Conserveermiddelen in vloeibare reinigers Factsheet. Versie Fout! Onbekende naam voor documenteigenschap.

Transcriptie

1 Conserveermiddelen in vloeibare reinigers Factsheet Versie Fout! Onbekende naam voor documenteigenschap. Datum Januari 2010 Voedsel en Waren Autoriteit Regio Noord Postbus AL Groningen Nederland tel +31 (0) fax +31 (0) internet projectnummer: ND0919AC-2

2 1. INLEIDING Aan vloeibare reinigers (af, allesreiniger) worden conserveermiddelen toegevoegd om microbieel bederf tegen te gaan. Deze conserveermiddelen zijn vaak sensibiliserende stoffen. Dit betekent dat mensen die voor deze stoffen gevoelig zijn, een allergische reactie kunnen krijgen. In 2006 en 2007 heeft de VWA een marktonderzoek uitgevoerd naar vloeibare reinigers. Destijds lag de focus op de allergene parfumstoffen. Uit de dossiercontroles en de ingrediënten declaratie kwam naar voren dat 3 conserveermiddelen veelvuldig werden toegepast: 2-methyl-4-isothiazolin-3-one (MI), 5-chloro-2methyl-4-isothiazolin-3-one (CMI) en 1,2-benzisothiazool-3-on (BIT). Kathon CG is een mengsel van MI en CMI in de verhouding van 1:3. Conserveermiddelen in reinigers moeten volgens de Detergenten verordening [1] altijd worden gedeclareerd op het etiket, ongeacht het gehalte. Correcte indeling en vermelding van sensibiliserende stoffen zoals allergene parfumstoffen en conserveermiddelen op het etiket is nodig om consumenten te informeren. Indien een consument gesensibiliseerd is voor een bepaalde stof, kan hij/zij een product uitkiezen waarin deze stof niet aanwezig is. Deze conserveermiddelen (MI, CMI en BIT) worden in meerdere producten toegepast, bijvoorbeeld ook in cosmetische producten (shampoo, handzeep), speelgoed (vingerverf) en andere huishoudelijke chemicaliën (verf). Door de gehaltes van deze conserveermiddelen in de diverse productgroepen in kaart te brengen, kan een beter beeld worden verkregen van de integrale blootstelling aan CMI, MI en BIT. Uit het marktonderzoek van 2007 naar vloeibare reinigers bleek ook dat er een aantal kleine spelers op de markt waren die niet of nauwelijks van de wetgeving op de hoogte waren. Daarom is de verwachting dat ook de correcte indeling en declaratie van conserveermiddelen niet in alle gevallen correct zullen zijn. 2. DOELSTELLING In kaart brengen in hoeverre MI, CMI en BIT worden toegepast als conserveermiddel in vloeibare reinigers. Daarnaast wordt ook de etikettering van de vloeibare reinigers beoordeeld t.a.v. de eisen van de Detergenten verordening. Er zal worden gehandhaafd via dossiercontroles bij bedrijven die deze vloeibare reinigers niet op correcte wijze hebben geëtiketteerd. 3. WERKWIJZE In februari 2009 zijn 99 vloeibare reinigers bemonsterd in de detailhandel. Door het lab zijn de monsters onderzocht op gehalte aan MI, CMI en BIT. Daarnaast is de etikettering van deze reinigers beoordeeld, of deze conform is aan de eisen van de Wet Milieubeheer (in het bijzonder de Detergenten verordening). In september-oktober 2009 zijn dossiercontroles uitgevoerd bij bedrijven die producten op de markt brengen die niet voldeden aan de Detergenten verordening. 4. RESULTATEN In totaal zijn 99 vloeibare reinigers bemonsterd. In vijf gevallen betrof het professionele producten. De meeste producten waren verpakt in een fles. Een aantal was ook in de vorm van een spuitflacon of een navulverpakking hiervoor. 35 speciale reinigers (bv keuken, badkamer, speciaal oppervlak) 33 allesreinigers 16 af 13 2 schuurmiddel 4.1 Etikettering van vloeibare reinigers Er is geïnventariseerd in hoeverre de etikettering van de bemonsterde reinigers overeenkomt met de eisen van de Detergenten verordening (EG) 648/2004. In de onderstaande tabel 1 wordt een overzicht gepresenteerd. Ter vergelijking zijn de resultaten van het marktonderzoek naar textiel en (poeder, gel en ) van 2006 en van vloeibare reinigers van 2007 ook opgenomen in het overzicht. 1 Verordening (EG) Nr. 648/2004 van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 betreffende detergentia. ND0919AC-2 Conserveermiddelen in vloeibare reinigers 2/8

3 De resultaten van het huidige marktonderzoek zijn vergelijkbaar met voorgaande marktonderzoeken. Over het algemeen voldoen de producten aan de etiketteringseisen van de Detergenten verordening. De meerderheid van de producten heeft de ingrediëntendeclaratie vermeld op het etiket. Voor de internetsite geldt dat deze wel beschikbaar moet zijn, maar deze hoeft niet op het etiket te worden vermeld. Voor het adres geldt dat deze moet worden vermeld op het etiket indien deze beschikbaar is. Het internetadres wordt meestal wel vermeld, het adres slechts een enkele maal. De meeste producten bevatten een parfum en zijn geconserveerd. Tabel 1: Etikettering van reinigingsmiddelen marktonderzoek 2006 textiel en (n=52) ingrediëntendeclaratie conform EG aanbeveling marktonderzoek 2007 vloeibare reinigers (n=86) 100% 95% 98% internetsite* 92% 80% 93% adres # 15% 22% 13% parfum gedeclareerd 89% 83% 87% conserveermiddel gedeclareerd 43% 76% 62% * wel verplicht beschikbaar voor consument, niet verplicht op het etiket # alleen verplicht indien beschikbaar marktonderzoek 2009 vloeibare reinigers (n=99) Van de producten zonder ingrediëntendeclaratie waren aantal producten bestemd voor de professionele markt, waarvoor deze verplichting niet geldt. Op een multireiniger ontbrak de ingrediëntendeclaratie. Hiervoor is een schriftelijke waarschuwing opgemaakt. Op een af en een andere multireiniger was de etikettering aangebracht op de binnenkant van het etiket. Op het af was de etikettering bovendien niet in de Nederlandse taal aangebracht. Voor deze overtredingen is een schriftelijke waarschuwing opgemaakt. Etikettering in relatie tot de Wet Milieubeheer De meeste vloeibare reinigers zijn niet ingedeeld in een gevaarklasse volgens de Wet Milieubeheer. Totaal 11 producten waren ingedeeld als irriterend (Xi), 1 product als schadelijk (Xn). Dit betrof vaak de speciale reinigers voor bijvoorbeeld kalkverwijdering of een vlekkenmiddel voor de was. De meeste producten waren voorzien van zogenaamde S-zinnen (veiligheidsaanbevelingen). Hieronder staan de meest gebruikte veiligheidszinnen: S2: Buiten bereik van kinderen bewaren S25: Aanraking met de ogen vermijden S26: Bij aanraking met de ogen onmiddellijk met overvloedig water afspoelen en deskundig medisch advies inwinnen S46: In geval van inslikken onmiddellijk een arts raadplegen en verpakking of etiket tonen S50: Niet vermengen met andere schoonmaakmiddelen In totaal 29 producten waren voorzien van de A.I.S.E. pictogrammen (zie De A.I.S.E. is de Europese branchevereniging van zeepfabrikanten. Deze pictogrammen beelden de veiligheidsaanbevelingen uit. 4.2 Conserveermiddelen Volgens de ingrediëntendeclaratie is 62% van de bemonsterde vloeibare reinigers geconserveerd. Vaak worden combinaties van conserveermiddelen gebruikt. BIT en MI zijn een veel gebruikte combinatie, evenals MI, CMI en glutaral. De volgende conserveermiddelen werden het vaakste gedeclareerd: MI 42% BIT 24% CMI 22% glutaral 11% bronopol 10% Ook andere conserveermiddelen werden gedeclareerd, maar in veel mindere mate (1-2%). In de overzichtstabel in bijlage 6.1 worden alle gedeclareerde conserveermiddelen weergegeven. ND0919AC-2 Conserveermiddelen in vloeibare reinigers 3/8

4 Voor MI, CMI en BIT is het gehalte analytisch bepaald. In onderstaande tabel 2 wordt een overzicht gegeven van de gevonden resultaten. MI en vooral CMI zijn niet stabiel en reageren in verloop van tijd weg. Dit verklaart waarom deze stoffen vaak gedeclareerd staan maar weinig teruggevonden worden in het product. In een allesreiniger was BIT en MI aanwezig, zonder dat deze stofnamen op het etiket stonden gedeclareerd. In een andere reiniger was BIT aanwezig zonder dat deze stof op het etiket was gedeclareerd. Hiervoor is een schriftelijke waarschuwing opgemaakt. Op een andere allesreiniger stond BIT ook niet gedeclareerd, maar was het gehalte BIT dusdanig laag (0.22 mg/kg) dat besloten is om geen maatregel op te maken. Tabel 2: Samenvatting CMI, MI en BIT in vloeibare reinigers (n=99) CMI MI BIT aanwezig (%) gemiddeld gehalte (mg/kg) maximaal gehalte (mg/kg) gedeclareerd maar niet aantoonbaar (%) aantoonbaar maar niet gedeclareerd (%) Dossiercontroles Op basis van de geconstateerde overtredingen zijn totaal 5 schriftelijke waarschuwingen verstuurd. Deze zijn gevolgd door dossiercontroles bij het betreffende bedrijf. Er is o.a. gecontroleerd op het voldoen aan de verplichting van de Detergenten verordening. Met name is de receptuur beoordeeld op de aanwezigheid van conserveermiddelen. Bij een bedrijf is geconstateerd dat behalve de conserveermiddelen, ook allergene parfumstoffen hadden moeten worden gedeclareerd. De overige bestanddelen waren niet in de juiste gewichtsklasse vermeld. De internetsite met informatie voor consumenten ontbrak, evenals een infoblad voor medisch personeel. Hiervoor is een schriftelijke waarschuwing opgemaakt. Het bedrijf zou per direct hun producten van andere etiketten voorzien en op korte termijn aan de overige verplichtingen van de Detergenten verordening voldoen. Voor een ander product bleek tijdens de inspectie dat het niet meer werd verkocht in Nederland en geen voorraad meer aanwezig was. Volgens dat bedrijf was in Engeland de vermelding van conserveermiddel voldoende en was het niet noodzakelijk de stofnaam te vermelden. Bij een product was geconstateerd dat de etikettering niet voldeed aan de eisen van de Detergenten verordening. Tijdens de dossiercontrole bleek echter dat het gehalte detergent dusdanig laag was, dat deze verplichting kwam te vervallen. De schriftelijke waarschuwing is daarom ingetrokken. Voor 2 producten waarvoor een schriftelijke waarschuwing was verstuurd, bleek het niet mogelijk om een dossiercontrole uit te voeren bij het verantwoordelijke bedrijf in Nederland. In een geval kon de winkel waar het product was verkocht zelf niet meer achterhalen van wie ze het hadden gekocht. Voor een ander product bevond het hoofdkantoor zich in een andere EU Lidstaat. 5. CONCLUSIES In totaal zijn 99 vloeibare reinigers (af, allesreiniger, ) bemonsterd en onderzocht. 98% van de 94 consumentenproducten voldoet aan de etiketteringseisen van de detergenten verordening voor wat betreft ingrediëntendeclaratie. Op een multireiniger ontbrak de ingrediëntendeclaratie. Hiervoor is een schriftelijke waarschuwing opgemaakt. Op een af en een andere multireiniger was de etikettering aangebracht op de binnenkant van het etiket. Op het af was de etikettering bovendien niet in de Nederlandse taal aangebracht. Voor deze overtredingen is een schriftelijke waarschuwing opgemaakt. De meeste vloeibare reinigers 87 (88%) zijn niet ingedeeld in een gevaarcategorie volgens de Wet Milieubeheer. In totaal 11 producten zijn ingedeeld als irriterend (Xi), 1 product als schadelijk (Xn). Dit betreft met name ontkalkers, ontvetters en vlekkenmiddelen. De meeste producten zijn voorzien van aanbevelingen voor een veilig gebruik. Hierbij wordt in 30% gebruik gemaakt van speciale pictogrammen. ND0919AC-2 Conserveermiddelen in vloeibare reinigers 4/8

5 De meeste producten bevatten parfums en conserveermiddelen. Volgens het etiket zijn MI, CMI en BIT de meest toegepaste conserveermiddelen, gevolgd door bronopol en glutaral. Vaak worden combinaties van verschillende conserveermiddelen gebruikt. MI en CMI staan dikwijls op het etiket gedeclareerd (15%) terwijl deze niet aantoonbaar in het product aanwezig zijn. Deze stoffen zijn niet zeer stabiel en reageren na verloop van tijd weg. In een allesreiniger was BIT en MI aanwezig, zonder dat deze stofnamen op het etiket stonden gedeclareerd in een vloerreiniger was BIT aanwezig zonder dat deze stof op het etiket was gedeclareerd. Hiervoor is een schriftelijke waarschuwing opgemaakt. In een allesreiniger was het gehalte BIT dusdanig laag (0.22 mg/kg) dat besloten is hiervoor geen maatregel op te maken. Bij dossiercontroles bleek bij één bedrijf dat deze niet voldeed aan de verplichtingen van de Detergenten verordening. Tijdens een inspectie bij een ander bedrijf bleek dat het product niet meer werd verkocht. Voor een ander product bleek uit de receptuur dat dit product niet onder de reikwijdte viel van de Detergenten verordening. 6. BIJLAGEN 6.1 Resultaten conserveermiddelen in vloeibare reinigers ND0919AC-2 Conserveermiddelen in vloeibare reinigers 5/8

6 Bijlage 6. 1: Resultaten conserveermiddelen in vloeibare reinigers Tabel 3: Overzicht bemonsterde vloeibare reinigers en het gehalte aan de conserveermiddelen CMI, MI en BIT (mg/kg) omschrijving type product welke inhoud gedeclareerde conserveermiddelen CM MI BIT vorm I power reiniger den allesreiniger fles 1 l n.a. n.a. n.a. power reiniger kalkaanslag speciale reiniger spuitflacon 750 ml n.a. n.a. n.a. allesreiniger eucalyptus allesreiniger fles 750 ml MI CMI BIT glutaral octylisothiazolinone 7,5 4 1,89 1,05 verfreiniger speciale reiniger fles 500 ml n.a. n.a. n.a. af af fles 500 ml bronopol n.a. n.a. n.a. wol en zijde fles 750ml BIT MI n.a. 45,18 28,47 badkamerreiniger speciale reiniger spuitflacon 500 ml MI CMI 7,3 7 2,41 n.a. Allesreiniger bloemen allesreiniger fles 1 l MI n.a. 34,29 n.a. allesreiniger lelie allesreiniger fles 750 ml BIT n.a. n.a. 99,58 allesreiniger lavendel allesreiniger fles 750 ml BIT n.a. n.a. 141,83 af met soda af fles 500 ml BIT MI n.a. 45,62 20,10 badkamerreiniger citroen speciale reiniger spuitflacon 500 ml BIT MI n.a. 5,22 4,93 neutrale reiniger allesreiniger fles 1 l BIT MI CMI 8,9 0 46,95 34,27 allesreiniger zee allesreiniger fles 1 l n.a. n.a. n.a. color fles 1,5 l BIT MI n.a. 57,04 45,97 af met aloë vera af fles 400 ml MI CMI glutaral n.a. n.a. n.a. power reiniger universeel allesreiniger fles 1,5 l MI CMI dimethyl urea dimethyl glycol n.a. n.a. n.a. geconcentreerd af af fles 500 ml MI CMI glutaral n.a. n.a. n.a. allesreiniger marine allesreiniger fles 1,5 l bronopol n.a. n.a. 0,22 power reiniger vet speciale reiniger spuitflacon 750 ml octylisothiazolinone n.a. n.a. n.a. power reiniger kalkaanslag speciale reiniger spuitflacon 750 ml n.a. n.a. n.a. af fris af fles 500 ml bronopol n.a. n.a. n.a. allesreiniger eucalyptus allesreiniger fles 1 l MI n.a. 39,64 n.a. universeel reiniger met chloor schuurmiddel fles 500 ml n.a. n.a. n.a. actieve gel met soda allesreiniger fles 750 ml BIT n.a. n.a. 13,19 vloer zeep speciale reiniger fles 2 l BIT n.a. n.a. 125,31 power reiniger vet&vloer speciale reiniger fles 1,5 l n.a. n.a. n.a. power reiniger ontvetter speciale reiniger spuitflacon 750 ml n.a. n.a. n.a. ND0919AC-2 Conserveermiddelen in vloeibare reinigers 6/8

7 omschrijving type product welke inhoud gedeclareerde conserveermiddelen CM MI BIT vorm I reiniger op basis van Javaanse allesreiniger fles 1 l MI CMI glutaral n.a. n.a. n.a. olie allesreiniger limoen allesreiniger fles 1 l MI n.a. 41,53 n.a. allesreiniger fris allesreiniger fles 1 l MI CMI n.a. 43,94 n.a. ontvetter speciale reiniger spuitflacon 750ml n.a. n.a. n.a. badkamer reiniging en hygiëne speciale reiniger spuitflacon 500 ml BIT MI n.a. 38,48 27,88 power gel fles 1,5 l n.a. n.a. n.a. extra hygiëne eucalyptus af fles 450 ml MI phenoxy ethanol n.a. 81,29 n.a. af citroen af fles 600 ml MI CMI bronopol n.a. 0,81 n.a. allesreiniger zee allesreiniger fles 1 l n.a. n.a. n.a. af zonder parfum en af fles 500 ml natrium benzoaat kalium benzoaat n.a. n.a. n.a. kleurstoffen allesreiniger professioneel allesreiniger fles 1 l n.a. n.a. n.a. professionele badkamer reiniger speciale reiniger fles 1 l n.a. n.a. n.a. allesreiniger limoen allesreiniger fles 1l MI CMI glutaral n.a. n.a. n.a. multireiniger allesreiniger spuitflacon 1 l bronopol n.a. n.a. n.a. color fles 1,5 l n.a. n.a. n.a. universele vlekkenverwijderaar speciale reiniger spuitflacon 500 ml BIT n.a. n.a. 92,56 sanitair glans speciale reiniger fles 0,5 l MI CMI bronopol (ethylenedioxy)- dimethanol 1,3-bis(hydroxymethyl)urea n.a. n.a. n.a. douche&wasbakspray speciale reiniger spuitflacon 0,5 l bronopol n.a. n.a. n.a. glazenwasser speciale reiniger fles 0,5 l MI CMI bronopol (ethylenedioxy)- n.a. n.a. n.a. dimethanol 1,3-bis(hydroxymethyl)urea kalkreiniger speciale reiniger fles 250 ml n.a. n.a. n.a. power reiniger eco allesreiniger fles 500 ml BIT MI n.a. 20,25 22,41 sanitair reiniger eco speciale reiniger fles 500 ml n.a. n.a. n.a. vloeronderhoud eco speciale reiniger fles 500 ml BIT MI n.a. 20,08 12,27 hoofd fles 1,5 l n.a. n.a. n.a. af af fles 500 ml bronopol n.a. n.a. n.a. power badkamer speciale reiniger navul 500 ml n.a. n.a. n.a. spuitflac. power keuken speciale reiniger navul 500 ml n.a. n.a. n.a. spuitflac. af sensitief af fles 500 ml n.a. n.a. n.a. ND0919AC-2 Conserveermiddelen in vloeibare reinigers 7/8

8 omschrijving type product welke inhoud gedeclareerde conserveermiddelen CM MI BIT vorm I universele reiniger allesreiniger fles 500 ml MI n.a. n.a. n.a. allesreiniger professioneel allesreiniger fles 5 l BIT glutaral n.a. n.a. 75,61 sanitairreiniger en kalkverwijderaar speciale reiniger fles 1 l n.a. n.a. n.a. keukenreiniger limoen speciale reiniger spuitflacon 500 ml n.a. n.a. n.a. hoofd fles 1,5 l Iodopropynyl butylcarbamaat n.a. n.a. n.a. multireiniger allesreiniger spuitflacon 500 ml n.a. n.a. n.a. af extra zacht af fles 500 ml BIT MI n.a. 69,94 58,81 allesreiniger allesreiniger fles 1 l MI CMI glutaral n.a. n.a. n.a. kleur fles 1,5 l BIT MI n.a. n.a. 0,29 geconcentreerd af af fles 500 ml BIT MI n.a. 72,13 45,21 krachtig color fles 730 ml n.a. n.a. n.a. vloeibare zeep met glycerine allesreiniger fles 750 ml bronopol n.a. n.a. n.a. allesreiniger allesreiniger fles 1 l MI CMI glutaral n.a. n.a. n.a. allesreiniger allesreiniger fles 1000 ml n.a. n.a. n.a. allesreiniger allesreiniger fles 750 ml n.a. 12,06 7,53 zwart fles 1 l BIT n.a. n.a. 297,43 vlekkenoplosser speciale reiniger fles 500 ml MI CMI ethylenedioxy(dimethanol) 1,3- bis(hydroxymethyl)urea 5,6 3 2,07 n.a. allesreiniger allesreiniger fles 750 ml n.a. n.a. n.a. vloeren reiniger speciale reiniger fles 750 ml CMI MI benzalkoniumchloride n.a. 1,73 n.a. sanitair reiniger speciale reiniger fles 750 ml n.a. n.a. n.a. professionele vloerreiniger speciale reiniger fles 1,5 l n.a. 2,44 n.a. verfreiniger speciale reiniger fles 1,25 l benzalkoniumchloride n.a. n.a. n.a. color fles 1,5 l MI CMI 7,0 6 3,37 n.a. color fles 1,5 l BIT MI n.a. 0,87 250,20 af af fles 1 l MI CMI glutaral n.a. n.a. n.a. allesreiniger allesreiniger fles 1 l MI CMI glutaral n.a. n.a. n.a. wasgel fles 1,5 l MI CMI n.a. n.a. n.a. ND0919AC-2 Conserveermiddelen in vloeibare reinigers 8/8

9 omschrijving type product welke inhoud gedeclareerde conserveermiddelen CM MI BIT vorm I universele interieurreiniger allesreiniger fles 1 l n.a. n.a. n.a. keukenreiniger speciale reiniger navul 500 ml n.a. n.a. n.a. spuitflac. badkamerreiniger speciale reiniger navul 500 ml n.a. n.a. n.a. spuitflac. allesreiniger bloemen allesreiniger fles 750ml MI CMI glutaral n.a. 0,24 n.a. vloeibare zeep allesreiniger fles 1 l n.a. n.a. n.a. af bloemen af fles 500 ml BIT MI n.a. 18,46 7,55 af citroen af fles 500 ml BIT MI n.a. 22,27 12,07 af af fles 500 ml BIT MI n.a. 19,24 11,17 schuurmiddel citroen schuurmiddel fles 750 ml MI CMI butylol ethylol urea 3,6 5 1,76 n.a. krachtig fles 1 l n.a. n.a. n.a. power reiniger kalkaanslag speciale reiniger spuitflacon 750 ml n.a. n.a. n.a. allesreiniger allesreiniger fles 1 l BIT MI n.a. 29,89 26,13 douchereiniger speciale reiniger spuitflacon 1 l n.a. n.a. n.a. glas&multireiniger speciale reiniger spuitflacon 750 ml n.a. n.a. n.a. professionele vloerreiniger speciale reiniger fles 1 l n.a. n.a. n.a. laminaat en houten vloerreiniger speciale reiniger fles 750 ml n.a. n.a. 16,42 n.a. niet aantoonbaar. Aantoonbaarheidsgrenzen:CMI 0.75 mg/kg; MI 0.15 mg/kg; BIT 0.22 mg/kg ND0919AC-2 Conserveermiddelen in vloeibare reinigers 9/8