Tips bij piano studeren:

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Tips bij piano studeren:"

Transcriptie

1 Tips bij piano studeren: Waar moet je op letten als je gaat pianostuderen? Het is natuurlijk belangrijk om op een goede piano te spelen maar zorgen ook voor een goede pianobank die op hoogte verstelbaar is. Je moet rechtop, op de juiste hoogte en ontspannen achter de piano kunnen zitten. Hoe vaak moet ik oefenen? Probeer dagelijks te oefenen, het is beter twee keer op een dag bijvoorbeeld een kwartier te oefenen dan een keer op een dag een half uur. Beginners zullen met 25 tot 40 minuten per dag oefenen goede vorderingen maken, meer gevorderden pianisten spelen een uur per dag. Professionele pianisten spelen vaak meerdere uren per dag. Een nieuw stuk beginnen. Hoe moet een stuk gaan klinken? De belangrijkste Als je een nieuw stuk voor het eerst gaat oefenen, is het belangrijk om langzaam te beginnen. Ook al gaat het om een snel stuk. Als er in de linkerhand of in de rechterhand een moeilijke passage voorkomt, kun je deze met handen apart oefenen. Oefen een nieuw stuk nooit van het begin naar het eind. Bekijk een nieuw stuk van tevoren eens helemaal door en zoek uit of er herhalingen in voorkomen, waar moeilijke passages zitten en waar de makkelijke passages zitten. Begin dan niet alleen bij het begin, maar ga ook de moeilijke passages oefenen. Als het eerste gedeelte van een nieuw stuk al wat beter gaat, ga dit dan niet eindeloos herhalen totdat je een fout maakt maar ga dan het laatste gedeelte of het midden gedeelte van dit stuk oefenen. Om veel muziek te leren kennen is het goed om veel soorten muziek te beluisteren. Niet alleen klassieke muziek maar ook popmuziek of jazz. Het oefenen is niet de voorbereidingen voor de pianoles. De pianoles is het moment waarop de docent jou kan leren hoe je verder moet gaan met de stukken die je speelt zodat je deze kunt verbeteren. Elf studeer regels om zinvol muziek te leren

2 studeer regels spelen. Regel 1 Bij het studeren is concentratie een eerste vereiste. Studeer nooit plichtmatig verder als je er je hoofd niet kunt bijhouden. Vermoeid en on geconcentreerd studeren is vervelend en nutteloos. Regel 2 Werk altijd aan meerdere stukken tegelijk en wissel regelmatig af. Werk niet te lang achter elkaar aan een moeilijkheid. Zes maal tien minuten aan iets werken levert veel meer resultaten dan eenmaal 60 minuten achter elkaar. Geef het gestudeerde altijd gelegenheid om te bezinken. Regel 3 Herhalen is een van de belangrijkste studie methoden maar moet met verstand gehanteerd worden. Oefen een muziekstuk eerst met één hand. Regel 4 Als je een fout maakt probeer, alvorens het over te doen, eerst te achterhalen wat er precies fout ging, waarom het fout ging en hoe je de fout moet verbeteren. Regel 5 Het instuderen van de goede noten van een stuk, zonder uiteindelijk ook op de voordracht te letten, is tijdverspilling en een bijzonder onmuzikale bezigheid. Regel 6 Langzaam studeren is een onmisbare studeer methode. Het bevordert de rust, de concentratie en de nauwkeurigheid. Het leidt echter beslist niet zondermeer tot het beoogde snelle tempo. Ook het juiste tempo zal geoefend moeten worden. Zacht en genuanceerd studeren levert betere resultaten op dan hard. Regel 7 Regel 8 Studeer nooit stukken "waar je zelfs op je tenen nog niet bij kunt". Noteer tijdens het studeren vingerzettingen, boogjes, puntjes, enzovoort netjes, duidelijk en consequent in het boek. Dit bevordert het onthouden. Probeer niet steeds tijdens het spelen aan het boek vast te zitten, maar probeer al in

3 een vroeg stadium, steeds kleiner en later ook grotere fragmenten van buiten te spelen. Regel 9 In het algemeen kun je, wat je in gedachten precies kunt voorstellen ook zonder haperen spelen. Studeren moet eigenlijk ook meer een denk dan een bewegingstraining zijn. Regel 10 Verdiep je in de stukken die je speelt. Bestudeer ook de vorm en de achtergronden ervan. Lees over de componist, over de stijl, over de uitvoeringspraktijk. Luister naar interpretaties van andere pianisten. Probeer ook het kleinste motiefje waaraan je studeert te zien als een wezenlijk en onmisbaar onderdeel van het gehele werk. Regel 11 Als je huidige werkwijze op veel punten verschilt van deze regels, neem er dan ruim de tijd voor om deze regels een voor een uit te proberen en tot een gewoonte te maken. Goed leren studeren is het voornaamste doel van het studeren. Voor het eerst oefenen Veel kinderen hebben in hun studeergewoonten een hebbelijkheid die de oorzaak is van veel teleurstelling en latere mislukking; namelijk de neiging om, zodra er iets fout gaat weer bij het begin te beginnen en dit zo vaak te herhalen dat het min of meer toevallig een keer wel lukt. Het gevolg is dat van vele stukken het begin, de eerste fout plus de angst voor die fout muurvast is ingestudeerd. Hier wordt al vaak de basis gelegd voor een latere voorspellen angst en podiumvrees. Fouten maken Als je aan het spelen bent kan er wat fout gaan. De meeste mensen voelen dan de neiging om opnieuw te beginnen. Dat is begrijpelijk, maar beter is om eerst even na te denken. Wat ging er verkeerd? En ook: waarom ging het verkeerd? Was ik er met mijn gedachten niet bij of weet ik niet precies wat er eigenlijk staat? Noten leren Als je niet precies weet wat er staat is het natuurlijk zaak om eerst maar eens op je gemak de noten aan te kijken en je een beeld te vormen van wat er precies moet gebeuren. Het is altijd goed om het mislukte fragment eerst een paar

4 maal langzaam en aandachtig door te spelen. Daardoor zal in veel gevallen de fout al verdwijnen. Hierna moet het verbeterde fragment in een groter geheel worden ingepast, dat wil zeggen in de hele regel of het deel waarin het voorkwam. Je moet daarbij vast voornemen om dezelfde fout niet weer opnieuw te maken. Wat zijn de meest gemaakte studeer fouten? Spelen en studeren met je gedachten bij heel andere dingen. Te snel met twee handen samen spelen. In veel gevallen is het aan te raden het muziekstuk met één hand te oefenen. Steeds maar weer herhalen in de hoop dat het vanzelf wel zal gaan lukken. Wees allert op eerdergemaakte fouten. Kun je dan studeren zonder herhalen? Het is niet bewezen dat tienmaal herhalen meer resultaat heeft dan b.v. viermaal. Iets vaker over doen totdat het helemaal vanzelf gaat is een tamelijk domme bezigheid. Als je tienmaal iets overdoet op precies dezelfde manier heb je ook je fouten en eigenaardigheden muurvast ingestudeerd. Het is dan heel moeilijk om er nog wat aan te veranderen. Dus oefen slim Iets vijf keer overdoen, dan een paar minuutje's iets ander spelen en dan nog eens vijf keer, heeft meer effect dan hetzelfde 25 keer achter elkaar te herhalen. Zo krijg je een veel beter resultaat als je per dag drie maal vijftien minuten studeert, dan 1 keer een heel uur achter elkaar. Deze voorbeelden zijn niet overdreven maar door onderzoekingen bevestigd! Begin niet steeds ook aan het begin van het stuk te studeren, maar ook eens in het midden of vlak voor het einde. Je voorkomt dan dat je een heleboel stukken van het begin goed kan spelen en de rest een beetje. Als je een stuk een poosje heb laten rusten omdat je het gevoel kreeg dat je er niet meer mee verder kwam, kan het daarna blijken of het vanzelf beter is geworden. Allerlei

5 dingen waar je eerst problemen mee had lukken in eens zonder markeren, andere problemen lijken gewoon spoorloos verdwenen.

Het stappenplan om snel en goed iets nieuws in te studeren

Het stappenplan om snel en goed iets nieuws in te studeren Studieschema voor goed en zelfverzekerd spelen Page 1 of 5 Het stappenplan om snel en goed iets nieuws in te studeren Taak Een nieuw stuk leren zonder instrument Noten instuderen Opname beluisteren Notenbeeld

Nadere informatie

Welke vinger te gebruiken? Niet zomaar een reeks over vingerzettingen op de mandoline Deel 2

Welke vinger te gebruiken? Niet zomaar een reeks over vingerzettingen op de mandoline Deel 2 Welke vinger te gebruiken? Niet zomaar een reeks over vingerzettingen op de mandoline Deel 2 Het onderwerp van het eerste deel was dat er meer dan één vingerzetting mogelijk is voor een bepaalde passage

Nadere informatie

Lesweek 7: Het Notenschrift In the Hall of the Mountain King (Grieg) Vervolgcursus

Lesweek 7: Het Notenschrift In the Hall of the Mountain King (Grieg) Vervolgcursus Vervolgcursus Lesweek 7: Het Notenschrift In the Hall of the Mountain King (Grieg) Inleiding Deze lesweek staat in het teken van het muziekstuk In the Hall of the Mountain King van Edward Grieg. Ook deze

Nadere informatie

In Evacuate the dancefloor van Cascada wordt een langer motief gebruikt. Meteen daarna wordt een variatie gespeeld.

In Evacuate the dancefloor van Cascada wordt een langer motief gebruikt. Meteen daarna wordt een variatie gespeeld. Naam:.... Klas:. Herhalen is iets nog een keer spelen zonder er iets aan te veranderen. Als je in een muziekstuk het motief alleen maar herhaalt, wordt het wel een beetje saai. Daarom maakt een componist

Nadere informatie

Welke vinger te gebruiken? Niet zomaar een reeks over vingerzettingen op de mandoline Deel 4

Welke vinger te gebruiken? Niet zomaar een reeks over vingerzettingen op de mandoline Deel 4 Het vervolg op deel 3 Welke vinger te gebruiken? Niet zomaar een reeks over vingerzettingen op de mandoline Deel 4 Naar aanleiding van een vraag van een student wordt in dit deel de 3 e maat van het 1

Nadere informatie

Piano Leren Spelen. Piano Leren Spelen

Piano Leren Spelen. Piano Leren Spelen Piano Leren Spelen Wil je graag piano leren spelen? Of heb je al wat ervaringen met piano maar je wilt er dieper ingaan. Dan zijn deze online pianocursussen geschikt voor jou. De piano is een instrument

Nadere informatie

heb ik wel alles? Thuis per kleur schikken

heb ik wel alles? Thuis per kleur schikken heb ik wel alles? Eindelijk: alle tekst- en werkboeken zijn op jouw naam geleverd, voor elk vak heb je hier en daar nog een map moeten kopen. Maar: soms heb je die op school nodig, soms thuis! En elke

Nadere informatie

Onco-move. Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker. Waarom bewegen tijdens chemotherapie?

Onco-move. Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker. Waarom bewegen tijdens chemotherapie? Onco-move Instructies voor bewegen tijdens behandeling van kanker De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

Bij het muzikaal spelen wordt gebruik gemaakt van dynamiek en articulatie.

Bij het muzikaal spelen wordt gebruik gemaakt van dynamiek en articulatie. Muzikaliteit en ritmiek Muzikaliteit is emotie toevoegen aan tonen en de verbanden van tonen. Emotie uit zich heel verschillend: van droevig tot agressief en van gevoelloos tot romantisch. Bij het muzikaal

Nadere informatie

PODIUMPRESENTATIE DE MUZIEKSCHOOL TWENTE MAART 2006

PODIUMPRESENTATIE DE MUZIEKSCHOOL TWENTE MAART 2006 PODIUMPRESENTATIE DE MUZIEKSCHOOL TWENTE MAART 2006 INHOUD 1. Wat is podiumpresentatie 2. De voorbereiding 3. Het podium op 4. Tijdens het spelen 5. Als het stuk uit is 6. Je optreden zit erop 7. Het interview

Nadere informatie

Sonny Rollins denkt van niet

Sonny Rollins denkt van niet SPELEN VANUIT JE HART tips voor muzikanten FLOOR WITTINK Inhoud 1. Inleiding 3 2. Je onbewuste en spelen vanuit je hart 5 3. Luisteren naar muziek 10 4. Muzikaal of niet muzikaal 14 5. Hoe creatief ben

Nadere informatie

Onco-Move. Bewegen tijdens chemotherapie

Onco-Move. Bewegen tijdens chemotherapie Onco-Move Bewegen tijdens chemotherapie Introductie De behandeling van kanker, in het bijzonder de chemotherapie en/of radiotherapie, kan aanleiding zijn tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

EEN GOEDE EXAMENPLANNING

EEN GOEDE EXAMENPLANNING EEN GOEDE EXAMENPLANNING GOED BEGONNEN IS HALF GEWONNEN! - WAAROM EEN GOEDE EXAMENPLANNING ECHT WEL HELPT - een goede examenplanning voorkomt tijdsgebrek en paniek tijdens de examens - een planning helpt

Nadere informatie

HOOFDSTUK Introductie video. 2.Houding gitaarspelen linker hand

HOOFDSTUK Introductie video. 2.Houding gitaarspelen linker hand HOOFDSTUK 2 1. Introductie video 2.Houding gitaarspelen linker hand Als we kijken naar de houding van de linkerhand kunnen we het beste er even een A4 papiertje bij pakken. Bij de basis houding voor je

Nadere informatie

Alle Informatie Rond Piano Leren Spelen

Alle Informatie Rond Piano Leren Spelen Alle Informatie Rond Piano Leren Spelen In deze artikel vind je alle informatie rond piano leren spelen. Wie graag piano wil leren spelen, loopt vaak met veel vragen rond. Daarom is het namelijk nuttig

Nadere informatie

Inleiding in de jazzharmonie op de piano

Inleiding in de jazzharmonie op de piano Inleiding in de jazzharmonie op de piano Masja van der Meer INLEIDING 3 HOE GEBRUIK JE HET BOEK? 4 Tijdsplanning studeren: 5 HOOFDSTUK 1: DE BASIS 6 Welke kennis en vaardigheden heb je nodig? 6 Notatie,

Nadere informatie

Copyright 2014 Alle rechten voorbehouden

Copyright 2014 Alle rechten voorbehouden AKOORDENBOEK Inleiding VOORDELEN Na de cursus kun je zonder noten met beiden handen alle bekende popliedjes leren spelen Oefenen wanneer het jou uitkomt! Snel resultaat Geen reistijd! Geen dure lessen!

Nadere informatie

Hoe leer je Pools? Goede technieken = goed geheugen. Hoe leer je Pools? E-book

Hoe leer je Pools? Goede technieken = goed geheugen. Hoe leer je Pools? E-book Hoe leer je Pools? Goede technieken = goed geheugen Hoe leer je Pools? E-book 1 Voordat je met een cursus Pools begint, ontwikkel je eigen methode om Pools te leren. Wat is jouw doel? Op welke wijze wil

Nadere informatie

Het notenschrift De basis

Het notenschrift De basis Vervolgcursus Lesweek 1: Het notenschrift De basis Inleiding In deze eerste lesweek van de gevorderden cursus wordt de basis besproken van het notenschrift. Hoe ziet het notenschrift eruit en hoe kunt

Nadere informatie

Lesweek 11: Overzicht. Vervolgcursus

Lesweek 11: Overzicht. Vervolgcursus Vervolgcursus Lesweek 11: Overzicht Inleiding Deze bonus lesweek krijgt u van onlinepianoles.nl omdat wij graag willen dat u in de toekomst nog veel meer gaat pianospelen en u zichzelf hierin verder ontwikkelt.

Nadere informatie

Rivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER

Rivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER Rivierenland Move BEWEGEN TIJDENS DE BEHANDELING VAN KANKER Als gevolg van de medische behandeling van kanker (operatie, chemotherapie of/en radiotherapie) kunt u last krijgen van vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

Zing Een beestenboel op school - beweeg als een beest (lesformat) Een les in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school.

Zing Een beestenboel op school - beweeg als een beest (lesformat) Een les in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school. TITEL Leerjaar Groep 1 en 2. Type les Lesduur Omschrijving van de les Zing Een beestenboel op school - beweeg als een beest (lesformat) Een les in aansluiting op het dag project Een beestenboel op school.

Nadere informatie

1. Adem twee maal rustig en laag, voor je begint met improviseren 2. Speel zoals je bent

1. Adem twee maal rustig en laag, voor je begint met improviseren 2. Speel zoals je bent 1. Adem twee maal rustig en laag, voor je begint met improviseren Dat geeft je de gelegenheid je te ontspannen. Merk op, hoe je lichaam aanvoelt. Of het bloed lekker door je heen stroomt. Hoe meer ontspannen

Nadere informatie

Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de belangrijkste tips en trucs.

Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de belangrijkste tips en trucs. R.K. Basisschool Anselderlaan 10 6471 GL Eygelshoven Tel: 045-5351434 De fijne kneepjes van het voorlezen Voorlezen is leuk en nuttig. Maar hoe doe je dat eigenlijk, goed voorlezen? Hieronder vindt u de

Nadere informatie

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de

Nadere informatie

Studiehandleiding. Russisch voor beginners

Studiehandleiding. Russisch voor beginners Studiehandleiding Russisch voor beginners Lay-out en opmaak: NTI DTP Studio, Leiden 1 e druk, september 2012 001204557 2012, NTI bv, Leiden Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden

Nadere informatie

Aanpak van een cursus

Aanpak van een cursus Aanpak van een cursus Je gaat best op zoek naar een efficiënte manier van studeren. In het hoger onderwijs is het immers niet meer doeltreffend om alles op dezelfde manier aan te pakken. Je kan dus niet

Nadere informatie

Piano Leren Spelen Tips

Piano Leren Spelen Tips Piano Leren Spelen Tips Aangezien je hier terecht gekomen bent, betekend het dat je opzoek bent naar piano leren spelen tips. Het kan zijn dat je al piano speelt of je denk erover om piano te leren spelen

Nadere informatie

ZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED

ZINGEN BRAINSTORM MET DE KLAS BELANGRIJK BIJ DE KEUZE VAN EEN LIED ZINGEN Zang mag niet ontbreken in de BZTband XXL! Daarom zijn we op zoek naar een klas die graag samen zingt. Zing je al vaak met je klas, dan kun je meteen aan de slag. Zo niet, dan heb je hopelijk iets

Nadere informatie

AANVULLENDE PROEFLES ACCORDEON

AANVULLENDE PROEFLES ACCORDEON AANVULLENDE PROEFLES ACCORDEON WWW.KLAVARVERENIGING.NL Speel binnen 0 minuten je eerste melodie! Inleiding Aanvulling op de proefles voor de baskant van de accordeon. Deze aanvulling is nodig omdat de

Nadere informatie

Module 26: Stop met Piekeren.

Module 26: Stop met Piekeren. Module 26: Stop met Piekeren. Stop met piekeren! Piekeren is een reactie op een naar gevoel. Op het moment dat we ons afgewezen voelen of andere nare gevoelens ervaren, wordt het meestal erg druk in ons

Nadere informatie

HOOFDSTUK 24 : ANDERE MAATSOORTEN

HOOFDSTUK 24 : ANDERE MAATSOORTEN HOOFDSTUK 24 : ANDERE MAATSOORTEN In pop en rockmuziek zal de 4/4de maatsoort de meest voorkomende maatsoort zijn, maar muziekstukken in stijlen zoals jazz, blues en sympho-rock zullen soms worden geschreven

Nadere informatie

Piano / Keyboardles deel 1

Piano / Keyboardles deel 1 Piano / Keyboardles deel 1 Les 1 Inleiding Welkom bij deze eerste les en leuk dat je je hebt aangemeld voor de cursus! We zullen in deze les een aantal basisvaardigheden trainen om te zorgen dat je zo

Nadere informatie

Feedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk

Feedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk 2 12 Feedback geven Feedback is een boodschap over het gedrag of de prestaties van een ander. Feedback is onmisbaar als je met anderen samenwerkt. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen dat het werk van de

Nadere informatie

De ouder wordende stem

De ouder wordende stem Samenvatting workshops De ouder wordende stem anno 2017 door Harrie Spronken www.zingenleerjewel.nl i.o.v. Sint-Gregoriusvereniging in het bisdom Roermond www.sgv-roermond.nl Iedereen kan leren zingen,

Nadere informatie

Hujo - Humanistische Jongeren VZW presenteert in samenwerking met dehuizenvandemens en demens.nu 20 TIPS HANDLEIDING

Hujo - Humanistische Jongeren VZW presenteert in samenwerking met dehuizenvandemens en demens.nu 20 TIPS HANDLEIDING Hujo - Humanistische Jongeren VZW presenteert in samenwerking met dehuizenvandemens en demens.nu 20 TIPS HANDLEIDING 2017 DE VOORRONDES 6 DIGIMORES DEBATWEDSTRIJD BIBLIOGRAFIE *Van Looy, L.; Coninx, M.;

Nadere informatie

Muziekvakexamens 2015

Muziekvakexamens 2015 Muziekvakexamens 2015 Speciale onderwijsleer Methodiek Piano - Lichte muziek Vrijdag 11 december Tijdstip: 12.00-13.30 uur Naam: Woonplaats: Gebruik het bijgevoegde gelinieerde papier voor beantwoording

Nadere informatie

ADL-vaardigheidstraining geven

ADL-vaardigheidstraining geven OPDRACHTFORMULIER Naam student: Datum: 1 Lees het handelingsformulier van vaardigheid en noteer vragen en opdrachten. Bespreek deze samen met medestudenten of je docent. 2 Bestudeer de theorie. 3 Beantwoord

Nadere informatie

De voorstelling TUTU. De toverlantaarn...

De voorstelling TUTU. De toverlantaarn... Werkboekje van:... De voorstelling TUTU Jullie gaan een voorstelling bekijken die gemaakt is door twee kunstenaars en twee muzikanten, samen zijn zij Lichtbende. De voorstelling vindt plaats in een donkere

Nadere informatie

Het Notenschrift The Entertainer (Joplin)

Het Notenschrift The Entertainer (Joplin) Vervolgcursus Lesweek 6: Het Notenschrift The Entertainer (Joplin) Inleiding Deze lesweek leert u The Entertainer spelen van Scott Joplin. Dit bekende nummer herkent u ongetwijfeld en zal u helpen beter

Nadere informatie

YOGA LIFESTYLE. verbinding met jezelf. Whatever comes. Let it come. Whatever stays. Let it stay. Whatever goes. Let it go

YOGA LIFESTYLE. verbinding met jezelf. Whatever comes. Let it come. Whatever stays. Let it stay. Whatever goes. Let it go YOGA LIFESTYLE FEBRUARI 2017 YOGA & MEDITATIE Geef jezelf de aandacht en de liefde die je verdient! Maak verbinding met jezelf Ga mee op reis in dit avontuur van zelfontwikkeling en persoonlijke groei!

Nadere informatie

3.4 Afgeleid worden Ga je ergens anders naartoe of vooral ergens vandaan?

3.4 Afgeleid worden Ga je ergens anders naartoe of vooral ergens vandaan? 3.4 Afgeleid worden Er zijn vele redenen om afgeleid te worden: je bent moe, je hebt honger, je maakt je zorgen, je hebt de verkeerde leessnelheid, de woorden in de tekst zijn te moeilijk, je denkt aan

Nadere informatie

BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Persoonlijke ontwikkeling Studievaardigheden

BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Persoonlijke ontwikkeling Studievaardigheden BBL-4, topklinisch traject RdGG Pagina 1 van 7 Inleiding en leerdoelen Leren en studeren is een belangrijk onderdeel in je opleiding tot verpleegkundige. Om beter te leren studeren is het belangrijk niet

Nadere informatie

Nieuwe woorden correct kunnen schrijven, kunnen vertalen van N-F en van F-N en kunnen gebruiken in mondelinge en schriftelijke zinnen.

Nieuwe woorden correct kunnen schrijven, kunnen vertalen van N-F en van F-N en kunnen gebruiken in mondelinge en schriftelijke zinnen. Vaktips Frans 1. D O E L S T E L L I N G E N De Franse taal leren verstaan, lezen, spreken en schrijven. Om dit te bereiken, moet je: Nieuwe woorden correct kunnen schrijven, kunnen vertalen van N-F en

Nadere informatie

VOORBEELD CASUS. Wat is de winst van wachten tot het laatste moment? een socratisch gesprek uitgeschreven

VOORBEELD CASUS. Wat is de winst van wachten tot het laatste moment? een socratisch gesprek uitgeschreven VOORBEELD CASUS Wat is de winst van wachten tot het laatste moment? een socratisch gesprek uitgeschreven Hieronder tref je een beschrijving van een socratisch gesprek van ca. 1 1/2 uur, in 5 stappen. Voor

Nadere informatie

H.249968.0215. Oogspieroefeningen

H.249968.0215. Oogspieroefeningen H.249968.0215 Oogspieroefeningen Inleiding Omdat de samenwerking en/of de accommodatie van uw ogen zwak is, heeft u het advies gekregen om oogspieroefeningen te doen. Accommodatie is het aanspannen de

Nadere informatie

ETUDES VOOR DE CF TREKHARMONICA

ETUDES VOOR DE CF TREKHARMONICA ETUDES VOOR DE TREKHRMONI www.harry-dijkstra.nl ETUDE No. 1 REPETERENDE TONEN Doel van deze oefeningen: het verbeteren van de 'repeterendetonen' techniek. Deze techniek bestaat uit het herhalen van ETUDE

Nadere informatie

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet?

De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? TIPS VOOR DE EXAMENS De examenperiode is een moeilijke tijd. Je moet hard studeren en je hebt veel stress. Wat is een goede studiemethode en wat doe je beter niet? Wat moet je doen? 1. Lees de tekst op

Nadere informatie

Inleiding Waarom bewegen tijdens chemotherapie?

Inleiding Waarom bewegen tijdens chemotherapie? BEWEGEN BIJ KANKER Inleiding De ziekte kanker, maar ook de behandeling, zoals chemotherapie, operatie, bestraling en hormonale therapie, kunnen aanleiding geven tot langdurige vermoeidheid en conditieverlies.

Nadere informatie

BASISCHECK Check of jouw paard een goede basisafrichting heeft

BASISCHECK Check of jouw paard een goede basisafrichting heeft www.dressagepro.com BASISCHECK Check of jouw paard een goede basisafrichting heeft Vrijwel 99 procent van alle rijtechnische problemen komt voort uit het niet voldoende bevestigd hebben van de eerste basisprincipes

Nadere informatie

Huiswerktips. Maak tijd

Huiswerktips. Maak tijd Huiswerktips Huiswerktips Voor sommige kinderen is huiswerk maken een helse taak. In deze brochure krijg je een heleboel tips over hoe je je kind kan helpen met zijn huiswerk. Maak tijd Sommige kinderen

Nadere informatie

Oefen het lied Simarik

Oefen het lied Simarik Lesbrief 1. UIT DE VIDEO Oefen het lied Simarik Muzikale activiteit: Zingen Moeilijkheidsgraad: Tijdsduur: 5 minuten Voorbereidingstijd: 5 minuten Benodigdheden: karaokeband (hier openen) OF eigen muziekinstrument

Nadere informatie

De symfonie. Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen.

De symfonie. Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen. De symfonie Welke symfonie hoor je? Schrijf de juiste volgorde in de kaders bij de cd-hoezen. Welke van deze symfonieën spreekt je het meest aan en waarom? Welke van deze symfonieën spreekt je het minst

Nadere informatie

HOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST?

HOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST? HOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST? Faalangst kan omschreven worden als de angst om te mislukken in situaties waarin men beoordeeld wordt (of denkt beoordeeld te worden) en de behoefte om mislukkingen

Nadere informatie

20 tips voor een goed debat!

20 tips voor een goed debat! 20 tips voor een goed debat! Moedig elkaar aan tijdens jullie voorbereidingen en de wedstrijd. Geef elkaar tips en zoek samen de sterktes en zwaktes van de argumenten. Je kan veel leren van elkaar, ook

Nadere informatie

Leren leren : geschiedenis

Leren leren : geschiedenis Leren leren : geschiedenis A. In klas 1) actief meewerken Als je actief meewerkt in de klas, spaar je thuis heel wat tijd uit! = nadenken over vragen, proberen te antwoorden, vragen stellen over onderdelen

Nadere informatie

Mondharmonica spelen in 7 lessen!

Mondharmonica spelen in 7 lessen! Mondharmonica spelen in 7 lessen! Hét handboek voor mensen die altijd al een instrument wilden bespelen, maar er nog nooit aan begonnen zijn! In zeven weken leer je de belangrijkste aspecten van de harmonica

Nadere informatie

Het verschil tussen mp en mf is niet erg groot. Het verschil tussen ppp en fff is heel groot!

Het verschil tussen mp en mf is niet erg groot. Het verschil tussen ppp en fff is heel groot! Week 7 Muziektekens Muziektekens In deze les laat ik je kennis maken met de meest voorkomende muziektekens. Je leert ze niet allemaal, want dat zou veel te moeilijk en te veel zijn. In deze les staan geen

Nadere informatie

Ook dit jaar heeft Kinderen voor Kinderen in samenwerking met de Kinderboekenweek een nieuwe titelsong genaamd Gruwelijk eng.

Ook dit jaar heeft Kinderen voor Kinderen in samenwerking met de Kinderboekenweek een nieuwe titelsong genaamd Gruwelijk eng. 1 Inleiding Ook dit jaar heeft Kinderen voor Kinderen in samenwerking met de Kinderboekenweek een nieuwe titelsong genaamd Gruwelijk eng. In dit document staat de choreografie van Gruwelijk Eng beschreven.

Nadere informatie

Wat is belangrijk? ik kan me niet concentreren. ik heb geen zin. ik ben de helft weer vergeten. ik snap er niets van

Wat is belangrijk? ik kan me niet concentreren. ik heb geen zin. ik ben de helft weer vergeten. ik snap er niets van ik kan me niet concentreren ik heb geen zin ik ben de helft weer vergeten ik snap er niets van Maar al te vaak hoor je dergelijke verzuchtingen van mensen die boven hun studieboeken gebogen zitten. Al

Nadere informatie

Bewegen tijdens chemotherapie (Oncomove, inleiding & instructieboekje)

Bewegen tijdens chemotherapie (Oncomove, inleiding & instructieboekje) Bewegen tijdens chemotherapie (Oncomove, inleing & instructieboekje) Inleing De behandeling van kanker kan vermoeidheid en contieverlies tot gevolg hebben. De vermoeidheid neemt meestal toe gedurende de

Nadere informatie

Trainershandleiding Examen Bikkels. Inkijkexemplaar

Trainershandleiding Examen Bikkels. Inkijkexemplaar Trainershandleiding Examen Bikkels versie 2015 Inhoudsopgave Introductie 5 Organiseer je training 6 Praktische tips 8 De werkmap 11 Powerpoint presentatie 12 Draaiboek 13 Deel 1 14 Deel 2 21 Deel 3 31

Nadere informatie

Ben je boos. Lesbrief bij het project. een project voor groep 3 en 4 van de basisschool. Cultuurpalet Alphen aan den Rijn

Ben je boos. Lesbrief bij het project. een project voor groep 3 en 4 van de basisschool. Cultuurpalet Alphen aan den Rijn Lesbrief bij het project Ben je boos een project voor groep 3 en 4 van de basisschool ontwikkeld in opdracht van Cultuurpalet Alphen aan den Rijn Nieuwe Muziekschool Alphen 2018 www.nieuwemuziekschoolalphen.nl

Nadere informatie

SWOT. Werkblad 1 Sterke punten. 1.Omgevingsgericht heid

SWOT. Werkblad 1 Sterke punten. 1.Omgevingsgericht heid SWOT Werkblad 1 Sterke punten Sterke punten 1.Omgevingsgericht heid 2. Vermogen tot groei en vernieuwing Voorbeelden Ik ben echt iemand die midden in de maatschappij staat. Ik heb veel interesses binnen

Nadere informatie

Checklist examenvoorbereiding en planning

Checklist examenvoorbereiding en planning Checklist examenvoorbereiding en planning Examens!? We willen je helpen om vlot door je examens te raken. We hopen dat deze controlelijst je kan helpen. Dit document is een werkinstrument en mag je bijhouden.

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 2)

Luisteren: muziek (B1 nr. 2) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U

Nadere informatie

Luisteren: muziek (B1 nr. 3)

Luisteren: muziek (B1 nr. 3) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Scherzando digitaal studeren

Scherzando digitaal studeren Handleiding voor het downloaden vanaf de website Het installeren van de sweetmidiplayer Het gebruik van de sweetmidiplayer Het gebruik van de noteworthy player / plug-in Scherzando digitaal studeren INHOUDSOPGAVE

Nadere informatie

Misschien VIND je het vervelend, maar het is wel echt nodig om hier goed mee bezig te zijn. Waarom? Daarover hieronder en op de volgende dia s meer!

Misschien VIND je het vervelend, maar het is wel echt nodig om hier goed mee bezig te zijn. Waarom? Daarover hieronder en op de volgende dia s meer! Wat is huiswerk? Misschien VIND je het vervelend, maar het is wel echt nodig om hier goed mee bezig te zijn. Waarom? Daarover hieronder en op de volgende dia s meer! Eérst even wat huiswerk echt IS: -

Nadere informatie

leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen

leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen Dit is een brochure, gemaakt voor leerlingen met NLD. Naast deze brochure is er ook: - een brochure met informatie voor ouders van kinderen met NLD en - een brochure

Nadere informatie

OncoMove: bewegen tijdens de behandeling van kanker

OncoMove: bewegen tijdens de behandeling van kanker Supplement informatiewijzer oncologie OncoMove: bewegen tijdens de behandeling van kanker Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Bewegen tijdens de behandeling van kanker 2.1 Instructie 2.2 Doel 2.3 Bespreking

Nadere informatie

Lessuggestie Opa En Oma

Lessuggestie Opa En Oma Lessuggestie Opa En Oma 123ZING Kinderboekenweeklied 2016 Het lied Opa En Oma van 123ZING is speciaal geschreven voor de kinderboekenweek 2016. Het lied is voor iedereen toegankelijk via YouTube. Bij het

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

HOOFDSTUK 30 : ARPEGGIO S

HOOFDSTUK 30 : ARPEGGIO S HOOFDSTUK 30 : ARPEGGIO S 1. Arpeggio s met drieklanken Arpeggio staat voor de term gebroken akkoord en bestaat dus enkel uit akkoordnoten. Deze techniek is zeer effectief, want elke toon die je speelt

Nadere informatie

Weet wat je kan. Een goede toekomst

Weet wat je kan. Een goede toekomst Weet wat je kan Een goede toekomst Hoog genoeg Hoofdstuk 8 gaat over je plannen voor de toekomst. Onderwerpen in dit hoofdstuk: Stripje: Hoog genoeg. blz 2 Wat wil je in de toekomst? blz 3 Leg de lat niet

Nadere informatie

Dingeman Coumou www.coumou.nl

Dingeman Coumou www.coumou.nl Inleidende oefeningen voor klassiek gitaar Methode om in de eerste gitaarlessen de juiste houding van de linker en rechter hand te leren. Samengesteld door Dingeman Coumou www.coumou.nl Ga er maar zo bij

Nadere informatie

20 tips voor een goed debat!

20 tips voor een goed debat! 20 tips voor een goed debat! Moedig elkaar aan tijdens de voorbereidingen met suggesties. Laat elkaar weten waar de sterktes en zwaktes van het argument zitten en help elkaar te anticiperen op tegenargumenten.

Nadere informatie

12/19/2013. Workshop mbt effectief studeren December 2013. Discipline en inzet. Motivatie Talenten. Kwaliteiten. Doelen. Bijsturen

12/19/2013. Workshop mbt effectief studeren December 2013. Discipline en inzet. Motivatie Talenten. Kwaliteiten. Doelen. Bijsturen Workshop mbt effectief studeren December 2013 Motivatie Talenten Doelen Kwaliteiten Discipline en inzet Bijsturen Consequenties Resultaten Gewoonten Gedrevenheid Emoties Opvattingen Gezichtspunten Werkwijze

Nadere informatie

het begin van dit boek

het begin van dit boek De autisme survivalgids 9 het begin van dit boek Ken je dat gevoel? Je bent een kind. Een jongen of een meisje. Om je heen zijn er heel veel andere kinderen. Allemaal zien ze er net een beetje anders uit.

Nadere informatie

Rekenoefening groep 3 Doel

Rekenoefening groep 3 Doel Rekenoefening groep Doel Herkennen, benoemen en ordenen van de getalsymbolen t/m Materiaal Kaartenlijn Voor iedere leerling een wisbordje en stift Kopieerblad: Punttekening groep Kopieerbladen: Punttekeningen

Nadere informatie

1. Klik met je model. 12 tips voor interessante portretfoto's

1. Klik met je model. 12 tips voor interessante portretfoto's 12 tips voor interessante portretfoto's Wat maakt nu een portretfoto interessant? Dat is de vraag die iedere fotograaf zichzelf regelmatig stelt. Hoe maak je die iconische foto die inslaat als een bom

Nadere informatie

SLAAPPROBLEMEN APOTHEEK.NL

SLAAPPROBLEMEN APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN WAT KAN IK ZELF DOEN MEDICIJNEN BIJ SLAAPPROBLEMEN (BENZODIAZEPINES) AUTORIJDEN STOPPEN MET EEN BENZODIAZEPINE WAT KAN DE APOTHEKER VOOR MIJ DOEN INFORMATIE APOTHEEK.NL SLAAPPROBLEMEN Slaapproblemen

Nadere informatie

Het houden van een spreekbeurt

Het houden van een spreekbeurt Het houden van een spreekbeurt In deze handleiding staan tips over hoe je een spreekbeurt kunt houden. Waar moet je op letten? Wat moet je wel doen? En wat moet je juist niet doen? We hopen dat je wat

Nadere informatie

Hoofdstuk 4. 1. Introductie video. 2. Techniek vinger 3

Hoofdstuk 4. 1. Introductie video. 2. Techniek vinger 3 Hoofdstuk 4 1. Introductie video 2. Techniek vinger 3 We zijn toe aan het leren spelen met onze 3e vinger, de ringvinger. De wijsvinger is nr. 1, de middelvinger krijgt nr. 2 dus de ringvinger nr. 3 :)

Nadere informatie

Anouk Platenkamp 2015

Anouk Platenkamp 2015 Wat als een sessie overleven niet meer genoeg is? Anouk Platenkamp In het artikel hoe overleef ik een sessie? heb je kunnen lezen over de eerste stappen om mee te spelen met een sessie. We hebben gekeken

Nadere informatie

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.

Nadere informatie

Kruip in de huid van een Inburgeraar

Kruip in de huid van een Inburgeraar Werkblad Kruip in de huid van een Inburgeraar jkj Hoe is het om een leven op te bouwen in een nieuw land wanneer je daar niet vrijwillig voor hebt gekozen? En hoe zit dat in het bijzonder in Nederland?

Nadere informatie

Basisprogramma spieruithouding

Basisprogramma spieruithouding Basisprogramma spieruithouding Deze reeks spierversterkende oefeningen kunnen uitgevoerd worden zonder dat u beschikt over speciaal materiaal zoals fitnessapparatuur of gewichten. Er wordt gebruik gemaakt

Nadere informatie

ONTSPANNINGSOEFENINGEN

ONTSPANNINGSOEFENINGEN OEFENING 1: VOEL JE LICHAAM Neem even de tijd jouw lichaam te voelen. Waar zit de spanning? Kan je de spanning beetje bij beetje loslaten? 1. Zorg ervoor dat je even niet gestoord wordt en ga rustig op

Nadere informatie

Spanningshoofdpijn, Spierspanningshoofdpijn, Tension Headache, Cervicogene Cephalia

Spanningshoofdpijn, Spierspanningshoofdpijn, Tension Headache, Cervicogene Cephalia Spanningshoofdpijn, Spierspanningshoofdpijn, Tension Headache, Cervicogene Cephalia Spanningshoofdpijn wordt veroorzaakt door spierspanningen in de hals, de schouders en het hoofd. De hoofdpijn is vaak

Nadere informatie

PLANNING EN ORGANISATIE

PLANNING EN ORGANISATIE WAAROM EEN PLANNING MAKEN? Om te zorgen dat je een goed evenwicht hanteert tussen je studies en je vrije tijd, kan je beslissen om je tijd te managen en om op één of andere manier aan studieplanning te

Nadere informatie

Studiehandleiding. Duits voor beginners

Studiehandleiding. Duits voor beginners Studiehandleiding Duits voor beginners Lay-out en opmaak: NTI DTP Studio, Leiden 1 e druk, november 2012 001204546 2012, NTI bv, Leiden Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Tafeldrummen 2. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Tafeldrummen 2. wat is jouw talent? Workshop Handleiding wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1: Inleiding stelt zichzelf in les 1 kort voor en vertelt wat de leerlingen

Nadere informatie

Inleiding. Beste cursist, ... Waarom deze cursus?

Inleiding. Beste cursist, ... Waarom deze cursus? INLEIDING Inleiding Beste cursist, Waarom deze cursus? Er kunnen verschillende redenen zijn waarom je wilt leren noten lezen: Misschien ben je een zanger(es) die het fijn vindt om mee te kunnen lezen tijdens

Nadere informatie

Acht leesadviezen voor thuis

Acht leesadviezen voor thuis Acht leesadviezen voor thuis Advies1 Advies 2 Advies 3 Advies 4 Advies 5 Advies 6 Advies 7 Advies 8 Overleg met uw kind over de tijdstippen waarop er het best kan worden ge. Als uw kind daarin inbreng

Nadere informatie

Core. Sportstudio Sjàhto Dwarsdijk 3 7245 TV Laren (GLD) info@sjahto.nl 0573 421066

Core. Sportstudio Sjàhto Dwarsdijk 3 7245 TV Laren (GLD) info@sjahto.nl 0573 421066 Core Wat is ClubJoy Core? ClubJoy Core is een efficiënte workout om in slechts 30 minuten op een snelle én verantwoorde manier je kernspieren te trainen. Je buik, billen en rug worden strakker en sterker.

Nadere informatie

Studiehandleiding. Engels voor gevorderden

Studiehandleiding. Engels voor gevorderden Studiehandleiding Engels voor gevorderden Lay-out en opmaak: NTI DTP Studio, Leiden 1 e druk, maart 2012 001204544 2012, NTI bv, Leiden Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd,

Nadere informatie

Gezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters

Gezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters Gezonde Mama s & Co: Toolkit voor de verschillende type eters Kun jij de verleiding niet weerstaan als je versgebakken cake ruikt? Ga je eten als je verdrietig, boos, of gespannen bent? Lukt het je niet

Nadere informatie

Workshop Handleiding. Boomwhackers 2. wat is jouw talent?

Workshop Handleiding. Boomwhackers 2. wat is jouw talent? Workshop Handleiding 2 wat is jouw talent? Inhoudsopgave Hoe gebruik je deze workshop? Hoe kun je deze workshop inzetten in je klas? Les 1 t/m 12 Hier beschrijven we alle lessen afzonderlijk en we geven

Nadere informatie