VPEB. DINAMO Plug & Play. Handleiding. Van Perlo Elektronica & Besturingstechniek. Slimme elektronica voor de miniatuurwereld

Transcriptie

1 VPEB Van Perlo Elektronica & Besturingstechniek DINAMO Plug & Play Handleiding Slimme elektronica voor de miniatuurwereld Auteur: Leon J.A. van Perlo Versie: 1.0 Datum: 27 oktober 2013

2 Release beheer Deze handleiding is van toepassing op de kit bestaande uit: Module: RM-U Rev02 TM44 Rev01 OC32 Rev03/04 Firmware: RM-U BootLoader 1.0 / Firmware 1.11 (of later) TM44 Bootloader 1.0 / Firmware 1.00 (of later) OC32 Bootloader 1.0 / Firmware (of later) Software: DinamoConfig 1.10 OC32Config Accessoires: RM-U SubD-RJ45 P&P converter Voorwoord Het Dinamo besturingssysteem is een veelzijdige oplossing voor het besturen van analoge treinen, digitale treinen, digitale auto s en alle bijbehorende accessoires op een miniatuurwereld in schaal 1:87 (H0) tot 1:220 (Z) en alle tussenliggende schalen. Toepassing van Dinamo bij grotere schalen is mogelijk, maar hiervoor kunnen beperkingen gelden. De veelzijdigheid van Dinamo leidt bij veel beginnende en minder elektronisch onderlegde gebruikers tot verwarring. Om die reden heeft VPEB Dinamo Plug & Play uitgebracht, waarin het aantal verschillende modules en de keuzemogelijkheden zijn teruggebracht en de toepasbaarheid is vereenvoudigd. Dinamo P&P is i.t.t. Dinamo Classic NIET (goed) geschikt voor toepassing in grotere schalen dan H0/00 (en dus primair bedoeld voor alles van H0 t/m Z). Deze handleiding beschrijft strikt het Dinamo P&P concept en de toepassing daarvan voor de besturing van treinen op een voor de beginnende gebruiker zo eenduidig mogelijke wijze. Dinamo P&P kan desgewenst worden aangevuld met alle overige modules van Dinamo Classic. Tevens zijn andere keuzes, dan in deze handleiding genoemd, mogelijk. Deze vallen echter buiten het bestek van deze handleiding. De gebruiker wordt geadviseerd hiervoor de handleidingen van de individuele modules te raadplegen. Ook al is de toepassing van Dinamo P&P aanzienlijk vereenvoudigd ten opzichte van de Classic versie, voordat je dit gaat toepassen op je definitieve modelspoorbaan is het van belang de principes te begrijpen en te snappen hoe je besturingssoftware en het Dinamo systeem met elkaar samenwerken. Het maken van een proefopstelling blijkt hiervoor erg nuttig te zijn. De meeste onderdelen zul je eenvoudig kunnen hergebruiken, dus behalve tijd hoeft zo n proefopstelling niet zo veel te kosten Dit document, dan wel enige informatie hieruit, mag niet worden gekopieerd en/of verspreid, geheel of gedeeltelijk, in welke vorm dan ook zonder uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de oorspronkelijke auteur. Het maken van kopieën en afdrukken door gebruikers van Dinamo uitsluitend ten behoeve van eigen gebruik is toegestaan Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 2 van 28

3 INHOUD 1 Dinamo Principe Blokken en secties Dinamo Plug & Play RM-U Aansluitingen Voorbereiden van de RM-U voor Plug & Play Communicatie, voeding en montage Aansluiten op de PC Testen met DinamoConfig (Windows) TM Functies Opbouw van de module en locatie van aansluitingen en functies Monteren Voeding aansluiten op de TM Capaciteit en keuze voeding Aansluitkabel(s) voeding Veiligheid Blok aansluitingen op de TM Bekabeling van blokken Communicatie tussen RM-U en TM44 s Netwerk Adressering Master/Slave Testen communicatie OC Voeding Netwerk Adressering Configuratie Wisselstraten Wissels voorzien van rijspanning Wisselstraten, blokscheidingen en sectiescheidingen Aanvullende blokken Wisselstraten koppelen met relais Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 3 van 28

4 1 Dinamo 1.1 Principe Het besturingsprincipe van Dinamo is afgeleid van de wijze waarop de treinenloop normaliter wordt beveiligd: Door middel van een bloksysteem. Het bloksysteem houdt in dat de spoorbaan wordt verdeeld in blokken. Een trein mag een blok pas inrijden als het vrij is. In elk blok mag zich dus ook maar één trein tegelijk bevinden. Bij Dinamo is de spoorbaan niet alleen beveiligingstechnisch verdeeld in blokken, maar heeft elk blok ook zijn eigen elektrische aansturing. Aangezien zich in elk blok maximaal één trein mag bevinden kan zo elke trein exact worden aangestuurd als voor die trein op dat moment nodig is. Dat kan bij Dinamo zowel een analoge trein zijn als een digitale (DCC) trein. Om vast te stellen op welke wijze elk blok moet worden aangestuurd, moet steeds bekend zijn welke trein zich in het betreffende blok bevindt. Dit wordt in de praktijk gerealiseerd met besturingssoftware op een PC, die nauwkeurig bijhoudt welke trein zich waar bevindt. De besturingssoftware beveiligt zo niet alleen de treinenloop, maar zorgt ook voor de juiste en meest natuurgetrouwe aansturing. Dinamo kan in theorie werken zonder PC, maar in de praktijk is dat nagenoeg nooit het geval. Voor de goede orde: Besturen met een PC betekent niet dat alles vanzelf gaat Het is prima mogelijk om de spoorbaan met een PC te besturen en toch handmatig veel beslissingen te nemen of zelfs treinen handmatig individueel te besturen. Bedenkt dat veel digitale centrales die op de markt zijn feitelijk ook gespecialiseerde computers zijn met speciale software. Bij Dinamo is dat niet veel anders, het is alleen geen speciaal kastje, maar een willekeurige, normale PC met software. Tussen 2 blokken kunnen eventueel wissels liggen, zodat een trein de keuze heeft naar welk volgend blok hij rijdt. Beveiligingstechnisch maakt een wisselstraat (een verzameling wissels die een trein van een blok naar een volgend blok leidt) nooit deel uit van een blok, elektrisch kan dat eventueel wel het geval zijn (zie hoofdstuk 6). In de werkelijke wereld wordt de overgang tussen 2 blokken in het algemeen beveiligd met seinen. Seinen staan daarbij aan de uitgang van elk blok. Als het volgende blok vrij en gereserveerd is voor de betreffende trein en de wisselstraat er naar toe veilig, wordt de betreffende rijweg door het beveiligingssysteem vrijgegeven. 1.2 Blokken en secties De blokken worden bij Dinamo individueel en symmetrisch aangestuurd. Symmetrisch wil zeggen dat op beide spoorstaven een identieke, maar tegengestelde elektrische aansturing plaats vindt. Er is dus geen spoorstaaf die aan nul of aarde ligt. Dientengevolge moet bij Dinamo een blok elektrisch volledig geïsoleerd zijn van de aangrenzende blokken. Tussen 2 blokken zijn dus beide spoorstaven onderbroken. Om de treinen op de spoorbaan te kunnen laten besturen met software op een PC is het nodig dat de besturingssoftware weet waar de treinen zich bevinden. Meestal is het onvoldoende om alleen te weten in welk blok een trein zich bevindt. Voor een goede besturing is het ook nodig om te weten waar in een blok die trein zich bevindt. Om dat te bereiken wordt een blok opgedeeld in secties. De precieze verdeling van blokken in secties hangt in belangrijke mate af van de gebruikte besturingssoftware, dus voor details daarover zul je de handleiding van je besturingssoftware moeten raadplegen. Met Dinamo P&P heb je standaard 4 secties per blok beschikbaar. Deze hoef je niet allemaal te gebruiken. In veel gevallen zul je aan 2 of 3 secties voldoende hebben. Om onderscheid te 2013 Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 4 van 28

5 kunnen maken tussen de secties dient tussen 2 secties binnen hetzelfde blok één van de spoorstaven te zijn geïsoleerd. Binnen een blok hebben we derhalve een niet-onderbroken spoorstaaf en een onderbroken spoorstaaf. Aangezien we binnen een blok 2 richtingen op kunnen rijden en een digitaal (DCC) signaal een blokvormige wisselspanning is, heeft het geen zin te praten over een plus en min staaf. Binnen een Dinamo systeem spreken we daarom van een A-staaf en een B-staaf. De A-staaf is doorlopend, de B-staaf is onderbroken tussen de secties. Binnen Dinamo wordt de afspraak gehanteerd dat de positieve rijrichting in een blok de richting is met de A-staaf aan de rechterkant. Voor de goede orde: het is niet nodig dat de positieve rijrichting de richting is waarin de trein normaliter rijdt. Binnen Dinamo is elk blok bidirectioneel. De keuze positieve en negatieve rijrichting is slechts een afspraak qua naamgeving. We adviseren daarom de keuze van de spoorstaaf waar je de sectiescheidingen aanbrengt zo eenduidig mogelijk te volgen en hierbij geen rekening te houden met de rijrichting. B0 B1 B2 B3 A positieve rijrichting blok N-1 blok N blok N+1 Fig 1: Indeling van een blok bij Dinamo 1.3 Dinamo Plug & Play Dinamo P&P bestaat uit slechts 3 verschillende modules, waarmee alle onderdelen van de modelspoorbaan kunnen worden aangestuurd, waaronder analoge treinen, digitale treinen, wissels, seinen en diverse accessoires. De modules die onderdeel uitmaken van het Plug & Play concept zijn: RM-U: Deze module zorgt voor communicatie met de PC, communicatie met alle overige modules en zorgt ervoor dat alle modules, voor zover nodig, synchroon (gelijktijdig) hun werk doen TM44: Deze module zorgt voor de aansturing van treinen en het inlezen van de posities van treinen door middel van stroomdetectie. Een TM44 kan 4 blokken aansturen en treinen detecteren in 4 secties per blok. In één systeem kunnen maximaal 32 TM44 modules worden aangesloten voor een spoorbaan tot 128 blokken. OC32: Deze module zorgt voor de aansturing van wissels, seinen, ontkoppelaars, spoorwegovergangen en alle andere zaken die je op de miniatuurwereld nodig hebt en een aansturing behoeven. Eigenlijk alles, behalve de treinen zelf. In één systeem kunnen maximaal 16 OC32 modules worden aangesloten voor in totaal 512 uitgangen. Schematisch ziet de samenhang er als volgt uit: RM-U TM44 TM51 Treinen Voeding OC32 OM32 Wissels Seinen Ontkoppelaars Scenery Fig 2: Dinamo P&P Diagram 2013 Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 5 van 28

6 De voeding is geen onderdeel van het Dinamo P&P programma en kan in principe elke goed gestabiliseerde gelijkstroomvoeding met voldoende vermogen zijn. De keuze van de voeding hangt in principe niet af van Dinamo, maar wat je met Dinamo wilt aansturen. Aanwijzingen voor de keuze van een voeding om je treinen te voorzien van energie vind je onder andere in paragraaf 3.5. De voeding voor accessoires kun je in veel gevallen uit hetzelfde apparaat halen. In sommige gevallen kan het echter handig of verstandig zijn daar een aparte voeding voor aan te schaffen Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 6 van 28

7 2 RM-U De RM-U vormt het hart van een Dinamo Plug & Play besturingssysteem. Een Dinamo P&P systeem kan gebruikt worden voor de besturing van analoge/digitale treinen, digitale auto s of een combinatie daarvan. Deze handleiding beperkt zich tot het besturen van treinen. De RM-U kent op hoofdlijnen de volgende functies: Communicatie met PC via USB of RS232 Aansturing van TM44 controllers voor de aansturing van treinen Aansturing van OC32 controllers voor de besturing van accessoires (lees: alles behalve de treinen zelf) Fig 3: RM-U 2.1 Aansluitingen Op de RM-U vind je 4 aansluitingen (zie fig 4). In het Dinamo P&P concept gebruiken we er hier slechts 2 van: De USB Interface voor communicatie met de PC De Multifunctionele Interface voor communicatie met de TM44 en OC32 modules USB poort Multifunctionele interface Fig 4: Aansluitingen communicatie De RS232-poort en groene aansluiting voor de voeding worden bij P&P niet gebruikt. Deze blijven dus leeg Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 7 van 28

8 2.2 Voorbereiden van de RM-U voor Plug & Play Standaard wordt de RM-U geleverd met USB, TTL, RS232 en RS485 interfaces. Binnen Plug & Play gebruiken we alleen RS485 en USB. Om het aansluiten te vergemakkelijken gebruiken we een SubD-naar RJ45 converter, zodat je alle aansluitingen tussen RM-U en TM44 modules met RJ45 standaardkabels kunt maken. Als dat op jouw module nog niet gebeurd is, dien je de RM-U in te stellen in Dinamo Plug & Play mode. Doe dit als volgt: 1. Zorg dat er in het 14 pins voetje, aangegeven in fig 5 met TTL driver geen IC geplaatst is. Als daar een 74xx07 chip in zit, haal deze er dan uit. Je kunt dit eenvoudig doen door een kleine, platte schroevendraaier tussen IC en voetje te drukken en het IC er voorzichtig uit te wippen. 2. De MAX3082 chip voor RS485 communicatie moet in de bovenste positie zitten, zoals aangegeven in fig 5. Als de chip niet in deze positie zit, haal hem dan uit de RM-U. Je kunt dit eenvoudig doen door een kleine, platte schroevendraaier tussen IC en voetje te drukken en het IC er voorzichtig uit te wippen. Mochten de pootjes van het IC verbogen zijn, buig deze dan weer voorzichtig in de juiste stand en prik het IC in de positie zoals aangegeven in fig 5 met de inkeping in de aangegeven richting. 3. Zorg dat de communicatie-jumpers staan in positie S0-TER en S1-TER. S1-RPU en S1- TPU moeten dus leeg zijn. 4. Zorg dat de USB-PWR jumper geplaatst is. USB-PWR jumper geplaatst S0-TER geplaatst S1-TER geplaatst S1-RPU leeg S1-TPU leeg TTL driver NIET geplaatst RS485 driver in deze positie Inkeping naar links Fig 5: Voorbereiding RM-U 2013 Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 8 van 28

9 Steek de sub-d naar RJ45 converter op de multifunctionele interface van de RM-U en schroef deze (hand)vast. Let op: Er is geen universele sub-d naar RJ45 standaard, dus gebruik alleen een converter die door VPEB geleverd is of een waarvan de leverancier garandeert dat die 100% compatible is. Fig 6: SubD-RJ45 converter (2x) Fig 7: RM-U met SubD-RJ45 converter gemonteerd 2.3 Communicatie, voeding en montage De RM-U kan op verschillende manieren communiceren met de besturings-pc. In deze handleiding beperken we ons tot USB communicatie. Je PC moet dus voorzien zijn van een USB aansluiting. Bij gebruik van USB komt de voeding voor de RM-U uit de USB aansluiting van de PC. Er is voor de RM-U dus geen aparte voeding nodig. Communicatie met de TM44 en OC32 modules gebeurt via RS485 (waarover meer in Hoofdstuk 4). RS485 is vrij ongevoelig voor stoorsignalen en de lengte van een RS485 bus kan maximaal meter bedragen. USB daarentegen kan een stuk minder goed tegen stoorsignalen. Kies er daarom voor de RM-U zo dicht mogelijk bij de besturende PC te plaatsen/monteren en houd de USB kabel zo kort mogelijk. Schroef de RM-U bij voorkeur vast via de 4 montagegaten. Zorg daarbij dat de achterkant van de print niet in aanraking komt met de ondergrond, zeker niet als die van metaal is. Gebruik schroeven van maximaal 3mm en bij voorkeur afstandsbusjes om de RM-U vrij te houden van de ondergrond Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 9 van 28

10 2.4 Aansluiten op de PC Om gebruik te maken van USB dient uiteraard je PC te zijn voorzien van een USB aansluiting. Tevens moet je PC voorzien zijn van een stuurprogramma om te communiceren met de RM-U. Bij Windows Vista, Windows 7 en Windows 8 wordt de RM-U normaliter automatisch herkend en worden de juiste stuurprogramma s geladen, mits je PC is verbonden met het Internet. Als je PC niet verbonden is met het Internet of als je een oudere versie van het besturingssysteem gebruikt, moet je, vóórdat je de RM-U USB interface aansluit eerst de juiste stuurprogramma s installeren. Je kunt deze gratis downloaden van de website van Future Technology Devices: Het gemakkelijkst werkt het als je de setup executable for default VID and PID values gebruikt. Je vindt de stuurprogramma s ook op de Dinamo gebruikersgroep. De FTDI stuurprogramma s zijn geschikt vanaf Windows98. Een correcte werking onder Windows95 wordt niet gegarandeerd. Naast Windows zijn er drivers beschikbaar voor Linux en Mac OS-X Nadat je je PC hebt voorzien van het juiste stuurprogramma (indien nodig) kun je de RM-U aansluiten met een standaard USB A-B kabel. Gebruik er bij voorkeur een die geschikt is voor USB2.0, omdat deze meestal beter zijn afgeschermd. Als het goed is wordt je RM-U automatisch herkend en wordt er voor de RM-U een virtuele com-poort aangemaakt. Als de PC verbinding heeft met de RM-U gaat de blauwe LED op de RM-U aan (tijdens installatie zal deze LED een paar keer knipperen). 2.5 Testen met DinamoConfig (Windows) Het testen of je RM-U correct is aangesloten en herkend wordt door de PC, kun je het best doen met het DinamoConfig test en configuratieprogramma. DinamoConfig kun je gratis downloaden van de VPEB website ( of de Dinamo gebruikersgroep ( Zorg dat je minimaal DinamoConfig 1.10 hebt. Voor DinamoConfig is een aparte handleiding beschikbaar. Raadpleeg deze handleiding voor installatie en gebruik van het programma anders dan hier beschreven. Hieronder vind je slechts een beknopte samenvatting. Start, nadat je het programma hebt geïnstalleerd, DinamoConfig. Je ziet dan het window van fig 8. Linksboven kun je de compoort selecteren waarmee DinamoConfig communiceert met je Dinamo systeem. Klik op het driehoekje naast het blauwe vakje en selecteer de juiste com-poort. Bij USB kan het soms lastig zijn te achterhalen op welke com-poort je RM-U zit. Als dit zo is, kun je dit als volgt achterhalen: Verbreek de USB verbinding tussen de RM-U en de PC. Wacht 5 seconden en klik op de Refresh button. Kijk nu uit welke compoorten je kunt kiezen en onthoud dit, of schrijf het op. Herstel de USB verbinding tussen PC en RM-U. Wacht 10 seconden en klik weer op Refresh. Kijk weer uit welke com-poorten je kunt kiezen. De com-poort die er nu is bij gekomen is de poort van je RM-U. Fig 8: DinamoConfig Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 10 van 28

11 Selecteer de juiste com-poort en klik op de button Status. Je ziet dan ongeveer het scherm van fig 9. Omdat je op dit moment nog geen Dinamo-modules op de RM-U hebt aangesloten zal de status van alle modules Not Found zijn. Linksboven zie je echter de Protocol Version en System Version van je RM-U. Dit is het teken dat je PC en RM-U met elkaar communiceren. Als System Status Fault toont is dat geen reden je zorgen te maken. Dit valt onder normaal gedrag. Als System Version een oudere versie toont dan 1.10, actualiseer dan de firmware van je RM-U, anders is een groot deel van deze handleiding niet van toepassing op jouw systeem. Fig 9: DinamoConfig Status Window 2013 Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 11 van 28

12 3 TM Functies De TM44 is ontwikkeld als blokbesturingseenheid voor gebruik binnen een Dinamo besturingssysteem en heeft de volgende functies: Aansturing van 4 onafhankelijke blokken in 2-rail uitvoering Bezetmelding door middel van stroomdetectie in 4 secties per blok Aansturing van treinen met pulsbreedtemodulatie (analoog) Aansturing van treinen via DCC (digitaal) Integrale HF verlichting voor analoge locs en treinen De TM44 wordt uitsluitend geleverd als geassembleerde module. De TM44 maakt deel uit van het Dinamo Plug & Play concept. Fig 10: TM Opbouw van de module en locatie van aansluitingen en functies Montagegat Dipswitches Signaal LEDs Externe LEDs OC32 aansluiting Montagegat Blok 3 Blok 2 RS485 netwerk Blok 1 Voeding Blok 0 Montagegat Power jumper Montagegat Fig 11: Opbouw en functies TM Monteren De TM44 is bedoeld om gemonteerd te worden achter of onder de miniatuurwereld. Het best plaats je de TM44 in de buurt van de sporen die hij bestuurt. Het verdient aanbeveling de kabellengte tussen TM44 en sporen te beperken tot 10 meter. Eventueel kun je er uit praktische overwegingen voor kiezen een aantal TM44 bij elkaar te plaatsen Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 12 van 28

13 De TM44 heeft 4 montagegaten (3mm). Monteer de TM44 bij voorkeur met afstandsbussen (ca 10mm lengte) op een ondergrond, zodanig dat de achterzijde van de print de ondergrond niet raakt. Dit is vooral van belang bij een metalen ondergrond! Houd er bij montage op een metalen ondergrond rekening mee, dat de TM44 montagegaten verbonden zijn met het 0V/GND potentiaal op de module en dat de metalen ondergrond hier dientengevolge dan ook mee verbonden wordt. De TM44 s zijn stapelbaar door afstandsbussen M3 x 30mm te gebruiken. Houd er bij montage rekening mee dat de connectoren incl kabels nog kunnen worden ingestoken en dat je ook nog bij de schakelaartjes op de zijkant kunt. Fig 12: Montage meerdere TM44 s 3.4 Voeding aansluiten op de TM44 De TM44 dient te worden gevoed met gelijkspanning. Voedingsspanning wordt aan de TM44 aangeboden via connector K1. Deze connector heeft 4 pinnen, waarvan bij P&P alleen pin 1 en 2 worden gebruikt. Pin 3 en 4 dus niet aansluiten! (zie fig 13) 1. PWR: Volt gelijkspanning Deze pin is bedoeld voor de rijspanning (Vrs) = het vermogen voor de treinen. 2. GND: Ground, Aarde, 0V of referentiepotentiaal, ofwel de min van de voeding(en) Fig 13: Aansluiten voeding op TM44 PWR GND Voeding 2013 Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 13 van 28

14 Bij P&P dient de Power Jumper op de TM44 geplaatst te zijn. Normaliter zit die reeds standaard op de module. De jumper zit achter de voedingsconnector (zie fig 14) Power jumper 3.5 Capaciteit en keuze voeding Fig 14: Power Jumper op de TM44 De totale stroomvoorziening van de baan moet voldoende zijn om alle aanwezige treinen van energie te voorzien. Als globale richtlijn kun je aannemen dat een H0 trein maximaal 1A gebruikt. In schaal N is dat ongeveer de helft. Het verbruik hangt sterk af van de eigenschappen van de treinen en bv of er verlichting in zit. Het verbruik van de elektronica (TM44) zelf kun je verwaarlozen. Voor de rijspanning (dus wat je aansluit op de PWR van de TM44), is een spanning tussen de 14V en 18V meestal een goede keuze. Voor een middelgrote baan adviseren we een voeding van ongeveer 150W. In H0 kun je hiermee tot zo n 10 gelijktijdig rijdende treinen voeden. In schaal N waarschijnlijk meer dan 15. De firma MeanWell levert interessante voedingen voor een redelijke prijs. Voor gemiddeld gebruik adviseren we de HRP Dit is een compacte 15V-10A schakelende voeding, die volgens opgave instelbaar is van 13,5V-18V (in de praktijk tussen 12,5V en 19,5V). Kosten ca 60. Voor schaal Z kun je toe met een lagere spanning (10..13V) en aanzienlijk minder vermogen. In dat geval kun je beter kiezen voor een iets lichtere voeding. 3.6 Veiligheid Fig 15: MeanWell HRP Het aansluiten van voedingen omvat het werken met 230V stroomvoorziening. Het werken met dergelijke spanningen en vermogens is potentieel levensgevaarlijk en in sommige landen wettelijk voorbehouden aan gediplomeerde professionals. We kunnen in deze handleiding geen gedetailleerde voorschriften stellen voor alle mogelijke situaties. Houd je aan de lokale wettelijke voorschriften, gebruik je gezonde verstand en als je twijfelt en niet beschikt over de benodigde kennis, vraag advies aan iemand die je voldoende deskundig acht of schakel een professional in. 3.7 Aansluitkabel(s) voeding Het elektrisch vermogen dat de voeding levert aan de TM44 s onder je baan om je treinen te laten rijden moet via koperdraden getransporteerd worden. Om voldoende stroom te kunnen geleiden moeten deze draden voldoende dik zijn. In de volledige TM44 handleiding vinden je een uitgebreide richtlijnen voor afstanden en draaddiktes. Hier volstaan we met de volgende vuistregels, die in de meeste gevallen toereikend zijn: Gebruik liefst soepele draad (dus liefst geen draad met massieve kern), omdat gevlochten draad betere hoogfrequent eigenschappen heeft. Bedraad zoveel mogelijk stervormig vanuit een centraal verdeelpunt bij de voeding. Houd de draden (Vrs en GND) bij elkaar. Voorkeur heeft dus één kabel met meerdere aders Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 14 van 28

15 H0: Gebruik draad van minimaal 1,5mm 2 doorsnede. Sluit daarop maximaal 4 TM44 s per kabel aan met een maximale lengte van 3,5 meter. Moet je een grotere afstand overbruggen, gebruik dan kabel van 2,5mm 2 doorsnede en sluit daarop maximaal 4 TM44 s per kabel aan met een maximale lengte van 5 meter. N: Gebruik draad van minimaal 1,0mm 2 doorsnede. Sluit daarop maximaal 4 TM44 s per kabel aan met een maximale lengte van 3,5 meter. Moet je een grotere afstand overbruggen, gebruik dan kabel van 1,5mm 2 doorsnede en sluit daarop maximaal 4 TM44 s per kabel aan met een maximale lengte van 5 meter. Desgewenst kun je normaal elektriciteitssnoer gebruiken van voldoende doorsnede. Markeer de uiteinden dan goed zodat je het nooit per-ongeluk op de 230V van je huisinstallatie aansluit. Er is echter ook speciale kabel te koop voor gebruik in 12V (halogeen) verlichtingsinstallaties in doorsnedes van bv 1,5mm 2 tot 6mm 2. Tip: Hornbach verkoopt het als luidsprekersnoer en is daar zeer betaalbaar. Als luidsprekersnoer zouden wij het niet gebruiken, maar voor TM44 voeding is het goed geschikt. Dikker = beter (in alle gevallen). 3.8 Blok aansluitingen op de TM44 Op de TM44 vind je aan één zijde 4 (schroef) connectoren voor de aansluiting van de blokken: 1 connector per blok. Elke connector heeft 5 aansluitingen. Eén voor de A-staaf en 4 aansluitingen voor de secties B0 t/m B3. Onderstaand vind je de pinbezetting en positie van de connectoren. A B0 B1 B2 B3 blok 0 A B0 B1 B2 B3 blok 1 A B0 B1 B2 B3 blok 2 A B0 B1 B2 B3 blok Bekabeling van blokken Fig 16: Aansluiting blokken op de TM44 De bekabeling waarmee de blokken op de TM44 zijn aangesloten transporteert de energie van de TM44 naar de rails om de trein te laten rijden en de overige functies van de trein te laten werken. De bedrading dient daarom voldoende dik te zijn om de benodigde stroom te kunnen geleiden. Dunne draad leidt tot spanningsverlies en mogelijk minder constant rijgedrag van de treinen. Bij digitale treinen kan (veel) te dunne bedrading ook leiden tot slechte ontvangst door de decoder in de trein en vreemd rijgedrag. Aangezien de TM44 ontworpen is om zo dicht mogelijk bij de sporen te worden gemonteerd kun je de bedrading TM44-spoor relatief kort houden. In dat geval is de dikte niet van heel groot belang. In het algemeen geldt dat standaard 0,14mm 2 modelbouwdraad wat aan de dunne kant is. Gebruik bij voorkeur draad met een minimale doorsnede van ca 0,2mm 2. Is de draadlengte tussen TM44 en het spoor langer dan ca 4 meter, gebruik dan liever een grotere doorsnede. 0,5mm 2 is in de praktijk toereikend gebleken voor afstanden to ca 10 meter. Om stoorsignalen (zowel het genereren als het ontvangen daarvan) zoveel mogelijk te vermijden verdient het aanbeveling de draden van hetzelfde blok zoveel mogelijk bij elkaar te bundelen. Een kabel per blok met meerdere aders per kabel is een goede optie Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 15 van 28

16 Als de lengtes niet langer zijn dan ca 4 meter is UTP LAN kabel (8 aderig) geschikt. De kwaliteit (cat3, 5, 6) is niet van belang. UTP LAN kabel heeft normaliter een doorsnede van ca 24AWG (VS aanduiding) hetgeen overeenkomt met ca 0,2mm 2. De aders in deze kabel zijn paarsgewijs getwist (in elkaar gedraaid), steeds een witte met een gekleurde ader. Het beste kun je aan het uiteinde dat je aan sluit op de TM44 alle witte aders strippen, in elkaar draaien en gezamenlijk in de A-aansluiting steken. De individuele kleuren (blauw, oranje, groen, bruin) gebruik je als B0..B3. Aan de kant van het spoor sluit je de kleuren blauw, oranje, groen en bruin aan op de B-staaf van de betreffende sectie. Idealiter sluit je de bijbehorende witte ader (van het betreffende paar) aan tegenoverliggende zijde van het spoor aan op de A-staaf. Op die manier krijg je op meerdere plaatsen een aansluiting op het spoor, dat problemen met (op de duur) loszittende raillasjes vermindert. Op deze wijze kun je per kabel een blok aansluiten tot 4 secties. Heb je slechts 2 secties, dan kun je eventueel per sectie 2 gekleurde aders parallel gebruiken, zodat je een betere stroomgeleiding hebt. Een alternatief is het gebruik van elk aderpaar als afzonderlijke draad. Draai elk paar (kleur+wit) aan beide uiteinden in elkaar. Je hebt dan per saldo 4 aders per kabel met een doorsnede van ca 0,4mm 2 elk. Je kunt dan maximaal 3 secties aansluiten. De beste manier om draad aan een spoorstaaf te krijgen is solderen aan de buitenzijde of onderzijde van de spoorstaaf. Solderen aan de onderzijde gaat normaliter alleen als het spoor nog niet gelegd is. Het voordeel van aansluiten aan de onderzijde is dat het onzichtbaar is (als je het goed doet). Het nadeel is echter dat het niet onderhoudbaar is. Als de draad ooit afbreekt van de spoorstaaf krijg je hem er niet meer aan onderzijde aan Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 16 van 28

17 4 Communicatie tussen RM-U en TM44 s 4.1 Netwerk Op de TM44 vind je twee RJ45 connectoren voor het RS485 netwerk tussen RM-U en TM44 s (fig 17). Dit netwerk kun je eenvoudig maken met RJ45 UTP (unshielded twisted pair) netwerkkabels, te koop in elke winkel die computers en of netwerkcomponenten Netwerk Fig 17: Netwerkaansluitingen op de TM44 levert. De kwaliteit van de kabel is, zeker voor de gangbare afstanden bij een modelspoorbaan, onbelangrijk. Dus Cat3, Cat5, Cat5e, Cat6 of helemaal geen Cat, het werlt in principe allemaal, zolang de RJ45 connectoren maar goed gemonteerd zijn en tenminste de binnenste 6 pinnen 1 op 1 verbonden. De lengte van de kabels is niet cruciaal, maar maak ze niet veel langer dan redelijkerwijs nodig, al is het alleen maar om de installatie overzichtelijk te houden. Steek een kabel in de RJ45 aansluiting van de P&P converter en verbindt die met een van de RJ45 aansluitingen op de dichtstbijzijnde TM44 onder je modelspoorbaan. Steek een andere kabel in de andere RJ45 aansluiting van die TM44 en verbind die met de eerstvolgende. Herhaal dit tot de laatste TM44. Schematisch ziet het er dan uit zoals in fig 18. S7 & S8 OFF TM44 RM-U TM44 S7 & S8 OFF S7 & S8 OFF TM44 S7 & S8 ON TM44 Fig 18: Schematisch overzicht RM-U TM44 netwerk 2013 Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 17 van 28

18 Op de TM44 vind je een bankje met dipswitches (zie fig 19). De schakelaars 7 en 8 op alle TM44 s moeten in de stand Off staan, behalve op de laatste TM44 in het netwerk. Op de laatste TM44 moeten de schakelaars in de stand On staan (zie ook fig 18). 4.2 Adressering Fig19: TM44 Dipswitches Elke TM44 heeft een uniek adres nodig. Een TM44 heeft een module-adres (0..15) en een subadres (0/1). Een TM44 met subadres 1 kan alleen bestaan als er een TM44 met subadres 0 op hetzelfde module-adres bestaat. Bevindt zich op een module-adres slechts één TM44, dan heeft deze dus altijd subadres 0. Het module/subadres wordt ingesteld met dipwsitches 1..5 Adres S1 S2 S3 S4 S5 Adres S1 S2 S3 S4 S5 0.0 On On On On On 0.1 Off On On On On 1.0 On Off On On On 1.1 Off Off On On On 2.0 On On Off On On 2.1 Off On Off On On 3.0 On Off Off On On 3.1 Off Off Off On On 4.0 On On On Off On 4.1 Off On On Off On 5.0 On Off On Off On 5.1 Off Off On Off On 6.0 On On Off Off On 6.1 Off On Off Off On 7.0 On Off Off Off On 7.1 Off Off Off Off On 8.0 On On On On Off 8.1 Off On On On Off 9.0 On Off On On Off 9.1 Off Off On On Off 10.0 On On Off On Off 10.1 Off On Off On Off 11.0 On Off Off On Off 11.1 Off Off Off On Off 12.0 On On On Off Off 12.1 Off On On Off Off 13.0 On Off On Off Off 13.1 Off Off On Off Off 14.0 On On Off Off Off 14.1 Off On Off Off Off 15.0 On Off Off Off Off 15.1 Off Off Off Off Off Tabel 1: Adressering TM44 Het TM44 module/subadres bepaalt via welk bloknummer de blokken aanstuurbaar zijn vanuit je besturingsprogramma en welke bezetmelders worden gerapporteerd bij het bezet worden van een sectie. Per TM44 zijn de bezetmelders als volgt genummerd: Sectie Nummer Sectie Nummer Sectie Nummer Sectie Nummer 0b0 0 1b0 4 2b0 8 3b0 12 0b1 1 1b1 5 2b1 9 3b1 13 0b2 2 1b2 6 2b2 10 3b2 14 0b3 3 1b3 7 2b3 11 3b3 15 Tabel 2: TM44 Blok en bezetmelder nummering Voor het besturingsprogramma gelden de volgende blok en bezetmeldernummers: Bloknummer = Moduleadres x 8 + subadres x 4 + bloknummer (0..3) Bezetmelder = Moduleadres x subadres x 64 + sectienummer (0..15) Let op: Bij veel besturingsprogramma s wordt er steeds 1 opgeteld bij de door Dinamo gehanteerde blok-, sectie-, en modulenummers Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 18 van 28

19 4.3 Master/Slave De TM44 s dienen onderling exact in de pas te lopen om te voorkomen dat bij het passeren van een trein tussen 2 blokken een kortsluiting ontstaat. Er dient daarom één module te zijn die de maat aangeeft (Master) en de rest volgt (Slave). Dipswitch 6 bepaalt of de module zich gedraagt als Master of Slave. Er moet in één systeem exact één Master zijn. Indien er geen duidelijke reden is hiervan af te wijken, kies dan module 0.0 as Master. S6 ON = Master S6 OFF= Slave 4.4 Testen communicatie Nu je de TM44 s hebt aangesloten kun je testen of ze ook correct worden gezien door de RM-U. Als je het systeem (de voeding) en de RM-U aanzet zal de RM-U beginnen met zoeken naar aangesloten modules. Dit zoekproces duurt tussen de 3 en 10 seconden, afhankelijk van de grootte van je systeem (lees: het aantal TM44 modules). Hoe groter je systeem, hoe sneller het gaat. Tijdens het zoeken zal de gele Tx1 LED op de RM-U knipperen en zullen de oranje LEDs op je TM44 s af en toe aanflitsen. Als het zoekproces klaar is gaat de gele Tx1 LED op de RM-U permanent aan en zullen de oranje LEDs op de TM44 s constant branden of snel knipperen. Je kunt nu de test van paragraaf 2.5 herhalen. Als het goed is zal het statuswindow nu per aangesloten TM-module het type (TM44) de status en het versienummer weergeven Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 19 van 28

20 5 OC32 De OC32 kan gebruikt worden voor de aansturing van alle accessoires rondom de modelspoorbaan en daarnaast een groot aantal andere toepassingen. Het is onmogelijk om in deze handleiding alle mogelijkheden te behandelen of zelfs maar een relevant gedeelte daarvan. Daarom beperken we ons hier tot de beschrijving hoe de OC32 (enkelvoud of meervoud) het gemakkelijkst in een Dinamo P&P systeem kan worden opgenomen. Voor gebruik en configuratie verwijzen we naar de OC32 handleiding. Fig 20: OC Voeding De voeding van de OC32 en de door de OC32 aangestuurde apparaten kun je betrekken uit dezelfde voeding als je gebruikt voor je treinen (lees: de TM44), of je kiest ervoor hiervoor een of meerdere aparte voedingen te gebruiken. De keuze hangt af van de optimale spanning die je nodig hebt voor de accessoires die je aanstuurt. Als je meerdere voedingen gebruikt, zorg er dan altijd voor dat de negatieve polen van de voedingen (dus de minnen of de 0V aansluitingen) met elkaar verbonden zijn. De voeding voor de OC32 en aangesloten apparaten moet altijd een positieve gelijkspanning zijn! De meeste onderdelen die volgens de fabrikant gevoed dienen te worden met wisselspanning kun je zonder bezwaar ook met gelijkspanning voeden. Heb je apparaten die per-se gevoed moeten worden met een wisselspanning, gebruik dan een relais. De voeding voor de OC32 sluit je aan op pin 1 (+) en 2 (-) van de 4-polige clipterminal. Zie fig 21. Onderstaand plaatje is een foto van de Full versie. Bij de standaarduitvoering tref je de 8 en 2 polige clipterminals (links) niet aan. Fig 21: Voeding aansluiten op de OC32 PWR GND Voeding 5.2 Netwerk Het gemakkelijkst kun je de OC32 aansluiten op het RS485 netwerk via de dichtstbijzijnde TM44. Op de TM44 vind je een 5-polige netwerkaansluiting met bijbehorende connector (fig 23). Op de OC32 zit een 3-polige netwerkaansluiting met bijbehorende connector (fig 22). Maak een 2-aderig kabeltje door de pinnen 1 en 2 van beide connectoren 1 op 1 met elkaar te verbinden, dus pin 1 aan pin 1 en pin 2 aan pin 2 (zie fig 24). Let op: Het kabeltje mag niet langer zijn dan 1 meter! 2013 Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 20 van 28

21 Fig 22: Netwerkaansluiting op de OC32 Netwerk Fig 23: Netwerkaansluiting op de TM44 Netwerk De aderdikte van de gebruikte draad is niet van cruciaal belang. Standaard modelbouwdraad van 0,14mm2 voldoet. Draai bij gebruik van losse draadjes beide aders bij voorkeur om elkaar of gebruik een kabeltje waarbij beide aders reeds getwist of gebundeld zijn, zoals een stuk(je) UTP netwerkkabel. Verbind de OC32 met de dichtstbijzijde TM44 door beide connectoren in de betreffende modules te steken. Fig 24: Kabeltje TM44-OC32 Als je meerdere OC32 s op of nabij dezelfde plek wilt aansluiten kun je de aansluitingen eenvoudigweg doorlussen of kun je een splitsing in het kabeltje maken. Formeel mag dit niet volgens de RS485 standaard, maar zolang je zorgt dat de lengte van het kabeltje onder de 1 meter blijft valt het ruimschoots binnen de speelruimte die het protocol accepteert. 5.3 Adressering Evenals de TM44 moet elke OC32 in het netwerk een uniek adres hebben. Er kunnen maximaal 16 OC32 modules worden aangesloten. Het adres van de OC32 wordt ingesteld met de dipswitches op de OC32. Adres S1 S2 S3 S4 Adres S1 S2 S3 S4 0 On On On On 8 On On On Off 1 Off On On On 9 Off On On Off 2 On Off On On 10 On Off On Off 3 Off Off On On 11 Off Off On Off 4 On On Off On 12 On On Off Off 5 Off On Off On 13 Off On Off Off 6 On Off Off On 14 On Off Off Off 7 Off Off Off On 15 Off Off Off Off Tabel 3: Adressering OC Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 21 van 28

22 5.4 Configuratie De OC32 kan via het netwerk geconfigureerd worden met OC32Config. Gebruik minimaal OC32Config c. OC32Config communiceert via de RM-U met de aangesloten OC32 modules. Het is daarom van belang dat er geen ander programma communiceert met de RM- U als je OC32Config gebruikt. Sluit dus programma s als DinamoConfig, Koploper en/of itrain voor de zekerheid af. Start OC32Config en kies de (virtuele) com-poort waarop de RM-U is aangesloten. Dat is dus dezelfde als waarmee je DinamoConfig liet communiceren in paragraaf 2.5. Klik in OC32Config nu op de button Transparent Mode (bovenaan). Als het goed is gaan nu op de RM-U alle LEDs aan en een voor een uit. Uiteindelijk blijft de rode LED knipperen. Dit is het teken dat de RM-U in transparante modus staat en dat je je OC32 s kunt configureren en testen met OC32Config. Je kunt nu alle configuratiehandelingen uitvoeren, zoals beschreven in de OC32 handleiding. Als je daarmee klaar bent dien je de RM-U uit transparante modus te halen. Dit kan het gemakkelijkst RM-U even uit en aan te zetten, bijvoorbeeld door de USB kabel even los te maken en weer in te steken Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 22 van 28

23 6 Wisselstraten 6.1 Wissels voorzien van rijspanning Zoals aangegeven in paragraaf 1.1 zijn wissels en wisselstraten geen onderdeel van een blok. De railstaven op een wissel moeten echter wel van stroom worden voorzien om er een trein overheen te laten rijden. Bij een Dinamo systeem wordt een wissel daarom elektrisch gekoppeld aan een aangrenzend blok indien de wissel alleen bereden kan worden van of naar dat blok. Bijvoorbeeld: blok 1 blok 2 W2 W1 blok 3 blok 4 Fig 25: Wissels koppelen aan een aangrenzend blok W1 kan alleen bereden worden van en naar blok 2. Het is dus toegestaan de spoorstaven van W1 elektrisch te koppelen aan blok 2. Evenzo kan W2 alleen bereden worden van en naar blok 3. Het is dus toegestaan de spoorstaven van W2 elektrisch te koppelen aan blok 3. Vuistregel: Aan de scherpe kant van een wissel (daar waar de wisseltongen tegen de spoorstaaf drukken) ligt nooit een elektrische blokscheiding. Ook als er meerdere wissels achter elkaar liggen geldt bovenstaande vuistregel. Kijk maar eens naar het voorbeeld in fig 26: blok 5 blok 4 blok 3 blok 1 W1 W2 W3 blok 2 Fig 26: Meerdere wissels achter elkaar W1, W2 en W3 kunnen allemaal alleen bereden worden van en naar blok 1. Ze zijn dus elektrisch allemaal gekoppeld aan blok Wisselstraten, blokscheidingen en sectiescheidingen De exacte plaats waar je de blokscheiding maakt is voor Dinamo niet van groot belang, maar het kan wel van belang zijn voor je besturingssoftware. Lees daarom ook de handleiding van je besturingssoftware en/of maak een proefopstelling voordat je hiermee in je definitieve spoorbaan aan de slag gaat. Bedenk dat een blokscheiding per definitie ook meteen een sectiescheiding is en dus een manier voor de software om te bepalen waar een trein zich bevindt. We noemen hier 2 aandachtspunten: 1. Als je rijdt met volledige detectie, dat wil zeggen als alle wielstellen stroom afnemen, dan kan je software, als deze dat ondersteunt, zien in welk blok en welke sectie iets aanwezig is. Zo kan je software bijvoorbeeld zien dat een wisselstraat volledig vrij is voordat deze gereserveerd wordt voor een nieuwe trein. In dat geval is het van belang dat volledig vrij ook in de praktijk echt zo is en niet dat er nog een stukje trein over de wissel steekt. Houd daarom altijd enige afstand tussen de blokscheiding en de aangrenzende wissel, zoals ook te zien is in fig 25. De plaats waar in het echte spoorbedrijf de vrijbalk zou liggen is een goede plek voor de blokscheiding. Ook als je niet rijdt met volledige detectie of als je software dat niet ondersteunt is het 2013 Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 23 van 28

24 handig bovenstaande stelregel aan te houden. Wat nu nog niet zo is kan nog komen. Het aanpassen van wensen en software is meestal vrij gemakkelijk te doen, het later aanpassen van je spoorbaan kan een stuk lastiger zijn. 2. Maak secties niet te kort. Dinamo is door de elektrische bouw van de detector in staat om zelfs op de kortst denkbare secties een melding te genereren, maar dan moet er wel iets zijn om te detecteren. Sommige locs hebben wielstellen met rubber bandjes. Zo n wielstel zal geen detectie veroorzaken. Rijdt zo n loc met het geïsoleerde wielstel voor, dan zal pas het achterste wielstel een melding genereren. Als de sectie die een melding moet genereren om de trein te laten stoppen voor een sein slechts een paar cm voor dat sein begint, dan zal de neus van de trein dus al ruim voorbij het sein staan, of erger, reeds in de wisselstraat erachter steken. Houd er tevens rekening mee dat een melding eerst van het Dinamo systeem naar de PC gaat, de software op de PC dit moet verwerken en vervolgens een commando moet sturen naar Dinamo, die dat vervolgens moet verwerken. Als het een digitale trein betreft moet er ook nog een instructie naar de decoder in de trein, waarvan de wielen misschien net even geen goed contact maken zodat de decoder het eerste informatiepakketje mist. Ook al gaat het voorgaande allemaal snel, het kost even tijd en ook de trein zelf heeft door zijn eigen massa enige tijd nodig om te kunnen reageren. Bouw het allemaal niet te kritisch qua lengtes en afstanden. Aangezien een wissel beveiligingstechnisch geen onderdeel van een blok vormt, is het aan te bevelen om van een wissel(straat) die gevoed wordt uit een aangrenzend blok een aparte sectie te maken. Als je software het ondersteunt kan deze hierdoor zien of een trein in het blok zelf staat of in de wisselstraat die gevoed wordt uit dat blok. In de meeste gevallen heb je voldoende secties beschikbaar om dat te doen. blok 1 blok 2 sectie 1.1 sectie 1.2 sectie 2.0 sectie 2.1 sectie 2.2 sectie 3.1 sectie 3.2 sectie 3.3 sectie 4.0 sectie 4.1 blok 3 blok Aanvullende blokken Fig 27: Gekoppelde wissels in een aparte sectie In sommige gevallen kan een wissel niet alleen bereden worden van of naar een bepaald aangrenzend blok. Dit is bij voorbeeld het geval bij een Engelse wissel: blok 4 blok 1 W1 blok 2 blok 3 Fig 28: Engelse wissel In bovenstaand voorbeeld kan W1 bereden worden van blok 1 naar blok 2, maar ook van blok 3 naar blok 4. Er is dus geen mogelijkheid om de spoorstaven van W1 te voeden uit één van de aangrenzende blokken. Er zijn 2 oplossingen voor dit probleem: 1. Maak van W1 een apart pseudo-blok. Aangezien een wisselstraat geen blok kan zijn is het geen echt blok, maar een stukje spoor dat apart wordt aangestuurd alsof het een apart blok is. In Koploper wordt dit een aanvullende blokkaart genoemd. 2. Gebruik een relais met 2 omschakelcontacten om de spoorstaven van W1 afhankelijk van de gekozen rijweg aan een van de aangrenzende blokken te koppelen. Zie paragraaf 6.4. In 2013 Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 24 van 28

25 bovenstaand voorbeeld van fig.28 kun je W1 koppelen aan blok 1 of blok 2, want in alle gevallen maakt één van die 2 blokken deel uit van de route waarover de trein rijdt. 6.4 Wisselstraten koppelen met relais In paragraaf 6.3 hebben we vermeld dat het soms nodig is een (deel van een) wisselstraat apart te voorzien van rijspanning. Als je dat niet wilt doen met een extra blok-uitgang of niet kunt doen omdat bv je software dat niet ondersteunt, kun je dit oplossen met een relais, aangestuurd door een OC32 uitgang. Omdat het hier de overbrugging van een wisselstraat betreft heeft de oplossing met een relais besturingstechnisch geen nadeel, behalve dat het een extra elektromechanisch component vergt (het relais) en iets lastiger is om aan te sluiten. We nemen nogmaals het voorbeeld van paragraaf 6.3, de Engelse wissel. Om de rijspanning voor de wissel te kunnen schakelen heb je een relais nodig. Dit moet een relais zijn met twee omschakelcontacten. Per contact heb je op het relais 3 aansluitingen: C (common), B (break) en M (make). Als het relais niet bekrachtigd is, is C verbonden met B en is M geïsoleerd, als het relais wel bekrachtigd is, wordt C verbonden met M en is B geïsoleerd. Naast de 2 x 3 contacten heb je op het relais nog 2 aansluitingen voor de spoel van het relais. De spoel zorgt voor het bekrachtigen van het relais. Soms tref je hier verschil in + (plus) en (min) pool aan, maar meestal maakt het niet uit hoe je de spoel aan sluit. De spoel van het relais sluit je aan op een OC32 uitgang met sink-driver. In onderstaande fig 29 zijn de beide C contacten verbonden met de A en B staaf van de wissel W1. De B contacten zijn verbonden met de A en B3 aansluitingen van blok 1. De M contacten zijn verbonden met de A en B3 aansluitingen van blok 3. We gaan er van uit dat de secties B3 van de blokken 1 en 3 niet in gebruik zijn bij het blok zelf. Als je alles hebt aangesloten volgens fig 29 moet je in de besturingssoftware nog instellen wanneer het relais (de OC32 uitgang) geactiveerd moet worden. Bij een rijweg van en naar blok 1 moet het relais niet bekrachtigd zijn. Bij een rijweg van en naar blok 3 moet het relais wel bekrachtigd zijn. blok 4 1B1 blok 1 1B2 3B1 1A 3B2 W1 blok 2 3A blok 3 Vp TM44 1B3 3B3 3A 1A M C B M C B + - OC32 OC32 uitgang, sink driver Fig 29: Wissel koppelen met een relais Relais voor deze toepassing zijn te koop in de elektronica handel. Een model dat gespecificeerd is voor het schakelen van 1A per contact voldoet. Daarnaast bieden onze partners kant-en-klare printjes aan waar één of meer relais op zitten en die voorzien zijn van stekkers of schroefterminals voor een gemakkelijke aansluiting. Vaak zit er ook nog een LEDje op, waaraan je kunt zien of het relais bekrachtigd is. Niet noodzakelijk, maar soms wel handig bij het foutzoeken Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 25 van 28

26 Deze pagina is opzettelijk leeg 2013 Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 26 van 28

27 Deze pagina is opzettelijk leeg 2013 Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 27 van 28

28 Deze pagina is opzettelijk leeg 2013 Leon van Perlo versie oktober 2013 Pag 28 van 28