Kortom, de opleiding Latijn stelt zich volgende doelstellingen:

Transcriptie

1

2

3 DOEL & INHOUD De keuze voor een opleiding Latijn lijkt in onze tijd minder vanzelfsprekend dan ooit tevoren. De tijd is lang voorbij dat kennis van het Latijn als een essentiële voorwaarde gold om carrière te maken op de maatschappelijke ladder. Tegenwoordig krijg je veeleer de vraag te horen of het nog wel verantwoord is om zoveel tijd in het middelbaar onderwijs vrij te houden voor een dode taal. Kan dat niet beter aan wiskunde besteed worden? Of aan de praktische kennis in een bruikbare taal? Het is niet de bedoeling van deze brochure om een definitief en sluitend antwoord te geven op dergelijke vragen en dikwijls al te rechtvaardige bedenkingen van ouders en studenten. Wel willen we hier op een paar punten wijzen die meestal in de discussies achterwege blijven. De opleiding in Latijn maakt onderdeel uit van het groter geheel van de Opleiding Taal- en Letterkunde en niet van andere mogelijke opleidingen, zoals de Geschiedenis van de Oudheid of de Talen en culturen. Dit impliceert in de eerste plaats dat Latijn aan de Universiteit Gent benaderd wordt als een eigenstandige taal met een eigen, volwaardige literatuur naast andere talen en literaturen als Engels, Frans, Duits. Latijn onderscheidt zich echter door zijn leeftijd: het biedt samen met Grieks de oudste en langste literatuur- en taalgeschiedenis van de Europese talen. Latijn onderscheidt zich ook door zijn bij uitstek Europees karakter. Begonnen als de plaatselijke taal van de streek rond Rome, groeide Latijn uit tot de taal van een wereldrijk. Wat misschien nog het meest verbazend is: het Latijn overleefde dit wereldrijk Nog eeuwen nadat het Romeinse rijk van de kaart was verdwenen, wist Latijn zich als de enige diplomatieke en literaire taal te handhaven. De opkomst van de nationale talen veranderde hier niets aan. Pas de Franse revolutie en de negentiende eeuw hebben aan de alomtegenwoordigheid van het Latijn een einde gemaakt. Daar komt bij dat Latijn niet naast de nationale talen voortleefde maar in een voortdurende tweespraak. Elke taal en elke literatuur heeft zich gedurende de eerste eeuwen van haar bestaan moeten profileren tegenover het Latijn. Op zijn beurt heeft Latijn zich voortdurend laten inspireren door wat er allemaal in de nationale talen gebeurde. Op die manier kan het Latijn als de enige daadwerkelijk Europese, want supra-nationale taal beschouwd worden die ons continent ooit gekend heeft. Het Europese geheugen is nog altijd voor het grootste deel in het Latijn geschreven. Een opleiding in Latijn betekent dus in feite een opleiding in Europese cultuur, misschien wel de eerste vereiste voor elke volwaardige Europeaan

4 Daarmee is een nobel streven uitgedrukt, waarvan we ons echter bewust zijn dat het geen afdoend antwoord biedt op bovenstaande vragen. Maar Latijn heeft nog andere troeven achter de hand. Een paar jaar geleden werden de resultaten gepubliceerd van een onderzoek waarin de verwachtingen die jongeren hebben ten opzichte van hun toekomstige loopbaan vergeleken werden met de verwachtingen die de werkgevers koesteren naar hun toekomstige werknemers. Wat dit laatste betreft, stonden de volgende drie elementen hoog genoteerd: talenkennis, doorzettingsvermogen en een realistisch zelfbeeld. Een opleiding Latijn speelt in op elk van deze punten. Talenkennis Latijn geldt als een dode taal, als een taal die niet meer gesproken wordt. Zoals gezegd, is het echter altijd in dialoog gebleven met de nationale talen zoals ze nu gebruikt worden. Daarom opent kennis van Latijn op een vreemde wijze de deur naar een betere kennis van alle Europese talen. Om te beginnen zijn er natuurlijk de Romaanse talen die Latijn als moedertaal hebben. Kennis van en inzicht in de structuren van het Latijn geeft bijna automatisch een passieve kennis van talen als Italiaans en Spaans en helpt bij het doorgronden van de taalstructuren in het Frans of Portugees. Met talen als Duits of sommige Slavische talen heeft Latijn zijn naamvallen-systeem gemeen, dat bij al deze talen aan ongeveer gelijkaardige wetten en regels beantwoordt. Ook hier opent de kennis van Latijn de deur voor een grondigere beheersing van de (in dit geval) Germaanse talen. Doorzettingsvermogen Latijn is geen gemakkelijke taal, zoals iedereen weet die op teksten van Cicero, Livius of Tacitus heeft moeten zwoegen. Enerzijds gaat het hier om teksten van een hoog literair gehalte wat al een deel van de moeilijkheid verklaart, maar daar komt bij dat een Latijnse zin volgens een heel ander denkpatroon is opgebouwd dan in de moderne talen gebruikelijk is. Elke tekst houdt dan ook een uitdaging en een gevecht in om achter de juiste betekenis te komen. Het vraagt een voortdurend bijstellen van het eigen denken om de finesses en nuances op te vangen uit de teksten die gelezen worden. Zelfbeeld Latijnse teksten zijn één mijnenveld, waar de lezer voortdurend de kans loopt in een volgende valstrik te trappen. Je moet daarom steeds op je hoede zijn en maar al te vaak constateren dat je ernaast zat, dat je je lectuur moet aanpassen, dat de schrijver (of je eigen nonchalance) je weer heeft beetgehad en je nu in je gezicht staat uit te lachen. Kortom, de opleiding Latijn stelt zich volgende doelstellingen:. een kennismaking met de achtergronden van de Europese cultuur, te beginnen met de Romeinse. een grondig inzicht in de structuren en de dynamiek van de Latijnse taal, mede als opening naar en kennis van de moderne, nationale talen 3. de vorming van een leeshouding die geen genoegen neemt met een oppervlakkige kennisname maar door wil dringen tot de nuances van een tekst en de achterliggende bedoelingen van een auteur

5 BEROEPSPROFIEL Nog steeds gaan vele afgestudeerden uit de opleiding Latijn naar het onderwijs. Zij worden leerkracht Latijn, maar ook geschiedenis, esthetica, seminarie antieke cultuur... Het ging dan ook altijd om afgestudeerden in Latijn en Grieks. Ook buiten het onderwijs vonden zij soms werk in de culturele, financiële of industriële sector. Verdere beroepsperspectieven vloeien weliswaar niet direct uit een opleiding Latijn voort, maar stellen heel vaak net die competenties voorop die men in deze opleiding verwerft. Men verwerft er namelijk een intellectuele ingesteldheid en een schat aan concrete methoden om teksten te analyseren en te interpreteren, om informatie te verzamelen, om kennis te veralgemenen en toe te passen, om cultuurproducten te waarderen en in hun context te plaatsen. Vooral nu de trend zich doorzet om verschillende opleidingen te combineren, biedt een opleiding in de Taal- & Letterkunde een goede achtergrond bij verdere studies (verkorte Bachelor, MaNaMa, Meertalige Bedrijfscommunicatie,...), en dus ook op de arbeidsmarkt. Reeds vele jaren zijn classici gewaardeerde krachten bij culturele centra, musea, bibliotheken en uitgeverijen. Eveneens biedt de privésector mogelijkheden: met name daar waar talige competenties noodzakelijk zijn. De journalistiek is hiervan een mooi voorbeeld (verschillende redacteurs van De Standaard zijn Gentse classici). De bijkomende kennis van een andere levende taal is hierbij natuurlijk een extra troef. Ook binnen de momenteel snel aangroeiende erfgoedsector zullen zich nieuwe mogelijkheden voordoen. STRUCTUUR De opleiding Taal- en letterkunde aan de Universiteit Gent valt uiteen in twee onderdelen. Eerst is er de drie-jarige bachelor-opleiding, waarna de mogelijkheid bestaat tot voortzetting van de opleiding in een masterfase. Latijn volg je steeds in combinatie met een andere taal. In Gent kun je kiezen om de studie van Latijn te combineren met een van de volgende zeven talen: Engels, Frans, Grieks, Italiaans, Nederlands, Spaans of Zweeds. Daarnaast kan je Latijn ook als minor volgen, bijvoorbeeld binnen de opleiding Geschiedenis of Filosofie. Meer informatie over de minores vind je op de onderwijspagina's van de webstek van de faculteit Letteren en Wijsbegeerte. De virtuele infotheek geeft een antwoord op veel gestelde vragen

6 ONDERWIJSVORMEN Kenmerkend voor het Latijn aan de Universiteit Gent is dat het niet als een 'dode', maar als een dynamische taal wordt benaderd, een taal in ontwikkeling, in volle beweging. Dit komt op verschillende vlakken tot uiting. In het onderwijs komt ook het diachrone aspect aan bod: de vele vormen die het Latijn als taal en literatuur heeft aangenomen en gekend doorheen zijn lange geschiedenis, die tegelijkertijd de geschiedenis van Europa is. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de variabiliteit binnen het Latijn van elke periode. Latijnse taal en literatuur zijn veel minder monolithisch en star dan men zou willen vermoeden. Deze beide facetten komen aan de orde bij het aanleren van een leeshouding die een voortdurende dialoog van de lezer met de Latijnse teksten vraagt. In de loop van de bacheloropleiding krijg je met uiteenlopende les- en werkvormen te maken. De afwisseling zorgt ervoor dat diverse vaardigheden ontwikkeld worden. Alle cursussen vragen een actieve inzet en deelname van de kant van de student. Bij de traditonelere ex-cathedra- of hoorcolleges gaat het dan vooral om goede voorbereiding en lectuur. Soms worden hierbij ook afzonderlijke taken gegeven die individueel of in groep dienen te worden afgewerkt. Het kan daarbij gaan om lectuur van teksten zowel in vertaling als in het oorspronkelijke Latijn; opzoekingen in de bibliotheken en de elektronische informatiekanalen voor classici; het schrijven van papers. In de loop van je verdere studies zul je ook groepsopdrachten krijgen, presentaties geven voor je medestudenten, wetenschappelijke literatuur op een correcte manier leren verwerken... Bij de werkcolleges wordt een grotere inbreng verwacht. Hier gaat het meestal om oefeningen of lectuur van teksten onder begeleiding maar waarbij een voortdurende dialoog optreedt tussen de docent, de studenten en de tekst. Gedeeltelijk gebeurt dit in het kader van de volledige jaargroep, gedeeltelijk ook in kleinere groepen. In deze laatste wordt de actieve deelname natuurlijk ook veel groter. In het derde jaar kies je een zwaartepunt binnen je opleidingspakket. Op grond hiervan maak je vervolgens een keuze voor een seminarie, dat zich voor Latijn vooral concentreert op vertalen. Je bekwaamheid tot zelfstandige omgang met Latijnse teksten bewijs je tot slot in een onderzoekstaak: een kort wetenschappelijk werk dat je bachelorstudie afrondt. Deze opdracht leent zich natuurlijk uitstekend om een brug te slaan tussen de beide talen van je opleiding. Hiermee bereid je je ook voor op de master in de taal- en letterkunde, waar je je opleiding in de beide talen kunt voortzetten of ook kunt kiezen voor een specialisatie tot Latijn alleen

7 NAAR HET BUITENLAND Een extra dimensie krijgt je studietijd indien je ervoor kiest om een semester of een jaar te gaan studeren in het buitenland. Dankzij de Socrates/Erasmus-uitwisselingsakkoorden met talrijke Europese partneruniversiteiten kan je zo je studie-ervaring aanzienlijk verruimen. Je kunt er je studie van het Latijn uitdiepen en vervolmaken, klassieke en hedendaagse cultuur gaan bestuderen, of ontdekken hoe het universitaire leven er elders in Europa uitziet. Tot de mogelijkheden behoren: Athene, Rome, Berlijn, Montpellier, Firenze, Napels, Salamanca, Thessaloniki, Perugia, Salzburg, Rethymno en veel meer. Ook wie thuisblijft, komt in contact met de Europese leeromgeving. Vaak worden voor gastcolleges of lezingen specialisten uitgenodigd om over hun onderzoek of recente ontdekkingen te komen vertellen. Bovendien werken we regelmatig samen met de opleiding Latijn in Amsterdam. Zo kan je steeds op de hoogte blijven van de vooruitgang in onze kennis over de oudheid. Tenslotte zijn er aan deze universiteit twee verenigingen actief die een breed aanbod aan lezingen in verband met oudheidkundige en andere onderwerpen aanbieden. Wie benieuwd is naar concrete voorbeelden, kan een kijkje nemen op onderstaande websites: NKV-Oost-vlaanderen: SPECIALISTEN UIT BUITEN- & BINNENLAND Griekenlandcentrum: GIKS (Gents Instituut voor Klassieke Studies)

8 Bachelor 3 Bachelor Bachelor Bachelor in de Taal- & Letterkunde: Latijn Algemene vakken zie algemene infobrochure Latijn: Taalbeheersing I Koen Wylin & Frédéric Van Vosselen De literatuur van de Oudheid Kristoffel Demoen & Yanick Maes Latijn: Taalbeheersing II Wim Verbaal & Frédéric Van Vosselen Latijnse Letterkunde I Yanick Maes Algemene taalwetenschap Dominique Willems Algemene literatuurwetenschap Jürgen Pieters Latijnse Taalkunde I Gianbattista Galdi & Koen Wylin Lectuur van Latijnse Teksten Wim Verbaal Latijnse Letterkunde II Yanick Maes Geschiedenis van de Klassieke Oudheid Andries Zuiderhoek Wijsbegeerte van de Oudheid Danny Praet Latijnse Taalkunde II Gianbattista Galdi & Koen Wylin Latijnse Letterkunde III Marco Formisano Latijnse Letterkunde IV Wim Verbaal Kristoffel Demoen & Wannes Gyselinck eventueel bij zwaartepunt Latijn: Latijn: Vertaaltheorie en -praktijk (de klassieken) Onderzoekstaak één optietraject (in deze illustratie: de klassieke traditie) Klassieke mythologie Kristoffel Demoen Antieke retoriek Koen De Temmerman Receptiegeschiedenis van de klassieke Koen De Temmerman traditie -8-

9 Bachelor Latijn: Taalbeheersing I (Koen Wylin & Frédéric Van Vosselen) De cursus beoogt een verdiept inzicht van de Latijnse taal bij te brengen, waarbij aandacht wordt besteed aan de verschillende niveaus van de taalstudie: fonologie, lexicologie en morfologie. De nadruk ligt echter op de syntax van de Latijnse zin en op de stilistische implicaties van de gekozen zinstructuur. Dit wordt nagestreefd in de vorm van hoorcolleges, interactieve lectuur in kleinere groep, zelfstandige lectuur en begeleide oefeningen. Er heeft een continue evaluatie naast het examen plaats. Aan te schaffen door de studenten: Harm Pinkster (ed), Woordenboek Latijn/Nederlands, (Amsterdam University Press, 998) De literatuur van de Oudheid (Kristoffel Demoen & Yanick Maes) In dit vak hoor je het verhaal van de klassieke literaturen, zonder dat de kennis van Latijn en/of Grieks daarvoor een vereiste is. In de lessen wordt een overzicht gegeven van de ontwikkeling van de belangrijkste genres, gekaderd binnen de historische, socio-politieke en literaire context. Je krijgt niet alleen theoretische inzichten en feitenkennis mee, maar bespreekt in de les ook teksten die je in vertaling gelezen hebt. Als aanvulling bij de lessen krijg je een lectuurpakket met Griekse en Latijnse teksten in vertaling. Latijn: Taalbeheersing II (Wim Verbaal & Frédéric Van Vosselen) De cursus bouwt voort op de verworvenheden van het eerste semester. De inzichten in het functioneren van de Latijnse zin worden verdiept aan de hand van complexere tekststructuren. De leesvaardigheid wordt verder geoefend. Er gaat meer aandacht naar de stilistische interpretatie van de gelezen teksten. Ook in deze cursus komen theoretische hoorcolleges, interactieve lectuur in kleinere groep, zelfstandige lectuur en begeleide oefeningen aan bod. Er heeft een eenmalige evaluatie (examen) plaats. Latijnse Letterkunde I (Yanick Maes) In dit vak wordt een begin gemaakt met een literatuurwetenschappelijke benadering van de klassieke Latijnse poëzie. De gelezen werken worden binnen een cultuurhistorische en sociale context bestudeerd. Centraal staat het ontstaan van het poëzieboek in Rome. We lezen voornamelijk liefdespoëzie van Catullus, Tibullus, Propertius en Ovidius

10 Paginae aureae De opleiding Latijn aan de Universiteit Gent wordt met uitzondering van de algemene vakken en enkele keuzevakken verzorgd door de vakgroepen Letterkunde en Taalkunde. Een vakgroep bestaat uit een aantal vastbenoemde professoren, die onderzoeks- en lesopdrachten combineren. De assistenten versterken het onderwijsniveau. Daarnaast is binnen elke vakgroep ook een team van wetenschappelijk onderzoekers actief. Tenslotte zijn er de mensen die instaan voor de vlotte werking van de vakgroep (secretariaat, bibliotheken). De vaste personeelsleden zijn de geschikte aanspreek-personen als je vragen hebt over de opleiding. Voor praktische vragen kan je je wenden tot het secretariaat. Alle praktische info vind je op de vakgroepwebsites

11 Aantekeningen* *Aantekeningen zullen na afloop van - de infosessie - opgehaald, verbeterd en gequoteerd worden.

12 MMXIV