Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar Wijziging van de Elektriciteitswet 1998 ten behoeve van het stellen van nadere regels ten aanzien van het netbeheer en de levering van elektriciteit aan beschermde afnemers Nr. 8 NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen 16 februari 1999 Het voorstel van wet wordt als volgt gewijzigd: A Artikel I, onderdeel A, onder 2, komt te luiden: 2. Het tweede lid komt te luiden: 2. Voor de toepassing van het bij of krachtens deze wet bepaalde wordt als afnemer, niet zijnde een beschermde afnemer, beschouwd een organisatorische eenheid die zich in hoofdzaak bezig houdt met het openbaar vervoer per trein, metro, tram of trolley, met het beheer van de openbare verlichting of van verkeersregelinstallaties, dan wel met riolering, bemaling, waterzuivering of transport en distributie van water, mits: a. deze eenheid daarbij uitsluitend ingevolge de technische aard van de bedrijfsuitoefening beschikt over verscheidene aansluitingen en b. het totale aan de eenheid voor die bedrijfsuitoefening beschikbaar gestelde vermogen meer bedraagt dan 2 MW. B Aan artikel I wordt na onderdeel D een nieuw onderdeel toegevoegd, luidende: Da In artikel 13, tweede lid, wordt «de artikelen 17 en 18» vervangen door: artikel 17 of 18. C In artikel I, onderdeel F, onder 6, wordt aan artikel 16, zesde lid, een volzin toegevoegd, luidende: Indien een ander dan de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet een recht van gebruik heeft van een net dat op grond van artikel 10, eerste lid, behoort tot het landelijk hoogspanningsnet, is hij verplicht aan de netbeheerder van het landelijk hoogspan- KST33701 ISSN Sdu Uitgevers s-gravenhage 1999 Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 8 1

2 ningsnet alle medewerking te verlenen opdat deze zijn taken op grond van het eerste en tweede lid kan uitvoeren. D In artikel I, onderdeel J, wordt in artikel 24a, tweede lid, «de artikelen 24b of 77b, tweede lid» vervangen door: artikel 24b of 77b, tweede lid. E Artikel I, onderdeel K, wordt gewijzigd als volgt: a. In artikel 25c, tweede lid, wordt «wordt in rekening wordt gebracht» vervangen door: wordt in rekening gebracht. b. In artikel 27b, tweede lid, wordt «Indien op de datum, bedoeld in het eerste lid,» vervangen door: Indien op 1 januari. F Artikel I, onderdeel Q, wordt gewijzigd als volgt: a. In artikel 41, vierde lid, wordt «artikel 40, tweede lid» vervangen door: artikel 40, eerste lid. b. In artikel 41a, tweede lid, wordt «Indien op de datum, bedoeld in het eerste lid,» vervangen door: Indien op 1 januari. G Artikel I, onderdeel U, wordt gewijzigd als volgt: a. Aan artikel 52a wordt, onder vernummering van het derde lid tot vierde lid, een nieuw derde lid toegevoegd, luidende: 3. De directeur van de dienst voert overleg met de vergunninghouders en met representatieve organisaties van beschermde afnemers die elektriciteit opwekken op een wijze als bedoeld in artikel 51, over de vaststelling van de aftrek, bedoeld in het tweede lid. Onze Minister geeft in het besluit tot vaststelling van die aftrek aan welke gevolgtrekkingen hij heeft verbonden aan de uitkomsten van dat overleg. b. In artikel 52b, tweede lid, wordt «Indien op de datum, bedoeld in het eerste lid,» vervangen door: Indien op 1 januari. H Aan artikel I, onderdeel Z, wordt een onderdeel toegevoegd, luidende: 3. Na het tweede lid worden twee leden toegevoegd, luidende: 3. Bij gebreke van betaling binnen de termijn, gesteld bij algemene maatregel van bestuur, kan Onze Minister het verschuldigde bedrag, verhoogd met de wettelijke rente en de op de aanmaning en invordering betrekking hebbende kosten, invorderen bij dwangbevel. Het dwangbevel wordt op kosten van degene die het bedrag is verschuldigd bij deurwaardersexploit betekend en levert een executoriale titel op in de zin van het Tweede Boek van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. 4. Gedurende zes weken na de dag van betekening staat verzet tegen het dwangbevel open door dagvaarding van de staat. Het verzet schorst de tenuitvoerlegging. Op verzoek van de staat kan de rechter de schorsing van de tenuitvoerlegging opheffen. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 8 2

3 I Artikel I, onderdeel EE, wordt gewijzigd als volgt: a. In artikel 75, onderdeel a, wordt «deze wet» vervangen door: dit artikel. b. Artikel 76 wordt gewijzigd als volgt: 1. Het eerste lid komt te luiden: 1. Wijziging of beëindiging, ontbinding daaronder begrepen, van de overeenkomst van samenwerking behoeft de instemming van Onze Minister. De in de eerste volzin bedoelde instemming is vereist tot het tijdstip met ingang waarvan de in artikel 77, eerste lid, bedoelde regeling onherroepelijk is. 2. Het derde lid vervalt, onder vernummering van het vierde lid tot derde lid. c. Artikel 77 komt te luiden: Artikel Onze Minister stelt een voor de productiebedrijven en de aangewezen vennootschap bindende regeling vast die strekt tot onderlinge verdeling tussen de productiebedrijven van de lasten die zijn verbonden aan verplichtingen die voor het tijdstip van intrekking van de Elektriciteitswet 1989 door de aangewezen vennootschap of de productiebedrijven zijn aangegaan in het kader van de overeenkomst van samenwerking. 2. Tot de in het eerste lid bedoelde lasten behoren in ieder geval: a. de uitvoering van stadsverwarmingsprojecten; b. de bouw en exploitatie van de experimentele kolenvergassingsinstallatie «Demkolec» te Buggenum; c. de invoer van elektriciteit uit Frankrijk en Duitsland en van elektriciteit en gas uit Noorwegen; d. de aanleg van een verbinding voor het transport van elektriciteit tussen Nederland en Noorwegen. 3. Alvorens toepassing te geven aan het eerste lid, wijst Onze Minister, gehoord de productiebedrijven en de aangewezen vennootschap, drie personen aan die advies uitbrengen in de vorm van een ontwerp voor het krachtens dat lid te nemen besluit. d. Na artikel 77c wordt een artikel ingevoegd, luidende: Artikel 77d 1. Op het tijdstip van inwerkingtreding van de algemene maatregel van bestuur waarbij op grond van artikel 77a regels worden gesteld met betrekking tot de dekking van niet-marktconforme kosten uit een toeslag op het tarief voor transport van elektriciteit, gaat de kleinst mogelijke meerderheid van de aandelen in de rechtspersoon die is aangewezen als netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet van rechtswege over op de Staat. 2. Op het in het eerste lid bedoelde tijdstip eindigt de met de aangewezen vennootschap overeengekomen aanwijzingsbevoegdheid van de Minister van Economische Zaken met betrekking tot de voorziening «egalisatie tarieven» op de balans van de aangewezen vennootschap. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 8 3

4 J Artikel III wordt gewijzigd als volgt: a. Het eerste lid, aanhef, komt te luiden: 1. Onze Minister kan besluiten dat afnemers, niet zijnde beschermde afnemers, tot en met 31 december 2000 verplicht zijn de uitvoering van de programma-verantwoordelijkheid over te dragen aan:. b. Na het vierde lid wordt een lid toegevoegd, luidende: 5. Het tweede tot en met het vierde lid vinden toepassing indien Onze Minister een besluit als bedoeld in het eerste lid heeft genomen. K In artikel V, tweede lid, tweede volzin, wordt «ieder vergunninghouder» vervangen door: iedere vergunninghouder. L Artikel VI wordt gewijzigd als volgt: a. In het derde lid wordt «3 en 10 van het Besluit kostenverhaal Elektriciteitswet 1998» vervangen door: 2 en 8 van het Besluit kostenverhaal Elektriciteitswet b. Een nieuw lid wordt toegevoegd, luidende: 4. Indien de behandeling van aanvragen om een ontheffing is aangehouden totdat deze wet in het Staatsblad is geplaatst, is op die behandeling artikel 15 van de Elektriciteitswet 1998, zoals dat komt te luiden na inwerkingtreding van artikel I, onderdeel E, van deze wet, van toepassing. TOELICHTING Onderdeel A De vraag is gerezen of een gemeentelijke dienst, die niet zelf kan worden aangemerkt als rechtspersoon, als afnemer kan worden beschouwd op wie artikel 1, tweede lid, van toepassing is. Deze vraag is van belang voor de praktijk, omdat de riolering in gemeenten vaak wordt uitgevoerd door een gemeentelijke dienst. Om buiten twijfel te stellen dat de regel ook voor deze diensten geldt, wordt artikel 1, tweede lid, opnieuw geformuleerd. Uit de gewijzigde formulering volgt dat de regel van toepassing is op organisatorische eenheden die de daar genoemde activiteiten uitvoeren. Een dergelijke eenheid wordt zelfstandig aangemerkt als vrije afnemer, indien bovendien het totale beschikbaar gestelde vermogen van die eenheid ten behoeve van de bedrijfsuitoefening meer bedraagt dan 2 MW. Om te bepalen wat het totale beschikbaar gestelde vermogen is, mag het beschikbaar gestelde vermogen van, bijvoorbeeld, de rioleringsinstallatie opgeteld worden met dat van het kantoor van de gemeentelijke rioleringsdienst. Uit de nieuwe formulering volgt ook dat artikel 1, tweede lid, alleen geldt voor de organisatorische eenheid die in hoofdzaak de genoemde activiteiten uitvoert. De status van vrije afnemer strekt zich niet uit over de andere organisatorische eenheden waarmee deze eenheid verbonden is en dus bijvoorbeeld niet over de gehele gemeente waarvan de dienst deel uitmaakt. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 8 4

5 Onderdelen B, D, E, onder a, F, onder a, en K Deze wijzigingen strekken tot het wegnemen van enkele tekstuele fouten in de Elektriciteitswet 1998 en in het voorstel tot wijziging van die wet. Onderdeel C Ten behoeve van de vervulling van de taken van de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet (TenneT) hebben de leden van Energiened een verklaring ondertekend waarin zij die netbeheerder het recht verleend hebben onafhankelijk te beschikken over de delen van dat net ten aanzien waarvan zij rechten kunnen doen gelden. De aan artikel 16, zesde lid, toegevoegde volzin strekt ertoe buiten twijfel te stellen dat ook andere derden die een recht van gebruik hebben op delen van het landelijk hoogspanningsnet, alle medewerking verlenen aan de bedoelde netbeheerder, opdat deze in staat is zijn wettelijke taken met betrekking tot het beheer van dat net uit te voeren. Onderdelen E, onder b, F, onder b, en G, onder b Bij nader inzien blijken de verwijzingen naar «de datum, bedoeld in het eerste lid» in de artikelen 27b, 41a en 52b dubbelzinnig te zijn, aangezien in het bedoelde eerste lid steeds sprake is van twee data. Daarom wordt voorgesteld steeds 1 januari te noemen, de laatste datum van de twee. Onderdeel G, onder a Overeenkomstig de suggestie van de leden van de PvdA-fractie is aan artikel 52a een lid toegevoegd, inhoudende dat over de vaststelling van de aftrek van de toegevoegde waarde (de «y» in de formule van artikel 52a, eerste lid) overleg wordt gevoerd met vergunninghouders en met representatieve organisaties van beschermde afnemers die duurzame elektriciteit produceren. Onderdeel H De Raad van State adviseerde ten aanzien van het Besluit kostenverhaal Elektriciteitswet 1998 om een wettelijke basis te geven aan de bevoegdheid om niet-betaalde bijdragen in te vorderen bij dwangbevel. Ook het verzet tegen het dwangbevel zou bij de wet geregeld moeten worden. Overeenkomstig dat advies wordt artikel 65 van de Elektriciteitswet aangevuld. Bij de vaststelling van de bedragen wordt in het Besluit kostenverhaal Elektriciteitswet 1998 ook de wijze en het tijdstip van betaling vastgesteld. Indien een verzoeker om instemming met een aanwijzing, een rechtspersoon die is aangewezen als netbeheerder, een aanvrager van een vergunning of een ontheffing, een netbeheerder of een vergunninghouder het voor hem vastgestelde bedrag niet betaalt binnen de hem meegedeelde termijn, wordt het bedrag na aanmaning ingevorderd. De bijdrage wordt dan vermeerderd met de wettelijke rente en de kosten van aanmaning. Betaalt de nalatige ook dan niet, dan heeft de Minister van Economische Zaken de bevoegdheid om het bedrag in te vorderen bij dwangbevel en daarbij het bedrag te vermeerderen met de wettelijke rente en de kosten van aanmaning en invordering. De invorderingsregeling is gelijk aan de regeling in het kader van het effectueren van bestuursdwang in de artikelen 5:25 en 5:26 van de Algemene wet bestuursrecht. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 8 5

6 Onderdeel I Het wetsvoorstel bevat al een aantal overgangsbepalingen met betrekking tot de afwikkeling van verplichtingen die de elektriciteitsproductiesector in het verleden is aangegaan in het kader van de Overeenkomst van Samenwerking (OvS) van de vier productiebedrijven en de N.V. Samenwerkende elektriciteits-productiebedrijven (Sep). Die bepalingen laten de verantwoordelijkheid voor de besluitvorming over de onderlinge verdeling van de gezamenlijke boedel nog in handen van de bedrijven zelf. Aangezien er thans nog immer geen concreet zicht is op het zelfstandig bereiken van die onderlinge verdeling door de bedrijven, strekt deze wijziging ertoe op grond van de Elektriciteitswet 1998 de verdeling te doen vaststellen van lasten die zijn verbonden aan de bedoelde verplichtingen. Tot de verplichtingen die de Sep in het verleden met derden is aangegaan in het kader van de samenwerking binnen de productiesector behoren de invoer van elektriciteit en gas uit hoofde van langlopende overeenkomsten met Electricité de France, Preussen Elektra, Vereinigte Elektrizitätswerke Westfalen en de Noorse bedrijven Statkraft en Statoil. Tevens behoren daartoe de aanleg van een elektriciteitstransportverbinding tussen Nederland en Noorwegen op grond van een daartoe door de Sep gesloten overeenkomst met het Noorse bedrijf Statnett. Daarnaast zijn voor de sector kosten verbonden aan verplichtingen met betrekking tot de experimentele kolenvergassingsinstallatie «Demkolec» en de warmteleveringscontracten van de productiesector. De genoemde verplichtingen is de Sep aangegaan ter uitvoering van de taak die op haar rust ingevolge de OvS en de Elektriciteitswet De OvS is een overeenkomst waarbij de productiebedrijven zich verplicht hebben tot een hechte samenwerking bij de productie, het transport en de levering van elektriciteit in Nederland. Deze samenwerking vormt in essentie een gesloten stelsel van levering en kostenpooling tussen de productiebedrijven, waarbij de deelnemers hun bedrijfsactiviteiten ten dienste hebben gesteld aan het verwezenlijken van het doel van de samenwerking: tegen de laagst mogelijke kosten zorgen voor een continue en betrouwbare elektriciteitsvoorziening. Daarbij vindt pooling plaats van door de productiebedrijven gemaakte productiekosten en van via de Sep gemaakte importkosten. Vervolgens wordt de geproduceerde en geïmporteerde elektriciteit op de grondslag van het zogeheten landelijk en regionaal basistarief geleverd aan de distributiebedrijven. Binnen dit samenwerkingsmodel dragen de productiebedrijven gezamenlijk de kosten van door de Sep aangegane verplichtingen. De overeenkomst dateert van 1986 en beoogde de voorheen al bestaande samenwerking, gebaseerd op de Algemene Sep-overeenkomst van 1971, te intensiveren. Bij de totstandkoming van een wettelijke regeling van de openbare elektriciteitsvoorziening heeft de OvS eind jaren 80 tevens een grondslag gekregen in de Elektriciteitswet Op grond van die wet dient de samenwerkingsovereenkomst verplicht in stand gehouden en uitgevoerd te worden. De Sep belichaamt de samenwerking tussen de productiebedrijven. Zij is in het verleden een groot aantal verplichtingen aangegaan, onder andere uit hoofde van de bovengenoemde overeenkomsten. De Sep kan die verplichtingen alleen aangaan en nakomen op grond van de gezamenlijke draagplicht van de productiebedrijven ingevolge de OvS. De Europese liberalisatie van nationale elektriciteitsmarkten heeft tot gevolg dat de OvS en de Elektriciteitswet 1989 als zodanig niet in stand kunnen blijven. Tegen die achtergrond hebben de productiebedrijven en Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 8 6

7 hun aandeelhouders in april 1998 de keuze gemaakt om geen grootschalig productiebedrijf te vormen en bij implicatie om de samenwerking te beëindigen. Gegeven het feit dat de looptijd van een aantal verplichtingen die de Sep ter uitvoering van haar taak in het kader van de samenwerking is aangegaan, nog niet is verstreken, betekent het beëindigen van de samenwerking dat die verplichtingen c.q. de daaraan verbonden lasten toegedeeld moeten worden aan de deelnemers aan de samenwerking. Deze onderlinge verdeling zou overigens niet nodig zijn geweest indien de bedrijven hadden besloten wel over te gaan tot de vorming van voornoemd grootschalig productiebedrijf. Op grond van de hiervoor beschreven materiële kenmerken van de OvS zijn de productiebedrijven bij beëindiging van de OvS in hun onderlinge verhouding en in hun verhouding tot de Sep gezamenlijk draagplichtig voor de verplichtingen die na die beëindiging resteren. Sinds april 1998 is intensief overleg gevoerd met het oog op de onderlinge verdeling van verplichtingen tussen de bedrijven. Daarbij is voor mij steeds het uitgangspunt geweest dat de kosten van de OvS-verplichtingen op grond van de bestaande gezamenlijke draagplicht van de productiebedrijven voor rekening van die bedrijven zijn. Daarvan uitgaande, is op 16 oktober 1998 een overeenkomst op hoofdlijnen bereikt op grond waarvan de productiebedrijven de onderlinge verdeling van alle verplichtingen dienden te realiseren en op grond waarvan de overheid via een wettelijk te regelen toeslag op het tarief voor elektriciteitstransport voorziet in de dekking van een deel van de zogenoemde niet-marktconforme kosten (kamerstukken II 1998/99, , nr. 24). Deze overgangsfaciliteit is ter beoordeling aangemeld bij de Europese Commissie, in het licht van de mogelijkheid die de Europese elektriciteitsrichtlijn biedt om bij overgang naar een vrije elektriciteitsmarkt ondersteunende maatregelen te treffen. De bedoelde bijdrage aan de dekking van niet-marktconforme kosten is gegrond op de overweging dat de overheid in het verleden een stimulerende rol heeft vervuld met betrekking tot een aantal specifieke verplichtingen, zoals de toepassing van stadsverwarming en de bouw van de experimentele kolenvergassingsinstallatie Demkolec. Daarbij komt de overweging dat het wenselijk is rekening te houden met het gegeven dat het voor de bedrijven, naarmate zich ten opzichte van de huidige situatie betrekkelijk snel aanzienlijk lagere marktprijzen zouden voordoen, moeilijker is om naast hun interne problemen ook alle resterende verplichtingen die de Sep is aangegaan na te komen. Op grondslag van het akkoord op hoofdlijnen is vanaf medio oktober 1998 getracht uitwerking te geven aan de verschillende elementen daarvan en in het bijzonder aan de onderlinge verdeling van uit de OvS resterende verplichtingen tussen de deelnemers aan de OvS. Daarbij zijn van verschillende zijden voorstellen gedaan voor de aanpak van de verdelingskwestie door de bedrijven. Geen van die voorstellen is door alle betrokkenen aanvaard. Voorts zijn ter uitwerking van het akkoord overgangsbepalingen opgenomen in het op 26 november 1998 bij de Tweede Kamer ingediende wetsvoorstel tot wijziging van de Elektriciteitswet Daarin is onder andere vorm gegeven aan de toeslag op het transporttarief. De regeling liet de verantwoordelijkheid voor de verdeling van de draagplicht voor de door de Sep aangegane verplichtingen nog in handen van de bedrijven zelf. In de bespreking die ik laatstelijk op 4 februari 1999 heb gevoerd met de voorzitters van de directies en van de raden van commissarissen van de productiebedrijven en van de Sep is gezamenlijk geconstateerd dat noch inhoudelijk, noch procedureel voortgang is geboekt met de onderlinge verdeling van de OvS-verplichtingen. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 8 7

8 De productiebedrijven zijn niet in staat gebleken consensus te bereiken over de noodzakelijke collectieve besluitvorming rond de onderlinge verdeling van de gezamenlijke verplichtingen. Gevolg daarvan is dat zonder nadere maatregelen geen zicht bestaat op een adequate verdeling van uit de OvS resterende verplichtingen. Daardoor dreigt stagnatie op te treden bij de overgang van de productiesector naar de nieuwe marktstructuur. Zoals hieronder wordt uiteengezet is dit op grond van verschillende overwegingen van algemeen belang onaanvaardbaar. Daarom zal de verdeling van de verplichtingen op grond van de Elektriciteitswet 1998 vastgesteld moeten worden, overeenkomstig de aankondiging terzake in mijn brief aan de beide kamers der Staten-Generaal van 4 februari De mogelijkheid van een wettelijke afwikkeling van de OvS-verplichtingen was daarvoor reeds uiteengezet in de memorie van toelichting op het op 26 november 1998 ingediende wetsvoorstel tot wijziging van de Elektriciteitswet 1998 (kamerstukken II, 1998/99, , nr. 3, blz. 13). Bij het vaststellen van de verdelingsregeling kan de Minister van Economische Zaken zonodig rekening houden met een door partijen op onderdelen tijdig bereikte overeenstemming of beslechting van geschilpunten (bijvoorbeeld via arbitrage). Verschillende overwegingen van algemeen belang nopen er toe een verdelingsregeling op grond van de wet vast te stellen. Uitgangspunt is de noodzaak voor de bedrijven hoe dan ook tot een ontvlechting (boedelscheiding) en een verdeling van gezamenlijke verplichtingen te komen. Daarbij is het algemeen belang van de voorzieningszekerheid en een ordelijke overgang naar een geliberaliseerde marktstructuur in het geding, gegeven de substantiële rol die de productiebedrijven thans feitelijk vervullen bij de elektriciteitsvoorziening. De verdeling van OvS-verplichtingen op grond van de wet strekt dus mede ter bescherming van het betrouwbaar en ongestoord functioneren van de elektriciteitsvoorziening in Nederland. De deelnemers aan de OvS hebben herhaaldelijk laten blijken zelf niet bij machte te zijn bij de verdelingskwestie voldoende concrete voortgang te boeken. Om toch de vereiste besluitvorming te bereiken en negatieve effecten te vermijden die het gevolg zijn van een voortdurend gebrek aan besluitvorming, is het noodzakelijk de boedelverdeling op basis van de wet te regelen. Het door de Minister van Economische Zaken vaststellen van de verdelingsregeling is in dit licht te beschouwen als het ingrijpen in een kwestie die de deelnemers aan de OvS zelf hadden moeten regelen maar waar zij niet uit zijn gekomen. Bovendien hangt de verdelingskwestie samen met de overgang van de bedrijven van een publieke taakstelling ingevolge de OvS en de Elektriciteitswet 1989 naar een vrije marktpositie. In dat kader is er een nauwe samenhang tussen de onderlinge verdeling van verplichtingen tussen de bedrijven en de toeslag op het transporttarief die wettelijk wordt geregeld ter dekking van bepaalde niet-marktconforme kosten van die bedrijven. Ook daaruit blijkt het algemeen belang dat is betrokken bij adequate besluitvorming over de onderlinge verdelingskwestie tussen de bedrijven. De productiebedrijven en de Sep hebben veelvuldig en intensief overleg gevoerd met de Minister van Economische Zaken over die kwestie en over de overheidsbijdrage ter dekking van een deel van de niet-marktconforme kosten van de productiesector. Artikel 77 voorziet erin dat de Minister van Economische Zaken, na daartoe ingewonnen deskundigenadvies, een regeling vaststelt waarbij de in het kader van de OvS aangegane verplichtingen c.q. de daaraan verbonden lasten bindend worden toegedeeld aan de productiebedrijven die partij zijn bij de OvS. Indien of zolang de verdelingsregeling niet geldt, moeten die verplichtingen worden nagekomen volgens de regels van de Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 8 8

9 OvS. Daartoe is in artikel 76, eerste lid, geregeld dat wijziging of beëindiging (ontbinding) van de OvS de instemming behoeft van de Minister van Economische Zaken. Instemming kan alleen worden gegeven indien de productiebedrijven vrijwillig tot onderlinge verdeling van de verplichtingen komen zoals die beoogd wordt met de bindende verdelingsregeling op grond van artikel 77. De bepaling heeft geen verdergaande strekking dan de deelnemers aan de OvS ertoe te verplichten om, indien de verdelingsregeling (nog) niet onherroepelijk van kracht is, de in het verleden aangegane verplichtingen uit te voeren volgens de regels van de OvS. Een wijziging van de OvS zal dan ook alleen kunnen leiden tot een beperking van de reikwijdte daarvan. Hierbij is van belang dat de desbetreffende verplichtingen, waaronder de op naam van de Sep staande verplichtingen, voortvloeien uit de rechtsverhouding die bij de intrekking van de Elektriciteitswet 1989 bestaat krachtens de OvS, welke overeenkomst in breder verband in stand gehouden en uitgevoerd moest worden op grond van de Elektriciteitswet Artikel 76 waarborgt dus dat Sep-verplichtingen die zijn aangegaan onder het rechtsregime dat voorafging aan de intrekking van de Elektriciteitswet 1989, worden nageleefd volgens de leverings- en kostenpoolings-regels die in de vorm van de OvS deel uitmaken van dat oude rechtsregime. Deze verplichting is van kracht indien en zolang de verdelingsregeling niet geldt. Daarmee wordt bereikt dat verplichtingen die in het verleden zijn aangegaan in het kader van de contractuele samenwerking, gedurende hun resterende looptijd worden nagekomen. Door de intrekking van de Elektriciteitswet 1989 vervalt overigens de in die wet geregelde leveringsstructuur ten behoeve van de openbare elektriciteitsvoorziening. Tegen die achtergrond voorziet artikel 77a in een toeslag op het transporttarief, waardoor op afgewogen wijze en in voldoende mate wordt gewaarborgd dat de bedrijven op zoveel mogelijk marktconforme wijze kunnen voldoen aan de verplichtingen waarvoor zij draagplichtig blijven. Artikel 77d voorziet in de overgang op de Staat van de kleinst mogelijke meerderheid van de aandelen in de rechtspersoon die is aangewezen als netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet. Als zodanig is ingevolge artikel 10 van de Elektriciteitswet 1998 aangewezen de besloten vennootschap TenneT. Sep is volledig eigenaar van TenneT. Via Sep zijn de productiebedrijven aldus betrokken. De overgang van aandelen maakt deel uit van het eerder genoemde akkoord op hoofdlijnen over de afwikkeling en verdeling van (van niet-marktconforme) OvS-verplichtingen. Daarmee wordt beoogd dat de Staat de meerderheid van de zeggenschapsrechten in TenneT verkrijgt, waarmee in het algemeen belang een aanvullende voorziening wordt gecreëerd op hetgeen de Elektriciteitswet 1998 voorschrijft voor het onafhankelijk functioneren van de netbeheerder van het landelijk hoogspanningsnet. Deze netbeheerder heeft ingevolge de wet een bijzondere verantwoordelijkheid voor het betrouwbaar, veilig en non-discriminatoir functioneren van het bedoelde net. Aangezien de Staat geen bijzonder belang heeft bij commerciële productie- en leveringsfuncties in de elektriciteitssector, leidt het aandeelhouderschap van de Staat er toe dat de netbeheerder in versterkte mate economisch onafhankelijk zal functioneren van ondernemingen die wel dergelijke belangen hebben. Bovendien wordt door de overheidsparticipatie gewaarborgd dat adequate besluitvorming kan plaats vinden die nodig is voor een ongestoorde vervulling van de beheerstaken die zijn opgedragen aan de landelijk netbeheerder. Het creëren van die aanvullende waarborg is thans in het algemeen belang wenselijk aangezien de productiebedrijven zich in de komende jaren in een intensief proces van herpositionering op de (inter-)nationale elektriciteitsmarkt zullen bevinden. Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 8 9

10 De overgang van aandelen dient te worden beschouwd in het licht van de overheidsbijdrage aan de dekking van niet-marktconforme kosten in de vorm van een toeslag op het transporttarief. Daarom is het tijdstip van inwerkingtreding van de algemene maatregel van bestuur die deze toeslag nader regelt, gekozen als tijdstip waarop de aandelen van rechtswege overgaan op de Staat. Op grond van die overgang dient op dat tijdstip wijziging van het register van aandeelhouders van TenneT plaats te vinden. Als compensatie voor de aandelenovergang is daarnaast geregeld dat de aanwijzingsbevoegdheid van de Minister van Economische Zaken met betrekking tot de voorziening «egalisatie tarieven» op de balans van de Sep op voornoemd tijdstip eindigt. Deze aanwijzingsbevoegdheid berust op een tussen de Sep en de Staat sinds 18 december 1985 bestaande overeenkomst. Ingevolge de jaarrekening van de Sep over 1997 heeft de aanwijzingsbevoegdheid betrekking op afgerond f 200 mln. Beide elementen de bijdrage via een toeslag op het transporttarief en de beëidiging van de aanwijzingsbevoegdheid met betrekking tot genoemde voorziening vormen voldoende compensatie voor de overgang van de aandelen op de Staat. Onderdeel J Artikel III schrijft voor dat tot 31 december 2000 gewerkt moet worden met een beperkt aantal programma-verantwoordelijken. Deze beperking was ingegeven door de tijd die nog gemoeid was met het treffen van voorbereidingen door de sector voor een meer uitgebreid systeem van programma-verantwoordelijkheid. Aangezien het er thans naar uitziet dat die voorbereidingen zullen zijn afgerond op het tijdstip waarop de in dit wetsvoorstel opgenomen regels in werking treden, is artikel III zo gewijzigd dat de verplichting tot beperking van het aantal programmaverantwoordelijken alleen geldt indien daartoe een besluit is genomen door de Minister van Economische Zaken. Onderdeel L In artikel VI van het wetsvoorstel wordt verwezen naar het Besluit kostenverhaal Elektriciteitswet 1998 dat op het moment van indiening van het wetsvoorstel aanhangig was bij de Raad van State. Naar aanleiding van het advies van de Raad van State zijn twee artikelen vervallen, zodat de verwijzing aangepast moest worden. Voorts is een nieuw vierde lid toegevoegd. Dit lid maakt het mogelijk op aanvragen om een ontheffing die reeds zijn ingediend, maar waarvan de behandeling is aangehouden totdat de wijziging van de Elektriciteitswet 1998 van kracht wordt, te besluiten met inachtneming van het nieuwe artikel 15 van die wet. De Minister van Economische Zaken, A. Jorritsma-Lebbink Tweede Kamer, vergaderjaar , , nr. 8 10