MARKTONDERZOEK VERF IN 2008: CONSERVEERMIDDELEN EN GLYCOETHERS

Transcriptie

1 MARKTONDERZOEK VERF IN 2008: CONSERVEERMIDDELEN EN GLYCOETHERS Factsheet April 2009 Voedsel en Waren Autoriteit Warenklachtenlijn VWA: (0800) Internet: ND en ND Conserveermiddelen en glycolethers in verf 1/7

2 1. INLEIDING Huishoudchemicaliën, waaronder verf, moeten voldoen aan de Wet Milieubeheer. Er is verf verkrijgbaar op waterbasis, maar ook op basis van oplosmiddelen. Consumenten worden via de gevaarsetikettering op de hoogte gebracht van de gevaren door middel van gevaarssymbolen, waarschuwingszinnen en veiligheidsaanbevelingen. Ook moet de stofnaam in sommige gevallen worden vermeld. Conserveermiddelen Watergedragen verven worden meestal geconserveerd om microbieel bederf tegen te gaan (zogenaamde in can conservering). Uit dossiercontroles in 2003 is gebleken dat 2-methyl-4-isothiazolin-3-one (MI), 5-chloro-2-methyl- 4-isothiazolin-3-one (CMI) en 1,2-benzisothiazool-3-on (BIT) vaak gebruikt worden. Kathon CG is een mengsel van MI en CMI in de verhouding van 1:3 en is vanaf % ingedeeld als Xi R43 (irriterend, kan overgevoeligheid veroorzaken bij contact met de huid). De afzonderlijke stoffen MI en CMI zijn echter niet ingedeeld. Voor BIT geldt dat het preparaat vanaf 0.05% als Xi R43 moet worden ingedeeld. Correcte indeling en vermelding van sensibiliserende stoffen op het etiket is nodig om consumenten te informeren. Indien een consument gesensibiliseerd is voor een bepaalde stof, kan hij/zij een product uitkiezen waarin deze stof niet aanwezig is. Glycolethers Verf op basis van oplosmiddelen heeft vaak geen conserveermiddel nodig. Deze verven worden over het algemeen ingezet voor gebruik buitenshuis, vanwege de verdamping van de oplosmiddelen. Er is een voorstel tot wijziging van de verbodsrichtlijn (in de toekomst annex 17 van REACH). Hierin is de beperking van het gebruik van twee glycolethers in consumentenproducten opgenomen: diethyleenglycolmonomethylether (DEGME) en diethyleenglycolbutylether (DEGBE). DEGME is volgens de Annex I van de stoffenrichtlijn ingedeeld als carcinogeen categorie 3 R63 (Mogelijk gevaar voor beschadiging van het ongeboren kind). DEGBE is ingedeeld als Xi R36 (irriterend voor de ogen). Beide stoffen worden gebruikt als (hulp)oplosmiddel in verven of in verfafbijt. Het voorstel is om DEGME te verbieden in consumentenproducten (verf en verfafbijt). Voor DEGBE is het voorstel om niet meer dan 3% toe te staan in spuitverf voor de consumentenmarkt. Bij hogere concentraties moet op consumentenverf worden vermeld dat het product niet verneveld mag worden doormiddel van de zin Niet gebruiken in verfspuitapparatuur. 2. DOELSTELLING In dit project wordt via controles bij verfproducenten in beeld gebracht in hoeverre beide conserveermiddelen en beide glycolethers op dit moment worden gebruikt in verf en verfgerelateerde producten Daarnaast wordt via analyses vastgesteld wat de gehaltes van de conserveermiddelen en glycolethers zijn in verven. 3. WERKWIJZE Er zijn voor het project ND (conserveermiddelen in verf) 53 inspecties uitgevoerd en 66 monsters verf onderzocht. Voor het project ND (glycolethers in verf) zijn 80 inspecties uitgevoerd en 102 monsters verf onderzocht. De inspecties zijn uitgevoerd bij een aantal verfproducenten, maar ook bij verfwinkels en doe-het-zelf zaken. De beide inspecties zijn vaak gecombineerd uitgevoerd, omdat bedrijven vaak zowel verf op waterbasis als op basis van oplosmiddelen produceren of verhandelen. Deze inspecties zijn in een aantal gevallen ook gecombineerd met een dossiercontrole (project ND081925). 4. RESULTATEN 4.1 Conserveermiddelen In tabel 1 staat een overzicht van de informatie uit de inspectielijsten. Totaal zijn 53 inspecties uitgevoerd. Volgens de productdossiers zijn conserveermiddelen aanwezig in 36% van de monsters. Tabel 1: Overzicht inspectielijsten conserveermiddelen in verf Vraag ja nee Zijn er volgens het productdossier conserveermiddelen aanwezig? Is er nalevingshulp geboden? 3 40 ND en ND Conserveermiddelen en glycolethers in verf 2/7

3 Er zijn totaal 66 monsters bemonsterd en onderzocht in het kader van project ND (Conserveermiddelen in verf). Dit waren diverse soorten verf: muurverf, grondverf, zijdeglans, lakverf, acrylverf, latex. Er is een kleine overlap met de bemonstering voor project ND (Glycolethers in verf). De meeste onderzochte verf was op basis van waterverf, sommige echter ook op basis van oplosmiddelen. De verf op basis van oplosmiddelen bevatte echter geen CMI, MI of BIT. In bijlage 1 staat een overzicht van de analyse resultaten van het gehalte MI, CMI en BIT in de verschillende monsters. Een samenvatting van de resultaten staat in tabel 2. Het valt op dat MI veelvuldig voorkomt in de onderzochte monsters (80%), terwijl CMI slechts een enkele keer gevonden werd (9%). Het is mogelijk dat alleen MI wordt gebruikt als conserveringsmiddel, of een mengsel met een andere verhouding tussen beide stoffen. MI en CMI zijn als aparte stof niet ingedeeld op dit moment, het mengsel in de verhouding 1:3 wel. Het totale gehalte aan MI plus CMI overschrijdt de etiketteringsgrens van % vaak (53%). BIT is ook in de meeste monsters aangetroffen (77%). De etiketteringsgrens van 0.05% werd echter niet overschreden. Op slechts 4 producten staat de stofnaam isothiazolinon gedeclareerd. Tabel 2: Samenvatting resultaten conserveermiddelen in verf (n=66) MI CMI MI+CMI BIT aantoonbaar aanwezig % gemiddeld gehalte % 0,0044 0,0012 0,0046 0,0042 maximaal gehalte % 0,0112 0,0020 0,0112 0,0167 etiketteringsgrens % geen geen Bij één bedrijf is een maatregel opgemaakt. In dit bedrijf zijn 3 producten bemonsterd, waarbij zowel MI als CMI is aangetroffen ( , , ). Voor 1 product was de verhouding MI:CMI ongeveer 1:3. Voor de 2 andere producten was de verhouding iets lager. Gebleken was dat dit bedrijf een aantal biociden gebruikt voor filmconservering en leidingconservering met de middelen "Acticide FI(N)", "Acticide MKB 3" en "Acticide LA 1209". De eerste 2 biociden bevatten MI en CMI. Het gebruik van deze biociden is de meest waarschijnlijke oorzaak voor de aanwezigheid van MI en CMI in de watergedragen verf. Deze biociden zijn niet toegelaten voor deze toepassing. Hiervoor is een schriftelijke waarschuwing opgemaakt. In 2008 is een gezamenlijk project met de VROM Inspectie uitgevoerd naar de toepassing van biociden o.a. in de verfindustrie. Hieruit bleek dat er slechts 1 middel met de actieve stof BIT is toegelaten voor de zogenaamde in can conservering. Er worden echter veel meer middelen toegepast. Naar aanleiding hiervan heeft het ministerie van VROM een zogenaamd gedifferentieerd handhavingsbeleid opgesteld. Bedrijven krijgen vanaf half april tot half juli 2009 de tijd om een middel aan te melden bij het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden ( Hierna volgt een traject van het indienen van een dossier en vervolgens een beoordeling door het CTGB. Indien een bedrijf werkt met een niet-aangemelde stof, dan is het bedrijf na 15 juli in overtreding. Het kan zijn dat MI en/of CMI na half juli niet meer mogen worden toegepast. Een andere optie is dat voor beide stoffen of het mengsel een dossier wordt ingediend bij het CTGB en dat dit door hen wordt beoordeeld. 4.2 Glycolethers In tabel 3 staat een overzicht van de informatie uit de inspectielijsten. Totaal zijn 80 inspecties uitgevoerd. Volgens een aantal productdossiers was DEGBE aanwezig in het product. Tabel 3: Overzicht inspectielijsten glycolethers Vraag ja nee nvt Zijn er volgens het productdossier glycolethers aanwezig? 8 72 Wat is het gehalte DEGME? 80 Wat is het gehalte DEGBE? 7 73 Is er nalevingshulp geboden? ND en ND Conserveermiddelen en glycolethers in verf 3/7

4 Er zijn totaal 102 verschillende monsters onderzocht, waaronder muurverf, latex, lakken, grondverf, primer. Dit betrof over het algemeen producten op oplosmiddel basis, maar er waren ook een aantal watergedragen verven bij. In deze watergedragen verf werd soms ook DEGBE aangetroffen. Er is een kleine overlap met de bemonstering voor project ND (conserveermiddelen in verf). In bijlage 2 staat een overzicht van de analyse resultaten. Deze resultaten staan kort samengevat in onderstaande tabel 4. Het gehalte DEDME en DEGBE in de verschillende monsters staat weergegeven. Diethyleenglycol monomethylether (DEGME) is niet aangetroffen. Diethyleenglycolbutylether (DEGBE) is in 32% van de monsters aangetroffen. In 1 monsters werd meer dan 3% gevonden. Dit is de mogelijk nieuwe grenswaarde. Alle monsters voldoen voor wat betreft DEGME en DEGBE aan de wettelijke eisen van de Wet milieubeheer, omdat ze onder de etiketteringsgrens blijven. Er zijn daarom geen maatregelen genomen. Tabel 4: Samenvatting resultaten glycolethers in verf (n=102) DEGME DEGBE aantoonbaar aanwezig % 0 36 gemiddeld gehalte % 0.40 maximaal gehalte % 3.73 etiketteringsgrens Wm % CONCLUSIES Uit zowel de productdossiers als uit de labresultaten blijkt dat MI en/of CMI vaak gebruikt wordt in verf voor conservering. MI wordt vaak teruggevonden (80%), CMI sporadisch (9 %). Het totaal gehalte MI/CMI overschreed meestal de etiketteringsgrens van %. Meestal is de verhouding tussen beide stoffen niet 1:3. Het mengsel MI en CMI is in die verhouding ingedeeld, de afzonderlijke stoffen niet. Daarom is uiteindelijk voor slechts 3 producten bij een bedrijf een maatregel (schriftelijke waarschuwing) opgemaakt. BIT is in de meeste onderzochte verfmonsters aantoonbaar aanwezig (79%). De etiketteringsgrens van 0.05% werd echter niet overschreden. Volgens de productdossiers en volgens de analyses wordt diethyleenglycol monomethylether (DEGME) niet toegepast in verf voor de consumentenmarkt. Diethyleenglycolbutylether (DEGBE) wordt wel toegepast in verf, maar in lage gehaltes. Op dit moment voldoet alle verf. Eén product overschreed de toekomstige grenswaarde van 3%. 6. BIJLAGEN 6.1 Overzicht conserveermiddelen in verf 6.2 Overzicht glycolethers in verf ND en ND Conserveermiddelen en glycolethers in verf 4/7

5 Bijlage 6.1: Overzicht conserveermiddelen in verf ISI nummer beschrijving etikettering MI % CMI % Kathon CG% BIT % latex wit 0, n.a. 0, , acryl zijdeglans extra dekkend basis S2 S46 S51 0, n.a. 0, , super dekkende latex wit S2 S46 S56 0, n.a. 0, , was voor onbehandeld hout 0, n.a. 0, n.a wit lazuur R10 n.a. n.a. n.a. n.a bijenwas, kleurloos R10 n.a. n.a. n.a. n.a houtolie R17 n.a. n.a. n.a. n.a watergedragen verfbeits grenen transparant S2 S51 S20/21 S24/25S56 0, n.a. 0, , wax Anti graffiti S2 S46 S15 S7/8 0, n.a. 0, n.a grondverf wit R66 R67 S2 S24/25 S20/21 S23 S51 SS7 S47 R43 (MEK cobaltcarboxylaat) n.a. n.a. n.a. n.a PU alkyd hoogglans geen/zeer weinig oplosmiddel. S2 S9 S46 0, n.a. 0, , wit/basis 1 R10 S2 S9 S24/25 0, , , , grondverf PU oplosmiddelrijk, R10 S16 S9 S23 S26 S2 R43 R52/53 n.a. n.a. n.a. n.a aflak PU hoogglans geen/heel weinig oplosmiddel, S2 S9 S23 0, n.a. 0, n.a verf geen/heel weinig oplosmiddel S23 0, n.a. 0, n.a latex wit 0, n.a. 0, n.a satin 0, n.a. 0, , latex muren plafonds superwit S2 S46S23 0, n.a. 0, , latex voor muur en plafond wit S2 S46 0, n.a. 0, , acryl beton verf isothiazolinon. S2 S46 S23 S51S20/21S25 S57S3/7 0, n.a. 0, , dekkende beits wit isothiazolinon. S2 S46 S23 S51S20/21S25 S57S3/7 0, n.a. 0, , acryllak zijdeglans EN 71-3 basis isothiazolinon. S2 S46 S23 S51S20/21S25 S57S3/7 0, n.a. 0, , latex wit isothiazolinon. S2 S46 S23 S51S20/21S25 S57S3/7 0, n.a. 0, , muurverf 0, n.a. 0, , PU halfglanslak S2 S23 S46 n.a. n.a. n.a. 0, latex dekkend wit S2 S46 0, n.a. 0, , grondverf wit R52/53 S2 S29 S46 S60 0, n.a. 0, , muurverf S2 S46 S60 0, n.a. 0, , betonverf acryl wit water verdunbaar S2 S46 0, n.a. 0, , latex dekkend wit S2 S46 0, n.a. 0, , zijdeglans S51 S2 S46 0, n.a. 0, n.a grondverf acryl waterbasis reukarm R52/53 S2 S29 S46 0, n.a. 0, , grondverf wit acryl-pu S2 S51 S24/25 S46 0, n.a. 0, , zijdeglans acryl PU S2 S51 S24/25 S46 n.a. n.a. n.a. 0, ND en ND Conserveermiddelen en glycolethers in verf 5/7

6 ISI nummer beschrijving etikettering MI % CMI % Kathon CG% BIT % acryl latex muurverf S2 S9 S46 0, n.a. 0, , muurverf extra dekkend wit S2 S51 S24/25 S46 0, n.a. 0, , fluoriscerende lakverf S2 S51 S24/25 S46 0, n.a. 0, , hoogglans acryl extra dekkend S2 S46 n.a. n.a. n.a. n.a transparant wit geen 0, n.a. 0, , wit geen 0, n.a. 0, n.a grondverf alkyd emulsie wit geen/zeer weinig oplosmiddelen, minder milieubelastend 0, n.a. 0, , zijdeglans vernis minder milieubelastend S2 n.a. n.a. n.a. 0, metallic verf geen/zeer weinig oplosmiddelen, S2 S9 S46 0, , , , muurverf mat geen/zeer weinig oplosmiddel 0, n.a. 0, , acryl latex wit bevat weinig of geen oplosmiddel 0, , , , superlatex matt wit S2 S46 S23S38 0, n.a. 0, , latex muurverf wit S2 S46 0, n.a. 0, , acryllatex basis S2 S46 0, n.a. 0, , latex wit S2 S46 0, n.a. 0, , acryl basis L S2 S46 0, n.a. 0, , latex wit dekt extra goed S2 S23 S46 0, n.a. 0, , acryllatex wit S2 S46 SS56 0, n.a. 0, , latexverf geen/zeer weinig oplosmiddel 0, n.a. 0, , krasvaste lak geen/zeer weinig oplosmiddel 0, n.a. 0, , muurverf geen 0, n.a. 0, , latex muurverf geen/zeer weinig oplosmiddel. S2 S9 S46 n.a. n.a. n.a. 0, PU/AC zijdeglas geen/zeer weinig oplosmiddel. S2 S9 S23 S46 0, n.a. 0, n.a acryl PU licht blauw geen/zeer weinig oplosmiddelen S2 S9 S24/25 S46 n.a. n.a. n.a. 0, latex dekkend Architex 1515 geen/zeer weinig oplosmiddelen S2 S9 S24/25 S46 0, n.a. 0, n.a zijdeglans S38 R20 S2 R21/22 S46 R53 S56 n.a. n.a. n.a. 0, muurverf binnen geen 0, , , , muurverf geen 0, , , , muurverf 2 in 1 latex wit S2 S9 S24 S26 S28 S39 0, , , , grondverf geen/zeer weinig oplosmiddel. S2 S46 S23 0, n.a. 0, , gevelverf geen n.a. n.a. n.a. 0, PU acryllak hoogglans S2 S56 0, n.a. 0, , ND en ND Conserveermiddelen en glycolethers in verf 6/7

7 Bijlage 6.2: Glycolethers in verf ISI nr. omschrijving DEGME (m/m%) DEGBE (m/m%) grondverf wit oplosmiddelrijk NA NA hoogglans basis oplosmiddelrijk NA NA houtdecor verfbeits watergedragen op alkydbasis NA NA jachtlak NA NA pantserlak grondverf en aflak oplosmiddelrijk NA 0, kleurverf NA NA groen oplosmiddelrijk NA NA wax anti graffiti geen/zeer weinig oplosmiddelen NA NA houtolie NA NA acryl zijdeglans wit basis geen/zeer weinig oplosmiddelen NA NA grondverf wit NA NA grondverf grijs NA NA ijzermenie NA NA multiprimer NA 2, grondverf PU NA < 0, aflak PU hoogglans NA 0, witte grondverf NA 0, bouwverf NA 1, latex wit NA NA snelgrond wit NA NA kleurpasta geel NA 0, kleurpasta geel NA NA scheepscoating NA NA universele grondverf, wit NA NA zijdeglans watergedragen NA NA acryl hoogglans wit NA NA vloerbeits dekkend wit NA 0, acryl grondverf NA NA grondverf acryl watergedragen NA NA grondverf PU wit NA NA zijdeglans PU NA NA grondverf wit NA NA witte lak hoogglans NA NA grondverf wit NA < 0, grondverf NA 0, grondverf extra dekkend NA NA hoogglans acryl extra dekkend NA NA hoogglans wit NA NA grondverf dubbel dekkend wit NA NA grondverf wit NA 0, hoogglans wit NA 0, halfglans dekkend geel NA 0, grondverf wit NA NA hoogglans lak NA NA acryl latex muurverf NA NA hoogglans (terpentine basis) NA NA muurverf wit NA NA superieur zijdeglans beige NA 0, grondverf wit NA 0, hoogglans wit NA 0, watergedragen kleurverf NA NA latex NA NA acryl zijdeglans NA 0, superieur zijdeglans acryl NA NA ND en ND Conserveermiddelen en glycolethers in verf 7/7

8 ISI nr. omschrijving DEGME (m/m%) DEGBE (m/m%) gekleurde muurverf NA NA grondverf NA NA latex dekkend wit NA NA grondverf wit op waterbasis NA 0, muurverf op waterbasis NA NA betonverf acryl wit NA < 0, was NA NA verf NA NA metallic verf NA NA muurverf mat, wit NA 0, grondverf wit NA NA zijdeglansvernis, basis NA 3, verf op waterbasis NA 0, matte verf NA NA zijdeglans NA 0, watergedragen metaal kunststof primer NA 1, watergedragen krasvaste hoogglanslak NA NA acryl zijdewit NA < 0, zijdeglans watergedragen basis NA NA grondverf acryl wit NA 0, blanke lak NA NA muurverf NA NA latex muurverf NA NA PU verf NA 0, verf NA 0, verf NA 0, zijdeglans wit NA 0, acrylverf NA NA grondverf NA NA jachtvernis NA 0, metaalprimer NA NA verf NA NA verf NA NA kleurverf NA NA olieverf NA NA lak op alkydharsbasis NA NA antiroest NA 0, grondverf 2 component NA NA grondverf NA 0, latex NA NA latex binnen NA 0, muurverf NA 0, PU coating NA NA hoogglans wit buiten NA 0, zijdeglans NA NA aflak hoogglans oplosmiddelhoudend NA 0, verf NA NA verf NA NA ND en ND Conserveermiddelen en glycolethers in verf 8/7