Werken aan het platteland volgens de leadermethode. periode

Transcriptie

1 Werken aan het platteland volgens de leadermethode periode

2 Inhoudelijke achtergrond en duiding Plattelandsontwikkeling in Europa Diegenen die begaan zijn met het platteland bewoners, ondernemers, experten weten dat er sinds de jaren 50 van de 20ste eeuw heel wat veranderd is. Vooral de evolutie in de landbouw en de ontwikkelingen in ons leef- en werkpatroon zijn opmerkelijk. Daar waar het platteland vroeger enkel een functie als voedselproductie had, krijgt dat platteland vandaag heel wat meer functies toegewezen: werken, wonen, ontspannen, natuurlijke en landschappelijke waarde, enz Lokale sturing van een plattelandsgebied bottom-up De Leader-methode (leader staat voor Liason Entre Actions de Développement de l Economie Rural ) gebruikt de kracht van zelforganisatie en is gericht op plattelandsvernieuwing. Verenigingen, ondernemers, bewoners worden aangezocht om mee na te denken over de toekomst van hun gebied. Voor de opmaak van een strategie wordt er gewerkt vanuit de ideeën van de burgers. De opmaak en uitvoering ervan ligt in handen van een Plaatselijke Groep (PG) die zowel de inhoudelijke als juridische verantwoordelijkheid heeft over de uitvoering en opvolging van de strategie. Dit plan zal geldig zijn van 2008 tot De Europese Unie heeft reeds van bij de oprichting veel aandacht gehad voor de plattelandsgebieden. Naast speciale regelingen voor berggebieden en kwetsbare gebieden ontstond er een algemene regeling voor plattelandsontwikkeling. Sinds 2005 beschikt de Europese Unie over een Landbouwfonds voor plattelandsontwikkeling van waaruit extra middelen voor de begeleiding van plattelandsgebieden kan gegeven worden. Lidstaten dienen hiervoor programma s voor plattelandsontwikkeling op te stellen. Om de middelen te verdelen over de partijen in het gebied zijn er twee methoden beschikbaar. Bij de eerste is de provincie verantwoordelijk, in de tweede methode (leader-methode) is een plaatselijke groep verantwoordelijk. Van plan tot realisatie of van strategie naar projecten De ontwikkelingsstrategie komt pas tot leven door de uitvoering van concrete projecten. Hiervoor lanceert de Plaatselijke Groep, een De belangrijkste doelstellingen: de leefkwaliteit op het platteland bevorderen en de verbreding van de plattelandseconomie. Het wettelijk kader is getekend door de Vlaamse regering (Programma voor Plattelandsontwikkeling) en door het provinciebestuur Antwerpen (Provinciaal Plattelands Ontwikkelingsplan). In het kort komt het neer op de bevordering van de leefkwaliteit op het platteland en de verbreding van de plattelandseconomie. Wat kunnen we ons hier bij voorstellen? - Diversifi catie van landbouwactiviteiten naar niet-agrarische activiteiten: van hoeveproducten en hoevetoerisme over hernieuwbare brandstoffen tot landschapsbeheer en zorgboerderijen; aantal projectoproepen. Iedereen, zowel organisaties, bewoners als overheden, uit het gebied die een activiteit kan opzetten dat tegemoet komt aan de strategie, mag een project indienen. Goedgekeurde projecten krijgen een fi nanciële steun in de vorm van een cofi nanciering. - Verbeteren toeristische activiteiten: van de optimalisatie van infrastructuur zoals ruiterpaden, fi etsnetwerken, voetwegennetwerken, tot initiatieven die de recreant informatie geeft over het landschap, de agrarische samenleving, cultuurhistorisch erfgoed, - Basisvoorziening voor de lokale economie en bevolking: van pilootprojecten rond woonzorgregio s over de uitbouw van een servicecentrum tot boodschappendiensten of integratie van diensten bij buurtwinkels of lokale culturele aactiviteiten; - Dorpskernvernieuwing en ontwikkeling: van de opmaak van een dorpsontwikkelingsplan tot de heraanleg pleintjes, dorpsontmoetingsplaatsen, - Instandhouding en opwaardering van het landelijke erfgoed: van impulsen voor de restauratie van veldkapellen, toegangspoorten, beschermde schuren over acties rond het verhaal van de streek tot acties ten behoeve van basiswaarden zoals stilte, duisternis; - Opleiding en vorming van ruraal ondernemerschap: van ondersteuning voor streekproducten tot begeleiding van landbouwdiversifi - catie, buurtwinkels, enz.. 2 Rurant vzw platform voor rurale ontwikkeling 3

3 Ter inspiratie: projecten met behulp van plaatselijke groepen gerealiseerd Landschapsonderhoud Landbouwers worden ingezet bij het onderhoud van het landschap. De landbouwer wordt landschapsbouwer. Omdat de landbouwer van oudsher het platteland heeft onderhouden en ook de landschapsbouwer bij uitstek is, zorgt dit project ervoor dat de landbouwer zich meer structureel kan toeleggen op nevenactiviteiten in het bereik van landschapsonderhoud en agrarisch natuurbeheer. Deze nevenactiviteiten zorgen ervoor dat de landbouwer een aanvullend inkomen kan realiseren. PajoSa PajoSa, wat staat voor Pajotten Samen, is een netwerkproject waarin Pajotse verenigingen samen activiteiten organiseren. De kunstenvereniging Mansveld vzw uit Elingen-Pepingen pakte in de zomer van 2004 uit met het project Artselingen. In het kleine en landelijke Elingen stippelde Mansveld een 3,5 km lange kunstenwandeling uit met kunstwerken en gedichten. In Het huis van de levende traditie trekt Muziekmozaïek vzw de werking rond volkscultuur open met de uitbouw van een educatief centrum en de organisatie van concerten, tentoonstellingen, voordrachten en workshops. De heksenvereniging Makrallen zorgden voor een heksen- en toversessie op de muziekstage in Gooik. Maasland voor l Anker Maasland voor l Anker is een tweejaarlijks maritiem evenement. In Lanklaar wordt de Zuid- Willemsvaart dan tijdelijk een heuse binnenhaven, waar een 50-tal schepen van allerlei types te kijk liggen. Rondvaarten, demonstraties, allerlei attracties en een aangepast cultureel programma waren bij de eerste editie het startschot voor de verdere structurele en toeristische ontwikkeling van deze plek tot een nieuw aantrekkingspunt in het Maasland. Schaap+ Het schapenbedrijf van Chris Caerts en Ellen De Cock is gespecialiseerd in het houden van schapen op een ecologische manier, waarbij het schaap zijn nieuwe rol in het ecologische landschapbeheer opneemt. Het hoevegebouw wordt verbouwd en heringericht tot een multifunctioneel bedrijf voor hoevetoerisme en educatieve projecten op basis van schapenhouderij (educatieve spelen, workshops, lezingen, ). Het project speelt eveneens in op de nieuwe trends inzake multifunctionele landbouw en plattelandsbeleving. Alle ambachtelijke, ecologische en economische aspecten gebonden aan het schaap en aan deze manier van bedrijfsvoering worden mee opgenomen in de educatieve, recreatieve en toeristische uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten. 4 Rurant vzw platform voor rurale ontwikkeling 5

4 Landelijke Folklore in Lille Uitbouw van netwerk hoeveproducenten in het Brugs Ommeland Samenwerking, netwerking waardoor de producenten zich kunnen bekwamen in nieuwe afzetmogelijkheden voor verwerkte landbouwproducten. Speerpunten zijn de vermarkting onder één logo en het opbouwen van een lokale afzetmarkt. Lille is een landelijk dorp met een actief verenigingsleven en een rijke landelijke geschiedenis. Om informatie omtrent het vroegere landelijke leven en de hieraan verbonden folklore niet verloren te laten gaan, heeft dit project informatie, materialen en gebruiken gebundeld en op een originele manier getoond en doen herbeleven door de plaatselijke bevolking. Op diverse plaatsen en op verschillende momenten werd de landelijke folklore in het daglicht gesteld. Telkenmale werd het hedendaags landelijk leven/ activiteitenaanbod aangevuld met het leven / activiteitenaanbod van weleer. Cultuur in de schuur Met dit project organiseerden de plaatselijke Landelijke Gilden kleinschalige culturele activiteiten (cultuur met een kleine c) op het platteland voor de inwoners van dat platteland ( in de schuur ). Deze activiteiten, rond cultuur op het platteland in al zijn vormen en zijn kleinschaligheid, werden gebundeld en verspreid zodat ze «open» activiteiten worden. Hierdoor wil men mensen aansporen om cultuur op te snuiven op het platteland en er eveneens voor zorgen dat meer bewoners van het platteland hiervan kunnen genieten. Een greep uit de activiteiten die werden georganiseerd: streekeigen verhalen en vertellingen, (kerst)evocaties, toneelspelen, culturele (dia-)avonden, zangoptredens, wandelingen met een streekeigen inbreng, in de praatstoel, culturele fotozoektocht: ontdekken van o.a. cultuur-historische gebouwen, geurtocht, Educatief Melkveebedrijf St. Jozefhoeve Op het melkveebedrijf van Luc en Marina Nouwen worden alle ambachtelijke, ecologische en economische aspecten gebonden aan de melkveehouderij mee opgenomen in de educatieve, recreatieve en toeristische uitbreiding van de bedrijfsactiviteiten. Het bedrijf speelt in op de nieuwe trends inzake multifunctionele landbouw en plattelandsbeleving. Het creëert ook een nieuw type attractie en mede-gebruik voor het agrarische platteland in de vorm van outward bound days op de boerderij. 6 Rurant vzw platform voor rurale ontwikkeling 7

5 Ruiterpad Kasterlee In overleg met verschillende instanties: afgevaardigden van ruiterverenigingen, individuele ruiters en menners, lokale boswachters, vertegenwoordigers van de milieudienst, college van Burgemeester en Schepenen, sportdienst Kasterlee werd een vernieuwde lusvormige permanent bewegwijzerde route voor ruiters en menners aangelegd langs bos- en landelijke wegen op grondgebied Kasterlee- Lichtaart - Tielen. Vragen of suggesties? RURANT vzw platform voor rurale ontwikkeling Wim Poelmans Hooibeeksedijk Geel T +32 (0) E wim.poelmans@rurant.provant.be PROMinANT, een boerenbuiten belevenis Het plattelandsevenement is het uithangbord voor plattelandsbeleving en wordt georganiseerd vanuit verschillende invalshoeken: recreatieve aspecten van landbouw en platteland, educatief, culinair, ontmoeting en uitwisseling. Een belangrijke plaats wordt ingenomen door de producenten van hoeveproducten. 8 Rurant vzw platform voor rurale ontwikkeling 9

6 Inspirerend lijstje Van school- naar dorpsplein Werkhoven (NL), door oudervereniging, school, gemeente. Multifunctioneel centrum in lege kerk te Bant (NL), door kerkfabriek, dorpsvereniging. Samen aankoop baggerspuit voor ruimen sloten (NL), door agrarische natuurvereniging. Kabouterbos en pannenkoekenhuis nabij landbouwbedrijf in Flevoland (NL) door staatsbosbeheer en agrarische ondernemer. Het verschaffen van werk aan mensen met een handicap (Spanje). Het betrekken van de jeugd bij culturele activiteiten (Schotland). Een nieuwe toepassing voor oud hout (Frankrijk). De streek in een doosje (kaarten), een gezelschapsspel waarbij je leert hoe je gebied er uit ziet (Meetjesland). Uitbouw educatief bezoekerscentrum Plattelandscentrum (Meetjesland) door Landelijke Gilden, gemeente. Opleiding tot landbouwgids (Kempen) door Agra, provincie. Creatief besturen: gebiedseigen leren voor bestuurders in een plattelandsgebied. Kunst- en poëzieroute, kunst op de weg, Land art Strijk- en verstelwinkel (Pajottenland). Herinrichting dorpskern Aldeneik (Maasland). Milieuvriendelijke teelt van streekeigen planten. Smeden in t Smisje, een verleden met toekomst Herinrichting van de vroegere graanopslagplaatsen rondom windmolen De Hoop. Landbouwleerpad De Biezenroute. Herwaardering van het landschapspark en het karakteristieke erfgoed in Domein Roosendael (St-Katelijne-Waver). Ontmoetingscentrum Winkelomheide. Boerderijklassen (kolonie Wortel). Inrichting van een ontvangstlokaal voor bezoekende groepen. Aanmaak wandelbrochures bij uitgestippelde routes. Kempense Landbouwdagen. Samenwerking tussen voedselverwerkende industrie en landbouwproducenten. Telen van hoog energetisch gewas. Geïntegreerd wonen voor senioren (Sterbos door De Voorkempen h.e). Aankoop marktwagen om hoeveproducten te verkopen. Aankoop educatief materiaal voor speelboerderij. Gemeenschappelijke aanpak waterbeheer. Ombouwen stal voor fi etsersgroepen. Samen studeren en zoeken naar milieuvriendelijke productie in de melkveehouderij. De heropleving van een historische stoet te Boekhoutte. Intergemeentelijk clean team. Plattelands-servicewinkel en vermarkting hoeveproducten. Stokkemse smokkelmarkt. 10 Rurant vzw platform voor rurale ontwikkeling 11

7 in opdracht en met de steun van v.u. Wim Poelmans, Hooibeeksedijk 1, 2440 Geel