Elementen - Aarde. Thema 1 Materialen. Lesvoorbereiding. methode voor Techniek en Natuurkunde. Versie 5 juni Ooi en Ram

Transcriptie

1 Elementen - Aarde Thema 1 Materialen Lesvoorbereiding methode voor Techniek en Natuurkunde Versie 5 juni 2016

2 INHOUDSOPGAVE BENODIGDHEDEN Algemeen... 3 Onderzoek... 3 Theorie... 4 Werkstuk-Bestellijst... 5 Werkstuk... 6 LEERDOELEN 1 Hout Metaal Kunststof Overige materialen Recycling TIPS & TRICKS 1 Hout Metaal Kunsstof Overige materialen Recycling WERKBLADEN Houtsoorten Metaalsoorten Periodiek systeem vd elementen blz 2

3 Benodigheden Algemeen Voorbeeld werkstukjes Wit A4 80 g Ruitjespapier 5x5 mm Kleurpotloden /stiften Handgereedschap (zie werkstukken) Computers met internet aansluiting Boek T0 Bouwstenen Onderzoek Hout Voorbeeld van een gezaagde boomstam of planken (dosse kwartiers gezaagd) Metaal Voorbeelden van verschillende soorten metaal Periodiek systeem van de elementen Voor de proef hoe geleiden verschillende metalen warmte? Strip aluminium, staal, zink, (voor warmte geleiding) (digitale) Thermometer Waterkoker. Voor opdracht 29 metaalsoorten Doos met 5 soorten metaal: koper, messing, lood, aluminium, ijzer 5x 4 kleuren kaartjes met de volgende tekst per kaart: Blauwe kaartjes met de naam van het metaal Gele kaartjes met de kleur van het metaal Groene kaartjes met de structuur van het metaal Rode kaartjes met de toepassing van het metaal Voor opdracht 17 houtsoorten Doos met 5 soorten hout, bijv.: vuren, grenen, beuken (rondhout), MDF, spaanplaat, tri / multiplex en of balsa. 5x 4 kleuren kaartjes met de volgende tekst per kaart: Blauwe kaartjes met de naam van de houtsoort Gele kaartjes met de kleur van het hout Groene kaartjes met de structuur van het hout Rode kaartjes met de toepassing van de houtsoort Kunststof Voor de proef: Welke vorm krijgt een thermoplast na verwarmen? Welke vorm krijgt een thermoharder na verwarmen? Koffiebekertjes (1 per leerling) (oud) Stopcontact Witte laboratorium jas Elektrische verfafbrander (heater) Handschoenen Metalen + hout onderlegplaat blz 3

4 Benodigheden Voor opdracht 41 kunststofsoorten Doos met 5 soorten herkenbare kunststof voorwerpen: PET (flesje), PP, PE, PVC (zwemband, PVC buis), PS (vleeswaren schaaltje, piepschuim), e.d. Voorwerpen van kunststof met het recycling symbool. Overige materialen Voor de proef Kun je gas buigen? Witte jassen voor min. 6 leerlingen Veiligheidsbril van min. 6 leerlingen Klein glazen reageerbuisjes (1 per leerling) Reageerbuis knijper Brander, Metalen + hout onderlegplaat Lepel + metalen knijper. Theorie 6 Tekenborden 6 Tekendriehoeken Werkblad Lijnen Tekenen (1 per leerling) Werkblad Huisje Tekenen (1 per leerling) Knipblad Hout I en II Knipblad Metaal Knipblad Kunststof Borduurkaarten (1 per leerling) Wol (3 kleuren) Dikke stompe naalden Recycling Digitaal fototoestel. + kabel Voor de proef Kun je kunststoffen scheiden Stukjes kunststof van PP, PET, PS Bekerglas met water Zout blz 4

5 Benodigheden Werkstuk bestellijst Voor de benodigdheden per leerling de tabel hieronder. Een schatting van de te bestellen materialen voor ongeveer 100 lln: Aantal Materiaal Afmeting (mm) lxbxd Hout 3 Gabon triplex 3mm 300 x 600 x 3 15 Multiplex 10mm 300 x 600 x 10 Metaal 30 Gegalvaniseerd ijzerdraad Of koperdraad 1000 x 20 x Ø1,2 Kunststof 8 Acrylplaat verschillende kleuren 500 x 500 x 3 Overige materialen 12 Vilt verschillende kleuren 200 x 300 x 1,5 Elektronica Overige 100 Koploze spijkertjes 20 x Ø1,2 100 Knopen Div afmetingen 3 Garen div kleuren - 6 Stofschaar - blz 5

6 80 mm Elementen Thema 1 Benodigheden Houten letter KA Gereedschap Houten letter Houtboor 3 mm Boormal 50 x 80 mm Figuurzaag hout Schuurpapier (grof ) Schuurpapier (fijn ) Figuurzaagbeugel Figuurzaagplankje Figuurzaagsleutel Houten letter KA Gereedschap Metalen letter Hamer (grote) Soldeertin Hulplankje (om de buigmal te maken) 70 x 100 x 10 mm Rondbektang Platbektang Zijkniptang Soldeerbout Materiaal Materiaal 50 mm Triplex 50 x 80 x3 mm Gegalvaniseerd ijzerdraad of koperdraad dikte ±1 mm lengte ± 350 mm Spijkertjes 20 mm (koploos) blz 6

7 210 mm 135 mm Elementen Thema 1 Benodigheden Plankje KA Gereedschap KA Gereedschap Plankje Figuurzaag hout Schuurpapier (grof ) Schuurpapier (fijn ) Liniaal Blokhaak Toffel of kapzaag Figuurzaagbeugel Figuurzaagplankje Figuurzaagsleutel Vijl Kunststof pootje Watervaste stift Kunststofboor 3 Kunststofboor 10 Boormal 210 mm x 60 mm Watervast schuurpapier Kunststofbuiger Materiaal Materiaal 135 mm Multiplex of MDF 135 x 135 x 10 mm 60 mm Acrylaatplaat 210 mm x 60 mm Werktekening Pennenpoot (BB/LWOO) blz 7

8 Benodigheden KA Naaigaren Tornmesje Naalden Draaddoorvoerder Stofschaar Gereedschap Pennenzakje Materiaal Strook Vilt 300 x 60mm Strook Vilt 100 x 60mm Knoop Laat de leerlingen de laatste les het naambordje monteren. naambordje blz 8

9 Leerdoelen per hoofdstuk Hoofdstuk 1 Hout Het gaat hier om Het kennis maken met het materiaal hout. Hoe herken je het, wat kun je er mee doen en hoe bewerk je het. Onderzoek De leerling leert verschillende soorten hout en plaatmateriaal herkennen aan de kleur en structuur. Werkstuk Er wordt een houten letter uit triplex (50 x 80 mm) gezaagd. Hierbij wordt de werktekening die bij de theorie is gemaakt als sjabloon gebruikt. De leerling leert... Zagen met een figuurzaag, Hout afwerken met een vijl en schuurpapier Omgaan met tegenslag Proeven: - Begrippen: Duurzaam bosbeheer, FSC symbool, dosse en kwartiers gezaagd, vuren hout, grenen hout, beukenhout, hardhout (meranti), triplex, multiplex, spaanplaat, vezelplaat (Hardboard), MDF. Theorie In dit thema maakt de leerling kennis met het tekenbord. Hier wordt ingegaan het op de juiste manier gebruiken van het tekenbord voor het maken van technische tekeningen. De leerling moet een werktekening maken van de letter die ze gaan maken. De letter moet voldoende beoordeeld worden voordat de leerling verder mag met het werkstuk. Verder worden de gereedschappen behandeld voor het bewerken van dun plaatmateriaat: figuurzaag met figuurzaagplankje, e.d. Begrippen: Tekenbord, tekenliniaal, tekendriehoek, horizontale lijnen, verticale lijnen, evenwijdige lijnen, schuine lijnen, meten, figuurzaag, figuurzaagplankje, vijl, schuurpapier, e.d. blz 9

10 Leerdoelen per hoofdstuk Hoofdstuk 2 Metaal Het gaat hier om Het kennis maken met het materiaal metaal. Hoe herken je het, wat kun je er mee doen en hoe bewerk je het. Onderzoek De leerling leert -verschillende soorten metaal herkennen aan de kleur en structuur en gewicht. Ze maken kennis met: - thermische eigenschappen van metaal kennen. - elementen opzoeken in het periodiek systeem van de elementen. - enkele specifieke toepassingen van metalen. Proeven: Hoe geleiden verschillende metalen de warmte? Hiervoor kunnen speciale warmtegeleidingsstaven gekocht worden. Begrippen: Koper, messing, aluminium, zink, lood, staal, goud, zilver, magnesium, tin, ijzer, kwik warmtegeleiding, Cu, Al, Zn, Pu, Ag, Au, Mg, Sn, Fe, Hg, solderen, lassen, proefverslag, periodiek systeem van de elementen. Theorie In dit thema maakt de leerling kennis met het tekenbord. Hier wordt ingegaan het op de juiste manier gebruiken van het tekenbord voor het maken van technische tekeningen. De leerling moet een werktekening maken van de letter die ze gaan maken. De letter moet voldoende beoordeeld worden voordat de leerling verder mag met het werkstuk. De gereedschappen voor het bewerken van metaaldraad worden behandeld: de platbek-, rondbek- en zijkniptang. Daarvoor oefent de leerling met een proefwerkstuk. Dit proefwerkstuk moet voldoende beoordeeld worden voordat aan het werkstuk wordt begonnen Begrippen: Tekenbord, tekenliniaal, tekendriehoek, horizontale lijnen, verticale lijnen, evenwijdige lijnen, schuine lijnen, meten, platbektang, zijkniptang, rondbektang, hefboomschaar, zetbank, schuurpapier, soldeertin, soldeerbout. Werkstuk Er wordt een metalen letter uit een metaaldraad gebogen. Hierbij wordt de werktekening die bij de theorie is gemaakt als sjabloon gebruikt. Aan de hand van de werktekening wordt een mal van spijkertje gemaakt die als hulp bij het buigen dient. Het is niet de bedoeling de letter te buigen door de metaaldraad om de spijkermal te trekken, maar de leerlingen moeten met afmeten en gebruik van de juiste tang de letter in de juiste vorm buigen. Voordat de leerling zijn letter mag solderen, moet hij eerst het soldeercertificaat halen. Het doel van dit certificaat is alle leerling op de juiste manier te leren solderen: mooie kleine platte soldeerpunten. Aandachtspunten: Gebruik van platbektang en rondbektang op de juiste manier (de hoeken zijn strakker en de rechte lijnen blijven rechter) Het punt van solderen: op een rechte lijn en twee draden ongeveer mm overlappend. De leerling leert: Solderen (de leerling krijgt een soldeercertificaat dat door de docent wordt afgetekend), Metaaldraad bewerken met de platbek-, rondbek- en zijkniptang. blz 10

11 Leerdoelen per hoofdstuk Hoofdstuk 3 Kunststof Het gaat hier om Het kennis maken met het materiaal kunststof. Hoe herken je het, wat kun je er mee doen en hoe bewerk je het. Onderzoek De leerling leert verschillende soorten kunststof herkennen aan de kleur, structuur en het nummer in het recyclingsymbool. Proeven: Welke vorm krijgt een thermoplast na verwarmen? Welke vorm krijgt een thermoharder na verwarmen? Begrippen: Recycling, hergebruik, symbolen voor verschillende soorten kunststof, thermoharders, thermoplasten, thermohardende polymeren, PET, HDPE, PVC, LDPE, PP, PS, other (Overige kunststofffen), proefverslag. Theorie Hier wordt ingegaan het op de juiste manier gebruiken van het tekenbord voor het maken van technische tekeningen. De leerling moet een huisjes volgen de opgegeven specificaties maken op het tekenbord. De tekening moet worden ingeleverd voor een cijfer. Verder worden de gereedschappen behandeld voor het bewerken van kunststof. Tekenbord, tekenliniaal, tekendriehoek, horizontale lijnen, verticale lijnen, evenwijdige lijnen, schuine lijnen, meten, figuurzaag, figuurzaagplankje, vijl,watervast schuurpapier, kunststofbuiger, buigmal. Werkstuk Er wordt een pootje voor het naambordje gemaakt uit een plankje Acrylplaat gemaakt. In het pootje komen twee gaten en wordt zo gebogen dat het pootje ook als pennenhouder dienst kant doen. Het is belangrijk eerst de gaten te boren. Kunststof moet langzaam / rustig geboord worden. Gebruik speciale kunststofboren! Na het boren pas zagen. Voor het buigen kan een instelbare buigmal gebruikt worden. Er kan geëxperimenteerd worden met de hoek van het vlak waarin de pengaten zitten. De leerling leert... Kunststof zagen met een figuurzaag Kunststof (rustig!) boren Kunststof afwerken met een (metaal)vijl en watervast schuurpapier. Kunststof buigen met de kunststofbuiger en de buigmal. Zorgvuldig werken Omgaan met tegenslag Begrippen: blz 11

12 Leerdoelen per hoofdstuk Hoofdstuk 4 Overige materialen Het gaat hier om Het kennis maken met glas, steen en textiel. Onderzoek De leerling leert hoe glas wordt gemaakt. De leerling leert dat er verschillende soorten textielvezels zijn en wat de herkomst is. Proef Kan je glas buigen? Deze proef wordt door de docent of onderwijsassistent uitgevoerd voor een groepje leerlingen. De docent / onderwijsassistent helpt bij de opzet van het proefverslag: 1 Titel: Glas buigen. 2 Onderzoeksvraag: Kan je glas buigen? 3 Wat heb je nodig? reageerbuisje, houten knijper, zwaarste brander, houten + stalen onderplaat, lucifers, stalen tang, lepel, e,d. 4 Wat moet je doen? a. Steek de brander aan b. Verwarm de reageerbuis totdat deze zichtbaar gaat doorhangen. c. Buig met een tang het buisje in een duidelijk andere vorm. 5 Waarnemingen: Het reageerbuisje ging doorhangen en kon eenvoudig worden gebogen. 6 Antwoord op de onderzoeksvraag: Ja glas kan gebogen worden bij de juiste temperatuur. Het verwekingspunt. vruchten, rups, schaap, bladeren, kapok, wol, sisal, kledinglabel, kunstvezel, mineraal, asfalt. zijde, Theorie De leerling leert nadenken over het gebruik van glas en steen. De leerling leert welke gereedschappen nodig zijn voor het bewerken van textiel. De leerling leert drie basis steken: rijsteek, stiksteek en festonsteek. Als oefenkaarten kunnen kartonnen of kunststof kaarten van ongeveer 80 x 120 mm gebruik worden met gaten. De leerling borduurt de steken min of meer op de kaart met verschillende kleuren wol. De oefenkaart moet voldoende beoordeeld worden door de docent voordat aan het werkstuk begonnen mag worden. De leerling kan de kaart gebruiken als voorbeeld bij het maken van het werkstuk. Begrippen: Glas, steen, textiel, schaar, garen, naald, tornmesje, spelden, centimeter, rijgsteek, stiksteek, festonsteek. Werkstuk Er wordt een pennenzakje gemaakt van vilt. De leerling leert... Werken met textiel: knippen en afspelden Rijgsteek, stiksteek (of festonsteek) Knoop aannaaien. Zorgvuldig werken Omgaan met tegenslag Begrippen: Verwekingspunt, proefverslag, zoogdier, plant, boom, insect, blz 12

13 Leerdoelen per hoofdstuk Hoofdstuk 5 Recycling Onderzoek De leerling maakt kennis met recycling en afvalscheiding. Symbolen voor recycling. De leerling leert hoe glas wordt gerecycled. Proeven Hoe kun je verschillende soorten plastic scheiden? Begrippen: Recycling, hergebruik, GFT, restafval, Klein chemisch afcal (KCA), glascontainer, kledingcontainer, oudpapier, verpakkingsglas, vier eigenschappen van glas, glasrecycling, Werkstuk De leerling maakt het plankje waarop de houten en metalen letter komen. Het pootje wordt gevormd door een halfhout verbinding die de leerling zo nauwkeurig mogelijk moet uitmeten en met een toffelzaag en een figuurzaag zo nauwkeurig mogelijk moet uitzagen. Valkuil: de leerling heeft geen erg in de dikte van de zaagsnede zelf. Wannneer de zaaglijnen precies worden afgetekend en gezaagd, zal de uitsparing dus al snel te groot zijn. De leerling leert... Aftekenen met een blokhaak, liniaal en potlood. Halfhout verbinding uitzagen met toffelzaag en figuurzaag. Hout afwerken met vijl en schuurpapier. Theorie Hier wordt ingegaan het op de juiste manier gebruiken van een blokhaak voor het haaks aftekenen van (zaag)lijnen. De leerling moet twee haakse lijnen op een aftekenen. Deze oefening moet voldoende worden beoordeeld voordat de leerling verder mag met het werkstuk. Verder worden de gereedschappen behandeld voor het bewerken van hout (multiplex, MDF). Begrippen: Blokhaak, potlood, liniaal, aftekenen, haaks, kapzaag, werkplankje, toffelzaag, vijl, schuurpapier. blz 13

14 Tips & tricks Algemeen proefverslag De leerling moet eerst stap 1 t/m 4 van zijn proefverslag gemaakt hebben, voordat hij de spullen van de proef krijgt. Let vooral op stap 4 (wat ga je doen) ingevuld is. De leerling moet nagedacht hebben over wat hij gaat doen in de proef (stap voor stap). Het is verstandig om de leerlingen die spullen voor de proef krijgen een paraaf in hun schrift (onder stap 1 t/m 4) van het proefverslag te geven. Dit om overschrijven voor te zijn: alleen leerlingen met een paraaf hebben de proef gedaan. 1 Hout Onderzoek Opdracht 13 Kidscorner (website) Kidscornerhout.nl Het kan lastig zijn om de juiste menu-items te vinden in het draaiende menu met icoontjes. Laat de muis erboven zweven om te zien wat elk icoon betekent en klik op het juiste moment. Theorie Opdracht 18 tekenbord Kennis maken en correct gebruiken van het tekenbord Geef per groep een korte uitleg over het gebruik tekenbord: inklemmen tekening, tekenliniaal (horizontale lijnen), tekendriehoek (verticale en schuine lijnen). Laat ze daarbij T0 op de juiste bladzijde open leggen! De leerling maakt een huisje op het werkblad lijnen tekenen door op het tekenbord op de juiste manier horizontale, verticale en schuine lijnen te tekenen. Opdracht 20 - werktekening Het tekenbord hoeft alleen gebruikt te worden voor het tekenen van de rechthoek (50 mm horizontaal en 80 mm verticaal (met tekendriehoek)) Opdracht 21 Hier voor is het knipblad Houtbewerking triplex nodig Werkstuk Aandachtspunten: Werktekening van de letter zo veel mogelijk in de hoek van het plankje leggen. Op alle hoekpunten een dikke stip laten zetten en boren met een dunne houtboor. Dit maakt het figuurzagen een stuk makkelijker (het maken van bochten). Gebruik en mal om het hout in te leggen tijdens het boren. Figuurzaagplankje correct op de tafel gemonteerd (zie afbeelding) 2 Metaal Onderzoek Opdracht 25 - proef Hoe geleiden verschillende metalen warmte Het water hoeft niet al te warm te zijn: 50 graden Celsius is voldoende Let op de tekening bij stap 5 van het proefverslag Opdracht 27 klokhuis Controle vragen: Hoe groot is de boormachine waarmee een gat in de hoogovens wordt geboord? En hoeveel mensen bedienen die boor? Wat zie je gebeuren als het gat in de hoogovens geboord is? Theorie Opdracht 31 Hier voor is het knipblad Metaalbewerking nodig Opdracht 34 tekenbord en werktekening Geef per groep een korte uitleg over het gebruik tekenbord: inklemmen tekening, tekenliniaal (horizontale lijnen), tekendriehoek (verticale en schuine lijnen). Laat ze daarbij T0 op de juiste bladzijde open leggen! Let er op dat de letter alle zijden van de rechthoek raakt. Het tekenbord hoeft alleen gebruikt te worden voor het tekenen van de rechthoek (50 mm horizontaal en 80 mm verticaal (met tekendriehoek)) blz 14

15 Tips & tricks Let er op dat de letter alle zijden van de rechthoek raakt. Opdracht 35 proefwerkstuk Let er op dat bij het proefwerkstukje de hoeken en de afmeting overeenkomen met de tekening. Een correct gebogen en afgeknipte proefwerkstuk, kan over de tekening in het werkboek geplakt worden met een stukje tape. Werkstuk Soldeercertificaat De leerling moet eerst een soldeercertificaat halen: 1. De te solderen delen schuren met band schuurpapier 2. De te solderen delen goed neerleggen en vastleggen, zodat het niet kan verschuiven tijdens het solderen 3. Verbinding verwarmen met de soldeerbout 4. Soldeertin op de verbinding smelten 5. Wachten tot het soldeertin uitvloeit, dan pas soldeerbout weghalen. Letter buigen Maak met een plankje, de werktekening en kleine spijkertjes een buigmal: Op elk hoekpunt een spijkertje zetten. Het is niet de bedoeling dat de leerling de letter buigt door de metaaldraad om de spijkermal te trekken. Let er op dat de verschillende tangen op de juiste manier worden gebruikt: teken het te buigen punt af met potlood of watervaste stift. Aandachtspunten: Gebruik van platbektang en rondbektang op de juiste manier (de hoeken zijn strakker en de rechte lijnen blijven rechter) Het punt van solderen: op een rechte lijn en twee draden ongeveer mm overlappend. 3 Kunststof Onderzoek Opdracht 37 en 38 De leerling moet een beetje op zoek naar de logo s op de betreffende website. Bij verpakkingssymbolen, kun je alle verschillende symbolen en beschrijvingen terugvinden. Het eerste symbool is het kunststof logo het tweede symbool voor de kringloop papier. Ook het symbool 3 bij opdracht 38 kan gevonden worden op de website. Het is het logo voor composteerbaar kunststof: dit logo staat voor een keurmerk. Producten mogen bij GFT afval, maar de klimaatwinst zit niet in de afdanking van de composteerbare verpakking, maar in de grondstof, mits die is gemaakt van een hernieuwbaar materiaal zoals maïszetmeel. Opdracht 39 proef Welke vorm krijgt een thermoplast na verwarmen? Welke vorm krijgt een thermoharder na verwarmen Bij deze proef staat veiligheid voorop: de leerling moet een witte labjas aan en handschoenen. Met een klem houdt de leerling het plastickoffiebekertje (PP) vast. Vervolgens wordt het bekertje met een verfheater verwarmd. Het bekertje zal helemaal vervormen naar de oorspronkelijke vorm: dus plat! De thermoharder (het stopcontact) zal niet verweken. Het wordt hooguit een beetje bruin. Opdracht 41 proef Geef de leerling 5 verschillende kunststof voorwerpen met verschillende symbolen. Op veel kunststof materialen zal een kunststof symbool te vinden zijn. blz 15

16 Tips & tricks Theorie Opdracht 42 tekenbord Kennis maken en correct gebruiken van het tekenbord Geef per groep een korte uitleg over het gebruik tekenbord: inklemmen tekening, tekenliniaal (horizontale lijnen), tekendriehoek (verticale en schuine lijnen). Laat ze daarbij T0 op de juiste bladzijde open leggen! De leerling maakt een huisje op het werkblad huisje door op het tekenbord op de juiste manier horizontale, verticale en schuine lijnen te tekenen. Opdracht 44 Hiervoor is het knipblad kunststof nodig Werkstuk Aandachtspunten: De buiglijnen aftekenen op de zijkant van het kunststof. Let op het correct uitmeten van de gegeven afmetingen. Maak een mal waarin het kunststof kan liggen tijdens het boren van de gaten. Op die manier ligt het kunststof stevig (kan niet verschuiven of wegschieten) en heb je steun bij het boren van de gaten (kunststof breekt minder snel). Boor de gaten eerst met een kleine kunststofboor en daarna pas met een grote 10 mm kunststofboor. Wanneer het boren niet rustig gebeurt, kan het kunststof gemakkelijk breken Randen afwerken met watervast scheurpapier: het werkt heel makkelijk om plankjes (A4 formaat) te beplakken met een vel grof en fijn scheurpapier. Zorg voor begeleiding bij gebruik van de kunststofbuiger 4 Overige materialen Onderzoek Opdracht 49 proef Kun je glas buigen Deze proef doen de leerlingen NIET zelf. De docent of klassenassistent demonstreert het buigen van glas. Leerlingen maken eerst stap 1 t/m 4 van het proefverslag in hun schrift (evt. samen met de docent / KA) Doe deze proef in een groep van zo n 6 leerlingen Alle leerlingen doen een witte jas aan De docent heeft witte jas, handschoenen en bril op. Leg kort uit hoe de brander werkt: aan steken, verschillende vlammen) verwarm een klein reageerbuisje (± 60mm) in het warmste punt van de vlam Buig / vervorm het buisje met een tweede (metalen) tang of lepel Eventueel kan een leerling de proef onder begeleiding doen Help de leerling met het afmaken van het proefverslag (stap 5: beschrijving van de proef + tekening, stap6: antwoord op de onderzoeksvraag) Opdracht 50 Door op de tekening op de website te klikken, kunnen de leerlingen de betreffende informatie vinden. Opdracht 55 Zoek op mineraal en ga naar het bovenste item (encyclopedie) Opdracht 56 GL en KB leerlingen moeten zelf op internet opzoeken waaruit asfalt bestaat. blz 16

17 Tips & tricks Theorie Opdracht 64 Steken oefening De leerling maakt kennis met 3 verschillende steken: De meeste eenvoudige steek: de rijgsteek De naald beweegt steeds omhoog en omlaag doro de stof De stiksteek: begint als de rijgsteek, maar bovenlangs wordt steeds een steek teruggestoken om een mooie aaneengesloten steek te krijgen De festonsteek of matrassteek: dit is een steek om de rand van stof af te werken 5 Recycling Onderzoek Opdracht 66 Stuur de leerlingen in een groepje van 2 of 3 de school in om 2 of 3 foto s van afval te maken. Laat ze één foto uitkiezen en print deze op het formaat 10 x 15 cm. Wis de foto vervolgens van het toestel Deze foto plakken ze in hun schrift om er een verslag / verhaal bij te maken Opdracht 69 Op deze website staan voor de verschillende soorten afval leuke korte filmpjes (2 minuten) De stekenkaart moet voldoende beoordeeld zijn voordat de leerling aan het werkstuk kan beginnen. Werkstuk Aandachtspunten: Het aftekenen van de ronde vorm kan lastig zijn: let op hoe de stukken stof op elkaar gelegd worden Vervolgens moet de stof zo op elkaar gelegd worden zodat het aan elkaar gemaakt kan worden. Let erop dat de leerling spelden gebruikt om de stof vast te leggen De eerste steek is de rijgsteek: deze loopt door het midden De tweede steek is de stiksteek of festonsteek deze wordt op de rand gemaakt. Het belangrijkste is dat de steken regelmatig zijn Let er op dat de leerling geen knop in de draad bij het oog van de naald maakt!! De plaats van knoop is soms lastig te bepalen. De knoop komt dus niet op de flap! Het werken met het tornmesje is lastig als je dat nog nooit gedaan hebt! Opdracht 70 klokhuis Controle vragen: Wat laat de presentatrice zijn met de wereldbol en het lint dat 3x om de wereldbol heen kan? Hoe kun je zien in het filmpje hoe ze de verschillende kleuren glas uit de glasbakken halen Gebeurt in de fabriek alles met de hand of niet? (in het begin wordt met de hand vuil gesorteerd, en in het lab wordt de zuiverheid van het glas getest) Waar zijn mensen handen nodig? Waarmee worden de metalen deksel eruit gehaald Waarmee wordt het papier en plasticsnippers eruit gehaald? Hoe gaan de etensresten van het glas af? (bacteriën) Opdracht 72 proef De drie verschillende soorten kunststof hebben een verschillende dichtheid en daarom verschijnen op verschillende niveaus in het zoute water (zinken, zweven of drijven) blz 17

18 Tips & tricks Theorie Opdracht 73 en 74 Werken met de blokhaak Laat in een klein groepje zien hoe je op een correct manier met de blokhaak werkt Opdracht 75 Hiervoor is het knipblad houtbewerking multiplex nodig Werkstuk Aandachtspunten: Het correct aftekenen met liniaal en blokhaak Controleer het werk voordat ze aan zagen Zaag de twee zaagsneden met een kapzaag Het correct aftekenen van de twee inkepingen is lastig: - eerst de diagonalen tekenen - dan met een blokhaak precies de middellijnen aftekenen - de helft van de dikte van het plankje (10 mm) aan weerzijden aftekenen Wijs de leerlng erop dat ze aan de binnenkant van de afgetekende lijnen zagen anders wordt de inkeping snel te wijd (dikte van de zaag zelf!) Het horizontale lijntje met de figuurzaag uitzagen Inkepingen die te breed zijn op laten vullen met dunne stukjes hout en afwerken blz 18

19 HOUT ROOD Geel/Wit Geel/Wit Geel/Wit Geel/wit met roodbruine strepen Geel/wit met roodbruine strepen Geel/wit met roodbruine strepen Bruin Licht geel Bruin met donkere streepjes Bruin Licht geel Bruin met donkere streepjes Bruin Licht geel Bruin met donkere streepjes Geel/Wit Geel/wit met roodbruine strepen Bruin Licht geel Bruin met donkere streepjes METAAL Geel/bruin zilverkleurig Zilverkleurig met roestvlekken Rood/bruin donkergrijs Geel/bruin zilverkleurig Zilverkleurig met roestvlekken Geel/bruin zilverkleurig Zilverkleurig met roestvlekken Geel/bruin zilverkleurig Zilverkleurig met roestvlekken Rood/bruin Rood/bruin Rood/bruin donkergrijs donkergrijs donkergrijs blz 19

20 HOUT BLAUW Vuren Beuken MDF Balsa Grenen Vuren Beuken MDF Balsa Grenen Vuren Beuken MDF Balsa Grenen Vuren Beuken MDF Balsa Grenen METAAL Lood Koper Zink IJzer Messing Lood Koper Zink IJzer Messing Lood Koper Zink IJzer Messing Lood Koper Zink IJzer Messing blz 20

21 HOUT GEEL Binnen timmerwerk Meubelen parket/ laminaat Meubelen aftimmering Meubelen, deuren modelbouw Binnen timmerwerk Meubelen parket/ laminaat Meubelen aftimmering Meubelen, deuren modelbouw Binnen timmerwerk Meubelen parket/ laminaat Meubelen aftimmering Meubelen, deuren modelbouw Binnen timmerwerk Meubelen parket/ laminaat Meubelen aftimmering Meubelen, deuren modelbouw METAAL Toepassing waar het metaal niet mag corroderen Auto s, schepen, bouwconstructies Dakbedekking, in batterijen Waterleiding Dakafdichting, bescherming röntgenstraling Toepassing waar het metaal niet mag corroderen Toepassing waar het metaal niet mag corroderen Toepassing waar het metaal niet mag corroderen Auto s, schepen, bouwconstructies Auto s, schepen, bouwconstructies Auto s, schepen, bouwconstructies Dakbedekking, in batterijen Dakbedekking, in batterijen Dakbedekking, in batterijen Waterleiding Waterleiding Waterleiding Dakafdichting, bescherming röntgenstraling Dakafdichting, bescherming röntgenstraling Dakafdichting, bescherming röntgenstraling blz 21

22 HOUT GROEN Gladde structuur Vrij grove lijnen Glad geperst hout Fijne zachte structuur Gladde structuur Vrij grove lijnen Glad geperst hout Fijne zachte structuur Gladde structuur Vrij grove lijnen Glad geperst hout Fijne zachte structuur Gladde structuur Vrij grove lijnen Glad geperst hout Fijne zachte structuur Fijne lijnenstructuur Fijne lijnenstructuur Fijne lijnenstructuur Fijne lijnenstructuur METAAL Glad oppervlakte Zeer glad oppervlakte, geen geur Ruw oppervlak ruikt naar roest Glad oppervlak, heeft geur Zacht soepel materiaal Glad oppervlakte Glad oppervlakte Glad oppervlakte Zeer glad oppervlakte, geen geur Zeer glad oppervlakte, geen geur Zeer glad oppervlakte, geen geur Ruw oppervlak ruikt naar roest Ruw oppervlak ruikt naar roest Ruw oppervlak ruikt naar roest Glad oppervlak, heeft geur Glad oppervlak, heeft geur Glad oppervlak, heeft geur Zacht soepel materiaal Zacht soepel materiaal Zacht soepel materiaal blz 22

23 Periodiek systeem van de elementen blz 23

24 ir R. E. Baan (1969) is in 1995 afgestudeerd aan faculteit Technische Wiskunde en Informatica aan de TU Delft. In 2002 begonnen in het vmbo. Eerst als docent wiskunde (HRO 2004). Daarna als docent techniek en natuurkunde (HRO 2007). En sinds 2014 ook als docent informatica (Fontys 2014). In oktober 2015 is zij gekozen als Leraar van het Jaar VO ing. M.C. Diesman (1962) heeft in 1995 de opleiding Werktuigbouw, aan de Hoge School Rotterdam e.o. afgerond. Sinds 2002 is hij werkzaam in het VMBO als docent natuurkunde (bevoegdheid HRO 2007) en techniek (bevoegdheid HRO 2007). Ook heeft hij een bevoegdheid als docent werktuigbouw (Fontys 2001). Versie 5 juni 2016