IS ER NOG PRIVACY IN DE SMART HOME?

Transcriptie

1 VIANEY DE LIMA User Experience Design Student nr SMARTHOMES PAULINE WESEMAN Seminar - Essay periode B IS ER NOG PRIVACY IN DE SMART HOME? DREAM DISCOVER DO SEMINAR

2 Smart homes zorgen voor gebruikersgemak. Van verlichting tot multimedia: alles in huis wordt geautomatiseerd. Om dit te kunnen doen worden er informatie en privégegevens verzamelt, maar wat gebeurt hiermee? In 2017 zullen er in Europa meer dan smart homes zijn (Kurkinen, 2013). Google, Samsung en Apple stoppen honderden miljoenen euro s in technologieën binnen deze opkomende markt (Stewart, 2014). Een huis waarin technologie alles automatiseert waardoor de bewoner zelf bijna niets meer hoeft te doen. Of het nu gaat over het bedienen van de lampen, het starten van de vaatwasser of het instellen van de verwarming: alles wordt samengevoegd in één slim netwerk die de bewoner eenvoudig vanaf zijn smartphone of tablet kan bedienen. Het probleem: consumenten weten te weinig over de slimme technologie die ze in huis halen. De oorzaak hiervan heeft verschillende factoren. Producenten van slimme thermostaten, sloten, lampen en andere smart devices vertellen de consumenten niets over de informatie die hun apparaten over hen verzamelen. Al deze informatie en gegevens komen bijvoorbeeld derden, inbrekers en hackers uitermate goed van pas. De toenemende integratie van technologie en diensten in huis zorgt voor een groot probleem: de privacy van de bewoner verdwijnt en de consument is zich daar totaal niet bewust van. Bedrijven moeten meer verantwoordelijkheid nemen over hun producten, terwijl de overheid meer aandacht en voorlichting moet gaan geven aan deze nieuwe vorm van cybergevaar. Hoe langer hiermee word gewacht, hoe groter de kans dat er straks privégegevens van mensen op straat kunnen liggen. 2

3 De toekomst is hier Stel je even het volgende voor: Het is half 7 in de ochtend. Je ogen zitten nog potdicht maar worden langzaam geopend door het felle licht van je smartphone display. Voordat jij jezelf überhaupt realiseert wat er nou gaande is hoor je een irritant piepgeluid, wat steeds maar harder gaat. Dan realiseer je het: de wekker gaat af, tijd om jezelf klaar te maken voor een nieuwe werkdag. Graaiend pak je jouw smartphone erbij en druk je het alarm uit. Tegelijkertijd maakt beneden het koffiezetapparaat zich klaar, begint de oven zichzelf voor te verwarmen, gaan de gordijnen voor de ramen open en de lichten in huis aan. Klinkt ideaal niet? De kans is zeer aanwezig dat bovenstaand voorbeeld over een aantal jaar in vele huishoudens werkelijkheid is geworden. Grote bedrijven als Google, Apple en Samsung investeren meer en meer om hun posities op de smart home-markt te versterken. Denk aan de overname van Nest door Google voor 3,2 miljard euro, de release van Apple s HomeKit en de overname van SmartThings door Samsung (Stewart, 2014). De investeringen in deze markt zullen terug te zien zijn voor de consument. Het zal toegankelijker worden om smart-devices en bijbehorende diensten in huis te halen. Deze devices kunnen variëren van de slimme thermometer van Nest tot aan de hue lux lampen van Philips. Allen zijn ze instelbaar, van afstand bestuurbaar door bijvoorbeeld een smartphone, in de mogelijkheid om met elkaar te interacteren en in staat om onafhankelijk van de bewoner te functioneren. Huizen zijn in staat om zichzelf te voorzien en te bedienen, zonder tussenkomst van de bewoner. Dit kan leiden tot kostenbesparing door bijvoorbeeld efficiënt en zuinig water- en energieverbruik. Ieder huis kan getransformeerd worden in een smart home. Van een smart home is sprake op het moment dat alle technologie in huis gekoppeld is in één intelligent digitaal thuisnetwerk en deze technologie vanaf één controller te besturen is (Robles & Kim, 2010). Een voorbeeld van zo n controller is je smartphone of tablet. Hierdoor is het ook mogelijk om van afstand je huis te beheren. 3

4 Over het aantal smarthomes in Nederland vandaag de dag is geen voorspelling te doen. Het is ook moeilijk waarneembaar gezien het feit dat je een smart home niet letterlijk koopt, een consument maakt zijn huis smart of doet dit voor een gedeelte. Wel zullen er in 2017 in Europa en Noord-Amerika meer dan smart homes zijn volgens de Zweedse onderzoeker Lars Kurkinen (2013). Mocht zijn voorspelling kloppen, dan houdt dit in dat ongeveer één op de negen á tien huishoudens in een smart home woont. Grote kans dat dus dat het over een paar jaar een normaal verschijnsel is. Op basis van de cijfers lijkt het er dus meer op dat het niet de vraag is of de smart home gaat doorbreken, maar wanneer. Terwijl de komende jaren deze ontwikkeling dus langzaam maar zeker zijn intrede zal doen in de Nederlandse huishoudens, blijft nog wel de vraag staan: Hoe zit het met onze veiligheid en privacy? Een voorbeeld is het Amerikaanse e-commerce bedrijf Amazon, de ontwikkelaar van de Echo: een 23,5 centimeter lange cilinder met ingebouwde speaker en zeven microfoons. Het apparaat kan overal in huis worden neergezet en een extra hulp in huis. De Echo kan door middel van spraakbesturing to-do lijstjes maken, alarmen instellen, het laatste nieuws meldden en antwoord geven op vrijwel alles wat de gebruiker wilt weten. Vraag aan de Echo om het weerbericht voor de volgende dag of laat pindakaas toevoegen aan een (digitaal) boodschappenlijstje: de Echo doet het allemaal. De speaker communiceert via wifi-connectie met de cloudservers van Amazon om correct op gebruikers te kunnen reageren. Dit houdt dus in dat alles wat de gebruiker vraagt opgenomen en doorgestuurd wordt naar Amazon. Zoals Hoffman (2014) al stelde: afhankelijk van de invalshoek is de Echo een handig apparaat wat aan het begin van het smart home-tijdperk staat, of een privacy-verpulverende gadget die alles opneemt en doorstuurt naar de servers van Amazon. De huidige situatie valt te vergelijken met 2 kampen: aan de ene kant staan de bedrijven met hun smart technology devices klaar om huishoudens binnen te dringen, aan de andere kant staan experts, deskundigen en hoogleraren met hun berichtgeving over de gevaren ervan. De consument staat er eigenlijk als een soort muur tussenin en heeft er over het algemeen vrij weinig weet van. Op het moment dat de consument zich naar één van de kampen zal begeven, verdwijnt de muur en is de maatschappelijke discussie klaar om massaal los te barsten: Hoe veilig is een smart home? 4

5 Veiligheid Veilig. Wat is nou eigenlijk veilig? Het begrip veiligheid is relatief, in een situatie waar de één zich totaal onveilig voelt kan een ander zich juist compleet of zijn plek voelen. Als er gekeken word naar het psychologische aspect van het begrip veiligheid komen we al snel uit bij de theorie over de behoeftepiramide van de Amerikaanse psycholoog Abraham Maslow (1943). Hij stelt eigenlijk dat behoefte aan veiligheid en zekerheid voor de mens in het leven de op één na belangrijkste is, na de lichamelijke behoeften. Uiteraard zijn er ook critici op deze theorie, zoals Denning (2012). Hij stelt dat aan geen enkele behoefte in Maslows piramide kan worden voldaan zonder samenwerking en sociale connecties tussen mensen. Als er gekeken wordt naar het statistische aspect dan blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek dat bijna één op de vijf mensen in Nederland aangeeft zichzelf weleens onveilig te voelen in eigen buurt. Hierbij geeft zelfs één op de tien mensen aan zichzelf weleens onveilig te voelen in eigen huis (CBS,2013). Opvallend uit de cijfers van het CBS is dat het het onderzoek zich vooral richt tot criminaliteit. Mensen denken hierbij snel aan slachtofferschap, onveilige plekken, hangjongeren of inbrekers. In het artikel Drie redenen waarom we ons niet veilig voelen (Volgens Nederland, 2014) wordt een quote aangehaald die journalist Frits Bloemendaal in zijn essay verwoordde: Veiligheid gaat niet alleen over criminaliteit, maar ook over het gebrek aan zekerheden, saamhorigheid en geborgenheid. Ook door de afbraak van het sociaal weefsel, de verharding van de maatschappij, kunnen mensen zich onveilig voelen. Mede omdat bij het begrip veiligheid de link eigenlijk gelijk met criminaliteit wordt gelegd lijken consumenten (nog) niet in te zien dat ze hun privacy op het spel zetten bij de aanschaf van smart devices voor in huis. Een interessante discussie is ook wel de waarde van deze smart devices, zo stelt schrijver Galen Gruman (2014) eigenlijk dat home automation (integratie van technologie en diensten in huis) eigenlijk vooral een oplossing is voor het probleem wat het zelf creëert, dus in feite geen meerwaarde geeft. Waarom zou je alles in huis vanaf één knop op je smartphone willen bedienen als je zelf handen en benen hebt? 5

6 Wat ook de mening over smart technology is, het volgende is moeilijk te ontkennen: het biedt comfort en gemak voor de bewoner en maakt alles net iets makkelijker. Om dit gemak te kunnen geven aan de bewoner hebben de devices wel informatie nodig: informatie wanneer je weggaat, thuiskomt, wakker wordt, gaat slapen enzovoort. Dit allemaal om ervoor te zorgen dat je zelf nog zo min mogelijk hoeft te doen. Maar wat gebeurt er eigenlijk nog meer met deze informatie? Comfort vs privacy Dit is het punt waarop we weer terug komen bij beide kampen. Laten we even beginnen bij de kant van de bedrijven. Die beweren bij hoog en laag dat er niets met verzamelde informatie gebeurt. Zoals het bedrijf Nest eerder zei: Wij moeten het vertrouwen van de consument verdienen (NOS, 2014). Nest zegt zelf de informatie intern te houden en het alleen weg te geven aan derden indien je daar als consument toestemming voor geeft, in ruil voor flinke kortingen. Kortingen? Dat klinkt interessant voor consumenten. Maar hier komt het andere kamp in actie. Zo stelt bijvoorbeeld hoogleraar informatica Bart Jacobs (NOS, 2014) dat de overheid grenzen moet stellen om de consument tegen zichzelf te beschermen. Daarnaast is het natuurlijk belangrijk dat consumenten wel weten waar ze voor kiezen. Alle informatie die smart home devices verzamelen wordt in de cloud opgeslagen. Even terug naar oktober 2014: de massale hack van Apple s icloud. Als zelfs Apple, misschien wel het machtigste bedrijf in deze wereld, niet kan garanderen dat de informatie en bestanden van hun klanten veilig zijn, welk bedrijf kan dat dan wel? Niemand zit erop te wachten dat zijn/haar privé gegevens op straat komen te liggen, en dat iedereen straks weet wanneer je van huis weg bent. Wat ook opvalt is de rol van de Nederlandse overheid. Er komt wel steeds meer aandacht voor de aanpak die zich richt op informatieveiligheid, zoals de pas gelanceerde campagne Alert Online. Het richt zich alleen op de beveiliging van je smartphone en computer ten opzichte van hackers, virussen en gegevensdiefstal. Van grote (landelijke) voorlichting over de privacy van de bewoner bij gebruik van smart home technology devices is nog geen sprake. 6

7 Dure prijs Hoewel dus lang niet iedereen zich met deze discussie bezig houdt zet het wel aan tot stof om over na te denken: Moeten we onze levens wel meer en meer in handen van technologie leggen? In de toekomst zal technologie ongetwijfeld (verder) integreren in onze lichamen maar daarbuiten zal het niet veel dichterbij kunnen komen dan in onze eigen huizen. Het levert een hele hoop comfort op maar brengt ook gevaren met zich mee. Mijn eigen mening is in ieder geval veranderd. Waar ik eerst laaiend positief was over smart home technology is dit nu iets genuanceerd. Er ligt voor de User Experience designers van de bedrijven en misschien wel voor het gehele vakgebied, een groot ethisch dilemma: hoe makkelijker je het wilt maken, hoe meer je van en over je gebruikers moet weten. Zolang deze informatie maar gegarandeerd bij het bedrijf zelf blijft en dat is wat er (nog) niet altijd gebeurt. Ik ben nog steeds voorstander, maar het is belangrijk dat de consument, de gewone burger, weet en besef heeft van wat er met de verzamelde informatie gebeurt en dat het risico s met zich meebrengt. Of je het wel of niet wilt is een keuze die je helemaal zelf maakt, zolang je maar weet dat privé informatie over jou ergens rondzweeft. En of dit nou bij een bedrijf is die alles over jou weet of bij een inbreker die weet wanneer je van huis weg bent, het lijkt me dat we het hier allemaal over eens zijn: het gaat ze geen moer aan. DREAM DISCOVER DO SEMINAR 7

8 Literatuurlijst Centraal Bureau voor de Statistiek (2013). Veiligheidsmonitor Geraadpleegd op 1 december 2014, van 5B/0/2014veiligheidsmonitor2013pub.pdf Denning, S. (2012). What Maslow missed. Geraadpleegd op 9 december 2014, van forbes.com/sites/stevedenning/2012/03/29/what-maslow-missed/ Gruman, G. (2014). Home automation is a solution in search of a problem. Geraadpleegd op 3 december 2014 van Hoffman, J. (2014). Amazon s Echo: Smart-home nirvana or privacy nightmare?. Geraadpleegd op 12 december 2014 via Kurkinen, L. (2013). Smart homes and home automation. Geraadpleegd op 25 november 2014, van Maslow, A.H. (1943). A theory of human motivation. Geraadpleegd op 8 december 2014, van NOS (2014). Hoe veilig is het huis van de toekomst?. Geraadpleegd op 1 december 2014, van Robles, R.J. & Kim, T. (2010). Applications, systems and methods in smart home technology: A review. Geraadpleegd op 22 november 2014, van Steward, M. (2014). The future of smart home technology: ultimate control for who?. Geraadpleegd op 14 december 2014 via Volgens Nederland (2013). Drie redenen waarom we ons niet veilig voelen. Geraadpleegd op 12 december 2014 via Aantal woorden:

9 DREAM DISCOVER DO SEMINAR