Lokale paragraaf gezondheidsbeleid Gemeente Papendrecht

Transcriptie

1 Lokale paragraaf gezondheidsbeleid Gemeente Papendrecht 12 juli 2016

2 Inhoud 1 Inleiding Lokale paragraaf Alcoholgebruik Gezond Gewicht Mantelzorg Ouderengezondheidszorg Buitenmilieu Onderwijs- en arbeidsparticipatie Hartveilig Wonen Financiering Bijlage 1. Planning gezondheidsbevordering regionaal Bijlage 2. Subregionale aanpak 'Samen voor Gezond' in de Drechtsteden

3 1 Inleiding Regionale nota Eerder (in september 2015) is door de gemeenteraad al het regionale deel van de nota lokaal gezondheidsbeleid vastgesteld. Deze is voor alle gemeenten in de regio Zuid-Holland Zuid gelijk. Samen met de andere gemeenten in de regio Zuid-Holland Zuid kiest Papendrecht voor voortzetting van het huidige regionaal beleid op het gebied van gezondheidsbescherming, ziektepreventie en gezondheidsbevordering. Gekozen prioriteiten in de regionale nota Met de regionale nota hebben de gemeenten in Zuid-Holland Zuid gezamenlijk prioriteiten vastgesteld voor gezondheidsbevordering: Het versterken van de mentale weerbaarheid van kwetsbare groepen: jeugd, volwassenen met een lage opleiding en kwetsbare ouderen; Het stimuleren en faciliteren van een gezonde leefstijl van kinderen, jongeren en hun ouders, met prioriteit voor laagopgeleide jongeren; Het bevorderen van de eigen kracht en vitaliteit bij ouderen; Het stimuleren en faciliteren van een gezonde leefstijl van zwangere vrouwen, met prioriteit voor kwetsbare zwangere vrouwen. Voor een deel zijn dit aangepaste voortzettingen van de thema s uit de vorige beleidsperiode. Enerzijds worden deze voortgezet omdat op deze thema s al veel investeringen zijn gedaan en goede resultaten zijn behaald, anderzijds omdat het behalen van gezondheidswinst ook een kwestie van lange adem is. In het begrip gezonde leefstijl is zowel het huidige thema gezond gewicht als het tegengaan van middelengebruik (Verzuip jij je toekomst?!) ondergebracht. In de regionale nota staan per aandachtsgebied doelstellingen geformuleerd. In zijn algemeenheid kan gezegd worden dat deze doelstellingen inhouden dat er geen toename (van bv. overgewicht of alcoholgebruik) plaatsvindt ten opzichte van de vorige periode. Dit lijken mogelijk weinig ambitieuze doelstellingen, maar wanneer een stijging de normale trend is, betekent dit in ieder geval een kentering. Lokale paragraaf Daarnaast hebben gemeenten de mogelijkheid om een lokale paragraaf gezondheidsbeleid vast te stellen, waarin zowel extra thema's als nadere uitwerking van de regionale thema's aan de orde kunnen komen. Samen met de eerder vastgestelde Regionale Nota Gezondheidsbeleid vormt deze lokale paragraaf voor Papendrecht de nota gezondheidsbeleid. In de lokale paragraaf geven wij onze ambitie weer, waarbij wel geldt dat de directe invloed op het realiseren van de ambities beperkt is. De ambities zien wij dan ook meer als een inspanningsverplichting dan als een resultaatverplichting. 3

4 2 Lokale paragraaf Thema's lokale paragraaf op basis van toekomstverkenning Per gemeente heeft de dienst Gezondheid & Jeugd op basis van de resultaten uit de toekomstverkenning geadviseerd welke thema's bijzondere aandacht verdienen. Aan de hand van deze adviezen hebben we de lokale ambities voor de periode benoemd: (terugdringen) alcoholgebruik (bevorderen) gezond gewicht mantelzorg onderwijs- en arbeidsparticipatie Daarnaast hebben we als extra thema toegevoegd: de invoering van Hartveilig Wonen Weliswaar wordt dit niet in de toekomstverkenning aangegeven, maar gelet op de sterke verwevenheid met het gezondheidsbeleid en het feit dat vanuit de dienst Gezondheid & Jeugd (onderdeel ambulancedienst) geadviseerd is dit in te voeren, hebben we dit thema toegevoegd. Ook willen we extra aandacht besteden aan ouderengezondheidszorg (en dan in het bijzonder aan valpreventie) besteden, en aan het voorkomen van uitsluiting van kinderen wegens de sociaal economische positie van hun ouders. Dit laatste hebben we in het bredere kader van participatie gezet. Opbouw beschrijving De beschrijving van de lokale ambities is per thema als volgt opgebouwd: o beschrijving huidige situatie o advies Dienst Gezondheid & Jeugd o ambitie Papendrecht o wat gaan we daarvoor doen? o indicatoren Andere beleidsterreinen Naast het gezondheidsbeleid zijn er ook andere beleidsterreinen die preventief beleid op het gebied van gezondheid bevatten. Ten denken valt daarbij aan: Wmo Jeugd Werk en inkomen 4

5 2.1 Alcoholgebruik Beschrijving huidige situatie Uit de toekomstverkenning blijkt dat het alcoholgebruik onder jongeren in Papendrecht hoog is. Zo n 56% van de 12- tot en met 18-jarigen in Papendrecht heeft wel eens alcohol gedronken. Ongeveer 34% van de jongeren heeft in de afgelopen maand minimaal één keer alcohol gedronken en 19% van de 12- tot en met 18-jarigen in Papendrecht heeft in de afgelopen maand aan bingedrinken (het drinken van vijf glazen of meer tijdens één gelegenheid) gedaan. Dit is voor wat betreft ooit alcohol drinken en in de afgelopen vier maanden alcohol drinken iets hoger dan het gemiddelde in de regio Zuid-Holland Zuid (respectievelijk 52% en 32%). Het percentage bingedrinkers in Papendrecht is iets lager (21% in ZHZ). Sinds 2008 wordt in Papendrecht het uitvoeringsprogramma Verzuip jij je toekomst?! uitgevoerd, om het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen. Advies Dienst Gezondheid & Jeugd De Dienst Gezondheid & Jeugd adviseert het huidige beleid gericht op de preventie van alcohol onder jongeren te continueren: Stimuleer het voeren van een alcoholvrij beleid door scholen voor voortgezet onderwijs Maak ouders bewust van het belang van de preventie van middelengebruik Maak professionals die met jongeren werken bewust van het belang van de preventie van middelengebruik Benadruk bij alcoholverstrekkers het belang van preventie van alcoholgebruik Stel eisen aan het preventiebeleid van organisaties die subsidie ontvangen van de gemeente Ambitie Papendrecht Op basis van haalbaarheid en meetbaarheid is in de regionale nota als doelstelling geformuleerd dat het percentage jongeren (12-19 jaar) dat wel eens alcohol heeft gedronken en het percentage jongeren dat aan bingedrinken doet, in de periode niet verder ten opzichte van de periode toeneemt. Naast de algemene doelstelling uit de regionale nota (geen toename), willen we als Papendrecht een scherpere ambitie formuleren. We hebben voor 2019 de ambitie dat maximaal 40% (is nu 56%) van de 12- tot en met 18-jarigen wel eens alcohol heeft gedronken. Wat gaan we daarvoor doen? Om de ambitie te bereiken blijft het college het alcoholvrije beleid door scholen stimuleren (onderdeel van het uitvoeringsprogramma). Daarnaast wil het college ouders meer bewust maken van hun rol en het belang van de preventie van alcoholgebruik. Tijdens de afgelopen 4 jaar is de Drank en Horeca Wet aangepast en de leeftijdsgrens voor alcoholgebruik verhoogd naar 18 jaar. Alcoholverstrekkers moeten daardoor voornamelijk vanuit handhaving worden gecontroleerd. Ook het handhavingsbeleid wordt gecontinueerd. Onze acties dragen bij aan het realiseren van onze ambitie, maar we realiseren ons ook dat onze invloed op drinkgedrag beperkt is. Indicatoren Om vast te stellen of de gestelde doelen c.q. ambities behaald zijn, worden de cijfers van de dienst Gezondheid & Jeugd gebruikt. Vanuit de JGZ zijn er reguliere meetmomenten die de dienst Gezondheid &Jeugd verwerkt in een database met algemene cijfers per onderwerp en leeftijdscategorieën. Hierin wordt ook het onderwerp alcoholgebruik opgenomen. 5

6 2.2 Gezond Gewicht Beschrijving huidige situatie Een groot deel van de jeugd en volwassenen van de gemeente Papendrecht heeft overgewicht. In Papendrecht heeft 8% van de 5-jarigen overgewicht, onder 10-jarigen is dit 18% en onder 13- jarigen 17%. Het percentage overgewicht onder de jeugd is in Papendrecht iets lager dan het percentage in de regio ZHZ. Bij het bevorderen van gezond gewicht staat het stimuleren van beweging en gezonde voeding centraal. Van de 12- tot en met 18-jarigen in Papendrecht voldoet 25% aan de Nationale Norm Gezond Bewegen (NNGB). Zo n 28% van de 5-jarigen, 26% van de 10-jarigen en 26% van de 12- tot en met 18-jarigen in Papendrecht eet iedere dag groente. Van de 12- tot en met 18-jarigen eet 10% twee maal per dag fruit. Onder 5-jarigen is dit 20% en onder 10-jarigen 15%. Sinds 2008 nemen we deel aan uitvoeringsprogramma's gericht op het terugdringen van overgewicht c.q. het bevorderen van gezond gewicht. Advies Dienst Gezondheid & Jeugd Weliswaar ligt het percentage overgewicht onder de jeugd iets lager dan het (gemiddelde) percentage in de regio ZHZ, toch wordt geadviseerd het beleid gericht op het bevorderen van gezond gewicht te continueren: Zet in op het bevorderen van een gezonde leefstijl bij jonge kinderen Maak ouders bewust van het belang van een gezonde leefstijl Stimuleer het bevorderen van gezond gewicht via het basisonderwijs Zet in op samenwerking met partijen die zich richten op jonge kinderen en hun ouders Ambitie Papendrecht Doelstelling (uit regionale nota) geformuleerd op basis van haalbaarheid en meetbaarheid: Het percentage jeugdigen (0-19 jaar) met overgewicht neemt in de periode niet verder toe ten opzichte van de periode Wij streven naar een verlaging met minimaal 5% van het percentage jeugdigen met overgewicht. Wat gaan we daarvoor doen? Door de dienst Gezondheid & Jeugd voert voor ons het uitvoeringsprogramma gezondheidsbevordering uit, waarvan het stimuleren van een gezonde leefstijl een onderdeel is, Daarnaast staat ook de gemeentelijke sportstimulering voor een groot deel in het teken van bevordering van gezond gewicht. Voorbeelden van programma's die in het kader van sportstimulering worden uitgevoerd, zijn Kies voor hart en sport (groep 6, 7 en 8), Lekker Fit! (alle groepen), Kaboutersport (groep 1 en 2) en Buurtsportplan (sport- en spelmateriaal), Schooljudo en Schoolhandbal. Ons streven is vooral om de programma's nog effectiever te maken door ze te verbinden met programma's over gezonde leefstijl. Ook voor 60 plussers stimuleert de gemeente Papendrecht (samen met andere partijen) het bewegen. In de Beweegwijzer 60+ is meer over alle beweeg- en sportactiviteiten voor 60 plussers in Papendrecht te lezen. Indicatoren Om vast te stellen of de gestelde doelen behaald zijn, worden de cijfers van de dienst Gezondheid & Jeugd gebruikt. Vanuit de JGZ zijn er reguliere meetmomenten die de dienst Gezondheid & Jeugd verwerkt in een database met algemene cijfers per onderwerp en leeftijdscategorieën. 6

7 2.3 Mantelzorg Beschrijving huidige situatie In Papendrecht heeft 19% van de volwassenen het afgelopen jaar mantelzorg verleend en 14% verleende intensieve of langdurige mantelzorg. Van de mantelzorgers in Papendrecht is 54% vrouw, de gemiddelde leeftijd is 52 jaar en 57% heeft betaald werk. Van de mantelzorgers in Papendrecht voelt 11% zich zwaar belast. De verwachting is dat het aantal mantelzorgers in de toekomst niet sterk zal toenemen. Wel zal de druk op mantelzorgers toenemen als gevolg van de vergrijzing en een groter beroep op informele zorg. Advies Dienst Gezondheid & Jeugd Met de ontwikkelingen in het sociale domein komt het accent te liggen op eigen kracht, eigen verantwoordelijkheid en het sociaal netwerk. De verwachting is dat de druk op mantelzorgers en vrijwilligers in de zorg zal oplopen. Geadviseerd wordt in te blijven zetten op deskundigheidsbevordering van professionals en het vinden en behouden van vrijwilligers in de zorg om de druk bij mantelzorgers te verlichten. Daarnaast adviseert de dienst Gezondheid & Jeugd het huidige beleid gericht op de mantelzorgondersteuning te continueren en waar mogelijk te intensiveren: Zet in op deskundigheidsbevordering van zorg- en welzijnsprofessionals Zorg voor voldoende vrijwilligers om mantelzorgers te ontlasten Continueer het huidige beleid rondom mantelzorgondersteuning en zet extra in op mantelzorgers met een groot risico op overbelasting Zorg voor erkenning en waardering van mantelzorgers Ambitie Papendrecht De hoofdambitie van Papendrecht is om uitval door overbelasting van mantelzorgers te voorkomen. De ambitie is om het percentage mantelzorgers dat zich zwaar belast voelt te verlagen naar 10% (is verbetering met 10%). Wat gaan we daarvoor doen? Binnen het preventief gezondheidsbeleid zal extra aandacht worden besteed aan overbelaste mantelzorgers. Een voorbeeld daarvan is het aanbieden van interventies als de workshop positief denken voor mantelzorgers. Daarnaast worden in het kader van de Wmo mantelzorgondersteuningsactiviteiten zoals deze door de BWI en MEE worden uitgevoerd (via het mantelzorgsteunpunt) voortgezet. Verder wordt gewerkt aan een verdere professionalisering van de mantelzorgondersteuning (mantelzorgmakelaar) en meer mogelijkheden in het kader van de respijtzorg (inclusief de matching). Zie hiervoor ook het Wmo beleidsplan en het uitvoeringsprogramma Wmo. Indicatoren Om vast te stellen of de gestelde doelen c.q. ambities behaald zijn, worden de cijfers van de dienst Gezondheid & Jeugd gebruikt. Bij de vierjaarlijkse toekomstverkenning wordt daarbij standaard gerapporteerd over het aantal (overbelaste) mantelzorgers. 7

8 2.4 Ouderengezondheidszorg Beschrijving huidige situatie Preventieve ouderengezondheidszorg is er op gericht dat ouderen zo lang mogelijk gezond (blijven) zijn, autonoom/zelfstandig blijven en zelfredzaam zijn. Preventief betekent in dit geval het voorkomen en uitstellen dat ouderen hun zelfstandigheid en autonomie en zelfredzaamheid verliezen door gezondheidsproblemen of door andere sociale oorzaken. Vanaf juli 2010 is dit een wettelijke taak van gemeenten op basis van de Wet publieke gezondheid, overigens zonder dat hiervoor extra middelen beschikbaar kwamen. In Nederland overlijden jaarlijks mensen van 65 jaar en ouder, worden opgenomen in een ziekenhuis en ouderen behandeld vanwege letsel veroorzaakt door een val. Een val kan leiden tot valangst, functionele achteruitgang en vermijden van activiteiten met kans op verminderde mobiliteit en eenzaamheid. Daarnaast zijn de medische kosten van valpartijen bij zelfstandig wonende ouderen hoog. In het subregionale plan van de dienst Gezondheid & Jeugd is als een van de doelstellingen opgenomen om binnen de Drechtsteden een pilot valpreventie te ontwikkelen. Gelet op het belang dat we hechten aan het zoveel mogelijk stimuleren en ondersteunen van de zelfstandigheid van ouderen, hebben we de dienst gevraagd deze pilot in ieder geval in Papendrecht te ontwikkelen. Advies Dienst Gezondheid & Jeugd De dienst Gezondheid & Jeugd heeft op ons verzoek een opzet gemaakt voor een pilot op het gebied van valpreventie. De Dienst Gezondheid & Jeugd adviseert gemeenten om voor thuiswonende ouderen te werken middels de 'Halt! U Valt' methodiek. In de interventiedatabase van Centrum Gezond Leven wordt 'Halt! U Valt' als goed onderbouwde interventie beschreven. Ambitie Papendrecht Onze ambitie is om door middel van het bevorderen van valpreventie te bewerkstelligen dat mensen langer zelfstandig kunnen functioneren. Wat gaan we daarvoor doen? We hebben de dienst gevraagd in Papendrecht een pilot valpreventie te organiseren, en hiervoor vanaf het najaar 2016 een goed beeld te krijgen van de lokale situatie en betrokken organisaties/personen, de doelgroep in kaart te brengen en een plan van aanpak op te stellen. In 2017/2018 kan dan op basis van het plan van aanpak daadwerkelijk aan invoering gewerkt worden. Indicatoren Onderdeel van de pilot zal zijn om relevante indicatoren te bepalen. 8

9 2.5 Buitenmilieu Beschrijving huidige situatie Bezorgdheid over milieufactoren in de leefomgeving Papendrecht is relatief hoog. Van de volwassenen in Zuid-Holland Zuid is 12% bezorgd over zijn gezondheid omdat hij woont in een drukke straat, langs een route gevaarlijke stoffen of in de buurt van bedrijven of industrie, een verontreinigde bodem of omgeving of bij een zendmast of hoogspanningslijnen. De gemeente Sliedrecht heeft veruit de meeste bezorgde inwoners (29%), gevolgd door Zwijndrecht (19%). Papendrecht neemt met 17% een derde plaats in. Advies Dienst Gezondheid & Jeugd Een methode om de gezondheidseffecten van milieubelasting inzichtelijk te maken is de Gezondheidseffectscreening stad & milieu. Ter informatie: Deze gezondheidseffectscreening (GES) stad en milieu is gericht op het in kaart brengen van gezondheidskundige knelpunten en kansen (door milieubelasting) bij (nieuwe) ruimtelijke, herstructurerings- of verkeersplannen. Ook kan een GES interessant zijn voor gebieden, waar vanwege verkeer of industrie inzicht nodig is in de gezondheidssituatie van bewoners. Ambitie Papendrecht De primaire ambitie van Papendrecht is te zorgen voor een goed buitenmilieu voor de inwoners. In het collegeprogramma is in hoofdstuk 4.4 Groen, milieu en recreatie opgenomen dat het college inzet op vermindering van concentraties fijnstof en geluids- en verkeershinder. Het college tekende hierbij het volgende aan: o Weinig lokale invloed, wel monitoren. o Inspanningen om regionaal te agenderen. Plaatselijk en regionaal zijn acties in milieu- en duurzaamheidsplannen vastgelegd. In februari 2016 is in de commissie ruimte het onderzoek behandeld naar de mogelijkheden van vermindering van de concentraties fijn stof en NO2 en vermindering van geluidhinder. In dit onderzoek is uitgebreid de huidige stand van zaken met betrekking tot diverse milieufactoren (o.a. luchtkwaliteit en geluidsbelasting) toegelicht en geconcludeerd dat binnen Papendrecht de luchtkwaliteitsnormen niet worden overschreden. Tevens wordt geconcludeerd dat de verbetering van de luchtkwaliteit niet op houdt bij het halen van de normen, maar vanuit gezondheidsoogpunt een blijvende verantwoordelijkheid van de regio en de regiogemeenten is. Ter uitvoering van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) en het Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden is en wordt een groot aantal maatregelen genomen om de luchtkwaliteit in de Drechtsteden, en specifiek die in Papendrecht, te verbeteren. Deze acties maken zoals gezegd deel uit het van het milieu- en duurzaamheidsbeleid, daarom verwijzen we hier verder daarnaar. Daarnaast willen we bewoners zo goed mogelijk informeren over de kwaliteit van het buitenmilieu. Wat gaan we daarvoor doen? Het advies van de dienst Gezondheid & Jeugd is in algemene termen geformuleerd. Wanneer daartoe een specifieke aanleiding is, kunnen we als gemeente een Gezondheidseffectscreening stad & milieu aanvragen. Deze aanleiding is er momenteel niet, omdat er geen plannen zijn, waarbij de uitkomsten van een GES ook mogelijkheden bieden voor aanpassingen van de plannen. Ten aanzien van het gevoel van bezorgdheid over milieufactoren: mogelijk kan dit deels worden weggenomen door meer en betere communicatie over de feitelijke stand van zaken met betrekking tot het buitenmilieu. Daarom gaan we als college de (al) beschikbare informatie hierover breder en vaker communiceren. Daarnaast zullen we burgers wijzen op de mogelijke tools die bestaan om zelf informatie over het buitenmilieu te raadplegen (o.a. app "Mijn luchtkwaliteit"). Indicatoren In 2017 is de communicatie over het buitenmilieu verbeterd, doordat zowel via de gemeentelijke website als via de gemeentepagina in het Papendrechts Nieuwsblad informatie over buitenmilieu bekend wordt gemaakt. 9

10 2.6 Onderwijs- en arbeidsparticipatie Beschrijving huidige situatie Gezondheid en het hebben van betaald werk hangen sterk samen. Van de 19- tot en met 64 jarige inwoners van de Drechtsteden die betaald werk hebben voelt 84% zich gezond. Van de groep zonder betaald werkend voelt 63% zich gezond. Het hebben van werk is de belangrijkste factor voor een goede gezondheid, met name een goede geestelijke gezondheid. De invloed van werk op gezondheidsverschillen is groter dan armoede of een lage opleiding. Het starten met betaalde arbeid na werkloosheid zorgt voor verbetering van de gezondheid binnen zes maanden, met name van de geestelijke gezondheid. Ook de mate van participeren in de maatschappij, het gebruik kunnen maken van eigen kracht en het hebben van een sociaal netwerk worden beïnvloed door het wel of niet hebben van werk In de cijfers van de gezondheidsmonitor 2012 is wel een toename te zien van het aantal personen dat moeite heeft met rondkomen en in 2012 is er een hoger aantal werklozen dan in 2009, maar de verschillen zijn te klein om te spreken van een groei. Wel kan gesteld worden dat Papendrecht, in relatie met andere gemeenten in de Drechtsteden, relatief minder werklozen, minder mensen met schulden en meer mensen die op eigen kracht goed kunnen functioneren heeft. Papendrecht lijkt hiermee relatief een gezonde gemeente. Advies Dienst Gezondheid & Jeugd Aangegeven wordt dat er een toename is van financiële problemen in Papendrecht volgens ketenpartners. Ondanks de positieve verschillen in relatie tot andere gemeenten in de Drechtsteden, is de signalering van de ketenpartners een belangrijk signaal. Door een intensieve samenwerking tussen de Sociale Dienst Drechtsteden, de gemeente en de zorg- en welzijnspartners kan de toename van het aantal financiële vragen opgevangen worden en wellicht ook stabiliseren. De gemeente kan een belangrijke rol spelen als aanjager van samenwerkingsafspraken tussen deze partijen. Het voorop stellen van werk in de aanpak van de professionals zorg en welzijn kan problemen op andere gebieden sterk verminderen. Het niet verrichten van arbeid is een groot risico voor armoede, sociale uitsluiting, verhoging van alcoholgebruik, en toename van geweld in huiselijk kring. Alle inzet gericht op het verkrijgen en behouden van werk verdient zich dubbel en dwars terug. Ambitie Papendrecht Het beleid ten aanzien van arbeidstoeleiding en inkomensondersteuning vallen niet onder het preventieve gezondheidsbeleid, maar onder het SDD-beleid (werk en inkomen). Deze ambities zijn in Drechtstedenverband geformuleerd. Om die reden gaan we daarom hier verder niet op in. Wel willen we de verbinding leggen tussen gezondheidsbeleid en SDD-beleid. Daarnaast willen we bevorderen dat kinderen gelijke kansen hebben. Daarom richten we onze aandacht specifiek op het welzijn van kinderen. Dit doen we via de jeugdhulp, maar ook door in het minimabeleid extra aandacht te hebben voor het meedoen aan sportieve en culturele activiteiten door kinderen in slechtere sociaal-economische omstandigheden. Wat gaan we daarvoor doen? Het beleid en de uitvoering op het gebied van werk en inkomen (inclusief schuldhulpverlening en minimabeleid) hebben we binnen de Drechtsteden belegd bij de SDD. De primaire taak om mensen zo snel mogelijk weer zelfstandig te laten functioneren ligt dan ook bij de SDD, niet voor niets "Partner in zelfstandigheid" genoemd. Daarnaast stimuleren we mensen die niet direct kans hebben om aan het werk te komen, om actief te zijn binnen zogenaamde participatieplekken. Ook hierin heeft de SDD een belangrijke (toeleidende) rol, daarnaast zorgt de gemeente voor aanbod van voldoende plekken. Het wordt als een gedeelde verantwoordelijkheid gevoeld om zoveel mogelijk mensen op een geschikte plek te laten participeren. Indicatoren Met de SDD wordt gewerkt aan een periodieke rapportage omtrent de inkomensondersteuning en arbeidsparticipatie. Daarin wordt ook aandacht besteed aan het bereik van (minima)regelingen specifiek gericht op kinderen. Daarnaast worden de cijfers van de dienst Gezondheid & Jeugd gebruikt. 10

11 2.7 Hartveilig Wonen Beschrijving huidige situatie Gemiddeld worden er in Papendrecht 16 reanimaties per jaar uitgevoerd. Met de huidige hulpverlening ligt het succespercentage rond de 10% (1 à 2 personen). De ambulance is na een melding in gemiddeld 7.22 minuten in Papendrecht ter plaatse (gegevens Regionale Ambulancevoorziening (RAV) 2014). Bij een hartstilstand zijn de eerste 6 minuten cruciaal. Als er vrijwilligers ingezet worden bij een alarmering kan vaak in minder dan 2 minuten hulp geboden worden. Advies Dienst Gezondheid & Jeugd Hartveilig wonen is een methode waarbij geschoolde burgerhulpverleners met beschikbare AED's worden ingezet om de tijd tot de ambulancehulpverlening te overbruggen. Doordat de hulpverlening eerder wordt gestart, worden meer mensenlevens gered. Het doel is de overlevingskans van mensen met een hartstilstand te vergroten. Door de inzet van geschoolde vrijwilligers kan de overlevingskans stijgen 10% naar 25% (4 personen). Daarnaast is in de praktijk gebleken dat de inzet van inwoners niet ophoud na het reanimeren. Er wordt vaak ook hulp gegeven in de vorm van ondersteuning aan de patiënt en/of nabestaanden/familie. Dit neveneffect draagt bij aan het bereiken van doelstellingen rond burgerparticipatie, eigen kracht en sociale cohesie. Na een succesvolle pilot in 2013, is gemeenten gevraagd om in te stemmen met invoering van Hartveilig wonen. Inmiddels is besloten dit binnen de gehele regio Zuid-Holland Zuid in te voeren. Ambitie Papendrecht De ambitie van Papendrecht is om het succespercentage bij reanimaties in Papendrecht te verhogen van 10% naar 25%. Wat gaan we daarvoor doen? Medio 2016 zal naar verwachting worden gestart met de implementatie van Hartveilig Wonen in Papendrecht, waarbij vrijwilligers worden geworven en zonodig getraind en organisaties benaderd om AED's beschikbaar te stellen. Volgens berekening van Hartveilig Wonen zou het aantal vrijwilligers 0,5% van het aantal inwoners dienen te bedragen, ofwel 160 voor Papendrecht. Daarnaast is het van belang dat er voldoende (bereikbare) AED's beschikbaar zijn. Indicatoren Het behalen van de gestelde doelen kan afgemeten worden aan de managementinformatie van de RAV ZHZ en/of organisatie Hartveilig Wonen over het slagen van reanimaties door of met behulp van vrijwilligers. 11

12 3 Financiering De financiering van de huidige thema's is in de begroting opgenomen. Bij de vaststelling van de nota van uitgangspunten is ingestemd met een inwonerbijdrage voor een integraal uitvoeringsprogramma. Daarnaast is er geen financiële ruimte voor extra inzet. Voor de uitvoering van het regionale (gelijke) deel van de nota, wordt zo'n 75% van het budget aangewend. Voor de uitvoering van het subregionale / lokale deel wordt de overige 25% aangewend. De (beperkte) invoeringskosten van Hartveilig wonen worden vanuit het Wmo-budget bestreden. 12

13 Bijlage 1. Planning gezondheidsbevordering regionaal 13

14 14

15 Bijlage 2. Subregionale aanpak 'Samen voor Gezond' in de Drechtsteden Dit document is aanvulling op de reeds bestaande regionale (basis) aanpak in de Drechtsteden die eind januari is opgeleverd. Het subregionale aanbod bestaat uit het opplussen van het basisaanbod en/of aanvullende activiteiten op de voor de subregio relevante thema's. In deze subregio is in overleg met gemeenten bepaald welke focus zij willen aanbrengen in de subregio. Op basis van twee subregionale bijeenkomsten (regionale uitwisselingsbijeenkomst Gezond in 14 september 2015 en de nota bijeenkomst Drechtsteden op 2 december 2015) wordt bijgaand voorstel gedaan door de Dienst Gezondheid & Jeugd voor het subregionale aanbod. N.a.v. geleverde input is de keuze gevallen om extra in te zetten op verslavingspreventie, ouderen en mentale weerbaarheid. Het subregionale aanbod is een voorstel en moet ook ruimte bieden om in te spelen op actualiteiten en ontwikkelingen in de subregio. Zodra deze zich voordoen kan in overleg met gemeenten het subregionale aanbod worden bijgesteld Advies Ons advies is om 2016 in de subregionale aanpak verder in te zetten op verslavingspreventie en mentale weerbaarheid. Daarnaast willen we in de Drechtsteden in het najaar in twee gemeenten een pilot uitzetten op gebied van valpreventie voor ouderen. Activiteiten De activiteiten die we hebben gekozen liggen voor een deel vast. Dit zijn activiteiten ter intensivering van het basisaanbod. Voorbeelden hiervan zijn Plezier op school en Dappere Dino's. Daarnaast hebben we nieuw aanbod toegevoegd waar volgens onze intermediairs behoefte aan is. Dit is bijvoorbeeld een Rots en Water Training en Sportcode. Voor andere nieuwe activiteiten willen we in een paar gemeenten een pilot uitvoeren. Dit gaat dan bijvoorbeeld om valpreventie bij ouderen. Tot slot zijn er een aantal activiteiten die nog niet vastliggen. Dit komt omdat het team Drechtsteden veel meer de kanteling wil maken richting het netwerk in de gemeente. We willen juist dat netwerk gebruiken om op te halen waar behoefte aan is en daar op in kunnen spelen. Hiervoor is financiële ruimte ingebouwd. Het gaat hierbij dan bijvoorbeeld om een activiteit met als doel het versterken de mentale weerbaarheid bij volwassenen of een activiteit ten behoeve van alcoholpreventie naar aanleiding van een lokaal incident. Voor deze activiteiten zullen wij veel meer samen moeten werken met onze gemeenten en de sleutelfiguren binnen de gemeenten. Op de volgende pagina zijn de activiteiten weergegeven die wij extra willen uitvoeren bovenop het basisprogramma. 15

16 Subregionaal Gezondheidsprogramma (extra) Activiteit Doelgroep Aantal Bereik Uitvoerder Versterken mentale weerbaarheid van kwetsbare groepen Plezier op school Kinderen die van BO naar VO gaan, sociale problemen 1 10 FJP, Vivenz, Rivas & Eleos Dappere Dino's Kinderen van gescheiden ouders, 6-8 jaar 1 8 Rivas, Vivenz & FJP Rots en Water Kinderen die extra weerbaarheid nodig hebben 1 10 Vivenz Theater Weerzin Jongeren klas 3 VO Traxx theater Stimuleren van gezonde leefstijl bij jeugd Lagerhuisdebat Alcohol Roken en Drugs VO en MBO 5 hele school Bureau Leefstijl, etc Ouderavond 'Hoera, min kind wordt een puber VO (ouders) 2 50 Stichting Familycare Interactief theater 'Onder invloed' VO MBO (ouders, leerlingen en docenten) 2 hele school Theatergroep Playback Homeparty (geindiceerde preventie) Ouders en jongeren 13-16jaar 1 10 Bureau Leefstijl EHBDu* EHBO-vrijwilligers, politie, beveiligers 1 15? Sportcode** Vrijwilligers sportverenigingen 3 15 Youz IVA*** Vrijwilligers sportverenigingen 2? Youz Halt-leerstraf (individuele jongeren met ouders)ouders en jongeren jaar 5 5 Youz Interventie naar aanleiding van incident**** risicojongeren 2 10 Youz Bevorderen van eigen kracht en vitaliteit bij ouderen netwerk in kaart brengen op thema netwerk intermediairs en professionals 2 2 gemeentendivers pilot valpreventie ouderen 2 30? ntb Bijscholing ivm nieuwe thema's***** 2 Subregionale bijeenkomst scholen 1 onvoorzien 5% * Eerste Hulp bij Drank en Drugsincidenten in het Uitgaansleven ** Beleid en trainingen voor sportvereningen (loopt 2x in Z'drecht) *** Instructie Verantwoord Alcoholschenken voor barvrijwilligers ****dit kan zijn sportcode, barcode interventie met jongerenwerk richting hangjongeren, evenementen ***** bijvoorbeeld training drank en horecawet/tabakswet 16