ARE WE LIVING IN A VIRTUAL WORLD? WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN AUGMENTED REALITY EN VIRTUAL REALITY? PROMOTOR: MH KOEN DE WEGGHELEIRE

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "ARE WE LIVING IN A VIRTUAL WORLD? WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN AUGMENTED REALITY EN VIRTUAL REALITY? PROMOTOR: MH KOEN DE WEGGHELEIRE"

Transcriptie

1 ? WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN AUGMENTED REALITY EN VIRTUAL REALITY? PROMOTOR: MH KOEN DE WEGGHELEIRE PROJECT PERFORMED BY STUDENT GILLES KNOCKAERT TO ACHIEVE THE DEGREE BACHELOR IN THE NEW MEDIA AND COMMUNICATION TECHNOLOGY HOWEST

2

3 ? WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN AUGMENTED REALITY EN VIRTUAL REALITY? PROMOTOR: MH KOEN DE WEGGHELEIRE PROJECT PERFORMED BY STUDENT GILLES KNOCKAERT TO ACHIEVE THE DEGREE BACHELOR IN THE NEW MEDIA AND COMMUNICATION TECHNOLOGY HOWEST

4 VOORWOORD Het onderwerp van deze bachelorproef is een gevolg van mijn interesses die gegroeid zijn doorheen mijn opleiding. Het creatievere aspect van de informatica sector heeft me namelijk al van in het begin van mijn opleiding sterk geboeid. Hoewel ik, voor ik aan deze bachelorproef startte, niet veel wist over augmented en virtual reality heeft dit me er niet van weerhouden om toch voor dit onderwerp te kiezen. Dit biedt me de kans om, wat volgens verschillende bronnen de hype van 2016 zal worden, grondig te onderzoeken en te kijken wat de toekomst omtrent deze technologie te bieden heeft. Verder wil ik van de gelegenheid gebruik maken om nog enkele personen te gaan bedanken voor alle steun tijdens het schrijven van deze bachelorproef. Allereerst wil ik mijn stagebedrijf Bazookas en alle werknemers bedanken voor het verlenen van info en het ter beschikking stellen van materiaal, zoals een oculus rift. Verder wens ik ook enkele docenten van HOWEST te bedanken namelijk mevrouw Ann Deraedt en meneer Koen De Weggheleire voor het begeleiden en opvolgen van deze bachelorproef. Ook wil ik mijn ouders, mijn zus en mijn vriendin bedanken voor alle steun die ze gaven en voor het nalezen van deze scriptie.

5 SAMENVATTING Deze bachelorproef omschrijft alle aspecten van zowel augmented als virtual reality. Er wordt telkens eerst kort uitgelegd wat beide technologiën juist inhouden en aan wat er moet voldaan worden om over deze technologie te kunnen spreken. Vervolgens wordt er een blik geworpen op hoe deze technologie doorheen de jaren geëvolueerd is. Bij beide technologiën gaan we ook enkele hedendaagse toepassingen toelichten en gaan we kijken hoe dit precies werkt. Eenmaal je weet hoe deze technologie werkt, wordt er gekeken waar en hoe dit gebruikt wordt in bepaalde sectoren en op verschillende vakgebieden. Vervolgens worden de verschillende nadelen overlopen en bekijken we hoe deze technologiën naar de toekomst toe ons leven zal beïnvloeden. En wat er nog allemaal moet veranderen opdat de gebruiker deze belevenis zo goed mogelijk kan ervaren. Tot slot wordt er telkens afgerond met een conclusie omtrent iedere technologie en wanneer we beide technologiën overlopen hebben plaatsen we ze nog even kort naast elkaar om zo te kijken hoe deze precies van elkaar verschillen en wat de plus- en minpunten zijn.

6 INHOUDSOPGAVE FIGURENLIJST... 1 AFKORTINGEN... 2 VERKLARENDE WOORDENLIJST... 3 INLEIDING... 4 AUGMENTED REALITY... 5 WAT IS AUGMENTED REALITY... 6 DE GESCHIEDENIS VAN AUGMENTED REALITY... 6 Enkele mijlpalen in de geschiedenis van augmented reality... 7 GOOGLE GLASS... 9 Specificaties... 9 Software Uses Privacy veiligheid MICROSOFT HOLOLENS Specificaties Software Uses HOE WERKT AUGMENTED REALITY WAT ZIJN DE VERSCHILLENDE TOEPASSINGEN Marketing Onderwijs Sport en entertainment Gaming Militair Reclame Navigatie NADELEN VAN AUGMENTED REALITY DE TOEKOMST VAN AUGMENTED REALITY CONCLUSIE VIRTUAL REALITY WAT IS VIRTUAL REALITY DE GESCHIEDENIS VAN VIRTUAL REALITY Enkele mijlpalen in de geschiedenis van virtual reality... 22

7 SENSORAMA VIEW-MASTER OCULUS RIFT Specificaties GOOGLE CARDBOARD HOE WERKT VIRTUAL REALITY WAT ZIJN DE VERSCHILLENDE TOEPASSINGEN Gaming training Ontwerpen NADELEN VAN VIRTUAL REALITY DE TOEKOMST VAN VIRTUAL REALITY CONCLUSIE VIRTUAL REALITY BESLUIT BRONNEN BIJLAGEN... 35

8 FIGURENLIJST FIGUUR 1: YELLOW FIRST DOWN LIJN BIJ AMERICAN FOOTBALL... 6 FIGUUR 2: THE SWOR OF DAMOCLES... 7 FIGUUR 3: VIRTUAL FIXTURES... 8 FIGUUR 4: EYE TAP... 8 FIGUUR 5: GOOGLE GLASS... 9 FIGUUR 6: GOOGLE GLASS IN GEBRUIK... 9 FIGUUR 7: HOLOLENS IN GEBRUIK FIGUUR 8: HOLOLENS FIGUUR 9: AUGMENTED REALITY OP SMARTPHONES FIGUUR 10: AUGMENTED REALITY IN HET ONDERWIJS FIGUUR 11: AUGMENTED REALITY POOL TAFEL FIGUUR 12: AUGMENTED REALITY IN DE GAME WERELD FIGUUR 13: AUGMENTED REALITY ALS NAVIGATIE FIGUUR 14: DE TOEKOMST VAN AUGMENTED REALITY FIGUUR 15: DE TOEKOMST VAN AUGMENTED REALITY FIGUUR 16: VIRTUIX OMNI VR FIGUUR 17: SENSORAMA FIGUUR 18: VIEW-MASTER FIGUUR 19: OCULUS RIFT FIGUUR 20: OCULUS TOUCH FIGUUR 21: GOOGLE CARDBOARD FIGUUR 22: PLAYSTION VR FIGUUR 23: VIRTUAL REALITY ALS HULPMIDDEL TIJDENS OPLEIDNGEN FIGUUR 24: VIRTUAL REALITY OM TE ONTWERPEN FIGUUR 25: DE TOEKOMST VAN VIRTUAL REALITY

9 AFKORTINGEN AR VR API MIT USB SDK HDMI RAM QR-Code CAD-software FPS HZ MP Augmented Reality Virtual Reality Application Programming Interface: definieert de toegang tot bepaalde functies meestal uit libraries. Massachusetts Institute of Technology, een van de meest prestigieuze technische universiteiten ter wereld gelegen in Amerika. Universal Serial Bus, dit is een standaard voor het aansluiten van randapparatuur op computers. Software Development kit, dit is een verzameling van hulpmiddelen die handig zijn bij het ontwikkelen van software voor een bepaald besturingssysteem. High-Definition Multimedia Interface, dit is een aansluiting voor digitale audio- en videosignalen. Random-acces memory, een snel overschrijfbaar type geheugen vaak gebruikt in chiptechnologie. Quick Response code, dit is een soort tweedimensionale streepjescode. Computer-aided design, CAD software is software special om via je computer te gaan tekenen en zaken te ontwerpen. Frames Per Second, dit is een maat die aangeeft hoe snel een apparaat beelden (frames) weergeeft of anderzijds verwerkt. Dit is de eenheid van frequentie en geeft aan hoe snel een beeldscherm werkt. Dit staat voor MegaPixel en is dus gelijk aan 1 miljoen pixels. Op deze manier wordt de resolutie van een digitale camera uitgedrukt. 2

10 VERKLARENDE WOORDENLIJST head mounted display wireframes wearable Google I/O arcade console gestures 3D model gyroscoop eye tracking realtime Dit is een beeldscherm die op het hoofd gedragen wordt. Wireframes zijn lijnen die de randen gaan aanduiden om zo een vaag beeld van het eindproduct te krijgen. Een wearable device is een device dat je letterlijk kan dragen en die zo deel uitmaakt van je dagelijks leven. Dit is een jaarlijkse bijeenkomst van software developpers aangeboden door Google in San Fransisco. Dit is een console die vroeger heel populair was, door middel van een muntje in de console te werpen kon je hierop spelen. Dit zijn bewegingen die de gebruiker uitvoerd en die vervolgens worden geregistreerd. Een mogelijke gesture is dus bv. met je vinger in de lucht een klik beweging maken. Een 3D model is een model dat 3D dimensionaal gebouwd is en dus een breedte, hoogte en diepte heeft. Een gyroscoop is rotatiesymmetrische massa die om zijn as kan draaien. Hij kan op alle mogelijke manieren draaien en bewegen waardoor een gyroscoop het toelaat om bv. te gaan registreren of je je gsm staand of liggend houdt. Eye tracking is een technologie die kijkt hoe je ogen bewegen en naar waar de persoon zelf kijkt. Men spreekt van realtime wanneer de actie die dient uitgevoerd te worden meteen wordt uitgevoerd met als gevolg dat er ook meteen een zichtbaar resultaat is. 3

11 INLEIDING Are we living in a virtual world?, met deze vraag wil ik onderzoeken wat de invloed van virtual en augmented reality is op ons dagelijks leven. Deze bachelorproef is geschreven voor iedereen die meer te weten wil komen over deze topics, vandaar dat een volledige uitleg over de werking van deze beide technologiën niet mag ontbreken. Zo wordt er ook gekeken naar huidige toepassingen en hoe beide technologiën geëvolueerd zijn door de jaren heen. Om te kijken hoe ver we momenteel staan met deze technologiën zal ik ook eens grondig gaan kijken naar de Google Glass, Microsoft hololens en de Oculus Rift. Deze zijn momenteel de meest gekende wearables omtrent virtual en augmented reality. Het is ondertussen geen taboe meer dat technologiën zoals deze in de toekomst meer en meer een grote rol zullen spelen in ons dagelijkse leven, vandaar de keuze van dit onderwerp. Het is iets wat reeds enkele jaren bestaat maar toch nog steeds in zijn kinderschoenen staat. Ondanks het feit dat dit de laatste tijd veel in de media voorkomt, zijn er nog steeds veel mensen die het verschil tussen beide technologiën niet kennen, laat staan hoe deze werken. Het is dan ook de bedoeling dat je na het lezen van deze bachelorproef weet hoe deze werken, hoe ze zijn ontstaan en wat nu juist het verschil tussen beiden is. 4

12 AUGMENTED REALITY 5

13 WAT IS AUGMENTED REALITY Augmented reality kunnen we vertalen als toegevoegde realiteit. Hierbij slaat toegevoegde op het feit dat we vertreken van de werkelijkheid en er als het ware virtueel iets aan toevoegen. Augmented reality neemt dus een bestaand beeld en zal er nieuwe informatie in verwerken die er in werkelijkheid niet is. De manier waarop we de werkelijkheid gaan manipuleren kan op verschillende manieren gebeuren. Zo kunnen we bijvoorbeeld door gebruik te maken van een QR-code zaken virtueel gaan weergeven. We spreken pas van augmented reality wanneer er aan 3 zaken wordt voldaan. Zo moet het dus reële en virtuele beelden combineren, het moet realtime interactief zijn en in 3 dimensies functioneren. Een van de eerste toepassingen van een zekere vorm van augmented reality was in de sportsector om tijdens american football een lijn weer te geven waar de spelers zich moesten opstellen. Later meer over het ontstaan van augmented reality en verschillende toepassingen. Enkele voorbeelden van reeds gebruikte toepassingen of mogelijke toepassingen van augmented reality: FIGUUR 1: YELLOW FIRST DOWN LIJN BIJ AMERICAN FOOTBALL De weerkaarten die je achter de weerman/-vrouw ziet wanneer je naar het weerbericht kijkt. Een navigatiescherm die ingebouwd zit in de voorruit van een auto. Wanneer je met je smartphone kijkt naar een ruïne zie je hoe het er vroeger uitzag. Het virtueel passen van kledij tijdens het online shoppen. Het weergeven van informatie over toeristische attracties wanneer je je gsm ernaar richt. De mogelijkheid om meubels in je kamer te plaatsten via je smartphone zodat je een idee krijgt hoe het eruit zou zien moest je deze kopen. DE GESCHIEDENIS VAN AUGMENTED REALITY Er is niet echt een duidelijk beeld over waarom augmented reality is onstaan, maar er zijn wel veel aanstoten geweest die leiden tot wat we vandaag kennen als augmented reality. Er zijn reeds zeer veel bedrijven die in het verleden onderzoek hebben gevoerd omtrent augmented reality en uiteindelijk met een product op de markt zijn gekomen. Vervolgens zullen we de belangrijkste bedrijven die augmented reality gemaakt hebben tot wat het nu is kort gaan overlopen. 6

14 ENKELE MIJLPALEN IN DE GESCHIEDENIS VAN AUGMENTED REALITY Vervolgens zullen we gaan kijken naar enkele ontwikkelingen die geleid hebben tot de evolutie van augmented reality zoals we dit de dag van vandaag kennen. Augmented reality heeft door de loop der jaren reeds een lange weg afgelegd dus we zullen slechts enkele zaken gaan toelichten die aan de oorsprong hiervan liggen en die dus bepalend waren voor de verdere ontwikkeling van augmented reality. Natuurlijk zijn er veel meer toepassingen die nefast waren voor de ontwikkeling van augmented reality dan degene hieronder besproken. THE SWORD OF DAMOCLES Reeds in 1968 werd het eerste systeem ontwikkeld door Ivan Sutherland, die men echt in de categorie augmented reality kon plaatsten. Het was een head mounted display genaamd The sword of damocles. Dit werd bevestigd aan het plafond zodat de gebruiker het gewicht niet moest dragen. Het doel van dit toestel was om een soort raster weer te geven van wireframes die de huidige ruimte afbakende en zich aanpaste naargelang de gebruiker zijn hoofd bewoog, dit natuurlijk binnen de mate van het mogelijke aangezien het bevestigd was aan het plafond. FIGUUR 2: THE SWOR OF DAMOCLES 7

15 VIRTUAL FIXTURES Vervolgens experimenteerden sommigen met deze technologie maar het is pas is 1992 dat Louis Rosenberg één van de eerste echt bruikbare systemen ontwikkelde genaamd Virtual Fixtures. Hij ontwikkelde dit voor de US Air Force en bracht ook als eerste een studie uit over hoe augmented reality systemen de prestaties van mensen kan beïnvloeden. De bedoeling van Virtual Fixtures was om vooral via sensors informatie visueel weer te geven aan de gebruiker over zijn omgeving, dit zowel met beelden als met geluiden. EYE TAP DIGITAL EYE GLASS FIGUUR 3: VIRTUAL FIXTURES In 1990 kwam Dr. Steve Mann met zijn uitvinding op de markt, namelijk de Eye Tap Digital Eye Glass. Volgens hem was het potentieel van augmented reality toen al enorm. Een van de eerste zaken waarvoor de Eye tap gebruikt werd was het bijhouden van todo lijstjes en het weergeven van namen bij bepaalde zaken. Maar FIGUUR 4: EYE TAP met de eye tap was het niet enkel mogelijk om gewoon de werkelijkheid te gaan manipuleren met virtuele beelden. Het was ook mogelijk om alles te gaan opnemen. Volgens Dr Steve Mann was ook dit een zeer belangrijk aspect van zijn Eye Tap omdat het zo een bijdrage levert aan je persoonlijke veiligheid. MREAL Mreal is een product ontwikkeld door Cannon, de naam staat eigenlijk voor mixed reality. Waarom mixed en niet gewoon augmented? Dit omdat je door middel van Mreal wel de werkelijke wereld rond je ziet maar die wordt weergegeven via een scherm in een bril. Er gaan dus camera s de omgeving rond je gaan filmen en die beelden worden live weergegeven door middel van de bril. Vervolgens zullen bepaalde zaken er virtueel worden bijgeplaatst zodat het lijkt alsof je je daadwerkelijk in de echte wereld bevindt maar eigenlijk wordt alles via een scherm weergegeven, net zoals bij Virtual reality (later meer hierover). Desondanks dat dit niet echt augmented reality is, is het toch ook voor augmented reality een mijlpaal geweest in de ontwikkeling hiervan. 8

16 GOOGLE GLASS Waarschijnlijk één van de meest gekende wearable onder augmented reality is de google glass. Vandaar dat we vooral hier dieper op in gaan. Google kwam hiermee naar buiten in 2012 en een jaar later kon je reeds de eerste versie namelijk de Glass Explorers edition kopen. Deze versie was meer een prototype dan een finaal product en dit voor maar liefst $ Deze was toen enkel beschikbaar voor google I/O ontwikkelaars. Nog een jaar later werdt dit product voor iedereen op de markt gebracht en dit voor dezelfde prijs. De google glass kreeg veel kritiek te verduren omwille van veiligheidsredenen en schending van de privacy. Zo wordt de Google Glass niet toegelaten in verschillende casino s omdat het makkelijk zou zijn om daarmee vals te spelen. Om het privacyprobleem op te lossen had google aangekondigd om geen gezichtsherkenning toe te gaan passen. Maar ondertussen is er al een app beschikbaar die dit wel gaat doen en die vervolgens realtime-informatie over de persoon zal weergeven. In 2015 stopte google met de verkoop van hun google glass voor de gewone consument. Grote bedrijven die Google Glass voor professionele doeleinden gebruiken, kunnen de bril wel nog krijgen. Google blijft echter wel verder werken aan de ontwikkeling van hun Google Glass en heeft ondertussen aangekondigd dat hun volgende versie een enterpriseversie zal worden die enkel voor bedrijven beschikbaar zal zijn. Over een volgende consumerversie FIGUUR 5: GOOGLE GLASS werd nog niets aangekondigd. SPECIFICATIES De Google Glass is slimmer en kleiner dan alle gelijkaardige voorgaande technologiën. Je ziet wel dat het geen gewone bril is, maar het ziet er al lang niet meer zo lomp uit dan zijn voorgangers. Wanneer we spreken over een bril is het ook belangrijk dat het zo licht mogelijk is en dat het de consument niet hindert als hij de bril draagt. Eén van de vroegere prototypes (versie dd 2011) van google woog maar liefst 3,6 kg. Dit is best zwaar, toch zeker voor een bril. Gedurende de verdere ontwikkeling van de bril werd het gewicht gereduceerd tot een gewicht die lichter is dan de meeste gewone brillen. FIGUUR 6: GOOGLE GLASS IN GEBRUIK Er is een touchpad aanwezig op de zijkant van de bril die gebruikers toelaat om het apparaat eenvoudig te gaan bedienen door simpelweg te gaan swipen. Zo kan je eenvoudig door de timeline gaan navigeren die google glass weergeeft. Verder kan je de google glass ook gaan bedienen door middel van spraakherkenning en door bepaalde bewegingen met je hoofd te 9

17 gaan doen. Zo kan je wanneer je een notificatie krijgt binnen de 5 seconden met je hoofd knikken om die notificatie te gaan weergeven. Op de Google Glass is ook een camera aanwezig die het toelaat om zowel foto s als video s te gaan nemen. Met de camera kan je gaan filmen in 720p, dit betekent dat je dus kan filmen met een maximale resolutie van Verder beschikt de camera over 5MP om foto s te maken. Als je foto s en filmpjes maakt moet je deze natuurlijk ook kunnen opslaan, hiervoor beschikt de Google Glass over een opslagcapaciteit van 16GB flash geheugen. Google Glass beschikt over de mogelijkheid om audio af te spelen en op te nemen. Wat ook zeer belangrijk is, is de mogelijkheid om je Glass met Wi-Fi te verbinden of met Bluetooth. Dit is zeer belangrijk want zonder internet kan je wel gaan filmen en foto s nemen maar zo verlies je toch al snel veel functionaliteit met je Glass. Tot slot hebben we nog het belangrijkste deel van de Google Glass namelijk de display. Deze dient om alle data weer te geven die de gebruiker wenst te zien. Niettegenstaande dat de display zo klein is, kan je er toch goed webpagina s op zien en lezen. We zouden de display in theorie kunnen vergelijken met een 25 inch HD scherm maar dan vanop 2,5m afstand. SOFTWARE Net zoals bij een smartphone is ook bij de Google Glass de software zeer belangrijk. Niet enkel de software zorgt ervoor dat je Google Glass werkt maar ook de apps die gemaakt worden door andere bedrijven. Google bracht zo de Mirror API op de markt, deze laat het toe om zelf aplicaties voor de Google Glass te gaan schrijven. Voorlopig moeten alle apps gratis uitgebracht worden, er mag dus door de ontwikkelaars geen geld voor gevraagd worden. Ook mogen ze er geen reclame in verwerken maar dit zou nog wel eens kunnen veranderen. Zo zijn er reeds apps uitgebracht die je toelaten om gezichtsherkenning en fotobewerking te gaan doen, etc. USES De Google Glass bied tal van mogelijkheden voor gebruik. In de medische sector wordt hij namelijk reeds gebruikt, dit mede dankzij een app genaamd Medopad. Deze app laat dokters toe om zo gegevens van patiënten te raadplegen, delen met andere dokters wat ze zien tijdens een operatie,etc. Een andere applicatie die gebruikt wordt in de medische sector is Drchrone app. Deze app laat het toe dokters foto s of video s te nemen en deze op te slaan in de cloud. Zo kunnen andere dokters die hier gebruik van maken ook die foto s en video s raadplegen. Om dit te doen moet de patient natuurlijk wel eerst toestemming geven. Beide voorbeelden waren nu wel over de medische sector maar ook in andere sectoren wordt de Google Glass reeds gebruikt. 10

18 PRIVACY Google Glass heeft reeds van in het begin veel kritiek geïncasseerd omwille van de schending van de privacy. Dit doordat je bv gewoon naar iemand zou kunnen kijken en meteen alles zou kunnen vinden wat er over die persoon op het internet te vinden is. Je zou ook makkelijk mensen kunnen gaan filmen zonder dat ze het weten en zonder dat ze je daartoe toestemming hebben gegeven. Net om deze redenen hebben bepaalde bedrijven in de U.S. reeds borden geplaatst met als boodschap dat Google Glass hier verboden is. VEILIGHEID Gezien het om een bril gaat die gebruikt zou worden in het alledaags leven zijn er ook bedenkingen omtrent de veiligheid van zo n bril. De grootste zorgen hier gaan uit naar het verkeer. Zo zou het niet veilig zijn om met een Google Glass achter het stuur te kruipen. Het zou de bestuurder afleiden en zijn zicht belemmeren. Op basis hiervan zijn er reeds boetes gegeven aan automobilisten omdat ze een Google Glass droegen. Een ander veiligheidsprobleem zou zijn dat de gebruiker constant een scherm voor zijn ogen ziet en dit zou kunnen leiden tot oogschade. Dit hangt natuurlijk af van de mate waarmee je een Glass zou gaan gebruiken. MICROSOFT HOLOLENS Nadat google aankondigde dat ze gingen stoppen met de verkoop van de huidige versie van de Google Glass dacht men dat augmented reality naar de de achtergrond zou worden geschoven. Maar net op dat moment, toeval of niet, kwam microsoft met de HoloLens op de proppen. FIGUUR 7: HOLOLENS IN GEBRUIK 11

19 Met de Microsoft HoloLens tillen we augmented reality tot een heel nieuw niveau. Net zoals de Glass van Google is ook de HoloLens een bril die werkt door middel van augmented reality. Ook hier kan enkel de drager van de bril de virtuele beelden waarnemen. Van de HoloLens is er vanaf 30 maart 2016 een development edition te koop voor maar liefst $3.000 en dit enkel voor inwoners van Amerika. Door middel van verschillende camera s en sensoren gaat de HoloLens je volledige omgeving scannen. En met behulp van simpele gestures kan je vervolgens een soort menu openen vanwaar je vervolgens allerlei apps kan openen. Het openen van de apps kan ook hier op verschillende manieren. Zo kan je gebruik maken van spraakherkenning, de bijgeleverde afstandsbediening of door met je vinger als het ware in de lucht te klikken op de app die je wenst te openen. SPECIFICATIES De HoloLens maakt gebruik van maar liefst 4 camera s die de omgeving zullen scannen en zo bewegingen en veranderingen waarnemen. Eén camera zal zorgen voor de diepte en dus de afstand tot bepaalde objecten en één camera die toelaat om video s en foto s te nemen. Om data op te slaan beschikt de hololens over een geheugen van maar liefst 64GB. Dit is aanzienlijk meer dan de Google Glass maar wanneer je natuurlijk overal in je huis elementen gaat aanmaken zoals bv een virtuele klok boven je bed zal je ook wel meer geheugen nodig hebben. Bij de bril wordt ook een soort afstandsbediening geleverd, door middel hiervan kan je eenvoudig doorheen de verschillende menu s scrollen. FIGUUR 8: HOLOLENS Ook voor de HoloLens is het belangrijk om verbonden te zijn met het internet, vandaar dat de HoloLens ook beschikt over Wi-Fi en bluetooth. De HoloLens maakt gebruik van bluetooth om onder andere de verbinding met de afstandsbediening tot stand te brengen. Op de zijkant zijn er ook speakers voorzien zodat, wanneer je naar een video kijkt, je zowel het geluid van je video maar ook het geluid van je omgeving hoort. Het is de bedoeling van augmented reality dat je virtuele beelden mengt met reële beelden maar hetzelfde geldt ook voor het geluid dat erbij hoort. De HoloLens is volledig draadloos en beschikt dus over een oplaadbare batterij. De levensduur van de batterij bij actief gebruik bedraagt ongeveer 2 tot 3 uur. Net als een gsm kan je wel gebruik maken van het toestel tijdens het opladen. 12

20 SOFTWARE Ook bij de HoloLens kan iedereen net zoals bij windows 10 zelf applicaties gaan schrijven voor de bril. Natuurlijk worden er standaard enkele applicaties aangeboden zoals een videoplayer, skype, etc. Aangezien ook hier de verschillende apps een grote factor zullen zijn bij het succes van de HoloLens heeft microsoft een platform waar iedereen zijn idee kan posten en aan de hand van de populariteit en feedback zou dit vervolgens ontwikkeld worden. USES Aangezien de HoloLens nog niet beschikbaar is op de markt wordt hij ook niet echt gebruikt voor bepaalde zaken. Desondanks pakte microsoft reeds uit met talloze video s waarvoor de HoloLens zou kunnen gebruikt worden. Zo zou het bijvoorbeeld zeer practisch zijn voor productontwerpers omdat ze met de HoloLens virtueel kunnen gaan ontwerpen en het meteen in een echte omgeving plaatsen. Eenmaal het prototype dan gemaakt is zouden ze het rechtstreeks van de bril kunnen gaan sturen naar een 3D printer om zo een tastbaar prototype te maken. HOE WERKT AUGMENTED REALITY Vervolgens zullen we gaan kijken hoe augmented reality werkt en wat er precies allemaal nodig is om het gegeven augmented reality tot stand te brengen. Zoals eerder vermeld spreken we pas van augmented reality wanneer er aan 3 zaken wordt voldaan: Er moeten reële en virtuele beelden gecombineerd worden Het moet realtime interactief zijn In 3 dimensies functioneren Om de werking hiervan nu nader te gaan onderzoeken zullen we dit uitleggen aan de hand van een eenvoudig voorbeeld. Zoals hierboven vermeldt moet er aan 3 zaken worden voldaan vooraleer we over augmented reality spreken. Maar we moeten de augmented reality natuulijk ook nog kunnen waarnemen. Daarvoor zijn tegenwoordig verschillende oplossingen op de markt. Zo kan je de augmented reality gaan waarnemen door middel van je smartphone of door middel van een wearable zoas bv. Google Glass of Microsoft HoloLens. Verder heb je ook nog een app nodig die ervoor zorgt dat de augmented reality zal worden weergegeven. Je kan dan wel beschikken over een Google Glass maar, zonder de apps waarover hij beschikt ben je er ook niet veel mee. 13

21 FIGUUR 9: AUGMENTED REALITY OP SMARTPHONES Maar hoe werkt het nu? Wel dit is eigenlijk makkelijker dan het lijkt. Augmented reality werkt meestal op basis van markers. Een marker is iets wat programmatorisch door de maker van de app wordt vastgelegd. Dit kan bv een logo zijn van een bedrijf. Wanneer je dan vervolgens als gebruiker de correcte app opent en er met je gsm naar richt, zal je gsm via de camera de marker gaan detecteren. Eenmaal je gsm de marker gevonden heeft, zal hij er het virtueel beeld mee gaan combineren en zo bv het logo gaan weergeven als een zwevend 3D model. Met een bril zoals Google Glass werkt dit ook zo. Je kijkt door je bril naar het logo, vervolgens detecteert de camera van de bril de marker, in ons voorbeeld een logo. En dan zal de app die op de Glass staat ervoor zorgen dat het logo bv als een zwevend 3D model wordt weergegeven. WAT ZIJN DE VERSCHILLENDE TOEPASSINGEN De dag van vandaag wordt augmented reality reeds in ontelbaar veel toepassingen gebruikt. Zelfs in alledaagse zaken is augmented reality aanwezig. Zo is het tonen van de score tijdens een voetbalmatch in zekere zin een vorm van augmented reality. Vervolgens zullen we enkele toepassingen van augmented reality gaan bekijken en wat voor invloed dit biedt op ons leven. 14

22 MARKETING Op vlak van marketing is augmented reality al enkele jaren actief. Zo kan je bijvoorbeeld met behulp van augmented reality vooraleer je, laat ons zeggen een zetel koopt, kijken hoe de zetel zou staan in je huis. Dit door simpelweg met je gsm te kijken naar waar de zetel zou komen te staan en de app doet vervolgens de rest. Dit concept wordt zo reeds door onder andere IKEA gebruikt. Het moet twijfel wegnemen bij de koper, wetende dat het meubel die ze willen kopen, mooi in hun woning zou staan en past met de rest van de reeds aanwezige meubels. ONDERWIJS Ook in het onderwijs heeft augmented reality tal van mogelijke toepassingen. Zo zijn er boeken die afbeeldingen bevatten waarvan je meer informatie krijgt over de afbeelding of een 3D beeld van de afbeelding wanneer je die met smartphone scant. Geavanceerdere toepassingen laten je zo bijvoorbeeld toe om een 3D beeld weer te geven van een motor waarin je die uit elkaar kan halen om zo een beter beeld te krijgen over hoe deze gebouwd is en werkt. FIGUUR 10: AUGMENTED REALITY IN HET ONDERWIJS Er zijn ook al experimenten aan de gang om via augmented reality lessen te volgen en te geven vanop afstand. Vroeger gebeurde dit door middel van streaming video, maar met augmented reality kunnen we hier verder mee gaan zodat het mogelijk wordt dat je niet fysiek in dezelfde ruimte bent maar dat je wel in dezelfde virtuele omgeving zit met hetzelfde materiaal ter beschikking. Door middel van deze zaken zou augmented reality vooral bij kinderen een grote stimulans geven aan het leerproces. Dit doordat ze een veel duidelijker visueel beeld krijgen. En laat het nu net dat zijn wat kinderen vooral bijblijft. 15

23 SPORT EN ENTERTAINMENT Augmented reality is ondertussen ruime tijd aanwezig in de sport en entertainment sector. Zo was één van de eerste toepassingen van augmented reality het weergeven van de alombekende gele first down lijn. Deze lijn wordt weergegeven door middel van camera s en een hele hoop berekeningen. Wat hierbij toen een grote uitdaging was, was ervoor zorgen dat wanneer een speler over de lijn liep, de lijn niet over de speler kwam te liggen. Dit werd opgelost door 2 kleurenpaletten samen te stellen. Een kleurenpalet die de kleuren van het veld bevat namelijk groen en bruin, respectievelijk gras en modder. En een tweede kleurenpalet die de kleuren van de spelers bevatte. Zo werd dan gekeken of de gele lijn al dan niet moest onderbroken worden. Ook het weergeven van logo s van de verschillende sponsers werd zo gedaan. Bovenstaande zaken zijn hulpmiddelen die visueel een meerwaarde bieden voor mensen die ernaar kijken. Maar augmented reality kan er ook voor zorgen dat de prestatie van sporters omhoog gaan. Zo kan je bijvoorbeeld tijdens het poolen gaan weergeven hoe je bal zal rollen en wat het effect hiervan is bij het stoten in een bepaalde hoek. Natuurlijk zijn er zo tal van mogelijkheden die kunnen leiden tot betere prestaties. FIGUUR 11: AUGMENTED REALITY POOL TAFEL 16

24 GAMING In de gaming industrie is Augmented reality reeds enige tijd aanwezig. Het werd er dan ook meteen warm onthaald. Dit mede doordat men steeds wil dat games op grafisch vlak zo realistisch mogelijk zijn. Met augmented reality combineer je de echte wereld met door de computer gegenereerde beelden, dus kan het nog veel realistischer? Door middel van augmented reality wordt een spel ook meteen veel interactiever, je zit niet meer gewoon achter je computer een spel te spelen. De wereld wordt namelijk als het ware je speelveld. FIGUUR 12: AUGMENTED REALITY IN DE GAME WERELD Het zijn vooral de producenten van games voor de smartphone die hier veel gebruik van maken, dit omdat het natuurlijk eenvoudiger is om je gsm te gaan draaien en ermee rond te wandelen dan met je computer. Een alternatief is natuurlijk een bril zoals de HoloLens van Microsoft. Momenteel is er nog geen gelijkaardig toestel op de markt die beschikbaar is voor de consument maar er wordt wel aan gewerkt. Zo is de HoloLens van microsoft nu beschikbaar voor developpers. MILITAIR Ook op militair vlak kan augmented reality een grote meerwaarde gaan bieden. Zo kan je bijvoorbeeld via een soort bril real time data weergeven over zijn omgeving, over andere mensen,... om zo potentiele dreigingen te gaan markeren. Het kan er ook voor zorgen om militairen veilig door een vijandig gebied te begeleiden door middel van camera s die een 360 map opbouwen en vervolgens weergeven. 17

25 RECLAME Voor de reclamewereld is augmented reality een schot in de roos. Momenteel wordt er vaak gebruik gemaakt van QR-codes in de reclame wereld om zo een extra dimensie aan je advertentie te geven. Die neemt natuurlijk wel wat plaats in beslag en dan kan je ook niet anders dan de QR-code op je advertentie te plaatsen. De reden waarom augmented reality hier een goede oplossing voor biedt, is het feit dat je bv. door middel van je logo een extra dimensie kan geven aan je advertentie. Er is dus geen nood meer aan onnodige zaken die enkel plaats innemen en dus geld kosten. Natuurlijk stopt het hier niet, augmented reality biedt nog tal van andere mogelijkheden in de reclamewereld. Zo kan je zelfs filmpjes laten triggeren wanneer gebruikers bv. met hun smartphone naar een logo kijken. Dit werd reeds meerdere malen gebruikt in onder andere de politiek. Zo kon je bij het waarnemen van het logo van desbetreffende partij de partijvoorzitter als het ware tot leven zien komen op het logo. NAVIGATIE Nu je al enkele toepassingen van augmented reality gezien hebt kan je je alvast inbeelden wat voor invloed dit wel niet heeft op vlak van navigatie. Stel je voor dat je een bril op hebt die alle straatnamen weergeeft of waarmee je kan navigeren naar een bepaalde plaats. Of beeld je in dat dit op de voorruit van je auto komt te staan. De mogelijkheden hiermee zijn echt enorm. Hiermee wordt reeds geëxperimenteerd en het is dus ook slechts een kwestie van tijd vooraleer dit er dan ook echt is. Wat er echter wel al bestaat zijn apps voor je smartphone die via augmented reality en je gps locatie de straatnamen weergeven en waarmee je kan navigeren. De weg wordt dan afgebeeld op je smartphone net zoals bij een gps maar dan met live beelden van je huidige omgeving. FIGUUR 13: AUGMENTED REALITY ALS NAVIGATIE NADELEN VAN AUGMENTED REALITY Er zijn natuurlijk niet alleen positieve punten aan deze technologie verbonden. Zo is er vaak ook onduidelijkheid rond het gebruik van augmented reality. Het is voor de gebruiker lang niet altijd duidelijk wanneer een object scanbaar is. Daarnaast is er ook geen universele augmented reality-app waarmee alle augmented reality-inhoud kan worden gezien (bv. de applicatie Layar kan enkel de extra dimensie van Layar getagde content weergeven). Daarnaast is er ook steeds een hulpmiddel nodig zoals een smartphone of tablet om de toegevoegde realiteit te kunnen zien. Daarom vinden vele mensen het momenteel nog onhandig. Hier zal waarschijnlijk pas verandering in komen zodra er bijvoorbeeld contactlenzen of normale brillen komen die men permanent kan dragen om de toegevoegde realiteit te ontdekken. De locatie van de advertentie / affiche en het apparaat waarmee het 18

26 gescand moet worden, hebben dan ook allebei nog eens de dekking nodig van een datanetwerk. De mensen moeten dan tevens ook nog over voldoende kennis van het apparaat en de AR-technologie beschikken. Ook op vlak van privacy kan augmented reality voor problemen gaan zorgen. Zo zou augmented reality een inbreuk op de privacy zijn wanneer je bv aan gezichtsherkenning doet en op die manier persoonlijke data over de desbetreffende persoon gaat gaan weergeven zonder dat die hiervoor toestemming geeft. Wanneer we bijvoorbeeld naar de Google Glass kijken had Google vermeld dat ze dit niet deden maar ondertussen zijn er reeds devoloppers die daar wel een app voor gemaakt hebben. Het laatste en misschien wel grootste nadeel van augmented reality is dat het momenteel nog in zijn kinderschoenen staat en dat het momenteel dus nog een heel dure zaak is om een extra dimensie aan je affiches te geven. Dit zorgt ervoor dat de technologie momenteel enkel nog maar kan gebruikt worden in campagnes waarvoor een groot budget voorzien is. DE TOEKOMST VAN AUGMENTED REALITY Nu je weet wat AR is, hoe het werkt, etc is het tijd dat we eens kijken waar we in de toekomst naartoe gaan met deze technologie. Aangezien het een technologie is die als het ware nog in zijn kinderschoenen staat, zullen we de komende jaren zeker en vast nog veel nieuwe zaken zien opduiken omtrent deze technologie. Dit zowel in toepassingen die gebruik maken van AR maar ook in hardware die het weergeven van AR mogelijk maakt. Over de toekomstmogelijkheden van augmented reality zijn de meningen tot op heden nog zeer verdeeld. Velen beweren dat augmented reality slechts een tijdelijke hype is en dat de populariteit van augmented reality slechts van korte duur zal zijn. Anderen beweren dan weer net het tegenovergestelde. Natuurlijk zijn er enkele voorwaarden om van augmented reality een succes te maken. Zo zou iedereen over een smartphone met toegang tot mobiel internet moeten beschikken. De toepassing moet ook zo gebruiksvriendelijk mogelijk gemaakt worden en het moet een meerwaarde voor de consument zijn en niet gewoon een tof aspect. Daarnaast moet er ook voor gezorgd worden dat de technologie betaalbaarder wordt voor de adverteerders, zodat niet enkel de campagnes die een groot budget ter beschikking hebben ervan gebruik kunnen maken, maar dat het voor iedereen toegankelijk is. De kostprijs is momenteel nog één van de grote problemen hieromtrent. Wat ook een zeer belangrijk aspect is bij augmented reality is zorgen dat de gebruiker weet dat augmented reality aanwezig is. Als we terugblikken op de QR-code dan FIGUUR 14: DE TOEKOMST VAN AUGMENTED REALITY 19

27 kunnen we besluiten dat zo goed als iedereen weet dat je die kan scannen met je smartphone, dit puur omwille van het uiterlijk van de qr-code. Wanneer we dan kijken naar een logo die augmented reality bevat, zal niemand weten dat er een extra dimensie is toegevoegd aan het logo tenzij je de mensen hierop wijst. Momenteel hebben we enkel gekeken naar hoe dit een succes kan worden maar natuurlijk moeten we ook eens gaan kijken naar wat aumented reality ons te bieden heeft in de toekomst. Er zijn namelijk veel bedrijven bezig met de ontwikkeling van augmented reality apps maar ook met hardware die een volledig ander beeld geven aan het augmented reality concept. CONCLUSIE We kunnen dus concluderen dat augmented reality reeds een lange weg heeft afgelegd en dat het vandaag de dag in ontelbaar veel toepassingen wordt gebruikt. Zo vind je het terug in het onderwijs om het leerproces te gaan stimuleren maar ook in de marketing om de verkoop te gaan stimuleren. Naar de toekomst toe zal het gebruik van augmented reality alleen maar stijgen. Dit doordat men steeds verder en verder wil gaan met deze technologie en door het grote aantal bedrijven die volop bezig is met het ontwikkelen van augmented reality toepassingen. Door de snelle groei van deze technologie zal het futuristische aspect van augmented reality zoals je in vele films ziet hierdoor alsmaar meer en meer alledaags worden. FIGUUR 15: DE TOEKOMST VAN AUGMENTED REALITY 20

28 VIRTUAL REALITY 21

29 WAT IS VIRTUAL REALITY Virual reality vertalen we als virtuele realiteit. Ook hier is het al snel duidelijk wat deze term betekent namelijk een virtuele wereld. We gaan dus niet zoals bij augmented reality uitgaan van de echte wereld en er virtueel iets gaan aan toevoegen. Bij virtual reality gaan we virtueel een volledig nieuwe wereld maken en deze vervolgens door middel van een soort bril gaan weergeven. De gebruiker wordt dus als het ware in een volledig andere wereld geplaatst. Bij de meeste virtual reality toepassingen gebeurt de interactie net zoals bij computergames met de muis en het toetsenbord. Het is dan ook niet de bedoeling om enkel de gebruiker visueel te gaan prikkelen, geavanceerde systemen zullen zelfs gaan inwerken op de geur en tastzin. Tegenwoordig stopt het zelf niet met gewoon een bril die die virtuele wereld gaat weergeven. Er bestaan reeds toestellen zoals de Virtuix Omni die je toelaten om in je eigen vituele wereld te gaan rondlopen. Je bevind je hierbij als het ware in een soort harnas en loopt op een gebogen plaat met special schoenen. Al deze zaken registreren vervolgens je bewegingen en gaan aan de hand daarvan handelingen uitvoeren in je virtuele wereld. Het doel van virtual reality is dus zorgen dat de gebruiker zich in een virtuele omgeving bevindt die zo realistisch mogelijk aanvoelt. Zodat hij vergeet dat de virtuele wereld niet de echte wereld is. Wanneer je hierin slaagt dan kan je spreken over geslaagde virtual reality. FIGUUR 16: VIRTUIX OMNI VR DE GESCHIEDENIS VAN VIRTUAL REALITY Één van de belangrijkste oorsprongen van virtual reality is het feit dat de mens reeds lange tijd op zoek is naar een manier om bepaalde zaken te beoefenen en te ervaren in een veilige omgeving waar fouten mogen gebeuren. Natuurlijk net zoals met alle technologiën gaat dit veel verder eens andere sectoren ermee beginnen te experimenteren en er het nut van inzien. Één van die sectoren is de game industrie. Net zoals bij augmented reality is ook hier deze sector een belangrijke rol gaan spelen naarmate deze technologie verder ontwikkelde. Vervolgens zullen we kort de belangrijkste mijlpalen in de geschiedenis van virtual reality gaan overlopen. ENKELE MIJLPALEN IN DE GESCHIEDENIS VAN VIRTUAL REALITY Vervolgens zullen we gaan kijken naar enkele ontwikkelingen die geleid hebben tot de ontwikkeling van virtual reality zoals we dit de dag van vandaag kennen. Virtual reality heeft door de loop der jaren reeds een lange weg afgelegd dus we zullen slechts enkele zaken gaan toelichten die aan de oorsprong hiervan liggen en die dus bepalend waren voor de verdere ontwikkeling van virtual reality. Natuurlijk zijn er veel meer toepassingen die nefast waren voor de ontwikkeling hiervan dan degene hieronder besproken. 22

30 SENSORAMA De sensorama ontwikkeld door Morton Heilig in 1962 was het eerste toestel waarbij sprake was van virtual reality. Hij richtte zich er vooral mee naar de film industie en beweerde dat dit de cinema van de toekomst zou worden. De sensorama kunnen we vergelijken met een soort arcade console waar je je hoofd moet in plaatsen en vervolgens een beeld te zien krijgt die bijna 360 rond je speelt. Zelfs toen prikkelde de sensorama reeds meer dan enkel het zicht. Zo was het ook mogelijk om lucht te blazen op het gepaste ogenblik tijdens een film en beschikte hij over een stereo geluid om zo het geheel via geluid een extra dimensie te geven. VIEW-MASTER FIGUUR 17: SENSORAMA Hoewel dit reeds in 1938 werd uitgevonden breekte de viewmaster pas door rond 1966 toen het voor het brede publiek op de markt kwam als een soort speelgoed. Dit toestel deed eigenlijk niet meer dan het weergeven van dia s door middel van een soort bril. De dia s bevonden zich op een ronde kaart die je in het toestel plaatste en dan kon je door middel van een soort knop naar de volgende dia gaan. Later volgde er ook een toestel om zelf zo n dia s te gaan maken voor de bril en een projector waarmee je de dia s ook op een muur kon projecteren. Vroeger werd dit vaak gebruikt in het medisch onderwijs als toevoeging bij FIGUUR 18: VIEW-MASTER leerboeken. ASPEN MOVIE MAP De aspen movie map was het eerste systeem waarin een gebruiker zicht echt kon verplaatsen in een virtuele omgeving. Dit is ontstaan in 1977 door een team aan MIT. Dit was eigenlijk niet meer dan een zeer simpele versie van Google Streetview. Het liet je dus toe om als het ware een virtuele tour te nemen door de stad Aspen in Colorado. Om dit te realiseren hadden ze 4 camera s bevestigd bovenop een auto en werd er vervolgens ongeveer elke 3 meter een foto genomen vanuit 4 verschillende perspectieven. Zo reden ze door elke straat van Aspen en dit telkens in een bepaalde tijdsspanne zodat de lichtinval telkens min of meer hetzelfde is. En omdat het kon deden ze dit zowel in de zomer als in de winter om zo de mogelijkheid te bieden aan de gebruiker om tussen 2 seizoenen te kiezen. Ook werd er een simpel 3D model van de stad gemaakt zodat je ook hierdoor kon navigeren. Het doel hiervan was eigenlijk zorgen dat militairen zich snel konden gaan aanpassen en inleven in een omgeving die ze niet kenden. Zo konden ze dus als het ware de omgeving leren kennen zonder er echt te zijn. 23

31 OCULUS RIFT Oculus Rift is de meest gekende en meest gebruikte volwaardige VR-bril die momenteel op de markt is. Dit mede omdat er nog niet echt concurerende producten bestaan maar die zitten er wel aan te komen. Wat startte als een kickstarter project is ondertussen voor maar liefst 1,45 miljard euro overgekocht door Facebook. Er zijn reeds 2 versies van de Oculus Rift beschikbaar namelijk de development kit 1 en de development kit 2. De consumenten versie komt normaal gezien uit op 28 maart Voor een prijs van ongeveer 530 euro. De Oculus Rift heeft vooral veel van zijn populariteit te danken door streamers die video s maakten en die via YouTube de wereld rondgingen. Momenteel is er dus geen ondersteuning voor Apple. Om de Rift dus te gebruiken dien je deze te verbinden met een windows computer en dit door middel van maar liefst 4 USB poorten. Verder dient je pc die de Rift aanstuurt over een voldoende sterke grafische kaart te beschikken. De Rift richt zich vooral naar de game industrie en niet echt naar andere sectoren. Het is wel zo dat game designers bij het ontwikkelen van games de mogelijkheid voor Oculus Rift moeten voorzien want anders kan je de Rift niet gaan gebruiken in je spel. Hiervoor heeft Oculus wel een SDK ter beschikking gesteld. De grootste aanpassing die moet gebeuren om een spel te gaan maken voor de Rift is eigenlijk zorgen dat de camera van je spel wordt gekoppeld aan de camera van de Rift. Door enkel dit te gaan doen kan je bij het ontwikkelen van games voor de Rift al veel bereiken. FIGUUR 19: OCULUS RIFT 24

32 SPECIFICATIES Zoals reeds vermeld, heb je voor de rift een krachtige grafische kaart nodig en voldoende USB poorten om deze te kunnen aansturen met je computer. Verder dien je ook over minstens 8GB RAM geheugen te beschikken en een HDMI poort, wat meestal wel aanwezig is als je over een goede grafische kaart beschikt. Verder beschikt de rift over 2 schermen die elk voor één oog een beeld zullen genereren. De schermen hebben elk een resolutie van maar liefst 1080 x 1200 en een beeldverversing van 90HZ. Tussen het scherm en je oog zit ook telkens een lens die zorgt voor de diepte van de beelden en die zorgt er tevens voor dat het scherm niet gewoon vlak lijkt te zijn. De afstand tot deze lenzen kan je wel gaan aanpassen en zo voor jezelf goed gaan plaatsen. Indien je dit niet doet zal het beeld niet volledig kloppen of wazig worden. Er is ook rekening gehouden voor mensen die een bril dragen, het is zodanig ontworpen dat ze perfect hun bril kunnen aanhouden wanneer ze de Rift op hebben. Om interactie met de omgeving te hebben beschikt de Rift verder nog over een ingebouwde gyroscoop die de beweging van je hoofd zal detecteren en zo je gezichtsveld gaat aanpassen en over ingebouwde speakers. Oculus beschikt ook over de Oculus touch, dit zijn 2 draadloze controllers die je vast houdt waarop knoppen en joysticks staan om zo onder andere je karakter in je spel te kunnen gaan aansturen. Wanneer je nu de Rift koop krijg je er ook een Xbox one controller bij. Dit mede doordat microsoft en Oculus nauw samenwerken en er veel games met Oculus integratie werken met een Xbox one controller. FIGUUR 20: OCULUS TOUCH GOOGLE CARDBOARD Tot nu toe hebben we steeds gekeken naar VR-brillen die aangestuurd worden door je computer en die al snel enkele honderden euro s kosten maar tegenwoordig bestaat er ook een veel goedkopere oplossing voor mensen die niet zoveel geld willen neertellen maar toch van VR willen genieten. Namelijk google cardboard, hierbij heb je een soort bril die bestaat uit karton met 2 lenzen in. Het enige wat je dient te doen is op je smartphone een app starten die dit ondersteunt en deze vervolgens in de bril plaatsen. FIGUUR 21: GOOGLE CARDBOARD Er zijn twee grote voordelen hierbij, namelijk dat je geen verbinding nodig hebt met een extern toestel buiten je smartphone die in de bril zit en dat je dus geen problemen hebt met kabels die je moet gaan aansluiten. 25

33 Natuurlijk kan je dit kwalitatief niet gaan vergelijken met een bril zoals Oculus Rift maar voor een prijs van 15 euro kan je dat natuurlijk ook niet verwachten. HOE WERKT VIRTUAL REALITY Om uit te leggen hoe augmented reality werkt zullen we ons bazeren op de meest gebruikte manier namelijk de virtual reality bril. Dit is de meest gebruikte manier omdat het ook gewoon de eenvoudigste manier is om de virtuele realiteit weer te geven aan de gebruiker. Hierbij zijn 3 zaken vereist. Namelijk een toestel om de applicatie op te draaien, meestal een pc maar dit kan ook een console of smartphone zijn. Een bril die een scherm bevat die dan de beelden voor ons zal weergeven. Deze wordt gebouwd zodat we enkel de beelden zien die worden gestuurd door de computer en niets anders. En tot slot een soort van invoer toestel, dit kan een toetsenbord zijn maar dit kan ook een toestel zijn die je bewegingen zal gaan detecteren en zo voor een interactie zorgen. Bij virtual reality brillen heb je dus steeds een kabel lopen van je computer of console naar je bril. Wanneer je gebruik maakt van je smartphone heb je dit niet omdat je dan als het ware een bril ophebt waar je je smartphone insteekt. Het beeld is dan ook niet afkomstig van een ander toestel maar rechtstreeks van je smartphone. Dit is een veel goedkopere optie wanneer je virtual reality wil gaan ervaren maar de kwaliteit is niet te vergelijken met brillen zoals Oculus Rift. Om de video feed zo realistisch mogelijk te maken zijn er in VR brillen steeds 2 schermen aanwezig, voor elk oog één. Tussen het scherm en je oog zijn steeds lenzen aanwezig, die zorgen dat de afstand tussen je ogen en het scherm goed is zodat het beeld niet vervormd uitziet en zo goed mogelijk wordt weergegeven. De schermen die de video afspelen dienen ook van goede kwaliteit te zijn, zo zou je bv. snel misselijk worden of hoofdpijn krijgen wanneer de 26

34 schermen maar 20 fps zouden halen. Desondanks het feit dat de meeste schermen 60fps of meer halen zijn er toch nog steeds die misselijk worden bij een te lange blootstelling. Een ander belangrijk aspect bij VR brillen is head tracking. Dit zorgt ervoor dat wanneer je je hoofd naar links beweegt je in de applicatie ook naar links kijkt. Dit laat de gebruiker toe om in de virtuele wereld vrij rond te gaan kijken en niet enkel vooruit te staren. Om dit te registreren zijn verschillende opties mogelijk, de meest gebruikte is een gyroscoop. Deze zal vervolgens de beweging van je hoofd in 3 dimensies gaan registreren. Om verder de ervaring zo realistisch mogelijk te gaan maken is het zelfs mogelijk om bewegingsdetectie te gaan doen en zelfs te gaan kijken hoe je ogen bewegen zodat je niet enkel met je hoofd moet bewegen maar dat je ook gewoon met je ogen kunt bewegen en dit zou dan ook zo geregistreerd worden door de bril en worden weergegeven aan de gebruiker. WAT ZIJN DE VERSCHILLENDE TOEPASSINGEN De dag van vandaag zijn er reeds verschillende toepassingen voor virtual reality. Het grote probleem hierbij is echter wel dat het geen goedkope toepassing is, dit doordat je een virtuele omgeving nodig hebt om te kunnen spreken over virtual reality. Het maken alleen al kost namelijk veel tijd en dus ook geld. Vervolgens zullen we enkele toepassingen van virtual reality gaan bekijken en wat voor invloed dit bied op ons leven. GAMING Een van de bekendste toepassingen van virtual reality bevind zich namelijk in de game industrie. Dit doordat het spelen van games hierdoor nog realistischer en interactiever wordt. Veel bedrijven die actief zijn in de game industrie zijn dan ook volop bezig met het ontwikkelen van hun eigen VR hardware. Zo is producent Sony bezig met de ontwikkeling van een PlayStation VR voor de PS4. Eind 2016 zou dit normaal gereleased moeten worden voor de consument. Hier is het principe hetzelde als bij de Oculus Rift alleen heb je natuurlijk een PlayStation 4 nodig in plaats van een computer om de VR beelden te sturen naar de bril. FIGUUR 22: PLAYSTION VR Door middel van virtual reality in games kan de gebruiker zich dus veel meer gaan inleven in het spel en beleeft de gebruiker een volledig andere ervaring dan wanneer hij gewoon naar een scherm staart. Je wordt namelijk als het ware zelf in het spel geplaatst. 27

Windows Phone 8S HTC

Windows Phone 8S HTC Een nieuwe, meer persoonlijke user interface Design DNA van HTC HTC Proprietary and Confidential De lichtste Windows Phone met Beats Audio Iconisch Design HTC ontwierp de Windows Phone 8S door het virtuele

Nadere informatie

Individuele opdracht: Anh Nguyen Embodied Learning

Individuele opdracht: Anh Nguyen Embodied Learning Individuele opdracht: Anh Nguyen 10771301 Embodied Learning De afgelopen jaren is er op het gebied van technologie een grote vooruitgang gemaakt. De technologie wordt onder andere gebruikt voor zakelijke,

Nadere informatie

Altijd en overal online?

Altijd en overal online? Altijd en overal online? Smartphone Tablet E-Reader Netbook Notebook Chromebook Smartphones Bekende merken en types: Apple iphone 4 Samsung Galaxy S II HTC Desire HD Blackberry bold Steeds minder: Nokia

Nadere informatie

Tablet, ipad of Laptop

Tablet, ipad of Laptop Tablet, ipad of Laptop Dit is 1 e deel van de presentatie. Het 2 e deel (samenwerking tussen apparaten en besturigssystemen) komt aan bod op de HCC-avond in Zevenaar van donderdag 12 januari 2017. U bent

Nadere informatie

Desktop, Laptop, Netbook, Ultrabook or Tablet? Which is best for what? Keuzes maken

Desktop, Laptop, Netbook, Ultrabook or Tablet? Which is best for what? Keuzes maken Desktop, Laptop, Netbook, Ultrabook or Tablet? Which is best for what?. Keuzes maken Wanneer je een computer wilt aanschaffen denk je tegenwoordig niet meteen meer aan de desktop. De desktop is een "grote"

Nadere informatie

Mobiele technologie zorgt ervoor dat je met een smartphone en tablet en draadloos op een laptop of computer kunt werken.

Mobiele technologie zorgt ervoor dat je met een smartphone en tablet en draadloos op een laptop of computer kunt werken. Informatie- en communicatietechnologie Informatie- en communicatietechnologie (ICT) is de techniek om informatie te verzamelen, op te slaan, weer te geven en uit te wisselen. Dit kan door geluid, tekst,

Nadere informatie

Windows Phone 8X HTC. De enige Windows Phone met Beats Audio

Windows Phone 8X HTC. De enige Windows Phone met Beats Audio De enige Windows Phone met Beats Audio Windows Phone 8S HTC Een nieuwe, meer persoonlijke user interface Design DNA van HTC HTC Proprietary and Confidential De enige Windows Phone met Beats Audio Iconisch

Nadere informatie

4 inch screen. The ARCHOS 40 Titanium is voorzien van een groot 4 inch scherm, ideaal voor mails, web of uw foto s of video s.

4 inch screen. The ARCHOS 40 Titanium is voorzien van een groot 4 inch scherm, ideaal voor mails, web of uw foto s of video s. Klik hier voor de specificaties 4 inch screen The ARCHOS 40 Titanium is voorzien van een groot 4 inch scherm, ideaal voor mails, web of uw foto s of video s. Uitstekende kijkhoeken De hoge kwaliteit van

Nadere informatie

Toetsenborden kunnen wat vorm betreft verschillen. Het gespleten toetsenbord belast de polsen minder bij het typen.

Toetsenborden kunnen wat vorm betreft verschillen. Het gespleten toetsenbord belast de polsen minder bij het typen. Invoerapparatuur en toetsenbord Er worden steeds meer randapparaten gebruikt. Randapparaten bestaan uit uitvoer- en invoerapparaten. Het toetsenbord is nog altijd het meest gebruikte invoerapparaat. In

Nadere informatie

Van. naar online. minpunten van:\ QR-codes. Layar

Van. naar online. minpunten van:\ QR-codes. Layar Van offline naar online De plusen minpunten van:\ QR-codes NFC 2 Van offline naar online getting social De offline-wereld zoals we deze gewend waren, is niet meer. Ongeveer twintig jaar geleden kreeg iedereen

Nadere informatie

Workshop: Virtual Reality in het klaslokaal. Guido Wiemer

Workshop: Virtual Reality in het klaslokaal. Guido Wiemer Workshop: Virtual Reality in het klaslokaal Guido Wiemer Wat gaan we doen? Wat is Virtual Reality? Waarom Virtual Reality? Hardware & Software: Diverse Apps Voorbeeld m.b.v. Google Street View Zelf aan

Nadere informatie

Windows 10. 2015 Training voor 50-plussers. PC50plus trainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus.

Windows 10. 2015 Training voor 50-plussers. PC50plus trainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus. 2015 Training voor 50-plussers PC50plus trainingen Eikbosserweg 52 1214AK Hilversum tel: 035 6213701 info@pc50plus.nl www.pc50plus.nl Windows 10 TRAINING VOOR 50- PLUSSERS Inhoud opgave. Pagina 01-0 7

Nadere informatie

HANDLEIDING Virtual Reality therapie

HANDLEIDING Virtual Reality therapie HANDLEIDING Virtual Reality therapie gebruik van de technische middelen versie december 2016 1 Het systeem Het systeem waarmee we werken is opgebouwd rond een Playstation 4 spelcomputer (PS4). We spelen

Nadere informatie

TMC Summerschool 2019 Workshop LumenRT

TMC Summerschool 2019 Workshop LumenRT TMC Summerschool 2019 Workshop LumenRT Louis van Amerongen Gemeente Amsterdam Mark Stals Gemeente Eindhoven 2 Workshop LumenRT Inhoud Workshop LumenRT... 2 Inleiding... 2 MicroStation CONNECT Edition...

Nadere informatie

01/05. Websites Nederland over. Mobile marketing. Whitepaper #03/2013. Mabelie Samuels internet marketeer

01/05. Websites Nederland over. Mobile marketing. Whitepaper #03/2013. Mabelie Samuels internet marketeer 01/05 Websites Nederland over Mobile marketing Mabelie Samuels internet marketeer 02/05 Mobile marketing Kunt u zich uw eerste mobiele telefoon nog herinneren? Die van mij was een Motorola, versie onbekend,

Nadere informatie

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht

Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht Vakinhoudelijke uitwerking Keuzevak Applicatieontwikkeling van het profiel MVI vmbo beroepsgericht Deze vakinhoudelijke uitwerking is ontwikkeld door het Redactieteam van de Schooleamenbank vmbo voor dit

Nadere informatie

Opladen Opmerkingen Vragen?... 11

Opladen Opmerkingen Vragen?... 11 Aanwezigheidsregistratie Release 1 2018 1 e kwartaal Model: X-9200B Inhoudsopgave Activiteiten aanmaken... 2 Hoe werkt het registratieproces?... 4 Aan de slag: Draadloos scannen met een smartphone, tablet

Nadere informatie

Powered by EGM. Virtual, Mixed en Augemented Reality binnen de (interieur-)architectuur

Powered by EGM. Virtual, Mixed en Augemented Reality binnen de (interieur-)architectuur Powered by EGM Virtual, Mixed en Augemented Reality binnen de (interieur-)architectuur Programma Powered by EGM Interactief presenteren met VR/AR/MR What s nu & what s next Powered By EGM 1998-2002 MEI

Nadere informatie

DE SMARTWATCH DE MASTER

DE SMARTWATCH DE MASTER DE SMARTWATCH Een smartwatch is niet zo maar een horloge, het is een slim horloge, of eigenlijk een kleine computer welke je gebruikt als verlengstuk van je smartphone. Verbind je smartphone via Bluetooth

Nadere informatie

Jen Kegels, Eveline De Wilde, Inge Platteaux, Tamara Van Marcke. Hardware. De computer in een oogopslag. 1 / 11 Cursusontwikkeling

Jen Kegels, Eveline De Wilde, Inge Platteaux, Tamara Van Marcke. Hardware. De computer in een oogopslag. 1 / 11 Cursusontwikkeling Hardware De computer in een oogopslag 1 / 11 Cursusontwikkeling Opslag Er worden verschillende apparaten gebruikt om gegevens op te slaan. Dit zijn de meest voorkomende apparaten. Harde schijf; CD / DVD;

Nadere informatie

NES-PC informatie (kopen? Bel of mail)

NES-PC informatie (kopen? Bel of mail) NES-PC informatie (kopen? Bel of mail) 071-3020202 06-31319780 mark@randstadpc.nl Het eind resultaat van de voorkant, als alles in elkaar zit. Wat is een NES-PC? Een NES-PC is een 8-bit NES (Nintendo Entertainment

Nadere informatie

Betreft: Gebruiksinstructie vrkastour

Betreft: Gebruiksinstructie vrkastour Betreft: Gebruiksinstructie vrkastour www.vrapp.co/komindekas/vrkastour Beste gebruiker, Via deze handleiding leggen we uit hoe je het beste de vrkastour webapplicatie kunt gebruiken. Deze handleiding

Nadere informatie

I N F O R M A T I E - E N C O M M U N I C A T I E T E C H N O L O G I E

I N F O R M A T I E - E N C O M M U N I C A T I E T E C H N O L O G I E ICT Leerkracht G. Van de Slycke I N F O R M A T I E - E N C O M M U N I C A T I E T E C H N O L O G I E APPARATUUR EN PROGRAMMATUUR 1.De systeemeenheid Een computersysteem bestaat uit twee soorten apparaten:

Nadere informatie

Opnemen in levensechte high-definition. Chroma beeldscherm van 1,4 inch. Batterij met lange levensduur

Opnemen in levensechte high-definition. Chroma beeldscherm van 1,4 inch. Batterij met lange levensduur VIRB Elite is een echte 1080p HD-actiecamera die geavanceerde opnamemogelijkheden in HD combineert met Wi-Fi-functies en ultramoderne GPS-functies zoals vooraf ingestelde opnameprofielen. Het skiprofiel

Nadere informatie

Productinformatie & Prijslijst Versie 2019v04 MOBIELE DISPLAY MET LCD SCHERM

Productinformatie & Prijslijst Versie 2019v04 MOBIELE DISPLAY MET LCD SCHERM Productinformatie & Prijslijst Versie 2019v04 MOBIELE DISPLAY MET LCD SCHERM PixioDisplay: Mobiele display met LCD scherm! Ideaal voor beurzen, presentaties, winkels en meer EENVOUDIG TE PLAATSEN EN MAKKELIJK

Nadere informatie

Uitgebreid eindwerkvoorstel Lokaliseren van personen en objecten met behulp van camera s

Uitgebreid eindwerkvoorstel Lokaliseren van personen en objecten met behulp van camera s Uitgebreid eindwerkvoorstel Lokaliseren van personen en objecten met behulp van camera s Sofie De Cooman 21 December 2006 Stagebedrijf: Interne begeleider: Externe begeleider: BarcoView Koen Van De Wiele

Nadere informatie

Werkblad H1 Hard en Software

Werkblad H1 Hard en Software Werkblad H1 Hard en Software Leeling: Klas: Docent: Marno Brink 41B Meneer Van Waarden Voorwoord: In dit document gaan we begginen met Hard en Software. We gaan het hebben over verschillende dingen die

Nadere informatie

DRAADLOZE HDMI STICK

DRAADLOZE HDMI STICK DRAADLOZE HDMI STICK G E B R U I K S A A N W I J Z I N G Ondersteuning na aankoop. Gefeliciteerd met de aankoop van deze Draadloze HDMI Stick. Met de aankoop van dit apparaat krijgt u niet alleen een 3-jarige

Nadere informatie

Augmented reality: bouwen met een display op je hoofd? Antoine de Reus, National Aerospace Laboratory NLR

Augmented reality: bouwen met een display op je hoofd? Antoine de Reus, National Aerospace Laboratory NLR Augmented reality: bouwen met een display op je hoofd? Antoine de Reus, National Aerospace Laboratory NLR Augmented Reality Bouwen met een display op je hoofd? Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium

Nadere informatie

HTML. Media. Hans Roeyen V 3.0

HTML. Media. Hans Roeyen V 3.0 Media Hans Roeyen V 3.0 12 maart 2015 Inhoud 1. (Multi)Media op websites... 3 2. Flash en Websites... 4 3. Video op je website... 4 3.1. YouTube insluiten op de pagina... 4 3.2. Video zonder YouTube...

Nadere informatie

The power to engage ACCESSOIRES VOOR LASER NOVA/SKY

The power to engage ACCESSOIRES VOOR LASER NOVA/SKY The power to engage ACCESSOIRES VOOR LASER NOVA/SKY PRAKTISCHE ACCESSOIRES VOOR EEN NOG BETERE TOUCHSCREEN-ERVARING GROTERE DEELNAME VAN STUDENTEN EN DOCENTEN Zoekt u naar een geavanceerdere manier om

Nadere informatie

Grafisch ontwerp. Referenties. https://developers.google.com/webmasters/mobile-sites/ http://www.bluetrainmobile.com/mobile-showcase

Grafisch ontwerp. Referenties. https://developers.google.com/webmasters/mobile-sites/ http://www.bluetrainmobile.com/mobile-showcase Mobiel Datanose Op dit moment is mobiel datanose niet goed gedaan; je krijgt gewoon de site te zien zoals je het te zien krijgt op pc's of laptops. Maar vaak heb je het probleem dat je op je mobiel moet

Nadere informatie

QR-Codes. Crosslab - Opdracht 1: Inventarisatie en innovatie

QR-Codes. Crosslab - Opdracht 1: Inventarisatie en innovatie QR-Codes QR-codes zijn tweedimensionale streepjescodes bestaande uit witte en zwarte vierhoeken in een vierkant of rechthoekig patroon. Oorspronkelijk weren deze streepjescodes gebruikt voor het identificeren

Nadere informatie

Hoe de reiservaring voor onze passagiers verbeteren? En hoe houden we dat binnen een aanvaardbaar budget?

Hoe de reiservaring voor onze passagiers verbeteren? En hoe houden we dat binnen een aanvaardbaar budget? Hoe de reiservaring voor onze passagiers verbeteren? En hoe houden we dat binnen een aanvaardbaar budget? Breng het voertuig online 1. Draadloos internet aan boord 2. Herevalueer de schermen reeds aanwezig

Nadere informatie

Ontwerptechnieken. MyTV

Ontwerptechnieken. MyTV Ontwerptechnieken MyTV Naam: Mike Wolffgramm Student: 500608754 Klas: V1CMD06 Vak: Ontwerptechnieken ( Herkansing ) Docent: Sonja Rouwhorst Datum: 17 januari 2012 Inhoudsopgave: - Inleiding pag. 3 - Sitemap

Nadere informatie

Concept Deze week hebben wij ervoor gekozen om de tiled display, die rechts van de ESC balie staat, te verbeteren door een interactieve applicatie eraan te verbinden. Op dit moment is het display, alhoewel

Nadere informatie

Hoofdstuk 1 Wat zijn apps eigenlijk?

Hoofdstuk 1 Wat zijn apps eigenlijk? Hoofdstuk 1 Wat zijn apps eigenlijk? Welkom Wat goed dat je begonnen bent in dit boek! Het lijkt me heel leuk om samen met jou een app te maken. Als we alle stappen rustig doorlopen, heb je straks niet

Nadere informatie

Leren en ervaren in een schijnwereld Virtual reality en serious gaming in zorg en onderwijs

Leren en ervaren in een schijnwereld Virtual reality en serious gaming in zorg en onderwijs Leren en ervaren in een schijnwereld Virtual reality en serious gaming in zorg en onderwijs Michelle Heijblom, Saxion Hogeschool 15 September 2016 Deventer Ziekenhuis Beter worden werkt! Wie heeft er ervaring?

Nadere informatie

Gebruikershandleiding Inhoud

Gebruikershandleiding Inhoud Gebruikershandleiding Inhoud 1. Note 2. Inhoud van de verpakking 3. Product aanzichten 4. Opstarten en aflsuiten 5. Desktop 6. Knoppen 7. Systeem instellingen 7.1 WIFI draadloze connectie 8. HDMI 9. Installeren,

Nadere informatie

1. Starten met Windows 10

1. Starten met Windows 10 17 1. Starten met Windows 10 Microsoft, de maker van Windows, heeft in de loop der jaren diverse Windowsversies uitgebracht. Windows 10 is de nieuwste versie. In alle versies van Windows voor Windows 8

Nadere informatie

Museumbezoek onder Studenten

Museumbezoek onder Studenten Museumbezoek onder Studenten Ontwerprapport CMD-Project Jelle Clignet CMD2B 1108174 Inhoudsopgave Inleiding 2 Concept 3 Beschrijving van het concept 3 Applicatie 3 Ondersteunende middelen 3 Middelen 4

Nadere informatie

Location Based Media

Location Based Media Location Based Media Introductie met 7scenes Minor Create Your Future Nieuwe Media 2028 Studiejaar 2011-2012 Inhoud 1 Inleiding en uitleg opdracht... 3 1.1 Wat gaan we doen?... 3 1.2 Over 7scenes... 3

Nadere informatie

WINDOWS 10 29/11/2017 EXTRA ACHTERPOORTJE SLUITEN

WINDOWS 10 29/11/2017 EXTRA ACHTERPOORTJE SLUITEN Editie: november 2017 Flanders Nieuwsflash Bulletin brengt maandelijks een overzicht van de artikels die verschenen zijn op onze website als Flanders Nieuwsflash Express. Bezoek onze website voor de meest

Nadere informatie

HKmobile. HKmobile partner in innovatie. Kennis en ervaring beroepenveld en opleidingen. HKmobile

HKmobile. HKmobile partner in innovatie. Kennis en ervaring beroepenveld en opleidingen. HKmobile Virtual Reality, Augmented Reality partner in innovatie Uw presentator Hans Kleinhout Directeur en inspirator van BV Kennis en ervaring beroepenveld en opleidingen Zelf opleider elektrotechnische opleidingen

Nadere informatie

Stevig gebouwd: De rubberen afwerking van het lcd-scherm en de basis dempt de schokken en biedt zo de beste bescherming tegen vallen.

Stevig gebouwd: De rubberen afwerking van het lcd-scherm en de basis dempt de schokken en biedt zo de beste bescherming tegen vallen. Dell Chromebook 11 Superieure duurzaamheid en ontwerp Schoolbestendig: De Dell Chromebook 11 is MIL-STD (Amerikaanse militaire standaard) getest op duurzaamheid, druk, temperatuur, vochtigheid, schokken

Nadere informatie

Productinformatie & Prijslijst Versie 2019v01 MOBIELE DISPLAY MET LCD SCHERM

Productinformatie & Prijslijst Versie 2019v01 MOBIELE DISPLAY MET LCD SCHERM Productinformatie & Prijslijst Versie 2019v01 MOBIELE DISPLAY MET LCD SCHERM PixioDisplay: Mobiele display met LCD scherm! Ideaal voor beurzen, presentaties, winkels en meer EENVOUDIG TE PLAATSEN EN MAKKELIJK

Nadere informatie

Eerste ingebruikname Nyon all New in design one ebike computer

Eerste ingebruikname Nyon all New in design one ebike computer Eerste ingebruikname Nyon all New in design one ebike computer More ground clearance Volg alle stappen van de powerpoint tot het einde Hierna heeft u alle belangrijke stappen doorlopen om zelf de eerste

Nadere informatie

Point of View Android 2.3 Tablet - User s Manual ProTab 2XXL

Point of View Android 2.3 Tablet - User s Manual ProTab 2XXL Inhoud 1. Note... 2 2. Inhoud van de verpakking... 2 3. Product Aanzicht... 3 4. Opstarten en afsluiten... 4 5. Desktop... 5 6. Knoppen... 5 7. Het APK Scherm... 6 8. Systeem instellingen... 6 9. Installeren,

Nadere informatie

Foto en Specificaties

Foto en Specificaties Foto en Specificaties 5,3 inch TFT IPS with qhd resolution (960 x 540) - Android OS, v4.1 (Jelly Bean) - Intern geheugen: 16GB storage, 1 GB RAM - CPU: Dual-core 1.2 GHz Cortex-A9 Processor - Chipset:

Nadere informatie

GPS Horloge Kobra. Handleiding. Basis parameters

GPS Horloge Kobra. Handleiding. Basis parameters GPS Horloge Kobra Handleiding Basis parameters Frequentie band: GSM 2G 850 /900/1900/2100 WCDMA 3G 2100/900 Systeem: Android 5.1 CPU: MT6580 Scherm: 1.54 IPS display scherm Resolutie 240 * 240 Touchscreen:

Nadere informatie

Thuis het beste beeld en geluid?

Thuis het beste beeld en geluid? www.hcc.nl/home-entertainment Syllabus home entertainment Thuis het beste beeld en geluid? Deze syllabus geeft achtergrondinformatie over de lezing home entertainment. De onderwerpen die aan bod komen

Nadere informatie

Surface Pro 4. Productsheet - Oktober 2015

Surface Pro 4. Productsheet - Oktober 2015 Surface Pro 4 Productsheet - Oktober 2015 Surface Pro 4 is het perfecte huwelijk tussen laptop en tablet, met alle kracht en prestaties van een premium laptop. Ontworpen voor Windows en Office heeft hij

Nadere informatie

Specificaties. Algemene Kenmerken Display Type Schermdiagonaal (inch) 32" / 40" / 43" / 49" / 55"

Specificaties. Algemene Kenmerken Display Type Schermdiagonaal (inch) 32 / 40 / 43 / 49 / 55 Model Specificaties LF630V Algemene Kenmerken Display Type LED Schermdiagonaal (inch) 32" / 40" / 43" / 49" / 55" Design scherm LG design LG Smart TV CINEMA 3D Resolutie Full HD (1920 x 1080) Beeld Backlighttechnologie

Nadere informatie

Handleiding Office 365 IN EEN NOTENDOP ALLES OVER OFFICE 365 CARLO KONIJN CHI COMPUTERS HEERHUGOWAARD

Handleiding Office 365 IN EEN NOTENDOP ALLES OVER OFFICE 365 CARLO KONIJN CHI COMPUTERS HEERHUGOWAARD 2014 Handleiding Office 365 IN EEN NOTENDOP ALLES OVER OFFICE 365 CARLO KONIJN CHI COMPUTERS HEERHUGOWAARD Inhoud Inleiding... 2 Aanmelden bij office 365 via het portaal.... 2 Het portaal en gebruikers:...

Nadere informatie

Verhuur Brochure. Virtual Reality voor zakelijk en professioneel gebruik. Meer informatie? Bel +31 (0) of kijk op:

Verhuur Brochure. Virtual Reality voor zakelijk en professioneel gebruik. Meer informatie? Bel +31 (0) of kijk op: Verhuur Brochure Virtual Reality voor zakelijk en professioneel gebruik Virtual Reality voor groepen Breng meerdere gebruikers tegelijkertijd in dezelfde virtuele wereld. Een spectaculaire, leerzame, maar

Nadere informatie

Werkomgeving. Android Studio. Android - werkomgeving 1/6

Werkomgeving. Android Studio. Android - werkomgeving 1/6 Android - werkomgeving 1/6 Werkomgeving Android Studio Installatie Ga naar de volgende URL: http://developer.android.com/sdk/index.html Klik op de knop "Download Android Studio for Windows" om het programma

Nadere informatie

MMIO Verslag. Groepsopdracht week 1. Hoe zorgen we dat kinderen van jongs af aan gezonder leren eten?

MMIO Verslag. Groepsopdracht week 1. Hoe zorgen we dat kinderen van jongs af aan gezonder leren eten? MMIO Verslag Groepsopdracht week 1 Hoe zorgen we dat kinderen van jongs af aan gezonder leren eten? Door David Arisz 11044772 Rob Dekker 11020067 Devin Hillenius 11018070 Joep Straatman 11035307 Concept

Nadere informatie

Introductie in gebruik van Tablets & Smartphones. Inisiatip 16 november 2014

Introductie in gebruik van Tablets & Smartphones. Inisiatip 16 november 2014 Introductie in gebruik van Tablets & Smartphones Inisiatip 16 november 2014 Agenda Tablets & smartphones: wat is het precies? Veiligheid & Privacy Alles over apps Vraag maar raak http://youtu.be/itumo7vll0m

Nadere informatie

The NN gadget, your chance to catch it!

The NN gadget, your chance to catch it! Concept Hoe kan Nationale-Nederlanden jongeren triggeren om over later en hun pensioen na te denken? Mijn oplossing om jongeren hiervoor te triggeren is om ze hun toekomst te visualiseren en dit ervaren.

Nadere informatie

INSTELLEN VAN DE FREEFLY VR INSTELLEN VAN DE FREEFLY VR. Stap 2: Scan de QR-code. Stap 1: Smartphone vereisten

INSTELLEN VAN DE FREEFLY VR INSTELLEN VAN DE FREEFLY VR. Stap 2: Scan de QR-code. Stap 1: Smartphone vereisten Stap 1: Smartphone vereisten a. De Freefly VR is compatibel met IOS en ANDROID smartphones. Voor een upto-date lijst met aanbevolen smartphones verwijzen wij u naar http://www.freeflyvr.com/is-my-phone-virtual-reality-compatible/

Nadere informatie

Inhoudsopgave Voorwoord 7 Nieuwsbrief 7 Introductie Visual Steps 8 Wat heeft u nodig? 8 Hoe werkt u met dit boek? 9 Uw voorkennis

Inhoudsopgave Voorwoord 7 Nieuwsbrief 7 Introductie Visual Steps 8 Wat heeft u nodig? 8 Hoe werkt u met dit boek? 9 Uw voorkennis Inhoudsopgave Voorwoord... 7 Nieuwsbrief... 7 Introductie Visual Steps... 8 Wat heeft u nodig?... 8 Hoe werkt u met dit boek?... 9 Uw voorkennis... 10 De website bij het boek... 10 Toets uw kennis... 10

Nadere informatie

2015 Multizijn V.O.F 1

2015 Multizijn V.O.F 1 Dank u voor de aanschaf van de gloednieuwe SJ5000 Camera. Lees deze handleiding aandachtig door voordat u de camera gaat gebruiken en wij hopen dat u snel vertrouwd zal zijn met de camera en u veel spannende

Nadere informatie

INTERACTIE. In de Appendix vindt u de wireframes.

INTERACTIE. In de Appendix vindt u de wireframes. Het concept Het grootste en belangrijkste museum van Nederland, het Rijksmuseum, heeft de plaatsing van vijf grote mediazuilen in de foyer op de planning staan. Om deze reden hebben zij ons ingeschakeld

Nadere informatie

Louis van Amerongen - Witteveen+Bos

Louis van Amerongen - Witteveen+Bos Christiaan Post Mark Stals - Sweco - Gemeente Eindhoven Louis van Amerongen - Witteveen+Bos Algemeen: Tijdens deze workshop zullen we twee manieren behandelen om vanuit MicroStation een 3D model om te

Nadere informatie

Augmented Reality in Aurasma

Augmented Reality in Aurasma Handleiding Augmented Reality in Aurasma Fontys Educatief Centrum - Beroepsonderwijs & Bedrijfsleven Versie 2.0 Oktober 2015 Colofon Fontys Educatief Centrum Postbus 347, 5600 AH Eindhoven Telefoon 08850

Nadere informatie

Point of View Android 2.3 Tablet - User s Manual PlayTab Pro

Point of View Android 2.3 Tablet - User s Manual PlayTab Pro Inhoud 1. Note... 2 2. Inhoud van de verpakking... 2 3. Product aanzichten... 3 4. Opstarten en afsluiten... 4 5. Desktop... 4 6. Knoppen... 4 7. Systeem instellingen... 5 8. HDMI... 7 9. Installeren,

Nadere informatie

Software is in veel manieren te indelen,meest bekend op grond van :

Software is in veel manieren te indelen,meest bekend op grond van : Hoofdstuk 1 1.1: Softwarecategorieen Software is in veel manieren te indelen,meest bekend op grond van : Taal Platform Manier van bedienen Licentie voor de software Het in in algemeen te gebruiken voor

Nadere informatie

MATHBUILDER-SOFTWARE. MathBuilder-software. MoreToMath-software in de klas. Systeemvereisten

MATHBUILDER-SOFTWARE. MathBuilder-software. MoreToMath-software in de klas. Systeemvereisten MathBuilder-software MoreToMath-software in de klas Als MathBuilder gebruikt wordt in een onderwijssituatie, kan de software ervoor zorgen dat de leerprestaties van de leerlingen erop vooruitgaan. Het

Nadere informatie

SNEL VAN START voor sprekers die informatie willen delen met hun publiek

SNEL VAN START voor sprekers die informatie willen delen met hun publiek SNEL VAN START voor sprekers die informatie willen delen met hun publiek Versies in andere talen zijn te vinden op www.crowdbeamer.tech/manuals Neem even de tijd om uw crowdbeamer toestel goed te bekijken

Nadere informatie

ZoomText ImageReader Website Info

ZoomText ImageReader Website Info ZoomText ImageReader Website Info ZoomText ImageReader is een software- en cameraoplossing die gedrukte tekst toegankelijk maakt voor slechtzienden: boeken, tijdschriften, zakelijke documenten en meer.

Nadere informatie

Seika brailleleesregels

Seika brailleleesregels Seika brailleleesregels slechtziend.nl introduceert nieuwe brailleleesregels van het merk Seika. De populariteit van deze leesregels neemt steeds verder toe door de gebruiksvriendelijkheid, de zeer hoge

Nadere informatie

2015 Multizijn V.O.F 1

2015 Multizijn V.O.F 1 Dank u voor de aanschaf van de SJ4000 WIFI Camera. Lees deze handleiding aandachtig door voordat u de camera gaat gebruiken en wij hopen dat u snel vertrouwd zal zijn met de camera en u veel spannende

Nadere informatie

VR Games. Wist je dat het zelfs al mogelijk is om zelf een 360 openen? Livestream op YouTube te

VR Games. Wist je dat het zelfs al mogelijk is om zelf een 360 openen? Livestream op YouTube te 24 360 Video 360 video is een van de fascinerende stukken content die je in VR kan ervaren. We maken overigens een duidelijk onderscheid tussen 360 video en VR films. Met 360 video bedoelen wij al het videomateriaal

Nadere informatie

DIT is TV Deluxe 4K aansluiten. HDMI kabel/aansluiting. B Internetkabel/aansluiting Geen internetkabel? Stel dan uw WiFi in (zie onderaan deze pagina)

DIT is TV Deluxe 4K aansluiten. HDMI kabel/aansluiting. B Internetkabel/aansluiting Geen internetkabel? Stel dan uw WiFi in (zie onderaan deze pagina) Welkom! Allereerst wensen wij u heel veel plezier met uw nieuwe DIT is TV Deluxe 4K. In deze korte welkomstbrochure leggen wij u stap voor stap uit hoe u alles aansluit. Veel kijkplezier gewenst! Het Dit

Nadere informatie

ARCHOS Diamond Plus: Perfectie met een groter scherm

ARCHOS Diamond Plus: Perfectie met een groter scherm ARCHOS Diamond Plus: Perfectie met een groter scherm Amsterdam, 1 september 2015 - Na het succes van de eerste Diamond smartphone is ARCHOS verheugd om een tweede Diamond smartphone te annonceren: de ARCHOS

Nadere informatie

INFLUENCER MARKETING

INFLUENCER MARKETING INFLUENCER MARKETING Influencers zijn gebruikers op sociale media die veel vertrouwen bij hun volgers hebben verworven. Door over een merk of een product te schrijven kunnen ze de aankoopbeslissingen van

Nadere informatie

Gebruiksaanwijzing GPS car cam

Gebruiksaanwijzing GPS car cam Gebruiksaanwijzing GPS car cam productomschrijving Dit product is ontwikkeld met de nieuwste wetenschap en technologie om een high- definition camcorder te ontwerpen. Het wordt niet alleen gebruikt als

Nadere informatie

Instellingen. Gebruikersprofiel Via het gebruikersprofiel vul je jouw gegevens in. Volg de stappen en klik steeds op Volgende.

Instellingen. Gebruikersprofiel Via het gebruikersprofiel vul je jouw gegevens in. Volg de stappen en klik steeds op Volgende. Instellingen Apparaat wizard Via de apparaat wizard wijzig je het type trainer dat je wilt verbinden. Aan de hand van de afbeeldingen selecteer je de juiste trainer. Klik op Volgende en doorloop de vervolgstappen

Nadere informatie

Els Wydaeghe Muzische dag 23 november 2011

Els Wydaeghe Muzische dag 23 november 2011 STOP MOTION FILM 1. WAT? Stop motion zit al een tijdje in de lift. Het werd vroeger vaak gebruikt in animatiefilms waarbij de acteurs en het decor vervangen werden door plasticine (bv. Wallace en Gromit)

Nadere informatie

Friesland College Leeuwarden

Friesland College Leeuwarden Voorwoord In dit project stel ik een hele snelle computer samen voor het bedrijf Peer B.V.. Ook laat ik zien wat het grote verschil is tussen Windows 7 en Windows 8, de voor en nadelen laat ik zien. Ook

Nadere informatie

Is Virtuele Realiteit een hype of de next big thing?

Is Virtuele Realiteit een hype of de next big thing? Is Virtuele Realiteit een hype of de next big thing? Yoav Nir Market Director Waarover gaat de hype? 9/11/2016 Is Virtuele Realiteit een hype of de "next big thing"? 2 1 Inhoud Wat zegt men over de V&AR-opportuniteit?

Nadere informatie

Smart filmen. Filmen met smartphone en tablet. Probeer het zelf!!!

Smart filmen. Filmen met smartphone en tablet. Probeer het zelf!!! Smart filmen Filmen met smartphone en tablet Vanavond 1. Introductie 2. Het filmen met een smartphone 3. Internet gebruik bij een smartphone 4. Zelf stoeien met smartphone filmen Werkwijze Houd het interactief

Nadere informatie

Welkom bij ClaroRead Standaard op USB

Welkom bij ClaroRead Standaard op USB Welkom bij ClaroRead Standaard op USB Welkom bij ClaroRead. ClaroRead is speciaal ontwikkeld om het werken met de computer te vereenvoudigen. De volledige integratie met Microsoft Word helpt u bij het

Nadere informatie

1. Kennismaken met Windows 10

1. Kennismaken met Windows 10 13 1. Kennismaken met Windows 10 Net als in bijna alle versies van Windows is in Windows 10 het bureaublad het beginscherm voor het werken op uw pc. Compleet met het populaire menu Start (ook wel startmenu

Nadere informatie

AR Technology by VEEEW - Magazine 01

AR Technology by VEEEW - Magazine 01 AR Technology by VEEEW - Magazine 01 Augmented Reality Maak drukwerk nu wel heel eenvoudig interactief met VEEEW. 3D effecten! VEEEW biedt een unieke klantbeleving met 3D effecten. Check it out! AR you

Nadere informatie

Hardware info. Door Mathijs Banning, M3C

Hardware info. Door Mathijs Banning, M3C Hardware info Door Mathijs Banning, M3C 1. Inleiding... 3 2. Toetsenbord... 5 3. Muis... 6 4. Processor... 7 5. Geheugen... 8 6. Harde schijf... 9 7. Videokaart... 10 8. Accu/batterij... 11 9. Ingangen...

Nadere informatie

Catalogus VOOR AL UW MULTIMEDIA. Connections BE01CTS TEL: LEOPOLDLAAN OVERPELT

Catalogus VOOR AL UW MULTIMEDIA. Connections BE01CTS TEL: LEOPOLDLAAN OVERPELT Catalogus 2016-2017 VOOR AL UW MULTIMEDIA Connections is een oefenfirma aangesloten bij Cofep. Wij leveren GEEN producten! Connections BE01CTS BE01CTS@PF.COFEP.BE TEL: +32 11 80 05 84 LEOPOLDLAAN 45 3900

Nadere informatie

INTUÏTIEVE EN OP MAAT GEMAAKTE IPTV SOFTWARE. Blijf altijd en op elk device in verbinding met uw klanten

INTUÏTIEVE EN OP MAAT GEMAAKTE IPTV SOFTWARE. Blijf altijd en op elk device in verbinding met uw klanten INTUÏTIEVE EN OP MAAT GEMAAKTE IPTV SOFTWARE Blijf altijd en op elk device in verbinding met uw klanten FLOWR - IPTV Flowr gaat verder dan alle andere entertainment oplossingen: het transformeert elk scherm

Nadere informatie

Aan de slag. Aan de slag

Aan de slag. Aan de slag 1 Aan de slag 1 Inleiding De ipad bestaat alweer een tijdje en heeft zich inmiddels bewezen door alle verkooprecords te verbreken. Uniek van de ipad is natuurlijk het grote scherm dat je kunt bedienen

Nadere informatie

Media binnen PM. Smartboard. Het beschikbare digitale materiaal vind je op de website http://mediapm.weebly.com/

Media binnen PM. Smartboard. Het beschikbare digitale materiaal vind je op de website http://mediapm.weebly.com/ Media binnen PM Smartboard Het beschikbare digitale materiaal vind je op de website http://mediapm.weebly.com/ Gemaakt door Stephanie Beuten & Karsten Campsteyn 1 Wat is een Smartboard? Een smartboard

Nadere informatie

Verslag: Computer. Naam: Tyrone Ste Luce. Klas: M4B

Verslag: Computer. Naam: Tyrone Ste Luce. Klas: M4B Verslag: Computer Naam: Tyrone Ste Luce Klas: M4B Inhoud 1. Inleiding 2. Binaire taal 3. Besturingssysteem 4. Hardware 5. Cmos en Bios 6. De processor 7. Internet 1. Inleiding Wanneer is de computer uitgevonden?

Nadere informatie

Bouw snel en eenvoudig een eigen mobile Virtual Reality app

Bouw snel en eenvoudig een eigen mobile Virtual Reality app Bouw snel en eenvoudig een eigen mobile Virtual Reality app Deze handleiding is opgesplitst in twee delen. Deel 1: Hoe gebruik je het Smart2VR CMS? Deel 2: Hoe gebruik je de Virtual Reality app? Deel 1:

Nadere informatie

Eerste stappen met Windows 10

Eerste stappen met Windows 10 Eerste stappen met Windows 10 Je hebt de upgrade naar Windows 10 met succes afgesloten. Nu kun je volledig profiteren van je nieuwe besturingssysteem. Als hulp bij je oriëntatie op jouw eerste stappen

Nadere informatie

VIDEO / FOTO zonnebril met afstandsbediening. GEBRUIKSAANWIJZING

VIDEO / FOTO zonnebril met afstandsbediening. GEBRUIKSAANWIJZING 0 Gebruiksaanwijzing Video/ foto zonnebril H211012 VIDEO / FOTO zonnebril met afstandsbediening. GEBRUIKSAANWIJZING 1 Gebruiksaanwijzing Video/ foto zonnebril H211012 VIDEO / FOTO zonnebril met afstandsbediening.

Nadere informatie

HANDLEIDING STREAMBOX

HANDLEIDING STREAMBOX HANDLEIDING STREAMBOX Inhoud 1. Eerste gebruik... 3 2.1 De afstandsbediening... 3 3 De Kodi app openen en gebruiken... 5 4. Stream box koppelen aan uw Wifi-netwerk... 6 5. Streambox verbinden met internetkabel...

Nadere informatie

M IMPROVING YOUR BUSINESS MOBILITY Mobistar Juni 1 2012. Hoe kiest u de juiste gsm voor uw bedrijf? UW ONDERNEMING alle krachten gebundeld

M IMPROVING YOUR BUSINESS MOBILITY Mobistar Juni 1 2012. Hoe kiest u de juiste gsm voor uw bedrijf? UW ONDERNEMING alle krachten gebundeld M IMPROVING YOUR BUSINESS MOBILITY Mobistar Juni 1 2012 Hoe kiest u de juiste gsm voor uw bedrijf? UW ONDERNEMING alle krachten gebundeld 2 De mobiele trends: een wereld in verandering Groot of klein,

Nadere informatie

HANDLEIDING Windows XP Deel 1

HANDLEIDING Windows XP Deel 1 HANDLEIDING Windows XP Deel 1 Bureaublad en Beeldscherm aanpassen Gemaakt door: De Spanjehelpdesk http://www.spanjehelpdesk.nl Voorwoord Windows XP is het besturingssyteem van uw PC. Het besturingssysteem

Nadere informatie

Inhoudsopgave Voorwoord 11 Nieuwsbrief 11 Introductie Visual Steps 12 Wat heeft u nodig? 12 Uw voorkennis 13 Hoe werkt u met dit boek?

Inhoudsopgave Voorwoord 11 Nieuwsbrief 11 Introductie Visual Steps 12 Wat heeft u nodig? 12 Uw voorkennis 13 Hoe werkt u met dit boek? Inhoudsopgave Voorwoord... 11 Nieuwsbrief... 11 Introductie Visual Steps... 12 Wat heeft u nodig?... 12 Uw voorkennis... 13 Hoe werkt u met dit boek?... 14 De website bij het boek... 15 Toets uw kennis...

Nadere informatie

Zo draai je Android-apps op de pc

Zo draai je Android-apps op de pc Zo draai je Android-apps op de pc Deels overgenomen uit Computerworld Via de BlueStacks Android App Player kun je Android-apps op je pc laten draaien. Wij leggen je uit hoe je de software installeert,

Nadere informatie