Inhoudsopgave. Dossier Actal AL door uitvoering. Uitvoeringsorganisatie: Gemeenten. 1 Inleiding... 2

Transcriptie

1 SIRA Consulting B.V. Edisonbaan 14 G MN Nieuwegein Telefoon: Fax: info@siraconsulting.nl Dossier Actal AL door uitvoering Dossier: Ministerie: Ministerie van VROM Uitvoeringsorganisatie: Gemeenten Doelgroep: Bedrijven en burgers Inhoudsopgave 1 Inleiding Opzet onderzoek dossier Algemene werkwijze Interviews en rondetafelgesprekken Beschrijving Beschrijving wet- en regelgeving Beschrijving uitvoeringsprocedure Ontwikkeling Administratieve Lasten Meting nulsituatie Meting Ex Ante 1: voorgenomen regelgeving Meting Ex Ante 2: van kracht geworden regelgeving Meting Ex Post: huidige uitvoering regelgeving Ontwikkeling AL tussen Ex Ante en Ex Post Bevindingen, conclusies en verbetermogelijkheden Bevindingen en conclusies ten aanzien van de Administratieve Lasten Bevindingen en conclusies ten aanzien van de informatieverplichtingen Bevindingen en conclusies ten aanzien van de handelingen en activiteiten Bevindingen en conclusies ten aanzien van de implementatie van de wet Verbetermogelijkheden en Good Practices Kwantificering Good Practices...18 Bijlage 1 Informatieverplichtingen Ex Post situatie Bijlage 2 Informatieverplichtingen en handelingen Ex Post situatie Bijlage 3 Standaard Kostenmodel (SKM) Het voorliggende dossier is als één van zes dossiers samengesteld in het kader van het onderzoek Administratieve Lasten door uitvoering naar de invloed van de wijze van uitvoering van wet- en regelgeving op de Administratieve Lasten. Dit document is primair bedoeld als achtergronddocument voor het samenstellen van het hoofdrapport en is in het kader van het onderzoek niet afgestemd met de uitvoeringsorganisaties en doelgroepen. Ook is er geen sprake geweest van een begeleidingscommissie met deelname van de departementen, uitvoeringsorganisaties en doelgroepen. In het kader van het onderzoek heeft een consultatie plaatsgevonden van het beleidsverantwoordelijke departement. Op basis daarvan zijn (1) tekstuele wijzigingen doorgevoerd, (2) beschrijvingen van de haalbaarheid van de Good Practices opgesteld en (3) berekeningen van de AL van de Good Practices opgesteld. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 1 van 29

2 1 Inleiding Eén van de doelstellingen van het huidige kabinet is om de Administratieve Lasten voor burgers en bedrijven te reduceren met 25%. Om deze doelstelling te concretiseren hebben alle departementen reductievoorstellen geformuleerd die in totaal resulteren in een verlaging van de totale AL met 25%. Uit tussentijdse rapportages blijkt dat de reductievoorstellen van de departementen de beoogde doelstellingen zullen realiseren. Vanuit verschillende doelgroepen waarvoor de reductievoorstellen zijn opgesteld, wordt echter aangegeven dat in de praktijk vaak nog weinig te merken is van een verlaging van AL. Burgers en bedrijven ervaren in sommige gevallen nog steeds een hoge administratieve lastendruk. Er lijkt daarmee een discrepantie te ontstaan tussen de wijze waarop departementen aankijken tegen de voortgang van geïmplementeerde reductievoorstellen en de wijze waarop burgers en bedrijven de vermindering van AL ervaren. Een mogelijke verklaring hiervoor zou kunnen liggen in de uitvoering. Voor het identificeren, verklaren en oplossen van deze discrepantie is Actal daarom het onderzoek Administratieve Lasten door uitvoering gestart. Hierin is voor zes dossiers het effect van de uitvoering van wet- en regelgeving op de daadwerkelijke gevolgen voor de AL onderzocht. Het dossier is geselecteerd als één van de 6 dossiers waar het onderzoek zich op richt. Dit dossier is geselecteerd vanwege onder meer de volgende specifieke kenmerken die relevant zijn om een beeld te krijgen van de administratieve lasten (AL) door de uitvoering: 1. De Woningwet, op basis waarvan de wordt verstrekt, is op Rijksniveau vastgesteld en wordt door gemeenten (in medebewind) uitgevoerd. De gemeenten hebben hierbij enige mate van beleidsvrijheid in de uitvoering. 2. De wetgeving is op 1 januari 23 aangepast om onder meer een AL-reductie te realiseren. 3. De AL-reductie als gevolg van de aanpassing is ex ante gekwantificeerd volgens het SKM. 4. In de wetgeving zijn aanpassingen gedaan om de uitvoering door gemeenten te faciliteren. 5. Het gaat om wetgeving met hoge AL, waar veel burgers en bedrijven mee te maken hebben. De voorliggende rapportage beschrijft de aanpak en de resultaten van het onderzoek naar de. De resultaten zijn gebruikt voor het eindrapport Administratieve Lasten door uitvoering. Afbakening In het onderzoek naar de zijn alle informatieverplichtingen onderzocht die samenhangen met de. Het gaat hierbij dus zowel om de reguliere als de lichte voor zowel bedrijven als burgers. Voor beide informatieverplichtingen zijn de AL en de verschillen in de uitvoering in kaart gebracht. Een beperking van het onderzoek is gemaakt ten aanzien van de AL die voortkomen uit het toezicht dat tijdens de bouw wordt uitgevoerd. Er is geen onderzoek gedaan naar de tijdsbesteding die samenhangt met het voldoen aan de verplichtingen van de toezichthoudende instanties. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 2 van 29

3 2 Opzet onderzoek dossier 2.1 Algemene werkwijze Het onderzoek voor het dossier is als volgt uitgevoerd: Stap 1: Inventarisatie huidige wet- en regelgeving en beschikbare ramingen AL Alle beschikbare gegevens zoals de huidige wet- en regelgeving (situatie Ex Ante 2) en de beschikbare AL onderzoeken, zijn geïnventariseerd. De wet- en regelgeving is samengevat in een beschrijving van de uitvoeringsprocedures en informatieverplichtingen. Aanvullende informatie is vergaard via deskresearch in het archief van Actal. Stap 2: In kaart brengen huidige uitvoeringssituatie en AL Ex Post De huidige uitvoeringssituatie is via interviews met uitvoeringsorganisaties in kaart gebracht. Ter voorbereiding van de interviews is een beknopte projecttoelichting toegestuurd en zijn de beschikbare aanvraagdocumenten opgevraagd. De interviews zijn uitgevoerd met (a) een open vraagstelling expliciet gericht op de uitvoeringspraktijk en (b) een eenduidige structuur om een consistente onderlinge vergelijking mogelijk te maken. Per interview zijn de resultaten verwerkt in interviewverslagen. Deze verslagen zijn ter verificatie teruggekoppeld aan de geïnterviewden. Stap 3: Verifiëren huidige uitvoeringssituatie en definitief ramen AL Ex Post Met de doelgroep van de wet- en regelgeving zijn rondetafelgesprekken georganiseerd. De gesprekken zijn georganiseerd voor (1) het verzamelen van aanvullende informatie over de specifieke handelingen van burgers en bedrijven en (2) het identificeren van de ervaringen met de (wijzigende) uitvoering van wet- en regelgeving. Aanvullend is nagegaan of de deelnemers ideeën hebben voor een reductie van de AL. De resultaten van de rondetafelgesprekken zijn vastgelegd in een kort verslag. Deze verslagen zijn ter verificatie en voor het verkrijgen van draagvlak teruggekoppeld aan de deelnemers. Stap 4: Vergelijken situatie Ex Ante 2 en Ex Post en onderliggende oorzaken Een vergelijking is gemaakt tussen de Ex Ante 2 situatie en de Ex Post situatie voor de steekproef. Dit is zowel kwantitatief als kwalitatief gedaan. Hierbij is inzicht verkregen in de verschillen in uitvoering tussen de beide situaties en de mogelijke verschillen tussen uitvoeringsorganisaties. Op basis daarvan zijn bevindingen opgesteld. Tevens zijn zogenaamde Good Practices samengevat die op basis van de steekproef in dit onderzoek zijn geïdentificeerd. Stap 5: Kwantificeren potentiële AL reductie voor Good Practices Voor het dossier is voor 3 Good Practices gekwantificeerd wat de omvang van de Administratieve Lasten zou zijn indien deze landelijk worden toegepast 1. Hierbij heeft consultatie van vertegenwoordigers van de departementen plaatsgevonden. Op basis van deze consultatie is (1) de berekening opgesteld en (2) inzicht verkregen in de haalbaarheid van de Good Practices. De resultaten van bovenstaande stappen zijn integraal verwerkt in deze dossierbeschrijving. 1 De Good Practices zijn door Actal geselecteerd uit de totaal lijst van geïdentificeerde Good Practices. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 3 van 29

4 2.2 Interviews en rondetafelgesprekken Om de onderlinge vergelijkbaarheid van het onderzoek voor de verschillende dossiers en de objectiviteit van het onderzoek te kunnen waarborgen, zijn de interviews en rondetafelgesprekken met dezelfde uitgangspunten uitgevoerd. Onderstaand is kort beschreven op welke wijze voor de de interviews en de rondetafelgesprekken zijn uitgevoerd. Interviews met de uitvoeringsorganisaties In totaal zijn 5 gemeenten geïnterviewd. Hoofduitgangspunt bij de selectie was diversiteit, zodat nadrukkelijker de verschillen in de uitvoering tussen uitvoeringsorganisaties naar voren komen. Bij de selectie van gemeenten is verder rekening gehouden met de volgende factoren 1) de verwachting van de mate waarin de gemeenten te maken krijgen met de wet- en regelgeving, 2) de omvang van de gemeenten en 3) de regionale spreiding van de gemeenten. Tijdens de interviews zijn op hoofdlijnen de volgende onderwerpen aan de orde gekomen: 1. Huidige uitvoeringswijze. 2. Dossierspecifieke aspecten. 3. Algemene aspecten. Rondetafelgesprekken met de doelgroep Voor het dossier zijn 2 rondetafelgesprekken gehouden. Eén met burgers en één met bedrijven, die allen ervaring hebben met de. De rondetafelgesprekken voor burgers en bedrijven zijn op een zodanige manier samengesteld dat de groep binnen de kaders van het onderzoek een representatieve afspiegeling is van de doelgroep. Bij de selectie van de deelnemers aan de rondetafelgesprekken dient te worden opgemerkt dat er geen sprake is van een één-op-één aansluiting tussen uitvoeringsorganisaties enerzijds en burgers en bedrijven anderzijds. Er zijn dan ook geen bedrijven en burgers uitgenodigd uit de gemeenten die een bijdrage aan het onderzoek hebben geleverd. Hiervoor is bewust gekozen, om de volgende redenen: Voorkomen wordt dat tijdens de gesprekken teveel nadruk komt te liggen op specifieke praktijkvoorbeelden van onderlinge geschillen, waardoor sprake kan zijn van casuïstiek. Gestreefd wordt naar het verkrijgen van gegevens met een zo groot mogelijke spreiding, waardoor een completer beeld ontstaat van verschillen tussen uitvoeringsorganisaties in diverse regio s. Door de burgers en bedrijven niet aan uitvoeringsorganisaties te koppelen, wordt de totale spreiding vergroot. Bij de uitvoering van de rondetafelgesprekken is een vaste werkwijze gehanteerd. De volgende aspecten zijn tijdens de gesprekken aan de orde gekomen: Toelichten regelgeving en achtergrond informatieverplichtingen. Invullen formulier en bepalen tijdsbesteding. Bespreken tijdsbesteding en aandachtspunten per informatieverplichting. Inventariseren dossierspecifieke ervaringen en eventuele aanbevelingen. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 4 van 29

5 3 Beschrijving 3.1 Beschrijving wet- en regelgeving Voordat een burger of bedrijf bouwactiviteiten wil gaan uitvoeren moet een vergunning worden aangevraagd. Deze aanvraag moet worden gedaan bij de gemeente waar de bouwwerkzaamheden plaats gaan vinden. Dit vergunningstelsel is gebaseerd op landelijk geldende wetgeving. Daarnaast is aanvullende lokale regelgeving vaak van toepassing, zoals vastgelegd in de gemeentelijke bouwverordening. Aan de hand van de aanvraag bepaalt de gemeente of de voorgestelde werkzaamheden voldoen aan het bestemmingsplan en de overige landelijke en plaatselijke eisen. Het doel van deze regulering is, dat de gebouwde omgeving zich op een verantwoorde wijze ontwikkeld. Wat verantwoord is wordt onder andere bepaald door: De voorschriften voor de ruimtelijke ordening zoals vastgelegd in bestemmingsplannen, e.d. In bepaalde gevallen is het mogelijk om in afwijking van wat bepaald is in het bestemmingsplan toch een te verstrekken. De vraag of het bouwwerk technisch verantwoord is. De vraag of het gebouwde voldoet aan de redelijke eisen van welstand. De vraag of het vanuit milieuoogpunt verantwoord is te bouwen. De vraag of door het (ver)bouwen van het bouwwerk derden niet teveel hinder ondervinden. Derde belanghebbenden kunnen na het verlenen van de vergunning bezwaar daartegen indienen en vragen om opschorting van de vergunning. Op 1 januari 23 is de Woningwet aangepast met als één van de belangrijkste doelen de AL terug te dringen door (1) meer algemene richtlijnen te stellen, (2) minder activiteiten plichtig te stellen en (3) minder informatieverplichtingen te stellen (voor kleinere bouwactiviteiten). In bijlage 1 zijn de informatieverplichtingen opgenomen zoals deze op dit moment voortvloeien uit de twee besluiten die deel uitmaken van de Woningwet: het Besluit Indieningsvereisten, Aanvraag en, het Besluit Licht plichtige en Vergunningsvrije werken. 3.2 Beschrijving uitvoeringsprocedure Door de aanpassing van de regelgeving is de beleids- en uitvoeringsvrijheid van de gemeenten beperkt. De landelijke regelgeving schrijft bijvoorbeeld het aanvraagformulier en daarbij te overleggen documenten dwingend voor. Gemeenten hebben nog wel de vrijheid om op onderdelen in de gemeentelijke bouwverordening zelf eisen te stellen aan de uitvoering van de vergunning. Deze aanvullende eisen zijn vaak gericht op bouweisen zoals welstand. Voor het aanvragen van een worden op hoofdlijnen de volgende stappen doorlopen: 1. Voeren van vooroverleg met de gemeente. 2. Bepalen van de benodigde gegevens. 3. Samenstellen van de aanvraag (invullen formulier en verzamelen van de bijlagen). 4. Indienen van de aanvraag. De vergunning wordt alleen verleend als geen negatieve adviezen uit de noodzakelijke toetsen naar voren komen. Hierna beoordeelt de gemeente of andere wettelijk voorgeschreven vergunningen zijn vereist. Zonodig houdt de gemeente de aanvraag aan (bijzondere procedure), totdat de betreffende vergunningen zijn verleend. De verlening van de vergunning wordt gepubliceerd in een huis-aan-huisblad om zodoende derden in de gelegenheid te stellen binnen 6 weken na de datum van verzending bezwaar in te dienen. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 5 van 29

6 4 Ontwikkeling Administratieve Lasten In onderstaand schema is aangegeven welke onderzoeken naar de aard en omvang van de AL voor dit dossier reeds zijn uitgevoerd. De beschikbare onderzoeken zijn hierbij ingedeeld naar de metingen die in verschillende stadia van een wetgevingstraject worden doorlopen, te weten: nulsituatie 2, ex ante 1, ex ante 2 en ex post). De bronvermelding en een eventuele toelichting zijn hierbij opgenomen. In de navolgende paragrafen wordt aan de hand van de indeling uit het schema de ontwikkeling van de weten regelgeving nader toegelicht. Meting Beschikbare AL Peiljaar Bron Bedrijven Burger Nulsituatie b b 22 Nulmeting AL VROM, SIRA Consulting, april 24. Nulmeting AL Burger VROM, SIRA Consulting, juni 25. Ex Ante 1 d d 23 Advies Besluit en licht-plichtige bouwwerken, Actal, Ex Ante 2 S b 23 Aanvullende rapportage Nulmeting AL Burger VROM, SIRA Consulting, 25. Ex Post S S Figuur 1. Schematische weergave beschikbare onderzoeken naar de aard en omvang van de AL (b = beschikbaar, n = niet beschikbaar, d = gedeeltelijk beschikbaar, S = niet beschikbaar, SIRA Consulting heeft in het kader van voorliggend onderzoek op basis van dezelfde uitgangspunten als eerdere onderzoeken een globale eigen kwantificering van de AL opgesteld). 2 De term nulsituatie is gebruikt, omdat de term nulmeting door een aantal betrokkenen verschillend wordt geïnterpreteerd. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 6 van 29

7 4.1 Meting nulsituatie De eerste kwantificering van de AL van de is opgesteld voor het peiljaar 22. Hiervoor is één onderzoek naar de AL voor bedrijven uitgevoerd en één onderzoek naar de AL voor burgers. Het betreft hier een meting van de nulsituatie. De totale AL voor bedrijven is hierbij geraamd op 323,6 miljoen. Voor burgers zijn de AL geraamd op,1 miljoen uur en 111,4 miljoen aan kosten. In de onderstaande figuren zijn de kwantitatieve resultaten van de beide onderzoeken samengevat. Nr. Informatieverplichting Omschrijving AL Bedrijven ( ) 1 Aanvraag Voordat een bedrijf (ver)bouw werkzaamheden gaat verrichten dient hiervoor een vergunning afgegeven te worden door het bevoegd gezag (de gemeente). 2 Melden bouwactiviteiten Voor kleine bouwactiviteiten is een vergunning niet noodzakelijk, maar deze activiteiten moeten wel worden gemeld aan de gemeente. Totaal Figuur 2. Kwantitatieve resultaten meting nulsituatie AL Bedrijven. Nr. Informatieverplichting Omschrijving AL Burger Tijd (uren) Kosten ( ) 1 Aanvraag Voordat een bedrijf (ver)bouw werkzaamheden gaat verrichten dient hiervoor een vergunning afgegeven te worden door het bevoegd gezag (de gemeente). 2 Melden bouwactiviteiten Voor kleine bouwactiviteiten is een vergunning niet noodzakelijk, maar deze activiteiten moeten wel worden gemeld aan de gemeente. Totaal Figuur 3. Kwantitatieve resultaten meting nulsituatie AL Burger. 3 De aanname hierbij is dat de aanvrager dit uitbesteedt aan de aannemer, die hiervoor de kosten in rekening brengt. Deze kosten zijn opgenomen als AL. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 7 van 29

8 4.2 Meting Ex Ante 1: voorgenomen regelgeving De Woningwet is per 1 januari 23 gewijzigd. Bij het opstellen van de wijzigingen van de wet en de behandeling van het wetsvoorstel is een berekening gemaakt voor de verandering van de AL voor het peiljaar 23. Het betreft hier een meting Ex Ante 1 aangezien het gaat om een raming van de voorgenomen regelgeving. Bij de behandeling van de wet is een basis gelegd voor de wijze waarop de bestuursorganen uitvoering gaan geven aan de wet en de consequenties ervan. De wijziging van de wet kent volgens de kwantificering een reductie voor bedrijven en burgers van circa 68 miljoen. Voor de berekening van deze reductie zijn de volgende uitgangspunten gebruikt: Jaarlijks wordt voor 2. bouwplannen een aangevraagd of een melding gedaan. 25% van deze plannen (5.) worden door de aangepaste regelgeving svrij. De kosten van de informatieverplichtingen (de aanvraag van de vergunning) bedragen gemiddeld 3.. Er is geen onderscheid gemaakt in de reductie voor burgers en bedrijven. Er is geen berekening gemaakt voor de reductie voor de invoering van de lichte. In de onderstaande figuur zijn de kwantitatieve resultaten van het onderzoek samengevat. Het betreft hier de onderzoeksresultaten zoals deze toen in die tijd zijn opgesteld. In de Ex Ante 1 berekening is geen onderscheid gemaakt tussen burgers en bedrijven. De reductie van 68 miljoen is daarom door SIRA Consulting in het kader van voorliggend onderzoek zo gelijkmatig mogelijk verdeeld over de doelgroep burgers en bedrijven. Nr. Informatieverplichting Omschrijving reductie AL Bedrijven ( ) 1 Reguliere en lichte Voor het uitvoeren van bouwplannen dient een te worden aangevraagd. 2 svrij Kleinschalige bouwplannen zijn nu vrijgesteld van vergunnings- en meldingsplicht. Totaal AL Ex Ante Figuur 4. Kwantitatieve resultaten Ex Ante 1 berekening AL Bedrijven. Nr. Informatieverplichting Omschrijving reductie AL Burgers Tijd (uren) Kosten ( ) 1 Reguliere en lichte Voor het uitvoeren van bouwplannen dient een te worden aangevraagd. 2 svrij Kleinschalige bouwplannen zijn nu vrijgesteld van vergunnings- en meldingsplicht. Totaal AL Ex Ante Figuur 5. Kwantitatieve resultaten Ex Ante 1 berekening AL Burgers. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 8 van 29

9 4.3 Meting Ex Ante 2: van kracht geworden regelgeving. AL Burger Bij het van kracht worden van de gewijzigde Woningwet per 1 januari 23 is een meting naar de AL voor burgers uitgevoerd. Het betreft hier een meting Ex Ante 2 aangezien het gaat om een meting van de regelgeving die reeds van kracht was geworden. De wijziging van de wet kent volgens de kwantificering voor burgers een toename van circa uur en een geschatte reductie van 42,2 miljoen van de kosten. De gehanteerde uitgangspunten hierbij zijn: Alle bouwplannen waarvoor een melding noodzakelijk was zijn nu svrij. Aanvragen voor een die in de nulmeting zijn geplaatst onder het kopje Verbouw vallen nu onder de lichte. In de onderstaande figuur zijn deze resultaten van de berekeningen samengevat. Nr. Informatieverplichting Omschrijving reductie AL Burgers Tijd (uren) Kosten ( ) 1 Reguliere Voor het uitvoeren van bouwplannen dient een te worden aangevraagd. 2 Lichte Voor het uitvoeren van relatief kleine bouwplannen dient een lichte te worden aangevraagd. 3 svrij Kleinschalige bouwplannen zijn nu vrijgesteld van vergunnings- en meldingsplicht. Totaal AL Ex Ante Figuur 6. Kwantitatieve resultaten Ex Ante 2 berekening AL Burgers. AL Bedrijven Bij het van kracht worden van de gewijzigde Woningwet per 1 januari 23 is geen meting van de AL voor bedrijven opgesteld. Er is dus geen Ex Ante 2 berekening uitgevoerd naar de AL voor bedrijven. Op basis van de uitgangspunten die zijn gebruikt voor de Ex Ante 2 berekening voor burgers is, in het kader van voorliggend onderzoek door SIRA Consulting, echter een globale, indicatieve schatting gemaakt van de AL voor bedrijven. De resultaten hiervan zijn weergegeven in de onderstaande figuur. Nr. Informatieverplichting Omschrijving reductie AL Bedrijven Kosten ( ) 1 Reguliere Voor het uitvoeren van bouwplannen dient een te worden aangevraagd. 2 Lichte Voor het uitvoeren van relatief kleine bouwplannen dient een lichte te worden aangevraagd. 3 svrij Kleinschalige bouwplannen zijn nu vrijgesteld van vergunnings- en meldingsplicht. Totaal AL Ex Ante Figuur 7. Kwantitatieve resultaten Ex Ante 2 berekening AL Bedrijven. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 9 van 29

10 4.4 Meting Ex Post: huidige uitvoering regelgeving Voor deze Ex Post situatie is een Standaard Kostenmodel (SKM) opgesteld (zie bijlage 3). Dit SKM is opgesteld op basis van de steekproef. De resultaten van de steekproef zijn conform de onderzoeksmethodiek als gemiddelde waarden ingevoerd in het SKM. AL Bedrijven Op basis van de in dit onderzoek verzamelde gegevens is een Ex Post berekening gemaakt van de AL voor bedrijven zoals deze voortkomen uit de verplichtingen rond de. Met deze kwantificering worden de AL voor bedrijven geraamd op 33, miljoen. De resultaten van de berekening zijn weergegeven in de onderstaande figuur. Nr. Informatieverplichting Omschrijving reductie AL Bedrijven Kosten ( ) 1 Reguliere Voor het uitvoeren van bouwplannen dient een te worden aangevraagd. 2 Lichte Voor het uitvoeren van relatief kleine bouwplannen dient een lichte te worden aangevraagd. 3 svrij Kleinschalige bouwplannen zijn nu vrijgesteld van vergunnings- en meldingsplicht. Totaal AL Ex Post Figuur 8. Kwantitatieve resultaten Ex post berekening AL Bedrijven. AL Burger Op basis van de in dit onderzoek verzamelde gegevens is een Ex Post berekening gemaakt van de AL voor burgers zoals deze voortkomen uit de verplichtingen rond de. Met deze kwantificering worden de AL geraamd op 38.7 uur en 92,5 miljoen. De resultaten van de berekening zijn weergegeven in de onderstaande figuur. Nr. Informatieverplichting Omschrijving reductie AL Burgers Tijd (uren) Kosten ( ) 1 Reguliere Voor het uitvoeren van bouwplannen dient een te worden aangevraagd. 2 Lichte Voor het uitvoeren van relatief kleine bouwplannen dient een lichte te worden aangevraagd. 3 svrij Kleinschalige bouwplannen zijn nu vrijgesteld van 5. vergunnings- en meldingsplicht. Totaal AL Post Figuur 9. Kwantitatieve resultaten Ex post berekening AL Burgers. Toelichting bij de kwantitatieve resultaten Ex Post berekening AL. Voor dit dossier is een beperkte steekproef gekozen, die gericht is op het identificeren en verklaren van de verschillen in de uitvoering van de wet- en regelgeving. Ter illustratie van de kwalitatieve bevindingen en voor het bepalen van de ordes van grootte van de verandering van de AL, is met dezelfde beperkte steekproef de bovenstaande kwantitatieve raming uitgevoerd. Concreet betekent dit dat de kwantitatieve resultaten van het onderzoek niet kunnen worden gezien als basis voor een Ex Post meting van het betreffende dossier. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 1 van 29

11 4.5 Ontwikkeling AL tussen Ex Ante en Ex Post Voor de steekproef is een raming uitgevoerd van de ontwikkeling van de AL in de uitvoering (zie voorgaande paragraaf). De resultaten van deze raming voor bedrijven en burgers vergeleken met de Ex Ante situatie kunnen als volgt worden samengevat: AL Bedrijven: toename van circa 2 %. AL Burger: daling van de bestede tijd met circa 75%. AL Burger: toename van de out-of-pocket (OOP) kosten van circa 3%. De veranderingen van de omvang van de AL kunnen worden verklaard door te kijken naar de 5 knoppen van het Standaard Kostenmodel. De aangegeven veranderingen van de AL zijn hiervoor op 1% gesteld. In de onderstaande grafieken is de relatieve verdeling van de AL over deze knoppen weergegeven. 15% 1% 5% % Bedrijve n AL(PxQ) -5% -1% -15% -2% -25% Informatieverplichting Handelingen P (kosten per handeling) Frequentie Aantallen 15% Burge r 1% Tijd 5% Kosten (OOP) % -5% -1% -15% -2% -25% Informatieverplichting Handelingen P (kosten per handeling) Frequentie Aantallen Figuur 8. Grafische weergave van de relatieve oorzaak van de ontwikkeling van de AL tussen Ex Ante en Ex Post situatie op basis van 5 knoppen van het Standaard Kostenmodel. Deze grafiek wordt nadere toegelicht in paragraaf 5.1 bevindingen ten aanzien van de AL. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 11 van 29

12 5 Bevindingen, conclusies en verbetermogelijkheden 5.1 Bevindingen en conclusies ten aanzien van de Administratieve Lasten Op basis van een globale indicatieve raming zijn voor de 5 geïnterviewde gemeenten de gevolgen voor de AL geschat. Het betreft hier een inschatting van het verschil tussen de eerder berekende Ex Ante 2 reductie en de nu geschatte AL Ex Post. Voor deze steekproef betekent dit: Voor bedrijven een AL toename van circa 2% ten opzichte van de eerder berekende reductie. Voor burgers een daling van de tijd met circa 75% en een toename van de out-of-pocket kosten met 3% ten opzichte van de eerder berekende AL-reductie. Dit wordt vooral veroorzaakt doordat (1) minder meldingen svrij zijn geworden en (2) minder reguliere en lichte en zijn geworden, dan vooraf werd aangenomen dat het effect zou zijn van de wetswijziging. In beperktere mate ligt de oorzaak in een daling van tijdsbesteding. Dit stemt overeen met de ervaringen van de bedrijven en burgers. Uit nadere analyse komt naar voren dat het verschil hoofdzakelijk wordt veroorzaakt doordat: Aantallen (Q). Voor de berekening van de Ex Ante 2 reductie zijn door het ministerie van VROM aannames gemaakt voor de aantallen vergunningen die met minder lasten te maken zouden krijgen. De wet pakt anders uit dan werd voorondersteld. Dit is te zien doordat de aannames anders uit te pakken: Vooronderstellingen situatie Ex Ante Reguliere vergunningen zullen overgaan in 5% reguliere vergunningen 5% lichte vergunningen Meldingen zullen overgaan in % lichte vergunningen 1% vergunningvrij Feitelijke situatie Ex Post Reguliere vergunningen gingen over in 9% reguliere vergunningen 1% lichte vergunningen Meldingen gingen over in 5% lichte vergunningen 5% vergunningvrij Tijdbesteding. Naast de aanpassingen in de aantallen is er ook een verschil in de tijdsbesteding van de aanvragers. Doordat de regelgeving uniformer is geworden en de ruimte voor eigen interpretatie van gemeenten minder is geworden, is ook de tijd die nodig is voor het voeren van vooroverleg afgenomen. Ook kunnen aanvragers nu gebruik maken van één formulier dat te downloaden is van de website van VROM. Bepaalde gemeenten hebben op dit formulier een eigen logo toegepast of de layout enigszins gewijzigd, de inhoud verschilt echter niet zodat alle formulieren (ook het oorspronkelijke) geaccepteerd kunnen worden. Bij de verandering van de AL voor burgers tussen de Ex Ante 2 en de Ex Post berekening is te zien dat de tijdsbesteding voor deze doelgroep is gedaald, maar dat de kosten zijn gestegen. De reden hiervan is het feit dat in de Ex Post-situatie meer reguliere aanvragen worden gedaan en minder lichte. Burgers doen deze reguliere vergunningaanvragen namelijk niet zelf, maar besteden deze uit aan architecten of aannemers. Voor de lichte vergunningaanvraag besteden zij zelf wel tijd. Doordat er Ex Post minder lichte en worden aangevraagd daalt hiermee de tijdsbesteding van de burgers, maar stijgen de kosten omdat er meer reguliere en worden aangevraagd. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 12 van 29

13 5.2 Bevindingen en conclusies ten aanzien van de informatieverplichtingen In deze paragraaf wordt de vraag beantwoord of tussen de Ex Ante 2 situatie en de Ex Post situatie de uitvoeringsorganisaties aanvullende informatieverplichtingen uitvoeren of bepaalde informatieverplichtingen niet uitvoeren. De informatieverplichtingen van de geselecteerde uitvoeringsorganisaties zijn voor de Ex Post situatie in kaart gebracht. Deze informatieverplichtingen zijn vergeleken met de informatieverplichtingen van de Ex Ante 2 situatie (van kracht geworden regelgeving). Uit deze vergelijking is naar voren gekomen dat, ten opzichte van de wettelijk verplichte informatieverplichtingen: Gemeenten niet anders met de verplichtingen omgaan dan voor de wijziging. Wel hebben zij nauwelijks ruimte meer om de verplichtingen zelf in te vullen, maar moeten zij zich houden aan de eisen van het Besluit Indieningsvereisten. In vergelijking tot de uitgangspunten van de Ex Ante 2 berekening heeft dit tot gevolg dat: Het voor aanvragers (bedrijven en burgers) duidelijker is wat van hen wordt verwacht. Hierdoor is minder tijd nodig. Het aanvraagformulier is nu gelijk voor elke gemeente en kan centraal worden gedownload op de website van VROM. Wel zijn er nog altijd gemeenten die een eigen formulier hebben gemaakt met dezelfde gegevensvraag, maar een andere lay-out. Gemeenten mogen nu maximaal 6 kopieën van de aanvraag verlangen. Alle gemeenten houden zich hier inmiddels aan en enkele gemeenten vragen ook minder kopieën. Met name kleine gemeenten in een aantal gevallen meer gegevens zijn gaan vragen. Vroeger konden zij soepel om gaan met bepaalde bouwaanvragen door bijvoorbeeld bepaalde gegevens achterwege laten, of tekeningen die niet exact aan de eisen voldoen toch te accepteren. Nu moeten zij zich houden aan het Besluit indieningsvereisten en is de aanvrager als nog verplicht om deze gegevens aan te leveren of aan te passen. Ook al zou de eerste versie afdoende zijn voor de beoordeling van de aanvraag. De gemeente Boekel een specifieke invulling geeft aan de verplichtingen van de wet. en, die worden ingediend door gecertificeerde architecten, worden direct aan de balie verleend. De architect tekent een verklaring waarin hij stelt dat de aanvraag voldoet aan de eisen van de wet en krijgt direct de vergunning mee. Dit geeft een sterke reductie van de doorlooptijd van de aanvraag en vermindert ook de lasten voor de gemeente. De leges van een dergelijke aanvraag zijn dan ook één derde van de leges van een normale aanvraag. Ook bedrijven geven aan dat dit een wenselijk systeem is. Zolang met professionele organisaties wordt gewerkt, gaat dit volgens de gemeente niet ten koste van de kwaliteit van bouwprojecten, terwijl het voordelen oplevert op het gebied van de AL, bestuurlijke lasten en de doorlooptijden van de vergunning. De reductie van de AL wordt met name veroorzaakt doordat de interpretatie van de landelijke regelgeving door de gemeente niet meer meespeelt. Dit vermindert de noodzaak van vooroverleg en de kans dat gemeenten aanvullende of aangepaste gegevens gaan vragen. De gegevens die voor de aanvraag moeten worden verstrekt blijven echter gelijk, omdat deze zijn vastgelegd in het Besluit Indieningsvereisten. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 13 van 29

14 5.3 Bevindingen en conclusies ten aanzien van de handelingen en activiteiten In deze paragraaf wordt de vraag beantwoord of tussen de Ex Ante 2 situatie en de Ex Post situatie aanvullende handelingen en activiteiten worden uitgevoerd of dat bepaalde handelingen en activiteiten niet worden uitgevoerd. De handelingen die burgers/bedrijven moeten uitvoeren voor de informatieverplichtingen zijn voor de Ex Post situatie in kaart gebracht. Deze handelingen zijn vergeleken met de Ex Ante 2 situatie (van kracht geworden regelgeving). Uit deze vergelijking is naar voren gekomen dat ten opzichte van de wettelijk verplichte informatieverplichtingen: Ondanks de vaststelling van de eisen aan de vergunning in Rijksregelgeving er toch nog verschillen ontstaan tussen gemeenten. Deze verschillen ontstaan doordat gemeenten verschillende interpretaties van de verplichtingen in de wet erop nahouden. Zo kan bijvoorbeeld de ene gemeente er genoegen mee nemen dat bepaalde eisen worden samengevoegd in één tekening, terwijl een andere gemeente voor elk onderdeel een aparte bijlage eist. Tussen de aanvragen van en voor woningbouw zijn minder verschillen aanwezig dan tussen de aanvragen van andere type gebouwen, zoals kantoorgebouwen. De respondenten geven aan dat, omdat deze aanvragen meer uniform zijn, de interpretatieverschillen ook kleiner zijn. Toch is het voor (grotere) bouwprojecten onontbeerlijk om vooroverleg met de gemeente te voeren voor de aanvraag van de vergunning. Niet alleen om duidelijk te krijgen wat de exacte eisen van de gemeente zijn, maar ook om de procedure soepeler te laten lopen. Burgers meer en zelf zijn gaan aanvragen. Vroeger lieten burgers de aanvraag door de aannemer of een architect uitvoeren. Nu, met de komst van de lichte, achten burgers zich beter in staat dit zelf te doen. Dit resulteert echter in een daling van de kwaliteit van de aanvragen. Tekeningen gemaakt door burgers voldoen vaak niet aan de kwaliteitseisen van het Besluit Indieningsvereisten en moeten dan vaak opnieuw worden gemaakt of alsnog door een bedrijf worden opgesteld. Naast de gemeente zijn er meer instanties betrokken bij de aanvraag van een. Een belangrijke partij is de brandweer. Deze kan aanvullende eisen stellen met betrekking tot de brandveiligheid van een gebouw. In de praktijk wordt met deze partij regelmatig vooroverleg gevoerd, maar komt het toch voor dat zelfs tijdens de bouw nog aanvullende eisen worden gesteld. Brandweerorganisaties zijn autonome organen. Zeker na de gebeurtenissen in Enschede en Volendam hechten gemeenten veel waarde aan het oordeel van de brandweer waardoor aanvragers met een tweede orgaan te maken krijgen die hen lasten oplegt. Deze diversiteit was ook van toepassing voordat de wet is gewijzigd. 5.4 Bevindingen en conclusies ten aanzien van de implementatie van de wet In deze paragraaf wordt de vraag beantwoord hoe de implementatie van de wet is verlopen. Gekeken wordt naar de aspecten van het wetvoorstel (in feite de voorbereiding), de invoering van de wet en de uitvoering. Per aspect komen onderwerpen aan de orde die van invloed kunnen zijn op de wijze van uitvoering van de wet door de uitvoeringsorganisaties. Uit de voorgaande 2 paragrafen blijkt dat gemeenten de grotendeels op gelijke wijze uitvoeren. Op enkele punten treden verschillen op in de wijze van uitvoering van de wet. Dit uit zich in informatieverplichtingen en onderliggende handelingen. Op basis van het onderzoek kunnen de volgende bevindingen over implementatie van de wet worden gedaan: Dossier - 18 december 26.doc Pagina 14 van 29

15 Aspecten van het wetsvoorstel (voorbereiding): Betrokkenheid. Bij het opstellen van de nieuwe regelgeving zijn enkele grote gemeenten (in)direct betrokken geweest. Deze gemeenten hebben bijvoorbeeld meegewerkt aan pilots om de nieuwe regelgeving te testen. Bij de uiteindelijke invoering is slechts een circulaire gestuurd naar alle gemeenten. Wel werd dit door VROM en de VNG ondersteund met behulp van enkele bijeenkomsten en cursussen. Veel gemeenten hadden zich echter via informele weg al op de hoogte gesteld van de komende wijzigingen. Communicatie van de invoering van de wetswijziging. De communicatie van de invoering van de wetswijziging is voor alle gemeenten gelijk geweest. De gemeenten zijn via verschillende informatiebronnen op de hoogte gesteld van de invoering van de besluiten van de Woningwet. Het gaat hierbij voornamelijk om: - Circulaires waarmee de officiële wijziging werd gecommuniceerd. - Het aanbieden van bijeenkomsten en cursussen waarin de wijziging nader werd toegelicht. - Het aanbieden van een cd-rom aan alle gemeenten met informatie zoals de relevante wetten, brochures, etc. Consequenties van de wetswijziging. De implementatie van de wet heeft weinig gevolgen gehad op de gemeentelijke organisaties. Het heeft dan ook niet geleid tot organisatorische aanpassingen. Wel hebben de ambtenaren zich bekend moeten maken met de nieuwe wet en de aangepaste vergunningssystematiek. De cursussen en bijeenkomsten bleken hiertoe afdoende. De belangrijkste wijzigingen zijn: - Een beperking van de beleidsvrijheid van de gemeenten. Hierdoor was het voor de gemeenten nauwelijks noodzakelijk om beleid te bepalen voor de nieuwe situatie. Wel hebben zij de lokale bouwverordening moeten aanpassen, maar dit betrof slechts het verwijderen van de eisen die hierin aan een saanvraag werden gesteld. - De invoering van de lichte. In het begin heeft de invoering van de wet tot enkele klachten geleid. Deze klachten betroffen voornamelijk de grens tussen een lichte en een reguliere. De helpdesk van het ministerie van VROM, die hier speciaal voor was opgericht, bood uitkomst bij interpretatieverschillen of onduidelijkheden. - Wel is in de interviews gebleken dat bij het opstellen van de wet mogelijk met een aantal zaken geen rekening is gehouden. Deze punten brengen, waarschijnlijk onbedoeld, extra administratieve lasten en frustratie bij de belanghebbenden met zich mee: - Om voor een lichte in aanmerking te komen of om binnen de grenzen van een svrij bouwplan te komen, moet een gebouw opgeleverd zijn. Dit betekent dat voor nieuwbouwwoningen geen kleine aanpassingen kunnen worden gemaakt zonder dat daar een reguliere voor nodig is. De bouwer moet eerst de woning opleveren voordat met een licht vergunning eventuele aanbouw kan worden gedaan. - Bij het bouwen van een woning moet voor elke (kleine) wijziging een nieuwe Energie prestatie berekening worden gemaakt. Hierdoor kan het voorkomen dat het verplaatsen van een keuken leidt tot de verplichting om zonnecollectoren op het dak te plaatsen. Aspecten van de invoering: Implementatietijd. De respondenten geven, zonder de feitelijke implementatietijd te kunnen benoemen, aan dat gezien de beperkte organisatorische aanpassingen de implementatietijd afdoende was. Ondersteuning bij implementatie. Ondersteuning bij de wijziging werd verzorgd door VROM en de VNG. Zij verzorgden bijeenkomsten en cursussen waarin de nieuwe regelgeving werd toegelicht en werd aangegeven op welke wijze de uitvoering kon worden gedaan. De geïnterviewde gemeenten hebben hier allen in wisselende mate gebruik van gemaakt. Contact met andere uitvoeringsorganisaties. Tijdens de implementatie is er alleen contact geweest met andere uitvoeringsorganisaties tijdens de cursussen en bijeenkomsten die door VROM en de VNG waren georganiseerd. Door de geïnterviewde gemeenten is verder geen contact met andere uitvoeringsorganisaties gezocht. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 15 van 29

16 Besluitvorming. De nieuwe regelgeving biedt maar beperkte ruimte voor de gemeenten om zelf beleid te maken. In principe heeft de gemeente alleen nog vrijheid in het voeren van beleid op onderwerpen die aan de verwant zijn. Hierbij moet worden gedacht aan de Welstand en de sloopvergunning. Slechts enkele gemeenten hebben de uitvoering wel anders ingericht, zoals het genoemde voorbeeld van de gemeente Boekel. Hier heeft de gemeente zelf het initiatief genomen om de vergunningverlening anders in te richten dan gebruikelijk is. Overigens moeten hierbij nog altijd dezelfde gegevens worden overlegd zoals deze bij aanvragen in andere gemeenten moeten worden aangeleverd. Deze zijn namelijk vastgesteld in het Besluit Indieningsvereisten. Ondersteunende middelen. Voor de invoering waren geen ondersteunende middelen aangeboden behalve de reeds genoemde cursussen en bijeenkomsten. Voor de uitvoering van de regelgeving zijn inmiddels op de website van VROM ondersteunende middelen geplaatst zoals: - Een standaard aanvraagformulier. - Een digitale vragenboom om te bepalen welke vergunning (licht, regulier of mogelijk geen) moet worden aangevraagd. - Een helpdesk (deze is ook telefonisch bereikbaar). Aspecten van de uitvoering: Aanpassingen gedaan in de organisatie. - Organisatie. Geen aanpassingen noodzakelijk. Eventuele veranderingen in de organisatiestructuur van gemeenten staan los van de invoering van de nieuwe. - Personeel. Geen aanpassingen noodzakelijk. - Kennis. De ambtenaren moesten kennis nemen van de nieuwe regelgeving. Hiertoe was echter geen specifieke kennis noodzakelijk buiten de kennis die zij al nodig hadden voor de wijziging van de regelgeving. - Systemen. Geen aanpassingen noodzakelijk. De aanwezige systemen waren afdoende. - Financiën. Er zijn geen aanvullende gelden aangeboden of noodzakelijk gebleken. Aanpassing uitvoering. In de interviews hebben de gemeenten aangegeven dat de uitvoering van de regelgeving niet is gewijzigd in de jaren na de invoering. Effecten op de AL. De uitvoeringsorganisaties hebben geen aandacht besteed aan de mogelijke gevolgen van de nieuwe regelgeving en hun gemeentelijk beleid op de AL. Contact met andere uitvoeringsorganisaties. Er is alleen contact met andere gemeenten bij aanvragen die op het grensgebied van twee gemeenten plaats vinden. Verder is er informeel contact via de VNG, maar dit is voor de niet structureel geregeld. Klachten. In het begin waren er veel klachten bij gemeenten, doordat niet geheel duidelijk was welke bouwwerken svrij waren, voor welke een licht vergunning kon worden aangevraagd en welke nog altijd met een reguliere vergunning moesten worden aangevraagd. Het instellen van een helpdesk bij het ministerie van VROM heeft deze onduidelijkheid weg genomen. Nu kan men zich met vragen hierover tot de helpdesk wenden of gebruik maken van de digitale beslisboom, zoals deze op de website van VROM wordt aangeboden. 5.5 Verbetermogelijkheden en Good Practices Verbetermogelijkheden Op basis van het onderzoek (de interviews met de uitvoeringsorganisaties en de rondetafelgesprekken) zijn de volgende verbetermogelijkheden geïdentificeerd: 1. Meer bouwactiviteiten vergunningsvrij maken of het aantal activiteiten uitbreiden waarvoor een lichte kan worden aangevraagd in plaats van een reguliere vergunning. De respondenten geven aan dat veel meer standaardbouwactiviteiten bestaan die eenvoudiger kunnen worden aangevraagd dan nu gebeurt. Dit wordt ondersteund door het feit dat nu in de praktijk min- Dossier - 18 december 26.doc Pagina 16 van 29

17 der bouwactiviteiten svrij of licht vergunningsplichtig zijn dan bij de implementatie van de wet werd bedoeld. 2. Het afschaffen van de welstand of het stellen van duidelijke en toetsbare regels hiervoor. Hoewel de directe AL hiervan niet heel hoog zijn, brengt dit wel veel irritatie en vertraging met zich mee. De doelgroep geeft hierbij aan dat dit onder andere komt, doordat de beoordeling van de welstand niet op basis van objectieve criteria wordt uitgevoerd. 3. Een lichte kan nu pas worden aangevraagd als een woning is opgeleverd. Hierdoor kan een aannemer niet eenvoudig tussentijds een wijziging doorvoeren, zoals het bij de bouw van een serre of een aanbouw. Voor deze aanpassingen op de originele vergunning moet een reguliere vergunning worden aangevraagd, terwijl na de oplevering deze aanpassing met een lichte vergunning kan worden gedaan. Dit levert veel irritatie op bij de aannemers en veel onbegrip van de burgers die hiermee te maken krijgen. 4. Een kleine wijziging in het bouwplan met een reguliere splicht kan leiden tot grote aanpassingen in de EnergiePrestatie-berekeningen. Om dit te ondervangen, zou een vergunning kunnen worden afgegeven voor een basisbouwwerk. Kleine aanpassingen kunnen vervolgens in de uitwerking van het bouwplan worden beoordeeld onder het regime van lichte splichtige en svrije bouwwerken. 5. Een duidelijke communicatie door gemeenten over de redenen van afwijzing van een bouwontwerp is noodzakelijk om in een volgende versie direct de nodige verbeteringen te kunnen aanbrengen. Indien dit niet gebeurt, bestaat de kans dat een aantal ontwerpen moet worden ingediend voordat goedkeuring van de gemeente wordt verkregen. 6. Invoering van de mogelijkheid om een aanvraag, eventueel verplicht, digitaal in te dienen, kan in een groot aantal gevallen leiden tot een reductie van de AL. Dit heeft met name effect op de tijdsbesteding die gepaard gaat met het (in meerdere kopieën) aanleveren van de papieren aanvraag met bijlagen. 7. Er is in het onderzoek meerdere malen verwezen naar het voorbeeld van de gemeente Boekel, die een aanvraag van een lichte goedkeurt als deze wordt ingediend door een gecertificeerde architect. Hierdoor zullen kortere procedures ontstaan en hebben de aanvragers meer grip op de planning. Het effect hiervan mag dan overigens niet zijn, dat de leges 4 voor de aanzienlijk omhoog gaan. Deze kunnen zelfs worden verlaagd daar de aanvrager nu een gedeelte van de taken van de gemeente overneemt. Zij tekenen namelijk voor de verantwoordelijkheid van de aanvraag. Hierdoor is het voor gemeenten minder noodzakelijk om de vergunning tot in detail te bestuderen. Good Practices Op basis van het onderzoek (de interviews met de uitvoeringsorganisaties, de rondetafelgesprekken en de bevindingen en conclusies) zijn de volgende Good Practices geïdentificeerd: 1. De aanvraag voor de indienen in enkelvoud. De wet biedt gemeenten de keuzevrijheid om maximaal in zesvoud een aanvraag te eisen. Gemeenten maken hier verschillende gebruik van. Door in enkelvoud een aanvraag in te dienen worden de AL geminimaliseerd. 2. Het toepassen van de balievergunning. Voorwaarde is wel dat de aanvraag door een architect gebeurt. De grootste voordelen zijn een kortere doorlooptijd en lagere leges (eenderde van het oorspronkelijke bedrag). Daarnaast wordt een reductie van de AL gerealiseerd, doordat minder voor- 4 Leges vallen niet onder de definitie van AL, maar veroorzaken wel kosten voor burgers en bedrijven. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 17 van 29

18 overleg nodig is vanwege het ontbreken (of verminderen) van interpretatieverschillen. De gegevens die voor de aanvraag moeten worden verstrekt blijven echter gelijk, omdat ze zijn vastgelegd in het Besluit Indieningsvereisten. 3. Het inrichten van een helpdesk voor vragen over interpretatieverschillen of onduidelijkheden. Deze helpdesk is ingericht door het ministerie van VROM. Veel onduidelijkheden zijn hiermee opgelost. Bij andere departementen en andere wetten zou een soortgelijke helpdesk dezelfde functie kunnen hebben. 4. Het hanteren van standaard aanvraagformulieren. Het ministerie van VROM heeft een standaard aanvraagformulier ontwikkeld. Hiermee worden interpretaties door gemeenten en verschillen tussen gemeenten voorkomen. Bij andere departementen en andere wetten zou een soortgelijk effect behaald kunnen worden. 5. Het hanteren van een digitale vragenboom om vast te stellen welke vergunning (licht of regulier) nodig is. Het ministerie van VROM heeft deze vragenboom opgesteld. Hiermee kunnen burgers en bedrijven, maar ook gemeenten, eenvoudig nagaan welke vergunningen nodig zijn in bepaalde situaties. Bij andere departementen en andere wetten zou een soortgelijk effect behaald kunnen worden. 5.6 Kwantificering Good Practices Voor het dossier zijn voor drie van de vijf Good Practices gekwantificeerd wat de omvang van de Administratieve Lasten zou zijn indien deze landelijk worden toegepast. Tevens is via consultatie van het ministerie van VROM inzicht verkregen in de haalbaarheid van landelijke toepassing. Het betreft de volgende Good Practices (zie paragraaf 5.5): Het indienen van de aanvraag in enkelvoud. Het toepassen van de balievergunning voor kleinere bouwaanvragen. Het hanteren van standaard aanvraagformulieren. Deze wordt reeds toegepast bij de sinds 1 januari 23 en geldt daarmee als Good Practice voor andere dossiers. Ter indicatie is binnen de context van het onderzoek AL door uitvoering het effect van een (minimaal) standaard formulier op de AL gekwantificeerd voor de dossiers (1) Flora en Faunawet, (2) Wet Werk en Bijstand, (3) Wet Verbetering Poortwachter en (4) Wet BIBOB. Onderstaand is een beknopte beschrijving opgenomen van de Good Practices, inclusief een beschrijving van de haalbaarheid van een landelijke toepassing. Na de beschrijving is een indicatieve kwantificering opgenomen van de verandering van de AL bij landelijke toepassing. Toelichting toepassing Good Practice Good Practice 1: Het indienen van de aanvraag in enkelvoud In de situatie van de Good Practices wordt ervan uitgegaan dat alle bouwaanvragen in enkelvoud kunnen worden ingediend. Dit betekent dat ambtenaren zelf de noodzakelijke kopieën moeten gaan maken. Mocht in de toekomst de aanvraag van de digitaal kunnen worden gedaan, dan vervallen deze bestuurlijke lasten ook grotendeels. Het in de praktijk toepassen van deze Good Practice zal bij gemeenten op verzet stuiten door de toename van de bestuurlijke lasten. Het gebruik maken van deze Good Practice zal dan ook moeten samenvallen met de volledig digitale aanvraag van de. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 18 van 29

19 De te verwachte AL reductie voor deze Good Practice is relatief gezien beperkt, doordat het kopiëren van de aanvraag slechts een klein deel uitmaakt van de totale Administratieve Lasten. De meeste lasten komen voort uit het opstellen van berekeningen en tekeningen, niet uit het reproduceren ervan. Voor kleinere aanvragen, die met name door burgers worden gedaan, is het aandeel van het kopiëren groter en is de AL-reductie relatief groter. Good Practice 2: Het toepassen van de balievergunning voor kleinere bouwaanvragen In de situatie van de Good Practices wordt ervan uitgegaan dat voor kleinere bouwaanvragen de aanvrager direct een vergunning krijgt bij de balie. Hierbij wordt geacht dat de aanvraag wordt ingediend door een bureau dat hiertoe erkend is door de gemeente. Bij het indienen tekent de indiener dan ook dat hij verantwoordelijk is voor de inhoud hiervan en dat deze aansluit bij de eisen die hier aan worden gesteld in het Besluit Indieningvereisten. 5 Deze methode zorgt voor een snellere afhandeling van de kleinere, minder complexe aanvragen. Burgers en bedrijven kunnen hiermee direct aan de slag en hoeven niet op de beoordeling te wachten van de gemeenten. Daarnaast wordt de interpretatie van het Besluit Indieningvereisten overgelaten aan de bedrijven en niet aan de gemeenteambtenaren. Dit zal irritaties bij bedrijven hierover kunnen wegnemen, mits niet alsnog achteraf discussie ontstaat tussen aanvrager (bedrijf) en gemeente. Het ministerie van VROM heeft aan de gemeente Boekel, die de balievergunning toepast, een brief geschreven dat het twijfelt over hun werkwijze. Volgens het ministerie van VROM is een aantal issues, zoals het derdenbelang en de handhavingmogelijkheid, niet goed geregeld en is de erkenningsregeling subjectief. Ter vervanging is voorgesteld aan de gemeente om mee te draaien in het project gecertificeerde bouwplantoets 6. Vanuit bovenstaande context is het voor het ministerie van VROM niet wenselijk dat naast Boekel meer gemeenten met een eigen unieke regeling komen. Dit zou namelijk ertoe leiden dat aanvragers bij elke gemeente met andere procedures te maken krijgen, met wellicht een stijging van de AL tot gevolg. Ook zou dit afbreuk doen aan de uniformiteit die is geïntroduceerd met het standaard aanvraagformulier en het Besluit Indieningsvereisten. De voordelen voor de AL zijn beperkt (circa 1%). Alleen bij het, eventueel, voeren van vooroverleg en het indienen van de aanvragen zullen er beperkte tijdsbesparingen ontstaan. Daartegenover staat, zoals het ministerie van VROM heeft betoogd, wellicht een stijging van de AL als gemeenten verschillende procedures hanteren en elke aanvraag anders moet worden ingediend. De voornaamste voordelen van deze methode zijn de weggenomen interpretatieverschillen tussen gemeenten en het sterk verkorten van de doorlooptijd. Dit worden, met name door bedrijven, als grote voordelen beschouwd. Daar tegenover staat wel dat het alleen kleinere aanvragen betreft. Good Practice 3: Het hanteren van standaardaanvraagformulieren Bij de is sprake van een standaard aanvraagformulier dat is opgesteld door het ministerie van VROM. Alle gemeenten moeten dit formulier gebruiken. Dit betekent dat alle gemeenten op dezelfde manier omgaan met het formulier en de AL voor dit onderdeel niet varieert tussen gemeenten. Deze Good Practice geldt daarmee als aanbeveling voor andere dossiers. Ter indicatie is het effect op de AL gekwantificeerd voor de dossiers (1) Flora en Faunawet, (2) Wet Werk en Bijstand, (3) Wet Verbetering Poortwachter en (4) Wet BIBOB. 5 Van de onderzochte gemeenten past de gemeente Boekel de balievergunning toe. 6 Bij de gecertificeerde bouwplantoets wordt in grote lijnen nagegaan in hoeverre het toetsen van bouwplannen aan de technische voorschriften uit het besluit, nu een publieke taak, ook door private partijen kan worden uitgevoerd. Momenteel is een praktijkproef opgestart. Doel van de proef is het nagaan welke waarborgen moeten worden gesteld aan het toetsen door private partijen en of deze private partijen vervolgens minimaal dezelfde kwaliteit kunnen leveren als gemeenten nu doen. Daarnaast wordt onderzocht onder welke voorwaarden (juridisch, kosten, tijd, maatschappelijk draagvlak) een dergelijk systeem wettelijk kan worden geïntroduceerd. Dossier - 18 december 26.doc Pagina 19 van 29