Een sculptuur van. zeldzame schoonheid. tested TRANSROTOR RONDINO BIANCO PLATENSPELER

Transcriptie

1 Een sculptuur van 77 zeldzame schoonheid TRANSROTOR RONDINO BIANCO PLATENSPELER Het kan altijd mooier, pleegt mijn vrouw nog wel eens te zeggen wanneer ik een volgende audio aankoop overweeg. Bijna altijd is dat ook zo. Een zegen voor de industrie uiteraard, een zegen voor de winkelier, slecht voor de eigen geldbuidel. Verlokkingen liggen om de hoek, ook in platenspelerland. Want hoewel ik de trotse bezitter ben van een niet onaardige Transrotor platenspeler, schreeuwt een sirene in de verte om aandacht en het kost mij moeite, haar te weerstaan. Naast mijn Transrotor Super Seven prijkt sinds een paar weken een Transrotor Rondino Bianco, beide glimmend in een sculptuur van gepolijst aluminium en acryl, beide uitgerust met een SME arm en toch zo verschillend van elkaar. Behalve als het gaat om het weergeven van de essentie van muziek. NEXT

2 78 Transrotor maakt sinds jaar en dag platenspelers. In diverse vormen en van diverse materialen, waarbij acryl en aluminium in het algemeen de basis vormen. Ontwerper Jochen Räke is de immer drijvende kracht achter de onderneming en houdt maar niet op, nieuwe modellen op de markt te brengen. Daarbij tekenen twee stromingen zich duidelijk af: de nieuwe wegen met innovatieve oplossingen voor 100 jaar oude problemen en anderzijds het bereikbaar maken van de eerdere innovaties tegen een meer consumentvriendelijke prijs. Net als bij zovele producten in (en vooral buiten) de audiowereld betalen de early adopters de hoofdprijs en komen daarna de meer down to earth modellen op de markt. Kwam Räke een paar jaar geleden op het lumineuze idee van het TMD lager, een benaming die staat voor Transrotor Magnetic Drive, niet veel later kwam er een topmodel (de Orion) met FMD, Free Magnetic Drive. Wat nu voor mij staat, is een duidelijk afgeleide van de Orion, die zich Rondino noemt. Korte uitleg Een korte uitleg is op zijn plaats. FMD is duidelijk een stap verder dan TMD. Het TMD lager bestaat uit twee onafhankelijk van elkaar beweegbare delen, die magnetisch gekoppeld zijn via elkaar aantrekkende magneten en samen ook mechanisch verbonden zijn. Het onderste deel van het lager wordt rondgedraaid door een snaar die over de motorpulley loopt. Het bovenste deel, met het geïnverteerde lager waarop het plateau rust, wordt via de magneetkoppeling meegenomen tijdens het draaien. De FMD gaat een stap verder: geheel los van de speler zelf bevindt zich in één behuizing de motor die met een snaar een vliegwiel aandrijft. In de bovenkant van het vliegwiel bevinden zich magneten. De speler zelf heeft een eigen lagerbus, geïnverteerd lager en vliegwiel met eveneens magneten, waarop het 70 mm dikke plateau rust. Gaat het onderste vliegwiel draaien, dan zal hij het bovenste vliegwiel en dus het plateau meenemen in zijn rotatie. Derhalve is er geen andere mechanische koppeling tussen de motor en de speler anders dan de ondergrond die zij samen delen. De FMD aandrijving met zijn nog zwaardere plateau zorgt voor een vrijwel onmeetbare wow & fl utter (plat gezegd: jankende en snelle veranderingen in snelheid). Dat is eenvoudig te verklaren. Minieme schommelingen in de rondgaande beweging van motor en snaar als gevolg van onoverkomelijke toleranties worden opgevangen door de bewegingsvrijheid tussen het aangedreven en het niet aangedreven vliegwiel via de magneetkoppeling. Het plateau draait met FMD alsof er geen motor of snaaraandrijving bestaat. Van belang is een correcte opstelling van de twee vliegwielen ten opzichte van elkaar, waarvoor Transrotor een sjabloon meelevert. Ook van belang is een waterpas ondergrond, want als de motorunit niet waterpas staat en de speler op zijn verstelbare poten wel exact waterpas is gezet, kan ik mij voorstellen dat dit jank tot gevolg kan hebben. Toleranties worden uiteraard opgevangen door de massatraagheid. Overdreven? De Rondino is in meerdere opzichten opmerkelijk te noemen. Zo is op elk van de drie poten waarop de speler rust een zwenkbare armsteun te monteren. Zwenkbaar, zodat elke arm tussen 9 inch en 12 inch gebruikt kan worden. Maximaal drie armen met drie verschillende elementen. Overdreven? Dat zijn de ware vinylverzamelaars niet met u eens. Een mono element, een stereo element en speciale naaldvorm kunnen dan standaard aanwezig zijn voor oude, afwijkende en moderne opnames. De keuze voor 9 of 12 inch zal veelal afhangen van het gekozen element. De Rondino die voor mij staat is een speciaaltje van Jochen Räke. In de eerste plaats is er het 70 mm

3 dikke, ongeveer 10 kilo zware aluminium plateau waarop een witte acryl mat rust en een 450 gram zware puck. Het plateau wordt aangedreven door de motor, die wordt aangestuurd vanuit een Transrotor Konstant M1 Reference voeding en niet langer vanuit een simpele voeding. De gekozen arm is een SME V van 9 inch met vloeistofdemping, waarin een Transrotor Merlo Reference element is gemonteerd. Weer even een zijsprong. Transrotor is in Duitsland de importeur voor SME armen en levert vaak speciale, betaalbare modellen zoals de Transrotor/SME 5009 mee op platenspelers. Op verzoek zijn ook de standaard SME-modellen zoals deze V leverbaar. Tevens is Transrotor importeur van Goldring elementen. Zo is de Merlo Reference rechtstreeks vergelijkbaar met de Goldring Elite Reference. Over de Merlo Reference kan worden verteld, dat het een low output MC-element is dat graag wordt afgesloten met 100 Ohm. De optimale naaldkracht ligt rond 1,8 gram en de compliance bedraagt 18 µm/nm. De naaldvorm is Harmonic geslepen, waar verder geen informatie over is gegeven. Het element weegt slechts 5,7 gram en combineert daarom goed met een toch lichte SME arm. Van een andere speler in huis weet ik dat een 12 inch SME ook heel goed bruikbaar is voor dit element. In alle eerlijkheid: de aangeboden combinatie is aantrekkelijk qua prijs, omdat het totaalpakket een gereduceerde prijs heeft voor de SME arm en het element, maar een nog beter element zou op zijn plaats zijn. Helaas is dit al het beste Goldring element, dat in een Transrotor-versie wordt geleverd. De Rondino is overigens ook zonder element leverbaar. Uitrusting Goed, de Rondino staat dus naast mijn Super Seven met TMD lager, 60 mm aluminium plateau, SME 5009 arm en Transfi guration Axia element. Mijn speler staat op een Ginko platform ter ontkoppeling van de ondergrond en heeft een normale Konstant M1 voeding. Het Axia element is gebalanceerd (met XLR) aangesloten op een HAT buizen phonovoorversterker. Het Merlo Reference element is ongebalanceerd (met cinch) aangesloten op een solid state Astin Trew AT8000 phonovoorversterker. Tot zover de verschillen. De twee spelers delen een Quadraspire QAVX meubel als basis. Beide phonovoorversterkers zijn elk met een Crystal Cable Reference interlink aangesloten op een HAT voorversterker die een Audia Flight 50 eindversterker aanstuurt. Luidsprekers zijn PMC type fact.8. Overige interlinks en luidsprekerkabels komen van Crystal Cable, de stroomvoorziening bevat naast Crystal Cable netsnoeren veel Kemp materiaal ter ontstoring van de netspanning. De ruimte is getuned met resonators en absorbers van Acoustic System. Grammofoonplaten zijn beschikbaar van eind jaren 60 pop en klassieke opnames, via audiofi el materiaal uit de jaren 70/ 80, tot aan diverse soorten, stijlen en smaken van de jaren daarna, inclusief recente producties of heruitgaven. Met Let the battle begin, een inmiddels bekende slogan van talentenjachten, start het beluisteren van muziek. Ongekende rust De Rondino Bianco blijkt qua speler al snel de meerdere te zijn van de Super Seven, al kleeft daar een maar aan. Dat maar wordt gevormd door het element en de phonovoorversterker. Het is dat mijn speler gebalanceerd is aangesloten en daarmee buiten het standaardpakket van Transrotor valt, anders zouden we het geheel kunnen ombouwen. Laat ik het zo zeggen (voordat ik muziek beschrijf): het Merlo Reference element is een soort Yvonne Jaspers. Degelijk, uitermate betrouwbaar en tuttig, terwijl een top-element, dat de grenzen van de prestaties van de Rondino met SME V raakt, hier makkelijk een plekje in zou kunnen vinden. Als Monica Bellucci een 79 NEXT

4 80 element zou zijn, zou zij beter bij de speler passen dan mevrouw Jaspers. Wat maakt de Rondino dan toch zo bijzonder? Wel, dat is de diepe, ongekende rust in de weergave. Het vermogen rondje na rondje te draaien met een ongeloofl ijke stabiliteit, zonder een enkele afwijking in snelheid. Die prachtige gelijkloop valt pas op als je gaat draaien met een andere speler dan de Rondino. Dan wordt de weergave onrustiger. Nuances? Zeker, maar die maken het verschil tussen semi-top en echte top. Transrotor platenspelers zijn sowieso aan de rustige kant. Ze kennen niet het onstuimige ritme van een Garrard 301 of Thorens TD124, evenmin de dynamiek van een Acoustic Signature. Ze zijn eerder bescheiden in weergave, aanwezig zonder storende, ordinaire kenmerken. Tegelijkertijd veel aansprekender dan een Linn die mij veel te rustig is, terwijl de nuances die een Linn tevoorschijn tovert ook gevonden worden in een Transrotor van dit formaat. De Transrotor is minder een luchtgitaar-speler en meer een luister-speler. Daarbij luistert u uitsluitend naar muziek, want groefgeluiden verdwijnen naar de achtergrond. Dat maakt de muziek nog levendiger, pakkender en meer indringend. Deze Transrotor met zijn FMD lager is zeldzaam stil. Is daarmee de Super Seven afgeschreven? Nee, zeker niet, de familie-overeenkomst is duidelijk aanwezig. Maar zoals het TMD lager een stap vooruit is in vergelijking met een gewoon lager, is de FMD wéér een stap vooruit. Dat het plateau nog zwaarder is, de basis nog steviger, de voeding beter en de arm een stap verder gaat, speelt eveneens een rol. Helaas zijn deze zaken ook allemaal terug te vinden in het prijsverschil tussen een Super Seven en de Rondino. Muziekindrukken Ik had het u beloofd: muziekindrukken, in vogelvlucht ditmaal gezien het aantal beschikbare pagina s van Music Emotion. Eerst de dame die bewijst of een speler echt kan spelen, Juliette Gréco. Terwijl de oren zijn getuned door de Super Seven begint de Rondino te draaien. De stem van Juliette is bijzonder goed getroffen en doet haar zeker recht. Mooi het neergezette stereobeeld dat wat naar voren geplaatst is, daarmee tegelijk ruimte naar achteren gevend zodat een behoorlijke diepte ontstaat. Het zingend praten op de eerste track Sous Le Ciel De Paris komt heel dicht bij het verliefd worden op Juliette, maar heeft net niet het echte magische dat een topelement kan brengen. Daarentegen staat de Rondino te presteren als een topatleet. Wat zet die speler een schitterend geheel neer met zoveel detail, ruimte en gedegenheid. Mooi vol, heel organisch, zoals alleen vinyl dat kan brengen. Overigens staat de Astin Trew ook te glimmen van genoegen. Hoe ver zou je nog kunnen groeien als geld geen belemmering is voor een beter element en een nog betere phonovoorversterker? Honderden kilometers ten noorden van Parijs vinden we Kopenhagen waar Kari Bremnes een meisje ontmoet in een café en daarover zingt. De rust in het nummer komt uitermate goed naar voren. Dit is geen spetterende muziek en dat doet de Rondino zijn beste beentje (armpje?) voorzetten. De stem heel verstaanbaar, het laag dat vaak een streep te zwaar is houdt zich strak en koest. Een kleine opmerking: het slagwerk zit net niet helemaal los van de luidspreker. De laatste noot zakt langzaam weg, heel langzaam alsof de Rondino het jammer vindt dat weer een plaatkant afgelopen is. Van een totaal andere tijd en orde is Take Five van The Dave Brubeck Quartet. Een heruitgave, maar op zulk zacht vinyl dat kleine onregelmatigheden na een aantal keren vanzelf ontstaan. Wat ik schreef: een beetje minder Yvonne en meer Monica zou op zijn plaats zijn. De gelijkloop van de tafel is een openbaring in het vasthouden van het ritme in de opname. Slagwerk is sterk aanwezig, goede klappen en stevig gebruik van de basdrum. Typisch nog

5 een opname met de drums uiterst links en de piano rechts. Met een mooi gat in het midden voor het blaaswerk. Meer blazen op Brothers In Arms van Dire Straits met het mooie Your Latest Trick. Puntig en snel. Niet hamerend zoals andere draaitafels dat kunnen, maar meer beluisterbaar voor de muziekliefhebber. Weer de stem die heel goed naar voren komt en waarachter de band speelt. Het speelt heel speels, met opnieuw veel oog voor details. Een genoegen om weer die oude lp af te draaien. Gaat het dan nooit vervelen? Niet met zulke mooie draaitafels in huis. De nuchtere waarheid Mag ik mijzelf eens lekker verwennen, dan draai ik L Estro Armonico van Vivaldi, uitgevoerd op Argo door The Academy of St. Martin-in-the-fi elds. In 1972 opgenomen en wie net als ik zijn zwarte goud heeft gekoesterd, verzorgd en bewaard kan nog steeds genieten van het spel van toen en het vakmanschap van de Argo/Decca technici. Wat deze muziek draagt is vooral de rust op de achtergrond, waardoor elke noot zuiver en bereikbaar is. Reken maar dat een Rondino kan spetteren, tegelijk is het een draaitafel die geschapen lijkt voor klassieke barok. De kast staat genoeg vol met platen om te laten zien dat pop en jazz eveneens excelleren, toch is dit even een hoogtepunt. Tja, de nuchtere waarheid is dat hier een speler staat die inclusief arm, element, voeding etc. de lieve som van euro moet opbrengen. Waarbij op het pakket euro is bespaard vanwege de korting die Transrotor geeft op de arm en het element. Wie trouwens de Rondino in zwart wenst is die euro extra daaraan kwijt. In hoeverre mag je nog spreken van betaalbare platenspelers? De laatste tijd ben ik steeds in aanraking gekomen met zulke kostbare producten en ik raak er een beetje aan verslaafd. Toch onderken ik grote verschillen in de spelers onderling. Waar de ene speler de nadruk legt op ritme, heeft de ander meer precisie hoog in het vaandel. De Transrotor Rondino Bianco zit daar tussen in en is mogelijk het meest allround. Bovendien is hij met zijn FMD aandrijving een ongeloofl ijk stabiele speler die heel veel rust geeft en daarom lang plezier zal geven, uur na uur, avond na avond. Hij is ook het mooist om te zien, inderdaad een kwestie van smaak, een echte sculptuur in de luisterruimte. Jochen Räke houdt van aluminium en acryl, maar vervalt niet in mooi om mooi te zijn, hij kiest voor mooi en functioneel. Met als gevolg dat hier een platenspeler staat om van te dromen. Bovendien een speler voor de eeuwigheid, want de opbouw is dusdanig dat van slijtage over 40 jaar nog steeds geen sprake zal zijn. Zulke mooie audio is helaas langzaam een zeldzaamheid aan het worden. Dus hebt u toevallig een kostbare vinylcollectie en hebt u toevallig het geld liggen, vraag dan dringend om een demonstratie en laat u overtuigen. Oh ja, nadat ik klaar was met beroepshalve luisteren draaide ik nog even Holly Cole, kant twee van het gelijknamige album. Hoe schitterend, hoe schitterend! René van Es PRIJZEN: RONDINO BIANCO LOOPWERK PLUS PUCK 7.500,- KONSTANT M1 REFERENCE VOEDING 720,- SME V ARM IN COMBINATIE MET DE RONDINO 3.040,- (NORMAAL 3.800) MERLO REFERENCE ELEMENT IN COMBINATIE MET DE RONDINO 960,- (NORMAAL 1.200) MONITOR AUDIO NEDERLAND TEL: +31(0) INFO@MONITORAUDIONEDERLAND.NL END 81