Protocol Zedenmisdrijf. Versie 10 juni Postbus AX Amersfoort tel fax e.mail:

Transcriptie

1 Protocol Zedenmisdrijf Versie 10 juni 2008 Postbus AX Amersfoort tel fax e.mail:

2 INHOUDSOPGAVE Pag. 2 INLEIDING Pag. 4 Tips ter voorbereiding Alle teamleden CHECKLIST COMMUNICATIE Pag. 4 Wie CHECKLIST PERSBELEID Pag. 5 Algemeen Voorlichtingsbijeenkomst CHECKLIST VOORLICHTINGSBIJEENKOMST Pag. 5 Voorbereiding Inhoud Organisatie Uitnodigen Pag. 6 Hulpverleners voor de sprekers Procedure Inhoud CHECKLIST CONTACT MET BETROKKENEN Pag. 6 Direct betrokkenen Indirect betrokkenen Pag. 7 CHECKLIST INFORMATIE AAN INDIRECT BETROKKENEN Pag. 7 De mededeling Wanneer de emoties wat luwen CHECKLIST NAZORG/PREVENTIE Pag. 7 LOGBOEK Pag. 8 KPOA Protocol Zedenmisdrijf pagina 2

3 INLEIDING Zedenzaak op een school met een minderjarig leerling Een zedenzaak op school heeft een heel andere impact en handelswijze dan bijvoorbeeld aangifte doen van vernieling of diefstal. In deze laatste gevallen doet de directeur in naam van het College van Bestuur aangifte van een misdrijf. In geval van een zedenzaak neemt het College van Bestuur, of in diens opdracht de personeelsadviseur het voortouw. Zij doet melding aan de zedenpolitie en neemt contact op met de vertrouwensinspecteur van de inspectie van het onderwijs. Indien er sprake is van een aangifte zal de zedenpolitie met het slachtoffer een intakegesprek voeren. In de praktijk blijkt dat ouders geen aangifte willen doen en/of willen voorkomen dat het intakegesprek plaatsvindt. In bepaalde gevallen kan echter de officier van justitie de ouders hiertoe dwingen (tijdelijke ontheffing uit de ouderlijke macht). De gegevens vanuit het intakegesprek gaan door naar de officier van justitie en die bepaalt of er vervolgd wordt. Dit betekent dat het niet aan leerkrachten, directeuren en/of het College van Bestuur is om de zwaarte van de overtreding vast te stellen. Uit de praktijk blijkt dat, indien er sprake is van een (vermoeden) van een zedenmisdrijf de emoties bij betrokkenen hoog kunnen oplopen. Dit betekent dat vanaf het eerste moment grote zorgvuldigheid in acht genomen dient te worden en dat er ook vanaf het allereerste begin goede afstemming moet plaatsvinden met het College van Bestuur of in hun naam de personeelsadviseur. Stappenplan: 1. Er is een vermoeden van een zedenmisbruik. Degene die dit vermoeden heeft is verplicht dit te melden aan de directeur van de school. 2. De directeur meldt dit direct bij het College van Bestuur of de Personeelsadviseur 3. Het College van Bestuur/personeelsadviseur is verplicht om onmiddellijk in overleg te treden met de vertrouwensinspecteur 4. Als uit het overleg met de vertrouwensinspecteur blijkt dat er een redelijk vermoeden is dan dient het College van Bestuur/de personeelsadviseur aangifte bij politie of justitie. Toelichting: 1. Personeelsleden die informatie krijgen over een vermeende zedenzaak hebben de verplichting om het bevoegd gezag onmiddellijk te informeren. 2. In alle gevallen verplicht de wet het bevoegd gezag om onmiddellijk met de vertrouwensinspecteur in overleg te treden. Dit overleg heeft tot doel om een antwoord te vinden op de vraag of er een redelijk vermoeden is van een strafbaar feit. Onder het begrip redelijk vermoeden wordt verstaan dat elk redelijk denkend persoon tot eenzelfde oordeel zou komen als hij kennis had van dezelfde feiten en omstandigheden. KPOA Protocol Zedenmisdrijf pagina 3

4 3. Is de conclusie van het overleg dat er sprake is van een redelijk vermoeden, dan doet het bevoegd gezag direct aangifte bij de politie of justitie.* Vooraf stelt het bevoegd gezag de aangeklaagde en de ouders van de klager op de hoogte. Mogelijke bedenkingen van betrokken ouders, leerlingen en/of leerkrachten ontslaan het bevoegd gezag niet van de verplichting tot het doen van aangifte. De wet stelt in dit geval het algemeen belang boven dat van individuele betrokkenen. Voorop staat dat een herhaling van het seksueel misbruik wordt voorkomen. * De politie is zelf niet altijd op de hoogte van de juiste wetgeving. De vertrouwensinspecteur kan hier dan een rol in spelen. Tips ter voorbereiding wijs een calamiteitencoördinator/contactpersoon aan, en maak jezelf als zodanig bekend zorg voor een regelmatig afstemming met College van Bestuur/personeelsadviseur ga na of (het vermoeden van) de zedenzaak al gemeld is bij het bestuur en de vertrouweninspecteur; neem eventueel contact op met de betrokken instanties( zedenpolitie, GGD jeugdzorg) voor: inschatten van de situatie ter plekke inschatten behoefte aan hulp, advies, ondersteuning aanvullende ontbrekende informatie informeer die leden van het team die mogelijk een rol hebben( contactpersoon van de school, leerkracht betreffende leerling); wijs de geïnformeerde(n) op het belang van geheimhouding; regel eventueel een notulist die tevens het verslag en het plan van aanpak kan uitwerken; Begin direct vanaf het eerste moment met verslaglegging (logboek) al zijn het maar korte notities. Deze kan je altijd later uitwerken Alle teamleden Stel het team op de hoogte van het gebeuren Geef aan wie de contacten naar buiten verzorgt en leg het team de plicht op zelf niet op vragen en opmerkingen in te gaan, maar door te verwijzen. informeer intern degenen die direct of indirect met het incident te maken (kunnen) krijgen; bij strafrechtelijk onderzoek: benadruk het belang van geheimhouding i.v.m. het strafrechtelijk onderzoek en de privacy van verdachte(n), slachtoffer(s) en hun directe omgeving. bescherm je school tegen een overdosis hulpverleners; bedenk welke hulp/ondersteuning de school zelf kan bieden en wat niet; breng de calamiteit/zedenzaak en de reeds geboden hulpverlening en opvang in kaart middels een logboek (pag.10); inventariseer de behoeften van alle betrokken partijen stel een plan van aanpak op; houd daarbij rekening met: nazorg/preventie privacy van de betrokkenen afspraken rondom geheimhouding omgaan met de pers betrek betrokken partijen zoveel mogelijk bij het opstellen van het plan; KPOA Protocol Zedenmisdrijf pagina 4

5 bepaal of het noodzakelijk is om een voorlichtingsbijeenkomst te organiseren (voor ouders, leerlingen, buurtbewoners, werknemers, personeel, vertrouwenspersoon Eduniek etc.); bepaal wat de houding ten aanzien van pers/media zal zijn; deel relevante folders en informatie uit. Daar is vaak behoefte aan; Checklist Communicatie Wie management van de eigen instelling; vertrouwensinspecteur onderwijs; teamleden ouders/familieleden; huisartsen (i.v.m. opvang van slachtoffers); telefonische hulpdiensten zoals kindertelefoon en SOS telefoon; collega s van andere scholen van KPOA scholen in de wijk; pers,( zodra die in beeld is gekomen); vervangende teamleden; wees open en eerlijk; geef informatie over het calamiteiten/zedenteam en de ondersteuningsmogelijkheden; geef uitleg over het incident, mogelijke signalen van betrokkenen, reacties van en gevolgen voor betrokkenen, de reeds geboden opvang en hulpverlening etc.; vraag wat de eventuele behoefte aan ondersteuning is; geef ruimte voor het stellen van vragen en het uiten van angst, verdriet en woede; Checklist Persbeleid Algemeen Afhankelijk van de ernst en omvang van het probleem is het niet altijd wenselijk dat de pers in zicht komt, maar dat is vaak niet te voorkomen. informatie aan de pers wordt alleen verstrekt door de daartoe benoemde perswoordvoerder(s); alle betrokkenen (leerlingen, ouders, personeelsleden, buurtbewoners etc.) worden zo snel mogelijk geïnformeerd wie de woordvoerders zijn en krijgen het advies om naar hen door te verwijzen indien zij benaderd worden door de pers; informatie over de feiten rondom de verdachte, het strafrechtelijk onderzoek etc. worden alleen gegeven door de politie; Voorlichtingsbijeenkomst als aanwezigheid van de pers niet gewenst is: geef dit met onderbouwing duidelijk aan overweeg een alternatief te bieden (persverklaring, interview, persconferentie) zorg er voor dat het een besloten bijeenkomst is, d.w.z. niet in een openbare ruimte KPOA Protocol Zedenmisdrijf pagina 5

6 Checklist voorlichtingsbijeenkomst Voorbereiding Inhoud ken de feiten; bedenk wat het doel van de bijeenkomst is; bedenk wat de informatiebehoefte van de aanwezigen zal zijn. Organisatie organiseer de bijeenkomst zo snel mogelijk (liefst binnen 24 uur); reserveer 2 a 2,5 uur voor de bijeenkomst bereid de bijeenkomst stap voor stap voor; overweeg of er gekozen moet worden voor een onafhankelijke voorzitter kies evt. voor een forumopzet; spreek de procedures door (bijvoorbeeld: vragen stellen na afloop of tussendoor, vragen op papier of door de microfoon etc.); zorg er voor dat mensen na het plenaire gedeelte voor individuele opvang bij hulpverleners (maatschappelijk werkers) terecht kunnen; maak in de agenda ruimte voor informatie over de situatie rondom het slachtoffer (en evt. verdachte) en het inventariseren en beantwoorden van vragen; spreek af wie zich ontfermt over aanwezigen die heel emotioneel worden (meenemen naar een aparte ruimte); neem relevant informatiemateriaal mee; zorg eventueel voor opvang de dag na de bijeenkomst (i.v.m. reakties die los kunnen komen); deel na afloop een evaluatieformulier uit. richt de zaal zo in dat mensen elkaar kunnen ontmoeten; zorg voor een informele sfeer: koekjes bij thee/koffie, drankje na afloop. houd onopvallend de zaal in de gaten; reageer op (non verbale) aanwijzingen van de gespreksleider; vang mensen met heftige emoties op. Uitnodigen bedenk wie je uitnodigt (homogene groep); geef in de uitnodiging duidelijk aan wat het doel is van de bijeenkomst (voorkom valse verwachtingen); geef in de uitnodiging aan wie de contactpersoon is, wat zijn/haar telefoonnummer is, wanneer hij/zij bereikbaar is; denk na over de manier waarop de uitnodigingsbrief wordt verspreid, via de post duurt soms te lang, via de betrokkenen (leden, leerlingen) komt niet altijd aan. Hulpverleners zorg voor autoriteit: (jeugd)arts, (school)psycholoog/pedagoog); bepaal welke hulpverleners de bijeenkomst gaan verzorgen; spreek af wie wat zegt en wie welke rol heeft; KPOA Protocol Zedenmisdrijf pagina 6

7 indien gekozen is voor een forumopzet kan dit als volgt worden samengesteld: de directeur van de school; de calamiteitencoördinator (als dat een ander is); een rechercheur/agent die betrokken is bij de zaak; evt. de Officier van Justitie; een arts of sociaal verpleegkundige van de GGD; een gedragsdeskundige; contactpersoon van de school; vertrouwenspersoon Eduniek. spreek af wie zich ontfermt over aanwezigen die heel emotioneel worden (meenemen naar een aparte ruimte). voor de sprekers Inhoud bereid je goed voor; zorg dat je een goed verhaal hebt; bedenk van tevoren welke vragen er kunnen komen; hou het doel van de bijeenkomst goed in de gaten; sta stil bij de slachtoffers. Procedure geef duidelijk aan welke informatie wel/niet gegeven kan worden en waarom; geef aan wanneer men met vragen kan komen: tijdens het verhaal of achteraf. Checklist contact met betrokkenen Direct betrokkenen bepaal of er iemand op huisbezoek gaat; ga bij de politie na wat er door hen gedaan is richting direct betrokkenen (wat is er verteld, afgesproken etc); geef uitleg over het incident, reacties, gevolgen etc.; geef ruimte voor het stellen van vragen en het uiten van angst, verdriet, woede; vraag aan welke hulp/ondersteuning ze behoefte hebben; wijs op de mogelijkheden van ondersteuning door hulpverlenende instantie (AMW, AMK, BJZ, GGD, GGZ; bureau slachtofferhulp); geef aan wie de contactpersoon is en hoe en wanneer die te bereiken is; bespreek, indien wenselijk wie namens de direct betrokkenen contactpersoon is voor de hulpverlening, instellingen etc.; maak eventueel een nieuwe afspraak; informeer de direct betrokkenen over een eventuele voorlichtingsbijeenkomst (ook als deze bijeenkomst niet voor henzelf bedoeld is). KPOA Protocol Zedenmisdrijf pagina 7

8 Indirect betrokkenen informeer zo snel mogelijk, bijvoorbeeld via een brief; zorg er voor dat indirect betrokkenen die op dat moment niet aanwezig zijn worden geïnformeerd; geef in de brief uitleg over: de gebeurtenis evt. organisatorische aanpassingen binnen de school de zorg voor de betrokkenen binnen de school de regels over aanwezigheid nazorg voor de betrokkenen waar men terecht kan met vragen Checklist informatie aan indirect betrokkenen laat het nieuws bij voorkeur vertellen door iemand die de indirect betrokkenen kennen (directeur, leerkracht, intern begeleider etc.); verteller: bereid je voor op het gesprek met de indirect betrokkenen: wat ga je zeggen, welke effecten kun je verwachten; verteller: wees je bewust van de eigen emoties; creëer binnen de groep een sfeer waarin het mogelijk is om te zeggen dat het moeilijk is om het nieuws te vertellen; zorg er voor dat er iemand (leerkracht/hulpverlener) op de betreffende dag en de dag daarna beschikbaar is voor het opvangen van indirect betrokkenen, naasten en personeelsleden; probeer de opvang zoveel mogelijk in één ruimte (klas, aula etc) te houden, maar zorg dat er een ruimte is waar betrokkenen naartoe kunnen als ze alleen willen zijn of overstuur zijn; denk na over de rol die een contactpersoon voor de indirect betrokkenen en/of hun naasten kan spelen; zorg er voor dat er een hulpverlener is die contactpersoon voor de instelling kan zijn; wees erop voorbereid dat het slechte nieuws andere verlieservaringen kan reactiveren, zowel bij indirect betrokkenen, hun naasten of het betrokken personeel; laat naasten weten wat er aan de indirect betrokkenen is verteld. De mededeling begin met een inleidende zin; vertel het hoe, waar en wanneer van de gebeurtenis; breng het bericht over zonder er omheen te draaien; geef in eerste instantie alleen de hoogst noodzakelijke informatie; neem voldoende tijd voor emoties. Wanneer de emoties wat luwen vertel bij wie de indirect betrokkenen terecht kunnen voor een persoonlijk gesprek. KPOA Protocol Zedenmisdrijf pagina 8

9 Checklist nazorg/preventie bespreek na een vastgestelde tijd (bijvoorbeeld twee maanden) op welke manier binnen de school aandacht besteed kan worden aan: een veilig klimaat binnen de school; het voorkomen van seksueel misbruik; rouwverwerking overweeg om na een vastgestelde tijd een slotinformatiebijeenkomst voor medewerkers (docenten, groepsleiding etc.) te organiseren gericht op bijvoorbeeld: deskundigheidsbevordering op het gebied van seksueel misbruik; rouwverwerking bij kinderen; het bevorderen van een veilig school-/leef-/werkklimaat. Aldus vastgesteld d.d W.H. Ellenbroek Voorzitter CvB KPOA Protocol Zedenmisdrijf pagina 9

10 Bijlage Logboek Persoonsgegevens betrokkene Naam: Geboortedatum: Adres: Datum Contact gehad met Welke informatie Afspraak / actie KPOA Protocol Zedenmisdrijf pagina 10

11 Datum Contact gehad met Welke informatie Afspraak / actie KPOA Protocol Zedenmisdrijf pagina 11