Koptelefoon verplicht. Omgaan met agressieve klanten. Extra veel te winnen. dichterbij je werk gaan wonen Ik verspil geen tijd meer in de file

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Koptelefoon verplicht. Omgaan met agressieve klanten. Extra veel te winnen. dichterbij je werk gaan wonen Ik verspil geen tijd meer in de file"

Transcriptie

1 Tweemaandelijks magazine voor het Vlaamse overheidspersoneel Zesde jaargang nr. 32 juli-augustus Extra veel te winnen Luisteren naar de radio Koptelefoon verplicht Collega s vertellen Omgaan met agressieve klanten dichterbij je werk gaan wonen Ik verspil geen tijd meer in de file Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid afdeling Communicatie - Boudewijnlaan 30, 1000 Brussel - Afgiftekantoor Brugge Mail - P602204

2 Groene vent ZKT groen event Help de milieu-impact van je favoriete event verkleinen en zet het op weg naar de Groenevent Award De OVAM streeft naar een milieuvriendelijk en duurzaam afval- en materialenbeleid, ook op de vele festivals, straatfeesten en andere events die Vlaanderen rijk is. Help mee en geef jouw groene idee! Denk mee en realiseer je groene idee! Met de fiets naar de festivalweide? E-tickets en e-flyers in plaats van drukwerk? Deel jouw creatieve idee om events groener te maken op Het beste groene idee wordt in de bloemetjes gezet door de OVAM én wint een Groenevent t-shirt! Geef je oordeel en kijk wie de Groenevent Award pakt De Groenevent Award beloont het groenste event van Vlaanderen met eeuwige roem en glorie in milieuminnend Vlaanderen, én met een geldprijs in drie categorieën: festival, sport en indoor! Ontdek alle kandidaten en geef je eigen groene oordeel op Meer info over groene events in Vlaanderen:

3 13-magazine 3 edito Ambtenaren hebben het niet altijd onder de markt Nondepatat Twee fronten op een patattenveld in Wetteren. Bezorgde onderzoekers uit universiteit en overheid die hun wetenschappelijk experiment komen beschermen met politieversterking aan de ene kant. Aan de andere kant een burgerleger van ongekamde haren, ook bezorgd, maar dan om commerciële belangen en de gevaren voor de authenticiteit van onze gewassen die het experiment teweegbrengt. Een confrontatie tussen overheid en burgers die uitdraait op vroegtijdige oogst, arrestaties en vervolgingen. In een halfuur tijd is ons werk van maanden vernietigd, stellen de collega s van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO) aangeslagen vast. Frankensteinpatatten of de toekomst van de landbouw, wie zal het zeggen? Hoe het ook zij: deze patattenhistorie illustreert weer eens hoe stroef de relatie tussen overheid en burger kan zijn. Ook op andere vlakken loopt de communicatie soms mank. De overheid moet haar burger als klant beschouwen en hem informeren over waar ze mee bezig is. Maar de ambtenaren hebben het ook niet altijd onder de markt. De maatschappij wordt ruwer en de burger wordt mondiger en assertiever. Af en toe zelfs agressief, zo ondervinden sommige collega s. Meestal kan ik begrip opbrengen voor de woede van de mensen als ze hun bouwwerken moeten stilleggen of afbreken, zegt collega Mieke (p. 28), die al vijf jaar kleine en grote bouwovertredingen onderzoekt in West-Vlaanderen. Maar ze mogen niet persoonlijk worden. Ze heeft al het verwijt gekregen dat ze in een concentratiekamp zou kunnen werken, en haar kinderen werden al een keer bedreigd. Ook collega Rudi (p. 27) kan meespreken van de moeilijke relatie met zijn klanten. Als belastingcontroleur spoort hij mensen en bedrijven op die hun onroerende voorheffing of leegstandsheffing niet betalen. Ik moet hen beboeten en in extreme gevallen zelfs hun woning verkopen. Maar regelgeving moet nu eenmaal gerespecteerd worden, en een belasting moet betaald worden, vindt hij terecht. Ook andere collega s krijgen geregeld te maken met mensen die radeloos of moeilijk controleerbaar zijn: consulenten bij de jeugdrechtbank en in de gemeenschapsinstellingen, buschauffeurs bij De Lijn, inspecteurs en controleurs Dat we de burger als klant beschouwen is een goede zaak. Maar het gaat mis als die klant zich ook koning gaat voelen en denkt uit zijn krammen te kunnen schieten als hij niet op zijn wenken wordt bediend of slecht nieuws krijgt. Met de vakantie in het vooruitzicht hoop ik dat de gemoederen misschien weer wat kunnen bedaren. En dat de temperatuur niet te hoog oploopt, of het moet letterlijk zijn. Wie het soms moeilijk heeft, wens ik alvast een deugddoende, zonnige zomer. En ook een beetje regen. Al was het maar om de patatten van onze collega s er weer bovenop te helpen. Leen De Dycker, hoofdredacteur COLOFON Tweemaandelijks magazine voor het Vlaamse overheidspersoneel zesde jaargang nr. 32 juli-augustus 2011 Hoofd- en eindredactie: Leen De Dycker Coördinatie: Petra Goovaerts Redactie: Leen De Dycker, Maarten De Gendt, Filip De Maesschalck, Gudrun De Waele, Petra Goovaerts, Tom Van Bogaert, Veerle Van den Broeck, Frank Willemse Redactiesecretariaat: Simone Vervloessem Foto s: Kim Baele, Jeroen Bot, Yves Decuypere, Sander de Wilde, Reinout Hiel, Anneleen Mengels, SEA LIFE, Magalie Soenen, Alex Vanhee, Peter Van Hoof, ZOO Antwerpen Cartoons: Floris Puzzel: Freddy Roegiest Strip: Simon Spruyt Column: Filip De Maesschalck Lay-out: Cypres nv, Leuven Druk: die Keure, Brugge Verantwoordelijke uitgever: Vlaamse overheid, Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid, afdeling Communicatie, Leen De Dycker, Boudewijnlaan 30 bus 20, 1000 Brussel Collega s die met pensioen gaan, kunnen 13 blijven ontvangen. Schrijf u in via of via het redactiesecretariaat. Collega s met een visuele handicap kunnen 13 in gesproken vorm ontvangen. Neem hiervoor contact op met de redactie. Contactadres: Boudewijnlaan 30 bus 20, toren C, 6de verdieping, kamer 6C50, 1000 Brussel, tel.: , fax: , 13@vlaanderen.be, website:

4 4 13-magazine Inhoud 18 Passie voor avontuurlijk reizen Op de top van een berg kregen we applaus van een bus Denen 10 Wonen dicht bij je werk In tien minuten ben ik op het werk 20 Beste vrienden, beste collega s: Laurent Bursens en Patrick Stevens Ons uiteindelijke doel: geluk bevorderen 15 De dag van chauffeur Sven Dewinter van De Lijn Werchter is iets speciaals 26 Agressie op het werk Ik weet waar je woont!

5 13-magazine 5 32 Magda Mag u uw laptop meenemen op vakantie? Alles in 13 3 Edito van hoofdredacteur Leen Top 3 van collega Yvan Van Damme 1 Schatten van Vlaanderen over de brand op de Kalmthoutse Heide p. 24 Heel jammer dat er zoveel fauna en flora verloren is gegaan. Het zal nog jaren duren voor het evenwicht opnieuw hersteld zal zijn. 2 De dag van p. 15 Het is altijd interessant om te zien hoe collega s hun functie invullen. Buschauffeur lijkt me een sociale job. Ik heb er stiekem altijd van gedroomd om met zo n groot gevaarte rond te rijden, misschien spreekt deze Dag van me daarom extra aan. 3 Hipste ambtenaar Seppe Dams p. 7 Ik ben zelf nog niet zo lang ambtenaar en kon er me vooraf weinig bij voorstellen. Ik weet nu dat er hier veel boeiende jobs zijn, en dat je ruimte krijgt om creatief en zelfstandig te werken. Yvan Van Damme zei vorig jaar zijn job als zelfstandige vaarwel om voor de Vlaamse overheid te komen werken als verpleegkundige en rookstopbegeleider. Op pagina 33 stelt Yvan de nieuwe rookstopcampagne van de afdeling Preventie en Bescherming voor. Mét tips om de sigaret achterwege te laten. 4 Inhoud 6 Samengevat: vier pagina s hapklaar nieuws 10 Wonen dicht bij je werk 14 Bij de buren 15 De dag van Sven Dewinter, chauffeur De Lijn 18 Passie voor avontuurlijk reizen 20 Beste vrienden, beste collega s met Laurent Bursens en Patrick Stevens 24 Schatten van Vlaanderen: Kalmthoutse Heide is niet langer purper 26 Agressie op het werk Ik weet waar je woont! 31 Geen radio meer op het werk 32 Magda: Mag u uw laptop meenemen op vakantie? 33 Collega s geven collega s tips: stoppen met roken 34 Personeel Toch extra geld ondanks besparingen 36 In de bloemetjes 38 Puzzel 39 Werkplek: Het bureau van Benny Poitevin 40 Win 43 Column: Filip 44 Lezers aan het woord 45 Strip door Simon Spruyt 46 Lezers aan het woord (vervolg)

6 6 13-magazine samengevat NIEUWE 3 op de 10 twittert of facebookt op het werk Surft u op het werk naar sociale netwerksites? Dat vroegen we in ons vorige nummer. 70 % van u surft op het werk nooit naar Facebook, Netlog, Twitter of LinkedIn. Slechts een klein deel gebruikt sociale netwerksites op het werk uitsluitend voor zijn job, bijvoorbeeld om nieuwe vakkennis op te doen. 25 % doet het ook wel eens voor privégebruik. U beschouwt Facebook bijna altijd als iets uit de privésfeer, terwijl u LinkedIn bijna uitsluitend professioneel gebruikt. Twitter zweeft een beetje tussen beide in. Stem en win Radio op het werk: verbieden of betalen? Voortaan moet de Vlaamse overheid auteursrechten betalen als we naar de radio of naar muziek willen luisteren op de werkvloer. De kans is groot dat het binnenkort verboden wordt (behalve met een hoofdtelefoon). Anders moet uw werkgever een kleine 10 euro Sabam-bijdrage per persoon per jaar betalen. Maar wat vindt u daarvan? Vindt u dat radio op het werk die 10 euro per jaar waard is? Of vindt u die kosten niet verantwoord in tijden van besparingen, en gaat u akkoord met een radio- en muziekverbod (tenzij met hoofdtelefoon)? Vertel het in onze poll en geef uw mening op In de volgende editie kunt u de resultaten lezen. Wie zijn stem laat horen, maakt kans op een aankoopcheque van 30 euro. U kunt stemmen tot en met 15 juli Lees meer over het muziekverbod op p. 31 Doe mee en win 250 euro vakantie! 13-zoektocht in Kortrijk De zoektocht van 13 gidst u deze zomer door Kortrijk. Tijdens een vier kilometer lange wandeltocht kunt u rondneuzen in het centrum van de stad, op zoek naar de antwoorden op onze twintig vragen. Alle vragen opgelost? Bezorg ons uw antwoorden voor 16 september. We mo- Lees nog meer reacties op de poll in Lezers aan het woord op p. 44 gen opnieuw een arrangement ter waarde van 250 euro uit de Vlaanderen Vakantielandbrochure wegschenken aan de beste deelnemer. Hebt u enkele antwoorden gemist? Ook dan maakt u nog kans op een mooie prijs. Het parcours en de vragen van de zoektocht staan op de website van 13. Surf voor u naar Kortrijk trekt, eerst naar en print de zoektocht, of vraag een print bij het 13-secretariaat: of 13@vlaanderen.be. Veel succes!

7 13-magazine 7 de sufste of de hipste? Ik wil vooral een goede ambtenaar zijn Seppe Dams, beleidsmedewerker Jeugd bij het agentschap Sociaal-Cultureel Werk voor Jeugd en Volwassenen, is door het Radio 1-programma Peeters en Pichal uitgeroepen tot hipste ambtenaar. Naast de titel kreeg hij ook de enige echte stofjas van Jomme Dockx, de classificeerder uit de VRT-reeks De Collega s. Al ziet de jas er verdacht nieuw uit, lacht Seppe. Hoe zijn Peeters en Pichal bij jou terechtgekomen? SEPPE: Ik was twee keer genomineerd. Door Jobpunt Vlaanderen, omdat ik voor hen geblogd had tijdens de week van de Buitenspeeldag, en door iemand van het kabinet met wie ik veel samenwerk. Dat ik Facebook en Twitter gebruik en het feit dat ik tattoos heb, waren voor de redactie genoeg om me tot hipste ambtenaar uit te roepen. Echt diepgaand was de wedstrijd niet. Een leuke titel, de hipste ambtenaar? SEPPE: Het streelt mijn ijdelheid, maar ik wil op de eerste plaats een goede ambtenaar zijn. Wat me vooral blij maakt, is dat ik hen een duidelijk beeld heb kunnen geven over wat ik juist doe als ambtenaar. Mijn collega s en mijn administrateur-generaal waren blij dat ik heb gewonnen. We hebben het zelfs gevierd met een minireceptie. Zeg Flanders en la Flandre Zeg niet the Flemings, of the Dutch speaking Belgians, maar wel people from Flanders als u in het Engels naar de Vlamingen wilt verwijzen. In het Frans spreekt u over Vlaanderen zo veel mogelijk als la Flandre. Dat is een van de concrete maatregelen om Vlaanderen als merk op de wereldkaart te zetten. Ook voor foto s op websites en in publicaties zijn er richtlijnen, en er zijn nieuwe kaartjes. U vindt alles over het merkbeleid en wat eraan vooraf ging op koepel.vonet.be/ merkbeleid. Gezegd Ik heb me in het verleden soms minder positief uitgelaten over bepaalde ambtenaren. Ik heb mijn excuses aangeboden. Ik werk nu al drie jaar samen met de meer dan tweeduizend ambtenaren van mijn departementen en heb kunnen vaststellen dat daar zeer veel hardwerkende en dynamische mensen bij zijn. Minister van Economie Vincent Van Quickenborne (Het Laatste Nieuws van 12 mei 2011) Iedereen mag zich over het loon van managers vragen stellen en er zijn ook heel wat politici die daar tegenwoordig erg mee begaan zijn. Net zoals ik me afvraag of de overheid wel het geld waard is dat ze kost. En dat is véél meer dan mijn loon. Topman Bert De Graeve van staaldraadproducent Bekaert (Knack van 11 mei 2011) Quota in de ambtenarij maar ook in het bedrijfsleven vind ik nonsens. Ze zijn vernederend voor vrouwen. Je moet mensen beoordelen op hun competenties, visie, managementcapaciteiten, inzet enzovoort, maar toch niet op hun geslacht? Administrateur-generaal Henny De Baets van de OVAM (Jobat van 14 mei 2011)

8 8 13-magazine samengevat Henkie Rasschaert (rechts) speelt mee in Schellebellle 1919 Collega s in de bioscoop Eind juli komt de film Schellebelle 1919 in de bioscoop. Daar werkten enkele collega s uit de Vlaamse overheid aan mee is een film van acteur Johan Heldenbergh, vzw OKA Schellebelle en regisseur Kenneth Taylor, burgemeester van Wichelen, vertelt Henkie Rasschaert van het Departement Landbouw en Visserij die in 1919 acteerde. Het idee voor de film is ontstaan op café en wou mensen uit Schellebelle dichter bij elkaar brengen. De weg is belangrijker dan de bestemming, was het motto. Zelf kende ik vroeger niet zo veel mensen in Schellebelle, maar sinds de opnames kom ik voortdurend mensen tegen die ik toen ontmoet heb. Dat de film nu ook in de bioscoop komt, is de kers op de taart. De film gaat over een gezin waarvan de mama sterft en de papa en de oudste broer nog niet thuis zijn van de oorlog. De andere kinderen en een twintigtal oorlogswezen verdedigen hun erf tegen de burgemeester. De film is gemaakt met vrijwilligers. Henkie was niet de enige collega die eraan meewerkte. Marieke De Schoenmaeker van het Departement Landbouw en Visserij verzorgde de grime op de set en Sabrina Claus van Klasse was regieassistent. Gert Van Tittelboom van het Departement Cultuur, Jeugd, Sport en Media figureerde en zijn collega Marie-Claude De Poorter hielp met de kostumering en rekwisieten. Zij werkte ook mee aan een fietsroute langs de locaties waar de film is opgenomen, net als collega Tim Baeten van het Agentschap voor Landbouw en Visserij. Hij was ook verantwoordelijk voor de locatiezoekers van de film. Vanaf 17 juli kunt u die fietsroute volgen. Collega Liesbeth is imker in Gent Bijen doen het goed in de stad In Londen, Parijs en New York bestaan ze al een tijdje: stadsimkers. Dan moet het toch ook in Gent mogelijk zijn om bijen te houden, dachten collega Liesbeth Hiele (29) en haar man Marijn. Liesbeth werkt als beleidsadviseur bij het Departement Landbouw en Visserij. In haar vrije tijd houdt ze een tiental bijenkasten in de stad, goed voor zo n honingbijen. Waarom bijen? Liesbeth: Ze zijn fascinerend en nuttig. Alles wat ze maken is bruikbaar: honing uiteraard, maar ook was en propolis (natuurlijk medicijn tegen allerlei kwaaltjes, red.). We kweekten al groenten en waren op zoek naar andere kleinschalige manieren om zelf voedsel te maken. Toen we onze eerste bijenkast en -zwerm hadden, groeide het idee om Goed/slecht nog plaatsen te zoeken voor kasten. Het liefst op platte daken die goed bereikbaar zijn, want Wat we moeten vindt elke kast wekelijks u kunnen controleren. Zo hebben we verspreid over Gent nu elf kasten van staan, 13? waarvan vier op het dak van de Vooruit. Bijen in de stad, het lijkt niet evident? Liesbeth: Een stad is geen woestijn. Er is veel diversiteit aan bomen in parken en bloemen in tuinen, het is er een paar graden warmer dan op het platteland en er wordt minder gesproeid. Het is makkelijker dan je denkt om er bijen te houden. Volg de zoemende blog van Liesbeth via apicula-stadsimkerophoogniveau.blogspot.com

9 13-magazine kilometer door 10 landen Een jaar loopbaan - onderbreking op de fiets Met de fiets van Hongarije naar China kilometer door tien landen. Heidi Renwa (28), medewerkster bij de VLM- Mestbank in Oost-Vlaanderen, ondernam dit avontuur samen met haar vriend Steven Geirnaert. Ik heb een jaar loopbaanonderbreking genomen. Ons vertrekpunt was de grens van Bulgarije en Roemenië. Vandaar ging het naar Turkije, Iran, Pakistan, India, Nepal en China, vertelt Heidi. Onderweg kregen ze natuurlijk wel af te rekenen met mechanische pech en andere tegenvallers. Het aantal lekke banden hebben we niet bijgehouden, maar ik denk niet dat we meer dan 40 keer lek hebben gereden. Gelukkig konden we altijd wel ergens terecht voor dringende herstellingen. Een mooiste moment kiezen is moeilijk. Heel de reis was een intense ervaring vol verrassende momenten. Vooral de gastvrijheid en hulpvaardigheid in de moslimlanden is ons bijgebleven. Het meest angstige moment hadden we in Pakistan, waar we de dood in de ogen hebben gekeken toen we in een kloof bijna onder een steenlawine werden bedolven. Maar die ervaring weerhoudt hen niet van nieuwe plannen, al zullen die nog even moeten wachten. Intussen is het avontuurlijke duo immers uitgebreid tot een trio. Op 16 mei mochten ze hun dochter Nesta verwelkomen. Proficiat! oostblog.wordpress.com Meer avontuurlijke reisverhalen van collega s An, Wim, David en Dieter leest u op p. 18 Telex *** Op 22 september mag u de benen weer losgooien tijdens de Sportdag voor Ambtenaren. Er is voor elk wat wils: een dag wandelen of fietsen, zwemmen, Kubb, blaaspijpschieten... Vooraf inschrijven kost 5 euro en is voor bepaalde activiteiten verplicht, op de dag zelf betaalt u 7 euro. Gepensioneerden en collega s van De Lijn kunnen niet deelnemen aan de Sportdag. Meer info vindt u in de folder bij deze 13 en op be. *** Nieuw dit jaar is dat u kaarten voor de wandel- en fietsroutes kunt downloaden. Ook is er extra aandacht voor toegankelijkheid en sporten voor personen met een handicap. *** Zoals we in de vorige 13 meldden, smelten het erfgoedluik van het agentschap Ruimte en Erfgoed en het Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed samen. Vanaf 1 juli is de roepnaam agentschap Onroerend Erfgoed. *** Het Vlaams Energieagentschap organiseert samen met Toerisme Vlaanderen de fotowedstrijd Energiekalender Maak een leuke foto van een toepasselijk standbeeld in Vlaanderen of Brussel. Verzin er een originele energietip bij en stuur uw inzending op via energiekalender2012. Meedoen kan tot en met 31 augustus. De winnaars krijgen een Vlaanderen Vakantielandcheque. *** Vanaf 1 januari 2012 is e-tendering verplicht. Dat betekent dat bedrijven hun kandidaatstellingen en offertes bij overheidsopdrachten van de Vlaamse overheid alleen nog digitaal kunnen indienen via het onlineplatform e-tendering. *** Het Agentschap Wegen en Verkeer laat weten dat er nog de hele zomer gewerkt wordt aan het Viaduct van Vilvoorde. U kunt dat stuk van de Brusselse ring dus best vermijden.

10 10 13-magazine Wonen dicht bij je werk In tien minuten

11 13-magazine 11 ben ik op het werk Op een ontiegelijk vroeg uur opstaan, daarna douchen, ontbijten en de kinderen klaarmaken voor school. Alles moet snel en efficiënt gebeuren en er mag niets fout lopen of je komt te laat op het werk. Je haast je met de fiets naar het station in de hoop dat de trein geen vertraging heeft. En op de drukkend warme trein is geen zitplaats meer. s Avonds wacht hetzelfde traject in omgekeerde richting. Maar het kan ook anders. Sommige collega s hebben er bewust voor gekozen om die pendelstress te vermijden en dicht bij het werk te gaan wonen. Drie doen hun verhaal. Tom Van Bogaert s Morgens is het bergaf, s avonds bergop. Dan doe ik er wat langer over dan 10 minuten Stijn Bertrand is medewerker van de Stafdienst van de Vlaamse Regering en werkt in het Boudewijngebouw in de Brusselse Noordwijk. Hij coördineert het toekomstplan Vlaanderen in Actie voor de dertien beleidsdomeinen van de Vlaamse overheid. In de schaarse tijd die overblijft, houdt hij zich bezig met de Vlaamse Rand en streekontwikkeling. Hij is afkomstig van Wemmel en kent Brussel en omgeving als zijn broekzak. Sinds een jaar woont hij in Jette. Toen ik besloot een appartementje te kopen, viel mijn keuze snel op Jette. Het is vlak bij Brussel en het is goed bereikbaar met het openbaar vervoer. Ik kan zelfs kiezen tussen metro, tram, bus en trein. Bovendien heeft Jette een groen karakter en er heerst ondanks de nabijheid van de grote stad een dorpssfeer. Ik hou van de vele leuke cafeetjes en de zondagsmarkt. Een troef is ook dat er nog redelijk wat Nederlandstaligen wonen in vergelijking met andere gemeenten in het Brusselse Gewest. Stijn is met de fiets in tien minuten op het werk. Het is een rustige weg tot hij aan de kleine ring komt. s Morgens is het bergaf, s avonds bergop. Dan doe ik er wat langer over, lacht Stijn. In de winter rekent hij op het openbaar vervoer. Toen de MIVB staakte, ben ik te voet gegaan. In een halfuur was ik er. Het belangrijkste voordeel van dicht bij het werk te wonen? Ik heb meer tijd voor mezelf. Als ik thuiskom, hoef ik niet meteen te koken, maar kan ik nog wat relaxen, een terrasje doen of gitaar spelen. Of ik kan mijn volgende reis plannen: van Moskou naar Vladivostok via de trans-siberische spoorlijn! Wonen in Brussel Wilt u in Brussel gaan wonen, maar weet u nog niet in welke buurt? Dan kunt u zich inschrijven voor een woontour van Wonen in Brussel en Brukselbinnenstebuiten. Met de bus of de fiets gaat u op ontdekkingstocht in het gewest met al zijn charmante, maar vaak onbekende woonmogelijkheden. De gids staat ook stil bij het gemeenschapsleven, handelscentra, openbaar vervoer, ontspanningsmogelijkheden, Nederlandstalig onderwijs enzovoort. Bovendien gaat u op bezoek bij mensen die in Brussel zijn komen wonen en over hun ervaringen vertellen. Alle woontours in 2011 vinden plaats op zondag, van 9.30 uur tot 14 uur. Na de zomervakantie zijn er bustours in vier verschillende sectoren op 9 oktober, 23 oktober, 27 november en 4 december. De fietstour Flirten met de kleine ring is op 20 november. Meer informatie leest u op Stijn Bertrand (29) Coördineert Vlaanderen in Actie ( vanuit het Departement Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid (DAR) Woont alleen Woont in Jette op 4 km van het werk Is s ochtends met de fiets 10 minuten onderweg of met de tram/metro 15 minuten

12 12 13-magazine Wonen dicht bij je werk Ik ben heel bewust gaan wonen tussen mijn werk, mijn moeder en de school van de jongens Els Van Camp werkt al meer dan tien jaar voor de Communicatiedienst van de OVAM. Ze woont met haar zoontjes Rik en Sam in een rijhuis op nauwelijks een kilometer van het werk. Na mijn echtscheiding ben ik vier jaar geleden verhuisd. Ik ben heel bewust gaan wonen tussen mijn werk in Mechelen, mijn moeder in Beerzel, die vaak als oppas inspringt, en de school van de jongens in Zemst. Ik heb op een plattegrond van Mechelen een cirkel getrokken en wat daarbuiten viel, kwam zelfs niet in aanmerking om te gaan bekijken. Zo kwam ik niet in de verleiding om een verkeerde beslissing te nemen. Els vond al gauw een geschikt huis met twee slaapkamers en een tuin. Ze kijkt tevreden terug op haar beslissing. De kwaliteit van mijn leven is erop vooruitgegaan. Ik verspil s ochtends en s avonds geen uren door in de files richting school of werk te staan. Ik heb veel meer tijd voor mijn kinderen en mijn hobby s, zeker nu ik vier vijfde werk. Tijdens de lange winteravonden doe ik aan kalligrafie en in de zomer vind je mij op elk uur van de dag in de tuin. Ik ben dol op tuinieren en bloemschikken. Andere voordelen? Ik spaar benzine uit omdat ik met de fiets Els Van Camp (46) Werkt sinds 1999 bij de Communicatiedienst van de OVAM in Mechelen ( Is mama van Rik (11) en Sam (6) Woont in Mechelen op 1 km van haar werk Is met de fiets 7 minuten onderweg naar het werk, maar brengt de kinderen eerst met de auto naar school in Zemst naar het werk ga en als de kinderen wat groter zijn, kunnen ze gemakkelijker naar de stad. Als ik mijn kinderen toch met de auto naar school breng, is dat omdat ze s avonds meestal door hun vader worden teruggebracht. Als het in de winter glad is, laat ze de fiets staan en stapt ze naar het werk. Met de auto doet ze er twee tot vier keer zo lang over. Haar conclusie: Wonen dicht bij het werk past in het plaatje van hoe ik mijn leven wil inrichten.

13 13-magazine 13 Je baas verwacht misschien dat je sneller opdraaft als er iets is, maar dat weegt niet op tegen de voordelen Lieven Lanszweert staat aan het hoofd van het Bezoekers- en Natuureducatiecentrum De Nachtegaal in De Panne. Hij werkt er sinds 1997, nadat hij voor zijn opleiding een stage deed bij de dienst Toerisme van de kustgemeente. In het begin stond hij er alleen voor, maar nu telt zijn team tien mensen. We hebben er in 2000 voor gekozen om de Westhoek te verlaten en een huis te bouwen in Adinkerke omdat het veel dichter bij het werk ligt. De bouwgrond bleek er ook goedkoper. En zo ver van de familie is het nu ook weer niet. Lieven ruilde de auto in voor de fiets om naar het werk te komen. Als de wind niet uit zee komt, is hij in dik tien minuten ter plaatse, terwijl hij vroeger met de auto al gauw drie kwartier onderweg was. Hij kan ook gemakkelijker het openbaar vervoer nemen, want hij woont vlak bij het station van De Panne en de eindhalte van de kusttram. Ik kan de gewonnen tijd nuttig gebruiken voor mijn werk, mijn gezin en mijn grote hobby: voetbal. Ik stop dit jaar als actieve doelman, maar word keeperstrainer van de eerste ploeg van Adinkerke. Mijn Lieven Lanszweert (35) Werkt voor het Agentschap voor Natuur en Bos als verantwoordelijke van het Bezoekers- en Natuureducatiecentrum De Nachtegaal in De Panne ( Is de man van Cindy en papa van Stephen (13), Lennert (9) en Kirsten (5) Woont in Adinkerke op 3 km van het werk Is met de fiets, als de wind goed zit, dik 10 minuten onderweg twee zonen treden in mijn voetsporen en staan ook in het doel. Zijn er ook nadelen verbonden aan de korte afstand tussen thuis en werk? Je baas verwacht misschien dat je sneller opdraaft als er iets is, dat je flexibeler bent. Maar dat behoort tot mijn takenpakket en weegt niet op tegen de voordelen. Ik zou iedereen aanraden de stap te zetten.

14 bij de buren Fiscale satelliet Griekse zwembadbouwers kunnen de bestellingen voor groene afdekzeilen nauwelijks bijhouden. De Griekse fiscus heeft namelijk Google Earth ontdekt en in plaats van 324 aangegeven zwembaden, plots blauwe rechthoeken op satellietfoto s teruggevonden. Belastingfraude is er dan ook een hardnekkig fenomeen. Volgens The New York Times zijn belastingcontroleurs zowat het makkelijkst om te kopen van het hele ambtenarenkorps. Ze volgen vaak een eigen regel van drie : een derde van de verschuldigde belastingen gaat naar de staat, een derde gaat naar de ambtenaar zelf en de rest steekt de Griek in zijn zak. Valreep De democraten en republikeinen zijn het op de valreep eens geworden over de Amerikaanse begroting van het lopende jaar. Met de deal is een shutdown van de overheidsdiensten afgewend. In totaal worden er voor zo n 26 miljard euro volgens de president pijnlijke maatregelen genomen. De VS zullen onder meer besparen op infrastructuur en sociale zekerheid. Als het akkoord over de bezuinigingen er niet was gekomen, had de Amerikaanse federale overheid niet langer geld kunnen uitgeven en hadden toeristische attracties als nationale parken en monumenten de deuren moeten sluiten. De president en de democraten zien het drastisch terugdringen van de overheidsuitgaven als schadelijk voor het economische herstel en beschouwen radicale bezuinigingen als een te zware last voor Amerikanen die afhankelijk zijn van overheidsdiensten en uitkeringen. De republikeinen hebben hun verkiezing te danken aan de belofte de overheidsuitgaven fors terug te dringen. Ongewenst De ambtenaren die als gevolg van de besparingsplannen van de Britse overheid moeten afvloeien, zijn niet welkom in de privésector. Zo blijkt uit een onderzoek van de zakenkrant Financial Times en Barclays Corporate. 57 procent van de Britse bedrijfsleiders is niet geïnteresseerd om ex-ambtenaren aan te werven. Meer dan de helft van de bevraagden meent dat ambtenaren niet over de nodige vaardigheden beschikken om hun onderneming iets bij te brengen. En dat is een streep door de rekening van de Britse regering die hoopte dat de privésector de gevolgen van haar bezuinigen zou verzachten. Er wordt gevreesd dat in totaal Britse ambtenaren hun job zullen verliezen. Postbus De Nederlandse nationale ombudsman heeft op zijn website een postbus geopend voor brieven met onbegrijpelijke beslissingen van de overheid. Hij wil die brieven gebruiken als voorbeelden in een brochure over het schriftelijk meedelen van duidelijke beslissingen aan burgers. Uitgangspunten zijn bijvoorbeeld een heldere boodschap met wat de aanleiding is van de brief en welke gevolgen de beslissing heeft. Ook moet je rechtstreeks kunnen afleiden wat je moet betalen, welke inspanning van je wordt verwacht en op welke gegevens dat is gebaseerd. De inzender van de meest onduidelijke beslissing krijgt een leuke attentie. Uit In drie jaar tijd ( ) is het aantal federale ambtenaren in ons land netto 5 procent gedaald van naar , een direct gevolg van het selectieve vervangingsbeleid. Concreet kwamen er vorig jaar per vijf ambtenaren die met pensioen vertrokken, slechts twee in de plaats. Vorig jaar wierven de federale administraties (zonder Defensie, Politie, Justitie) wel bijna 2800 nieuwe ambtenaren aan, terwijl er ruim 4000 vertrokken. Bij de aanwervingen wordt vooral gemikt op personeel met een hogere scholingsgraad. Tegelijkertijd onderzocht het Rekenhof of de werving, bezoldiging en evaluatie van federale topmanagers correct verlopen. Het stelde vast dat de selectieprocedures soms erg weinig geschikte kandidaten opleveren en dat slechts in een op de drie gevallen de meest geschikte kandidaat benoemd wordt. Daarnaast besteden de FOD s te weinig tijd aan de motivering van een benoeming. De grote klacht is dat aanwervingen vaak ontzettend lang duren. Er worden dan interim-managers aangesteld, maar daarvoor is er geen wettelijke basis. En van de 202 onderzochte beoordelingen scoort meer dan een kwart slecht voor de criteria van het Rekenhof. Zittenblijven dus magazine

15 13-magazine 15 Sven Dewinter, chauffeur De Lijn de dag van... Werchter is iets speciaals Profiel Leeftijd 26 Werkt sinds september 2007 bij De Lijn Loon 1500 euro netto/maand + maaltijdcheques, hospitalisatieen groepsverzekering Opleiding Mechanica Woont in Oud-Heverlee, werkt in stelplaats Leuven Komt naar het werk met de bus of de auto, afhankelijk van zijn shift Werkuren 38 uur/week (gemiddeld) Volg de dag van Sven

16 16 13-magazine de dag van... Rock Werchter is altijd iets speciaals, zegt chauffeur Sven Dewinter. Mensen van en naar het festival brengen is leuk omdat iedereen relaxed en vrolijk is. Tijdens de eerste dag van het festival deed De Lijn in 2010 een beroep op 80 chauffeurs. De drie daaropvolgende dagen reden nog telkens een vijftigtal collega s op en neer tussen het Leuvense station en de festivalweide. En op maandag brachten 65 chauffeurs de kampeerders weer terug. Ook in 2011 brengt De Lijn de festivalgangers ter plaatse. Ook dan zullen de collega s klaarstaan vanaf s morgens. En ziet hun dag er zo uit. Veerle Van den Broeck Rijden tijdens festivals, is dat iets waar u naar uitkijkt? Zeker. In 2009 heb ik voor de eerste keer mensen van en naar Werchter gebracht tijdens de festivals en dat viel goed mee. Ik heb me dit jaar (2010, red.) dan ook opgegeven voor de vier dagen van Rock Werchter, voor Werchter Classic en voor Prince. De sfeer is ontspannen, zowel onder de collega s als bij de klanten. Je hebt de tijdsdruk niet die we anders wel hebben. Wat houdt uw job in op andere dagen? Wij rijden meestal een hele dag hetzelfde traject. Dat is niet altijd even boeiend. Als je bijvoorbeeld een stadslijn in Leuven rijdt, leg je tien keer dezelfde weg af. Dan is het leuk als je de volgende dag een lijn hebt die naar Kraainem of Brussel gaat. Agressieve passagiers ben ik nog niet tegengekomen. Rustig blijven helpt om agressie te vermijden. Zijn de andere weggebruikers soms agressief? Dat gebeurt. Fietsers schieten soms voor de bus en beseffen niet dat je zo n gevaarte niet zomaar tot stilstand kunt brengen. Tegenliggers zetten ons soms onbewust vast als we bijvoorbeeld een straat inrijden. Je ziet hen dan vloeken. Andere mensen vinden ons dan weer agressief. Vaak zijn dat mensen die denken dat iedereen voorrang moet krijgen op de bus. Dat kan niet, want we moeten zorgen dat we overal op tijd raken. Hoffelijk rijden is heel belangrijk voor ons. We groeten collega s onderweg en proberen te anticiperen op wat andere weggebruikers doen. Hoe word je chauffeur? Na een positief sollicitatiegesprek, proeven en een medische keuring krijg je zes weken opleiding. Je oefent onder andere in een simulator en leert de wegcode en alles over de tarieven van De Lijn. In de stelplaats doe je aan terreinverkenning via een monitor. Daarna mag je de weg op om te oefenen. Tot slot moet je een praktische proef afleggen. Als je daarvoor geslaagd bent, mag je alleen de baan op. Wat zijn de voordelen van uw job? Ik hoef niet tijdens de spits naar mijn werk te rijden. Ik kom met de bus op plaatsen waar ik anders niet zou komen. De onregelmatige uren vind ik zowel een voor- als een nadeel. Als ik de ochtendshift heb bijvoorbeeld, kan ik nog een halve namiddag gaan mountainbiken. Zalig toch? Het feit dat je hogerop kunt, is ook mooi meegenomen. Je hoeft niet je hele leven chauffeur te blijven. Je kunt bijvoorbeeld doorgroeien tot instructeur.

17 13-magazine 17 05:58 06:17 Sven heeft net zijn dienstrooster Sven legt aan collega Kristof Piccart (links) uit hoe hij moet rijden opgehaald en wandelt met zijn collega naar de bus. aan de hand van het routeplan. Om 6.33 uur vertrekken ze in colonne naar het station van Leuven voor hun eerste rit. 08:35 Sven neemt even een pauze. Hij rijdt de parking van de stelplaats op en drinkt een koffie. 09:33 Sven groet elke collega die hij tegenkomt. Dat is een ongeschreven regel, legt Sven uit. De chauffeurs zijn niet alleen hoffelijk tegenover elkaar, maar ook voor andere weggebruikers. 09:13 Sven dropt een derde lading festivalgangers in Werchter. De eerste ritten zijn nog heel rustig, maar vanaf een uur of tien worden ze wakker, zegt Sven. Een aantal mensen gaat weer mee richting Leuven. Om inkopen te doen, zo blijkt. 11:26 Een nieuwe lading festivalgangers stapt de bus op naar de campings en vermijdt zo de files. Telkens als Sven onder de brug van de E314 rijdt, staan de auto s daar stil of schuiven ze stapvoets aan richting Werchter. 12:34 Het is intussen 30 C. Sven krijgt een ijskoud blikje frisdrank van een collega en dat smaakt. 14:28 Sven mag binnenrijden. Hij tankt de bus vol zodat een volgende collega ermee op weg kan. Binnen vult hij nog de nodige papieren in.

18 Passie voor avontuurlijk reizen Op de top van een berg kregen we applaus van een bus Denen Collega An Wouters met de fiets aan een IJslands gletsjermeer Ambtenaren reizen graag alternatief en avontuurlijk. Dat bleek alvast na onze oproep voor deze aflevering van de passies. Geen luxehotels en uitgestippelde routes voor deze reislustige collega s. Trektochten, fietsreizen, verblijven bij gastgezinnen en kamperen in het wild: dat staat op hun menu. We sprokkelden enkele ervaringen. Filip De Maesschalck An Wouters (35), communicatieverantwoordelijke bij het Agentschap voor Natuur en Bos, trok samen met haar vriend vorige zomer vier weken met de fiets door IJsland. We waren daarmee niet aan ons proefstuk, we hadden er al een oefentocht op zitten in de Schotse Hebriden. We namen onze eigen fietsen mee, omdat de meerkosten voor het transport op het vliegtuig meevielen. Het eerste wat je doet als je ter plaatse komt, is eten en water inslaan. We proberen onze waterdichte fietstassen altijd zo te vullen dat we in optimale omstandigheden kunnen rijden. Je kunt maar beter niet te zwaar beladen zijn, want IJsland is niet altijd vlak, zo bleek. Er zijn heel wat pittige hellingen, meer dan verwacht eigenlijk! (lacht) En sommige routes zijn niet verhard. Dan kwamen we onderweg mensen in jeeps en bussen tegen die verbaasd naar die gekke toeristen keken. Maar ze konden onze inspanningen wel waarderen: op de top van een berg werden we door een bus Denen op applaus onthaald en getrakteerd op koekjes en koffie. Dat zijn leuke momenten. Of na een dag afzien op de fiets in zo n warmwaterbron tot rust komen. Zalig! En ondanks de slechte staat van sommige wegen hebben we geen enkele keer plat gereden. IJsland is volgens An een ideaal land voor wie op zoek is naar rust. De desolate landschappen, de mensen die samenleven in de grote steden: wie wil genieten van stilte en deugddoende eenzaamheid, moet naar IJsland gaan. Door de financiële crisis is het trouwens beter betaalbaar geworden, en van de vulkaanuitbarsting (van de Eyjafjallajökull in 2010, red.) blijft alleen nog wat zwarte as over. Wij hadden alvast twee weken stralende zon! magazine

19 13-magazine 19 De Himba s moesten hun drankgelag betalen met schapen en geiten Wim Reybroeck (50), onderzoeker bij het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek in Melle, combineert zijn passie voor reizen met een andere grote liefde: de fotografie. Ik was al enkele jaren bezig met landschaps- en natuurfotografie toen ik in 1986 mensen ben beginnen te fotograferen in Marokko. Dat was een openbaring. Sindsdien specialiseert hij zich in etnische bevolkingsgroepen en haalde een foto zelfs het magazine van National Geographic. Je vertrekt vanuit het respect voor die volkeren. Ik probeer zo dicht mogelijk bij hun leefwereld te komen. Zo sliep ik letterlijk tussen de leden van een Akhastam in Noord-Laos. Ik at met mijn handen uit dezelfde kom als de rest van de familie. Dat maakt dat de foto s dezelfde authenticiteit uitstralen. Door zijn unieke onderwerpenkeuze komt hij op plaatsen waar niemand anders komt. Toen ik foto s wou maken van de verleidingsdans van de Woodabe in Niger, had ik geen idee hoe ik er moest raken. De Woodabe is een nomadenstam en het ritueel vindt jaarlijks op een andere locatie plaats. Maar in Casablanca heb ik iemand ontmoet die me op het juiste spoor heeft gezet. Het was midden in de rimboe, snikheet, zonder enige voorziening: ik heb afgezien, maar het leverde wel kippenvelmomenten op. Toerisme en de kennismaking met de zogenaamde beschaving maakt echter veel kapot. Toen ik bij de Himba s in Namibië logeerde, stopte er een vrachtwagen met bier uit Angola. De chauffeur gaf de eerste rondjes gratis, en binnen de kortste keren was alles opgedronken. Toen eiste hij geld en de stamleden hebben moeten betalen met hun mooiste schapen en geiten. Dat leidde tot dramatische taferelen. Het was wel even schrikken toen die medereiziger in een gletsjerspleet verdween Reizen is voor David Stevens (40), coach van het team Infrastructuur van het Departement Leefmilieu, Natuur en Energie, ontsnappen uit de Vlaamse ruimtelijke chaos. Hij kiest bewust voor avontuurlijke groepsreizen. Voor het sociale aspect, maar ook omdat de veiligheidsrisico s bij die reizen zo groot zijn dat je in je eentje een vogel voor de kat bent. Zijn trektocht van 15 dagen door Spitsbergen is daar een mooie illustratie van. Voor zo n tocht moet je een speciale vergunning vragen. De Nederlandse reisorganisatie die de tochten begeleidt, is de enige ter wereld die dat doet. Dat maakt het op zich al uniek. Daardoor kom je ook met gelijkgestemde zielen in een groep terecht. Een ervaren gids loodst ons crosscountry over gletsjers, door smeltwater en langs drijfzand. En dat met een rugzak van om en bij de 30 kilo! Enkele incidenten, zoals iemand die werd meegesleurd door een kolkende rivier of een andere medereiziger die in een gletsjerspleet verdween, liepen gelukkig goed af. De gids heeft ook een geweer bij zich, want je logeert in gebieden waar je ijsberen tegen het lijf kunt lopen. Daarom wordt er s nachts ook de wacht gehouden en is het fysiek een zware uitdaging. Tel daarbij dat het tijdens onze trekking zowat 24 uur licht was, dan kun je je voorstellen dat je niet veel aan slapen toekomt. David is ook gefascineerd door het Himalaya- en Karakoramgebergte. Ik heb al 12 van de 14 bergen boven de 8000 meter van dichtbij gezien. Die giganten staan voor mij symbool voor de nietigheid van de men. Dat gevoel is uniek! We waren de eerste niet-dorpelingen in de voorbije 45 jaar Door recente gezinsuitbreiding ligt het avontuurlijke reizen bij Dieter Uyttenhove (33), toezichter Werken bij het Departement Mobiliteit en Openbare Werken in Zeebrugge, even stil. Maar zijn trektocht door Peru, Argentinië en Brazilië was voor hem wel een hoogtepunt. Nadat mijn vrouw en ik waren afgestudeerd, kon ik vijf maanden in Peru gaan werken en zij kon er opgravingen doen als archeologe. Daarna hebben we vijf maanden rondgetrokken. Ik had op enkele foto s een site gezien waar zo n 45 jaar geleden opgravingen waren gedaan naar overblijfselen uit de pre-incaperiode. Het plaatsje bleek Rapayan te zijn, maar was volgens velen totaal onbereikbaar. We hielden voet bij stuk en zijn er al wandelend, liftend en met de bus balancerend naast ravijnen uiteindelijk geraakt. We werden er door de lokale burgemeester als koningen ontvangen, want het was van de opgravingen geleden dat er nog buitenstaanders in het dorp waren gekomen. Hij stond erop dat we bij hem thuis bleven slapen. Dat bleek een klein hutje met wat stro te zijn. De man had drie kippen en een haan en liet er prompt twee slachten voor ons! Daarna kregen we een rondleiding in het dorp. Er was daar niets: geen elektriciteit, geen openbare riolen, geen winkel, niets! De mensen verbouwden er zelf hun eten, hielden wat vee en leefden van ruilhandel. Een wijze les hielden we aan dit avontuur over: dat die mensen ondanks hun primitieve levensomstandigheden gelukkig waren. Benieuwd naar de reisfoto s? Surf naar

20 beste vrienden, beste collega s Ons uiteindelijke doel: magazine

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd.

Voorwoord. Daarna ging ik praten met Chitra, een Tamilvrouw uit Sri Lanka. Zij zette zich in voor de Tamilstrijd. Voorwoord In dit boek staan interviews van nieuwkomers over hun leven in Nederland. Ik geef al twintig jaar les aan nieuwkomers. Al deze mensen hebben prachtige verhalen te vertellen. Dus wie moest ik

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2

BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGEN LESPAKKET 1.2 BIJLAGE 1 A4 BLADEN THEMA S BIJLAGE 2 DOMINO EMOTIES BIJLAGE 3 MATCHING OEFENING GEVOELENS BIJLAGE 4 VRAGENLIJST FILM BIJLAGE 5 VRAGENSTROOKJES HOEKENWERK BIJLAGE 6 ANTWOORDENBLAD

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT

Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT Kinderfolder ALS JE EEN GELEIDEHOND TEGENKOMT ROOS Roos (27) is zeer slechtziend. Ze heeft een geleidehond, Noah, een leuke, zwarte labrador. Roos legt uit hoe je het beste met geleidehond en zijn baas

Nadere informatie

1 Werkwoord. (wonen, werken, lopen,...) 8 Grammatica is niet moeilijk. wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden.

1 Werkwoord. (wonen, werken, lopen,...) 8 Grammatica is niet moeilijk. wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden. 1 Werkwoord (wonen, werken, lopen,...) wonen, werken, lopen,... noemen we werkwoorden. 8 Grammatica is niet moeilijk 1.1 woon, woont, wonen Ik woon nu in Nederland. Jij woont nu in Nederland. U woont nu

Nadere informatie

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen?

Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer. Introductiefase: 2. Vraag: Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het voorspellen? Les 2: Voorspellen Tekst: Veilig in het verkeer "Welkom:... " Introductiefase: 1. "Vorige week zijn we begonnen met voorspellen." 2. Vraag: "Kan iemand zich nog herinneren wat de bedoeling was bij het

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is?

Ivonne Bressers: Dank je wel. Rob Kleijs: Ivon, Kun je nog eens uitleggen wat het Usher Syndroom is? 100 Col 's beklimmen in 40 dagen met een totale afstand van 4100 kilometer. Eddy Driessen uit Arnhem wil die tocht gaan afleggen en dat doet hij voor zijn plezier maar ook voor het goede doel. Namelijk

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp!

Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Netje is een meid! Vrolijke meid, uit een vissersdorp! Haring! Verse haring! Wie maakt me los! Ik heb verse haring! Ha... ja, nou heb ik jullie aandacht, hè? Sorry, ik ben uitverkocht. Vandaag geen haring

Nadere informatie

Ria Massy. De taart van Tamid

Ria Massy. De taart van Tamid DE TAART VAN TAMID Ria Massy De taart van Tamid De taart van Tamid 1 Hallo broer! Hallo Aziz! roept Tamid. Zijn hart klopt blij. Aziz belt niet zo dikwijls. Hij woont nog in Syrië. Bellen is moeilijk in

Nadere informatie

Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst. Voorganger: ds. Bert de Wit

Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst. Voorganger: ds. Bert de Wit Preek Zondag 6 maart 2016, 10.00 uur Jeugddienst Thema: @Home Voorganger: ds. Bert de Wit Schriftlezing: Lucas 15:11-32 Een vader had twee zonen zo begint het verhaal. Met de beschrijving van een gezin.

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Melkweg. Goede reis. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Reizen

Melkweg. Goede reis. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Reizen Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Goede reis Reizen Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Goede reis, 0 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Dit katern is een uitgave

Nadere informatie

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,

Nadere informatie

Adam en Eva eten van de boom

Adam en Eva eten van de boom Adam en Eva eten van de boom God maakt een prachtig paradijs. Hij zegt: Het is heel goed. Maar God heeft ook een vijand, En weet jij wel wat hij doet? Het mooie wat God heeft gemaakt, maakt hij juist graag

Nadere informatie

Bijbellezing: Johannes 14 vers 1 tot 12. Tom, Tom is altijd goed Kom, kom nou zeg, is dat zo?

Bijbellezing: Johannes 14 vers 1 tot 12. Tom, Tom is altijd goed Kom, kom nou zeg, is dat zo? Bijbellezing: Johannes 14 vers 1 tot 12 Tom, Tom is altijd goed Kom, kom nou zeg, is dat zo? Heb een Tom, Tom gekocht Bij de ANWB winkel in Drachten Nou ja ik heb hem eigenlijk gekregen Voor mijn verjaardag

Nadere informatie

Help, mijn papa en mama gaan scheiden!

Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Help, mijn papa en mama gaan scheiden! Joep ligt in bed. Hij houdt zijn handen tegen zijn oren. Beneden hoort hij harde boze stemmen. Papa en mama hebben ruzie. Papa en mama hebben vaak ruzie. Ze denken

Nadere informatie

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER

DOSSIER >>> Wat is een. goede papa? DOSSIER DOSSIER >>> Wat is een DOSSIER goede papa? 42 PSYCHOLOGIES MAGAZINE april 2014 Beter in je vel op het werk Nu de strenge maar afwezige vader definitief heeft afgedaan is het voor papa s zoeken naar een

Nadere informatie

6 In Beeld. Bieke Depoorter

6 In Beeld. Bieke Depoorter 6 In Beeld Bieke Depoorter De 25-jarige fotografe Bieke Depoorter uit Ingooigem besloot pas in het laatste jaar middelbaar, tot verrassing van velen, om fotografie te gaan studeren. Ze trok naar het Kask

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN

PREVIEW. Probeer nu 1 dag DAVID DE JONGE JAREN VAN VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN PREVIEW Probeer nu 1 dag DE JONGE JAREN VAN DAVID VIJF DAGEN: GOD, SPORT & JEZELF MET PRAKTISCHE, SPORT- EN PERSOONLIJKE VOORBEELDEN DAG 1 GOD ZIET JOU ZITTEN! Het is niet leuk om buitengesloten te worden,

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt?

Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? Beste kinderen, Mijn naam is Fons. Ze noemen me een groene jongen. Weet je hoe dat komt? In mijn vrije tijd ben ik natuurgids. Met mijn verrekijker en vergrootglas trek ik naar allerlei plekjes om de natuur

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

MIJN LAND. Oh mijn land. Ik mis het echt. Elke dag heb ik heimwee. Elke nacht droom ik erover. Ik mis mijn land. Ik mis elke straat. Ik mis alles.

MIJN LAND. Oh mijn land. Ik mis het echt. Elke dag heb ik heimwee. Elke nacht droom ik erover. Ik mis mijn land. Ik mis elke straat. Ik mis alles. MIJN LAND Oh mijn land Ik mis het echt. Elke dag heb ik heimwee. Elke nacht droom ik erover. Oh mijn land Ik mis mijn land. Ik mis elke straat. Ik mis alles. Oh mijn land Ik mis mijn familie. Mijn vrienden,

Nadere informatie

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?

Hoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli? INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in

Nadere informatie

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.

De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

1. Wat doe jij het liefst om je te ontspannen? (meerdere antwoorden mogelijk) 46%

1. Wat doe jij het liefst om je te ontspannen? (meerdere antwoorden mogelijk) 46% Relaxmomenten Een moment voor jezelf inplannen schiet er wel eens bij in. 50% 4 40% 3 30% 2 20% 1 10% 0% Toelichting: 17% 1. Dagje naar de spa 1. Wat doe jij het liefst om je te ontspannen? (meerdere antwoorden

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven.

Water Egypte. In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Water Egypte In elk land hebben mensen hun eigen gewoontes. Dat merk je als je veel reist. Ik zal een voorbeeld geven. Ik ga naar een restaurant in Nederland. Daar bestel ik een glas water. De ober vraagt

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Op reis naar Bethlehem

Op reis naar Bethlehem Op reis naar Bethlehem Rollen: Verteller Jozef Maria Engel Twee omroepers Kind 1 Kind 2 Kind 3 Receptionist 1 Receptionist 2 Receptionist 3 Kind 4 Kind 5 Herder 1 Herder 2 Herder 3 Herder 4 Drie wijzen

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 5 Juni/Juli 2014 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar:

Nadere informatie

Melkweg. Een dagje ouder. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Ouder worden

Melkweg. Een dagje ouder. Lezen van Alfa A naar Alfa B. Ouder worden Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B Een dagje ouder Ouder worden Colofon Melkweg Lezen van Alfa A naar Alfa B: Een dagje ouder, 2013 Auteurs: Merel Borgesius Kaatje Dalderop Willemijn Stockmann Dit katern

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten!

Lisa Van Damme. Ik hou ervan om het juiste moment af te wachten! 2 portfolio Lisa Van Damme Lisa Van Damme begon, geïnspireerd door sociaal geëngageerde fotografen, op 17-jarige leeftijd aan een studie fotografie. Voor haar is fotografie meer dan een doel; het is eerst

Nadere informatie

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1

0-3 maanden zwanger. Zwanger. Deel 1 Zwanger Ik was voor het eerst zwanger. Ik voelde het meteen. Het kon gewoon niet anders. Het waren nog maar een paar cellen in mijn buik. Toch voelde ik het. Deel 1 0-3 maanden zwanger Veel te vroeg kocht

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197

Inhoud. Aan jou de keuze 7. Niet alleen maar een boek 187. Auteurs 191. Dankwoord 197 Inhoud Aan jou de keuze 7 D/2012/45/239 - isbn 978 94 014 0183 8 - nur 248 Tweede druk Vormgeving omslag en binnenwerk: Nanja Toebak, s-hertogenbosch Illustraties omslag en binnenwerk: Marcel Jurriëns,

Nadere informatie

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram,

Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, Soms is er thuis ruzie Dan is mama boos en roept soms omdat ik mijn speelgoed niet opruim Maar ik heb daar helemaal niet mee gespeeld Dat was Bram, mijn kleine broer Dat is niet van mij mama Dan zegt ze

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan?

Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Denk je te weten wat je wilt, blijkt het een idee van anderen te zijn. Wat doe je dan? Jolanda gaat op pad met onze Wandelcoach Tineke Franssen Jolanda (33) werkt als hypotheekadviseur in het bankwezen.

Nadere informatie

Mijn reis met STIMI MAATSCHAPPIJ VOOR HET INTERCOMMUNAAL VERVOER TE BRUSSEL

Mijn reis met STIMI MAATSCHAPPIJ VOOR HET INTERCOMMUNAAL VERVOER TE BRUSSEL Mijn reis met STIMI MAATSCHAPPIJ VOOR HET INTERCOMMUNAAL VERVOER TE BRUSSEL Openbaar vervoer is de verzamelnaam voor alle bussen, trams en metro s. Mijn naam is STIMI Ik ben 7 jaar en een grote fan van

Nadere informatie

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd.

Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. Grammaticaoefeningen 3 Wonen en vervoer Werkwoorden in een andere tijd Oefening 1 Kijk nog eens in het boek op bladzijde 80 naar Werkwoorden in een andere tijd. 1 Begrijp je deze informatie? ja / nee,

Nadere informatie

Jouw avontuur met de Bijbel

Jouw avontuur met de Bijbel Nieske Selles-ten Brinke Jouw avontuur met de Bijbel Dagboek voor kinderen Uitgeverij Jes! Zoetermeer Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie

Nadere informatie

Kies je route Trainingsmap voor de deelnemer Deze map is van:

Kies je route Trainingsmap voor de deelnemer Deze map is van: Kies je route Trainingsmap voor de deelnemer Deze map is van:... Auteurs: Titia Boers en Anja Valk Projectleiding en eindredactie: Carola van der Voort cwh.vander.voort@let.vu.nl 020 5986575 Vrije Universiteit

Nadere informatie

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen +

JEUGDIGEN. Hulp na seksueel misbruik. vooruitkomen + > vooruitkomen + Hulp na seksueel misbruik JEUGDIGEN Heb jij seksueel misbruik meegemaakt of iemand in jouw gezin, dan kan daarover praten helpen. Het kan voor jou erg verwarrend zijn hierover te praten,

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Jezus vertelt, dat God onze Vader is

Jezus vertelt, dat God onze Vader is Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.

Nadere informatie

Vertrouwen. Margriet Ledin-de Hoop. Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer

Vertrouwen. Margriet Ledin-de Hoop. Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Vertrouwen Margriet Ledin-de Hoop Uitgeverij Boekencentrum, Zoetermeer Inhoudsopgave Woord vooraf 6 1. Op reis 8 2. Spring! 15 3. Ver weg of heel dichtbij? 24 4. Actief afwachten 32 5. In vertrouwen keuzes

Nadere informatie

Lesbrief 35. AOW aanvragen.

Lesbrief 35. AOW aanvragen. http://www.edusom.nl Thema Gezondheid Lesbrief 35. AOW aanvragen. Wat leert u in deze les? Informatie over AOW begrijpen. Uitleg vragen. Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente Den

Nadere informatie

Moeder worden, moeder zijn

Moeder worden, moeder zijn Moeder worden, moeder zijn Uitgeverij Eenvoudig Communiceren Postbus 10208 1001 EE Amsterdam Telefoon: (020) 520 60 70 Fax: (020) 520 60 61 E-mail: info@eenvoudigcommuniceren.nl Website: www.eenvoudigcommuniceren.nl

Nadere informatie

Is jouw doel om ze te overtuigen ook in Nederland te komen wonen? Nee hoor; ik ga ze gewoon kennis laten maken; verder niets.

Is jouw doel om ze te overtuigen ook in Nederland te komen wonen? Nee hoor; ik ga ze gewoon kennis laten maken; verder niets. Een stedentrip is wat Giga (28) het liefste doet tijdens zijn vakanties: het lijstje van steden die hij dit jaar nog gaat bezoeken is enorm; Amsterdam, Den Haag, Utrecht, Antwerpen, Brugge, Gent, Praag,

Nadere informatie

3/12/2013. Mijn broer heeft ADHD. Mijn broer heeft ADHD. Mijn grote broer heeft ADHD. Het zal je broer maar wezen. Ouders opgepast

3/12/2013. Mijn broer heeft ADHD. Mijn broer heeft ADHD. Mijn grote broer heeft ADHD. Het zal je broer maar wezen. Ouders opgepast Mijn broer heeft ADHD Mijn broer heeft ADHD Ouders hebben twee of meer kinderen Waarvan één (soms ook meerdere) stoorzender(s) Hoe houden we dit gezin in evenwicht? Waar moeten we op letten? Het zal je

Nadere informatie

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen.

Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Als je ouders uit elkaar gaan, zit je met heel wat vragen. Kan ik kiezen bij wie ik ga wonen? Is het mijn schuld? Ben ik verplicht om op bezoek te gaan bij papa of mama? Waarom hebben mijn ouders elk een

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Gedwongen opname met een IBS of RM *

Gedwongen opname met een IBS of RM * Gedwongen opname met een IBS of RM * Informatie voor cliënten Onderdeel van Arkin Inleiding In deze folder staat kort beschreven wat er gebeurt als u gedwongen wordt opgenomen. De folder bevat belangrijke

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar

Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Kinderverhoor Je ouders gaan uit elkaar Als je ouders uit elkaar gaan is dat heel ingrijpend. Vaak verandert er nogal wat in je leven. Een rechter wil hierover met je praten tijdens een kinderverhoor.

Nadere informatie

Werkblad 3: Gravenfeest China

Werkblad 3: Gravenfeest China 1. Lees onderstaande mails en noteer op een apart blad wat je leert over Qing Ming Jie. 2. Bedenk een verhaal over het gravenfeest dat je kan vertellen aan de andere kinderen van je klas. Welke prenten

Nadere informatie

De twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost.

De twee zaken waarover je in dit boek kunt lezen, zijn de meest vreemde zaken die Sherlock Holmes ooit heeft opgelost. Sherlock Holmes was een beroemde Engelse privédetective. Hij heeft niet echt bestaan. Maar de schrijver Arthur Conan Doyle kon zo goed schrijven, dat veel mensen dachten dat hij wél echt bestond. Sherlock

Nadere informatie

Verloren grond. Murat Isik. in makkelijke taal

Verloren grond. Murat Isik. in makkelijke taal Verloren grond Murat Isik in makkelijke taal Moeilijke woorden zijn onderstreept en worden uitgelegd in de woordenlijst op pagina 84. Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen Mijn geboorte Mijn verhaal

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 4)

Luisteren: muziek (B1 nr. 4) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

Het verhaal op reis. groep 1-2. melle de muis. Bijlagen Les 1. media. spoor

Het verhaal op reis. groep 1-2. melle de muis. Bijlagen Les 1. media. spoor Het verhaal op reis groep 1-2 melle de muis Bijlagen Les 1 Les 1 - Bijlage 1 - brief kunstenaar 1 Lieve kinderen, Vandaag begint er een bijzonder project: HET VERHAAL OP REIS. Jullie gaan vandaag met elkaar

Nadere informatie

SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs!

SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs! SV Baarn D1 pakt eerste prijs in Parijs! De D1 van SV Baarn is met Pinksteren vier dagen naar Parijs geweest. Dit was een onvergetelijke ervaring voor de spelers uit het team. De ploeg van Jacco Engelsman,

Nadere informatie

De gelijkenis van de verloren zoon.

De gelijkenis van de verloren zoon. De gelijkenis van de verloren zoon. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen te leren.

Nadere informatie

verkeer veilige veiligheid verbindingen BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT staat stad stiptheid stress tijd tram trein treinen uur veilig

verkeer veilige veiligheid verbindingen BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT staat stad stiptheid stress tijd tram trein treinen uur veilig flexibiliteit genoeg geraken gezondheid goed goede goedkoop grote BIJLAGE 6: TAG CLOUDS MOBILITEIT Grafische voorstelling open antwoorden andere belangrijke zaken bij verplaatsingen aankomen aansluiting

Nadere informatie

Lesbrief 14. Naar personeelszaken.

Lesbrief 14. Naar personeelszaken. http://www.edusom.nl Thema Op het werk Lesbrief 14. Naar personeelszaken. Wat leert u in deze les? Wanneer u zeggen en wanneer jij zeggen. Je mening geven en naar een mening vragen. De voltooide tijd gebruiken.

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen

Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Kinderen en vrijwillige terugkeer Tips voor ouders die vrijwillig terugkeren met minderjarige kinderen Deze brochure kan ook ondersteunend zijn voor iedereen die met het gezin in contact komt: maatschappelijk

Nadere informatie

l Wouter mag Floor niet slaan. l Wouter mag geen alcohol drinken (geen druppel!).

l Wouter mag Floor niet slaan. l Wouter mag geen alcohol drinken (geen druppel!). 3. Net keek mama heel beteuterd toen ze me een nachtzoen kwam geven. Vind je het echt erg dat ik zoveel moet werken? vroeg ze. Wat moest ik daarop zeggen? Ze keek zo droevig! Valt wel mee, hoor, zei ik.

Nadere informatie

2c nr. 1 zinnen met want en omdat

2c nr. 1 zinnen met want en omdat OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen

Nadere informatie

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties

Deel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna

Nadere informatie

Jong zijn zonder zorgen. Dit is Leon. www.s-p-a.be. tijdenveranderen.be. PNA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen 2014_148x105_16pag_VERSIE SPA.

Jong zijn zonder zorgen. Dit is Leon. www.s-p-a.be. tijdenveranderen.be. PNA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen 2014_148x105_16pag_VERSIE SPA. Jong zijn zonder zorgen. Dit is Leon. tijdenveranderen.be www.s-p-a.be PNA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen 2014_148x105_16pag_VERSIE SPA.indd 1 24/02/14 11 NA-9985 PRODUCTIE EN MEDIA verkiezingen

Nadere informatie

Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus.

Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus. Boek1. Les 1. Dit is het verhaal van Maria. Dit is het verhaal van de engel. Dit is het verhaal van Jezus. De engel zei: God zal jou een kind geven. God zal jou Zijn Kind geven. God zal jou Jezus geven.

Nadere informatie

Toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen

Toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen 1. Print deze tekst 2. Download het geluidsbestand en luister Je gaat een toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen maken. Dit is een leestoets. De toets heeft vijf delen. Deel A, B, C, D en E. Deze toets

Nadere informatie

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen

Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Voel je vrij en liefdevol 7 oefeningen Soms voel je je gevangen door het leven. Vastgezet door de drukte, en beklemd in je eigen hoofd. Je voelt je niet vrij en je voelt geen liefde. Met deze tips breng

Nadere informatie

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden

Welkom bij Centrum Jeugd. Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Informatie voor kinderen, jongeren en hun familieleden Welkom bij Centrum Jeugd Je gaat deelnemen aan een van de behandelingen bij Centrum Jeugd van GGz Breburg. De behandelaren

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie