puur muziek :00 LOD-STUDIO, KRAAKHUIS, CONCERTZAAL Asobi tiptoe company How town

Transcriptie

1 de puur muziek :00 LOD-STUDIO, KRAAKHUIS, CONCERTZAAL bijloke-manufactuur Asobi tiptoe company How town

2 bijloke-manufactuur De manufactuur is een muzikaal laboratorium waarin we bevlogen (jonge) muzikanten de kans willen geven om een idee uit te testen. Ze kunnen er naar hartenlust experimenteren, de grenzen van hun muzikale universum aftasten, nieuwe vormen verkennen en linken leggen tussen hun eigen uitdrukkingsvorm en andere artistieke disciplines. De resultaten van hun zoektocht worden deze avond tijdens een toonmoment de wereld in gestuurd. Programma 19:00 les ballets C de la B - Asobi LODstudio 20:00 Tiptoe Company Kraakhuis 21:00 How Town Concertzaal Asobi Performers: Csaba Varga, Jann Gallois/ Renae Shadler, Kaori Ito, Laura Neyskens, Péter Juhász Asobi, in het Japans letterlijk spel voor volwassen, verwijst naar de verspillende en genotvolle activiteiten van het volwassen leven. Kansspelen, vechtlust, theater, competitie, dansen, sex,, stuk voor stuk zijn het bezigheden waarin men op zoek gaat naar zelfverlies, overgave en dronkenschap. In Japan zijn deze activiteiten het exclusieve voorrecht van mannen. Het is er tot op vandaag verboden voor vrouwen om zich te verliezen in dergelijke nutteloze handelingen. Asobi wil graag de voyeuristische relatie blootleggen die aan de basis ligt van de meeste vormen van deze spelen voor volwassenen, gaande van pornografie, over fetisjisme, tot en met de comfortabele toeschouwerspositie in het theater. Centraal staat dan ook de mannelijke blik die het vrouwelijke lichaam vormgeeft als object van verlangen. Op scène staan vijf dansers (drie vrouwen en twee mannen), bijgestaan door SPECTRA Ensemble, en een immense spiegel, die de toeschouwer confronteert met het eigen kijken. Het decadente, erotische universum van Asobi is deels geïnspireerd op de bizarre en ambigue beeldtaal van de Franse surrealistische schrijver en cineast Jean Cocteau ( ). De livemuziek, gecomponeerd door de jonge Franse componisten Guillaume Perret en Marybel Dessagnes, beroept zich op het werk van tijdgenoten van Jean Cocteau, zoals Erik Satie ( ), Claude Debussy ( ) en Maurice Ravel ( ). 2

3 Tiptoe Company Pieter Lenaerts contrabas en fretless basgitaar Jona Kesteleyn gitaren en mandolines Sara Picavet microtonale piano Seraphine Stragier cello Jutta Troch harp Tim Mariën compositie en microtonale piano A New Basement of Strings is een open compositie, een work in progress. Allerhande snaarinstrumenten worden gaandeweg herstemd, omgebouwd, heruitgevonden. Via improvisatie op microtonale piano s en harpen, fretloze (bas-)gitaren, cello en contrabas, herontdekken de muzikanten van Tiptoe Company hun instrumenten en maken ze zich de nieuwe klanktaal eigen. Er wordt geëxperimenteerd met open en vaste structuren én met de sociale aspecten binnen de musicerende groep. Vanuit de wederzijdse interesse van de muzikanten van Tiptoe Company enerzijds en componist Tim Mariën anderzijds, ontstond het idee om een intensief samenwerkingsproject op poten te zetten. Een eerste kennismaking was er na een concert van Tiptoe Company in Q-O2 in Brussel (december 2011), waar Tim Mariën aanwezig was als luisteraar. Sindsdien volgden verschillende gesprekken en groeide het idee voor de op til zijnde samenwerking organisch verder. Tussen beide partijen zijn meerdere raakpunten te vinden. Zo delen Tim Mariën en Pieter Lenaerts, de contrabassist van Tiptoe Company, een grote interesse voor micro-tonaliteit en just intonation. De concepten van Amerikaanse componist Harry Partch werden grondig bestudeerd en getoetst aan de mogelijkheden binnen de Tiptoe-bezetting. Het instrumentarium van Tiptoe Company, dat hoofdzakelijk uit snaarinstrumenten bestaat, leent zich uitstekend voor stemmen en herstemmen. Voor het nieuwe opdrachtwerk, A New Basement of Strings, werd besloten twee piano s toe te voegen aan de gebruikelijke kernbezetting. Blokfluit - een instrument dat in andere programma s van Tiptoe Company wel een heel prominente rol speelt - werd dan weer niet in de bezetting opgenomen. In zijn repertoirekeuze en in het kader van eerdere samenwerkingen heeft Tiptoe Company al aangetoond dat ze de lichamelijkheid van de spelende muzikant niet wil verwaarlozen als een van de basisingrediënten tijdens een concertsituatie (Sonant van Kagel, Tactics van Nico Sall). Ook Tim Mariën is zich als componist bewust van die specifieke vorm van lichamelijkheid ( corporeality genoemd door Partch). Tiptoe Company ziet A New Basement of Strings en de samenwerking met Tim Mariën als een volgende stap in de ontwikkeling van het ensemble. De Bijloke -Manufactuur, al enkele jaren een artistieke werkplaats en platform voor jonge ensembles, biedt hiervoor een geschikte 3

4 context. De gangbare formule, waarbij een componist een afgewerkte compositie schrijft die vervolgens door een ensemble ingestudeerd, gerepeteerd en gecreëerd wordt, wordt in dit project immers verlaten en vervangen door een dynamische wisselwerking. Experimenteersessies zullen de muzikanten de kans geven om vertrouwd te worden met de kleuren, mogelijkheden of beperkingen van de door de componist aangegeven microtonale reeks. Meer zelfs, dat zoeken en verkennen wordt één van de basiselementen in het project en de compositie. Tim Mariën over dit project: Het is niet altijd vanzelfsprekend om muzikanten te vinden die zich willen engageren om samen met een componist een dergelijk muzikaal avontuur aan te gaan. Dat betekent voor mij een belangrijke nieuwe stap in mijn ontwikkeling als componist en deze keer ook als pianist. Samen zullen we ontdekken wat mogelijk is met een nieuwe stemming, toegepast op onze akoestische instrumenten. Uiteraard zal de muziek veel meer betekenen dan die woorden, maar de nauwe samenwerking tussen componist en uitvoerders, de research en ontwikkelen van een stemmingssysteem en (microtonale) toonladders, het ontwerpen, herbouwen en stemmen van instrumenten, de gelegenheid om als muzikant op een nieuwe en verrijkende manier met een instrument om te gaan, vertegenwoordigen alvast een openheid en communicatie die ik als waarde in de culturele sector wens te verdedigen. Het is tenslotte een initiatief dat ik in de toekomst graag verder met Tiptoe Company zou willen uitbouwen. BIO Tiptoe Company is een ensemble dat actuele kamermuziek brengt voor verrassende instrumentencombinaties. Instrumenten die doorgaans in de schaduw staan, zoals akoestische gitaar, contrabas, blokfluit, harp of cello, vormen hierbij de kern. Op de toppen van de tenen worden grenzen verkend. Soms heel delicaat en nauwelijks hoorbaar, maar bij momenten ook heel hevig en intens. Nadat hij kennis maakte met het oeuvre van avant-garde componisten zoals Luigi Nono en Pierre Henry, ging Tim Mariën ( 1975) als jonge knaap uit Heistop-den-Berg zelf aan de slag met het manipuleren van diverse klankopnamen uit zijn dagelijkse omgeving. In 1993 startte hij de opleiding Musicologie aan de KU Leuven, die hij voltooide met een licentiaatverhandeling over de muziektheorie van Harry Partch. Mariëns sterke fascinatie voor deze figuur liet een aantal duidelijke sporen na in zijn eigen artistieke output, waarbinnen concepten zoals microtonaliteit en instrumentenadaptatie een centrale rol spelen. De artistieke nalatenschap van Partch inspireerde de jonge componist bovendien om zich te proberen bevrijden van het officiële muziekbedrijf. Hij daagde zichzelf uit om muziek met een meer open geest te benaderen. Nadat Mariën zich als trombonespeler in een straatfanfare enkele jaren verdiepte in de lichte muziek, wakkerde een ontmoeting 4

5 met de Italiaanse componist Salvatore Sciarrino tijdens een seminarie in 2002 zijn interesse voor de nieuwe muziek opnieuw aan. Sindsdien legt Mariën zich toe op het componeren voor diverse ensembles en solisten, waarbij experimenteren met nieuwe speeltechnieken vaak centraal staat. Tim Mariën zegt over zijn eigen muziek: Mijn muziek is zowel een antwoord op de waanzin en wreedheid van de levensillusie als een houvast in die wereld. Hierbij voel ik mij eerder verwant met de wereld van de art brut dan met het officiële muziekmilieu. Het resultaat is voor de luisteraar wellicht veeleer surreëel dan wat doorgaans als avant-garde wordt ervaren. De Amerikaanse componist, musicoloog en muziekinstrumentenbouwer Harry Partch ( ) was één van de eerste componisten van de 20ste eeuw die zich systematisch bezighield met microtonaliteit in muziek. Voor deze alternatieve toonschalen vervaardigde hij unieke instrumenten waarop zijn eigen composities gespeeld konden worden (bv. Chromelodeon, Zymo-Xyl,...) Partch ontwikkelde zelf de 43-delige toonschaal, die het mogelijk maakte om volkomen zuivere harmonische intervallen te spelen, gebaseerd op de boventoonreeks (just intonation). In tegenstelling tot zijn tijdgenoten legde hij de focus op idealen van monofonie (hierbij klinkt slecht één melodie of één ritme tegelijkertijd). How Town Sarah Klenes zang Elina Silova zang Laura Polence zang Micah Kessel zang Matiss Cudars gitaar Lennart Heyndels contrabas Albert Quesada dans Zoltán Vakulya dans Frank Merkx visuals Robbert Goyvaerts visuals How Town is een internationaal ensemble dat geleid wordt door Lennart Heyndels. Het bestaat uit vier stemmen, gitaar en contrabas. Hun muziek naar eigen zeggen complex in zijn simpliciteit - wordt omschreven als hedendaagse multi-stijlen post-pop muziek. Het ensemble werd opgericht in Amsterdam maar is ondertussen ook gevestigd in Brussel, Berlijn en Riga. Het ontstond uit de nood aan het combineren van hedendaagse populaire muziek met klassieke muziek en de vrijheid van jazz. De Gentse contrabassist Lennart Heyndels sleepte ondanks zijn jonge leeftijd reeds verschillende prijzen in de wacht. Zo ontving hij de eerste prijs op het Prinses Christiane Jazz Concours en won hij de European Young Artist s Jazz Award Burghausen Hij speelt in verschillende bands uit zowel het pop- als jazzmilieu. Zijn focus ligt voornamelijk op het ensemble How Town, waarvoor hij ook componeert en arrangeert. In september van dit jaar werd hun eerste album uitgebracht. 5

6 Lennart Heyndels sprak zich na een week repeteren in het Kraakhuis van De Bijloke, enigszins voorzichtig uit over het programma van deze avond: Uiteraard werd voor dit programma reeds op voorhand muziek gecomponeerd. Toch moet ik eerlijkheidshalve toegeven dat die pas vorige zondag klaar was. Vooraf had ik wel al enkele ideeën uitgewisseld met het ensemble, maar het blijft spannend om een week zo intensief samen te experimenteren. Het gaf ons de mogelijkheid om te zoeken naar wat werkt, en we hebben tijdens het experimenteren een duidelijk frame gevonden waarbinnen ons materiaal als groter geheel geplaatst kan worden. De toeschouwers mogen een mix van allerlei kunstvormen verwacht. De combinatie van muziek, dans en videokunst wordt hier gebruikt om het idee van alledaagse handelingen naar voor te brengen. Deze logische, normale dingen worden vervolgens op een heel ongewone manier gebruikt. Ik hoop dat de luisteraars naar dit concert komen met een open geest, klaar om verrast te worden. 6

7

8 binnenkort WO :00 Kraakhuis Marc Masson, Gabi Sultana, Johan Duijck Nuyts DO :00 UITVERKOCHT Kellylee Evans Jazz VR :00 Concertzaal Symfonieorkest Vlaanderen, Jonas Albers (dirigent) Wagner, Van Camp, Schreker DI :00 UITVERKOCHT Collegium Vocale Gent, Philippe Herreweghe (dirigent) Schütz, Praetorius WO :00 De Centrale (Kraankindersstraat 2) Kudsi Erguner Ensemble Taj Mahal ZA :00 Miryzaal (Hoogpoort 64) Cuarteto Casals Haydn, Sjostakovitsj, Schubert WO :00 Kraakhuis Soumik Datta (sarod), Shahbaz Hussain (tabla), Chiranjib Chakraborty (zang) Indiase muzikale rituelen DO :00 Kraakhuis Imani Winds Jazz VR 6 - ZA 14 DEC 13 Café Cocteau festival Het volledige programma vind je op debijloke.be ZO :00 Concertzaal defilharmonie, Philippe Herreweghe (dirigent), Vic De Wachter (acteur) KIDconcert De ware verhalen van de leugenbaron (6+) met workshop van 13:00 tot 15:00 DO :00 Concertzaal B Rock & Choeur de Chambre de Namur Purcell VR :00 LAATSTE TICKETS defilharmonie, Philippe Herreweghe (dirigent) Mendelssohn Bespreekbureau Muziekcentrum De Bijloke Gent J. Kluyskensstraat 2, 9000 Gent Di - vr 10:00-12:30 & 13:30-17:00 Za 13:00-17: tickets@debijloke.be Colofon Tekst programmaboekje Helena Balcaen & Maarten Quanten - v.u. Daan Bauwens Muziekcentrum De Bijloke Gent Muziekcentrum De Bijloke is mobiel dankzij het partnership met Gent Motors (