Het horen van kinderen door de politie. Het horen van kinderen door de politie. Kindvriendelijke verhoorstudio. Verhoorkamer/Praatkamer

Transcriptie

1 Wat gaat er vooraf aan een interview van een kind door de politie (een verhoor)? KINDGESPREKKEN OVER MISHANDELING; ZORGVULDIG IN GESPREK OVER GEWELD Jannie van der Sleen Melding Informatief gesprek Aangifte Horen van getuige(n) Het horen van kinderen door de politie Het horen van kinderen door de politie Binnen een strafrechtelijk onderzoek: Doel van het verhoor is waarheidsvinding/feiten: Is er al dan niet een strafbaar feit gepleegd en zo ja, welk strafbaar feit precies? Verzamelen van belastende en ontlastende informatie Binnen de hulpverlening? Vindt plaats in kindvriendelijke verhoorstudio s 11 verhoorstudio s in Nederland Jaarlijks ongeveer 1100 verhoren Kinderen tussen 4 en 12 jaar en getuigen met een verstandelijke beperking Vermoedens/aangifte van seksueel misbruik, fysieke kindermishandeling, huiselijk geweld, moord/doodslag, ander ernstig misdrijf Verhoorkamer/Praatkamer Verhoorkamer/Praatkamer Kind Regiekamer/Luisterkamer Verhoorder Wachtkamer Kindvriendelijk ingericht Camera s en geluidsopnameapparatuur 1

2 Regiekamer/Luisterkamer Wachtkamer Regisseur Ouders/begeleiders Verbalisant Evt. officier van justitie, rechter-commissaris, advocaat van de verdachte, hulpverlening Verhoorder Leeuwarden Werkzaam bij een afdeling zedenzaken Opleiding Verhoren Kwetsbare Getuigen in zedenzaken (VKGz, Politieacademie Apeldoorn) Regisseur eveneens opgeleid 2

3 Waarom verhoor in kindvriendelijke verhoorstudio Relatief prettige omgeving voor het kind Vastlegging van het verhoor: controleerbaar en minder kans op herhaald verhoor Drie pijlers Beïnvloeding voorkomen Waarheidsgetrouwe/juiste informatie inwinnen: Hoe voorkom ik beïnvloeding? Afstemming: Hoe sluit ik aan bij dit kind, zodat het zo goed mogelijk kan vertellen? : Welke inhoudelijke vragen stel ik? Kinderen zijn gemiddeld: Suggestibeler dan volwassenen Meer compliant dan volwassenen 3

4 Beïnvloeding voorkomen Beïnvloeding voorkomen Het kind instrueren: Als je iets niet weet. Als ik moeilijke woorden gebruik Als ik iets vraag, dat ik al eerder gevraagd heb. Als ik iets fout zeg. Ik weet het niet, ik was er niet bij, dus ik moet het aan jou vragen Starten met vraag naar algemene free recall en deze stimuleren Gerichte free recall vragen Open vragen stellen Geen complimenten op gewenste informatie Geen negatieve feedback op ongewenste informatie Niet aandringen Beïnvloeding voorkomen Beïnvloeding onderzoeken Geen informatie inbrengen Emoties reflecteren, niet in meegaan Geen oordeel/geloof/ongeloof Niet te veel en te lang doorgaan met vragen stellen Dezelfde vragen niet herhalen Probleem: beïnvloeding vooraf Beïnvloeding onderzoeken Rianne Het verhaal van het kind is ontstaan door bewuste beïnvloeding Het verhaal van het kind is ontstaan door onbewuste beïnvloeding Er is sprake van een misverstand: onschuldige handelingen zijn uitgelegd als seksueel misbruik Het kind is wel seksueel misbruikt, maar niet door deze verdachte Het kind heeft het verhaal verzonnen Waarover kom je praten? Over opa. Wil je me daar es over vertellen? Ik heb wel heel veel verteld, maar dat was helemaal niet waar. Mama ging steeds verder praten. Het was gewoon helemaal niet waar. Dat zei ik ook, maar ze bleef maar doorpraten. 4

5 Rianne Rianne En verder? Toen heeft ze met mij bij tante Janne gaan praten. Toen waren we aan het douchen. Het was met mij bij de waskamer. Ze ging met mij praten. Ik zei dat het niet waar was. Eigenlijk had ik het beneden gezegd, boven gezegd, thuis gezegd. Mama heeft gezegd dat ik niet meer bij opa in bad mocht zitten. Mama moest huilen. Maar wat is er dan niet waar? Hij heeft eigenlijk niks gedaan met mij. Wat heeft opa dan niet gedaan? Niks, het is eigenlijk niet waar. Rianne Afstemming Wat had je dan gezegd? Dat het allemaal niet waar was. Mama wou niet luisteren. Volgens mij begrijpte mama mij niet. Hoe kwam het dan dat je dat eerst vertelde over opa? Ik wist niet zo goed waar mama het over had en ik zei: ja, ja. Mam had dat ook helemaal niet verteld. Want ik snapte het eigenlijk helemaal niet. Elk kind verdient maatwerk! Afstemming Afstemming Aanpassen van de ruimte: spullen eruit of juist erin (speelgoed/spelletjes/knufffels/tangle) Duidelijkheid geven over de situatie: Waarom dit gesprek en wie is de interviewer? Afhankelijk van het kind meer of minder uitgebreid. 5

6 Afstemming Afstemming Verwachtingen/vraagstelling aanpassen wat betreft hoeveelheid informatie, tijdstippen, data, motieven, enz. Bij niet willen of kunnen vertellen: drempels proberen weg te nemen, maar ook kunnen accepteren Visualiseren: tekenen, foto s, hulpmiddelen Eventueel uitleg geven over hoe nu verder Combineren van praten en tekenen/kleuren Positief en ontspannen proberen te eindigen Details verzamelen over het vermeende delict: Handelingen Houdingen/posities Verbale uitingen Hoe heeft het kind de gebeurtenissen ervaren? Kleding kind en verdachte Evt. signalement van de verdachte Frequenties, locaties, tijdstippen, periode, etc. Onderscheid bevraging door hulpverlening en bevraging door politie: Voor hulpverlening is free recall en gerichte free recall met betrekking tot vaststelling van mogelijk seksueel misbruik of mogelijke fysieke mishandeling vaak voldoende (en het beste bij eventueel volgend strafrechtelijk traject) De ontstaansgeschiedenis: Als het kind zelf begint te vertellen: aansluiten Wie heeft met het kind gesproken en wat is aan de orde geweest? Vooraf een plan maken voor de vraagstelling als het kind niet uit zichzelf over het onderwerp begint 6

7 Opties/keuze afhankelijk van de betreffende casus: Hoe gaat het op school? Wat vind je leuk op school? Wat vind je niet zo leuk op school? Wat vind je leuk om te doen als je niet op school bent? Hoe gaat het thuis? Wat vind je leuk thuis? Wat vind je niet zo leuk thuis? Vertel me es wat je gisteren allemaal hebt gedaan? Beginnen we bij toen je uit bed kwam. Eventueel visueel maken. Zit er wel eens iemand aan je op een manier die je fijn vindt? Zo ja, wie? Zit er wel eens iemand aan je op een manier die je niet fijn vindt of die pijn doet? Zo ja, wie? Wat is het leukste dat je met mama hebt gedaan? Wat is het leukste dat je met papa hebt gedaan/ Doen papa en mama wel eens dingen met jou die je niet zo leuk vindt? Of pijn doen? Zo ja wat? Heb je wel eens ruzie? Met wie heb je wel eens ruzie? Wat doe je dan? Zie je wel eens dat andere mensen ruzie hebben? Zo ja, wie? Wat doen ze dan? Als het kind niet met informatie komt, eventueel informatie inbrengen: Liefst feitelijke informatie (foto s, blauwe plekken) Als dat niet kan verwijzen naar eerdere onthulling, de locatie waarop iets zou zijn gebeurd, doktersbezoek, etc. Bijvoorbeeld: Ik heb gehoord dat. Wat kan je daar over vertellen? Vragende toon van belang Soms kan een kind niet vertellen, ook niet als nagenoeg of feitelijk vast staat dat er sprake is geweest van fysieke mishandeling of seksueel misbruik 7

8 8