LFG: Een hardnekkig probleem zonder duidelijke oorzaak

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "LFG: Een hardnekkig probleem zonder duidelijke oorzaak"

Transcriptie

1 LFG: Een hardnekkig probleem zonder duidelijke oorzaak Frits van den Berg GGD Amsterdam NSG 24 mei 2012

2 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 2

3 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 3 Aspecten van (LF) geluid A. Reactie op (LF) geluid, effecten B. Wat is geluid (en stilte)? Oorzaken LF geluid C. Hoe probleem op te lossen?

4 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 4 A. Reactie op geluid: een kwestie van neurologie en psychologie (model Jastreboff)

5 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 5 A. Bewezen gezondheidseffecten Effect: bij/vanaf.. geluidniveau Hinder vrij laag Slaapverstoring vrij laag Gehoorschade Hart- en vaatziekten Ervaren gezondheid Cognitieve effecten Positieve effecten Sociale effecten zeer hoog matig hoog matig hoog laag

6 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 6 A. De stresskluwen

7 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 7 A. Is laagfrequent geluid eerder hinderlijk? (1) Misschien wel:! als we het horen, is het eerder luider! het wordt minder makkelijk gedempt! het kan in een kamer resoneren: op sommige (!) plekken luider! hoorbaar infrageluid is zeldzaam

8 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 8 A. Is laagfrequent geluid eerder hinderlijk? (2) Misschien niet:! het moet fysiek harder zijn voor we het kunnen horen! niet duidelijk dat het persé hinderlijker is In tegenstelling tot veel populaire informatie weten we:! oordoppen dempen LF geluid (maar minder dan gewoon geluid)! we voelen geluid pas als we het al kunnen horen! infrageluid is bijna nooit oorzaak

9 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 9 A. Wat maakt een geluid zo hinderlijk?! soort geluid: tonaal (piepend/brommend), ritmisch, plotseling! als het er op de verkeerde tijd of plaats is! als je geluidgevoelig bent! als het je bang of bezorgd maakt Als geluid harder wordt zullen meer mensen het opmerken, maar de sterkte is niet alleen bepalend voor hinder.

10 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 10 A. Luidheid van tinnitusgeluiden

11 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 11 B. Wat is geluid? 1. Geluid is wat men hoort (menselijke waarneming) 2. Geluid is wat men meet (fysische trilling) Dat valt niet altijd samen! - wind om je oren, tinnitus (wel 1, niet 2) - onhoorbaar geluid (niet 1, wel 2): te zwak geluid, slechthorend,.

12 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 12 B. Waar kan LF geluid vandaan komen? 1. Van apparaat dat laagfrequent geluid uitstraalt (bijv. electro/dieselmotor, trafo, ventilator, koelcondensor) 2. Uitgestraald door vloer of wand omdat die meetrilt met een apparaat (idem, cv-pomp, wasmachine) 3. Ontstaat in lichaam (ruisen bloed, LF tinnitus) Bij 1 en 2 kun je het geluid in een woning meten, bij 3 niet.

13 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 13 B. Laagfrequente tinnitus: niet bij voorbaat uitsluiten Uit NL metingen in woningen van klagers en controlegroep bleek:! vrijwel dezelfde sterkte (ca. 25 dba)! vrijwel dezelfde tonen (meeste zwak/onhoorbaar)! soms duidelijke bron! vaak geen opvallend geluid; vaak stil!

14 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 14 B. Wat is stilte? Lawaai = ongewenst geluid Aangename stilte = geen lawaai (maar wel geluid) Onaangename stilte = geen geluid (maar vaak toch lawaai) In doodstille kamer hoort 70-80% van normaal horenden (fantoom)geluid:! vaker dan slechthorenden! vaker laag- dan hoogtonig Doodse stilte komt in natuur weinig voor

15 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 15 B. Kan fantoomgeluid oorzaak zijn LFG klachten? Fantoomgeluid komt veel voor: 3-4% volwassenen heeft tinnitus LF tinnitus wordt minder gauw herkend: realistisch geluid Last ervan heeft vooral te maken met angst/bezorgdheid Gehinderden zoeken vaak langdurig naar externe bron Bij brom/ hum in groter gebied wordt nooit oorzaak gevonden

16 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 16 C. Helpt meten? Als geluid evident is: ja. Als geluid niet duidelijk kan worden aangetoond, waarschijnlijk niet:! moeilijke (en dure) metingen die niet overtuigend zijn! geluid voldoet dan bijna zeker aan regelgeving! welk criterium moet je gebruiken?! valt het wel onder zorgplicht overheid/veroorzaker?

17 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 17 C. Wat dan? Uit metingen kan blijken dat aanwezigheid of herkomst van hinderlijke LFgeluid niet evident is. Probeer meer duidelijkheid te krijgen:! waarop zijn overtuiging(en) oorzaak gebaseerd?! wat zijn argumenten om aan te nemen dat het echt of fantoomgeluid is?! baseer argumenten zoveel mogelijk op kennis.! hou opties open (eigen huis, buren, fantoom, iets anders.)

18 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 18 C. En zolang het geluid er nog is. Maak gebruik van ervaring met dit soort geluiden door:! maskeren met ander geluid! negatieve associaties te bespreken! in te zien dat oplossing niet simpel is

19 NSG 24 mei 2012 LFG hardnekkig probleem 19 The end

Reactie van mensen op stemgeluid. Frits van den Berg

Reactie van mensen op stemgeluid. Frits van den Berg Reactie van mensen op stemgeluid Frits van den Berg Overzicht Stemgeluid en spraak deel van onze natuur Gemeten hinder en slaapverstoring Omgang met stemgeluid Stem/spraak: deel van onze natuur Ons gehoorsysteem

Nadere informatie

NSG Richtlijn ter objectivering van LFG klachten

NSG Richtlijn ter objectivering van LFG klachten NSG Richtlijn ter objectivering van LFG klachten Frits van den Berg VVM-bijeenkomst Richtlijnen voor laagfrequent geluid, 24 mei 2016 Inhoud Achtergrond NSG Richtlijn De NSG-curve Resultaten veldstudie,

Nadere informatie

Windturbines: gezondheidseffecten, sociale aspecten en hinder

Windturbines: gezondheidseffecten, sociale aspecten en hinder Windturbines: gezondheidseffecten, sociale aspecten en hinder Frits van den Berg GGD Amsterdam NSG-dag Geluidshinder van windturbines, 5 februari 2013, Arnhem residential impact wt's 2 Inhoud 0. Een impressie:

Nadere informatie

Richtlijnen voor laagfrequent geluid. VROM / Vercammen curven. Martijn Vercammen

Richtlijnen voor laagfrequent geluid. VROM / Vercammen curven. Martijn Vercammen Richtlijnen voor laagfrequent geluid VROM / Vercammen curven Martijn Vercammen Laagfrequent geluid (LF) criteria Nationale wetgeving in db(a) LF hindersituaties Voldoet A-weging voor LF geluid db(a) onderschat

Nadere informatie

Hinderlijkheid van laagfrequent geluid

Hinderlijkheid van laagfrequent geluid AKOESTIEK BOUWFYSICA BRANDVEILIGHEID LAWAAIBEHEERSING MILIEUTECHNOLOGIE Hinderlijkheid van laagfrequent geluid Martijn Vercammen! Laagfrequent geluid (LF) criteria Nationale wetgeving in db(a) LF hindersituaties

Nadere informatie

Factsheets windturbines en gezondheid

Factsheets windturbines en gezondheid Factsheets windturbines en gezondheid Factsheet: Windturbines en gezondheidsklachten worden regelmatig met elkaar in verband gebracht terwijl daar wetenschappelijk consensus voor bestaat. De verbanden

Nadere informatie

Door TenneT is gevraagd een beoordeling te geven van de optredende laagfrequente geluidniveaus en hieraan een duiding te geven.

Door TenneT is gevraagd een beoordeling te geven van de optredende laagfrequente geluidniveaus en hieraan een duiding te geven. Notitie betreft: Net op Zee Hollandse Kust; laagfrequente geluidniveaus datum: 17 juni 2019 referentie: GL/GL//F 21685-3-NO-003 van: ir. G.W. Lassche aan: TenneT 1 Inleiding Door Arcadis is een onderzoek

Nadere informatie

Windturbines: aanbevelingen vanwege volksgezondheid

Windturbines: aanbevelingen vanwege volksgezondheid Windtrbines: aanbevelingen vanwege volksgezondheid Frits van den Berg Mndonovo sond research (voorheen: Rijksniversiteit Groningen en GGD Amsterdam) Onderwerpen A. Effecten van gelid van windtrbines B.

Nadere informatie

Wat is zwerflawaai en wat zijn de gevolgen voor de gezondheid?

Wat is zwerflawaai en wat zijn de gevolgen voor de gezondheid? Wat is zwerflawaai en wat zijn de gevolgen voor de gezondheid? Inleiding t.b.v. de expertbijeenkomst zwerflawaai georganiseerd door de stadsdeelraad Centrum 26 mei 2011 Carlo Schoonebeek, Dienst Milieu

Nadere informatie

Laag Frequente Tinnitus of Laag Frequent Geluid? Is er een verschil in begeleiding?

Laag Frequente Tinnitus of Laag Frequent Geluid? Is er een verschil in begeleiding? Laag Frequente Tinnitus of Laag Frequent Geluid? Is er een verschil in begeleiding? Ir. Dyon J.W.M. Scheijen Klinisch fysicus audioloog Inhoud Tinnitus Hoe horen wij? Het gehoorsysteem Beleving van geluid

Nadere informatie

Klachten over laagfrequent geluid: hoe kom je tot een diagnose?

Klachten over laagfrequent geluid: hoe kom je tot een diagnose? Klachten over laagfrequent geluid: hoe kom je tot een diagnose? Frits van den Berg Afdeling Milieu & Gezondheid Overzicht De oorzaak van hinderlijk laagfrequent geluid: o extern (bron in huis, buurwoning,

Nadere informatie

Disclosure belangen. Ir. Dyon J.W.M. Scheijen klinisch fysicus - audioloog

Disclosure belangen. Ir. Dyon J.W.M. Scheijen klinisch fysicus - audioloog Disclosure belangen Ir. Dyon J.W.M. Scheijen klinisch fysicus - audioloog Geen (potentiële) belangenverstrengeling Geen voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Alleen financiering

Nadere informatie

Buren van Lageweide. 8 april Utrecht

Buren van Lageweide. 8 april Utrecht Buren van Lageweide Utrecht Rob Rietveld NLVOW i.o. Presentatie Buren van Lageweide 1 Geluid Definitie: geluid is een drukgolf. Omdat dit akoestische fenomeen een golf is, bestaat het uit twee parameters

Nadere informatie

Curves voor laagfrequent geluid, een juridische blik. mr. Suzanne Eekhout

Curves voor laagfrequent geluid, een juridische blik. mr. Suzanne Eekhout Curves voor laagfrequent geluid, een juridische blik mr. VVM Subsectie Laagfrequent geluid 24 mei 2016 Curves voor laagfrequent geluid, een juridische blik Inleiding Opzet Algemeen Toetsingskader Vercammen-curve

Nadere informatie

ZOETERMEER - MOOK - GRONINGEN - ROERMOND DÜSSELDORF - DORTMUND - BERLIN - PARIS - LYON - LONDON - LEUVEN - SEVILLA

ZOETERMEER - MOOK - GRONINGEN - ROERMOND DÜSSELDORF - DORTMUND - BERLIN - PARIS - LYON - LONDON - LEUVEN - SEVILLA laagfrequent geluid R esultaten onderzoek C entrale Gelderland Edwin Buikema e.buikema@ peutz.nl ZOETERMEER - MOOK - GRONINGEN - ROERMOND DÜSSELDORF - DORTMUND - BERLIN - PARIS - LYON - LONDON - LEUVEN

Nadere informatie

Enquete Omgevingsdiensten Laagfrequent geluid

Enquete Omgevingsdiensten Laagfrequent geluid Enquete Omgevingsdiensten Laagfrequent geluid Published by Erik Bloem 07 September 2017 at 13:09 Powered by Enalyzer Onderzoek onder 29 Omgevingsdiensten naar laagfrequent geluid - zomer 2017 In juli benaderde

Nadere informatie

Gezondheidsaspecten bij (geluidsbelast) bouwen

Gezondheidsaspecten bij (geluidsbelast) bouwen Gezondheidsaspecten bij (geluidsbelast) bouwen NSG Geluidshinderdag Geluid en transformatie Inhoud Waarom? Effect van geluid op welbevinden en gezondheid Wat? Gezondheid: preventie en bevordering Hoe?

Nadere informatie

TINNITUS. Leren omgaan met tinnitus

TINNITUS. Leren omgaan met tinnitus TINNITUS Leren omgaan met tinnitus TINNITUS AURIUM Tinnitus aurium is de medische term voor oorsuizen. Het Latijnse tinnire betekent bellen of rinkelen, auris betekent oor. Iemand met tinnitus neemt geluiden

Nadere informatie

Voorbeelden van geluid die voor mensen erg belangrijk zijn: - voor onderlinge communicatie (spraak en gehoor) - als waarschuwingssignaal (claxon van

Voorbeelden van geluid die voor mensen erg belangrijk zijn: - voor onderlinge communicatie (spraak en gehoor) - als waarschuwingssignaal (claxon van Wat is GELUID Voorbeelden van geluid die voor mensen erg belangrijk zijn: - voor onderlinge communicatie (spraak en gehoor) - als waarschuwingssignaal (claxon van een auto, een overweg, een brandalarm)

Nadere informatie

Wilt u dit bericht verspreiden onder de raadsleden, burgmeeesters en wethouders?

Wilt u dit bericht verspreiden onder de raadsleden, burgmeeesters en wethouders? Geachte heer/mevrouw, Wilt u dit bericht verspreiden onder de raadsleden, burgmeeesters en wethouders? Ons meldpunt verzameld klachten over hoog- en ultrasoon geluid, wij kregen 2 meldingen. De inwoners

Nadere informatie

Rein C.Muchall NSG

Rein C.Muchall NSG Rein C.Muchall NSG 26-3-2014 1 o Kunnen de klachten worden bevestigd o Hoe erg is het eigenlijk o Kan de overlast worden bewezen NSG 26-3-2014 2 1) Meten met Herriemeter 2) Normstelsel toepassen 3) Sinds

Nadere informatie

Stand van zaken rond geluidhinder in Nederland. Oscar Breugelmans Centrum voor Duurzaamheid, Milieu en gezondheid

Stand van zaken rond geluidhinder in Nederland. Oscar Breugelmans Centrum voor Duurzaamheid, Milieu en gezondheid Stand van zaken rond geluidhinder in Nederland Oscar Breugelmans Centrum voor Duurzaamheid, Milieu en gezondheid oscar.breugelmans@rivm.nl Inhoud 1. WHO environmental noise guidelines 2. Resultaten hinderinventarisatie

Nadere informatie

Ik hoor een bromtoon! Over wat te doen bij hinder door laagfrequent geluid

Ik hoor een bromtoon! Over wat te doen bij hinder door laagfrequent geluid Ik hoor een bromtoon! Over wat te doen bij hinder door laagfrequent geluid Vooraf Geluid is onmisbaar in ons dagelijks leven en heeft verschillende belangrijke functies. Geluid heeft een communicatie-

Nadere informatie

Ik hoor een bromtoon! Over wat te doen bij hinder door laagfrequent geluid

Ik hoor een bromtoon! Over wat te doen bij hinder door laagfrequent geluid Ik hoor een bromtoon! Over wat te doen bij hinder door laagfrequent geluid Vooraf Geluid is onmisbaar in ons dagelijks leven en heeft verschillende belangrijke functies. Geluid heeft een communicatie-

Nadere informatie

Ik hoor een bromtoon! Over wat te doen bij hinder door laagfrequent geluid

Ik hoor een bromtoon! Over wat te doen bij hinder door laagfrequent geluid Ik hoor een bromtoon! Over wat te doen bij hinder door laagfrequent geluid Vooraf Geluid is onmisbaar in ons dagelijks leven en heeft verschillende belangrijke functies. Geluid heeft een communicatie-

Nadere informatie

Wat is er dan wel mogelijk?

Wat is er dan wel mogelijk? Tinnitus oorsuizen 2 U heeft een KNO-arts geconsulteerd in verband met tinnitusklachten. Mogelijk heeft u na dit consult nog vragen. Deze brochure is bedoeld om u iets meer te vertellen over tinnitus en

Nadere informatie

Figuur 1B: Kans op blijvende gehoorschade in functie van het gemiddeld geluidsniveau (uitgedrukt in dba) en de blootstellingsduur.

Figuur 1B: Kans op blijvende gehoorschade in functie van het gemiddeld geluidsniveau (uitgedrukt in dba) en de blootstellingsduur. Figuur 1A: De A-weging om de geluidsterkte te corrigeren voor het menselijk oor. Bij 1000 Hz wordt geen correctie uitgevoerd: de weging is daar 0 db. Bij 100 Hz bedraagt de weging -20 db. Een mens hoort

Nadere informatie

Ervaren hinder omwonenden Rotterdam The Hague Airport

Ervaren hinder omwonenden Rotterdam The Hague Airport Ervaren hinder omwonenden Rotterdam The Hague Airport Gezondheidsmonitor Aanleiding De GGD Rotterdam-Rijnmond heeft in februari 2017 een advies opgesteld over gezondheidseffecten van vliegverkeer van de

Nadere informatie

Verslag bijeenkomst Laagfrequent Geluid van 23 november 2012

Verslag bijeenkomst Laagfrequent Geluid van 23 november 2012 Verslag bijeenkomst Laagfrequent Geluid van 23 november 2012 Inleiding Sinds januari 2012 bestaat de gelegenheid op de website van de vereniging Leefmilieu gezondheidsklachten te melden die een relatie

Nadere informatie

Laag Frequent Geluid, je zou er maar last van hebben.

Laag Frequent Geluid, je zou er maar last van hebben. Laag Frequent Geluid, je zou er maar last van hebben. In het begin is er niets, alles lijkt normaal.ik spreek in het jaar 2010, je woont in een rustige wijk en komt tot rust in je woning. Je besluit hier

Nadere informatie

Notitie Situatie Laagfrequent geluid Wetgeving

Notitie Situatie Laagfrequent geluid Wetgeving Notitie Datum: 27 februari 2017 Project: Windpark Koningspleij Uw kenmerk: - Locatie: Arnhem Ons kenmerk: V068465aa.00001.md Betreft: Beoordeling laagfrquent geluid Versie: 01_001 In opdracht van Outsmart

Nadere informatie

Het gebruik en nut van gehoorbescherming

Het gebruik en nut van gehoorbescherming Het gebruik en nut van gehoorbescherming -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- Gehoorbescherming

Nadere informatie

4.2 Hinderbeleving en gezondheidseffecten

4.2 Hinderbeleving en gezondheidseffecten 4.2 Hinderbeleving en gezondheidseffecten Algemeen De individuele beleving van geluid speelt een belangrijke rol of het als hinder wordt ervaren. Naast geluidssterkte zijn elementen als attitude en geluidsgevoeligheid

Nadere informatie

OORSUIZEN (TINNITUS) 875

OORSUIZEN (TINNITUS) 875 OORSUIZEN (TINNITUS) 875 Inleiding U heeft last van oorsuizen, ook wel tinnitus genoemd. Dit uit zich in het waarnemen van geluiden die niet van buiten komen en voor anderen niet waarneembaar zijn. Zo

Nadere informatie

Informatie over oorsuizen (tinnitus)

Informatie over oorsuizen (tinnitus) Informatie over oorsuizen (tinnitus) Polikliniek keel-, neus- en oorheelkunde (KNO) Over Alrijne Zorggroep Het Diaconessenhuis Leiden en Rijnland Zorggroep (Rijnland Ziekenhuis en de verpleeghuizen Leythenrode

Nadere informatie

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Tinnitus. rkz.nl

Rode Kruis ziekenhuis. Patiënteninformatie. Tinnitus. rkz.nl Patiënteninformatie Tinnitus rkz.nl Inleiding U heeft een kno-arts geconsulteerd in verband met tinnitusklachten. Mogelijk heeft u na dit consult nog vragen. Deze brochure is bedoeld om u iets meer te

Nadere informatie

Tinnitus / oorsuizen. KNO-heelkunde. Beter voor elkaar

Tinnitus / oorsuizen. KNO-heelkunde. Beter voor elkaar Tinnitus / oorsuizen KNO-heelkunde Beter voor elkaar 2 TINNITUS / OORSUIZEN (Deze brochure is een gezamenlijk initiatief van NVVS en KNO vereniging) Inleiding U wilt meer weten over tinnitus klachten of

Nadere informatie

KNO. Oorsuizen - Tinnitus. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep

KNO. Oorsuizen - Tinnitus. Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep KNO Oorsuizen - Tinnitus Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep U wilt meer weten over tinnitusklachten of u hebt uw KNO-arts met deze klachten bezocht.

Nadere informatie

Geluid en Gezondheid. Lex Groenewold Adviseur milieu en gezondheid GGD Noord- en Oost-Gelderland

Geluid en Gezondheid. Lex Groenewold Adviseur milieu en gezondheid GGD Noord- en Oost-Gelderland Geluid en Gezondheid Le Groenewold Adviseur milieu en gezondheid GGD Noord- en Oost-Gelderland Stoffen Asbest 5% Overzicht type meldingen Milieu&Gezondheid 2013 per bronsoort Ioniserende straling 0% Electromagn.

Nadere informatie

Oorsuizen - Tinnitus

Oorsuizen - Tinnitus Oorsuizen - Tinnitus U wilt meer weten over tinnitusklachten of u heeft uw KNO-arts met deze klachten bezocht. Mogelijk heeft u na dit consult nog vragen. Deze folder is bedoeld om u iets meer te vertellen

Nadere informatie

Onderzoek naar klachten over laagfrequent geluid in Groningen

Onderzoek naar klachten over laagfrequent geluid in Groningen Rijksuniversiteit Groningen Wetenschapswinkel Natuurkunde Onderzoek naar klachten over laagfrequent geluid in Groningen Onderzoek naar klachten over laagfrequent geluid in Groningen Peter Veenstra Frits

Nadere informatie

LAWAAIBESCHERMING. Geniet van muziek, maar met mate

LAWAAIBESCHERMING. Geniet van muziek, maar met mate LAWAAIBESCHERMING Geniet van muziek, maar met mate LAWAAIBESCHERMING Geniet van muziek, maar met mate In het dagelijks leven wordt u vaak blootgesteld aan lawaai: op concerten, festivals, fuiven, in de

Nadere informatie

PROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE C

PROJECTNUMMER C ONZE REFERENTIE C ONDERWERP Laagfrequent geluid transformatorstation locatie Wijk aan Zee PROJECTNUMMER C05057.000084 DATUM 18 juni 2019 ONZE REFERENTIE 083924531 C VAN Erik Koppen Inleiding Voor het transformatorstation

Nadere informatie

Ir M (Martin) van den Berg Ministerie VROM Directie Lokale Milieukwaliteit en verkeer. Relaties Lden en Lnight met Effecten

Ir M (Martin) van den Berg Ministerie VROM Directie Lokale Milieukwaliteit en verkeer. Relaties Lden en Lnight met Effecten Ir M (Martin) van den Berg Ministerie VROM Directie Lokale Milieukwaliteit en verkeer Relaties Lden en Lnight met Effecten Opbouw P Basisbegrippen geluid en gezondheid P EU-kader P Relaties Lden P Relaties

Nadere informatie

De stilte die oorverdovend werd

De stilte die oorverdovend werd De stilte die oorverdovend werd Juli 2014. Dit is een anoniem verslag van twee leden van vereniging Leefmilieu, wonend in Oost Nederland, die recent geconfronteerd werden met de overlast van laagfrequent

Nadere informatie

Geachte raadslid, Een kleine luidspreker waaruit 140 decibel geluiden (veel gepiep)

Geachte raadslid, Een kleine luidspreker waaruit 140 decibel geluiden (veel gepiep) Geachte raadslid, Een kleine luidspreker waaruit 140 decibel geluiden (veel gepiep) worden geproduceerd (zie tuinwachter.nl). Veel kattenverjagers werken met hoogfrequent geluid daar waarmee de Mosquito

Nadere informatie

Ziek van Geluid. Dr André N.H. Weel, bedrijfsarts en epidemioloog. Utrecht, Provinciehuis, 21 februari 2019

Ziek van Geluid. Dr André N.H. Weel, bedrijfsarts en epidemioloog. Utrecht, Provinciehuis, 21 februari 2019 Ziek van Geluid Dr André N.H. Weel, bedrijfsarts en epidemioloog Utrecht, Provinciehuis, 21 februari 2019 Mijn ervaringen met geluid en gezondheid als huisarts (Werkgroep Vliegtuiglawaai) als bedrijfsarts

Nadere informatie

Bromtoon en trilling, als gevolg van een niet-akoestisch signaal?

Bromtoon en trilling, als gevolg van een niet-akoestisch signaal? Bromtoon en trilling, als gevolg van een niet-akoestisch signaal? Dirk van der Plas Stichting Laagfrequent Geluid Low Frequency Noise Foundation www.laagfrequentgeluid.nl Normaal LFg Bromtoon, Bovengemiddeld

Nadere informatie

Toolbox. Herrie op het dak

Toolbox. Herrie op het dak Toolbox Herrie op het dak Herrie op het dak In het kader van het project: Duurzaam inzetbaar dakwerk Veilig en gezond op het dak Afspraken lawaai Arbocatalogus Platte daken Men spreekt van lawaai wanneer

Nadere informatie

Meer reductie van geluidhinder door minder focus op geluid! Frits van den Berg Mundonovo sound research (voorheen: GGD Amsterdam)

Meer reductie van geluidhinder door minder focus op geluid! Frits van den Berg Mundonovo sound research (voorheen: GGD Amsterdam) Meer reductie van geluidhinder door minder focus op geluid! Frits van den Berg Mundonovo sound research (voorheen: GGD Amsterdam) NSG - bijeenkomst Geluidshinder, hoe te duiden, 9 jan 2018 Inhoud A. Geluidniveau

Nadere informatie

Ik hoor een bromtoon. Hinder door laagfrequent geluid

Ik hoor een bromtoon. Hinder door laagfrequent geluid Ik hoor een bromtoon 1 Hinder door laagfrequent geluid 2 Geluidhinder kan uw leven en welzijn Ik hoor een bromtoon! Hinder door laagfrequent geluid. behoorlijk verstoren. Dat geldt ook voor een voortdurende

Nadere informatie

IA\IÏAAIDOOI}IIID BtTtR. lloonl(otyli]ïl UIA]ïIT. GI]tlTZI]ïl I$ tr ]ïiiit BII!

IA\IÏAAIDOOI}IIID BtTtR. lloonl(otyli]ïl UIA]ïIT. GI]tlTZI]ïl I$ tr ]ïiiit BII! IA\IÏAAIDOOI}IIID BtTtR lloonl(otyli]ïl UIA]ïIT GI]tlTZI]ïl I$ tr ]ïiiit BII! LAWAAIDOOFHEID -69 Y BETER VOORKOMEN WANT GENEZEN IS ER NIET BIJ! WAT GAAT ER GEBEUREN? Bij r-nu bedrijf werd kortgeleden

Nadere informatie

Rapport inzake het onderzoek naar laagfrequent geluid in Zuidhorn

Rapport inzake het onderzoek naar laagfrequent geluid in Zuidhorn Rapport inzake het onderzoek naar laagfrequent geluid in Zuidhorn 2 Inhoud 1 Inleiding... 3 1.1 Onderzoeksvragen... 3 1.2 Onderzoeksmethode... 3 2 Analyse en resultaten... 5 3 Conclusies en aanbevelingen...

Nadere informatie

Hoe de omgeving bijdraagt aan gezondheid. Workshop Kennismarkt Omgevingswet Amsterdam 11 oktober 2016

Hoe de omgeving bijdraagt aan gezondheid. Workshop Kennismarkt Omgevingswet Amsterdam 11 oktober 2016 Hoe de omgeving bijdraagt aan gezondheid Workshop Kennismarkt Omgevingswet Amsterdam 11 oktober 2016 Joyce Nellissen Frits van den Berg GGD GHOR Nederland GGD Amsterdam Programma workshop Wie zijn wij?

Nadere informatie

Kernvraag: Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen te veel lawaai?

Kernvraag: Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen te veel lawaai? Kernvraag: Hoe kunnen we onszelf beschermen tegen te veel lawaai? Naam: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Gevaarlijke decibellen 1. Geef voorbeelden van harde geluiden waar je zelf mee te maken

Nadere informatie

Gemeentelijke aanpak van laagfrequent geluid

Gemeentelijke aanpak van laagfrequent geluid Gemeentelijke aanpak van laagfrequent geluid Project ter versterking van de aanpak van laagfrequent geluid door gemeenten Nienke de Jong: Gerard Hooiring: Henk Breukelaar: Gea de Meer GGD Fryslân FUMO

Nadere informatie

FAQ Lawaai Prof. J. Malchaire

FAQ Lawaai Prof. J. Malchaire FAQ Lawaai Prof. J. Malchaire BASISPRINCIPES 1. Wat is een risico?...1 2. Wanneer is er sprake van hinder ten gevolge van lawaai?...1 3. Welke risico s worden voornamelijk met lawaai geassocieerd?...1

Nadere informatie

Oorsuizen (Tinnitus)

Oorsuizen (Tinnitus) Oorsuizen (Tinnitus) Inleiding U wilt meer weten over oorsuizen, ook wel tinnitus genoemd, of u heeft uw KNO-arts met deze klachten bezocht. Mogelijk heeft u na dit consult nog vragen. Deze folder is bedoeld

Nadere informatie

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Tinnitus

kno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Tinnitus kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Tinnitus Wat is tinnitus? Veel mensen hebben last van oorsuizen of tinnitus. Zij horen geluiden zoals ruisen, piepen of fluiten, hoog of laag,

Nadere informatie

Goed nabuurschap. Thematische studiedag Geluid goed gecommuniceerd 4 april 2013

Goed nabuurschap. Thematische studiedag Geluid goed gecommuniceerd 4 april 2013 Goed nabuurschap Thematische studiedag Geluid goed gecommuniceerd 4 april 2013 Aanleiding OTB N33 2010: Bewonersinformatie OTB N33 Assen Zuidbroek U kent deze avonden wel! Lokaal buurthuis, het dorp tegenover

Nadere informatie

Wist je dat Eén op tien volwassenen last heeft van tinnitus?

Wist je dat Eén op tien volwassenen last heeft van tinnitus? Alles over tinnitus Iedereen heeft wel eens last van tinnitus of fluitende oren, maar voor sommige mensen is het een constante bron van ergernis. Hoeveel last u ook heeft, het is bij tinnitus bijna altijd

Nadere informatie

OORSUIZEN Tinnitus FRANCISCUS VLIETLAND

OORSUIZEN Tinnitus FRANCISCUS VLIETLAND OORSUIZEN Tinnitus FRANCISCUS VLIETLAND In deze folder kunt u meer lezen over tinnitus en wat de mogelijkheden zijn voor behandeling. Wat is tinnitus? Tinnitus is als iemand geluiden hoort die niet van

Nadere informatie

NSG-RICHTLIJN LAAGFREQUENT GELUID

NSG-RICHTLIJN LAAGFREQUENT GELUID NSG-RICHTLIJN LAAGFREQUENT GELUID NSG Nederlandse Stichting Geluidhinder, Postbus 381, 2600 AJ DELFT telefoon: (015) 256 27 23 fax.: (015) 257 86 63 e-mail: info@nsg.nl website: http://www.nsg.nl april

Nadere informatie

PBM: gehoorbescherming

PBM: gehoorbescherming PBM: gehoorbescherming De wet Veel werknemers in de bouwnijvheid staan regelmatig in lawaai te werken. Boven de 80 decibel is geluid schadelijk voor het gehoor. Om gehoorbeschadiging te voorkomen, zijn

Nadere informatie

Hebben mensen die hinder hebben van laag frequent geluid een lagere gehoordrempel voor lage tonen?

Hebben mensen die hinder hebben van laag frequent geluid een lagere gehoordrempel voor lage tonen? Hebben mensen die hinder hebben van laag frequent geluid een lagere gehoordrempel voor lage tonen? L. Groenewold, GGD Noord Oost Gelderland 22 december 2016 S. Schoevaars-Lops, GGD Gelderland-Midden F.

Nadere informatie

RAADSINFORMATIEBRIEF met beantwoording artikel 42 vragen 19R.00433

RAADSINFORMATIEBRIEF met beantwoording artikel 42 vragen 19R.00433 RAADSINFORMATIEBRIEF met beantwoording artikel 42 vragen 19R.00433 Van: : college van burgemeester en wethouders Datum : 28 mei 2019 Portefeuillehouder(s) : Wethouder De Weger Portefeuille(s) : Milieu

Nadere informatie

Geluid ongehoord? Invloed van geluid op de gezondheid van leraren in onderwijsgebouwen. Ruud Geerligs Concept developer education

Geluid ongehoord? Invloed van geluid op de gezondheid van leraren in onderwijsgebouwen. Ruud Geerligs Concept developer education Geluid ongehoord? year-month-date/creator Invloed van geluid op de gezondheid van leraren in onderwijsgebouwen Ruud Geerligs Concept developer education Ecophon Parallelweg 17 4878 AH Etten-Leur 076-50

Nadere informatie

Schade aan je gehoor. : Hoe hard klinkt het?

Schade aan je gehoor. : Hoe hard klinkt het? Schade aan je gehoor : Hoe hard klinkt het? Veel jongeren horen slecht. Onderzoekers zeggen dat. Gehoorschade ontstaat door bijvoorbeeld te lang en te vaak naar harde muziek te luisteren. Hoe harder het

Nadere informatie

Phonak NaÍda Q. Power die uw leven verandert

Phonak NaÍda Q. Power die uw leven verandert Phonak NaÍda Q Power die uw leven verandert Communiceren We vinden dat elke stem belangrijk is. Stemmen zijn onze verbinding met de wereld, waarmee we kunnen communiceren met dierbaren, vrienden en de

Nadere informatie

Evenementen met luide muziek. Erik Roelofsen. Directeur / adviseur Nederlandse Stichting Geluidshinder

Evenementen met luide muziek. Erik Roelofsen. Directeur / adviseur Nederlandse Stichting Geluidshinder Evenementen met luide muziek Erik Roelofsen Directeur / adviseur Nederlandse Stichting Geluidshinder Inhoud Waar wil ik het met u over hebben? - Waarom? - Wat willen wij erin opnemen? - Hoe gaan we dat

Nadere informatie

Laagfrequentgeluidhinder Zelfstandig biofysisch verschijnsel

Laagfrequentgeluidhinder Zelfstandig biofysisch verschijnsel Laagfrequentgeluidhinder Zelfstandig biofysisch verschijnsel (Congres Geluid, Trillingen, Luchtkwaliteit, Dr Mireille Gebied & Oud Gebouw, 6 november 2012, Nieuwegein) medisch fysicus / consultant Inhoud

Nadere informatie

In deze opdracht doen de leerlingen op twee of drie plekken in de Duurzaamheidsfabriek metingen naar geluid en licht.

In deze opdracht doen de leerlingen op twee of drie plekken in de Duurzaamheidsfabriek metingen naar geluid en licht. HANDLEIDING VOOR DE BEGELEIDERS Meten is weten! In deze opdracht doen de leerlingen op twee of drie plekken in de Duurzaamheidsfabriek metingen naar geluid en licht. Bij elke meter hoort een handleiding

Nadere informatie

Geluid van windturbines Jurisprudentie

Geluid van windturbines Jurisprudentie Geluid van windturbines Jurisprudentie Jade Gundelach Jurisprudentie van windturbinegeluid Juridisch instrumentarium Rijksinpassingsplannen (Windpark Fryslân, De Drentse Monden en Oostermoer) Provinciale

Nadere informatie

3 EHOORBESCHERMING G

3 EHOORBESCHERMING G 3 GEHOORBESCHERMING INLEIDING Bij het kiezen van een gehoorbescherming dient rekening te worden gehouden met de juiste geluiddemping en het draagcomfort. Bij het werken in een lawaaiige omgeving, of het

Nadere informatie

De horizontale lijnen geven de normale luchtdruk weer. Boven de horizontale lijn verhoogt de luchtdruk, onder de lijn vermindert de luchtdruk.

De horizontale lijnen geven de normale luchtdruk weer. Boven de horizontale lijn verhoogt de luchtdruk, onder de lijn vermindert de luchtdruk. Audio Introductie Geluid is een trilling van deeltjes, die zich voortplant in lucht of in een ander medium, zoals water. Een andere definitie: geluid is een voortschrijdende verandering van luchtdruk.

Nadere informatie

Tinnitus (oorsuizen) Afdeling KNO

Tinnitus (oorsuizen) Afdeling KNO Tinnitus (oorsuizen) Afdeling KNO Tinnitus (oorsuizen) Wat is tinnitus? Tinnitus (oorsuizen) is het horen van geluiden in een of twee oren of het hoofd die niet van buitenaf komen. Alle vormen van geluid

Nadere informatie

Belevingsonderzoek Rotterdam The Hague Airport 2012

Belevingsonderzoek Rotterdam The Hague Airport 2012 Belevingsonderzoek Rotterdam The Hague Airport 2012 (Aanvullende analyses op enkele geografische factoren) Rotterdam, 25 juni 2015 1 Probleemstelling. In 2012 onderzocht MEIJERS RESEARCH in hoeverre bewoners

Nadere informatie

Bijna 50% van de bevolking hoort tot 10 db beter dan in de db(a) weging wordt aangenomen.

Bijna 50% van de bevolking hoort tot 10 db beter dan in de db(a) weging wordt aangenomen. Introductie Dijken moeten worden gebouwd op de maximaal te verwachten waterhoogte, logisch denkt u, maar waarom worden geluidsbeperkende maatregelen dan niet genomen op de maximale geluidsdruk die een

Nadere informatie

Oordeelsvorming bij overlast van lfg

Oordeelsvorming bij overlast van lfg Oordeelsvorming bij overlast van lfg Piet Sloven Milieudienst Rijnmond NSG 8 dec 2008 Onderwerpen Het assortiment: lfg-alfabet Bronsoorten en bronnen Ernst lfg & toetsen Klachtbehandeling Het lfg-alfabet

Nadere informatie

Kinderen en horen. Algemene informatie over het gehoor van kinderen en gehoorverlies

Kinderen en horen. Algemene informatie over het gehoor van kinderen en gehoorverlies Kinderen en horen 7 Algemene informatie over het gehoor van kinderen en gehoorverlies Deze brochure is de zevende in een reeks Widex-publicaties over het gehoor en aanverwante onderwerpen. Het belang van

Nadere informatie

NSG dag, 28 maart 2017, Utrecht. Evenementen en db(c)

NSG dag, 28 maart 2017, Utrecht. Evenementen en db(c) NSG dag, 28 maart 2017, Utrecht Evenementen en db(c) ir. M.A. Kok MBA www.dbcontrol.nl Introductie: - dbcontrol actief in NL, B, N, - Ph.D. student @ University Gent, Belgie, over db(c) - Vlarem erkend

Nadere informatie

PATIËNTENINFO. Tinnitus. NEUS-, KEEL- en OORZIEKTEN

PATIËNTENINFO. Tinnitus. NEUS-, KEEL- en OORZIEKTEN PATIËNTENINFO Tinnitus NEUS-, KEEL- en OORZIEKTEN Deze brochure geeft algemene informatie over onze tinnitusraadpleging. Inhoud 1 Wat is tinnitus?... 3 2 Wie zijn wij?... 4 3 Wat gebeurt er op de tinnitusraadpleging?...

Nadere informatie

Laagfrequent geluid. http://www.laagfrequentgeluid.nl/

Laagfrequent geluid. http://www.laagfrequentgeluid.nl/ Laagfrequent geluid Laagfrequent geluid (LFg) is, zoals de term al aangeeft, geluid met een lage frequentie, welke wordt uitgedrukt in Herz. De meeste wetenschappers hanteren een frequentiegrens van ongeveer

Nadere informatie

Lawaai & occasionele blootstelling

Lawaai & occasionele blootstelling Lawaai & occasionele blootstelling Lawaai & occasionele blootstelling - Versie: 01/08/2012 Pagina 1 / 8 LAWAAI & OCCASIONELE BLOOTSTELLING Inleiding : In de wereld van de luchtvaart worden heel wat werknemers

Nadere informatie

Normering geluid. Martin van den Berg Directie Klimaat, Lucht en Geluid

Normering geluid. Martin van den Berg Directie Klimaat, Lucht en Geluid Normering geluid Martin van den Berg Directie Klimaat, Lucht en Geluid Inhoud 1. Algemeen (geluid) normering Richtwaarden Streefwaarden Grenswaarden 2. Afleiding grens en streefwaarden Relevante gegevens

Nadere informatie

Gericht op stemmen, altijd en in alle situaties

Gericht op stemmen, altijd en in alle situaties Gericht op stemmen, altijd en in alle situaties Interactie Elke stem is belangrijk. Stemmen zijn onze verbinding met de wereld, waarmee we kunnen communiceren met dierbaren, vrienden en de mensen om ons

Nadere informatie

Beoordeling van burenlawaai

Beoordeling van burenlawaai Beoordeling van burenlawaai Voorstel voor een normstelsel voor burenlawaai met aandacht voor nietakoestische factoren. Rein Muchall INLEIDING Burenlawaai is een van de ernstigste vormen van geluidhinder.

Nadere informatie

Wat hoor je (nog) als musicus in een orkest? Remy Wenmaekers Level Acoustics & Vibration

Wat hoor je (nog) als musicus in een orkest? Remy Wenmaekers Level Acoustics & Vibration Wat hoor je (nog) als musicus in een orkest? Remy Wenmaekers Level Acoustics & Vibration www.levelav.nl www.stageacoustics.wordpress.com Ledendag 2 februari 2018 Akoestiek is belangrijk voor musici Samenspel:

Nadere informatie

Oorsuizen: tinnitus. Informatie voor patiënten over oorsuizen

Oorsuizen: tinnitus. Informatie voor patiënten over oorsuizen Oorsuizen: tinnitus Informatie voor patiënten over oorsuizen Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege oorsuizen een onderzoek door de kno-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie

Nadere informatie

Lawaai op school en gehoorschade Dr. A. Roelandt

Lawaai op school en gehoorschade Dr. A. Roelandt Lawaai op school en gehoorschade Dr. A. Roelandt Lawaaigeïnduceerd gehoorverlies Wereldwijd grootste irreversiebele beroepsziekte Industrie: veel aandacht Onderwijs, kribbes, : weinig studies Nederland:

Nadere informatie

Page 1 of 3 Cools, Luuk Onderwerp: Ziek door kattenverjager (pijnlijke pieptoon) Bijlagen: frieschdagbladfrequentieaanpassing.pdf; frieschdagbladstrijdtegenkattenverjagers.pdf; handleiding.pdf; hogetonen.png;

Nadere informatie

Werkconferentie: Belevingsonderzoek Intensieve Veehouderij in relatie tot volksgezondheid. Gemeente Reusel-De Mierden 29 september 2015

Werkconferentie: Belevingsonderzoek Intensieve Veehouderij in relatie tot volksgezondheid. Gemeente Reusel-De Mierden 29 september 2015 Werkconferentie: Belevingsonderzoek Intensieve Veehouderij in relatie tot volksgezondheid Gemeente Reusel-De Mierden 29 september 2015 Programma 19:30 uur 19:35 uur 19:45 uur 20:00 uur 20:20 uur 20:30

Nadere informatie

Oorsuizen. Havenziekenhuis. tinnitus

Oorsuizen. Havenziekenhuis. tinnitus Oorsuizen tinnitus Deze folder gaat over oorsuizen (tinnitus). U leest wat de oorzaken hiervan kunnen zijn. Uw arts kan het oorsuizen op verschillende manieren onderzoeken. Welke manieren dat zijn, leest

Nadere informatie

Gehooronderzoek. Audiologisch Centrum. Afdeling KNO

Gehooronderzoek. Audiologisch Centrum. Afdeling KNO Gehooronderzoek Audiologisch Centrum Afdeling KNO Een Audiologisch Centrum is gespecialiseerd in onderzoek en advies voor mensen met gehoorproblemen. U komt bij het Audiologisch Centrum omdat een huisarts

Nadere informatie

Keel-, neus- en oorheelkunde. Oorsuizen

Keel-, neus- en oorheelkunde. Oorsuizen Keel-, neus- en oorheelkunde Oorsuizen 1 Oorsuizen Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over oorsuizen en daarbij behorende verschijnselen. Poli keel-, neus- en oorheelkunde Tel. 0591-69 14

Nadere informatie

Een (nieuwe) gemeentelijk geluid?

Een (nieuwe) gemeentelijk geluid? Een (nieuwe) gemeentelijk geluid? Miriam Weber 28 januari 2011 2 Inhoud van presentatie Wat is geluid of wat is lawaai? Welke geluidwet- en regelgeving en beleid is van toepassing? Welke trends en ontwikkelingen

Nadere informatie

Ontwikkeling van Schiphol en (verdere?) hinderbeperking

Ontwikkeling van Schiphol en (verdere?) hinderbeperking Ontwikkeling van Schiphol en (verdere?) hinderbeperking Nachtvluchten en gezondheidseffecten Hans Olsthoorn, Omgevingsdienst Ijmond Ingrid Zandt, GGD Kennemerland Inhoud presentatie Wettelijk kader Onderzoek:

Nadere informatie

Tabel met uitspraken genoemd in presentatie Curves voor LFG een juridische blik 24 mei 2016 VVM Subsectie Laagfrequent Geluid 1

Tabel met uitspraken genoemd in presentatie Curves voor LFG een juridische blik 24 mei 2016 VVM Subsectie Laagfrequent Geluid 1 5 200200727/1 24 juli 2002 revisievergunning verleend voor een inrichting voor het winnen van zand en grind met een capaciteit van 100 ton per uur of meer. Hiertegen is door de inrichting "Maatschappij

Nadere informatie

Onzichtbaarheid geeft u het vertrouwen de geluiden van het leven te verkennen.

Onzichtbaarheid geeft u het vertrouwen de geluiden van het leven te verkennen. Life is on We laten ons inspireren door de wensen van iedereen die vertrouwt op onze kennis, ideeën en zorg. Door op een creatieve manier de grenzen van de technologie op te zoeken, ontwikkelen we innovaties

Nadere informatie

noizezz biedt de allerbeste onzichtbare bescherming

noizezz biedt de allerbeste onzichtbare bescherming Noizezz gehoorbescherming is het resultaat van jarenlang intensief onderzoek en productontwikkeling. Spraakverstaanbaarheid en onzichtbaarheid bij het dragen zijn daarin leidend geweest. De hoogste kwaliteit

Nadere informatie