Energiebesparing met daglichtregeling in schoolgebouwen: resultaten van de monitoringcampagne. Projectmedewerkers: Ludwig Stroobant, Ruben Delvaeye
|
|
- Pepijn Verbeek
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 NZEB Symposium Energiebesparing met daglichtregeling in schoolgebouwen: resultaten van de monitoringcampagne IWT-TETRA-project: Impact van daglichtregelsystemen op ontwerp en renovatie van schoolgebouwen Ruben Delvaeye Projectmedewerkers: Ludwig Stroobant, Ruben Delvaeye Projectsupervisie: Wouter Ryckaert (Laboratorium voor Lichttechnologie) Hilde Breesch, Ralf Klein (Onderzoeksgroep Duurzaam Bouwen) KU Leuven Technologiecampus Gent
2 Aandeel verlichting in elektriciteitsverbruik scholen: tot 70%! Studie VITO Energiegebruik en energiebesparingspotentieel in de basis- en secundaire scholen in Vlaanderen 1 e stap: voorzien van energie-efficiënte verlichtingstoestellen die aan alle comforteisen cfr. NBN EN voldoen Geïnstalleerd vermogen < 1,8 W/(m².100lx) Verouderde verlichtingsinstallaties: - OF Veel te weinig licht - OF Risico op verblinding - Niet energiezuinig - Nauwelijks regelbaar 2/45
3 2 e stap: aanpassing sturing/regeling verlichting Opsplitsing in zones Aan-/afwezigheidsdetectie Tijdsgestuurde regeling Manuele dimming Daglichtregeling Het automatisch regelen (dimmen of schakelen) van de lichtstroom uit de verlichtingstoestellen in functie van de beschikbare hoeveelheid daglicht. 3/45
4 2 e stap: aanpassing sturing/regeling verlichting Opsplitsing Daglichtregeling in zones voor lichtsturing Aanwezigheidsdetectie Toepassing lijkt vooralsnog beperkt, namelijk: Tijdsgestuurde - Besparingspotentieel regeling afhankelijk van veel parameters Manuele - Praktijkvoorbeelden dimming met concrete cijfers ontbreken Daglichtregeling Besparingspotentieel daglichtregelsysteem? IWT-TETRA -project Impact van daglichtregelsystemen op ontwerp en renovatie van schoolgebouwen ( ) Doelstellingen Inschatten van besparingspotentieel van daglichtregelsystemen, toegepast in scholen door monitoring Nagaan van invloed van beïnvloedende parameters en koppelen aan ontwerprichtlijnen 4/45
5 5/45 IWT-TETRA-project
6 Inhoud Monitoring in klaslokalen: wat, hoe, waar? Casestudie Don Bosco Haacht Casestudie Heilig-Hart & College Halle 6/45
7 Monitoring in klaslokalen Lichtregelsystemen 10-tal schoolvoorbeelden van theorieklaslokalen die zijn uitgerust met goede verlichting en lichtregelsystemen, op vlak van zowel energiezuinigheid als comfort Uitgerust met lichtregelsystemen: Dimbare daglichtregelsystemen Afwezigheidsdetectie (manueel aan / automatisch uit) 7/45
8 Keuze van het daglichtregelsysteem Closed loop vs. Open loop - Gericht naar taakoppervlak - Meting van zowel dag- als kunstlicht - Wel feedback - Gericht op buitenomgeving - Meting van enkel daglicht - Geen feedback 8/45
9 Keuze van het daglichtregelsysteem Closed loop vs. Open loop 9/45
10 Monitoring in klaslokalen Invloedsfactoren op besparingspotentieel Daglichtregelsysteem heel veel invloedsparameters! Gebouw en omgeving Locatie Geometrie (diepte!) + reflectiecoëfficiënten Oriëntatie + grootte ramen ; LT-factor glas Type + sturing zonwering Externe obstructies Weersomstandigheden Afstelling lichtregelsysteem Moment van afstellen? Afgesteld luxniveau Manier van afstellen! 10/45 Verlichting & lichtregelsysteem Geïnstalleerd vermogen verlichting Armaturenconfiguratie in ruimte Aantal gedimde armatuurrijen Type daglichtregelsysteem Verbruik lichtregelsysteem Gebruiker Bezettingsduur + bezettingsperiode Gebruik verlichting + zonwering (= actieve vs. passieve gebruiker) Gebruik beamer?
11 Monitoring in klaslokalen Wat monitoren? Elektrisch verbruik (E ; P ; I ; U) Aanwezigheid Stand zonwering Gebruik beamer Globale irradiantie 11/45
12 Monitoring in klaslokalen Geselecteerde scholen 12/45
13 Casestudie Don Bosco Haacht Nieuwbouw (2008) Monitoring van 3 klaslokalen Oriëntatie ramen: N à NW Geen externe obstructies Verlichting vernieuwd + installatie lichtregelsystemen 13/45
14 Casestudie Don Bosco Haacht Eigenschappen lokaal Geometrie (L*B*H): 9,15 m * 7,80 m * 2,85 m WWR / WFR (lokaalniveau): 0,44 / 0,16 Diepte lokaal/hoogte raamlatei: 3 LT-factor beglazing: 0,78 Zonwering: lichtondoorlatende gordijnen 14/45
15 Casestudie Don Bosco Haacht Daglichtpenetratiediepte = ± 2 * lateihoogte van raam
16 Casestudie Don Bosco Haacht Eigenschappen verlichting & lichtregeling 2 apart stuurbare groepen: algemene verlichting - bordverlichting Algemene verlichting: 3 rijen van 3 armaturen Dimbare daglichtregelsystemen Alle 3 de armatuurrijen dimbaar Ingesteld luxniveau: ± 500 lx (afstelling uitgevoerd door fabrikant daglichtregelsysteem) Afwezigheidsdetectie (manueel aan / automatisch uit) Nalooptijd: 10 min 16/45
17 Casestudie Don Bosco Haacht Eigenschappen verlichting & lichtregeling 3 klaslokalen, 3 verschillende types daglichtregelsystemen Daglichtsensor per armatuur (closed loop) Centrale daglichtsensor (afwezigheidsdetector met geïntegreerde daglichtsensor) (closed loop) Naar buiten gerichte daglichtsensor (open loop) 17/45
18 Casestudie Don Bosco Haacht Er zijn inderdaad heel veel gelijkenissen tussen de 3 klaslokalen Maar zijn toch nog steeds enkele verschillen : Type daglichtregelsysteem Afstelling van het daglichtregelsysteem Aantal verschillende dimsignalen (opdeling in dimgroepen) Resultaten monitoring: per armatuurrij Aantal gebruiksuren van de klaslokalen Aanwezigheid Branduren verlichting Beamergebruik ~ gedrag van de gebruiker 18/45
19 Casestudie Don Bosco Haacht Berekening van de energiebesparing E % = V zonder DLR V met DLR V zonder DLR * 100 met: E % : procentuele energiebesparing ten gevolge van de installatie van het daglichtregelsysteem (%) V zonder DLR : energieverbruik zonder daglichtregelsysteem (kwh) V met DLR : energieverbruik met daglichtregelsysteem (kwh) Voor een bepaalde groep armaturen over een bepaalde periode 19/45
20 Casestudie Don Bosco Haacht Algemeen cijfer voor energiebesparing 20/45
21 Casestudie Don Bosco Haacht Cijfers voor energiebesparing per groep 21/45
22 Casestudie Don Bosco Haacht Energiebesparing opgedeeld Opdeling energiebesparing t.g.v. initiële terugdimming energiebesparing t.g.v. daglicht Ingesteld luxniveau: ± 500 lx, uniform over het werkvlak. Energiebesparing t.g.v. initiële terugdimming Grens voor opdeling: Gemiddelde waarde voor het actief vermogen per armatuurrij bij open gordijnen gedurende de nacht 22/45
23 Casestudie Don Bosco Haacht Energiebesparing opgedeeld Opdeling energiebesparing t.g.v. initiële terugdimming energiebesparing t.g.v. daglicht E % = E % initeel + E % daglicht = V zonder DLR X grens Light ON Time V zonder DLR + X grens Light ON Time V met DLR V zonder DLR * 100 X grens? Gemiddelde waarde voor het actief vermogen per armatuurrij bij open gordijnen gedurende de nacht. 23/45
24 Casestudie Don Bosco Haacht Energiebesparing opgedeeld Verschil impact initiële terugdimming bij 2 of 3 armatuurrijen! 24/45
25 Casestudie Don Bosco Haacht Energiebesparing opgedeeld 25/45
26 Casestudie Don Bosco Haacht Energiebesparing opgedeeld Relevantie resultaten kritisch bekijken! 26/45
27 Casestudie Don Bosco Haacht Dimming daglichtregelsysteem: sensor per armatuur 27/45
28 Casestudie Don Bosco Haacht Dimming daglichtregelsysteem: centrale sensor 28/45
29 Casestudie Don Bosco Haacht Verlichtingssterkte in het klaslokaal: kortstondige meting: Sensor per armatuur Enkel kunstlicht (gordijnen gesloten) Kunstlicht + daglicht (gordijnen open) 18h30 19h00 Metingen: 25/09 26/09 29/45
30 Casestudie Don Bosco Haacht Verlichtingssterkte in het klaslokaal: kortstondige meting: Centrale sensor Enkel kunstlicht (gordijnen gesloten) Kunstlicht + daglicht (gordijnen open) 18h30 19h00 Metingen: 25/09 26/09 30/45
31 Casestudie Don Bosco Haacht Verlichtingssterkte in het klaslokaal: kortstondige meting: Naar buiten gerichte sensor Enkel kunstlicht (gordijnen gesloten) Kunstlicht + daglicht (gordijnen open) 18h30 19h00 Grp uit Metingen: 25/09 26/09 31/45
32 Casestudie Heilig-Hart & College Halle Nieuwbouw (2012) Gecombineerd gebouw voor kleuter-, basis-, en secundair onderwijs, en voorzien van theaterzaal Gebouwbeheer via KNX Oriëntatie ramen: ZO LT-factor beglazing: 0,78 Zonwering: geperforeerde screens aan de buitenzijde (automatisch gestuurd) Externe obstructies: bomenkruinen (afstand: ± 15m) 32/45
33 Casestudie Heilig-Hart & College Halle Eigenschappen lokaal Geometrie (L*B*H): 9,2 m * 6,4 m * 2,95 m Reflectiecoëfficiënten van de samenstellende wanden: Plafond: 0,68 Muren: 0,48 // 0,84 Vloer: 0,04 WWR / WFR (lokaalniveau): 0,57 / 0,26 Diepte lokaal/hoogte raamlatei: 2,1 Whiteboard en beamer voorzien 33/45
34 Casestudie Heilig-Hart & College Halle Eigenschappen verlichting & lichtregeling Geïnstalleerd vermogen: 512 W (verdeeld over 8 armaturen) Gemiddelde praktijkverlichtingssterkte: 529 lx (zonder randzone) Specifiek vermogen: 1,64 W/(m².100lx) Type systeem: centrale daglichtsensor (afwezigheidsdetector met geïntegreerde daglichtsensor) Communicatie: KNX-DALI 1 van de 2 armatuurrijen gedimd Aantal verschillende dimsignalen: 1 Ingesteld luxniveau: ± 500 lx Nalooptijd afwezigheidsdetectie: 15 min 34/45
35 35/45 Casestudie Heilig-Hart & College Halle
36 Casestudie Heilig-Hart & College Halle Energiebesparing gedimde armatuurrij t.o.v. niet-gedimde armatuurrij Periode: 17/09/ /02/ /45
37 Casestudie Heilig-Hart & College Halle Evolutie actief vermogen bij variërende globale irradiantie Sreens hele dag open 37/45
38 Casestudie Heilig-Hart & College Halle 1/ lx 500 lx 38/45
39 Casestudie Heilig-Hart & College Halle Energiebesparing gedimde armatuurrij t.o.v. niet-gedimde armatuurrij Periode: 17/09/ /10/ /45
40 Casestudie Heilig-Hart & College Halle Controle afregeling/werking daglichtregelsysteem! Bepalend voor zowel energiebesparing als voor visueel comfort (hoeveelheid licht)! Initieel: - aanstellen van verantwoordelijke - definiëren van de opdracht Langdurig: - belang van onderhoud - voordeel van monitoring via gebouwenautomatisatie - opvolging van de resultaten (!) 40/45
41 Casestudie Heilig-Hart & College Halle Procentuele verdeling energieverbruik verlichting (armatuurrijen 1 + 2): Periode: 01/10/ /09/2014 Totaal energieverbruik verlichting: 273 kwh/a Totaal aantal branduren verlichting: 601h/a Totaal aantal uren aanwezigheid: 838h/a 41/45
42 Samenvattende conclusies Mogelijks sterke variatie van het besparingspotentieel van type systeem tot systeem Groot besparingspotentieel voor de armatuurrij aan de raamzijde Belang van afregeling en opvolging van de werking (!!!) (zowel naar visueel comfort als naar energiebesparing toe) Niet alleen procentuele energiebesparing, maar ook brandtijd verlichting van groot belang (voor scholen is deze doorgaans erg beperkt) 42/45
43 Afsluitende studienamiddag TETRA-project Daglichtregeling in klaslokalen gewikt en gewogen Datum: Vrijdag 5 december 2014 (namiddag) Locatie: KU Leuven Technologiecampus Gent Gebroeders De Smetstraat Gent Deelname aan de studiedag is gratis, maar de plaatsen zijn beperkt! Inschrijven mogelijk via onderstaande website: 43/45
44 Contactgegevens Delvaeye Ruben KU Leuven Technologiecampus Gent Tel: 09/ E-post: (t.e.m. 31/12/2014) Stroobant Ludwig KU Leuven Technologiecampus Gent Tel: 09/ E-post: (t.e.m. 31/12/2014) KU Leuven Technologiecampus Gent Gebroeders De Smetstraat 1 B Gent Ryckaert Wouter Laboratorium voor Lichttechnologie & Groen Licht Vlaanderen KU Leuven Technologiecampus Gent Tel: 09/ E-post: wouter.ryckaert@kuleuven.be Breesch Hilde Onderzoeksgroep Duurzaam Bouwen KU Leuven Technologiecampus Gent Tel: 09/ E-post : hilde.breesch@kuleuven.be Klein Ralf Onderzoeksgroep Duurzaam Bouwen KU Leuven Technologiecampus Gent Tel: 09/ E-post : ralf.klein@kuleuven.be Mariën Jan / Kondratenko Irena Passiefhuis-Platform vzw (PHP) Tel: 03/ E-post : jan.marien@passiefhuisplatform.be 44/45
45 45/45
Meetresultaten monitoringcampagne
IWT-TETRA-project: Impact van daglichtregelsystemen op ontwerp en renovatie van schoolgebouwen Meetresultaten monitoringcampagne Ruben Delvaeye KU Leuven Technologiecampus Gent Laboratorium voor Lichttechnologie
Nadere informatieMonitoring. IWT-TETRA-project. van invloedsparameters tot set-up. Impact van daglichtregelsystemen op ontwerp en renovatie van schoolgebouwen
IWT-TETRA-project Impact van daglichtregelsystemen op ontwerp en renovatie van schoolgebouwen Monitoring van invloedsparameters tot set-up Ludwig Stroobant Projectmedewerkers: Ruben Delvaeye, Ludwig Stroobant
Nadere informatieHet belang van lichtstudies
Het belang van lichtstudies Encon - 360 on energy 22 maart 2016 Relighting en Esco: Slim investeren in besparing en comfort Wouter Ryckaert KU Leuven Technologiecampus Gent Laboratorium voor Lichttechnologie
Nadere informatieBell Gothic Std -39 witruim REPORTAGE. Made by Renoscripto
VAKTIJDSCHRIFT VOOR INFRASTRUCTUUR VAN HET ONDERWIJS & CWS-PATRIMONIUM - NR 10 - OKTOBER - NOVEMBER 2014 - E 7 Made by Renoscripto REPORTAGE Bell Gothic Std -39 witruim Afgiftekantoor Gent X - P2A9282
Nadere informatieVraaggestuurde ventilatie in scholen en kantoorgebouwen: analyse van werking door metingen
Vraaggestuurde ventilatie in scholen en kantoorgebouwen: analyse van werking door metingen 20-10-2016 Bart Merema 20 oktober 2016 Antwerpen Introductie Case studie: Dilbeek Case studie: Testleslokalen
Nadere informatieEnergie en kosten besparen door kleinere maatregelen van gebouwenbeheer - Verlichting
Energie en kosten besparen door kleinere maatregelen van gebouwenbeheer - Verlichting Sessie 8 Meer met minder: energiedag voor lokale besturen Catherine Lootens KAHO Sint-Lieven Laboratorium voor Lichttechnologie
Nadere informatieRelighting LED. Technologische verkenning voor een case study. Arnaud Deneyer. 22 oktober 2014
Relighting LED Technologische verkenning voor een case study Arnaud Deneyer 22 oktober 2014 Laboratorium Licht Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf Relighting LED : Technologische
Nadere informatieLUX op energiezuinige stand
Seminaire Duurzame gebouwen LUX op energiezuinige stand 5 maart 2015 Leefmilieu Brussel Cases Relighting Ingrid VAN STEENBERGEN, Zaakvoerder Adviesbureau voor verlichting ODID Vervangen door Catherine
Nadere informatieLUX op energiezuinige stand
Seminaire Duurzame gebouwen LUX op energiezuinige stand 5 maart 2015 Leefmilieu Brussel De uitdagingen op verlichtingsvlak Ingrid VAN STEENBERGEN, Zaakvoerder Adviesbureau voor verlichting ODID Vervangen
Nadere informatieDeel 2: Verlichting in schoolgebouwen Specifieke aandachtspunten
Themareeks: Energie besparen in scholen Thema: Verlichting Deel 2: Verlichting in schoolgebouwen Specifieke aandachtspunten Versie: februari 2002 Inhoudsopgave 1 Inleiding...3 2 Verlichten van klaslokalen...
Nadere informatieGeïntegreerde lichtregeling. ELS - MDS - EMD - maatwerk
Geïntegreerde lichtregeling ELS - MDS - EMD - maatwerk Geïntegreerde lichtregeling Briljant door zijn eenvoud Geïntegreerde lichtregeling betekent dat de volledige lichtregeling (sensor, sturing en dimbare
Nadere informatieOpstellen van een goed bestek voor verlichtingsprojecten
Opstellen van een goed bestek voor verlichtingsprojecten + goed praktijkvoorbeeld Catherine Lootens Jan Burm 4 december 2008 Agenda Groen Licht Vlaanderen Subsidies GreenLight Program Van lichtplanning
Nadere informatieOptie uit 2 goede keuzes!! Kim van Rosmalen Philips Nederland Licht 2009
Schoolverlichting Optie uit 2 goede keuzes!! Kim van Rosmalen Philips Nederland Licht 2009 Wist u dat In 70% van de scholen in NL de verlichting verouderd d is Verlichting 73% van alle elektriciteit op
Nadere informatieDuurzame openbare verlichting: praktijkgetuigenis stad Aalst
Duurzame openbare verlichting: praktijkgetuigenis stad Aalst Steven Ghysens, directeur cluster Facility, stad Aalst Sven Linthout, industrieel ingenieur, stad Aalst 1 Inhoud Deel 1: Openbare verlichting
Nadere informatieBewegings-, aanwezigheids- of afwezigheidsmelders voor het aansturen van uw verlichting
Techniek in evolutie in samenwerking met Syntra West Bewegings-, aanwezigheids- of afwezigheidsmelders voor het aansturen van uw verlichting 2015/12/10 Waarom bewegingsdetectie voorzien? Energie bewustwording
Nadere informatieCase-studie: Kinderopvang Globe te Ukkel
Case-studie: Brussel 17-06-2010 Ingrid Van Steenbergen Onafhankelijk lichtadviseur Energiebesparing in verlichting www.odid.be Audit verlichting in het kader van REG Sibelga (budget REG per gemeente) BIM
Nadere informatiePhilips Lighting Eenvoudig het leven verbeteren met licht
Philips Lighting Eenvoudig het leven verbeteren met licht 1 Agenda Philips EcoVision LED verlichting Strategieën voor energiebesparing 2 Philips Ecovision 5 Wereldwijd 500 miljoen mensen van zorg voorzien
Nadere informatieWaarom verlichting beheersen?
Waarom verlichting beheersen? Energiebesparing 3 redenen: Groene doelstellingen Richtlijnen/verplichtingen van overheden Energieprijzen Waarom verlichting beheersen? Flexibiliteit Comfort voor elke gebruiker
Nadere informatieLicht in scholen. Van beginner tot expert
Licht in scholen Van beginner tot expert Licht in scholen Van beginner tot expert Uitvoerders: KU Leuven Technologiecampus Gent Laboratorium voor Lichttechnologie Gebroeders De Smetstraat 1 9000 Gent
Nadere informatieVISUEEL COMFORT STEEDS DE JUISTE KEUZE
U3 U3 VISUEEL COMFORT ETAP ontwierp de U3 met uw comfort voor ogen. De innovatieve Shielded Lens technologie schermt het ledlicht af en voorkomt verblinding (UGR 19; voor specifieke toepassingen UGR 16).
Nadere informatieArmaturen met vlakke diffusor
Armaturen met vlakke diffusor 2 ETAP Armaturen met vlakke diffusor Diffusorverlichting is een vaste waarde voor de algemene verlichting van kantoren en publieke gebouwen. Logisch, want diffusoren bieden
Nadere informatieVeelzijdige lokale lichtregeling
Veelzijdige lokale lichtregeling I Veelzijdige lokale lichtregeling Wereldwijd gaat ongeveer 20 % van het totale energieverbruik naar verlichting. Afhankelijk van het type gebouw en de activiteit kan dat
Nadere informatieNBN EN 12464-1 en de interpretatie van lichtstudies
NBN EN 12464-1 en de interpretatie van lichtstudies Wouter Ryckaert Wouter.Ryckaert@kuleuven.be 09 265 87 13 24 oktober 2013 Belgische Vereniging voor Arbeidshygiëne Belgian Ergonomics Society Verlichtingsontwerp
Nadere informatieVoordelen. Mogelijkheid tot individueel regelen en aan-/uitdoen
e-sense ActiLume Voordelen e-sense ActiLume Kantoortuin met persoonlijk licht Mogelijkheid tot individueel regelen en aan-/uitdoen Automatisch uit na werktijd Automatische regeling van het lichtniveau
Nadere informatieVerlichting in de energieprestatieregelgeving
VEA 1 Invoer in de -software inhoud 1 Inleiding 2 Keuze rekenmethode : waarde bij ontstentenis of werkelijk geïnstalleerd vermogen 3 De rekenmethoden 3.1 Rekenmethode aan de hand van de waarde bij ontstentenis
Nadere informatieArmaturen met vlakke diffusor
Armaturen met vlakke diffusor 2 ETAP Armaturen met vlakke diffusor Diffusorverlichting is een vaste waarde voor de algemene verlichting van kantoren, scholen en publieke gebouwen. Logisch, want diffusoren
Nadere informatieExcellum2. De eenvoud van lichtregeling
Excellum2 De eenvoud van lichtregeling Excellum2: de eenvoud van lichtregeling Het lichtregelsysteem Excellum2 laat uw verlichtingsinstallatie maximaal renderen. U kunt armaturen individueel aansturen
Nadere informatiee-sense Motion Draadloze aanwezigheidsregeling voor actieve buitenomgevingen
e-sense Motion e-sense Motion Draadloze aanwezigheidsregeling voor actieve buitenomgevingen Voordelen Snelle en eenvoudige installatie Alle functies zijn geïntegreerd in het masttoparmatuur met automatische
Nadere informatieidim Orbit Een unieke en complete oplossing voor lichtregeling in één sensor
connecting light to your space idim Orbit Een unieke en complete oplossing voor lichtregeling in één sensor De idim Orbit is een eenvoudige, slimme oplossing om de verlichting aan te sturen in een ruimte.
Nadere informatieELM. Adresseerbaar systeem voor lichtregeling en energiebeheer. pms 484. cool grey 11 DALI. ELM Network
ELM Network DALI ELM Adresseerbaar systeem voor lichtregeling en energiebeheer pms 484 cool grey 11 ELM combineert besparing met lichtcomfort De Energy & Light Manager (ELM) is een uniek adresseerbaar
Nadere informatieWees niet blind voor verblinding UGR: vandaag en morgen
Wees niet blind voor verblinding UGR: vandaag en morgen Wouter Ryckaert KU Leuven Technologiecampus Gent Laboratorium voor Lichttechnologie & Groen Licht Vlaanderen Wouter.Ryckaert@kuleuven.be - 09 265
Nadere informatieDynamisch vs. statisch modelleren van het eindenergiegebruik voor verwarming
Dynamisch vs. statisch modelleren van het eindenergiegebruik voor verwarming Hilde Breesch 20 oktober 2016 Antwerpen Probleemstelling: EPB rekenmethode voor eindenergiegebruik voor verwarming interactie
Nadere informatieSMART BUILDING LIGHTING. Introducing. Draadloze verlichting besturing
Introducing. Draadloze verlichting besturing Wat is Wireleds? Slimme draadloze verlichting aansturing Mesh Netwerk Draadloze schakelaars Draadloze sensoren LED-lampen Wat is de meerwaarde? Flexibiliteit
Nadere informatieAANWEZIGHEIDSSENSOR PD-C360i/24 DUODIMplus
AANWEZIGHEIDSSENSOR NL PD-C360i/24 DUODIMplus AANWEZIGHEIDSSENSOR PD-C360i/24 DUODIMplus DRIE ZONES, TWEE LICHTNIVEAUS, ÉÉN OPLOSSING: DUODIMplus ENERGIE-EFFICIËNTIE A PLUS DE DUODIMplus VAN ESYLUX COMBINEERT
Nadere informatieExcellum2. De eenvoud van lichtregeling
Excellum2 De eenvoud van lichtregeling Excellum2: de eenvoud van lichtregeling Het lichtregelsysteem Excellum2 laat uw verlichtingsinstallatie maximaal renderen. U kunt armaturen individueel aansturen
Nadere informatieEnergie en comfort in duurzame gebouwen
Energie en comfort in duurzame gebouwen Aluminium Experience Day 30 augustus 2011 Dr.ir.arch. Griet Verbeeck (PHL & K.U.Leuven) DUURZAME GEBOUWEN KLIMAATSVERANDERING UITPUTTING NATUURLIJKE RIJKDOMMEN DUURZAAMHEID
Nadere informatieFrisse School Verlichting,
Frisse School Verlichting, Fris licht stimuleert leerling en docent Dr ir Ellie de Groot Ir Nancy Westerlaken Drs Laurens Zonneveldt 1 Doelstelling Verlichting voor optimale prestatie van leerling en docent
Nadere informatieFlare. Comfort en rendement met leds
Flare Comfort en rendement met leds Flare Downlights en spots met ledtechnologie Flare, een uniek designconcept Mun* product design Flare is een compleet gamma van ronde downlights en spots. Zij verzekeren
Nadere informatieHet venster, bron van licht en warmte. Magali Bodart Post-Doctoral Researcher FNRS Architecture et Climat 22 Novembre 2005
Het venster, bron van licht en warmte Magali Bodart Post-Doctoral Researcher FNRS Architecture et Climat 22 Novembre 2005 De rol van het venster De zonnewinsten opvangen om minder te verwarmen Het zonnelicht
Nadere informatieLed verlichting en dimmen.
Led verlichting en dimmen. Inleiding. Waarom Led verlichting? Masterplan verlichting Knokke-Heist. Aantal lichtpunten in de gemeente. Waarom dimmen i.p.v. doven? Brengt dimmen met Led verlichting dan nog
Nadere informatieNBN EN 12464-1 en de interpretatie van lichtstudies
NBN EN 12464-1 en de interpretatie van lichtstudies Prebes Oost-Vlaanderen Omgevingsfactoren op de arbeidsplaatsen 28/11/2014 - Gent Prof. dr. ing. Wouter Ryckaert KU Leuven Technologiecampus Gent Laboratorium
Nadere informatieMeer comfort en minder energiegebruik met intelligente zonlichtregulering. Wouter Beck Hunter Douglas Europe
1 Meer comfort en minder energiegebruik met intelligente zonlichtregulering Wouter Beck Hunter Douglas Europe 2 Onderwerpen Zonlicht de grootste vrije energiestroom op aarde Invloed van zonlicht op comfort,
Nadere informatieOntwerp van ramen: impact op de daglichttoetreding
Ontwerp van ramen: impact p de daglichttetreding Hilde Breesch Onderzeksgrep Duurzaam Buwen Pixii expertday 16 maart 2017 Buitenschrijnwerk: nieuwe inzichten in ntwerp en uitvering bij vldende daglichttetreding
Nadere informatieAangenaam licht in een strak design
2 ETAP Aangenaam licht in een strak design Diffusorverlichting is een vaste waarde voor de algemene verlichting van kantoren en publieke gebouwen. Logisch, want diffusoren bieden een comfortabele en aangename
Nadere informatie~omazo... l'v Ambachte'ß. j\ Hoofdbedrijfs(hap. TNO: "Zonwering al in bouwontwerp meenemen"
~omazo..... j\ Hoofdbedrijfs(hap l'v Ambachte'ß -c TNO: "Zonwering al in bouwontwerp meenemen" AUTOMATISCHE ZONWERING BESPAART ENERGIE EN VERBETERT BINNENKLIMAAT Automatische zonwering kan op kantoor en
Nadere informatieLUX op energiezuinige stand
Seminarie Duurzaam Bouwen: LUX op energiezuinige stand 5 maart 2015 Leefmilieu Brussel Casestudy: Nieuwe kantoorgebouwen François LECLERCQ MATRIciel Doelstelling van de presentatie Het energiebesparingspotentieel
Nadere informatieenergiecoach verlichting
LAMPEN Puntverlichting Hebt u uw gloeilampen al vervangen door spaarlampen? Spaarlampen zijn vier tot vijf keer efficiënter dan gloeilampen en gaan 9 tot 13 keer langer mee. Bijgevolg is de winst dubbel:
Nadere informatieopleidingen energieneutraal bouwen eprojecten
opleidingen energieneutraal bouwen eprojecten BEN je mee? Modulaire opleidingscyclus energieneutraal bouwen Vlaanderen zet de route uit met de BEN-doelstellingen. Dit schept enorme kansen, maar vraagt
Nadere informatieNBN-EN : Werkplekverlichting binnen
NBN-EN 12464-1: Werkplekverlichting binnen In 2011 is er een aanpassing gebeurd aan de Europese norm, NBN-EN 12464-1 Licht en verlichting - Werkplekverlichting - Deel 1: Werkplekken binnen. Het is een
Nadere informatieDiscussienota Tertiaire sector voor de studie: Energie en broeikasgasscenario s voor het Vlaamse gewest verkenning beleidsscenario s tot 2030
Discussienota Tertiaire sector voor de studie: Energie en broeikasgasscenario s voor het Vlaamse gewest verkenning beleidsscenario s tot 2030 BIJLAGEN 1 BIJLAGE 1 bij BELEIDSDOELSTELLING 1 van PIJLER II
Nadere informatieLED VERLICHTING BEST PRACTICE WAAR MOET IK OP LETTEN? 21 OCTOBER 2015
LED VERLICHTING BEST PRACTICE WAAR MOET IK OP LETTEN? TRILUX GROEP ACTIEF IN FUNCTIONELE VERLICHTING KANTOREN, OVERHEIDSGEBOUWEN, SCHOLEN, INDUSTRIE, RETAIL, ZIEKENHUIZEN ZIJN ONZE KLANTEN LED BETEKENT
Nadere informatieSoftlight. Comfortabel licht, heldere ruimtes
Softlight Comfortabel licht, heldere ruimtes Softlight Comfortabel licht, heldere ruimtes Comfortabel licht De softlightarmaturen van ETAP schermen de lichtbron af en brengen het licht grotendeels via
Nadere informatieOp zoek naar criteria voor energie-efficiënt verlichten
Op zoek naar criteria voor energie-efficiënt verlichten Catherine Lootens, Peter Hanselaer KaHo Sint-Lieven, Groen Licht Vlaanderen, Laboratorium voor Lichttechnologie, www.groenlichtvlaanderen.be Gebroeders
Nadere informatieEnergiebesparing met leds
Energiebesparing met leds Enkele aandachtspunten Docent SBM : Alain Floree Leds Newlighting Relighting Zijn leds nu echt de wonderoplossing hiervoor? Kritische en ook logische benadering van de ledverlichting.
Nadere informatieKU Leuven Technologiecampus Gent
Encn - 360 n energy- Relighting en Esc: Slim investeren in besparing en cmfrt 8/12/2015 Antwerpen Labratrium vr Lichttechnlgie Het belang van lichtstudies Encn - 360 n energy 8 december 2015 Relighting
Nadere informatieGreenlight partner. Excellent lighting, saving energy
Greenlight partner Excellent lighting, saving energy EXCELLENT LIGHTING, SAVING ENERGY Excellent lighting, saving energy Hoe kun je een gebouw uitstekend verlichten en daarbij minimaal energie verbruiken?
Nadere informatieBesparen op de Energiefactuur in. Scholen. Goed & Energiezuinig Verlichten. Chris VANDENDAEL. Leuven. n nv URL: www.ecolux.be
Goed & Energiezuinig Verlichten Chris VANDENDAEL n nv URL: www.ecolux.be Leuven Alleen over energiebesparing praten of studies laten maken is volkomen zinloos Zonder verdere actie wordt elke studiekost
Nadere informatie24V-detectoren en daglichtstuurmodules Bespaar energie
24V-detectoren en daglichtstuurmodules Bespaar energie Detectoren bieden meer comfort en veiligheid. Bovendien helpen ze om behoorlijk wat energie te besparen. Bij automatische lichtregeling wordt de verlichting
Nadere informatieEnergi Savr NodeTM. Een veelzijdige, energiebesparende lichtregelingsoplossing die eenvoudig te installeren en gemakkelijk uit te breiden is
Energi Savr NodeTM Een veelzijdige, energiebesparende lichtregelingsoplossing die eenvoudig te installeren en gemakkelijk uit te breiden is bespaar energie met LutronTM INTRODUCTIE: ENERGI SAVR NODE WAT
Nadere informatieLEDLine Lineair Profielsysteem
LEDLine Lineair Profielsysteem LEDSign LEDLine Lineair Profiel Systeem is een energie-efficiënte, weinig onderhoud alternatief voor traditionele lineaire fluorescente in diverse industriële, commerciële
Nadere informatiee-sense Organic De slimme oplossing voor open kantoren
e-sense Organic e-sense Organic De slimme oplossing voor open kantoren e-sense Organic is een draadloos stuursysteem dat is ontwikkeld voor werkplekken. Alle armaturen hebben een eigen sensor die reageert
Nadere informatieEnergiebesparing door reductie van het geïnstalleerde vermogen kan bijvoorbeeld door:
Verlichting Verlichtingssystemen en lichtregelsystemen Het energiegebruik voor verlichting wordt bepaald door het geïnstalleerde vermogen en het aantal branduren van de lampen inclusief voorschakelapparatuur.
Nadere informatieSlim omgaan met licht Comfortabel en energie-efficiënte licht: keuzes en besturingen in de utiliteit. RD okober Capelle a/d IJssel 5209
Comfortabel en energie-efficiënte licht: keuzes en besturingen in de utiliteit RD okober Capelle a/d IJssel 5209 Licht verandert van analoog naar digitaal van analoog naar digitaal licht Light is design!
Nadere informatiee-sense Move Highbay
e-sense Move Highbay e-sense Move Highbay Flexibele lichtregeling in industriële toepassingen e-sense Move Highbay is een lichtsturingssysteem voor industriële toepassingen. Het systeem is voorzien van
Nadere informatieBranded beacon of light
LED luifelverlichting Branded beacon of light LED Luifelverlichting Uw merk... een baken van licht Het voorterrein is een zeer belangrijk onderdeel van uw benzinestation; het biedt een visueel gastvrije,
Nadere informatieVermindering total cost of ownership in bestaande verlichtingsinstallaties
Vermindering total cost of ownership in bestaande verlichtingsinstallaties Background Verlichting is verantwoordelijk voor 25% van het dagelijks energieverbruik 18 miljard lichtbronnen worden jaarlijks
Nadere informatieENERGIEZUINIGE BEDRIJVENTERREINEN. 18 april 2013
ENERGIEZUINIGE BEDRIJVENTERREINEN 18 april 2013 EUROPESE DOELSTELLING tegen 2020 en tov 1990 CO2-uitstoot verlagen met 20% energieverbruik met 20% verlagen aandeel hernieuwbare energie +20% STEUNMAATREGELEN
Nadere informatieCoreLine Waterdicht kwaliteit met een scherpe prijs
Lighting CoreLine Waterdicht kwaliteit met een scherpe prijs CoreLine Waterdicht WT120C Of het nu gaat om nieuwbouw of de renovatie van een bestaande ruimte, u wilt verlichtingsoplossingen die lichtkwaliteit
Nadere informatieLED luifelverlichting. Branded beacon of light 100% FOCUS ON PETROL 1
LED luifelverlichting Branded beacon of light 100% FOCUS ON PETROL 1 LED Luifelverlichting Uw merk... een baken van licht Het voorterrein is een zeer belangrijk onderdeel van uw benzinestation; het biedt
Nadere informatieD-APPZ.
D-APPZ D-APPZ SOFTWARE DAGLICHTSTURING Met de gateway opent u enorme mogelijkheden om de armaturen in uw installatie te koppelen aan de D-APPZ. Met deze app heeft u vele instelling en controlemogelijkheden.
Nadere informatieRelighting. Brussel 17-06-2010. Elektriciteitsverbruik per sektor (%) (België)
Relighting Brussel 17-06-2010 Ingrid Van Steenbergen Onafhankelijk lichtadviseur Energiebesparing in verlichting www.odid.be Elektriciteitsverbruik per sektor (%) (België) Verlichting Airconditionning
Nadere informatieVerlichting. 1 Inleiding... 1. 2 Gewenste lichtsterkte... 2. 3 Verlichtingssystemen... 3
1 Inleiding... 1 2 Gewenste lichtsterkte... 2 3 Verlichtingssystemen... 3 3.1 Lichtbronnen... 3 3.2 Voorschakelapparaten (ballasten)... 4 3.3 Verlichtingsarmaturen... 4 4 Regelingen... 5 1 Inleiding i
Nadere informatieOPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE
OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE Dag 3.3 Systemen - Theoretische begrippen Verlichting Piotr Wierusz-Kowalski HERFST 2015 p.kowalski@mkengineering.be www.mkengineering.be 2 DOELSTELLING(EN)
Nadere informatieOpleiding. Energie in duurzame gebouwen. Leefmilieu Brussel AUDIT VAN VERLICHTINGSINSTALLATIES. Fiorenzo NAMECHE
Opleiding Energie in duurzame gebouwen Leefmilieu Brussel AUDIT VAN VERLICHTINGSINSTALLATIES Fiorenzo NAMECHE LIGHT TO LIGHT Lighting design & engineering LIGHT TO LIGHT Onafhankelijk studie en ontwerpsbureau
Nadere informatieEnergie-efficiënte verlichting in gebouwen
Energie-efficiënte verlichting in gebouwen Catherine Lootens Agenda Groen Licht Vlaanderen Grootheden in lichttechniek Energiebesparing Subsidiebeleid in Vlaanderen Energie Prestatie Regelgeving Aanbevingen
Nadere informatieindividueel of in lijn worden gemonteerd en zijn verkrijgbaar als opbouw- of pendel - armatuur.
E7 E7 - Ledverlichting voor grote ruimtes E7 is een reeks individuele en lijnarmaturen met leds voor de verlichting van grote ruimtes. De reeks maakt gebruik van de LED+LENS -technologie van ETAP en biedt
Nadere informatieLichtberekeningen: tips and tricks
Lichtberekeningen: tips and tricks Wouter Ryckaert 1 Catherine Lootens 1 Peter Hanselaer 1 Chris Vandendael 2 1 KaHo Sint-Lieven Laboratorium voor Lichttechnologie, Groen Licht Vlaanderen, Gebr. Desmetstraat
Nadere informatieRenovatie kantoorgebouw CIT-Blaton
Renovatie kantoorgebouw CIT-Blaton Alain Bossaer 14 maart 2007 A 2 M Waarom passief bouwen? Bron: Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) 2 A 2 M 1 3 A 2 M 4 A 2 M 2 Een passief gebouw Duitse
Nadere informatieResultaten monitoring
RenoseeC: renovaties met sociale, ecologische en economische meerwaarde via collectieve aanpak Resultaten monitoring Afdeling Bouwfysica KU Leuven / EnergyVille Evi Lambie & Dirk Saelens Cayman 1 Uitgevoerde
Nadere informatieProduct naam: MM08180
Product naam: MM08180 Specificaties MM08180: Groep Armatuur Lumen/Watt 117.00 lm/watt Levensduur L70 50.000u Soort ESTELA Wattage * 30W RA 80 Spanning * 220-240V Straalhoek 90 graden Lichtkleur 6500 Daglicht
Nadere informatieOpenbare verlichting. 13 maart 2014. Verbruik
Openbare verlichting 13 maart 2014 Verbruik Agenda Marktspelers De verbruiksgegevens De factuur voor elektriciteitslevering Doven en dimmen Ombouw van een ganse gemeente Oefening 2 kennisplatform licht
Nadere informatieOntworpen voor... Vernieuwing. LED-inbouwarmatuur voor systeemplafonds
Ontworpen voor... Vernieuwing LED-inbouwarmatuur voor systeemplafonds Nieuw. Innovatief. En toch ervaren. Nordeon is een nieuwe, innovatieve Europese producent van LED-armaturen en lampen met meer dan
Nadere informatieE-LINE LED VAN OUD NAAR NIEUW IN 44 SECONDEN
2 VAN OUD NAAR NIEUW IN 44 SECONDEN 3 Industriële verlichtingsinstallaties bieden vaak een aanzienlijk verbeteringspotentieel op het gebied van energieefficiëntie en lichtkwaliteit. Hoewel een renovatie
Nadere informatieUit voorraad leverbaar: webshop.solarnederland.nl Zoekterm: LED LITE
Luminaires h a mission LITE 2017 Uit voorraad leverbaar: webshop.solarnederland.nl Zoekterm: LED LITE LUMISSION MAAKT HET MAKKELIJK Wij hebben een compacte collectie armaturen voor de dagelijkse klussen
Nadere informatieefficiëntie, comfort en gebruiksgemak
UM UM efficiëntie, comfort en gebruiksgemak Dankzij de MesoOptics -technologie hebben de diffusoren van de UM-reeks een hoog rendement en breedstralende lichtverdeling. Voeg daarbij hun hedendaagse vormgeving
Nadere informatieCoreLine Wand- en plafondarmatuur de duidelijke keuze voor LED s
Lighting CoreLine Wand- en plafond de duidelijke keuze voor LED s CoreLine Wall-mounted Of u nou op zoek bent naar een voor in een nieuwbouw- of renovatieomgeving. Uw klanten willen lichtoplossingen die
Nadere informatieDaglicht, gebouwen en mensen
Daglicht, gebouwen en mensen NSVV Nationaal Lichtcongres 29 januari 2015 Prof. Dr.-Ing. A.L.P. Rosemann Dr. ir. M.B.C. Aries Natuurlijke verlichting Gebouwen: beschutting voor weersomstandigheden Voorkeur
Nadere informatieHelvar in Nederland. Helvar in Nederland. Helvar & Lighting Controls. Wat is DALI. Stand-alone systeem. Netwerk systeem. Gebouwbeheersysteem
Helvar in Nederland Helvar & Lighting Controls Wat is DALI Helvar in Nederland Stand-alone systeem Netwerk systeem Gebouwbeheersysteem Noodverlichting Helvar Oy, Finland Onafhankelijke fabrikant van componenten
Nadere informatieCoreLine Waterdicht kwaliteit met een scherpe prijs
Lighting CoreLine Waterdicht kwaliteit met een scherpe prijs CoreLine Waterdicht WT120C Of het nu gaat om nieuwbouw of renovatie van een bestaande ruimte, u wilt verlichtingsoplossingen die lichtkwaliteit
Nadere informatieOpenbare verlichting: hoe kan het efficiënter?
Factsheets OVL lampenkwaliteitsprofielen Openbare verlichting: hoe kan het efficiënter? Openbare verlichting hebben we nodig voor onze verkeersveiligheid, sociale veiligheid en het aantrekkelijk maken
Nadere informatieKleine maatregelen VVSG. 26 oktober 2011 I Tim Van Dyck
Kleine maatregelen VVSG 26 oktober 2011 I Tim Van Dyck Energiebeheercel Stad Antwerpen Team van 6 ingenieurs, gespecialiseerd in energietechnieken, maakt deel uit van Projectbureau Bouw Het implementeren
Nadere informatieOpleiding. Energie in duurzame Gebouwen. Leefmilieu Brussel AUDIT VAN VERLICHTINGSINSTALLATIES. Ingrid VAN STEENBERGEN
Opleiding Energie in duurzame Gebouwen Leefmilieu Brussel AUDIT VAN VERLICHTINGSINSTALLATIES Ingrid VAN STEENBERGEN ODID - Onafhankelijk adviesbureau voor energiezuinige verlichting Adviesbureau Verlichtingsaudits
Nadere informatieLedverlichting in industriële fabriekshallen: een case-onderzoek naar toepasbaarheid
Ledverlichting in industriële fabriekshallen: een case-onderzoek naar toepasbaarheid In Nederland zijn anno 2015 meer dan 56.500 bedrijven gevestigd met een industriële functie (CBS, 2014). Deze bedrijven
Nadere informatieinstallatie-arm ontwerpen verleden tijd?
installatie-arm ontwerpen verleden tijd? 1 situatie tot enkele jaren geleden was duurzaamheid bij klimaatinstallaties comfort en vooral energiebesparing de koplopers bij het besparen op het energie waren
Nadere informatieDynamisch schakelen: minimaal energieverbruik Verlichting op maat met DALI Een constante lichtstroom met CLO Realtime contact met het Encelium
Veko Smart Lighting Veko Smart Lighting Uw bedrijfsverlichting bedienen met een app op uw smartphone. Exact kunnen zien waar onderhoud nodig is. Gericht bijsturen op energiekosten. Dat is wat slimme verlichting
Nadere informatieWat is DALI? VSA s of LED drivers van elk merk/ fabrikaat kunnen in een installatie doorelkaar toegepast worden. (Osram, Philips, Helvar)
Wat is DALI? DALI is een intelligent systeem waarin verschillende componenten met elkaar communiceren, gericht op verlichting, energiebesparing en bedieningsgemak. Digital Addressable Lighting Interface
Nadere informatieInstallatiescan Scholen
Installatiescan Scholen Rapportageformulier (in te vullen door de installateur) Januari 2016 School Installatiebedrijf Datum Naam school Adres school Telefoon school Naam contactpersoon Naam bedrijf Telefoon
Nadere informatieENCON INGENIEURSBUREAU
ENCON INGENIEURSBUREAU ENERGIE - CONSULTANCY ENCON Ingenieursbureau Studiedag milieu&energie Technieken verlichting Case studies Relighting VERLICHTING RELIGHTING Meer licht met minder energie! Energiebesparing
Nadere informatieNaar een opvolgingsindicator voor het Renovatiepact. Tine Tanghe 15 december 2017
Naar een opvolgingsindicator voor het Renovatiepact Tine Tanghe 15 december 2017 Achtergrond Totnogtoeopvolging via aantal vergunningen voor renovatiewerken MAAR Voor veel energetische renovatiewerken
Nadere informatie