Preek zondag 1404, voor 21 augustus 2016mi, nr 526, JWB.

Transcriptie

1 Preek zondag 1404, voor 21 augustus 2016mi, nr 526, JWB. Votum en zegengroet Zingen Ps 95:1,2,3 Bidden Lezen Exodus 33:18 34:17 (situatie uitleggen) Micha 7:18-20 (kern van belofte) Romeinen 3:21-26 (terugblik op OT) Zingen GK 11 (luister naar voorspel) Tekst zondag 4 Preek Zingen LB 747 (LvdK 288): 1,2,3,5 en 8. Belijdenis Zingen GK 19 Bidden Collecte Zingen LvdK 473 (= ± Lb 912):1,2,5,6,10 Zegen Gemeente van Christus, Hoe zou u Gods karakter omschrijven? (klik) Wat is Gods karakter? Als u dat in één of twee woorden moet zeggen? Welke woorden gebruik je dan? Neem even de tijd. Ik kan me voorstellen, dat u de dingen noemt die we gelezen hebben uit Exodus. De Heer die dit over Zichzelf uitroept: Liefdevol, geduldig, trouw, genadig, vergevend 1. Velen van u zullen genade noemen als een typisch kernmerk van onze God. Afgelopen seizoen vanuit de bijbelstudie hebben we dat geleerd; onze God is een genadige God. Of de bijbeltekst uit Johannes: God is liefde 2. 1 Als ik dat zo vraag naar het karakter van God. komt de gedachte ook op naar dingen als Gods heiligheid, God die straft, rechtvaardig is, oordeelt?. En op welke manier? Als een tegenstelling, een beetje ongemakkelijk. Het hoort ook bij onze God, maar hoe? Van de week heb ik op bezoek een paar keer dit gedeelte uit Exodus gelezen. Mooi hoe de Heer zijn eigenschappen uitroept. En ergens heb ik dan de neiging om te stoppen het tweede deel van vers 6 en 7: De Heer ging voor Mozes langs en riep uit: De Heer! De Heer! Een God die liefdevol is en genadig, geduldig, trouw en waarachtig, die duizenden geslachten 1 Exodus 34:6 2 1 Johannes 4:8

2 zijn liefde bewijst, die schuld, misdaad en zonde vergeeft. Nu zou ik een punt willen zetten. Maar dan volgt: maar die niet alles ongestraft laat en voor de schuld van de ouders de kinderen laat boeten, en ook het derde geslacht en het vierde. Ook dit hoort bij het karakter van onze God, maar hoe? Eerst een andere vraag: (klik) wat is de kernboodschap van de kerk? Waar moet het altijd over gaan?. In de kerk gaat het over genade van God, over zijn liefde, de dingen die ik net noemde uit Exodus 34. Dat is altijd de kern van de preek, dat gaan we de jongeren straks weer duidelijk maken op catechisatie. Dat is de kern van wat we op de alfa-cursussen uitdragen. Dit willen we over onze God vertellen: bij God vind je genade, vergeving, liefde. In hoeverre is dat anders dan andere godsdiensten? Wist u dat Allah bijvoorbeeld getypeerd wordt als de Barmhartige. De meeste moslims kijken zo naar Allah, Allah de Barmhartige? Wat is dat anders dan onze uitspraak God is liefde? God is liefde en wij proberen dat vorm te geven. Dat lijkt zelfs op maatschappelijke organisatie die opkomen voor leefbaarheid van de aarde of tegen onrecht en martelingen. Er zijn allerlei mensen die samenkomen rond een bepaald ideaal: goed zijn, medelijden, betrokkenheid en strijd tegen onrecht. Zo uniek is de kerk niet met de boodschap dat God liefde is en dat Hij deze liefde ook in ons legt en dat we daaruit proberen te leven. 2 Genade, liefde, vergeving, daarin is de boodschap van de kerk niet uniek. Ik ga iets geks zeggen. Gods heiligheid en rechtvaardigheid en oordeel is meer bijzonder dan Zijn barmhartigheid. (klik) Dit is het karakter van God: God is door en door heilig en rechtvaardig. Hierin is de boodschap van de bijbel en de kerk echt uniek. Ik ben het helemaal eens: de eerste boodschap van de bijbel is: genade, Gods is liefde, vergeving, barmhartigheid. Dit is het eerste wat mensen moeten horen. En als we als kerk zo bekend staan: in de kerk is genade en vergeving te vinden, dat is precies de bedoeling. Maar uniek is het niet en de kerk heeft meer te zeggen, diepere dingen. Gods heiligheid, zijn afkeer van onrecht, zijn voornemen om het kwaad te bestraffen, dat maakt de boodschap over de God van de bijbel uniek. God laat het kwaad niet zitten om het wat ouderwets te zeggen Hij bezoekt de mensen met het kwaad en de gevolgen. Hoe is dat dan? Welk idee heb je van Gods karakter? Gods rechtvaardigheid en heiligheid ieder die de bijbel kent die eigenschappen.

3 Maar hoe? Kan het zijn, dat u een beetje twee gedachten over God hebt? Ja, de Heer is rechtvaardig en door en door goed, een afschuw van zonde. Maar, gelukkig, Hij is óók barmhartig. En Hij laat gelukkig genade voor recht gelden. Als het er op aankomt is zijn barmhartige kant sterker dan zijn rechtvaardige kant. En zo zie je dat in het Oude Testament: daar gaat het vaak over straf en oordeel. Maar gelukkig, daarna kwam het Nieuwe Testament, daarna kwam de Heer Jezus. Hij is veel milder. Is dat een beetje je beeld: een tegenstelling in God? En gelukkig Gods liefde en barmhartigheid neutraliseert en overwint Gods rechtvaardigheid. Zo is het dus niet! Niet! Misschien voelt u wel aan, dat het zo niet klopt. Maar lopen we niet het gevaar het evangelie soms te versimpelen? God is liefde en dat wordt als een warme deken over alles heen? God aanvaardt je zoals je bent; we zijn op weg na de hemel. Dat is naar onze kinderen toe en naar buiten toe vooral de boodschap. Deze liefde van God is ons voorbeeld, dat proberen we in woorden en daden uit te dragen: medemenselijkheid, inzet voor rechtvaardigheid en duurzaamheid op aarde, opkomen voor de zwakken. 3 Opkomen voor de zwakken kunnen anderen ook. Waarschijnlijk wel beter dan wij. En wijzen naar de hemel of een toekomstig paradijs, dan doen andere godsdiensten ook. Ik zei, Allah wordt de Barmhartige genoemd. Daarin is de christelijke boodschap niet uniek. En ergens hebben we met die eenzijdige boodschap van God is liefde ook wel een probleem. Als God liefde is, waarom doet Hij niets aan onrecht, aanslagen, dictators? Waarom geen ingrijpen tegen verkrachting, moord, uitbuiting, ziekte? Waarom geen bevrijding uit gevangenissen en martelkamers? Daarom nogmaals: Gods heiligheid en rechtvaardigheid en oordeel is meer bijzonder dan zijn barmhartigheid. Dit is het karakter van God: God is door en door heilig en rechtvaardig. Hierin is de boodschap van de bijbel en de kerk echt uniek. (klik) Ik ga iets laten zien uit het gedeelte wat we gelezen hebben, Exodus 32, 33 en Denk u de situatie in: De Heer heeft het volk uit Egypte bevrijd. 3 Veel ontleend aan H.de Jong, Vergeving, de kern van het christelijk geloof, Franeker 12

4 Weg uit het slavenbestaan, allerlei wonderen laten zien, dagelijks eten (manna) in de woestijn. Na een paar maanden komt het volk bij de berg Sinaï. De Heer wil onder het volk wonen. Mozes gaat de berg op. Hij krijgt aanwijzingen om een tent te maken. Daar gaat God wonen. En God gaat met het volk op weg naar een nieuw land. Daar zullen de mensen in vrede en welvaart wonen; de Heer zal het beschermen en gelukkig maken. (klik) [Exodus 32:1] En Aäron maakt het een beeld. Dit is een geweldige belediging. Mozes is bij de Heer om als het ware het huwelijk met God te sluiten. Deze maanden, dat is de bruiloft tussen de Heer en zijn volk. En op de trouwdag gaat de bruid al vreemd. Zo moet je je dat indenken. Nog voordat God zijn plannen en liefde vorm kan geven, breekt het volk er al mee. Mozes is nog bij de Heer op de berg en dan zegt Hij: (klik) [Exodus 32:9-10] Dit is typisch de heiligheid van God, zijn afschuw over het kwaad en vooral dat de relatie stuk is. Ik ga er nu even niet op in hoe terecht Gods woede is. Dit is zeer terecht. Maar het gaat me er nu vooral om, hoe God met die woede omgaat. Mozes gaat 3x het gesprek aan. Mozes probeert het volk te redden; dat God niet straft. 4 [Exodus 32:11] Allerlei argumenten; (1) wat zeggen de mensen, vooral Egypte, (2) en vooral: U heeft aan Abraham land en nakomelingen beloofd. En dit is Gods reactie: [Exodus 32:14] Dat is: de Heer doodt het volk niet, Hij stelt zijn reactie uit. En eerst gaat Mozes terug naar het volk. Er volgt een gesprek met Aäron en het volk en een zware straf. En dan gaat Mozes weer terug naar God. (klik) [Exodus 32:30 34] Gods voornemen het volk te doden is van de baan. Maar God trekt zich terug. Hij gaat niet meer mee; een engel gaat mee. En± het is nog niet goed; er moet nog een moment van verantwoording komen. Ergens is het dreigend, een open eind. Er is ook nog behoorlijke afstand (klik) [33:3b]. Dat is niet het enige [33:7] Er is afstand gekomen; God woont niet meer tussen de mensen, maar op afstand. En dan gaat Mozes opnieuw naar God.

5 Het gesprek over hoe het verder moet gaat door. (klik) [Exodus 33:15] En de Heer laat zich ompraten; [Exodus 33:17]. Even tussendoor, proef wat hier gebeurt. De Heer wil wel verder, Hij wil vergeven, Hij wil zijn beloften uitvoeren en samen met het volk gelukkig zijn. Maar Hij is zo diep geraakt. Hij kan gewoon niet verder. De Heer wil wel barmhartig zijn, maar het kan niet. Vergelijk het ermee; je bent slachtoffer van aanslagen, oorlog en haat. Je hebt al familie verloren, bent zelf gewond. En je wilt je vijand wel vergeven, je wil dolgraag vrede, maar die vijand gaat gewoon door met aanslagen en martelingen. Dan moet er wat gebeuren; dat moet ophouden; anders kan de relatie nooit herstellen. Onthoud vast dit; de volgorde: God is liefde, barmhartig, je proeft de welwillendheid, graag wil Hij vergeven, alle verzoeken van Mozes willigt Hij graag in. Maar het kan niet, het lost niets op, het botst op Gods rechtvaardigheid. En blijkt het meest uit wat er nu komt. (klik) Mozes komt met de vraag om Gods zelf te zien [Exodus 33:18]. En ook dat verzoek willigt God in. Mozes hakt twee nieuwe platen om de wet op te laten schrijven. God werkt aan herstel. En Mozes gaat de berg op en de Heer laat iets van zichzelf zien. De Heer beschermt Mozes in een rots en dan lezen we dit: 5 (klik) [Exodus 34:5-7] Hier zit iets vreemds in, hè? Ik zei het al; liever lees ik dat 2 e gedeelte niet. Gods karakter: genadig, geduldig, liefdevol, die schuld en misdaad vergeeft. Punt? Maar nee, dan gaat het verder: Hij laat niet alles ongestraft en laat kinderen boeten voor de schuld van de ouders. Dat is wat ik zei: Gods karakter is liefde, geduld en barmhartigheid. Maar dat kan nooit ten koste gaan van eerlijkheid en zijn diepe goedheid. Dit kwaad kan niet ongestraft blijven. God kan het niet ongestraft laten; dat is onrecht. En dan die ouders en kinderen. Twee dingen zitten daar in. (1) Wat we zien en meemaken, dat ouders veel invloed hebben op hun kinderen. Kinderen van christenen worden meestal christen; kinderen van Moslims worden Moslim. Kinderen van politiek geïnteresseerde mensen zijn dan vaak zelf ook. Kinderen van criminelen, meer kans ook crimineel te worden. Meelevend in de kerk, meer kans dat je kinderen dat ook zijn; ouders weinig

6 betrokken in de kerk, kinderen vaak nog minder. Zoveel verantwoordelijkheid en invloed geeft de Heer. En zo zal het gaan; als het volk aan het begin al zo wegloopt bij de Heer, dat gaat echt niet beter worden. Een volgende generatie zal niet ineens wel bij de Heer blijven. En (2) het andere element: er blijft een schuld open staan. God kan wel vergeven en wil vergeven, maar wat dan? Deze mensen liepen weg van God en God doet niets. Het kwaad is wel gebeurd, maar niet rechtgezet. En terwijl een volgende generatie opgroeit, hoe moet het dan met de schuld? Hetzelfde wat wij ervaren als een aanslagpleger dood is. Je kunt hem niet meer ter verantwoording roepen. De schuld, het kwaad, de gevolgen, het verdriet, het onrecht blijft. God moet daar iets mee. Anders is het niet weg. We lazen Romeinen, daar staat dit: God is in zijn verdraagzaamheid voorbijgegaan aan de zonden die in het verleden zijn begaan 4. Hij deed er niets mee; Hij strafte niet, maar goed werd het ook. Verdraagzaam, laten lopen, graag willen vergeven, geduldig zijn, liefdevol. Maar het kon eigenlijk niet. Het kwaad was niet weg. Dit zie je hier gebeuren; de Heer schuift de schuld als het ware door naar de volgende generaties. Alsof Hij tegen Mozes zegt: Ik vergeef wel, maar ik moet er nog wel iets mee. En zo is het gebeurd; het kwaad woekerde in Israël voort, de schuld werd alleen maar groter. Gods karakter is liefde en genade, maar het kon eigenlijk niet. 6 En daarom dit wordt heel belangrijk wat is dat: kinderen en kleinkinderen laten boeten? Doorschuiven, tot wanneer? Tot de Heer Jezus. Zo ging het in Israël: steeds geduld, tijdelijke straffen, vooral opvoedend, terughalend. Gods karakter, liefdevol, geduldig, vasthouden aan het ideaal van samenleven. Tot eindelijk in het zoveelste geslacht de straf wel kwam. God kwam zelf op aarde, de Heer Jezus. In Hem straft God alle kwaad. Zo vindt de Heer een oplossing. Hij wil vergeven, Hij wil verder, en zoekt een weg om barmhartig en vergevend te kunnen zijn. Hij wil rechtvaardig zijn, heilig blijven, het kwaad echt wegdoen. 4 Romeinen 3:25

7 Dat is wat vers 10 zegt. (klik) [Exodus 34:10] De ontzagwekkende dingen die God doet. Ik zou haast zeggen: dat is niet zozeer dat God vergeeft of barmhartig is. Dat is Allah ook. En ook andere goden houden van hun mensen. Het ontzagwekkende is hoe ver dat gaat. De Heer blijft in zijn liefde en vergeving door en door heilig en rechtvaardig. Dat is het meest opmerkelijke van onze God. Hij gaat daarin zover, dat Hij het zelf op komt lossen. Zo graag wil Hij vergeven en zijn liefde tonen, dat Hij daar Zelf aan onderdoor gaat. Christus sterft om wat het volk en wij verkeerd deden. Dat is het unieke van onze God. Barmhartig, maar zo ver, dat Hij Zelf alle gevolgen draagt. (klik) Gods karakter, de boodschap van Zijn kerk is dat God door en door heilig en rechtvaardig is. Hij reageert op onrecht en ellende: zijn liefde zoekt een weg om het kwaad uit te roeien. Dit is zondag 4. Gods liefde is geen tegenstelling met zijn rechtvaardigheid. Zeg niet, God is rechtvaardig, maar gelukkig óók barmhartig. Dat maakt je onzeker: wat is deze keer? Is God voor mij rechtvaardig of barmhartig? En die teksten over Gods heiligheid? Je zou er bang van worden. 7 Nee: Gods karakter is liefde en geduld en tegelijk door en door heilig. Het is een eenheid. God zoekt een weg om te kunnen vergeven. Hij wil niets liever, maar wel eerlijk. Daarom schuift Hij de schuld van generatie op generatie door totdat de Heer Jezus die echt weg kan nemen. Dat is het evangelie van de Heer Jezus. Maak daarom geen tegenstelling niet tussen Oude en Nieuwe Testament. Gods strengheid tegenover Gods liefde. Integendeel: je kunt zeggen, dat het Oude Testament juist Gods geduld laat zien. In verdraagzaamheid liet de Heer alles gebeuren. Tot Nieuwe Testament God ingrijpt en straft: de Heer Jezus alles droeg. Zo zijn wij gekocht en betaald 5. (klik) Gods karakter, de boodschap van Zijn kerk is dat God door en door heilig en rechtvaardig is. 5 1 Korinte 6:20

8 Hij reageert op onrecht en ellende: Zijn liefde zoekt een weg om het kwaad uit te roeien. Dat is de boodschap van Jezus Christus. Onze God ziet het onrecht van mensen in gevangenissen. Hij ziet verkrachte vrouwen, gemartelde mensen, getraumatiseerde toeristen. Hij is daar bewogen over, wil dit niet. En Hij zegt niet: dit gaat een keer voorbij, hoop op betere tijden. Nee, Hij is niet alleen bewogen, maar Hij is woedend over wat mensen aangedaan worden. Hij laat het niet zitten. Alle pijn en verdriet, Hij onthoudt het; Hij is rechtvaardig en door en door heilig. Dit laat Hem niet koud. In deze wereld is de Heer Jezus geweest. Net als nu, een vreselijke wereld, met onrecht, openlijke executies, onderdrukking, wreedheid. De Heer Jezus onderging dit alles; Hij hoorde bij de slachtoffers. Onze God is hier geweest. Hij keek niet de andere kant op, wacht alleen maar tot het een keer overgaat of maakt ooit iets nieuws. Onze God is woedend over wat de mensen is aangedaan, woedend over het onrecht en ellende overal op aarde. En dan blijft Hij niet op afstand, maar Hij gaat er zich mee bezig gehouden. De Heer Jezus is hier geweest en heeft alle vergelding en straf ondergaan. 8 Zo is God. Zijn barmhartigheid en medelijden, zijn wil om te vergeven leidt tot recht: Hijzelf ondergaat de straf; Hijzelf betaalt wat God en mensen aangedaan is. Hij alleen kan het kwaad betalen, uitwissen en aanpakken. Zo kan de zonde weggegooid worden in de diepte van de zee (wat we lazen uit Micha 6 ). Rechtgezet, eerlijk, zonder rafels, zonder gevolgen, echt goed. Dat is Gods evangelie; Hij vergeet niemand die geleden heeft. Hij zal door en door rechtvaardig alles, maar dan ook alles rechtzetten. Het meest bijzondere van God is niet zijn barmhartigheid alleen. Zijn barmhartig is eerlijk. Gods Heiligheid, dat vooral is het unieke. Dat vieren we volgende week in het avondmaal. Gods vergeving hangt niet af van alleen zijn geduld en liefde. Maar er is betaald: Jezus lichaam gebroken, zijn bloed vergoten. Denk daar deze week aan in de voorbereiding op het avondmaal: Onze God heeft geen twee kanten, barmhartig en rechtvaardig. 6 Micha 7:19

9 Geen God waarvan je mag hopen dat dan de barmhartige kant onze richting op valt. Geen twee kanten, maar één God, die wegen zoekt om zijn barmhartigheid vorm te geven. Die weg heeft Hij gevonden in de Heer Jezus. Lees de geschiedenis van het Oude Testament. God wil zo graag vergeven, maar hoe moet het? Hoe kan het? Zijn grote liefde voor ons zocht wegen om eerlijk en rechtvaardig te kunnen vergeven. En zo is het gegaan; alle schuld is betaald, door onze Heer Jezus Christus. Onze vergeving is eerlijk. God kan zo zijn hart laten spreken. Amen. 21 augustus 2016 Ds.Jaap Boerma GKv Rotterdam Oost. 9