van het veld liggen de achterlijnen, met precies in het midden een doel (3,66 meter breed). Voor elk doel is een halve cirkel getrokken. Hockey: de spelregels Veldspelers mogen de bal niet met hun voeten spelen; met geen enkel lichaamsdeel overigens. Alleen de keeper mag behalve een stick ook handen en voeten gebruiken, maar alleen om de bal in de eigen halve cirkel te stoppen. Buiten de halve cirkel mag ook een keeper alleen maar de stick gebruiken. 4 a Een woord dat is afgeleid van het woord sport is sportief. Wanneer gebruik je dit woord? b Een beroemde voetbaltrainer zei eens: Voetbal is oorlog. Wat zou deze trainer daarmee bedoeld hebben? c Kijk bij bron B op bladzijde 18. Welke sportwoorden zie je die ook over een echte oorlog zouden kunnen gaan? Hoe sportief vind jij de uitspraak voetbal is oorlog? Licht je antwoord toe. 23

7 thema 2 week 3 Hoe doe ik dat? les 3a 1 Onder aan de bladzijde zie je een bal, zestien houten blokken en vier flessen water zonder dop. Bedenk een sport voor twee tot vier personen waarbij deze attributen worden gebruikt. Beschrijf in ieder geval: de naam van je sport, de bedoeling, het speelveld, de spelregels en de attributen. Tip: je mag er nog attributen bij bedenken en die attributen een zelfbedachte naam geven. 2 Stel je voor: van je bedachte sport uit opdracht 1 zijn de Nederlandse kampioenschappen bezig! Schrijf een gedeelte van het televisie- of radiocommentaar bij de finale met sportjargon erin. Tips: 1 Op bladzijde 18 en 19 kun je zien dat sport vooral nieuwe werkwoorden heeft opgeleverd, zoals: tackelen, dunken en demarreren. Bedenk voor je sport nieuwe werkwoorden die je in je commentaar kunt gebruiken. 2 Noem ook de attributen. 3 Zorg ervoor dat het spannend is voor de kijkers of luisteraars! Dit ga je doen Je bedenkt een sport en schrijft daar commentaar bij met sportjargon. Dit moet je weten Een sport wordt pas leuk als er dingen niet mogen. Spelregels maken de sport moeilijker en dus moet je meer je best doen en slimmer zijn dan je tegenstander! Natuurlijk zijn de spelregels er ook voor om het spel eerlijk te laten verlopen en zorgen ze ervoor dat spelers niet over de schreef gaan. Bijvoorbeeld: bij voetbal bestaat de buitenspelregel die ervoor zorgt dat een speler niet voorin op de bal mag blijven wachten. 24

8 25

9 thema 2 week 3 Hoe doen wij dat? les 3b 1 Om de beurt Verzamel samen acht kleine voorwerpen. Bijvoorbeeld: een gum, een schoen, een propje papier enzovoort. Dit ga je doen Je geeft elkaar mini-opdrachten met enkele attributen. Je geeft hier live commentaar bij. Je leert dat het bij samenwerken belangrijk is hulp te vragen aan de ander. Kies een voorwerp. Geef een opdracht: vertel wat je buur met het voorwerp moet doen. De een voert de opdracht uit, terwijl de ander live commentaar geeft. Kies een voorwerp. Geef een opdracht: vertel wat je buur met het voorwerp moet doen. De een voert de opdracht uit, terwijl de ander live commentaar geeft. Ga zo door. Wissel steeds van rol. Bespreek hoe het ging. 1 Waren de opdrachten duidelijk genoeg? 2 Kon de ander de vier opdrachten goed onthouden en uitvoeren? 3 Was het moeilijk om live commentaar te geven? Dit moet je weten Om de beurt Samen delen Dit heb je nodig 2 schrijfblaadjes 1 blauw kleurpotlood 1 groen kleurpotlood 8 kleine voorwerpen 26

10 2 Samen delen Kies uit de acht voorwerpen van opdracht 1 twee voorwerpen. 1 Bedenk ieder een eenvoudige minisport voor twee personen met de twee voorwerpen. 2 Schrijf de spelregels op. Probeer samen jullie minisporten uit. Pas de spelregels aan als dat nodig is. Schrijf je naam op. Schrijf de naam van je buur eronder. a Heb jij je b uu r om hu lp ge v r a a gd? Zet dan een achter je naam. b Heeft je buur jou om hulp gevraagd? Zet dan een achter zijn naam. 27

11 thema 2 week 4 Zo doe ik dat! les 4 1 Verkennen Denk nog eens na over teamsporten die je kent. Wat vind je er leuk aan? 2 Voorbereiden Bedenk wat de bedoeling is van je sport, welke attributen je nodig hebt en wat de spelregels daarbij moeten zijn. Schrijf trefwoorden op. Je kunt hierbij de werkhulp gebruiken. 3 Uitvoeren 1 Schrijf de bedoeling van de sport op. Zet daaronder de attributen die nodig zijn. 2 Schrijf de spelregels in een logische volgorde op. Tip: maak een schets om een regel duidelijk te maken. 3 Schrijf enkele regels verzonnen commentaar bij de sport die je hebt bedacht. Tip: gebruik het sportjargon dat je hebt geleerd of bedenk nieuwe sportwoorden. 4 Nakijken Lees je tekst na en kijk of alles duidelijk is en klopt. Dit ga je doen Je bedenkt een teamsport en schrijft de spelregels daarvan op. Daarna probeer je de sport uit met andere kinderen. Je gebruikt wat je in de vorige lessen geleerd hebt. Dit moet je weten Je weet dat veel sporten eigen woorden hebben: sportjargon. Je weet welke woorden bij een teamsport vaak worden gebruikt. Je weet dat bij het beschrijven van een sport de bedoeling, de attributen en de spelregels duidelijk moeten zijn. Je weet hoe je commentaar kunt geven bij een sport. Dit heb je nodig 1 schrijfblad pen (eventueel) attributen 5 Presenteren Vertel de groep over je zelfbedachte sport. Leg de bedoeling en de regels uit en vertel welke attributen je nodig hebt. Misschien kun je de sport in de gymzaal of buiten uitproberen. Jij kunt de scheidsrechter of verslaggever zijn. 28

12 werkhulp 1 Is je sport een buiten- of een binnensport? 2 Hoeveel spelers zitten er in het team? 3 Welke attributen zijn er in de klas of in de school die je kunt gebruiken voor je spel? 4 Hoelang duurt het spel? 5 Wanneer is iemand de winnaar? Krijgt de winnaar een prijs? olifantenpolo curling Is het gelukt om een nieuwe sport te bedenken? Schrijf bij elke letter een cijfer op. ja = 2 een beetje = 1 nee = 0 a Ik heb duidelijke spelregels gemaakt. b Ik heb goede attributen bij mijn sport bedacht. c I k heb b e s t a a nde sp or t wo orde n gebr u i k t of n ie uwe sportwoorden bedacht. d Mijn uitleg van de sport was voor anderen duidelijk. e Mijn sport is goed te spelen (in het echt). 29