Europees Ethisch Handvest

Transcriptie

1 Maak een gelijkwaardige toegang mogelijk tot het kunstonderwijs en de openbare markt van kunst en cultuur voor mensen met een verstandelijke of psychische handicap Europees Ethisch Handvest

2 Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoordelijkheid voor deze publicatie ligt uitsluitend bij de auteur; de Commissie kan niet aansprakelijk worden gesteld voor het gebruik van de informatie die erin is vervat. NOVEMBer

3 EUROPEES ETHISCH HANDVEST ART FOR ALL MAAK EEN GELIJKWAARDIGE TOEGANG MOGELIJK TOT HET KUNSTONDERWIJS EN DE OPENBARE MARKT VAN KUNST EN CULTUUR VOOR MENSEN MET EEN VERSTANDELIJKE OF PSYCHISCHE HANDICAP Dit handvest is bedoeld voor dienstverleners op het gebied van kunst en die werkzaam zijn in zorginstellingen. Het bevat ethische waarden en principes die zij kunnen toepassen bij hun begeleidingswerkzaamheden op het gebied van kunst. In dit handvest zal de term "gebruiker"" of PWMID worden gebruikt als synoniemen voor personen met psychische en/of verstandelijke beperkingen. I. KEN EN RESPECTEER DE WET A. Naleving van de algemene wettelijke principes die betrekking hebben op mensen met een handicap De dienstverlener op het gebied van kunst kent en respecteert de Algemene Verklaring van de Rechten van de Mens, het VN Verdrag inzake de rechten van personen met een handicap, het Handvest inzake grondrechten van de Europese Unie en de Richtlijnen van de Europese Commissie inzake personen met een handicap, in algemene regels en meer specifiek met betrekking tot Cultuur en Kunst. De dienstverlener op het gebied van kunst kent en respecteert nationale wetten inzake de rechten en bescherming van personen met een handicap.

4 B. Respect voor intellectueel eigendom De dienstverlener op het gebied van kunst kent en respecteert nationale wetten en Europese regels inzake auteursrechten. Kunstwerken die gemaakt zijn door "PWMIDs" zijn beschermd door de nationale wetgeving inzake auteursrechten. De dienstverlener informeert elke "gebruiker" in algemene zin over zijn/ haar bescherming van auteursrechten en meer in het bijzonder als verdere details zijn vereist. De wettelijk vertegenwoordiger van de gebruiker, of andere relevante personen in de nabijheid moeten ook worden geïnformeerd. Elke "gebruiker" heeft het volle eigendomsrecht over zijn/ haar werk. In het geval van verkoop van dit werk kan de "gebruiker" worden gevraagd om aan de dienstverlenende instelling de kosten terug te betalen van het materiaal dat verband houdt met de productie van het werk; dit afhankelijk van de regels van de instelling. Er kan geen werk worden tentoongesteld, gereproduceerd, bewerkt of verkocht zonder toestemming van de "gebruiker", en zijn/ haar wettelijk vertegenwoordiger, indien deze is vereist. Deze toestemming geldt voor een bepaalde periode die is vastgelegd in de nodige contracten. De gebruiker heeft het recht om afstand te doen van het recht van gebruik, het recht van reproductie of het recht van het tentoonstellen van zijn/ haar werk. De naam van de "gebruiker" verschijnt altijd, behalve als hij/ zij anoniem wenst te blijven of gebruik maakt van een pseudoniem. In het geval van collectief gemaakte kunstwerken valt het auteursrecht toe aan elk van de makers. De dienstverlener op het gebied van kunst informeert de "gebruiker" zoveel mogelijk teneinde ervan verzekerd te zijn dat hij/ zij toestemming heeft gegeven. II. RESPECT VOOR DE GEBRUIKER ALS PERSOON De dienstverlener op het gebied van kunst respecteert de integriteit van de "gebruiker" en waarborgt zijn/ haar gezondheid en fysieke en psychologische veiligheid. De acties van de dienstverlener op het gebied van kunst laten zich leiden door de beginselen van non-discriminatie, geen intimidatie en het niet gebruiker van fysiek en psychisch geweld en meer in het algemeen geen slechte behandeling.

5 De dienstverlener op het gebied van kunst respecteert de waardigheid en het privé leven van de "gebruiker". De dienstverlener op het gebied van kunst stimuleert en ondersteunt de ontwikkeling en zelfontplooiing van de "gebruiker". zo veel als mogelijk is toegestaan, alsmede zijn/ haar vrijheid, autonomie, participatie, empowerment en besluitvorming. De dienstverlener op het gebied van kunst respecteert het beroepsgeheim en de vertrouwelijkheid van persoonlijke details. De dienstverlener op het gebied van kunst respecteert het recht van de "gebruiker" op informatie. De dienstverlener op het gebied van kunst beschermt de gebruikers en hun kunstwerken. De dienstverlener op het gebied van kunst behandelt de "gebruikers" op gelijke voet, terwijl tegelijkertijd van geval tot geval rekening wordt gehouden met de individuele situatie en omstandigheden van de "gebruiker". III. ARTISTIEKE CREATIE EN ONDERSTEUNING VOOR DE GEBRUIKER De dienstverlener op het gebied van kunst begeleidt de "gebruiker" in zijn/ haar zoektocht naar persoonlijke expressie en ondersteunt hem/ haar in deze. De dienstverlener op het gebied van kunst geeft prioriteit aan de creativiteit en het initiatief van de "gebruiker". Elke "gebruiker" heeft het recht op een aangepaste begeleiding in overeenstemming met de middelen en de uitrusting van de gastinstelling. De dienstverlener op het gebied van kunst heeft geen directe invloed op de totstandkoming van de creatie van de "gebruiker" in plaats daarvan helpt hij bij de expressie van de "gebruiker", maar doet het niet voor hem. De "gebruiker" heeft het recht om een artistieke praktijk of het gebruik van bepaalde artistieke media te weigeren. De dienstverlener op het gebied van kunst respecteert het zelfbeschikkingsrecht van de "gebruiker", maar blijft beschikbaar voor dialoog met hem/ haar. De gebruiker moet, naar gelang zijn/ haar mentale mogelijkheden, in staat zijn om zijn/ haar voorkeuren en keuzes kenbaar te maken. Hij/ zij kan er ook voor kiezen om deze niet te uiten. De dienstverlener op het gebied van kunst censureert het werk van de "gebruiker" niet, tenzij dit strijdig is met de rechten van andere mensen, wetten en regels van de voorziening, en met inachtneming van regels van fatsoen. De "gebruiker" participeert en is volledig betrokken bij alle artistieke acties die op hem/ haar betrekking hebben.

6 De prijs van het kunstwerk wordt bepaald door de "gebruiker" en, indien noodzakelijk, door zijn/ haar wettelijk vertegenwoordiger, zelfs in het geval dat de prijs is voorgesteld door een kunsthandelaar. IV. KUNSTZINNIGE EN CULTURELE VORMING De dienstverlener op het gebied van kunst maakt cultuur en kunst toegankelijk voor de "gebruiker" binnen de reikwijdte van de financiële mogelijkheden van de voorziening. Kunstzinnige en culturele vorming is een basisprincipe van de acties van de dienstverlener op het gebied van kunst. De dienstverlener op het gebied van kunst biedt "gebruikers" de mogelijkheid om te profiteren van kunstzinnige en culturele vorming en bevordert hun bewustzijn van culturele en cultuurhistorische waarden. Deze kunstzinnige en culturele vorming omvat bewustzijn, kennismakingen met kunstwerken, kunstenaars en bezoeken aan culturele plaatsen (musea, expositieruimtes...). De dienstverlener op het gebied van kunst biedt de "gebruikers" externe links aan naar werelden van cultuur en kunst (cultuur professionals, kunstenaars, technici, kunstdocenten, bezoeken aan culturele bezienswaardigheden). De dienstverlener op het gebied van kunst staat volledige integratie toe in het kunstzinnige en culturele leven van de "stad" in de zin van deelname aan de samenleving. Elke "gebruiker" heeft een cultuur en culturele competenties die de dienstverlener op het gebied van kunst respecteert. De dienstverlener op het gebied van kunst stimuleert en ontwikkelt contacten en acties met mensen die niet gehandicapt zijn. V. MIDDELEN BESCHIKBAAR GESTELD AAN DE DIENSTVERLENER OP HET GEBIED VAN KUNST EN TRAINING De instellingen voorzien de dienstverlener op het gebied van kunst, binnen de beschikbare mogelijkheden, van middelen ( materialen, computers, eigendommen) die nodig zijn voor de artistieke expressie en artistieke vorming van de "gebruikers" De dienstverlener op het gebied van kunst beschermt zijn/ haar apparatuur en respecteert het gebruik ervan. VI. DE RELATIE VAN DE DIENSTVERLENER OP HET GEBIED VAN KUNST MET ANDERE MENSEN

7 A. Relatie met de teams De dienstverlener op het gebied van kunst werkt samen met het team (als er een is). dat zorg draagt voor de "gebruikers". Hij/ zij zal deelnemen aan de creatie en het vervolg van hun persoonlijke projecten. In het geval van problemen, schending van de rechten, conflicten of moeilijke situaties overlegt de dienstverlener op het gebied van kunst met de persoon en het betreffende team. De instelling geeft hem/ haar de contactgegevens van de betreffende persoon/ personen. B. Externe relaties De dienstverlener op het gebied van kunst gaat geen communicatie aan of ontvangt journalisten zonder de instemming van de betrokken persoon en, indien nodig, zijn/ haar vertegenwoordiger en, indien aangegeven, zonder instemming van de instelling. Hij/ zij volgt de communicatieprotocollen die door de instelling zijn vastgesteld. Hij/ zij geeft geen informatie (van welke aard dan ook) ten aanzien van de "gebruiker" aan professionele kunsthandelaren zonder de toestemming van de "gebruiker" en, indien aangegeven, van de instelling. Hij/ zij volgt de communicatieprotocollen die door de instelling zijn vastgesteld. VII. ROL EN POSITIE VAN DE DIENSTVERLENER OP HET GEBIED VAN KUNST In overeenstemming met elke nationale wetgeving over de persoonlijke levenssfeer bouwt de dienstverlener op het gebied van kunst zijn/ haar kennis op over de persoonlijke situatie en context van de "gebruikers". De creatief therapeut en de dienstverlener op het gebied van kunst hebben niet dezelfde rollen. De dienstverlener op het gebied van kunst waardeert het werk van de "gebruiker" zonder daarbij rekening te houden met zijn/ haar persoonlijke smaak of de intrinsieke artistieke kwaliteit van de werken die door de "gebruiker" zijn gemaakt. Er zijn geen tegenstrijdige belangen tussen het werk van de dienstverlener en zijn/ haar andere externe activiteiten en/ of zijn/ haar persoonlijke projecten. CONCLUSIE De diensterlener op het gebied van kunst gedraagt zich op een wijze die vriendelijk, voorzichtig, en attent is met respect voor de wet. De rol van het Ethisch Handvest is er om hem/ haar te helpen. Het Ethisch Handvest is de vrucht van een dialoog. Het stelt principes en kan regelmatig door de dialoog tussen de ondertekenaars van het Handvest en de confrontatie met maatschappelijke veranderingen ter discussie worden gesteld.

8 Dit Ethisch Handvest is het resultaat van het Europese project Art for All dat gevormd wordt door een consortium van acht partnerorganisaties afkomstig uit zeven Europese landen. (Oostenrijk, België, Estland, Frankrijk, Duitsland, Italië, Nederland) en dat is uitgevoerd in het kader van het Grundvig programma in de periode januari 2013 tot december Het project is gericht op het vergroten van kansen voor mensen met een verstandelijke en/of mentale handicap om te leren over kunst, om een artistieke opleiding te krijgen, om vaardigheden te verwerven, te creëren, om hun kunstwerken te promoten en om deel te nemen in de wereld van de kunst in al zijn aspecten. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de Art for All partners: Centre de la Gabrielle MF Pass - Frankrijk (projectleider) ( Europese Denk en Doe Tank Pour la Solidarité - België ( Association ég Art - Frankrijk ( Association Scuola Viva Onlus - Italië ( Stichting Culturele Raad Willemstad - Nederland ( Lebenshilfe Salzburg gemeinnützige - Oostenrijk ( Erivajaduste Inimeste Toetusühing Tugiliisu - Estland ( Instituut Charles Cros - Frankrijk ( Universiteit Leipzig - Duitsland ( MEER INFORMATIE: