MM Emerging Markets Fund

Transcriptie

1 MM Emerging Markets Fund Jaarverslag 2015

2 Inhoudsopgave 1 Algemene informatie Profiel Kerncijfers Verslag van de beheerder Verslag Gebruik financiële instrumenten Jaarrekening Balans (na verwerking resultaatbestemming) Winst-en-verliesrekening Kasstroomoverzicht Toelichting Grondslagen voor de jaarrekening Grondslagen voor de balans Grondslagen voor de winst-en-verliesrekening Grondslagen voor het kasstroomoverzicht Toelichting op de balans en winst-en-verliesrekening Overige toelichtingen Overige gegevens Resultaatsbestemming Gebeurtenissen na balansdatum Belangen van de beheerder Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund 2

3 1 Algemene informatie Beheerder en Bewaarder TKP Investments B.V. (hierna ook genoemd TKPI ), gevestigd te Groningen, is de beheerder. TKPI beheert alle fondsgoederen (art. 4 Terms & Conditions TKPI MM Fund Series). Citibank International Ltd. Netherlands Branch, gevestigd te Schiphol, vervult de taak van bewaarder. Door herstructurering binnen Citigroup Inc., is Citibank International Limited per 1 januari 2016 gefuseerd met Citibank Europe Plc. Deze fusie vond plaats onder de Europese fusierichtlijn (Richtlijn 2005/56/EC). Als gevolg van de fusie is de bewaarder van de fondsen veranderd van Citibank International Ltd. (Netherlands Branch) in Citibank Europe Plc (Netherlands Branch) en zullen alle rechten en verplichtingen, als ook het personeel en alle middelen overgaan op Citibank Europe Plc (hierna ook genoemd Citibank ). Aegon Custody B.V. vervult de taak van juridisch eigenaar. Directie TKPI De directie van TKPI wordt gevoerd door R. van Wijk-Russchen RBA, drs. C. Luning RBA, drs. A. Laning RA RC en drs. R.E. Leenes RBA. Adres Europaweg AS Groningen Correspondentieadres Postbus GC Groningen Telefoon: (050) Fax: (050) Internetadres Onafhankelijke accountant PricewaterhouseCoopers Accountants N.V. Beheer en administratie TKPI voert het beheer en de administratie van het MM Emerging Markets Fund. TKPI maakt gebruik van de diensten van de Stichting TKP Pensioen Treasury alwaar voor rekening van het fonds posities in rekening courant en deposito s kunnen worden aangehouden. 3 Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund

4 2 Profiel Het MM Emerging Markets Fund (hierna ook genoemd Emerging Markets Fund of het fonds) is opgericht op 9 juni Het fonds heeft vanaf 7 november 2005 beleggingen onder haar beheer. Het fonds is een Multi Manager fonds. Het fonds is een Fonds voor Gemene Rekening en is een beleggingsinstelling in de zin van artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht. Multi Manager Fonds Het beleggingsfonds wordt beheerd door TKPI. TKPI hanteert het Multi Manager -concept waarbij binnen het fonds van een of meerdere gespecialiseerde externe managers gebruik kan worden gemaakt. Aan externe managers worden nauw omschreven mandaten verleend. Deze mandaten kunnen zowel actief als passief van aard zijn. Per mandaat zijn met de externe managers een maximale tracking error en/of verschillende lineaire restricties overeengekomen. De omvang van een mandaat ten opzichte van de omvang van de totale portefeuille is afhankelijk van het risicoprofiel van het desbetreffende mandaat. In het geval van dit fonds gaat het om een actief mandaat dat verstrekt is aan meerdere managers. Beleggingsbeleid Het fonds heeft als doelstelling wereldwijd in aandelen van beursgenoteerde ondernemingen te beleggen waarbij de beleggingen worden gedaan door middel van het Multi Manager concept, waarbij meerdere managers worden aangesteld per fonds. Het fonds kan beleggen in andere beleggingsfondsen. De benchmark is de MSCI Emerging Markets Index. Het fonds keert geen dividend uit. Alle ontvangen inkomsten worden herbelegd. Ter verkrijging van marktexposure kan het fonds gebruik maken van aan aandelen gerelateerde instrumenten, zoals index futures en valuta futures. Bovendien draagt de beheerder er zorg voor dat de totale exposure van de portefeuille niet groter is dan de exposure die bereikt kan worden zonder gebruik te maken van derivaten. Doelstelling De doelstelling van het fonds is over een drie-jaars periode een jaarlijks rendement te behalen dat 2% hoger is dan het rendement van de benchmark, bij een tracking error van 4%. Benchmark MSCI Emerging Markets Index (total net return, in euro). Beleggingen in met de beheerder gelieerde beleggingsfondsen Het fonds heeft geen beleggingen in gelieerde beleggingsfondsen. Structuur Het fonds is een Fonds voor Gemene Rekening van het open-end type. Rechtspersoon en voorwaarden Het fonds heeft geen rechtspersoonlijkheid. De Terms & Conditions en hetgeen ter uitvoering daarvan geschiedt, vormen geen maatschap, vennootschap onder firma of commanditaire vennootschap. Het fonds heeft als doelstelling het collectief en voor rekening en risico van de participanten beleggen in effecten. De werking van het fonds is neergelegd in de Terms & Conditions. In de productnota is het beleggingsbeleid van het fonds omschreven. Participanten In het fonds kunnen uitsluitend entiteiten participeren die aangemerkt kunnen worden als professionele belegger volgens de Wet op het financieel toezicht. Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund 4

5 Units De door de participanten te verwerven units luiden op naam en zijn, behoudens inlossing door de beheerder, niet overdraagbaar en mogen niet worden verpand of bezwaard met enig ander beperkt recht van welke aard dan ook. De beheerder geeft geen participatiebewijzen uit. De beheerder zal krachtens en in overeenstemming met het bepaalde in de Toetredingsovereenkomst, respectievelijk het Bericht van Uittreding, op elke Waardebepalingsdatum units uitgeven respectievelijk inlossen. Elke laatste werkdag van de maand geldt als Waardebepalingsdatum alsmede door de beheerder op verzoek van de participant vastgestelde werkdagen. De vergoeding bij toetreding is forfaitair vastgesteld op 0,60% van de ingelegde gelden respectievelijk 0,60% van het bedrag van de inlossing (uittreding). De beheerder is te allen tijde bevoegd om, in afwijking van het voorgaande, de werkelijke transactiekosten in rekening te brengen. De beheerder is bevoegd om de transactiekosten te laten vervallen indien en voor zover toe- en uittredingen gesaldeerd kunnen worden. De vergoeding bij toe- en uittreding komt volledig ten gunste van het fonds en dient ter dekking van de transactiekosten die door toe- en uittreding veroorzaakt worden. De door het fonds ontvangen vergoedingen voor toe- en uittredingen zijn als een separate inkomstencategorie opgenomen in de winst-en-verliesrekening. De grondslag voor toe- en uittreding en de berekening van de marktwaarde per unit is de netto fondsvermogenswaarde, zoals bepaald in de Terms & Conditions. Directed brokerage Het fonds neemt deel aan een directed brokerage programma. Hierbij wordt aan externe managers opdracht gegeven een bepaald deel van hun aan- en verkopen te laten verrichten door een aantal goedgekeurde brokers die aan dit programma meewerken. Een deel van de aan deze brokers betaalde commissie wordt terugbetaald aan het fonds. Belangrijke uitgangspunten bij het directed brokerage programma zijn dat de terugontvangen commissie, na kosten van de externe programmabeheerder, volledig ten goede komt aan het fonds en dat dit programma geen negatieve invloed heeft op het streven naar best execution van de transacties. Securities lending Het fonds kan, conform de voorwaarden van het fonds deelnemen aan een securities lending programma. Een derde partij (lending agent) leent tegen vergoeding aandelen van het fonds uit en beheert het onderpand daarvoor op discretionaire basis. De aandelen kunnen uitgeleend worden aan geselecteerde kredietwaardige tegenpartijen en tegen afgesproken acceptabel onderpand. Contractueel is bepaald dat het onderpand, afhankelijk van het soort uitgeleend financieel instrument, minimaal 105% dient te zijn van de waarde van de uitgeleende stukken. Een eventuele onderschrijding wordt dagelijks door de tegenpartijen aangevuld. Het onderpand kan worden geherinvesteerd door de lending agent op basis van strikte richtlijnen. De opbrengst van het securities lending programma komt, na vergoeding aan de lending agent, geheel ten goede aan het fonds. Fiscaal Er is sprake van fiscale transparantie, dat wil zeggen dat het fonds niet is onderworpen aan vennootschapsbelasting en dat de resultaten op beleggingen rechtstreeks worden toegerekend aan de participanten zelf. 5 Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund

6 3 Kerncijfers Fondsvermogen (x 1.000) Aantal units Unitwaarde (in ) 200, , , , ,66900 Rendement 1 Netto rendement 0,8% 14,0% -7,0% 23,8% -13,0% Rendement benchmark -5,2% 11,4% -6,8% 16,4% -15,7% Outperformance 6,4% 2,4% -0,2% 6,3% 3,2% Outperformance sinds inceptie 16,8% 9,8% 7,2% 7,5% 1,1% Annualized outperformance sinds inceptie 1,5% 1,0% 0,9% 1,0% 0,2% Waardeontwikkeling per unit 2 (bedragen x 1) Inkomsten 4,61 4,23 3,89 3,88 4,67 Waardeveranderingen -2,21 21,28-15,99 33,74-26,07 Overig resultaat (2012 en eerder: Toe- en uittredingsvergoedingen) 0,18 0,08 0,10 0,24 0,05 Kosten -2,54-0,87-0,89-1,97-1,41 Totaal resultaat 0,04 24,72-12,89 35,89-22,76 Waardeontwikkeling 3 (bedragen x 1.000) Inkomsten Waardeveranderingen Overig resultaat (2012 en eerder: Toe- en uittredingsvergoedingen) Kosten Totaal resultaat Kosten ratio s Lopende Kosten Factor (LKF) 4 0,28% 0,28% 0,31% 0,35% - Omloopfactor Het beleggingsrendement is de time weighted return berekend op dagbasis na kosten. 2 Waardeontwikkeling is op basis van gemiddeld aantal uitstaande units. Tot 2013 werd het gemiddeld aantal units berekend gebaseerd op de som van de cijfers per 31 december van het voorafgaande boekjaar, 31 maart, 30 juni, 30 september en 31 december van het huidige boekjaar, waarbij de bedoelde tijdstippen worden gewogen in de verhouding: 0,5:1:1:1:0,5. Met ingang van boekjaar 2013 wordt het gemiddeld aantal units berekend op basis van de aantallen units op elke dag dat de intrinsieke waarde van het fonds is bepaald gedurende de verslaggevingsperiode. De vergelijkende cijfers over 2012 zijn overeenkomstig aangepast. 3 De indeling van de winst- en verliesrekening is aangepast naar aanleiding van de invoering van de AIFMD. De kerncijfers inzake waardeontwikkeling over 2015 en 2014 zijn overeenkomstig aangepast. De kerncijfers inzake waardeontwikkeling over eerdere jaren zijn niet aangepast. 4 De lopende kosten factor is vanaf boekjaar 2013 toegevoegd aan de jaarrekening, met vergelijkende cijfers over Om die reden zijn geen vergelijkende cijfers over 2011 en oudere jaren opgenomen. Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund 6

7 Ontwikkeling van de unitwaarde vanaf inceptiedatum (inceptie =100) 7 Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund

8 4 Verslag van de beheerder 4.1 Verslag 2015 Marktontwikkelingen In 2015 vertoonde het koersverloop op de opkomende aandelenmarkten een grillig verloop. Het jaar begon met sterk positieve rendementen tot halverwege april, vooral gedreven door koersstijgingen in China. Het positieve sentiment op de lokale Chinese markt stuwde bovendien de in Hong Kong genoteerde Chinese aandelen mee naar boven, waarbij de koers van sommige aandelen zeer sterk steeg. Na negatieve berichten over de Chinese economische groei sloeg het sentiment in korte tijd om van zeer positief naar zeer negatief, met scherp dalende koersen tot gevolg. Niet alleen China, maar ook andere landen kwamen onder druk te staan. Zo had Brazilië te maken met een corruptieschandaal en afzwakkende economische groei. De Braziliaanse aandelenmarkten en de real daalden in waarde. Daarnaast hadden grondstof gerelateerde aandelen het moeilijk door de sterke prijsdaling van grondstoffen. Toch was er niet alleen negatief nieuws in De valuta van de opkomende landen, vooral in Azië, bewegen doorgaans mee met de Amerikaanse dollar. Bij een sterkere dollar leidt dit voor Europese beleggers dan ook vaak tot een positief valutarendement, wat ook in 2015 het geval was. Verder reageerde de Indiase aandelenmarkt positief op de uitkomst van de presidentsverkiezingen en deden ook Russische aandelen het goed. De volgende grafiek geeft de rendementsontwikkeling weer van de MSCI Emerging Markets Total Net Return Index in 2015 in euro s dec-14 feb-15 apr-15 jun-15 aug-15 okt-15 dec-15 Strategie Het MM Emerging Markets Fund belegt in opkomende landen wereldwijd. Het fonds maakte in 2015 gebruik van zes externe managers. Van deze zes managers, hebben twee managers een wereldwijd mandaat en de andere vier beleggen in een bepaalde regio. Eén manager in Azië, twee in Latijns Amerika en één in Oost Europa, het Midden Oosten en Afrika. Alle managers in het fonds selecteren aandelen op basis van fundamentele factoren. Rendement Het MM Emerging Markets Fund behaalde in 2015 een rendement van 0,8% en dit was 6,4% beter dan het rendement van de benchmark. De benchmark is de MSCI Emerging Markets Total Net Return Index. Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund 8

9 De doelstelling van het fonds is over een drie-jaars periode een jaarlijks rendement te behalen dat 2% hoger is dan het rendement van de benchmark, bij een tracking error van 4%. Per eind 2015 is het driejaars relatieve rendement 2,7% bij een tracking error van 4,0%. Daarmee overtreft het fonds de rendements doelstelling, bij een risico dat gelijk is aan de doelstelling. De absolute volatiliteit van het fonds was lager dan de volatiliteit van de benchmark. Het relatieve rendement van het fonds was over het gehele jaar gemeten sterk positief. Toch bleef het rendement van het fonds de eerste maanden van 2015 achter bij de index. Het fonds was defensief gepositioneerd en belegde niet in de op dat moment sterk stijgende lage-kwaliteit Chinese aandelen. Deze strategie was effectief vanaf het moment dat het sentiment verslechterde en koersen begonnen te dalen. Uiteindelijk werd het jaar afgesloten met een sterk positief relatief rendement. De meeste externe managers in het fonds droegen positief bij aan het relatieve rendement. Dit was vooral een resultaat van positieve aandelenselectie. Vooruitzichten De verwachtingen voor de rendementen van aandelen in opkomende markten zijn gemengd. Het is een diverse markt die bestaat uit veel landen en sectoren. De totale markt lijkt op basis van waarderingsratio s goedkoop. Dit wordt echter voor een deel veroorzaakt door grote cyclische bedrijven waarvan weinig groei valt te verwachten. Vanwege de grote verschillen tussen landen, sectoren en bedrijven wordt in het fonds een actief beleid gevoerd. Het fonds heeft relatief veel belegd in India en de kleinere Aziatische landen Thailand en de Filippijnen. Dit gaat ten koste van beleggingen in China, Zuid- Korea en Zuid-Afrika. Gemeten naar sectoren blijft het fonds relatief sterk vertegenwoordigd in Consumenten gerelateerde bedrijven en bedrijven in de Gezondheidszorg. Het fondsmanagement houdt een voorkeur voor stabiele bedrijven met een goed management. Financiële risico s De beheerder is verantwoordelijk voor het monitoren van de financiële risico s van het fonds. De beheerder heeft daartoe verschillende risico s geïdentificeerd, waarvan voor dit fonds de belangrijkste zijn: 1. Actief risico 2. Marktrisico 3. Valutarisico 4. Concentratierisico 5. Tegenpartijrisico 6. Liquiditeitsrisico Per type financieel risico zijn risicomaatstaven in de vorm van restricties opgesteld om de risico s te kunnen beheersen. Deze restricties zijn opgenomen in de fondsmandaten waarbij de aard van de restricties afhankelijk is van de strategie van het fonds. Alle restricties worden waar mogelijk dagelijks gemonitord door de beheerder en door Citibank die onafhankelijk opereert als bewaarder. Citibank is als bewaarder aangesteld naar aanleiding van de AIFM richtlijn die beheerders verplicht een onafhankelijk orgaan de monitoring uit te laten voeren. Indien overschrijdingen van de restricties zich voordoen wordt dit gelijk met de relevante stakeholders opgenomen waarbij acties worden bepaald om de overschrijdingen zo snel mogelijk op te lossen. Alle overschrijdingen en waarschuwingen worden periodiek gerapporteerd aan alle stakeholders inclusief het management. Hieronder volgt een beschrijving van de doelstellingen en het beleid van het fonds op het gebied van risicobeheer inzake het gebruik van financiële instrumenten bij het beheer van risico s. Daarnaast worden de maatregelen gegeven die zijn getroffen ter beheersing van de risico s. Actief risico Het actief risico refereert aan het risico dat het fonds een afwijkend risico/rendementsprofiel kan hebben in vergelijking met de benchmark. Het actief risico wordt ingezet om de kwaliteit van de portefeuille t.o.v. de benchmark te verbeteren. Om de doelstelling van het fonds te kunnen realiseren moet de portefeuille een bepaalde mate van afwijking hebben ten opzichte van de benchmark. De mate van afwijking kan worden bewaakt door middel van de tracking error. Door de tracking error van zowel het fonds als de externe managers in het fonds te limiteren kan het actief risico worden beheerst. De tracking error kent echter wel een aantal beperkingen zoals bijvoorbeeld het feit dat risico s onder of overschat worden al na gelang de markt volatiel of juist weinig volatiel was in de voorgaande periode. De externe managers in 9 Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund

10 het fonds die het actieve beleid uitvoeren kunnen door bepaalde marktomstandigheden of door het maken van de verkeerde keuzes tijdelijk of langdurig achterblijven bij hun benchmark. Door in het fonds verschillende strategieën te combineren kan voorkomen worden dat het fonds afhankelijk wordt van één bepaalde beleggingsstijl. De externe managers in het fonds worden gemonitord op verschillende risico parameters om te beoordelen of een manager voldoende maar niet teveel afwijkt van de gestelde benchmark. Daarnaast wordt bij de samenstelling van het fonds rekening gehouden met het risico profiel van de strategie van de externe manager en de wisselwerking met andere strategieën in het fonds zodat het fonds als geheel, binnen de gestelde tracking error restricties, genoeg maar niet teveel afwijkt van de benchmark. Omdat de tracking error voor een belangrijk deel bepaald wordt door marktomstandigheden wordt getracht om de tracking error van het fonds ruim binnen de gestelde tracking error restricties te houden. Dit om te voorkomen dat het actieve risico van het fonds in tijden van stress moet worden teruggebracht. Marktrisico Marktrisico is het risico dat de belegging in het fonds in waarde kan dalen als gevolg van marktbewegingen. Het fonds belegt in beursgenoteerde aandelen en kent als gevolg daarvan aandelenspecifiek risico. Door diversificatie, zowel binnen de portefeuilles van de externe managers als op fondsniveau wordt het specifiek aandelen risico sterk gereduceerd. Het is voor de externe managers niet toegestaan om met leverage meer aandelenrisico aan te gaan dan de onderliggende waarde van de portefeuille. Ook op fonds niveau wordt niet meer aandelenrisico aangegaan dan er aan onderliggende waarde beschikbaar is. Evenals de andere restricties wordt ook de restrictie op toegestane leverage dagelijks gemonitord door de beheerder en door Citibank. Valutarisico Het fonds heeft een benchmark waarbij het valutarisico niet wordt afgedekt. Het beleid is om het valutarisico zo veel mogelijk overeen te laten komen met het valutarisico voortvloeiend uit de benchmark keuze. Wel kunnen onderliggende managers actieve beleggingsbeslissingen maken waardoor het valutarisico kan afwijken van de benchmark. De externe manager neemt deze valutarisico s mee in zijn afweging om een bepaalde actieve positie in te nemen. Het fonds heeft enkele maatregelen genomen om het valutarisico te beperken. Zo zijn de externe managers alleen bevoegd om spot valuta transacties uit te voeren en hebben de externe managers kas restricties. Daarnaast is ook op fondsniveau de kaspositie gelimiteerd en wordt valuta exposure dagelijks gemonitord. Het valutarisico wordt bovendien beperkt door de tracking error restricties. Concentratierisico Concentratierisico betreft het risico dat een groot deel van het vermogen in het fonds in een klein aantal aandelen is belegd waardoor het rendement (sterk) afhankelijk kan worden van het rendement van deze kleine groep aandelen. Het gewicht van de individuele aandelen in de benchmark is afhankelijk van de marktkapitalisatie van de betreffende onderneming. Het gewicht van het grootste aandeel in de benchmark van het fonds is historisch niet meer geweest dan 4% waardoor in dat opzicht het concentratierisico gering is. De gewichten per regio worden bepaald op basis van de regiogewichten van de benchmark. De regio Azië maakt een relatief groot deel van de benchmark uit. Dit is echter het gevolg van de benchmark keuze. Daarnaast hebben de meeste externe managers sector, landen en of regio restricties. Dit moet concentratierisico binnen de portefeuilles van de externe vermogensbeheerders voorkomen. Door deze maatregelen wordt het concentratierisico sterk gereduceerd. Het concentratierisico wordt bovendien tevens beperkt door de tracking error restricties. Tegenpartijrisico Tegenpartijrisico is het risico dat een tegenpartij in een transactie niet aan zijn contractuele verplichtingen kan voldoen. Alle aan- en verkopen in het fonds worden op basis van delivery/receipt versus payment uitgevoerd, behalve voor markten waar een andere methode als market practice wordt gehanteerd. Hiermee is het tegenpartijrisico in het fonds sterk gereduceerd. Tegenpartijrisico kan ook ontstaan door het uitlenen van aandelen. Het fonds kan, conform de voorwaarden van het fonds deelnemen aan een securities lending programma waarbij een derde partij tegen een vergoeding aandelen leent van het fonds. Het toepassen van securities lending gebeurt onder strikte voorwaarden. De aandelen kunnen uitgeleend worden aan geselecteerde kredietwaardige tegenpartijen en tegen afgesproken acceptabel onderpand. Contractueel is bepaald dat het onderpand Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund 10

11 een minimaal niveau dient te hebben van de waarde van de uitgeleende stukken. Een eventueel tekort wordt dagelijks door de tegenpartijen aangevuld. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat het fonds niet in staat is om een positie snel genoeg te verhandelen tegen een redelijke prijs. Het risico is gerelateerd aan de omvang van het fonds en de individuele posities in vergelijking met de omvang en de verhandelbaarheid van de posities in de portefeuille. De meeste externe managers hebben liquiditeitsrestricties waar aan de portefeuille moet voldoen. Dit zorgt er voor dat de portefeuilles van de externe managers aan de gestelde eisen met betrekking tot liquiditeit voldoen. Daarnaast wordt het liquiditeitsrisico beheerst door te zorgen voor een goede spreiding zowel binnen het fonds als ook binnen de portefeuilles van externe managers. Het liquiditeitsrisico wordt bovendien tevens beperkt door de tracking error restricties. Operationele risico s Het beheersen van risico's is integraal onderdeel van de bedrijfsvoering van TKPI. Centraal hierbij is de risico-inschatting van TKPI zelf, de Risk Self Assessment (RSA), van de operationele processen van TKPI, inclusief de uitbestede processen. De RSA wordt enerzijds gevoed uit de permanente bewaking van de procesuitvoering en anderzijds uit de planning- en controlcyclus binnen TKPI. In de analyse wordt meegenomen de kwaliteit van de beheersmaatregelen bij uitbestedingspartners op basis van de ISAE3402 Type II rapportages van deze partijen. De RSA leidt tot de identificatie van risico's en de mate waarin deze risico's zijn afgedekt. De onderkende risico's worden bewaakt door middel van risicomeetsystemen en door interne beheersmaatregelen. De opzet, het bestaan en de werking van de interne beheersmaatregelen zijn beschreven in het ISAE3402 Type II rapport van TKPI. Deze beheersmaatregelen hebben betrekking op de diverse onderdelen van de bedrijfsvoering van TKPI zoals het aanstellen en monitoren van externe managers, het opstellen van strategische beleggingsplannen, het rapporteren over beleggingsresultaten en diverse andere aandachtsgebieden binnen TKPI. Dit ISAE 3402 rapport is voorzien van een Assurance rapport van een onafhankelijke accountant met een oordeel over de effectiviteit van de beheersmaatregelen en de mate waarin de beschreven controle doelstellingen worden behaald. Ten aanzien van financiële verslaggevingsrisico s geven de interne risicobeheersings- en controlesystemen van TKPI voldoende waarborging dat de financiële verslaggeving geen onjuistheden van materieel belang bevat en dat de risicobeheersings- en controlesystemen in het verslagjaar naar behoren hebben gewerkt. De werking van de risicobeheersings- en controlesystemen is getoetst als onderdeel van de ISAE3402 controle. Risicomanagement beheerder Om onze klanten ervan te verzekeren dat we als organisatie in control zijn, is het risicomanagement ingericht op basis van het Three Lines of Defence model. Het model verdeelt het geheel aan instrumenten en maatregelen dat nodig is om in control te kunnen zijn over drie lagen in de organisatie. First Line of Defence De lijnorganisatie vormt de eerste lijn waar de primaire bedrijfsprocessen worden uitgevoerd. Logischerwijs is een groot deel van de risicobeheersmaatregelen ingebed in deze processen. Hierdoor kan met een hoge mate van waarschijnlijkheid worden verwacht dat processen goed worden uitgevoerd. Veel gebruikte middelen zijn bijvoorbeeld functiescheiding en het vier-ogen principe. Het controleren van posities en de bijbehorende beleggingsrisico's vindt plaats op het niveau van de totale klantportefeuilles, de beleggingsportefeuilles en de individuele externe vermogensbeheerders. Second Line of Defence De tweede lijn heeft als taak het toetsen, adviseren en ondersteunen van de lijnorganisatie. Deze bewaakt ook of het management zijn verantwoordelijkheden daadwerkelijk neemt. De tweede lijn wordt gevormd door Operational Risk Management (ORM) en Compliance. De afdeling is verantwoordelijk voor het identificeren, vastleggen en monitoren van risico s in de bedrijfsprocessen. Door middel van risicoanalyses en het adviseren van de lijnorganisatie worden processen zodanig bijgestuurd dat de risico s worden beheerst. Ook houdt deze afdeling toezicht op de risicomanagement activiteiten die in de lijnorganisatie zijn belegd. 11 Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund

12 Third Line of Defence Ten slotte bestaat binnen de organisatie een functie die over de eerste en tweede lijn een objectief, onafhankelijk oordeel velt. Deze functie is de derde lijn, die volledig los van alle andere organisatieonderdelen opereert. Binnen Aegon vormt Internal Audit de Third Line of Defence. Deze afdeling is volledig onafhankelijk van ieder bedrijfsproces. Internal Audit heeft het mandaat om alle processen binnen TKPI te beoordelen. Operationele risico s fonds Risico s en impact Operationele risico s ten aanzien van de multi manager fondsen hebben met name betrekking op het selecteren van externe managers, het afsluiten van contracten (Investment Management Agreement of IMA) en de uitvoering door de externe managers. De impact indien deze risico s zich voordoen betreft het aanstellen van een manager die niet aan de verwachtingen voldoet dat zich kan uiten in onvoldoende performance of incidenten, onvoldoende juridische waarborgen indien zich issues voordoen met de externe manager of onvoldoende inzicht in de prestaties (kwalitatief en kwantitatief) van de manager dat zich kan uiten in verliezen. Beheersmaatregelen Risico s met betrekking tot het selectieproces worden beheerst door een robuust en intensief selectieproces gericht op het aanstellen van kwalitatief goede managers per (sub)beleggingscategorie wereldwijd. Belangrijke selectiecriteria zijn: de gehanteerde beleggingsfilosofie, het beleggingsproces, personeel en organisatie, performance en spreidingsmogelijkheden. Er bestaan strikte procedures ten aanzien van vastlegging van de uitkomsten van het due diligence onderzoek naar externe managers en het bijbehorende oordeel, het bekrachtigen van geselecteerde managers in het portefeuillemanageroverleg en autorisatie van een geselecteerde manager door de manager Equities, Fixed Income & Commodities en de Chief Investment Officer (CIO). Daarnaast wordt het proces, voordat het contract getekend wordt, getoetst door Operational Risk Management. Risico s met betrekking tot het afsluiten van contracten met externe managers worden beheerst doordat contracten door ter zake deskundige advocaten worden opgesteld op basis van standaard contracten. Daarnaast worden het proces en de IMA getoetst door Operational Risk Management. Risico s ten aanzien van de uitvoering door de externe managers worden beheerst door monitoring door de Fund administrator, Operations en de portefeuillemanagers. Dit betreft onder andere controles op de uitvoering van de externe managers (kwalitatief/kwantitatief), compliance breaches en fee-nota s. Portefeuillemanagers volgen de prestaties van de externe managers continu op basis van portefeuille-informatie, bedrijfsnieuws, attributieanalyses en risico- en rendementsmaatstaven. Daarnaast is er een helder ontslagbeleid op basis van kwalitatieve en kwantitatieve criteria. Bovengenoemde beheersmaatregelen worden jaarlijks getoetst in de ISAE 3402 controle. Wet- en regelgeving Juridische en compliance risico s zijn onder andere verliezen door juridische aansprakelijkheid, inadequate juridische documentatie en afbreuk aan reputatie of integriteit doordat het fonds of haar beheerder niet voldoet aan wet- en regelgeving en/of interne regels of doordat ontwikkelingen in van toepassing zijnde wet- en regelgeving te laat worden geïdentificeerd. Dit wordt bijgehouden door de juristen van TKPI en de juristen van Aegon Asset Management. Daarnaast wordt in voorkomende gevallen extern advies ingewonnen over nieuwe regelgeving en worden overeenkomsten opgesteld door gerenommeerde partijen. Tevens is binnen TKPI een compliance functie ingericht. De doelstelling daarvan is het management te adviseren over het inrichten van de bedrijfsprocessen op zodanige wijze dat daardoor naleving van wet- en regelgeving wordt gewaarborgd. Onderdeel daarvan is onder andere het creëren van bewustzijn omtrent de relevante wet- en regelgeving en het monitoren van processen en procedures. Door interne richtlijnen, pre-employment screening, gedragscodes, e-learning modules voor alle medewerkers en maatregelen in het klantacceptatieproces wordt het integriteitsrisico van TKPI en het fonds beheerst. Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund 12

13 Maatschappelijk verantwoord beleggen Bij alle beleggingen kijkt TKPI ook naar de effecten op maatschappij en leefomgeving. TKPI heeft de overtuiging dat het integreren van Environmental, Social en Governance (ESG) aspecten in het beleggingsproces bijdraagt aan een beter risico/rendementsprofiel van de beleggingen. TKPI voert een Verantwoord Beleggen beleid voor alle aandelen en vastrentende beleggingsfondsen, zowel voor passieve als actieve beleggingsfondsen. Het beleid is geformaliseerd via de Terms & Condities van de fondsen. Het Verantwoord Beleggen beleid bestaat uit: Periodieke screening van de ondernemingen waarin wordt belegd op duurzaamheid Het voeren van een dialoog met de ondernemingen waarin wordt belegd Het uitsluiten van bepaalde bedrijven en landen Een actief stembeleid. Integratie van ESG-criteria in het beleggingsproces is een vast onderdeel van het multi manager selectieproces van TKPI. Screening en engagement Een belangrijk uitgangspunt is dat alle ondernemingen waarin wordt belegd, zich gedragen volgens de Global Compact Principles (GCP), zoals opgesteld door de Verenigde Naties (VN). Dit zijn de principes op het gebied van mensenrechten, arbeidsrechten, milieu en corruptie. Jaarlijks worden de door ons beheerde portefeuilles gescreend op het naleven van deze principes. Voor het screenen wordt gebruik gemaakt van een gespecialiseerde externe partij, Sustainalytics. Bij de screening van de aandelenbeleggingen en beleggingen in vastrentende waarden voldeden 22 bedrijven ultimo 2014 niet aan de UN Global Compact principes (ultimo 2013: 27 bedrijven). Met deze bedrijven is in 2015 een dialoog gevoerd op verschillende thema s. Twee van deze bedrijven hebben zich vervolgens verbeterd, waardoor deze niet langer als non-compliant werden beoordeeld. Het succesvolle engagement traject voor deze twee bedrijven lichten wij graag toe: 1. Het bedrijf CNOOC werd beschuldigd van mensenrechtenschendingen in Myanmar. Het bedrijf heeft zich teruggetrokken uit Myanmar en is daardoor niet langer non-compliant. 2. Het bedrijf Cobalt International Energy werd beschuldigd van corruptie. Via samenwerkingsverbanden in Angola zouden medewerkers van de overheid worden omgekocht. Het bedrijf heeft de samenwerkingsverbanden nu zo opgezet dat de bedrijven die gelieerd zijn aan medewerkers van de overheid buitengesloten zijn. In 2015 bracht het bedrijf een eerste Sustainability rapport uit met aandacht voor deze kwestie. In dit rapport werd de bedrijfsethiek en de due diligence van de samenwerkingspartners beschreven. Dit bedrijf zal overigens nog wel nauwlettend gevolgd worden en is op de watchlist geplaatst. Drie andere bedrijven zijn aan de uitsluitingenlijst toegevoegd omdat er onvoldoende voortgang in de dialoog werd geboekt. Het betreft Southern Copper (arbeidsrechten), Grupo Mexico (arbeidsrechten) en Chevron Corporation (milieu). Vijf van de bedrijven die niet overeenkomstig de UN Global Compact principes handelden zijn staats(gerelateerde) bedrijven. Ook deze bedrijven werden in 2015 in het dialoog programma opgenomen. Uitsluitingen Uitsluiting bedrijven Het uitsluitingsbeleid geldt allereerst voor alle bedrijven die betrokken zijn bij controversiële wapens. Dit zijn de volgende soorten wapens, munitie en mijnen: biologische wapens, nucleaire wapens, chemische wapens, anti-persoonsmijnen, clusterbommen en munitie met verarmd uranium. Met dit uitsluitingenbeleid wordt voldaan aan het wettelijke verbod op investeren in bedrijven die betrokken zijn bij de productie van clustermunitie zoals dat sinds 1 januari 2013 van kracht is. Naast deze bedrijven worden ook bedrijven die non-compliant zijn met de UN Global Compact en onvoldoende voortgang in de dialoog tonen, opgenomen op de uitsluitingenlijst. In 2015 betrof dit vijf 13 Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund

14 bedrijven: Vedanta Resources, Freeport-Mcmoran Copper and Gold, Petrochina, Barrick Gold en Wal-Mart Stores. Op de uitsluitingslijst van 2015 stonden ruim 50 bedrijven. Deze bedrijven maken in totaal 1,75% (in 2014: 1,22%) uit van de aandelenbenchmark MSCI AC World Index. Uitsluitingen landen Op basis van universeel erkende veroordelingen wordt een aantal landen uitgesloten van beleggingen. Het gaat hierbij om landen die betrokken zijn bij ernstige schendingen van de mensenrechten. In 2015 stonden 15 landen op deze lijst (2014: 12 landen). Stembeleid In 2015 is gestemd op 546 (2014: 540) vergaderingen op ruim (2014: 8.400) onderwerpen. In bijna 10% van de onderwerpen is tegen het voorstel gestemd. Dit betrof dan met name voorstellen voor benoeming van bestuurders of toezichthouders en beloningsvoorstellen. De grafieken tonen enkele dwarsdoorsnedes van de uitgebrachte stemmen in 2015: Zwitserland; 39 Vergaderingen 2015 per land Spanje; 32 Nederland; 30 Zweden; 39 Italië; 28 België; 23 Overig; 74 Duitsland; 64 Frankrijk; 79 Verenigd Koninkrijk; 138 Verenigd Koninkrijk Frankrijk Duitsland Zwitserland Zweden Spanje Nederland Italië België Overig Overzicht uitgebrachte stemmen in ,7% 89,7% 0,6% Stemmen "Voor" Stemmen "Tegen" Stemmen "Onthouden" Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund 14

15 4.2 Gebruik financiële instrumenten Het fonds maakt gebruik van diverse financiële instrumenten. Het fonds belegt in aandelen, aandelenfondsen, afgeleide financiële instrumenten en deposito s. Afgeleide financiële instrumenten bevatten rechten en verplichtingen, waardoor één of meer van de financiële risico s waaraan de onderliggende primaire financiële instrumenten onderhevig zijn, tussen partijen worden overgedragen. Zij leiden niet tot overdracht van het onderliggende primaire financiële instrument bij het aangaan van de overeenkomst en overdracht behoeft ook niet altijd plaats te vinden bij expiratie van de overeenkomst. Voorbeelden van afgeleide financiële instrumenten zijn termijncontracten, swaps en futures. Het onderliggende primaire financiële product kan onder meer een valutaproduct of een aandelenproduct zijn. De overgedragen financiële risico s zijn de prijsrisico s van de onderliggende markten. Indien van toepassing worden valutarisico s conform het beleggingsbeleid van het fonds afgedekt door middel van valutatermijncontracten en valuta futures. De valutatermijncontracten betreffen over-thecounter contracten. De futures zijn ter beurze genoteerd. Verder wordt gebruik gemaakt van afgeleide financiële instrumenten om op een snelle en efficiënte wijze de asset allocatie te wijzigen door middel van het kopen of verkopen van futures op aandelen. In het algemeen zijn de volgende risico s verbonden aan het gebruik van financiële instrumenten: (1) Door marktwerking kan de waarde van het financiële instrument veranderen. Financiële instrumenten binnen het fonds worden echter toegepast om juist een bepaalde marktexposure te verkrijgen. Schommelingen in de waardering van het financiële instrument worden dan niet als een risico gezien zolang het financiële instrument binnen het beleggingsuniversum valt. Op dagbasis wordt gemonitord of het financiële instrument ook aan de gestelde beleggingsuniversum voldoet. Middels een afgeleid financieel instrument is het mogelijk om meer exposure in te nemen dan dat er aan onderliggende waarde aanwezig is. Dit risico van leverage wordt, evenals andere exposure restricties voortvloeiend uit het afgeleide financiële instrument, op dagbasis gemonitord zodat de totale fonds exposure voldoet aan de gestelde fondsrestricties. (2) Het risico dat een positie in afgeleide financiële instrumenten niet tijdig tegen een redelijke prijs geliquideerd kan worden. Bij de keuze voor een financieel instrument wordt de liquiditeit mee genomen in de afweging welk financieel instrument het beste kan worden gebruikt. De liquiditeit van financiële instrumenten wordt tevens meegenomen in de bepaling van de omvang die wordt ingenomen. Het mogelijke liquiditeitsrisico wordt gereduceerd door een financieel instrument met verschillende looptijden te nemen waarin de posities relatief groot zijn. (3) Het risico dat betrokken partijen van een afgeleid financieel instrument in faillissement of surseance van betaling geraken, nalatig zijn, frauduleus handelen of een tegenpartij in gebreke blijft. Voor een groot deel betreft het gereguleerde beursgenoteerde afgeleide financiële instrumenten waarbij op dagbasis wordt afgerekend. Hierdoor is het financiële risico beperkt. Voor de overige financiële instrumenten geld het tegenpartijenbeleid. Tegenpartijen moeten voldoen aan strenge criteria zoals bijvoorbeeld een minimale hoge credit rating om als tegenpartij in aanmerking te komen. De waardering van de financiële instrumenten is gebaseerd op de actuele waarde zijnde de marktwaarde van deze instrumenten per balansdatum. Op basis van marktontwikkelingen en/of nieuwe informatie kan de waarde van de financiële instrumenten en daarmede de waardering van het fonds nadien stijgen of dalen. Het na balansdatum stijgen of dalen van de waardering van financiële instrumenten en daarmede stijgen of dalen van de waardering van het fonds is een inherent beleggingsrisico. Groningen, 18 maart 2016 TKP Investments B.V. R. van Wijk-Russchen RBA drs. C. Luning RBA 15 Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund

16 5 Jaarrekening 5.1 Balans (na verwerking resultaatbestemming) Bedragen x Activa Beleggingen Aandelen en aandelenfondsen [1] Valutatermijncontracten [2] - 44 Totaal beleggingen Liquide middelen [4] Vorderingen [5] Totaal activa Passiva Fondsvermogen participanten [6] Beleggingen Valutatermijncontracten [2] - 5 Totaal beleggingen - 5 Kortlopende schulden Schulden uit hoofde van beleggingsactiviteiten [7] Overige schulden [8] - 63 Totaal kortlopende schulden Totaal passiva [.] De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op de balans en winst-enverliesrekening Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund 16

17 5.2 Winst-en-verliesrekening (bedragen x 1.000) Dividenden Interest Direct beleggingsresultaat Waardeveranderingen van beleggingen [9] Indirect beleggingsresultaat Totaal beleggingsresultaat Toe- en uittredingsvergoedingen Securities lending Koersresultaten op valutaomrekening Overige inkomsten Totaal overig resultaat Beheervergoeding [10] Bewaarvergoeding Accountantskosten Juridische kosten Administratie- en bankkosten Kosten toezichthouders Depositary fee Overige kosten Som van de kosten [11] Totaal resultaat [.] De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting op de balans en winst-enverliesrekening 17 Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund

18 5.3 Kasstroomoverzicht (bedragen x 1.000) Dividenden Interest Securities lending Overige inkomsten Ontvangen uit hoofde van beleggingen Aankopen van beleggingen Verkopen van beleggingen Saldo aan- en verkopen van beleggingen Afwikkeling valutatermijncontracten Uitgaven en verrekeningen inzake kosten Kasstroom uit beleggingsactiviteiten Stortingen Onttrekkingen Toe- en uittredingsvergoedingen Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten Koersverschillen Netto kasstroom Liquide middelen begin boekjaar Liquide middelen einde boekjaar Mutatie liquide middelen De liquide middelen bestaan uit de banktegoeden, de schulden aan kredietinstellingen en de rekeningcourant verhoudingen met Stichting TKP Pensioen Treasury. Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund 18

19 6 Toelichting 6.1 Grondslagen voor de jaarrekening Algemeen De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW) en met inachtneming van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving. De jaarrekening is opgesteld overeenkomstig de door de wetgever opgestelde modellen ten behoeve van de jaarrekening voor beleggingsinstellingen. Op onderdelen zijn in de jaarrekening bewoordingen gehanteerd die afwijken van die modellen, omdat deze beter de inhoud van de post weergeven. Bedragen luiden in euro, tenzij anders vermeld. Een actief wordt in de balans verwerkt als het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen naar het fonds zullen toevloeien en het actief een waarde heeft waarvan de omvang op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. Een post van het vreemd vermogen wordt in de balans verwerkt, wanneer het waarschijnlijk is dat de afwikkeling van een bestaande verplichting gepaard zal gaan met een uitstroom van middelen die economisch voordeel in zich bergen en de omvang van het bedrag waartegen afwikkeling zal plaatsvinden op betrouwbare wijze kan worden vastgesteld. Bij de waardering van activa en passiva en bij de bepaling van het resultaat over het boekjaar, zijn baten en lasten toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben. Financiële instrumenten worden verwerkt op transactiedatum en niet op afwikkelingsdatum. Als gevolg hiervan kan sprake zijn van een post nog af te wikkelen transacties welke als kortlopende vordering hetzij als kortlopende schuld wordt opgenomen. Waardering Activa en verplichtingen worden op het moment van verkrijging gewaardeerd tegen de verkrijgingprijs inclusief kosten, zijnde de actuele waarde van het actief of de verplichting. Vervolgens worden de beleggingen en afgeleide financiële instrumenten, gewaardeerd tegen actuele waarde. De actuele waarde is gebaseerd op marktwaarde, tenzij anders is vermeld. De waardering op marktwaarde wordt gebaseerd op de waarde waarvoor de betreffende beleggingen aan een effectenbeurs zijn genoteerd. Eventuele incourante en/of niet aan een effectenbeurs genoteerde beleggingen worden gewaardeerd op basis van de voor deze beleggingen meest recente beschikbare informatie waarover de beheerder beschikt. De beheerder zal zich inspannen om te beschikken over de meest recente informatie. Dit impliceert dat in tegenstelling tot beursgenoteerde beleggingen voor incourante en/of niet aan een effectenbeurs genoteerde beleggingen een mate van datering kan gelden. Indien na vaststelling van de intrinsieke waarde maar voorafgaand aan publicatie van het jaarverslag informatie beschikbaar komt, die leidt tot een materieel ander inzicht ten aanzien van de te publiceren intrinsieke waarde in het jaarverslag, dan zal dit in het verslag worden gemeld. De nadere informatie zal verwerkt worden bij de eerstvolgende vaststelling van de intrinsieke waarde. Beleggingen waarvan in zijn geheel geen informatie over de waardering beschikbaar is, zal de marktwaarde, door middel van waarderingsmodellen, door de beheerder worden vastgesteld. De overige posten worden gewaardeerd op basis van nominale waarde, tenzij anders is vermeld. Aan- en verkoopkosten van beleggingen De aan- en verkoopkosten van beleggingen worden direct in het aankoopbedrag respectievelijk verkoopbedrag van de beleggingen opgenomen. Saldering Een financieel actief en een financiële verplichting worden gesaldeerd en als nettobedrag in de balans opgenomen als er sprake is van een wettelijke of contractuele bevoegdheid om het actief en de verplichting gesaldeerd en gelijktijdig af te wikkelen en bovendien de intentie bestaat om de posten op deze wijze af te wikkelen. 19 Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund

20 Karakter beleggingen Alle participaties, investeringen in beleggingsfondsen, trusts en andere Fondsen voor Gemene Rekening hebben een beleggingskarakter en vormen geen groepsmaatschappij en/of deelneming in de zin van de wet. Vreemde valuta Activa en verplichtingen in vreemde valuta worden omgerekend naar euro tegen de valutakoers per balansdatum. Deze waardering is onderdeel van de waardering tegen actuele waarde. In de winst-enverliesrekening worden koersverschillen verwerkt onder overig resultaat. Baten en lasten voortvloeiend uit transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koers per transactiedatum Grondslagen voor de balans Beleggingen Beleggingen genoteerd aan een effectenbeurs worden gewaardeerd tegen de meest recente openings- of slotkoers, of, bij gebreke daarvan, op de door de beheerder getaxeerde waarde. Bij deze waardering wordt de mid-prijs aangehouden. Indien financiële instrumenten op verschillende effectenbeurzen zijn genoteerd, bepaalt de beheerder van welke effectenbeurs de koers in aanmerking wordt genomen. In geval van bijzondere omstandigheden (zoals bijvoorbeeld grote volatiliteit op financiële markten) waardoor naar de mening van de beheerder de waardering op de hierboven beschreven wijze leidt tot een waardering die niet de werkelijke waarde weerspiegelt, kan de beheerder bij de vaststelling van de waarde van beursgenoteerde financiële instrumenten rekening houden met verwachte noteringen aan de hand van relevante indices op financiële markten. Eventuele incourante en/of niet aan een effectenbeurs genoteerde beleggingen worden gewaardeerd op basis van de voor deze beleggingen meest recente beschikbare informatie waarover de beheerder beschikt. De beheerder zal zich inspannen om te beschikken over de meest recente informatie. Dit impliceert dat in tegenstelling tot beursgenoteerde beleggingen voor incourante en/of niet aan een effectenbeurs genoteerde beleggingen een mate van datering kan gelden. Indien na vaststelling van de intrinsieke waarde maar voorafgaand aan publicatie van het jaarverslag informatie beschikbaar komt, die leidt tot een materieel ander inzicht ten aanzien van de te publiceren intrinsieke waarde in het jaarverslag, dan zal dit in het verslag worden gemeld. De nadere informatie zal verwerkt worden bij de eerstvolgende vaststelling van de intrinsieke waarde. Beleggingen waarvan in zijn geheel geen informatie over de waardering beschikbaar is, zal de marktwaarde, door middel van waarderingsmodellen, door de beheerder worden vastgesteld. Alle beleggingen worden geacht deel uit te maken van de handelsportefeuille van het fonds. Liquide middelen Dit betreft direct opeisbare tegoeden in rekening-courant bij banken. Vorderingen De vorderingen betreffen zaken zoals te vorderen belastingen, vastgestelde dividenden, lopende rente, vorderingen uit nog niet afgewikkelde transacties en overige vorderingen alsmede uitgezette deposito s en vorderingen in rekening-courant bij de Stichting TKP Pensioen Treasury. Deposito s worden gewaardeerd tegen nominale waarde inclusief de lopende interest per balansdatum. Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Na eerste verwerking worden vorderingen gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, verminderd met, indien van toepassing, de noodzakelijk geachte voorzieningen voor oninbaarheid. Indien er geen sprake is van agio of disagio of transactiekosten is de geamortiseerde kostprijs gelijk aan de nominale waarde van de vordering. Jaarverslag 2015 MM Emerging Markets Fund 20