Een eerste duik in de genealogie

Transcriptie

1 Een eerste duik in de genealogie Zot zijn doet gelukkig geen zeer. Met wat zijde gij nu weer bezig? Steekt gij daar uwen tijd in? Heb jij echt niks beters te doen? Een kleine selectie uit de reacties die ik ontvangen heb, wanneer ik over onze stamboom begin. De generatie die op het punt staat om van deze aardkluit te verdwijnen (moeders, tantes, meters) tonen nog de meeste interesse. Naargelang je wat ouder wordt, ga je dan ook wat meer nadenken, eerder reflecteren, over ons korte bestaan hier en waar we vandaan komen (waar we hierna naartoe gaan, weet toch niemand). Met de 50 in zicht en een oudere generatie die reeds sterk uitgedund is, heb ik ook op een bepaald moment gezegd: Ik moet hier het één en het ander beginnen vast te leggen, want ik kan bij mijn moeder, mijn tantes of mijn schoonmoeder niet blijven te rade gaan. Vaak denk ik terug aan mijn grootvader, die al dertig jaar overleden is en die urenlang kon vertellen over figuren uit het dorp, over den oorlog (hij heeft ze beide meegemaakt), over het boerenleven, over de politiek (hij is jarenlang schepen geweest). Als kind of tiener zijn die verhalen wel leuk om te horen, maar ze worden even snel weer vergeten. Ik ga mij dit later beklagen als ik nu niets onderneem. Ikzelf ben afkomstig van Schoonaarde, mijn vrouw is van Buggenhout zelf. Van mijn eigen familie heb ik geen registers of gedeeltelijke stambomen. Mijn schoonvader was lid van de Buggenhoutse heemkring Ter Palen en na zijn overlijden heb ik een prachtig uitgewerkte stamboom van de familie van mijn vrouw in handen gekregen. 120

2 Deze stamboom van schoonvader én schoonmoeder is met de hand geschreven en getekend door wijlen Petrus Servaes, de wandelende encyclopedie van Buggenhout. Hierbij zat er ook nog een certificaat van afstamming die mijn schoonvader linkt aan Jan De Rycke, een edelman die in Buggenhoutbos een redelijk fatale aanvaring had met een wild zwijn. Ik wou met mijn tak van de familie beginnen, want voor de tak van mijn vrouw was het werk al bijna gedaan (dacht ik). Dus op een moment zeg ik: ik ga de stamboom van ons gezin maken en ga beginnen met mijn familienaam. Met direct daarop de vraag: hoe begin je daar in godsnaam aan? Stap 1. De eerste de beste gratis software voor het aanmaken van een stamboom, in mijn geval Aldfaer, installeer ik op mijn pc en ik begin in te vullen uit mijn eigen geheugen. Nu, dat geheugen van mij is een echte ramp. Ik wijt dit een beetje aan het voetbal en mijn vroegere positie van verdediger waarbij je dan je hoofd zet tegen een door de keeper uitgetrapte bal. Dit waren dertig jaar terug geen brazuca s van amper 500 gram, maar goed doorweekte bakstenen die minstens dubbel zoveel wogen. Met hersenletsel en hoofdpijn tot gevolg. Alhoewel de activiteiten tijdens de derde time na de match er ook wel iets mee te maken konden hebben. Al jarenlang probeer ik de juiste naam aan de juiste persoon binnen mijn familie te koppelen, en dat lukt nog niet. Zo heeft mijn oom negen dochters, elk met partners en kinderen, een nachtmerrie van namen wanneer ik deze tegenkom op één of 121

3 andere familiegelegenheid. Ik moet dit dus vastleggen, voor eens en voor altijd. Stap 2. Interviewen van moeders en tantes. Gelukkig is hun geheugen beter dan het mijne. Snel wordt ook de koekendoos met geboortekaartjes, trouwbrieven, doodsbrieven en prentjes bovengehaald. Er wordt al eens een bijnaam bij vernoemd, met de onmiddellijke toevoeging van dit niet te noteren in de stamboom, want men zou er nog altijd aanstoot aan kunnen nemen. Zo worden tijdens gezellige uren vier à vijf generaties opgevuld. Tot hiertoe blijft het gewoon iets wat ik moet doen. Ik ben tevreden dat ik al zoveel namen heb. Ik leg dit wat maanden opzij. Tot die tantes komen vragen: Hoe zit het nu met de stamboom? Tja, daar moet ik weer wat tijd voor kunnen maken. Ik zou eens naar de archieven in Aalst, Dendermonde of Beveren moeten gaan om daar verder te zoeken. Maar dat kost tijd. Binnen de heemkundige kring van Buggenhout hoor ik dan dat veel gegevens van de burgerlijke stand vrij te bekijken zijn op het internet. Dat motiveert mij om de draad weer op te pikken, vanuit mijn luie stoel thuis. Stap 3. Het internet. Sinds de jaren 70 en 80 zijn de leden van de Kerk van Jezus Christus van de Heiligen der Laatste Dagen (beter bekend als de Mormonen) aan een ambitieus project bezig: het digitaliseren van doop-, huwelijks- en overlijdensregisters van over de hele wereld, dit op microfilm. Via hun website zijn deze documenten ondertussen vrij toegankelijk. 122

4 Ook de stad Aalst is begonnen met het digitaliseren van zijn archieven. Het Rijksarchief heeft ook al een uitgebreide online database. Eerst concentreer ik mij op mijn familienaam Adam. Urenlang, dagenlang zit je voor je pc te bladeren door oude registers en ben je blij als een klein kind als je weer een naam kunt toevoegen aan de lijst. Zo schuif je langzaam op naar het verleden toe. 19de eeuw wordt 18de eeuw, wordt 17de eeuw. Je zit te turen op onleesbaar gekrabbel van een ambtenaar. Vlaams wordt Frans, wordt Latijn. Plots moet je beginnen omrekenen uit de Franse republikeinse kalender. Je krijgt dan documenten onder ogen die geschreven zijn in een tijd toen België nog niet bestond... Zonder dat ik het merk, wordt iets wat ik moest doen een fascinatie en de drang om weer een naam te kunnen toevoegen groeit. De Franse tijd passeert, de Oostenrijkse tijd passeert, de Spaanse tijd passeert. Maar de namen, de mensen blijven dezelfde. Heel eenvoudig volk, meestal van boerenafkomst. Veel armoede en kindersterfte. Schrijnende situaties als je vaststelt dat in een gezin van acht kinderen, er één kind volwassen wordt, de rest sterft jong. Zo bevalt een moeder op dezelfde dag dat haar kind van één jaar oud sterft. Het leert je respect op te brengen voor deze mensen die weinig of niets hadden en toch weer telkens rechtop krabbelden. Na het bladeren door honderden akten, zoeken, puffen en roodontstoken ogen denk ik dan: dit moet toch eenvoudiger kunnen in deze tijd van het internet. Ik google naar een naam en 123

5 jaartal waarop ik geblokkeerd zit en kom zo bij Geneanet terecht. Dit is een online toepassing waar mensen die geïnteresseerd zijn in stamboomonderzoek hun stamboom kunnen opmaken en onderling gegevens vergelijken en uitwisselen (in een sjiek woord een community, maar het blijft wel een licht commerciële toepassing). Daar vind ik mensen terug die verschillende takken van mijn boom uitgewerkt hebben. Hiermee kan ik weer wat verder. De oudste akte tot hiertoe: Adam Adams, 1600 Stap 4. Overschakelen naar Geneanet. Dus besluit ik om mijn gegevens uit Alfaer over te zetten naar Geneanet. Om alle functies van Geneanet goed te kunnen gebruiken, maak ik mij voor 45 lid voor een jaar. Zonder dit lidgeld heb je slechts beperkte zoekmogelijkheden op de website en voor niets gaat de zon op. Een kleine investering met de achterliggende gedachte één jaar zal wel voldoende zijn om dit af te werken (nou ja...). 124

6 Eén van de leden die ik op Geneanet ontmoet, is een oude bekende uit mijn geboortedorp. Hij helpt me oude quasi onleesbare parochieregisters te vertalen en maakt me wat wegwijs in de wereld van de genealogie, waarin hijzelf al jaren actief is. Thuis bij hem zie ik kasten met stapels boeken, akten, papieren en vooral een enorme passie voor deze hobby. Hij geeft me ook één van zijn basisregels in het stamboomonderzoek mee: Controleer je bronnen en wanneer mogelijk, controleer ze dan opnieuw! De ene stamboom binnen Geneanet lijkt al wat beter uitgewerkt dan de andere. Sommige geven amper jaartallen, geen bronnen, andere hebben er duidelijk veel tijd ingestoken met soms heel interessante bijkomende informatie over de gezochte persoon. De vraag blijft: Welke zijn echt betrouwbaar? Zit ik hier het werk van een fantast te kopiëren of heeft die persoon echt grondig onderzoek gedaan? Zo vind ik delen van mijn takken terug in stambomen van honderdduizend personen. Na een paar maanden werk zit ik aan duizend leden in mijn boompje, zo iets van een vinger dik tegenover die majestueuze eiken in het Geneanet-bos. Na wat contacten hier en daar hoor ik wel wie er echt mee bezig is en welke stambomen redelijk betrouwbaar zijn. Het plan is om eerst de genealogische gegevens over te nemen van de bestaande, en hopelijk betrouwbare, stambomen op Geneanet. Achteraf ga ik terug naar de online documenten, akten, om deze gegevens met mijn eigen ogen te verifiëren. Binnen Geneanet krijgt mijn boom een flinke groeischeut, precies of er is een stevige kwak stalmest rond de stam gestrooid. Voor mijn eigen familienaam raak ik tot de 12de generatie, zo rond het begin 125

7 van de 17de eeuw. Schriftelijke bronnen, zeker over eenvoudige plattelandsmensen, beginnen op te drogen wanneer ik verder in het verleden wil geraken. Het zijn in de 17de eeuw voornamelijk parochieregisters waar ik mij op baseer en die zijn niet altijd meer beschikbaar in de 16de eeuw. Om het poëtisch te stellen: zijn deze voorouders voor altijd vergeten in de nevels van het verleden? Waarschijnlijk begint de zoektocht nu pas echt Geïnteresseerden in stamboomonderzoek kunnen naast de gemelde websites natuurlijk ook bij Ter Palen terecht voor consultatie van oude registers, overlijdensberichten en andere genealogische bronnen. Het archief is vrij toegankelijk elke tweede zondag van de maand van 10 tot 12 uur in het kasteel Capelderij (Vekenstraat) in Opdorp. Jullie zijn zeker welkom. Internetbronnen: Genealogische software, Aldfaer: Family Search (Mormonen): Archieven van de stad Aalst: Rijksarchief van België: Geneanet: Wim Adam 126