3 Eerste aanzet tot een visie: algemene aandachtspunten MEMO

Transcriptie

1 MEMO Van: Aan: Onderwerp: werkgroep transitie AWBZ, werkgroep Jeugdzorg portefeuillehouders bestuurlijk platform sociaal domein Lekstroom rol en verwachtingen t.a.v. centrumgemeente Utrecht in transities sociaal domein 1 Aanleiding In het nieuwe Wmo-wetsvoorstel voor 2015 zijn er verschillende taken benoemd, waarvoor een rol is toebedeeld aan de centrumgemeenten: expliciet dan wel impliciet door de financiering toe te bedelen aan de centrumgemeente. Nu de ingangsdatum van de nieuwe Wmo nadert, en voorbereidingen voor de regionale inkoop van start gaan, is het van belang op korte termijn tot afspraken te komen met de centrumgemeente Utrecht over taken die vanuit de rol uitgevoerd gaan worden, de wijze waarop dat gaat gebeuren, zowel financiële als inhoudelijke afspraken die daarover worden gemaakt. Volgens de eerste indicatieve cijfers van het Rijk daterend van februari jl., ontvangt de gemeente Utrecht in ,5 miljoen voor haar taken als centrumgemeente in de regio. Dit bedrag dient dus mede ten goede te komen aan de regiogemeenten. In de wetgeving blijkt niet altijd helder afgebakend wat de rol en verantwoordelijkheid van de centrumgemeenten op de verschillende deelterreinen exact is. Dit maakt het des te belangrijker dat er een goed overzicht is van de taken die er liggen bij de centrumgemeente, de deelgebieden waar dit een rol speelt, en de verwachtingen die er vanuit de regio zijn naar de centrumgemeente en andersom wat de centrumgemeente van de regiogemeenten mag verwachten. Doelstelling van deze memo is dan ook: 1. Inzicht geven in de deelgebieden van het sociaal domein, waarin de centrumgemeente een rol speelt 2. Een eerste verkenning van de antwoorden op de vragen a. Wat verwachten we op deze gebieden als regiogemeenten van de centrumgemeente? b. En viceversa: Wat mag de centrumgemeente van ons als regiogemeenten verwachten op deze gebieden? 2 Waar staan we? Overlegcentrum - regiogemeenten Tot op heden heeft er op ambtelijk niveau een aantal keer informeel en verkennend overleg plaatsgevonden tussen de gemeente Utrecht en regiogemeenten over de nieuwe Wmo-taken. In bijlage 2 is een overzicht gegeven van de verschillende overleggen en de ambtelijk vertegenwoordigers daarin vanuit Lekstroom. Deze overleggen hebben tot nu toe met name een verkennend karakter. Recent heeft er op16 april jl, tevens een eerste bestuurlijk overleg plaatsgevonden, waarbij de gemeente Utrecht als centrumgemeente een aantal voorstellen heeft gepresenteerd voor de samenwerking in het sociaal domein met de regiogemeenten. Vanuit het bestuurlijk platform sociaal domein Lekstroom is er in het licht van deze ontwikkelingen behoefte aan een overzicht van de deelgebieden in het sociaal domein waarin de centrumgemeente een rol speelt, de inhoud en de wettelijke kaders van de taken en een voorzet voor wat wij daarin verwachten van de centrumgemeente en andersom wat de centrumgemeente daarin van ons kan verwachten. 3 Eerste aanzet tot een visie: algemene aandachtspunten Zoals aangegeven is er ondanks het nodige speurwerk in verschillende bronnen geen eenduidig antwoord te vinden op de afbakening van de formele rol van de centrumgemeente. Zo staat er bijvoorbeeld in sommige bronnen dat de centrumgemeente geen titel heeft om eisen te stellen aan regiogemeenten en alleen materieel verantwoordelijk is en mandaat van regiogemeenten nodig heeft 1. Anderzijds staat er bv elders in een handreiking over Beschermd Wonen van de VNG dat de centrumgemeente regie heeft in het plaatsen van cliënten. De rol lijkt dus diffuus te zijn: enerzijds beschikken ze over middelen en wordt er een regierol gegeven 1 Bron: site van VWS en Handreiking voor de versterking van de regierol van centrumgemeenten bij de aanpak van huiselijk geweld 1

2 aan centrumgemeenten, anderzijds zijn ze mede afhankelijk van de instemming van en mandatering door regiogemeenten. Deze paragraaf is dan ook met nadruk een eerste aanzet op de formulering van een visie. De onderbouwing daarvan is terug te vinden in de volgende paragraaf, waar per deelgebied beschreven wordt wat het deelgebied behelst, wat de rol van de centrumgemeente is, hoe de financiering in elkaar zit en wat de aandachtspunten zijn. A. Wat mogen we als regiogemeenten op de verschillende deelgebieden van de centrumgemeente verwachten gezien hun taak? B. En viceversa: Wat mag de centrumgemeente van ons als regiogemeenten verwachten op deze gebieden? Ad A. In algemene zin destilleren we een aantal regierollen voor de centrumgemeente: Zorg dragen voor voldoende aanbod en slimme bundeling van aanbod van voorzieningen op bovenregionaal niveau voor maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en beschermd wonen Zorgen voor sluitende ketensamenwerking op bestuurlijk en uitvoerend niveau m.n. voor de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling Zorgen dat er in regionaal verband beleid ( regiovisie of regionaal beleidsplan) tot stand wordt gebracht Zorg dragen voor goede inloopfunctie GGZ en goede in-, door- en uitstroming Trekkersrol vervullen bij bovenregionale inkoop van vormen van zorg (vanuit specialistisch karakter, noodvoorziening, schaalvoordeel, etc.) Met mandatering van regiogemeenten: het bepalen van de toegang, het afgeven van de beschikkingen en het daadwerkelijk verstrekken van opvang en beschermd wonen 2. B. In algemene zin en uit bovenstaande taken zijn een aantal rollen voor de regiogemeenten te filteren: Actief meedenken in de vervulling van de bovenstaande regierollen dus daar óók capaciteit voor beschikbaar stellen. Ook met (boven)regionale bril naar lokaal beleid en lokale voorzieningen kijken in de zin van: wat kunnen onze voorzieningen voor buurgemeenten betekenen?; centrumgemeente hoeft niet de enige gemeente te zijn met regionale voorzieningen 2 Bron: VWS: 2

3 Over welke deelgebieden in het sociaal domein gaat het? De terreinen waarop Utrecht als centrumgemeente een rol speelt zijn: 1. Maatschappelijke opvang en 2. Vrouwenopvang En (vanaf 2015) voor 3. Beschermd Wonen voor mensen met GGZ-problematiek (de RIBW s 3 ) 4. Inloopfunctie GGZ en functie begeleiding die specifiek wordt ingezet voor opvang 5. Oprichting AMHK (Algemeen Meldpunt Huiselijk Geweld en Kindermishandeling ) en regiovisie 6. Evt. bovenregionale samenwerking rondom specialistische zorg binnen de transitie AWBZ/Wmo, zoals o Kortdurend verblijf o Begeleiding zintuiglijke beperkten o Begeleiding doelgroep met Niet Aangeboren Hersenletstel (NAH) 7. Evt. bovenregionale inkoop van specialistische functies binnen de transitie Jeugdzorg Korte toelichting op de deelgebieden Ad 1 Maatschappelijke Opvang 1a. Wat houdt het in? Maatschappelijke opvang is volgens de definitie in de Wmo het tijdelijk bieden van onderdak, begeleiding, informatie en advies aan personen die, door een of meer problemen, al dan niet gedwongen de thuissituatie hebben verlaten en niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving. 1b. Wat is de rol van de centrumgemeente? Centrumgemeenten zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van een samenhangend aanbod van maatschappelijke opvang. Dat betekent zorgen voor een sluitende ketensamenwerking op zowel bestuurlijk als uitvoerend niveau tussen alle betrokken partijen en omringende gemeenten. De centrumgemeenten werken hiertoe samen met opvanginstellingen, zorgkantoren en woningcorporaties. 1c. Hoe wordt dit gefinancierd? De centrumgemeenten ontvangen hiervoor een specifieke decentralisatie-uitkering van het Rijk. In 2014 ontvangt de gemeente Utrecht hiervoor ruim 18 miljoen euro ( ) 4. 1d. Aandachtspunten De focus binnen de maatschappelijke opvang wordt verlegd van opvang naar preventie en blijvend herstel na uitstroom. Mensen worden in hun eigen kracht ondersteund, zodat dakloosheid zoveel mogelijk wordt voorkomen. Doel is dat een opvangplek hooguit een korte tussenstop is, waarna weer participatie in de samenleving kan plaatsvinden. Ad 2. Vrouwenopvang 2a. Wat houdt het in? Medio 2012 is naar aanleiding van het advies Commissie de Jong (Opvang 2.0) het project Aanpak geweld in huiselijke kring gestart. Met als doel om tot een toekomstbestendig en flexibel stelsel van hulp aan alle slachtoffers van geweld in huiselijke kring te komen. Centrumgemeenten voor vrouwenopvang hebben daarbij de opdracht gekregen om samen met de regiogemeenten regiovisies op te stellen, waarvoor in 2013 en 2014 extra geld beschikbaar is gesteld. Dit laatste wordt in samenhang met de oprichting van een AMHK opgepakt (zie deelgebied 5 AMHK). 2b. Wat is de rol van de centrumgemeente? De huidige rol van de centrumgemeente is als volgt geformuleerd: - bieden van opvang aan vrouwen en kinderen die te maken hebben met huiselijk geweld 3 RIBW: Regionale Instellingen voor Beschermd Wonen 4 Bron: septembercirculaire Het Rijk heeft aangegeven dat in de meicirculaire 2014 de wijzigingen in de verdeling van de uitkeringen voor maatschappelijke en vrouwenopvang zullen worden aangegeven. 3

4 - regierol in de ketenaanpak van huiselijk geweld - positioneren van de steunpunten huiselijk geweld in deze keten - zorgen voor goede door-, uitstroom en nazorg vanuit de opvang - samen met regiogemeenten komen tot een regiovisie op aanpak huiselijk geweld. 2c. Hoe wordt dit gefinancierd? Ook voor vrouwenopvang ontvangen de aangewezen centrumgemeenten een aparte decentralisatie-uitkering van het Rijk. Voor Utrecht is dit bedrag in 2014 zo n 5,5 miljoen ( ) Dit is inclusief een bedrag van , dat in 2013 en 2014 extra is uitgekeerd voor de opstelling van een regiovisie (zie deelgebied 3). 2d. Aandachtspunten 5 Belangrijk is dat de centrumgemeente geen titel heeft om eisen te stellen aan de regiogemeenten. Er is geen wettelijke verplichting van regiogemeenten om mee te doen in de aanpak van huiselijk geweld. Bestuurlijk draagvlak is dus van belang om tot gezamenlijke afspraken te kunnen komen. Wat er minimaal moet worden vastgelegd tussen centrum en regiogemeenten is: - de doelstelling o meer inzet op preventie en voorlichting, verbetering signalering, eenduidige afspraken over taakverdeling en tijdsbestek waarbinnen signalen opgepakt moeten worden. o keuze van organisaties, die worden ingeschakeld bij hulpverlening en te hanteren procedures o o afspraken over periodieke rapportages aan regiogemeenten aandeel van de verschillende regiogemeenten in de financiering van de steunpunten huiselijk geweld Ad 3. Beschermd Wonen (de RIBW s) 6 3a. Wat houdt het in? Dit betreft een nieuwe taak voor de (centrum)gemeenten. Bij beschermd wonen gaat het om het bieden van onderdak en begeleiding aan personen met een psychische aandoening. Het gaat om personen bij wie op participatie gerichte ondersteuning vanuit een beschermende woonomgeving centraal staat. Deze groep valt nu nog onder de AWBZ, waar ze zorgzwaartepakket (zzp) met begeleiding hebben (ZZP GGZ C) 7. Kerngedachte om dit naar de (centrum) gemeente te decentraliseren is dat gemeenten beter dan de zorgkantoren uitvoering kunnen geven aan de participatie. Het grootste deel van deze cliënten gaat naar een RIBW (Regionale Instelling Beschermd Wonen). Dit betreft met name mensen met Ernstig Psychiatrische Aandoeningen (EPA). 3b. Wat is de rol van de centrumgemeente? De centrumgemeenten, zijn zoals de VNG het formuleert, materieel verantwoordelijk. Zij hebben ook de regie in het plaatsen van cliënten. De rol van de centrumgemeente is om samen met regiogemeenten, aanbieders, andere financiers van zorg, cliënten en anderen een regionaal beleidsplan op te stellen over: - continuïteit van zorg - rechtspositie van cliënten - samenwerking tussen partijen - toegang en screening - kwaliteit, toezicht en verantwoording - innovatie en - informatievoorziening, monitoring en evaluatie In Utrecht wordt het beleidsplan beschermd wonen momenteel samen met drie ambtelijk vertegenwoordigers vanuit de regio en aanbieders vormgegeven. In juni zal het conceptvoorstel aan de regiobestuurders worden voorgelegd. In samenspraak met het Ministerie van VWS worden tevens criteria opgesteld voor de toegang. 5 Bron: VNG: Handreiking voor de versterking van de regierol van centrumgemeenten bij de aanpak van huiselijk geweld 6 Bronnen: mn Informatiekaart Beschermd Wonen, Transitiebureau en Leidraad Beschermd Wonen van AVI (Aandacht voor Iedereen) 7 Het onderdeel zorg met verblijf kent in de ggz twee varianten. Een deel van de cliënten ontvangt zorg gericht op behandeling. Dat wordt het eerste jaar betaald uit de Zorgverzekeringswet, daarna uit de AWBZ met een zorgzwaartepakket B (ZZP B). Een ander deel ontvangt zorg gericht op begeleiding ofwel beschermd wonen. Deze cliënten hebben een zorgzwaartepakket C (ZZP C). Door de hervorming van de langdurige zorg wordt de verblijfszorg ggz in de toekomst bij andere wetten ondergebracht: Verblijfszorg met behandeling (nu ZZP B) gaat naar de Zorgverzekeringswet. Verblijfszorg gericht op beschermd wonen en begeleiding (nu ZZP C) komt onder de nieuwe Wmo te vallen. 4

5 3c. Hoe wordt dit gefinancierd? Op basis van de eerste indicatie vanuit het Rijk heeft Utrecht hier een budget van 63 miljoen voor. Het exacte bedrag zal worden duidelijk gemaakt in de meicirculaire Aangegeven is dat het budget voor beschermd wonen zonder korting gedecentraliseerd zal worden. 5

6 3d. Aandachtspunten Inhoudelijk gaat het om een complexe doelgroep met ernstige en vaak langdurige problematiek. Begrippen als herstel en participatie zijn op hen in veel gevallen zeker van toepassing, maar vragen vaak om een andere invulling dan bij anderen die een beroep op de Wmo doen. Inzet van specifieke deskundigheid is van belang. Daarnaast is aandacht voor uitstroom naar geschikte plaatsen/wijken cq betaalbare, toegankelijke en veilige woningen van belang. Afspraken met woningcorporaties zijn hiervoor noodzakelijk. Tenslotte is de vormgeving van de toegang, en de verantwoordelijkheidsverdeling daarbij tussen centrum- en regiogemeenten van groot belang. Aandachtspunten voor de regiogemeenten richting centrumgemeenten zijn m.n.: - zicht krijgen op de totaalcijfers qua omvang cliënten, incl. de in- en doorstroom - zicht krijgen op het totale financiële overzicht voor deze doelgroep, uitgesplitst naar middelen voor: o wonen o begeleiding o uitkering - realiseren van de continuïteit voor 2015: afspraken met aanbieders, waar beschermd wonen ingekocht zal worden - betrekken van cliënten in de uitwerking van de plannen en onderzoeken innovatiemogelijkheden - innovatiemogelijkheden benutten - goed betrekken van de regio bij de uitwerking, m.n. bij het vormgeven van de toegang Daarnaast dienen regiogemeenten zelf te zorgen voor afspraken met woningcorporaties over woonruimte/woningtoewijzing voor uitstromende cliënten uit de opvang. In een convenant van de regiogemeenten met centrumgemeente Utrecht is afgesproken dat voor iedere inwoner uit een (regio)gemeente die instroomt in de opvang, de betreffende (regio)gemeente zelf zorgdraagt voor woonruimte bij uitstroom uit de opvang. Ad 4. Inloopfunctie GGZ 4a. Wat houdt het in? De inloopfunctie in de ggz is bedoeld voor personen met een langdurige psychische stoornis en daarmee samenhangende beperkingen. De inloopfunctie wordt beschouwd als de meest laagdrempelige functie in het kader van dag- en arbeidsmatige activiteiten. Het gaat hierbij dan ook vooral om de beschikbaarheidsfunctie. Dit betekent dat aan de deelnemers over het algemeen geen strikte eisen worden gesteld voor wat betreft deelname aan de inloop. Er is dan ook geen (AWBZ)indicatie vereist voor deelname. Met de inloopfunctie GGZ beogen de zorgaanbieders sociaal isolement bij bezoekers te voorkomen en het maatschappelijk verkeer te bevorderen. Het aanbod van inloop- functies is gericht op drie doelgroepen: verslaafden, dak- en thuislozen en mensen met psychische problemen. Sommige aanbieders richten zich specifiek op één doelgroep, bij andere aanbieders zijn alle doelgroepen welkom. De inloopfunctie wordt met name aangeboden in de grotere gemeenten; 68% van de inloopfuncties is gevestigd in de 16% gemeenten met > inwoners. In de 39% kleine gemeenten (< inwoners) is maar 4% van de inloopfuncties gevestigd. Het is de bedoeling dat, als onderdeel van de transitie, gemeenten verantwoordelijk worden voor de financiering en invulling van deze inloopfunctie. De overheveling van de middelen naar de centrumgemeenten biedt mogelijkheden in sturen op het aanbod voor verslavingszorg, psychiatrie en dak- en thuislozen. Nu zijn dat vaak nog gescheiden circuits met een eigen aanbod binnen dezelfde gemeente. 4b. Wat is de rol van de centrumgemeente? Met het verkrijgen van de middelen voor de inloopfunctie GGZ, krijgen de centrumgemeenten de regie in het vormgeven van de inloopfunctie, waarbij de uitdaging erin ligt om te sturen op bundeling in het aanbod voor de verslavingszorg, psychiatrie en dak- en thuislozen. 4c. Hoe wordt dit gefinancierd? Op dit moment wordt deze functie nog gefinancierd vanuit de AWBZ, waarbij zorgkantoor en zorgaanbieder een maximum aantal uren openstelling per week afspreken met een maximumtarief (inclusief kapitaallasten) van 6

7 3.516,58 per uur voor openstelling gedurende het hele jaar (prijspeil 2011). 8 Uit onderzoek in 2011 blijkt dat het aantal uren dat een inloopfunctie open is in de centrumgemeenten vanwege de grootstedelijke problematiek vaak veel hoger ligt dan in regiogemeenten. De gemeente Utrecht vormt daarop echter een uitzondering. Het aantal uren dat de inloopfunctie open is per 1000 inwoners van de centrumgemeente is 59% ten opzichte van de regiogemeenten 41% en ook het verschil in gemiddeld bedrag per 1000 inwoners ligt in dezelfde orde van grootte ten opzichte van de regiogemeenten. Dit is anders dan in Steden als Amsterdam en Rotterdam, waar de verhouding rond 95% - 100% centrumgemeenten en 5%-0% regiogemeenten ligt. Dit is een aandachtspunt voor de financiering en vormgeving vanuit de centrumgemeenten vanaf d. Aandachtspunten Zie 4c. De vraag is hoe de middelen worden ingezet en met name hoe voor een reële verhouding tussen centrum- en regiogemeenten kan worden gezorgd. Ad 5. AMHK en regiovisie huiselijk geweld en kindermishandeling 5a. Wat houdt het in? AMHK Dit deelgebied hangt sterk samen met deelgebied 2, de Vrouwenopvang. Gemeenten zijn al verantwoordelijk voor de taken van het Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG) en met de decentralisatie van de jeugdzorg worden ze dat ook voor de AMK-taken (Algemeen Meldpunt Kindermishandeling). Vanaf 2015 zijn gemeenten verplicht een bovenregionaal advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling te organiseren. Dit betekent een samenvoeging van de huidige twee steunpunten huiselijk geweld (SHG), ondergebracht bij Moviera en Welzin, en het Advies en meldpunten kindermishandeling (AMK), ondergebracht bij Bureau Jeugdzorg Utrecht, in een Advies- en Meldpunt Huiselijk geweld en Kindermishandeling (AMHK). De vorming van een AMHK biedt gemeenten de mogelijkheid om te komen tot een ongedeelde aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling en een efficiencyslag in de organisatie te maken. Regiovisie huiselijk geweld en kindermishandeling In de nieuwe Wmo is opgenomen dat alle centrumgemeenten in samenspraak met hun regiogemeenten ook een regiovisie huiselijk geweld en kindermishandeling opstellen. Deze regiovisie moet per 1 januari 2015 geïmplementeerd zijn en komt ook voort uit de landelijke inzet op de omvorming van de aanpak op geweld in huiselijke kring door VWS naar aanleiding van het stelselonderzoek vrouwenopvang van de commissie de Jong. 5b. Wat is de rol van de centrumgemeente? De rol van de centrumgemeente is om regie te nemen in de opzet van het AMHK in afstemming met de regiogemeenten, zie ook deelgebied 2 Centrumgemeente Utrecht en centrumgemeente Amersfoort werken met hun ketenpartners en regiogemeenten al langer samen op het gebied van geweld in huiselijke kring. De wijze van samenwerken en de afspraken over de aanpak zijn vastgelegd in het convenant 'Nu is het genoeg'. Dit convenant is een basis voor de op te stellen regiovisie. Met de regiogemeenten van de beide centrumgemeenten is afgesproken om, in navolging van het convenant, een gezamenlijke regiovisie op te stellen, met waar nodig regiospecifieke afspraken in plaats van ieder centrumgemeentegebied voor zich. De regiovisie huiselijk geweld en kindermishandeling is niet los te zien van de vorming van het AMHK en de bredere ontwikkelingen in het sociale domein. De visie betreft dan ook vooral een uitwerking van de samenwerking en afspraken van de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling. In de regiovisie wordt ook een nadere uitwerking opgenomen van de organisatie van de beleidsmatige afstemming tussen de ketenpartners en samenwerking op onderdelen van de aanpak huiselijk geweld en kindermishandeling die niet direct gerelateerd zijn aan het AMHK. 5c. Hoe wordt dit gefinancierd? 8 Onderzoek HHM Inloopfunctie GGZ, september

8 De huidige financiering van de SHG s zit in de brede doeluitkering van de centrumgemeenten voor vrouwenopvang, en de financiering van de AMK s loopt in de huidige situatie via Bureau Jeugdzorg. De financiering van het AMHK vanaf 2015 ligt daarmee deels bij de centrumgemeenten en deels bij de gemeenten, die vanuit de nieuwe Jeugdwet de middelen voor Jeugdzorg ontvangen vanaf d. Aandachtspunten Op dit moment hebben de centrumgemeenten Utrecht en Amersfoort een contourennota geformuleerd, waarin is geformuleerd, dat: - het werkgebied van het AMHK de provincie Utrecht omvat - het AMHK zal worden ondergebracht bij een gecertificeerde instelling voor Jeugdzorg Deze nota is onlangs besproken in het bestuurlijk overleg Wmo Utrecht. Deze zal op een aantal punten nog aangescherpt worden en uiteindelijke via de individuele colleges moeten worden goedgekeurd. De volgende stap is dat een kwartiermaker, samen met de huidige uitvoerende instanties (de twee Steunpunten Huiselijk Geweld en BJZ, waar het AMK is ondergebracht) en de ambtelijke trekkers van de centrumgemeenten Utrecht en Amersfoort een plannen gaan uitwerken t.a.v. - organisatie - financiën - implementatie Daarin worden onder meer de volgende zaken uitgewerkt: - interne werkprocessen en borging deskundigheid en kwaliteit - aansluiting op en samenwerking met de lokale structuren - de samenwerking met de SAVE-teams - financiering en bekostiging Voor de regiogemeenten is met name de aansluiting van het AMKH op de lokale structuur van belang in verband met de signalering, preventie, toeleiding en uitstroom naar lokale begeleiding. Ad 6. Eventuele bovenregionale samenwerking rondom specialistische zorg in transitie AWBZ 6a. Wat houdt het in en wat is rol van de centrumgemeente? Het gaat om specialistische zorg in de transitie AWBZ, die te klein en te duur is en/of te weinig voorkomt om daar als individuele gemeenten of regiogemeenten een eigen aanbod voor te organiseren cq in te kopen. Daarbij wordt met name gedacht aan: 1. kortdurend verblijf (logeeropvang) ter ontlasting van mantelzorgers 2. zorg voor mensen met een zintuiglijke beperking (ZG) 3. zorg voor mensen met niet-aangeboren hersenletsel (NAH) Hierbij geldt dus geen formele rol van de centrumgemeente, maar lijkt het vanwege de schaal en de kosten wel van belang om te kijken of hier op bovenregionaal niveau, zijnde samenwerking met gemeente Utrecht en omstreken, synergievoordelen te behalen zijn om dit gezamenlijk te doen. Recent heeft de gemeente Utrecht ten aanzien van bovengenoemde taken al een voorstel gedaan, dat hieronder wordt toegelicht. Ad 6a1) Kortdurend verblijf De nieuwe Wmo verplicht gemeenten om kortdurend verblijf in een instelling aan te bieden als mogelijkheid om zwaar belaste mantelzorgers te ontlasten. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om logeergelegenheid voor een gehandicapte in een instelling voor gehandicaptenzorg of voor een oudere (denk aan dementie) in een verpleeghuis. Het merendeel van de huidige AWBZ-indicaties 'kortdurend verblijf' betreft kinderen met een (verstandelijke ) beperking. Er zijn weinig betrouwbare cijfers op dit moment voorhanden over het feitelijk gebruik van logeeropvang, ook omdat een heel groot deel in de vorm van een PGB is toegekend. Er is in de regio een groot aantal aanbieders, maar bij elk daarvan is sprake van een relatief klein volume, zeker als je dat uitsplitst naar de diverse gemeenten. De verwachting is dat door de extramuralisering vooral bij ouderen de behoefte aan logeermogelijkheden gaat toenemen. Argumenten om hier wel te onderzoeken of (boven)regionale samenwerking wenselijk is, zijn: het gaat om kleine aantallen per gemeente voor relatief dure zorg (immers het is 24-uurs-opvang). en gezamenlijk optrekken van regio's maakt het voor instellingen aantrekkelijker om een aanbod hierop te ontwikkelen of te handhaven. Dit voorkomt mogelijk dat bijv. in de verstandelijk gehandicaptenzorg logeerhuizen worden gesloten. 8

9 De gemeente Utrecht heeft voorgesteld om voor de functie kortdurend verblijf op ambtelijk niveau te onderzoeken of een vorm van (boven)regionale samenwerking voor het jaar 2015 wenselijk is en onder welke condities dit haalbaar is. De gemeente Utrecht neemt het initiatief voor deze verdere verkenning. Uiterlijk in juni wordt in het bestuurlijk overleg Wmo Utrecht gerapporteerd over de mogelijkheden. Ad 6a2) Zintuiglijk beperkten (ZG) Voor de groep ZG geldt dat er op landelijk niveau afspraken worden gemaakt met zorgaanbieders. Er is daarom geen noodzaak voor een verdere (boven)regionale aanpak qua inkoop. Utrecht heeft overleg gehad met de ZG-instellingen in de regio en stelt wel voor om samen met hen een bijeenkomst te organiseren voor de regiogemeenten eind juni. Doel is dan om informatie te delen over het specifieke aanbod voor deze doelgroep en te bespreken hoe we de afstemming met het lokale beleid vorm kunnen geven. Daarbij gaat het onder meer om samenwerking op het gebied van consultatie, expertise en toegang. Ad 6a3) Niet Aangeboren Hersenletsel (NAH) Voor de groep NAH heeft Utrecht aangegeven het niet wenselijk te vinden bovenregionale afspraken te maken vanwege de afhankelijkheid van de lokale situatie (zoals bijvoorbeeld de rol van de buurtteams in stad Utrecht) en omdat de stad Utrecht met andere aanbieders te maken heeft dan de regiogemeenten. 6c. Hoe wordt dit gefinancierd? Alle bovenstaande functies worden op dit moment nog gefinancierd vanuit de AWBZ. Deze middelen worden gedecentraliseerd naar de individuele gemeenten op basis van het historisch budget, waarvoor nu een taakstelling geldt van 6% voor 2015 en 11% in d. Aandachtspunten Afwegingen om wel of niet zaken bovenregionaal in samenwerking met de gemeente Utrecht en omliggende regiogemeenten te organiseren zijn met name: - financiële overwegingen - schaalvoordelen - (beperkte) omvang van de vraag Bijlage 1: Cijfers 9

10 Bijlage 1 Cijfers Beschermd Wonen Bron: CIZ: Aantal cliënten met GGZ C indicatie op peildatum GGZ 01 C GGZ 02 C GGZ 03 C GGZ 04 C GGZ 05 C GGZ 06 C TOTAAL Houten IJsselstein Lopik Nieuwegein Vianen Tot. Lekstroom Tot regio Utrecht West Tot regio Utrecht Zuidoost Totaal regio Totaal Utrecht Stad Inloopfunctie GGZ In Inloopfunctie GGZ Omvang en gebruik inloopfunctie GGZ per centrumgemeente Bron: HHM: Eindrapportage inloopfunctie GGZ Locaties Uren open per week AWBZ Middelen Bezoekers/week Centrumgemeente Totaal CG RG Totaal CG RG Totaal CG RG Bezoekers Amsterdam % 5 19% % 14% % 14% 2090 Den Haag* % 5 35% % 46% % 27% 1777 i Rotterdam % 2 7% % 5% % 5% 2403 Utrecht % 9 43% % 41% % 44% 300 Totaal alle % % % 40% % 36% gemeenten gemiddeld * * Voor Den Haag is er geen volledige respons; daarom zijn de gegevens niet betrouwbaar Wat opvalt is dat in Utrecht ook een aanzienlijk deel van de locaties buiten de grenzen van de centrumgemeenten ligt en er naar verhouding dan ook veel bezoekers naar locaties buiten de gemeentegrenzen van Utrecht gaan, zeker in vergelijking met de andere grote gemeenten. 10