kindergeneeskunde informatiebrochure Diabetes

Transcriptie

1 kindergeneeskunde informatiebrochure Diabetes

2

3 Inhoudstafel 1. Inleiding 4 2. Diabetes, wat is dat eigenlijk? 5 3. Het diabetesteam 9 4. Diabetescontrole Streefwaarden voor een goede bloedsuiker Prikplaatsen Het materiaal Contactgegevens bij vragen Persoonlijke notities 14 3

4 1. Inleiding Uw kind wordt opgenomen met diabetes, dit wil zeggen met teveel suiker in de bloedbaan. Mogelijke tekens van diabetes of suikerziekte zijn: veel plassen; veel dorst en drinken; een droge mond; grote eetlust; gevoel van misselijkheid; buikpijn; vermageren; dromen; bedplassen; humeurig; niet zoveel spierkracht; presteert minder; sneller moe, soms suf. Het lichaam maakt geen insuline meer aan waardoor de spieren geen brandstof kunnen opnemen. De bloedsuiker kan niet goed meer worden gebruikt als brandstof voor het lichaam. Daardoor voelt uw kind zich niet zo lekker. Wanneer er op de consultatie wordt vastgesteld dat uw kind diabetes heeft, worden jullie doorgestuurd naar het UZA. We werken nauw samen met het diabetesteam. Na enkele dagen komen jullie terug naar onze afdeling. Het diabetesteam zal u en uw kind gedurende het verblijf in het ziekenhuis bijstaan en belangrijke zaken aanleren over diabetes. Mogen wij vragen om tijdens de werkdagen beiden zoveel mogelijk aanwezig te zijn. Indien gewenst kan u als ouder steeds bij uw kind blijven slapen. Wees gerust, uw kind kan en mag nog alles eten, maar hij/zij moet leren welke voedingsstoffen, suikers of koolhydraten bevatten. Zodat hiermee kan worden rekening gehouden. 4

5 We spreken af dat uw kind tijdens de ziekenhuisopname enkel eet en drinkt op de tijdstippen die samen met u worden afgesproken. Ook wat en hoeveel men wil eten spreekt u af met de diëtiste. Water, thee zonder suiker en light frisdrank mag uw kind tussendoor steeds drinken. Als uw kind op eender welk moment een hongerig of raar gevoel krijgt, moet u onmiddellijk de verpleegkundige bellen of roepen. Diabetes, we gaan er samen tegenaan! 2. Diabetes, wat is dat eigenlijk? (Referentie: Boek: Prik of Pleister van dr. Meike Wördeman) Diabetes is een aandoening waarbij door een tekort aan insuline het suikergehalte in het bloed te hoog is. De suiker die we via de voeding innemen en in de maag terechtkomt, wordt opgenomen in de bloedbaan. Om te kunnen leven, bewegen, denken... maken de cellen in ons lichaam gebruik van suiker. Om de suiker van de bloedbaan in de cellen te brengen, is er een sleutel nodig: INSULINE. Hyperglycemie Normaal wordt insuline in de alvleesklier gemaakt (ook wel pancreas genoemd), maar diabetespatiënten maken antistoffen die hun eigen insuline producerende cellen vernietigen. Aangezien dit hormoon insuline de suiker (de glucose) in ons bloed regelt, zal het suikergehalte stijgen. Een te hoge bloedsuiker noemt men HYPERGLYCEMIE. Door deze hoge glucosewaarden in het bloed, gaan onze nieren glucose doorlaten. Omdat suiker ook water onttrekt uit de cellen, moet men veel plassen. Men krijgt hierdoor veel dorst waardoor u meer en meer moet drinken. Dit zijn dan ook de eerste tekenen waaraan u kunt zien of men diabetes heeft. 5

6 Hieraan kun je hyperglycemie herkennen: 6

7 Omdat de lichaamscellen niet genoeg suiker krijgen, zoeken ze andere energiebronnen. Het vet wordt afgebroken en daarbij ontstaan ketonen. Als er teveel ketonen in het lichaam zitten kan men zo ziek worden, dat men in het ziekenhuis moet worden opgenomen. U ziet hoe belangrijk insuline is. Als de pancreas nu te weinig of geen insuline aanmaakt, heeft hij kunstmatige insuline nodig. Eerst moet er geweten zijn hoe hoog het suikergehalte in het bloed is. U prikt in de vinger en brengt een druppeltje bloed aan op een speciaal stripje. Vervolgens kan men het suikergehalte van een klein apparaatje, de bloedsuikerspiegelmeter of glucosemeter, aflezen. Kinderen met diabetes doen dat al vrij snel helemaal zelf. Om het juiste suikerevenwicht in het lichaam te behouden, spuiten ze op regelmatige tijdstippen de kunstmatige insuline in het lichaam. Hypoglycemie Het kan gebeuren dat men te veel insuline inspuit of te weinig eet. Daardoor daalt het suikergehalte in het bloed. HYPOGLYCEMIE wordt dit genoemd. Wanneer u een hypoglycemie heeft, moet je snelle suikers opnemen zoals: cola drinken (geen cola light!), of druivensuiker eten. Samengevat: een laag suikergehalte is niet goed, maar een te hoog ook niet. Als de bloedsuiker lange tijd te hoog is, gaan kleine bloedvaten stuk. Vooral in de nieren en de ogen. Daarom moeten kinderen met suikerziekte regelmatig op controle komen in het ziekenhuis. Tot op heden is diabetes niet te genezen, maar met gezonde voeding en de juiste hoeveelheid insuline kan men als diabetespatiënt een heel normaal leven leiden. 7

8 Er zijn verschillende symptomen waaraan je hypoglycemie kunt herkennen: 8

9 3. Het diabetesteam 3.1. Dr. Lieve Claeys Onze kinderarts dr. Lieve Claeys is gespecialiseerd in diabetes. Met haar zal u regelmatig contact hebben. Zij zal uitleg geven over diabetes en de behandeling. Zij zal uw kind blijven opvolgen. Vanaf het moment dat uw zoon of dochter het ziekenhuis heeft verlaten verwacht dr. Lieve Claeys gedurende de eerste twee weken elke dag een telefoontje van u om samen de insulinedosis te overleggen. Bij problemen of twijfel mag u dr. Lieve Claeys steeds contacteren: in het ziekenhuis thuis privé gsm lieveclaeys@arnouts.com 3.2. Diabeteseducator Hilleke Haagdorens Zij gaat u vooral uitleg geven over het gebruik van de glucosemeter, insuline berekenen, interpretatie bloedsuikerwaarden, wat te doen bij hypo/hyper/ sporten/beweging, het dagboekje, de diabetesconventie, over de Vlaamse Diabetes Vereniging en over het verloop van de ambulante raadpleging. Ook het aanleren van de juiste inspuit- en priktechniek neemt Hilleke voor haar rekening. Ook zal zij u informeren aangaande verhoogde kinderbijslag. Hilleke zorgt voor al het nodige materiaal zoals insulinepen, glucosemeter, prikpen... Hilleke Haagdorens is steeds bereid uw vragen te beantwoorden op het nummer: tijdens de werkuren enkel voor dringende gevallen kinderdiabetes@uza.be 9

10 3.3. Diëtiste Katrien Wellens Samen met de diëtiste wordt de voeding uitgebreid besproken. Aan de hand van wat uw kind gewoonlijk eet en drinkt zal zij met u alle nodige aanpassingen doornemen. Diabetesvoeding is een gezonde, gevarieerde voeding met extra aandacht voor suikers en vetten. Katrien zal u alles leren over koolhydraatruilwaarden. Met vragen over de voeding kunt u steeds terecht bij Katrien Wellens op het nummer: tijdens de werkuren katrien.wellens@uza.be 3.4. Psychologe U kan psychologe Marian De Wulf bereiken op het nummer: Verpleegkundig personeel van de afdeling kindergeneeskunde De verpleegkundigen van de afdeling kindergeneeskunde gaan u vooral begeleiden in het aanleren van hoe u de glycemie prikt en hoe u insuline moet inspuiten. U zal zien dat u de techniek snel onder de knie zal hebben! Onze afdeling heeft ook een eigen diabetesteam (Vicky Diels, Ann De Jongh, Ria Verhoeven en Frie Van Aken). Deze personen zal u nog regelmatig ontmoeten tijdens de diabetesconsultaties. 4. Diabetescontrole Telkens vóór de paasvakantie, vóór de grote vakantie en na de kerstvakantie, komen alle diabetespatiëntjes op controle bij dr. Lieve Claeys. Er wordt een bloedafname gedaan waaruit men kan afleiden hoe hoog de bloedsuikers de laatste twee maanden waren. De resultaten van de bloedanalyse en mogelijke problemen worden met dr. Lieve Claeys 10

11 besproken. Bij diëtiste Katrien Wellens kunt u terecht voor advies rond de voeding. Diabeteseducator Hilleke Haagdorens kijkt de glycemietoestelletjes nog eens na en bespreekt hoe de laatste maanden zijn verlopen. Eén keer per jaar, in september, is er een uitgebreide diabetescontrole. Hierbij komen extra onderzoeken kijken zoals: bloedanalyse; wegen en meten; controle bij de oogarts; urinecontrole. Ook dan kan u bij diabeteseducator Hilleke Haagdorens en de diëtiste Katrien Wellens terecht met al uw vragen. Er is hier telkens iemand van het kinderdiabetesteam van onze afdeling aanwezig. 5. Streefwaarden voor een goede bloedsuiker Vlak voor het eten (150) 2 uur na het eten uur (4 uur na Novorapid-inspuiting) indien lager dan 100: 0,5 KH-portie extra bv. ½ glas fruitsap, koek, 3 petit beurre s 24 uur rond de 80 indien lager dan 80: 0,5 tot 1 KH-portie extra 2 uur rond de 70 tot 80 indien lager dan 70: altijd eerst snelle suiker; +0,5 tot 1 KH-portie extra 4.1. Hypoglycemie Waarde lager dan 50 1 druivensuiker of 30 ml cola per 10 kg lichaamsgewicht Waarde tussen 50 en 70 ½ druivensuiker of 15 ml cola per 10 kg lichaamsgewicht Indien geen verbetering na 10 minuten, terug herhalen. Indien langer dan een half uur voor de maaltijd: extra KH eten. 11

12 4.2. Hyperglycemie Waarde hoger dan 100 à 120 voor de hoofdmaaltijden dient men een correctie uit te voeren. Bv. wanneer u in totaal 20 E inspuit (meestal ongeveer 1 E/kg/dag): 1800 gedeeld door 20 is 90 mg/dl. Als u dus 250 staat moet u dus 1 E extra inspuiten. 6. Prikplaatsen Opgelet: het is belangrijk binnen een bepaalde regio niet steeds op dezelfde plek te prikken in dezelfde periode. Dit wil zeggen bv. elke morgen in het bovenbeen, elke middag in de buik. Dit is omwille van absorptie In de bovenbenen Teken eerst een denkbeeldige lijn in het midden van het bovenbeen. Neem hiervan de buitenkant als inspuitgebied. De bovengrens ligt een handbreedte onder de lies en de ondergrens een handbreedte boven de knie In de buik De inspuitplaats loopt van onder de ribben tot onder de navel. Blijf wel enkele cm van de navel, want hier zitten veel bloedvaten. Nooit Lantus of Levemir inspuiten In de bil Inspuiten in het bovenste, buitenste kwadrant. Blijf enkele centimeters van de heupkam af. 12

13 6.4 Volgorde s morgens Humalog, Apidra, Novorapid: s middags Novorapid: s avonds Novorapid: s avonds Lantus, Levemir: rechter bovenbeen buik linker bovenbeen bil 7. Het materiaal U krijgt via de conventie teststrips voor de glucosemeter. Ook de glucosemeter en de prikpen met de lancetjes zijn gratis. Insuline wordt terugbetaald, maar is enkel op voorschrift (gratis) verkrijgbaar. Enkel de naaldjes om insuline in te spuiten moet u zelf kopen bij de apotheek of via de diabetesvereniging. 13

14 8. Contactgegevens bij vragen Heeft u bij het doorlezen van de folder toch nog bijkomende vragen? Stel ze dan gerust! U kan de dienst kindergeneeskunde contacteren: Tel Pediatrie_azstjozef@emmaus.be Uren tussen 8.00 en uur Kinderarts dr. Lieve Claeys (zie p. 9) Diabeteseducator Hilleke Haagdorens (zie p. 9) Diëtiste Katrien Wellens (zie p. 10) Psycholoog Marian De Wulf (zie p. 10) Neem ook zeker een kijkje op onze website U vindt er o.a. meer praktische informatie terug. Ook voor financiële informatie kan u hier terecht. 9. Persoonlijke notities 14

15 15

16 Opdrachtgever: Vicky Diels - verpleegkundige kindergeneeskunde VU: Koen Vancraeynest - algemeen directeur Versiedatum: 12 januari 2016 Algemeen Ziekenhuis Sint-Jozef Malle Oude Liersebaan Malle Tel azsintjozef@emmaus.be AZ Sint-Jozef maakt deel uit van de groep Emmaüs