Docentenhandleiding. Thema 1 Aarde Materialen INHOUDSOPGAVE

Transcriptie

1

2 INHOUDSOPGAVE BENODIGDHEDEN Algemeen... 3 Natuurkunde... 3 Techniek... 4 Werkstuk-Bestellijst... 5 Werkstukken... 6 LEERDOELEN 1 Hout Metaal Kunststof Overige materialen Recycling TIPS & TRICKS 1 Hout Metaal Kunststof Overige materialen Recycling WERKBLADEN Bosbeheer en Milieu Kaartjes Hout en Metaal Knipblad Hout en metaalbewerking Knipblad Kunststof en houtbewerking Lijnentekenen Huisje tekenen Werkblad Werkstuk Penne-poot Instructie Tekenbord en Metaal buigen 2

3 Benodigheden Algemeen Voorbeeld werkstukjes Wit A4 80 g Ruitjespapier 5x5 mm Kleurpotloden /stiften Handgereedschap (zie werkstukken) Computers met internet aansluiting Boek T0 Bouwstenen techniek Boek T0 Bouwstenen natuurkunde Natuurkunde Hout Voorbeeld van een gezaagde boomstam of planken (dosse en kwartiers gezaagd) Metaal Voorbeelden van verschillende soorten metaal Periodiek systeem van de elementen Voor de proef hoe geleiden verschillende metalen warmte? Strip aluminium, staal, zink, (voor warmte geleiding) (digitale) Thermometer Waterkoker. Voor opdracht 1-29 metaalsoorten Doos met 5 soorten metaal: koper, messing, lood, aluminium, ijzer 5x 4 kleuren kaartjes met de volgende tekst per kaart: Blauwe kaartjes met de naam van het metaal Gele kaartjes met de kleur van het metaal Groene kaartjes met de structuur van het metaal Rode kaartjes met de toepassing van het metaal Voor opdracht 1-17 houtsoorten Doos met 5 soorten hout, bijv.: vuren, grenen, beuken (rondhout), MDF, spaanplaat, tri / multiplex en of balsa. 5x 4 kleuren kaartjes met de volgende tekst per kaart: Blauwe kaartjes met de naam van de houtsoort Gele kaartjes met de kleur van het hout Groene kaartjes met de structuur van het hout Rode kaartjes met de toepassing van de houtsoort Kunststof Voor de proef: Welke vorm krijgt een thermoplast na verwarmen? Welke vorm krijgt een thermoharder na verwarmen? Koffiebekertjes (1 per leerling) (oud) Stopcontact Witte laboratorium jas Elektrische verfafbrander (heater) Handschoenen Metalen + hout onderlegplaat 3

4 Benodigheden Voor opdracht 1-41 kunststofsoorten Doos met 5 soorten herkenbare kunststof voorwerpen: PET (flesje), PP, PE, PVC (zwemband, PVC buis), PS (vleeswaren schaaltje, piepschuim), e.d. Voorwerpen van kunststof met het recycling symbool. Overige materialen Evt. boeken over glas, katoen (natuurlijke en kunstvezels), asfalt. Voor de proef Kun je gas buigen? Witte jassen voor min. 6 leerlingen Veiligheidsbril van min. 6 leerlingen Klein glazen reageerbuisjes (1 per leerling) Reageerbuis knijper Brander, Metalen + hout onderlegplaat Lepel + metalen knijper. Techniek Min 6 Tekenborden Min 6 Tekendriehoeken Werkblad Lijnen Tekenen (1 per leerling) Werkblad Huisje Tekenen (1 per leerling) Knipblad Houtbewerking triplex Knipblad Houtbewerking multiplex Knipblad Metaalbewerking Knipblad Kunststofbewerking Borduurkaarten (1 per leerling) Wol (3 kleuren) Dikke stompe naalden Recycling Evt. Digitaal fototoestel. + kabel, printer Maar leerlingen kunnen ook hun telefoon gebruiken. Voor de proef Kun je kunststoffen scheiden Stukjes kunststof van PP, PET, PS Bekerglas met water Zout 4

5 Benodigheden Werkstuk bestellijst Voor de benodigdheden per leerling de tabel hieronder. Een schatting van de te bestellen materialen voor ongeveer 100 lln: Aantal Materiaal Afmeting (mm) lxbxd Hout 3 Gabon triplex 3mm 300 x 600 x 3 15 Multiplex 10mm 300 x 600 x 10 Metaal 30 Gegalvaniseerd ijzerdraad Of koperdraad Kunststof 1000 x 20 x Ø1,2 8 Acrylplaat verschillende kleuren 500 x 500 x 3 Overige materialen 12 Vilt verschillende kleuren 200 x 300 x 1,5 Elektronica Overige 100 Koploze spijkertjes 20 x Ø1,2 100 Knopen Div afmetingen 3 Garen div kleuren - 6 Stofschaar - 5

6 80 mm Benodigheden Houten letter Klaarleggen Gereedschap Houten letter Materiaal Houtboor 3 mm Boormal 50 x 80 mm Figuurzaag hout Schuurpapier (grof ) Schuurpapier (fijn ) Figuurzaagbeugel Figuurzaagplankje Figuurzaagsleutel Houten letter Klaarleggen Gereedschap Metalen letter Materiaal Hamer (grote) Soldeertin Hulplankje (om de buigmal te maken) 70 x 100 x 10 mm Rondbektang Platbektang Zijkniptang Soldeerbout 50 mm Triplex 50 x 80 x3 mm Gegalvaniseerd ijzerdraad of koperdraad dikte ±1 mm lengte ± 350 mm Spijkertjes 20 mm (koploos) 6

7 210 mm 135 mm Benodigheden Plankje Klaarleggen Gereedschap Klaarleggen Gereedschap Plankje Materiaal Figuurzaag hout Schuurpapier (grof ) Schuurpapier (fijn ) Liniaal Blokhaak Toffel of kapzaag Figuurzaagbeugel Figuurzaagplankje Figuurzaagsleutel Vijl Kunststof pootje Materiaal Watervaste stift Kunststofboor 3 Kunststofboor 10 Boormal 210 mm x 60 mm Watervast schuurpapier Kunststofbuiger 135 mm Multiplex of MDF 135 x 135 x 10 mm 60 mm Acrylaatplaat 210 mm x 60 mm Werktekening Pennenpoot (BB/LWOO) 7

8 Benodigheden Klaarleggen Naaigaren Tornmesje Naalden Draaddoorvoerder Stofschaar - Gereedschap Pennenzakje Materiaal Strook Vilt 100 x 60mm Knoop Strook Vilt 300 x 60mm Laat de leerlingen de laatste les het naambordje monteren. naambordje 8

9 Leerdoelen per hoofdstuk Hoofdstuk 1 Hout Het gaat hier om Het kennis maken met het materiaal hout. Hoe herken je het, wat kun je er mee doen en hoe bewerk je het. Natuurkunde De leerling leert verschillende soorten hout en plaatmateriaal herkennen aan de kleur en structuur. Werkstuk Er wordt een houten letter uit triplex (50 x 80 mm) gezaagd. Hierbij wordt de werktekening die bij de theorie is gemaakt als sjabloon gebruikt. De leerling leert... Correct zagen met een figuurzaag, Hout afwerken met een vijl en schuurpapier Zelfstandig werken aan de hand van schriftelijke instructie Omgaan met tegenslag Proeven: - Begrippen: Duurzaam bosbeheer, FSC symbool, dosse en kwartiers gezaagd, vuren hout, grenen hout, beukenhout, hardhout (meranti), triplex, multiplex, spaanplaat, vezelplaat (Hardboard), MDF. Techniek In dit thema maakt de leerling kennis met het tekenbord. Hier wordt ingegaan het op de juiste manier gebruiken van het tekenbord voor het maken van technische tekeningen. De leerling moet een werktekening maken van de letter die ze gaan maken. De letter moet voldoende beoordeeld worden voordat de leerling verder mag met het werkstuk. Verder worden de gereedschappen behandeld voor het bewerken van dun plaatmateriaat: figuurzaag met figuurzaagplankje, e.d. Begrippen: Tekenbord, tekenliniaal, tekendriehoek, horizontale lijnen, verticale lijnen, evenwijdige lijnen, schuine lijnen, meten, figuurzaag, figuurzaagplankje, vijl, schuurpapier, e.d. 9

10 Leerdoelen per hoofdstuk Hoofdstuk 2 Metaal Het gaat hier om Het kennis maken met het materiaal metaal. Hoe herken je het, wat kun je er mee doen en hoe bewerk je het. Natuurkunde De leerling leert -verschillende soorten metaal herkennen aan de kleur en structuur en gewicht. Ze maken kennis met: - thermische eigenschappen van metaal kennen. - elementen opzoeken in het periodiek systeem van de elementen. - enkele specifieke toepassingen van metalen. Proeven: Hoe geleiden verschillende metalen de warmte? Hiervoor kunnen speciale warmtegeleidingsstaven gekocht worden. Begrippen: Koper, messing, aluminium, zink, lood, staal, goud, zilver, magnesium, tin, ijzer, kwik warmtegeleiding, Cu, Al, Zn, Pu, Ag, Au, Mg, Sn, Fe, Hg, solderen, lassen, proefverslag, periodiek systeem van de elementen. Techniek In dit thema maakt de leerling kennis met het tekenbord. Hier wordt ingegaan het op de juiste manier gebruiken van het tekenbord voor het maken van technische tekeningen. De leerling moet een werktekening maken van de letter die ze gaan maken. De letter moet voldoende beoordeeld worden voordat de leerling verder mag met het werkstuk. De gereedschappen voor het bewerken van metaaldraad worden behandeld: de platbek-, rondbek- en zijkniptang. Daarvoor oefent de leerling met een proefwerkstuk. Dit proefwerkstuk moet voldoende beoordeeld worden voordat aan het werkstuk wordt begonnen Begrippen: Tekenbord, tekenliniaal, tekendriehoek, horizontale lijnen, verticale lijnen, evenwijdige lijnen, schuine lijnen, meten, platbektang, zijkniptang, rondbektang, hefboomschaar, zetbank, schuurpapier, soldeertin, soldeerbout. Werkstuk Er wordt een metalen letter uit een metaaldraad gebogen. Hierbij wordt de werktekening die bij de theorie is gemaakt als sjabloon gebruikt. Aan de hand van de werktekening wordt een mal van spijkertje gemaakt die als hulp bij het buigen dient. Het is niet de bedoeling de letter te buigen door de metaaldraad om de spijkermal te trekken, maar de leerlingen moeten met afmeten en gebruik van de juiste tang de letter in de juiste vorm buigen. Voordat de leerling zijn letter mag solderen, moet hij eerst het soldeercertificaat halen. Het doel van dit certificaat is alle leerling op de juiste manier te leren solderen: mooie kleine platte soldeerpunten. Aandachtspunten: Gebruik van platbektang en rondbektang op de juiste manier (de hoeken zijn strakker en de rechte lijnen blijven rechter) Het punt van solderen: op een rechte lijn en twee draden ongeveer mm overlappend. De leerling leert: Solderen (de leerling krijgt een soldeercertificaat dat door de docent wordt afgetekend), Metaaldraad bewerken met de platbek-, rondbek - en zijkniptang. Zelfstandig werken aan de hand van schriftelijke instructie Omgaan met tegenslag 10

11 Leerdoelen per hoofdstuk Hoofdstuk 3 Kunststof Het gaat hier om Het kennis maken met het materiaal kunststof. Hoe herken je het, wat kun je er mee doen en hoe bewerk je het. Natuurkunde De leerling leert verschillende soorten kunststof herkennen aan de kleur, structuur en het nummer in het recyclingsymbool. Proeven: Welke vorm krijgt een thermoplast na verwarmen? Welke vorm krijgt een thermoharder na verwarmen? Begrippen: Recycling, hergebruik, symbolen voor verschillende soorten kunststof, thermoharders, thermoplasten, thermohardende polymeren, PET, HDPE, PVC, LDPE, PP, PS, other (Overige kunststofffen), proefverslag. Techniek Hier wordt ingegaan het op de juiste manier gebruiken van het tekenbord voor het maken van technische tekeningen. De leerling moet een huisjes volgen de opgegeven specificaties maken op het tekenbord. De tekening moet worden ingeleverd voor een cijfer. Begrippen: Tekenbord, tekenliniaal, tekendriehoek, horizontale lijnen, verticale lijnen, evenwijdige lijnen, schuine lijnen, meten, figuurzaag, figuurzaagplankje, vijl,watervast schuurpapier, kunststofbuiger, buigmal. Werkstuk Er wordt een pootje voor het naambordje gemaakt uit een plankje Acrylplaat gemaakt. In het pootje komen twee gaten en wordt zo gebogen dat het pootje ook als pennenhouder dienst kant doen. Het is belangrijk eerst de gaten te boren. Kunststof moet langzaam / rustig geboord worden. Gebruik speciale kunststofboren! Na het boren pas zagen. Voor het buigen kan een instelbare buigmal gebruikt worden. Er kan geëxperimenteerd worden met de hoek van het vlak waarin de pengaten zitten. De leerling leert... Kunststof zagen met een figuurzaag Kunststof (rustig!) boren Kunststof afwerken met een (metaal)vijl en watervast schuurpapier. Kunststof buigen met de kunststofbuiger en de buigmal. Zorgvuldig werken Zelfstandig werken aan de hand van schriftelijke instructie Omgaan met tegenslag Verder worden de gereedschappen behandeld voor het bewerken van kunststof. 11

12 Leerdoelen per hoofdstuk Hoofdstuk 4 Overige materialen Het gaat hier om Het kennis maken met glas, steen en textiel. Natuurkunde De leerling leert hoe glas wordt gemaakt. De leerling leert dat er verschillende soorten textielvezels zijn en wat de herkomst is. Proef Kan je glas buigen? Deze proef wordt door de docent of onderwijsassistent uitgevoerd voor een groepje leerlingen. De docent / onderwijsassistent helpt bij de opzet van het proefverslag: 1 Titel: Glas buigen. 2 Onderzoeksvraag: Kan je glas buigen? 3 Wat heb je nodig? reageerbuisje, houten knijper, zwaarste brander, houten + stalen onderplaat, lucifers, stalen tang, lepel, e,d. 4 Wat moet je doen? a. Steek de brander aan b. Verwarm de reageerbuis totdat deze zichtbaar gaat doorhangen. c. Buig met een tang het buisje in een duidelijk andere vorm. 5 Waarnemingen: Het reageerbuisje ging doorhangen en kon eenvoudig worden gebogen. 6 Antwoord op de onderzoeksvraag: Ja glas kan gebogen worden bij de juiste temperatuur (> 800 C) Het verwekingspunt. Begrippen: Verwekingspunt, proefverslag, zoogdier, plant, boom, insect, vruchten, rups, schaap, bladeren, kapok, wol, sisal, zijde, kledinglabel, kunstvezel, mineraal, asfalt. Techniek De leerling leert nadenken over het gebruik van glas en steen. De leerling leert welke gereedschappen nodig zijn voor het bewerken van textiel. De leerling leert drie basis steken: rijsteek, stiksteek en festonsteek. Als oefenkaarten kunnen kartonnen of kunststof kaarten van ongeveer 80 x 120 mm gebruik worden met gaten. De leerling borduurt de steken min of meer op de kaart met verschillende kleuren wol. De oefenkaart moet voldoende beoordeeld worden door de docent voordat aan het werkstuk begonnen mag worden. De leerling kan de kaart gebruiken als voorbeeld bij het maken van het werkstuk. Begrippen: Glas, steen, textiel, schaar, garen, naald, tornmesje, spelden, centimeter, rijgsteek, stiksteek, festonsteek. Werkstuk Er wordt een pennenzakje gemaakt van vilt. De leerling leert... Werken met textiel: knippen en afspelden Rijgsteek, stiksteek (of festonsteek) Knoop aannaaien. Zorgvuldig werken Zelfstandig werken aan de hand van schriftelijke instructie Omgaan met tegenslag 12

13 Leerdoelen per hoofdstuk Hoofdstuk 5 Recycling Natuurkunde De leerling maakt kennis met recycling en afvalscheiding. Symbolen voor recycling. De leerling leert hoe glas wordt gerecycled. Werkstuk De leerling maakt het plankje waarop de houten en metalen letter komen. Het pootje wordt gevormd door een halfhout verbinding die de leerling zo nauwkeurig mogelijk moet uitmeten en met een toffelzaag en een figuurzaag zo nauwkeurig mogelijk moet uitzagen. Valkuil: de leerling heeft geen erg in de dikte van de zaagsnede zelf. Wannneer de zaaglijnen precies worden afgetekend en gezaagd, zal de uitsparing dus al snel te groot zijn. Proeven Hoe kun je verschillende soorten plastic scheiden? Begrippen: Recycling, hergebruik, GFT, restafval, Klein chemisch afcal (KCA), glascontainer, kledingcontainer, oudpapier, verpakkingsglas, vier eigenschappen van glas, glasrecycling, Techniek Hier wordt ingegaan het op de juiste manier gebruiken van een blokhaak voor het haaks aftekenen van (zaag)lijnen. De leerling moet twee haakse lijnen op een aftekenen. Deze oefening moet voldoende worden beoordeeld voordat de leerling verder mag met het werkstuk. De leerling leert... Aftekenen met een blokhaak, liniaal en potlood. Halfhout verbinding uitzagen met toffelzaag en figuurzaag. Hout afwerken met vijl en schuurpapier. Zelfstandig werken aan de hand van schriftelijke instructie Omgaan met tegenslag Verder worden de gereedschappen behandeld voor het bewerken van hout (multiplex, MDF). Begrippen: Blokhaak, potlood, liniaal, aftekenen, haaks, kapzaag, werkplankje, toffelzaag, vijl, schuurpapier. 13

14 Tips & tricks Techniek Algemeen proefverslag De leerling moet eerst stap 1 t/m 4 van zijn proefverslag gemaakt hebben, voordat hij de spullen van de proef krijgt. Let vooral op stap 4 (wat ga je doen) ingevuld is. De leerling moet nagedacht hebben over wat hij gaat doen in de proef (stap voor stap). Het is verstandig om de leerlingen die spullen voor de proef krijgen een paraaf (onder stap 1 t/m 4) te geven. Dit om overschrijven voor te zijn: alleen leerlingen met een paraaf hebben materiaal gekregen en de proef gedaan. 1 Hout Natuurkunde Opdracht (website) Houtinfo had een speciale app voor kinderen over hout. De leerling moet nu zelf opzoek naar de informatie op deze website.. Informatie over bosbeheer en milieu is te vinden in de verschillende menuitems onder de kop Bos & Milieu. De leerling leert hierbij goed zoeken en informatie filteren uit een website. Opdracht 1-17 Bij deze opdracht kan de leerling elk van de vijf houtsoorten opzoeken op de website onder de kop Hout - Houtsoorten. Bij houtbeschrijving en toepassing vindt de leerling informatie die hij nodig heeft. Opdracht 1-18 tekenbord Kennis maken en correct gebruiken van het tekenbord Geef per groep een korte uitleg over het gebruik tekenbord: inklemmen tekening, tekenliniaal (horizontale lijnen), tekendriehoek (verticale en schuine lijnen). Geef ze het instructieblad tekenbord. Opdracht werktekening Het tekenbord hoeft alleen gebruikt te worden voor het tekenen van de rechthoek (50 mm horizontaal en 80 mm verticaal (met tekendriehoek)) Let er op dat de letter alle zijden van de rechthoek raakt. Opdracht 1-21 Hier voor is het knipblad Houtbewerking triplex nodig Werkstuk Houtenletter Aandachtspunten: Werktekening van de letter zo veel mogelijk in de hoek van het plankje leggen. Op alle hoekpunten een dikke stip laten zetten en boren met een dunne houtboor. Dit maakt het figuurzagen een stuk makkelijker (het maken van bochten). Gebruik en mal om het hout in te leggen tijdens het boren. Figuurzaagplankje correct op de tafel gemonteerd (zie afbeelding) 14

15 Tips & tricks 2 Metaal Natuurkunde Opdracht proef Hoe geleiden verschillende metalen warmte Het water hoeft niet al te warm te zijn: 50 graden Celsius is voldoende Let op de tekening bij stap 5 van het proefverslag. Opdracht 1-27 klokhuis Controle vragen: Hoe groot is de boormachine waarmee een gat in de hoogovens wordt geboord? En hoeveel mensen bedienen die boor? Wat zie je gebeuren als het gat in de hoogovens geboord is? Opdracht 1-29 Bij deze opdracht kan de leerling informatie opzoeken over metalen op de website - Producten - Metaalsoorten. Deze website geeft informatie hoe metalen in gebouwen worden gebruikt, dus dat zijn niet altijd de toepassingen die op de kaartjes genoemd worden. Techniek Opdracht 1-30 Hier voor is het knipblad Metaalbewerking nodig Opdracht 1-33 tekenbord en werktekening Geef per groep een korte uitleg over het gebruik tekenbord: inklemmen tekening, tekenliniaal (horizontale lijnen), tekendriehoek (verticale en schuine lijnen). Geef ze het instructieblad tekenbord. Het tekenbord hoeft alleen gebruikt te worden voor het tekenen van de rechthoek (50 mm horizontaal en 80 mm verticaal (met tekendriehoek)) Let er op dat de letter alle zijden van de rechthoek raakt. Opdracht 1-34 proefwerkstuk Let er op dat bij het proefwerkstukje de hoeken en de afmeting overeenkomen met de tekening. Een correct gebogen en afgeknipte proefwerkstuk, kan over de tekening in het werkboek geplakt worden met een stukje tape. Opdracht 1-35 Soldeercertificaat De leerling moet eerst een soldeercertificaat halen: 1. De te solderen delen schuren met band schuurpapier 2. De te solderen delen goed neerleggen en vastleggen, zodat het niet kan verschuiven tijdens het solderen 3. Verbinding verwarmen met de soldeerbout 4. Soldeertin op de verbinding smelten 5. Wachten tot het soldeertin uitvloeit, dan pas soldeerbout weghalen. Als de oefening goed gedaan is, wordt het certificaat afgetekend. Werkstuk Metalen letter Maak met een plankje, de werktekening en kleine spijkertjes een buigmal: Op elk hoekpunt een spijkertje zetten. Het is niet de bedoeling dat de leerling de letter buigt door de metaaldraad om de spijkermal te trekken. Let er op dat de verschillende tangen op de juiste manier worden gebruikt: teken het te buigen punt af met potlood of watervaste stift. Aandachtspunten: Gebruik van platbektang en rondbektang op de juiste manier (de hoeken zijn strakker en de rechte lijnen blijven rechter) Het punt van solderen: op een rechte lijn en twee draden ongeveer mm overlappend. 3 Kunststof Natuurkunde Opdracht 1-37 en 1-38 De leerling moet een beetje op zoek naar de logo s op de betreffende website. Bij verpakkingssymbolen, kun je alle verschillende symbolen en beschrijvingen terugvinden. Het eerste symbool is het kunststof logo het tweede symbool voor de kringloop. Ook het symbool 3 bij opdracht 38 kan gevonden worden op de website van recyclingplatform.nl. Het is het logo voor composteerbaar kunststof: dit logo staat voor een keurmerk. Producten mogen bij GFT afval, maar de klimaatwinst zit niet in de afdanking van de composteerbare verpakking, maar in de grondstof, mits die is gemaakt van een hernieuwbaar materiaal zoals maïszetmeel. 15

16 Tips & tricks Opdracht 1-39 proef Welke vorm krijgt een thermoplast na verwarmen? Welke vorm krijgt een thermoharder na verwarmen Bij deze proef staat veiligheid voorop: de leerling moet een witte labjas aan en handschoenen. Met een klem houdt de leerling het plastickoffiebekertje (PP) vast. Vervolgens wordt het bekertje met een verfheater verwarmd. Het bekertje zal helemaal vervormen naar de oorspronkelijke vorm: dus plat! De thermoharder (het stopcontact) zal niet verweken. Het wordt hooguit een beetje bruin. Opdracht 1-41 proef Geef de leerling 5 verschillende kunststof voorwerpen met verschillende symbolen. Op veel kunststof materialen zal een kunststof symbool te vinden zijn. Techniek Opdracht 1-42 tekenbord Kennis maken en correct gebruiken van het tekenbord Geef per groep een korte uitleg over het gebruik tekenbord: inklemmen tekening, tekenliniaal (horizontale lijnen), tekendriehoek (verticale en schuine lijnen). Geef ze het instructieblad tekenbord. Werkstuk Aandachtspunten: De buiglijnen aftekenen op de zijkant van het kunststof. Let op het correct uitmeten van de gegeven afmetingen. Maak een mal waarin het kunststof kan liggen tijdens het boren van de gaten. Op die manier ligt het kunststof stevig (kan niet verschuiven of wegschieten) en heb je steun bij het boren van de gaten (kunststof breekt minder snel). Boor de gaten eerst met een kleine kunststofboor en daarna pas met een grote 10 mm kunststofboor. Wanneer het boren niet rustig gebeurt, kan het kunststof gemakkelijk breken Randen afwerken met watervast scheurpapier: het werkt heel makkelijk om plankjes (A4 formaat) te beplakken met een vel grof en fijn scheurpapier. Zorg voor begeleiding bij gebruik van de kunststofbuiger Begin met het buigen van de onderste buiglijn en ga zo verder met de 2de en de 3de buiglijn. De laatste buiglijn is wat lastiger, die kan niet in de buigmal gebogen worden, maar moet met de hand of op een tafelrand. De leerling maakt een huisje op het werkblad huisje door op het tekenbord op de juiste manier horizontale, verticale en schuine lijnen te tekenen. Opdracht 1-44 Hiervoor is het knipblad kunststofbewerking nodig 16

17 Tips & tricks Techniek 4 Overige materialen Natuurkunde Opdracht 49 proef Kun je glas buigen Deze proef doen de leerlingen NIET zelf. De docent of klassenassistent demonstreert het buigen van glas. Leerlingen maken eerst stap 1 t/m 4 van het proefverslag (evt. samen met de docent / KA) Doe deze proef in een groep van zo n 6 leerlingen Alle leerlingen doen een witte jas aan De docent heeft witte jas, handschoenen en bril op. Leg kort uit hoe de brander werkt: aan steken, verschillende vlammen) verwarm een klein reageerbuisje (± 60mm) in het warmste punt van de vlam Buig / vervorm het buisje met een tweede (metalen) tang of lepel Eventueel kan een leerling de proef onder begeleiding doen Help de leerling met het afmaken van het proefverslag (stap 5: beschrijving van de proef + tekening, stap6: antwoord op de onderzoeksvraag) Opdracht 50 Door op de tekening op de website te klikken, kunnen de leerlingen de betreffende informatie vinden. Opdracht 55 Zoek op mineraal en ga naar het bovenste item (encyclopedie) Opdracht 56 GL en KB leerlingen moeten zelf op internet opzoeken waaruit asfalt bestaat. Opdracht 64 Steken oefening De leerling maakt kennis met 3 verschillende steken: De meeste eenvoudige steek: de rijgsteek De naald beweegt steeds omhoog en omlaag doro de stof De stiksteek: begint als de rijgsteek, maar bovenlangs wordt steeds een steek teruggestoken om een mooie aaneengesloten steek te krijgen De festonsteek of matrassteek: dit is een steek om de rand van stof af te werken De stekenkaart moet voldoende beoordeeld zijn voordat de leerling aan het werkstuk kan beginnen. Youtube geeft goede instructievideo s. Werkstuk Aandachtspunten: Het aftekenen van de ronde vorm kan lastig zijn: let op hoe de stukken stof op elkaar gelegd worden Vervolgens moet de stof zo op elkaar gelegd worden zodat het aan elkaar gemaakt kan worden. Let erop dat de leerling spelden gebruikt om de stof vast te leggen De eerste steek is de rijgsteek: deze loopt door het midden De tweede steek is de stiksteek of festonsteek deze wordt op de rand gemaakt. Het belangrijkste is dat de steken regelmatig zijn Let er op dat de leerling geen knop in de draad bij het oog van de naald maakt!! De plaats van knoop is soms lastig te bepalen. De knoop komt dus niet op de flap! Het werken met het tornmesje is lastig als je dat nog nooit gedaan hebt! 17

18 Tips & tricks Techniek 5 Recycling Natuurkunde Opdracht 66 Stuur de leerlingen in een groepje van 2 of 3 de school in om 2 of 3 foto s van afval te maken. Laat ze één foto uitkiezen en print deze op het formaat 10 x 15 cm. Of laat se het natekenen. Deze foto plakken ze in hun schrift om er een verslag / verhaal bij te maken Opdracht 69 Op deze website staan voor de verschillende soorten afval leuke korte filmpjes (2 minuten) Opdracht 70 klokhuis Controle vragen: Wat laat de presentatrice zijn met de wereldbol en het lint dat 3x om de wereldbol heen kan? Hoe kun je zien in het filmpje hoe ze de verschillende kleuren glas uit de glasbakken halen Gebeurt in de fabriek alles met de hand of niet? (in het begin wordt met de hand vuil gesorteerd, en in het lab wordt de zuiverheid van het glas getest) Waar zijn mensen handen nodig? Waarmee worden de metalen deksel eruit gehaald Waarmee wordt het papier en plasticsnippers eruit gehaald? Hoe gaan de etensresten van het glas af? (bacteriën) Opdracht 73 en 74 Werken met de blokhaak Laat in een klein groepje zien hoe je op een correct manier met de blokhaak werkt Opdracht 75 Hiervoor is het knipblad houtbewerking multiplex nodig Werkstuk Aandachtspunten: Het correct aftekenen met liniaal en blokhaak Controleer het werk voordat ze aan zagen Zaag de twee zaagsneden met een kapzaag Het correct aftekenen van de twee inkepingen is lastig: - eerst de diagonalen tekenen - dan met een blokhaak precies de middellijnen aftekenen - de helft van de dikte van het plankje (10 mm) aan weerzijden aftekenen Wijs de leerlng erop dat ze aan de binnenkant van de afgetekende lijnen zagen anders wordt de inkeping snel te wijd (dikte van de zaag zelf!) Het horizontale lijntje met de figuurzaag uitzagen Inkepingen die te breed zijn op laten vullen met dunne stukjes hout en afwerken Opdracht 72 proef De drie verschillende soorten kunststof hebben een verschillende dichtheid en daarom verschijnen op verschillende niveaus in het zoute water (zinken, zweven of drijven) 18

19 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, op geslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar worden gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de makers.

20 Werkblad Werkblad bij opdracht 1-13

21 Werkblad METAAL HOUT Vuren Beuken MDF Balsa Grenen Geel/Wit Geel/wit met roodbruine strepen Bruin Licht geel Bruin met donkere streepjes Vrij grove lijnen Gladde structuur Glad geperst hout Fijne zachte structuur Fijne lijnenstructuur Binnen timmerwerk Meubelen parket/ laminaat Meubelen aftimmering Meubelen, deuren modelbouw Messing Zink IJzer Koper Lood Geel/bruin zilverkleurig Zilverkleurig met roestvlekken Rood/bruin donkergrijs Glad oppervlakte Zeer glad oppervlak, geen geur Ruw oppervlak ruikt naar roest Glad oppervlak, heeft geur Zacht soepel materiaal Toepassing waar het metaal niet mag corroderen Dakbedekking, in batterijen Auto s, schepen, bouwconstructies Waterleiding Dakafdichting, bescherming röntgenstraling

22 Werkblad

23 Werkblad

24 Werkblad Tekening: Naam: Klas: Maateenheid: mm Datum: Werkblad lijnen Versie: Hier beginnen met je eerste lijn!

25 Werkblad teken 4 horizontal, verticale en schuine lijnen teken het huisjes uit je boek Tekening: Naam: Klas: Maateenheid: mm Datum: Werkblad Huisje tekenen Versie: Hier beginnen met je eerste lijn!

26 Werkblad 60 mm mm mm

27 Verticale lijnen Werken met het Tekenbord Het tekenbord gebruik je om een werktekening te maken. Je hebt nodig: het tekenbord, de tekenliniaal, 1. Je tekenblad klem je vast op het tekenbord (staand). 2. Vergrendel de tekenliniaal op de juiste hoogte. een tekendriehoek, een potlood. Metaalbuigen Voor het buigen van metaaldraad heb je het volgende nodig: Rondbektang Platbektang zijkniptang Platbektang Voor het buigen van rechte hoeken A. Gebruik de tekenliniaal om horizontale lijnen te tekenen. Gebruik de verdeling aan de rand om de afstand tussen de lijnen te bepalen. 3. Leg de tekendriehoek op de tekenliniaal. A. Teken verticale lijnen langs de rechte zijde van de tekendriehoek. B. Teken schuine lijnen langs de schuine kant van de tekendriehoek Gebruik de verdeling op de liniaal om de afstand tussen de lijnen te bepalen. Horizontale lijnen 1. Klem het uiteinde van de draad vast in de platbektang. 2. Pak de draad met duim en wijsvinger zo dicht mogelijk bij de tang vast. 3. Duw met je duim de draad zo strak mogelijk langs de bek van de tang, terwijl je de tang stevig vasthoudt. Rondbektang Voor het buigen van ronde hoeken en oogjes. 1. Klem het uiterste puntje van de draad vast in de rondbektang. 2. Pak de draad met duim en wijsvinger zo dicht mogelijk bij de tang vast. 3. Buig met je duim de draad om de ronding van de tang heen. Zijkniptang Met een zijkniptang kun je metaaldraad doorknippen.

28 Werkblad